2010 Ekim. DİŞLİ ÇARKLAR SİLİNDİRİK DİŞLİLER M. Güven KUTAY.

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "2010 Ekim. www.guven-kutay.ch DİŞLİ ÇARKLAR SİLİNDİRİK DİŞLİLER 12-01. M. Güven KUTAY. www.guven-kutay.ch"

Transkript

1 010 Ekim DİŞLİ ÇARKLAR SİLİNDİRİK DİŞLİLER 1-01 M Güven KUTAY

2 Sevgili eşim FİSUN ' a ÖNSÖZ Bir konuyu bilmek demek, onu eldeki imkanlara göre kullanabilmek demektir Dişliler konusunu bilmek, dişli üretip kullanabilmek demektir Bu belgelerde; dişli ve dişli redüktörlerini fonksiyonlarına göre hesaplayıp üretmek için gerekli bütün bilgiler detaylı anlatılmış, dişli hesap örnekleri, üretim için gerekli teknik resimler verilmiş, dişli imalat ve konstruksiyon esasları anlatılmış, Oldukça detaylı teorinin yanında uygulamada kullanılan değerler, tablolar ve diyagramlar verilmiştir Çok yönlü ve detaylı çözüm örnekleri uygulamada yardımcı olacaktır Bütün kullanılan literatürün dökümü, gereğinde dahada etraflı bilgi edinmek için, belgenin sonunda verilmiştir Ayrıca belgenin sonunda konu indeksi verilerek, aranılan konunun bulunması kolaylaştırılmıştır Bu belgede verilen bilgilere göre hesaplama programlarıda üç dilde Türkçe, Almanca ve İngilizce olarak hazırlanmış ve "Programlar" kısmında excel programı olarak verilmiştir Programları istediğiniz dilde kullanıp bütün hesapları yaptıktan sonra, bir tek emir ile istediğiniz dile çevirme imkanınız vardır Umarım ki bu programlar uygulamada yardımcı olur Bu arada çok az imkanlarla ve büyük çabalarla Türkçe teknik literatüre bu konuda kazandırdıkları kitaplar için sayın Şefik OKDAY ı ve diğer kişileri, saygıyla anar, Türk makina mühendislerinin pratikte önderliğini yapıp bir çok genç mühendise yol gösteren sayın ağabeyimiz merhum Dr Müh Dündar ARF ve bütün mühendislere teşekkür etmeyi borç bilirim İsviçrede, MAAG AG ve Reishauer AG firmalarına arşivlerinden ve teknik yayınlarından istediğim çok değerli bilgileri belgelerime aktarma müsadesi verdikleri için teşekkürlerimi sunarım Bu belgede iyi, kötü veya eksik bulduğunuz konuları ve bilgileri bildirirseniz çok sevinirim Hepinize mutlu ve başarılı günler dileğiyle DİKKAT: İsviçre, Baden 010 M Güven KUTAY Bu belgedeki bilgiler iyi niyet, büyük dikkat ve çabayla son teknik bilgilere göre hazırlanmıştır Ben ve MAAG AG firması ile REISHAUER AG firmaları bu belgedeki bilgilerin kullanılmasından ötürü oluşacak zarar ve ziyan için hiç bir şekilde maddi, manevi ve hukuki sorumluluk taşımıyacağımızı belirtirim Bu belgedeki verileri kullanan kişi, verilerin kullanıldığı yerdeki özel şartlara uygun olup olmadığına kendisi karar vermelidir Verileri kullanan kişi genel kapsamlı metotları özel problere uygulamayı kontrol edip verileri titizlikle kullanmalıdır Çok özel hallerde, ya imalatcıdan edinilen veya özel deneyler sonucu elde edilen değerlerle hesabın yapılması gereklidir M Güven KUTAY

3 İ Ç İ N D E K İ L E R 1 Silindirik dış alın dişlileri 7 11 Dişli konstruksiyonu ve hesabı için gerekli temel değerler Çevirme oranı i veya u Çevirme oranınının tanımlanması Çevirme oranınının seçimi 9 11 Dişli malzemesi Isıl işlemler ve kısa tarifleri İslah etmek Alevle sertleştirmek İnduksiyonla sertleştirmek Nitrasyonla sertleştirmek Sementasyonla sertleştirmek Dişlilerin sertleştirilmesi ile ilgili faydalı bilgiler Pinyon çapının seçimi 1141 Milin mukavemet hesabına göre d 1 in seçimi 114 Eksenler arsı mesafeye göre d 1 in seçimi 1143 K değerine göre d 1 in seçimi Pinyon diş sayısının seçimi " z 1 " Çevre hızına göre pinyon diş sayısının seçimi Kullanılma yerine göre pinyon diş sayısının seçimi Dişli çarkın diş sayısının bulunması z Modül seçimi m n Diş genişliğinin seçimi b Diş genişliğinin kontrolu Helis açısı, rolü ve seçimi Helis açısı nın yararları Helis açısı nın sakıncaları Dişli yanağının helis yönü Eksenler mesafesinin kontrolu Dişli imalat kalitesinin seçimi Dişli imalat kalitesinin kullanıldığı yere göre seçimi Dişli imalat kalitesinin çevre hızına göre seçimi Dişli imalat kalitesinin imalat şekline göre seçimi Kademede moment ve kuvvetler Kademe genel Tek tek dişlilerde moment ve kuvvet Kapalı sistem olarak kademede momentler ve kuvvetler Taksimat dairesi üzerindeki çevre kuvveti F t Düz dişlide kuvvetler Helis dişlide kuvvetler Silindirik dişlide yatak kuvvetleri Redüktörün randımanı, verim derecesi Toplam randımanın hesabı Randıman kaybı K Örnek Redüktörün ön ölçülendirilmesi ve analizi Çevirme oranlarının ön seçimi Pinyon çaplarının seçimi Diş sayılarının seçimi Modülün seçimi Dişli genişliklerinin seçimi Helis açısının seçimi Dişli çarkın diş sayısının bulunması z Eksenler mesafesinin kontrolu Konstruksiyon mesafelerinin kontrolu Redüktör dişlilerinin imalat kalitesinin seçimi Redüktörün çevirme oranının kontrolu Redüktörün verim derecesinin hesaplanması Redüktör kademelerindeki momentler 46

4 Redüktör kademelerindeki kuvvetler Takım tezgahı redüktörü ilk ölçüleri Kademe değerleri Kademe değerleri Kademe değerleri 49 1 Silindirik dişlilerde mukavemet hesapları Diş dibi kırılma mukavemet hesabı Hesaplanan diş dibi kırılma gerilimi " Fhe Form faktörleri Form faktörü " Y Fa " Çentik faktörü " Y Sa " Yük payı faktörü " Y " Helis faktörü " Y " Kuvvet faktörleri İşletme faktörü K İŞ Dinamik faktör K V Alın yükü dağılma faktörü K F ve K H Yük dağılma faktörü K F ve K H Malzemenin diş dibindeki mukavemet değeri FG Diş dibi devamlı mukavemet değeri " Flim " Gerilme değeri düzeltme faktörü " Y ST " Dayanma süresi faktörü " Y NT " Göreceli dayanışma faktörü " Y relt " Göreceli yüzey faktörü Y RrelT Büyüklük faktörü " Y x ve Z x 73 1 Diş yanaklarında yüzey basıncı hesabı Hesaplanan diş yanağı basıncı " Hhe " Kavrama faktörü Z Helis faktörü Z Diş yanağı form faktörü Z H Malzeme faktörü Z E 8 1 Dişlinin yanak mukavemet değeri HG Malzemenin diş yanak mukavemet değeri Hlim 83 1 Dayanma süresi faktörü Z NT Müşterek yanak faktörü Z L, Z V, Z R Yağlama faktörü Z L Çevre hızı faktörü " Z V " Yüzey işleme kalite faktörü Z R Malzeme sertlik faktörü Z W Büyüklük faktörü Z x Yanakların aşınma hesabı Sıcak aşınma Soğuk aşınma Yavaş hareket aşınması Gerekli emniyet katsayıları Örnek Takım tezgahı redüktörü 1 Kademesinin mukavemet hesabı Kademenin bilinen değerleri Kademenin geometrik ölçüleri Kademenin mukavemet hesapları Kademenin diş dibi kırılma analizi Kademenin diş yanaklarında yüzey basıncı analizi Takım tezgahı redüktörü Kademesinin mukavemet hesabı Kademenin bilinen değerleri Kademenin geometrik ölçüleri Kademenin mukavemet hesapları Kademenin diş dibi kırılma analizi Kademenin diş yanaklarında yüzey basıncı hesabı Takım tezgahı redüktörü 3 Kademesinin mukavemet hesabı Kademenin bilinen değerleri Kademenin geometrik ölçüleri Kademenin mukavemet hesapları 103

5 Kademenin diş dibi kırılma analizi Kademenin diş yanaklarında yüzey basıncı hesabı Silindirik alın dişlisinin imalat resmi 107 Kaynaklar Literatür 108 Standartlar Konu İndeksi 111

6

7 S i l i n d r i k D i ş l i l e r 7 1 Silindirik dış alın dişlileri 11 Dişli konstruksiyonu ve hesabı için gerekli temel değerler Elde hiç bir değer olmadan bir redüktör hesaplamak oldukca zordur Bunun için aşağıda önerdiğimiz yol izlendiğinde olumlu bir redüktör konstrüksiyonu yapılır Bu yol izlenirken bilinen değerler alınır, bilinmiyenlerde tahmin edilir veya önerilen tablolardan alınır Öncelikle genel bilgiler bir araya getirilir Sonra hesaplar yapılır Sonuçlar istenilen büyüklükte ise alınan değerler doğru tahmin edilmiş demektir Eğer hesaplar istenilen sonuçları vermesse, tahmini alınmış olan değerler sonuçlara bakılarak düzeltilir ve hesaplar tekrar yapılır Bu işlem istenilen sonuçlar elde edilene kadar tekrar edilir 111 Çevirme oranı i veya u 1111 Çevirme oranınının tanımlanması Bir dişli takımında veya dişli redüktöründe çevirme oranını tahrik eden ilk dişli çarkın açısal hızının 1 veya devir sayısının n 1, tahrik edilen son dişli çarkın açısal hızına n veya devir sayısına n n olan oranıdır Bu tanımlama dişli kademesinde tahrik eden dişli çarkın açısal hızının 1 veya devir sayısının n 1, tahrik edilen dişli çarkın açısal hızına veya devir sayısına n olan oranıdır şeklini alır Genelde redüktör seçiminde, iki kademeden oluşan alın dişlileri redüktörlerinde i 45, üç kademeden oluşan alın dişlileri redüktörlerinde ise i > 45 kabul edilir Pinyon dişlerinin çarkın dişlerine göre fazla aşınmaması ve çarkın ölçülerinin gereğinden daha büyük olmaması için diş sayısı oranı u bir kademede 8 ( en fazla 10) kabul edilir i = 1 = n1 n nn F 11 i [-] Çevirme oranını 1/s Açısal hız Sıfır-Dişli çiftinde, her iki dişlide taksimat dairesindeki çevre hızı aynı büyüklüktedir Burada; v d d 1 n1 d n 1 n1 d n n1 d n d1

8 8 S i l i n d r i k D i ş l i l e r Böylece şu orantılar yazılabilir: 1 n1 d i F 1 n d1 i [-] Çevirme oranını 1, 1/s Açısal hız n 1, 1/s Devir sayısı ( 1/dak da olabilir) d 1, mm Taksimat dairesi Görüldüğü gibi bu çevirme oranıdır Burada 1 indeksi tahrik eden dişli çark için, indekside tahrik edilen dişli çark için kullanılmıştır 1 ve indeksinin dişli çarkın büyüklüğü ile hiçbir bağıntısı yoktur Diğer taraftan "Diş sayısı oranı u" büyük dişli çarkın diş sayısının küçük dişli çarkın diş sayısına oranı demektir Burada 1 indeksi küçük dişli çark için, indekside büyük dişli çark için kullanılmıştır Buna göre orantı şu şekilde gösterilir: z u = 1 F 13 z1 u [-] Diş sayısı oranı, çok diş/az diş z 1, [-] Diş sayısı Çevirme oranıyla diş sayısı oranını beraber göstermek istersek, şu şekilde formüle etmek gerekir: Çevirme oranı yavaşa doğru (Pinyon, yani çark 1 tahrik ederse) ==> i = u > 1 Çevirme oranı hızlıya doğru (Çark, yani çark tahrik ederse) ==> i = 1/u < 1 Çok kademeli redüktörde toplam çevirme oranı, kademelerin tek tek çevirme oranının çarpımından oluşur Pratikte toplam çevirme oranı ana tahrik devir sayısının ( genelde elektrik motorunun devir sayısı) çıkışta tahrik edilen aparatın devir sayısına olan oranıdır Örneğin; Yürüyüş tekerleği, Kaldırma tamburu, hadde, vb i top = i i 1 i 3 i n = n1 n n3 nn -1 itop n n3 n4 nn = n1 itop nn z = d = i1 d1 z1 ; z = d4 = 4 i d3 z3 ; Böylece toplam çevirme oranı şu şekilde gösterilir: d = d d4 6 dn = z z4 z6 zn itop d1 d3 d5 dn -1 z1 z3 z5 zn -1

9 S i l i n d r i k D i ş l i l e r Çevirme oranınının seçimi Herhangi bir konstruksiyonda çevirme oranı, ya şartnamede belirtilmiştir yada fonksiyona göre seçilir Bu seçim fonksiyona bağlı yapılmasına rağmen konstruktörün tecrübesine bağlıdır Çevirme oranı konstruksiyon şartı olarak verilmemişse ve konstruktörün yeteri kadar tecrübesi yoksa Tablo 11 in yardıyla çevirme oranı seçilir Çevirme oranı hep aynı dişlilerin bir birini kötü aşındırmaması için tam sayılı alınmamalıdır Örneğin: 85/17 = 5 değilde, 86/17 = 5,058835;83 / 17 = 4, ;83 / 18 = 4, alınmalıdır Çevirme oranını irasyonal sayı olarak seçmek daha doğrudur Böylece her devirde aynı dişlerin birbirine değip tek taraflı aşınma önlenir i Kademe çevirme oranlarýu u1, -kademeli redüktör için u1, 3-kademeli redüktör için u, 3-kademeli red u1, 4-kademe için u, 4-kademe için u3, 4-kademe için u1, 5-kademe için u, 5-kademe için u3, 5-kademe için u4, 5-kademe için Toplam çevirme oraný Tablo 11, Çevirme oranının seçimi Küçük çarkların dişleri büyük çark dişlerinden çok daha sık değdiklerinden, büyük dişli çarklardan önce aşınırlar Kademede dönüş hızı arttıkça bu aşınma fazla olacağından çevirme oranları dönüş hızlarına göre değişik seçilir Örnek: Giriş devir sayısı n Gi = 960 d/dak ve çıkış devir sayısı n Çı = 11 d/dak kademelerinin çevirme oranı ne olmalıdır? olan bir redüktörün Burada ilk önce toplam çevirme oranı bulunur: u top = n Gi / n Çı = 960 / 11 = 87,7 45 < 87,7 < 100 böylece redüktör 3-kadmeli redüktör olarak belirlenir Tablo 11 den u top 87 için u 1 6,5 okunur ve u 4,1 okunur, Diğer taraftan u top = u 1 u u 3 formülünden u 3 u top / (u 1 u 1 ) bulunur u 3 87,7 / (6,5 4,1 ) 3,377 hesaplanır Bundan sonra diş sayıları seçilir ve çevirme oranlarındaki küçük düzeltmeler yapılır

10 10 S i l i n d r i k D i ş l i l e r 11 Dişli malzemesi Dişlinin malzesi eğer şartnamede belirlenmemişse, imalat şekli, ısıl işlemleri ve kullanıldık-ları yer açısından önerilen dişli malzemeleri Tablo 1 den, malzemenin makanik özellğine göre Tablo 13 den seçilebilir Dişli malzemesi seçerken malzemenin fiyatı, ısıl işlem tutarı (ısıl işlem usulü, zamanı ve pratikteki yapım kolaylığı), imalat usulüne göre (işlenme imkanı) maliyeti, adedi ve gürültü özelliği dikkate alınması gereken önemli unsurlardır Tablo 1, Önerilen dişli malzemeleri Küçük aparatlar, ev aletleri için öneriler Malzeme Isıl işlem usulü İmalat usulü Zn-, Ms-, Al-alaşımları İmalat çeliği, otomat çeliği Al-,Zn-,Cu-yumuşak malzeme alaşımı, Sert dokulu malzeme Sinter metal Taşıma araçları için öneriler Püskürtme döküm Kalıptan çekme, soğuk çekerek şekil verme, Presleme, Frezeleme Sinterleme Alaşımlı sementasyon çelikleri Az alaşımlı islah çelikleri Semente edilmiş, perdahlanmış Karbonla nitrürlenmiş, bazan perdahlanmış Freze, planya veya Türbo redüktörü ve Gemi redüktörü dişlileri Alaşımlı islah çelikleri perdahlı veya perdahsız Frezeli Nitrat çelikleri (Alüminyumsuz) Gas ile nitrürlü, taşlanmış veya perdahlanmış Frezeli Büyük dişli çarklar, Büyük dişli dönme çarklar Alaşımlı çelik döküm Alaşımlı islah çelikleri (haddeli) Endüksiyon veya alevle sertleştirilmiş Frezeli Sanayi redüktörleri, Sistem grubu redüktörleri Banyoda nitratlama, tek tek diş İslah çelikleri veya çevresel alevle veya endüksiyon sertleştirilmiş Alaşımlı sementasyon çelikleri Semente edilmiş, taşlanmış Azdırma, vurma veya planya ile diş çekilmiş Nitrat çelikleri (Alüminyumsuz) Gas ile nitrürlü, taşlanmış veya perdahlanmış

11 S i l i n d r i k D i ş l i l e r 11 Isıl işlem yapılmamış ve sertleştirilmemiş dişlilerde aynı malzeme veya aynı yüzey sertliğinde olan malzemeler yerine yüzey sertliği farklı (hemde çok farklı) malzeme çiftini dişli çiftlerinde kullanmak uzun vadede aşınma problemini önlemek için faydalıdır Fakat bu düşünce kır döküm dişlilerde ve yanakları sertleştirilmiş veya taşlanmış dişli çiftinde geçerli değildir Diğer taraftan kaliteli malzemeden yapılmış ve sertleştirilip taşlanmış pinyonlarla çalışan sertleştirilmemiş çarklar, pinyon tarafından soğuk haddelenmiş gibi sertleştirilir ve daha dayanıklı olurlar Yüksek devirde çalışan pinyon dişlileri, fazla zorlanmaya karşı dayanıklı olabilmeleri için, çarklardan daha kaliteli malzemeden yapılmalıdır Pratikte pinyonlar kaliteli çelikten, çarklarda zorlanma durumuna göre, ya kır döküm (GG), sfero döküm (GGG), çelik döküm (GS) veya çelikten yapılırlar Büyük redüktörlerde, örneğin; Türbin redüktörlerinde, çarklar genelde kır döküm gövdelerin üstüne alaşımlı çelik çember geçirilerek yapılır Çeşitli şartlara ve kaliteye göre malzeme verilmemiş ve tecrübeler yetersizse, malzeme Tablo 13 deki önerilere göre seçilir Tablo 13, Dişli malzemeleri ve makanik özellikleri DIN Cinsi ve Standartı ismi HB Flim N/mm Hlim N/mm Lamel grafit kristalli kır döküm GG DIN 1691 GG Siyah temper döküm, GTS DIN 169 GTS Yuvarlak grafit kristalli kır döküm DIN 1693 ara islahlı özel döküm GGG GGG GGG Alaşımsız çelik döküm GS DIN 1681 GS Genel imalat çelikleri, DIN St St St St Bu tablodaki Hlim değerleri yanlarında belirtilmiş sertlik dereceleri için geçerli olup eğer kullanılan aynı cins malzeme bu sertlik derecelerinden farklıysa, fark oranına göre mukavemet değerinde bir değişme yapılması gerekir Bu düzelte şu şekilde yapılır: H lim X H lim HB X HB Burada HlimX ve HB X değerleri aranan malzemenin, Hlim ve HB malzemenin tablo değerleridir Dişli çark malzemelerinin devamlı mukavemet değerleri deney çarkları ile bulunur Diş dibi devamlı eğilme mukavemet değeri Flim ve yanaklar yüzey basıncı mukavemet değeri Hlim ve dalgalı mukavemet değerlerinde malzemenin değişik kimyasal bileşiminden, molükül yapısından ve ısıl işlemlerinden ötürü büyük değer dalgalanmaları görülür Değişken zorlamalarda 0,7 Flim değeri ve ortalama Hlim - değerleride yüzey pürüzlüğü ortalama 3m, çevre hızı v = 10 m/s ve yağ viskositesi = 100 mm /s değerlerinde seçilmelidir

12 1 S i l i n d r i k D i ş l i l e r Tablo 13 den Tablo 17 ye kadar verilmiş bütün malzeler için yanak sertliğine bağlı olarak değerler alınır Daha detaylı bilgi için DIN 3990, T ve T3 e bakınız Tablo 14, Dişli malzemeleri ve makanik özellikleri, İslah çelikleri DIN ismi İslah çelikleri DIN HB Yanak Flim N/mm Hlim N/mm Ck 45 N haddeli, ışıl işlemsiz 34CrMo4V CrMo4V CrNiMo6V CrNiMo8V NiCrMo18V döküm, ışıl işlemsiz Alev / endüksiyon sertleştirmeli Ck 45 N CrMo4V CrMo4V CrNiMo6V CrNiMo8V NiCrMo18V Ck 45 Çevresel sertleştirilmiş b<0 mm 34CrMo4 Çevresel / tek tek sertleştirilmiş 4CrMo4 Çevresel sertleştirilmiş 34CrNiMo Diş dibi sertleştirilmiş Diş dibi yumuşak Tek tek sertleştirilmiş Bu tablodaki Hlim değerleri yanlarında belirtilmiş sertlik dereceleri için geçerlidir Eğer kullanılan malzeme bu sertlik derecelerinden farklıysa, şu şekilde düzeltme yapılır: HB X H lim X H lim HB Burada HlimX ve HB X değerleri aranan malzemenin, Hlim ve HB malzemenin tablo değerleridir Tablo 15, Dişli malzemeleri ve makanik özellikleri, Nitrat çelikleri Nitrat çelikleri, uzun zaman gas nitratlanmış DIN HB ismi Yanak 31CrMoV9V Sd < 06mm, R m >900 N/mm 16MnCr5V Sd < 06mm, Flim N/mm Hlim N/mm R m >900 N/mm

13 S i l i n d r i k D i ş l i l e r 13 Tablo 16, Dişli malzemeleri ve makanik özellikleri, İslah ve Sementasyon çelikleri İslah ve Sementasyon çelikleri DIN ismi HB Yanak Flim N/mm Hlim N/mm 4CrMo4V Sd < 06mm, R m > 800 N/mm 16MnCr5V Sd < 06mm, R m > 700 N/mm C45N d < 300mm, m < 6 mm CrMo4 d < 600mm, m < 10 mm MnCr5N d < 300mm, m < 6 mm Cr4V İş kamyonları redüktörü için Uzun zaman gas nitratlı kısa zaman gas veya banyo nitrasyonlanmış Tablo 17, Dişli malzemeleri ve makanik özellikleri, Sementasyon çelikleri Sementasyon çelikleri, DIN 1 10 Sementeli DIN ismi 16MnCr5 Standart çelik m = 0 mm 15CrNi6 m > 16 mm ve büyük boyutlar 17CrNiMo6 m > 16 mm ve büyük boyutlar HB Yanak Flim N/mm Hlim N/mm Yukarıda Tablo 16 ile Tablo 17 verilen Hlim değerleri yanlarında belirtilmiş sertlik dereceleri için geçerlidir Burada yüzey sertliği yapılmış malzemelerde tabloya göre sertlik değişikliğini göz önüne alan basit bir değiştirme hesabı yapmak mümkün değildir, zira burada yalnız yüzey sertliği değil, sertliğin yüzeydeki derinliğide mukavemet konusunda rol oynar Yapılan hesapların doğru olması için, yüzey sertliğinin değeri (sementasyon veya nitrasyon) tablodaki değere uyması gereklidir Yukarıda Tablo 13 ile Tablo 17 verilen Hlim değerleri DIN 3990 dan aktarılmış ve malzeme kısmında tabloda gösterilmiş Flim değerleri doğrudan doğruya dişlilerle yapılan tecrübelerden ve Wöhler eğrileri saptanarak elde edilmiş cinsi ve işlemi belirtilmiş malzemeler için max değerlerdir a) Deneyler m = 310 (Y x = 1) mm, R z = 10mm, Y RrelT =1, v=10m/s, b=1050mm, Düz dişli, diş kalitesi 4 ila 7 arası, q s =,5 (Y relt =1) Y ST =, Helis asçısı =0 (Y =1), K A =K F =K F =1, Profil kaydırma x =0 yapılmıştır b) Flim değeri sayıda yük değişmesine (dalgalı gerilme) kırılmadan dayanabilen malzeme değeri olarak kabul edilmiştir c) Alternatif gerilme halinde (ara dişliler) verilen Flim değerinin takriben 0,7 si alınmalıdır

14 14 S i l i n d r i k D i ş l i l e r 113 Isıl işlemler ve kısa tarifleri Fazla zorlanan dişli çarkların yüzeyleri sertleştirilir Sertleştirilmiş olan yüzeyler çok daha yavaş aşındıktan başka bunlarda pittingde hayli azalır Darbeli çalışmaya karşı da yüzeyleri şertleştirilmiş dişliler çok daha dayanıklıdır Dişliler derinliğine kadar sertleştirilirlerse, çok fazla eğilmelerinden başka kırılgan olurlar Bu nedenle dişlilerin ancak yüzeyleri belirli bir derinlikte sertleştirilir ve dişlerin içi yumuşak kalır Sertleştirme derinliği fazla olursa diş çekirdeğinin yumuşaklığı kaybolur ve daha az elastik ve kırılgan bir diş elde edilir Aksine sertleştirme derinliği az olursa çalışma sırasında büyük yüklerden ezilmeler meydana gelir Eldeki sertleştirme imkanlarına ve kullanılan dişli çark malzemesine göre çeşitli sertleştirme metodları vardır Bunlara sırasıyla kısaca değineceğiz 1131 İslah etmek Dişli çark suda veya yağda C tavlanır ve C aralarında soğutularak islah edilir İslah etme diş çekilmeden önce yapılır Böylece malzemede boyut değişikliği olmadığından çoğu zaman ek taşlama gereksizdir 113 Alevle sertleştirmek Dişli çarkın yüzeyleri gas-oksijen karışımı alevle sertleştirme ısısına getirilir ve ısı malzemenin iç tarafını etkilemeden su ile soğutulur Malzeme boyutları çok az değiştiğinden çoğu zaman ek taşlama gereksizdir Alevle sertleştirme gaz-oksijen alevi ile yapılır «alevle sertleştirme» ismi de buradan gelmektedir Asetilen ve tabii gaz, bütan gazı v b bu işleme uygundur Tabii gaz veya bütan gazı ile yapılan sertleştirmelerde çok daha kısa süreler elde edildikten başka daha küçük diş bölüm hataları oluşur Alevle sertleştirmede çekirdek ısınmaya vakit bulmadan dişli yüzeyi sertleştirme sıcaklığına ulaşır ve dişler hemen sulanırlar Sertleştirme için yangın tehlikesini önlemek amacıyla sadece su kullanılır Modü1ü m < 4 mm olan dişliler dönerek çevresel olarak ısıtılırlar ve sonra sertleştirme banyosuna daldırılarak birden sulanırlar 1'000 Sıcaklık C Şekil 11, Özel sertleştirme beki 100 Zam an t 0 Diyagram 11, Alevle sertleştirme diyagramı Modülü m > 4 mm olan dişlilerde ise özel beklerle (Şekil 11) dişler teker teker gerekli sıcaklığa kadar ısıtılırlar ve ufak bir dönüşten sonra hemen yanındaki su musluğundan fışkırtılan su ile sulanırlar Alevin dişleri çok çabuk olarak gerekli sertleştirme sıcaklığına ısıtması, bu sertleştirme işleminin hayli hızlı yapılmasını sağlar

15 S i l i n d r i k D i ş l i l e r 15 Alevle sertleştirmenin başlıca özellikleri şunlardır: 1 Bütün dişli çark ısıtılmaz, yalnız sertleştirilecek dişler ısıtılır Sertleştirme süresi çok kısadır, Diyagram 11 3 Dişli çarkta çekme ve eğilmeler olmaz ve düzgünlüğü bozulmaz 4 Diş yanaklarında tufallar meydana gelmez 5 Genel olarak taşlanmak gibi ikinci bir işlem gerekmez 6 Ufak veya büyük serilerde ekonomik imalat işlemidir 7 Yüksek verimine göre alevle sertleştirme aparatı göreceli ucuzdur Alevle sertleştirmede dişlerin yüzeyinde meydana gelen sert tabaka, semente ile sertleştirmeye göre değişiktir Semente ile sertleştirmede diş üstü, diş tabanı ve diş yanakları aynı derinlikte sertleşir (Şekil 1) Buna karşı alevle sertleştirmede yükü taşıyan evolvent diş yüzeylerinde daha derin olan sert bir tabaka meydana gelir (Şekil 13, Şekil 14) Ancak alevle normal olarak yapılan sertleştirmede diş taban kavisi kısımlarında ince bir sertlik tabakası oluşur Şekil 14 de görüldüğü gibi özel beklerle diş tabanındaki sertliği daha derinletmek mümkündür Şekil 1, Sementasyon Şekil 13, Alevle sertleştirme, şalome Şekil 14, Alevle sertleştirme, özel bek Şekil 1 ; Semente ile sertleştirmede sert tabakanın derinliği her yerde eşittir Şekil 13 ; Alevle sertleştirmede dişlerin yan yüzeylerindeki sertlik daha derindir Normal metotda taban kavisindeki sertlik derinliği yanaklara göre daha azdır Şekil 14 ; Özel beklerle yapılan alevle sertleştirmede diş tabanındaki sert tabaka daha derin yapılabilir Alevle sertleştrilmeğe elverişli olan çelikler genel olarak % 0,35 % 0,55 arası karbonları vardır ve bunlardan bir kaçı örnek olarak verilmiştir: Genel imalat çelikleri : St 4,St 50,St 60,St 70 İslah çelikleri : Sementasyon çelikleri : C, C 45, C 60, 4CrMo4, 50CrMo4 C 10, C 15, 16CrMo5, 0MaCr5, 15CrNi6 Çelik dökümler : GS 5, GS İnduksiyonla sertleştirmek Dişli çarkın yüzeyleri yüksek frekans bobini ile indüklenerek sertleştirme ısısına getirilir ve bir banyo yardımıyla soğutularak tavlanır, yani sertleştirilir İnduksiyonla sertleştirmenin prensibi alevle sertleştirmedeki gibidir Ancak induksiyonla sertleştirmede ısıtma alev yerine elektrikle yapılır Üzerinden dalgalı bir akım geçmekte olan iletken bir kangalın içerisine yerleştirilmiş olan dişli çark endüksiyon akımıyla ısınır

16 16 S i l i n d r i k D i ş l i l e r Isı dişli çarkın derinliğine geçmeye vakit bulamadan yüzeyi ısıtılır ve dişli suya daldırılarak sulanır Akımın frekansı ne kadar yüksekse akım o oranda dişlinin yüzeyinde konsantre olur Isıınmanın ve bunun sonucu olarak sertleşmenin derinliği frekansa göre ayarlanabilir Orta frekanslı cihazlarda sertlik derinliği 1 3 mm, yüksek frekanslılarda ise 0,109 mm arasıdır İnduksiyonla sertleştrilmeğe elverişli olan çelikler için aşağıda bir kaç örnek verilmiştir: İslah çelikleri : Sementasyon çelikleri : C 60,Ck45, 4CrMo4, 50CrMo4 16CrMo5, 0MaCr5, 15CrNi6 Çelik dökümler : GS 60 Gerek alevle ve gerekse induksiyonla yapılan sertleştirmelerle HB sertliğine ulaşılır Sementasyonla yapılan sertleştirme ise biraz daha yüksek olup HB kadardır 1134 Nitrasyonla sertleştirmek Nitrasyonla sertleştirilecek çelikler azot gazında C de uzun bir süre tutulurlarsa yüzeylerinde cam sertliğine yakın sertlikte nitrit tabakaları oluşur ve sertlik dereceleri çok yüksektir Oluşan sert tabaka en çok 0,5 mm kalınlığında olup bunu elde edebilmek için çelikleri 50 saate yakın yukarıda belirtilen sıcaklıkta tutmak gereklidir Azotu verebilmek için ısıtılmış çeliklerin üzerinden amonyak gazı geçirilir Gas ile nitratlamak Dişli çark C de amonyak gazında uzun zaman tutulur Örneğin: 0,6 mm sertlik derinliği için 100 saate kadar Banyoda nitratlamak Dişli çark 3 saat sıvı amonyak tuzlu (Siyanürlü) banyoda C de ısıda tutulur Nitrasyonla sertleştirmenin sakıncaları: Çok uzun nitrasyon süreleri, ortalama 50 h Çok sert olan nitrit tabakasının darbeye dayanmayıp kırılgan olması Nitrasyonla sertleşitimenin yararları: Çok büyük sertliğe karşın çekmenin ve şekil değiştirmenin hemen hemen hiç denecek kadar az olması ve bu yüzden çok düzgün imal edilmiş dişlilerin sertleştir-meden sonra taşlanmaya gerek kalmaması Aşınmaya karşı son derece dayanıklı oluşu 500 C ye kadar yüksek sıcaklıkta çalışmada sertliğini ve aşınmaya karşı direncini koruması Ölçü aletlerinin dişlileri genel olarak nitrasyonla sertleştirilir Bu gün bir çok büyük redüktör fabrikaları, dişli çarklarını çok düzgün olarak imal ettikten sonra nitrasyonla sertleştirmektedirler Böylece taşlama işlemini yapmalarına gerek kalmamaktadır Nitrasyona uygun özel çeliklerden başka, alaşımsız düşük karbonlu adi çeliklerede nitrasyon uygulananıp, temas yüzeylerine iyi bir kayma niteliği kazandırılır

17 S i l i n d r i k D i ş l i l e r Sementasyonla sertleştirmek Alaşımlı ve alaşımsız sementasyon çelikleri karbon yüzdesi düşük çeliklerdir (C <%0,3) Alaşımsız sementasyon çelikleri çok büyük güçler ileten ve fazla zorlanan dişler için çok iyi sonuçlar verdiklerini ve çok daha pahalı olan alaşımlı sementasyon çcliklerinin kullanılmasına ender hallerde gerek duyulduğu zamanla pratikte görülmüştür Sementasyonla sertleştirmede sertlik derinliği, sementasyon zamanına bağlıdır Traktör dişlerinde yapılan deneylerde 900 C de 910 saatläk sementasyon sürelerinde dişlerin 0,91,1 mm derinliğe kadar sertleştiği görülmüştür Sementasyon maddesi olan kömür tozu karışımı içindeki dişli çarklar sertleştirme makinasının büyüklüğüne uygun saç kutulara konur ve 900 C ye ısıtılır Dişli çarklar kutular içinde her tarafta kömür karışımına tam çevre olarak gömülmüş olmalıdırlar Sementasyon süresinin sonunda saç kutular içerisindeki dişlilerle birlikte sertleştirme makinasından dışarıya çıkarılır ve C ye soğumaları beklenip bundan sonra dişliler kutulardan çıkarılır ve C de normal ocaklarda 30 dakika tavlanırlar Havada soğumalarına imkan vermeden, bir yağ içersinde «sulanarak» sertleştirilir Elde edilen sertlik derecesi HRc kadardır Sertleştirme yağların özelliklerinde önemlidir Genelde rafine edilmiş saf madeni yağların kullanılması önerilir Düğer bir metotda dişlileri 600 C lik bir tuz banyosuna 10 dakika asılı olarak bıraktıktan sonra toz, sıvı veya gas halinde karbon verici madde içinde C arası ısıda karbonca zenginleştirip, sonra hareketli bir yağ banyosu içinde sulayarak da setleştirmek mümkündür Sertleştirme işleminden sonra dişli çarklar yağ ve başka yabancı maddelerden iyice temizlenir ve C ye ısıtılarak bir saat bu sıcaklıkta tutulurlar, böylelikle meydana gelmiş olan iç gerilmeler kaybolur Meneviş diye adlandırılan bu işlem sertleştirmeden hemen sonra yapılmalıdır Semetasyon ile sertleştirme ve meneviş işlemlerinin akışı, Diyagram 1 deki ısı grafiğinde görülmektedir Menevişten sonra dişliler özel ince çelik taneleriyle kumlanırlar ve tufallar temizlenir Sıcaklık C 1' Zaman t A B C D Diyagram 1 A : Tuz banyosunda temizleme B : Sementasyon, C arası ısıda karbonca zenginleştirme C : Yağda C arası ısıda sulama D : C arasında menevişleme

18 18 S i l i n d r i k D i ş l i l e r Sertleştirilmiş dişlilerin %5 i sertlik ölçme aletiyle kontrol edilmelidir Bundan başka diş yanaklarına ince bir eğe sürmekle sertleşip sertleşmediğine bakılır Yağda sertleştirme sırasında dişlilerin birden soğumalarından ötürü sementasyon kömürünün etki ettiği ince tabakada martensit oluşur Martensitin hacmi biraz daha büyük olduğundan bu, dişli çarkta iç gerilmelerin oluşmasına sebep olur Bu nedenle dar dişlilerde eğilmeler meydana gelir Bunlar sertleştirme sırasında birden soğuma sonucunda meydana gelen eğilmelere eklenirler Ancak ön ısı işlemi görmüş sementasyon çelikleri (DIN 1710, Einsatzstähle) ön ısı işlemi görmüş çeliklere göre sertleştirmede çok daha az çekerler Sertleştirmeden ötürü meydana gelen çekmeleri gidermek için, yeniden merkezleme, pres altında doğrultma, ısıtarak doğrultma veya çekiçle doğrultma ile hatalar giderilebilinir Çark göbeğini tekrar taşlıyarak dişli çarkı yeniden merkezleme en iyi düzeltme şeklidir Ancak bu eğilmenin çok az olduğu zaman yapılabilir Pres altında düzeltmeden kaçınmalıdır Zira üst semente tabakaları çatlar ve hatta dişlide kırılabilir Isıtılarak doğrultma her ne kadar sertlikten kayba sebep olursada önerilen bir işlemdir Çekiçle doğrultmada presle doğrultmadaki mahzurlar vardır Bu metod ancak dişli millerin düzeltilmesinde uygulanabilir Görüldügü gibi sertleştirme sırasında meydana gelen eğilmelerin giderilmesi zordur ve zaman alıcı işlemler gerektirir Ayrıca dişli çarkların kaliteleri de önemli şekilde bozulur Bu amaçla bu eğilmeleri önleyen veya son derece azaltarak dişlinin kalitesinin bozulmamasını sağlayan sertleştirme tezgahları yapılmıştır Sementasyon ile sertleştirme sırasında dişli çarklarda meydana gelen eğilmeler kısmen veya büsbütün önlenebilse bile diş üstü çaplarında ve göbek çaplarında bazı değişmeler olur Bu değişmeler dişli çarkların biçimlerine de bağlıdır Diş üstü çapı ile dişlinin göbek çapı arasındaki fark az, yani dişli ince bir çember ise hem diş üstü çapı hem de göbek çapı büyürler (Şekil 15) Dişli çark malzemesinde düzgün olarak dışarıya ve içeriye doğru etki eden sertleştirme gerilmelerinde, çember şeklindeki dişlide (Şekil 15) ortadaki yumuşak malzeme basma gerilmelerini karşılayamadığından iç çapta da büyüme meydana gelir Göbek çapı diş üstü çapından çok ufaksa (Şekil 16) diş üstü çapı yine büyür, fakat göbek çapı küçülür Çekmenin miktarı sertleştirme ile ilgili ısı işleminin şekline bağlı olmadığı deneylerle belirlenmiştir Çekme oranı daha çok semente derinliğine bağlıdır D' D da da' D' da da' Şekil 15, Çember dişli çarklar Şekil 16, Dolu dişli çarklar Şekil 17, İki tarafı oyulmuş çarklar Şekil 18, Tek tarafı oyulmuş çarklar

19 S i l i n d r i k D i ş l i l e r 19 Tek veya iki tarafı oyulmuş dişli çarklarda ise bu iki durum etkili olduğundan dişlide ya tek taraflı eğik deformasyon veya orta basık iki uç büyümüş bir deformasyon ortaya çıkar Büyük dişli çarklarda serleştirmeden sonraki çap büyümeleri 1 mm ye ulaştığı, bazen de bu değeri aştığı görülmüştür Bu nedenle seri imalata geçmeden evvel bir kaç dişli imal ederek bunlar kontrol edilip sertleştirme çap farkları hesaba katılmalı ve oldukça az bir taşlama payı bırakılmalıdır Sertleştirmeden ötürü meydana gelen çap farklarını taşlama ile almak mümkündür Ancak bu işlem pahalı olduğundan oldukça ufak taşlama paylarıyla imalatı yapmak ekonomiktir En iyisi dişliyi hiç taşlamadan imal etmeye çalışmaktır Böylece bu gibi düzeltmeler yapılarak, sertleştirme işleminden sonra taşlamaya ihtiyaç kalmadan oldukça yüksek kaliteli dişliler imal edilebilir 1136 Dişlilerin sertleştirilmesi ile ilgili faydalı bilgiler En önemli sertleştirme işlemlerini gördükten sonra pratikte kullanılabilecek öneriler verelim Dişlilerin sertleştirilmesindeki biçim değiştirmelerinden ötürü, dişlerin kalitesi düşer Semente ile sertleştirmede iki, alev veya endüksiyonla sertleştirmede bir kalite düşüklüğü kabaca kabul edilebilinir Örneğin; semente edilen 8 kaliteli bir dişlinin kalitesi 10 olur Semente edilirken dlşlilerin göbek çaplarının ufalmasını önlemek için bunlar sert bir silindirik malafaya geçirilerek sertleştirilir Malafanın çapı, dişli delik çapının tolerans üst sınırında imal edilir ve dişli tavlandıktan sonra genişlemiş göbeğe rahatça geçirilir Dişlinin oldukça az eğilmesini sağlamak için bunu ya dolu malzemeden veya hiç olmazsa simetrik boşaltılmış olarak konstruksiyonu yapmalıdır (Şekil 17) Sementasyonda 0,0,3 mm lik sertlik derinlikleri elde etmek için en çok siyanür tuzlu banyolar kullanılır 930 C de siyanür tuzları çeliğin yüzeyine karbon verirler Banyo slcaklığı C ye düşürmekle siyanür tuzları azot verirler ve nitrasyon meydana gelir Böylelikle siyanür tuzları ile hem sementasyon ve hem de islah çeliklerinin sertleştirilebildiği görülür Siyanür tuzlarıyla yapılan sementasyonda meydana gelen kenar oksidasyonları (östenid) dişlinin mukavemetini etkiler Siyanür tuzlarıyla yapılan sementasyonda nisbeten az derinlikteki sertleştirmelerin yapılmasının sebebi budur Bunlar genel olarak taşlanmazlar Sertlik derinlikleri 0,6 mm nin üzerinde olan dişlilerde sementasyonu toz veya gaz halindeki karbonla yapmak çok daha ekonomiktir Büyük serilerle dişli imalatı yapan fabrikalar sementasyonu gazlarla yaparlar Dişli çarkların imalat tezgahlarına bağlanmadan önce, malzemelerinin normalize edilmesinde, bazı hallerde yumuşatma tavına tabi tutulmasında ve kumlanmasında fayda vardır Bunun için çeliği imal eden müesseseden yeterli bilgi alınmalıdır Bu yoldaki bilgileri ancak büyük ve isim yapmış çelik fabrikalarından almak mümkün olduğu için, piyasadan isimsiz ucuz bir çeliği tercih etmemek gereklidir

20 0 S i l i n d r i k D i ş l i l e r Tablo 18, Çekme mukavemeti ile Brinell, Vickers ve Rockwell sertliği Bu tablo, kontrol imkanı olmadığı zaman kullanılmalıdır Eğer kontrol aleti varsa sertlik aletle ölçülmelidir çekme Rockwell R çekme Brinell Vickers Brinell Vickers R m m Rockwell N/mm HB HV 30 HRB HRC N/mm HB HV 30 HRC ,7 71, 75,0 78,7 81,7 85,0 87,1 89,5 91,5 9,5 93,5 94,0 95,0 96,0 96,7 98,1 0,3 1,3, 99,5 3,1 101,0 4,0 4,8 10,0 5,6 6, ,1 7,8 8,5 9, 9,8 31,0 3, 33,3 34,4 35,5 36,6 37,7 38,8 39,8 40,8 41,8 4,7 43,6 44,5 45,3 46,1 46,9 47,7 49,1 50,5 51,7 53,0 54,1 55, 56,3 57,3 58,3 59, HB Küre φ 10 mm çapında 9 40 N basma kuvvetiyle HV 30 elmas piramit 136 tepe açılı 94 N basma kuvvetiyle HRB Küre φ 1/16 in çapında 980 N basma kuvvetiyle HRC elmas piramit 10 tepe açılı N basma kuvvetiyle Burada HB = 0,95HV olarak kabul edilmiştir Örnek: 350 HB, 640 HV 30, 45 HRC gibi sertlik büyüklükleri gösterilir

DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR

DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Helisel Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular:

Detaylı

2009 Kasım. www.guven-kutay.ch MUKAVEMET DEĞERLERİ ÖRNEKLER. 05-5a. M. Güven KUTAY. 05-5a-ornekler.doc

2009 Kasım. www.guven-kutay.ch MUKAVEMET DEĞERLERİ ÖRNEKLER. 05-5a. M. Güven KUTAY. 05-5a-ornekler.doc 2009 Kasım MUKAVEMET DEĞERLERİ ÖRNEKLER 05-5a M. Güven KUTAY 05-5a-ornekler.doc İ Ç İ N D E K İ L E R 5. MUKAVEMET HESAPLARI İÇİN ÖRNEKLER...5.3 5.1. 1. Grup örnekler...5.3 5.1.1. Örnek 1, aturalı mil

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA

DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA DİŞLİ ÇARLAR II: HESAPLAMA Prof. Dr. İrfan AYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Dişli Çark uvvetleri Diş Dibi Gerilmeleri

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR

DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Prof. Dr. Akgün ALSARAN Arş. Gör. İlyas HACISALİHOĞLU Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Helisel Dişli Çarklar Bu bölüm

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ

DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Güç ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR. Makine Elemanları 2 PROFİL KAYDIRMA. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız. BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering

DİŞLİ ÇARKLAR. Makine Elemanları 2 PROFİL KAYDIRMA. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız. BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR PROFİL KAYDIRMA Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu bölümden elde edilecek kazanımlar Profil kaydırmanın tanımı Profil kaydırma yapılmasındaki amaçlar Pozitif ve negatif profil

Detaylı

MAKĠNE ELEMANLARI II REDÜKTÖR PROJESĠ

MAKĠNE ELEMANLARI II REDÜKTÖR PROJESĠ T.C PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKĠNE ELEMANLARI II REDÜKTÖR PROJESĠ Öğrencinin; Adı: Cengiz Görkem Soyadı: DENGĠZ No: 07223019 DanıĢman: Doç. Dr. TEZCAN ġekercġoğlu

Detaylı

Şekil. Tasarlanacak mekanizmanın şematik gösterimi

Şekil. Tasarlanacak mekanizmanın şematik gösterimi Örnek : Düz dişli alın çarkları: Bir kaldırma mekanizmasının P=30 kw güç ileten ve çevrim oranı i=500 (d/dak)/ 300 (d/dak) olan evolvent profilli standard düz dişli mekanizmasının (redüktör) tasarlanması

Detaylı

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ 1 Bu bölümden elde edilecek kazanımlar Güç Ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri Redüktörler Ve Vites Kutuları : Sınıflandırma Ve Kavramlar Silindirik

Detaylı

Dişli çark mekanizmaları en geniş kullanım alanı olan, gerek iletilebilen güç gerekse ulaşılabilen çevre hızları bakımından da mekanizmalar içinde

Dişli çark mekanizmaları en geniş kullanım alanı olan, gerek iletilebilen güç gerekse ulaşılabilen çevre hızları bakımından da mekanizmalar içinde DİŞLİ ÇARKLAR Dişli çark mekanizmaları en geniş kullanım alanı olan, gerek iletilebilen güç gerekse ulaşılabilen çevre hızları bakımından da mekanizmalar içinde özel bir yeri bulunan mekanizmalardır. Mekanizmayı

Detaylı

AKSLAR ve MİLLER. DEÜ Makina Elemanlarına Giriş Ç. Özes, M. Belevi, M. Demirsoy

AKSLAR ve MİLLER. DEÜ Makina Elemanlarına Giriş Ç. Özes, M. Belevi, M. Demirsoy AKSLAR ve MİLLER AKSLAR MİLLER Eksenel kuvvetlerde her iki elemanda çekmeye veya basmaya zorlanabilirler. Her iki elemanda içi dolu veya boş imal edilirler. Eksen durumlarına göre Genel olarak düz elemanlardır

Detaylı

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR İçerik Giriş Konik dişli çark mekanizması Konik dişli çark mukavemet hesabı Konik dişli ark mekanizmalarında oluşan kuvvetler

Detaylı

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Üretim. Dişli çarklar

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Üretim. Dişli çarklar Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN Üretim Dişli çarklar İçerik Üretim Yöntemleri Yuvarlanma yöntemi MAAG yöntemi Fellow yöntemi Azdırma yöntemi Alt kesilme 2 Giriş 3 Üretim Yöntemleri Dişli çarklar

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR II. Makine Elemanları 2 HESAPLAMALAR. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız. BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering

DİŞLİ ÇARKLAR II. Makine Elemanları 2 HESAPLAMALAR. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız. BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR II HESAPLAMALAR Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu Bölümden Elde Edilecek Kazanımlar Dişli Çark Kuvvetleri Diş Dibi Gerilmeleri Mukavemeti Etkileyen Faktörler Yüzey Basıncı

Detaylı

DİŞLİ ÇARK: Hareket ve güç iletiminde kullanılan, üzerinde eşit aralıklı ve özel profilli girinti ve çıkıntıları bulunan silindirik veya konik

DİŞLİ ÇARK: Hareket ve güç iletiminde kullanılan, üzerinde eşit aralıklı ve özel profilli girinti ve çıkıntıları bulunan silindirik veya konik DİŞLİ ÇARKLAR 1 DİŞLİ ÇARK: Hareket ve güç iletiminde kullanılan, üzerinde eşit aralıklı ve özel profilli girinti ve çıkıntıları bulunan silindirik veya konik yüzeyli makina elemanı. 2 Hareket Aktarma

Detaylı

AKSLAR ve MİLLER. DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Müh.Böl.Çiçek Özes. Bu sunudaki bilgiler değişik kaynaklardan derlemedir.

AKSLAR ve MİLLER. DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Müh.Böl.Çiçek Özes. Bu sunudaki bilgiler değişik kaynaklardan derlemedir. AKSLAR ve MİLLER Bu sunudaki bilgiler değişik kaynaklardan derlemedir. AKSLAR MİLLER Eksenel kuvvetlerde her iki elemanda çekmeye veya basmaya zorlanabilirler. Her iki elemanda içi dolu veya boş imal edilirler.

Detaylı

Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller

Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller İçerik Aks ve milin tanımı Akslar ve millerin mukavemet hesabı Millerde titreşim hesabı Mil tasarımı için tavsiyeler

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜH. BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI DERS NOTU. Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI

DİŞLİ ÇARKLAR SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜH. BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI DERS NOTU. Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI DİŞLİ ÇARKLAR MAKİNE MÜH. BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI DERS NOTU Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI Dişli Çarklar 2 Dişli çarklar, eksenleri birbirine paralel, birbirini kesen ya da birbirine çapraz olan miller arasında

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ

DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Prof. Dr. Akgün ALSARAN Arş. Gör İlyas HACISALİHOĞLU Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular:

Detaylı

Makine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller

Makine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller Makine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller İçerik Giriş Temel kavramlar Sınıflandırma Aks ve mil mukavemet hesabı Millerde titreşim kontrolü Konstrüksiyon

Detaylı

1 MAKİNE ELEMANLARINDA TEMEL KAVRAMLAR VE BİRİM SİSTEMLERİ

1 MAKİNE ELEMANLARINDA TEMEL KAVRAMLAR VE BİRİM SİSTEMLERİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 MAKİNE ELEMANLARINDA TEMEL KAVRAMLAR VE BİRİM SİSTEMLERİ 11 1.1. SI Birim Sistemi 12 1.2. Boyut Analizi 16 1.3. Temel Bilgiler 17 1.4.Makine Elemanlarına Giriş 17 1.4.1 Makine

Detaylı

DİŞLİ GEOMETRİSİ. Metin Yılmaz Arge Müdürü Yılmaz Redüktör

DİŞLİ GEOMETRİSİ. Metin Yılmaz Arge Müdürü Yılmaz Redüktör DİŞLİ GEOMETRİSİ Metin Yılmaz Arge Müdürü Yılmaz Redüktör Yuvarlanma Prensibi: Evolvent (Involute) Eğrisinin Tanımı Evolvent Dişli Formu Özellikleri Kolay imal edilebilir. Farklı diş sayılarına sahip dişliler

Detaylı

DİŞLER; Diş Profili, çalışma sırasında iki çark arasındaki oranı sabit tutacak şekilde biçimlendirilir. Dişli profillerinde en çok kullanılan ve bu

DİŞLER; Diş Profili, çalışma sırasında iki çark arasındaki oranı sabit tutacak şekilde biçimlendirilir. Dişli profillerinde en çok kullanılan ve bu KAVRAMLAR Dişli Çarklar, eksenleri birbirine yakın veya birbirini kesen miller arasında hareket ve güç ileten makine elemanlarıdır. Çevrelerine diş açılmış iki dişli çark bir dişli çiftini oluştururlar

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA

DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Prof. Dr. Akgün ALSARAN Arş. Gör. İlyas HACISALİHOĞLU Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Dişli

Detaylı

Ç l e i l k i l k e l r e e e Uyg u a l na n n n Yüz ü ey e y Ser Se tle l ş e t ş ir i me e İ şl ş e l m l r e i

Ç l e i l k i l k e l r e e e Uyg u a l na n n n Yüz ü ey e y Ser Se tle l ş e t ş ir i me e İ şl ş e l m l r e i Çeliklere Uygulanan Yüzey Sertleştirme İşlemleri Bazı uygulamalarda kullanılan çelik parçaların hem aşınma dirençlerinin, hem de darbe dayanımlarının yüksek olması istenir. Bunun için parçaların yüzeylerinin

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Atatürk Üniversitesi Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: ın

Detaylı

MAKINA TASARIMI I Örnek Metin Soruları TOLERANSLAR

MAKINA TASARIMI I Örnek Metin Soruları TOLERANSLAR MAKINA TASARIMI I Örnek Metin Soruları TOLERANSLAR 1. Boyut, gerçek boyut, nominal boyut ve tolerans nedir, tanımlayınız. 2. Toleransları sınıflandırınız. 3. Tasarımı yapılırken bir makine parçasının boyutları

Detaylı

REDÜKTOR & DİŞLİ İMALATI. Ürün Kataloğu

REDÜKTOR & DİŞLİ İMALATI. Ürün Kataloğu REDÜKTOR & DİŞLİ İMALATI Ürün Kataloğu Hakkımızda 2007 yılında kurulan PARS MAKSAN, 2009 yılına kadar talaşlı imalat, alüminyum döküm, model yapımı alanlarında faaliyet göstermiştir. 2009 yılında üretim

Detaylı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı 1. Basma Deneyinin Amacı Mühendislik malzemelerinin çoğu, uygulanan gerilmeler altında biçimlerini kalıcı olarak değiştirirler, yani plastik şekil değişimine uğrarlar. Bu malzemelerin hangi koşullar altında

Detaylı

Cetvel-13 Güvenirlik Faktörü k g. Güvenirlik (%) ,9 99,99 99,999

Cetvel-13 Güvenirlik Faktörü k g. Güvenirlik (%) ,9 99,99 99,999 Cetvel-12 Büyüklük Faktörü k b d,mm 10 20 30 50 100 200 250 300 k b 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,57 0,56 0,56 Cetvel-13 Sıcaklık Faktörü k d Cetvel-13 Güvenirlik Faktörü k g T( o C) k d T 350 1 350

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Helisel Dişli Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Erzurum Teknik Üniversitesi

Detaylı

YÜRÜME SİSTEMİ YÜRÜYÜŞ MOTORLARI. 40-2-4a. 2012 Eylül. www.guven-kutay.ch. M. Güven KUTAY 2009 Kasım

YÜRÜME SİSTEMİ YÜRÜYÜŞ MOTORLARI. 40-2-4a. 2012 Eylül. www.guven-kutay.ch. M. Güven KUTAY 2009 Kasım 01 Eylül YÜRÜME SİSTEMİ YÜRÜYÜŞ MOTORLARI 40--4a M. Güven KUTAY 009 Kasım 01-09-06/Ku Değiştirilen yerlerin satır sonuna dik çizgi çekildi. 40--4a-yuruyus-motorlari.doc İ Ç İ N D E K İ L E R Yürüme Sistemi....3.

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Atatürk Üniversitesi Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: ın

Detaylı

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI AKSLAR VE MİLLER P r o f. D r. İ r f a n K A Y M A Z P r o f. D r. A k g ü n A L S A R A N A r ş. G ör. İ l y a s H A C I S A L İ HOĞ LU Dönen parça veya elemanlar taşıyan

Detaylı

KONİK DİŞLİ ÇARKLAR. Öğr. Gör. Korcan FIRAT. CBÜ Akhisar MYO

KONİK DİŞLİ ÇARKLAR. Öğr. Gör. Korcan FIRAT. CBÜ Akhisar MYO KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO TANIMI Eksenleri kesişen millerde kuvvet ve hareket iletmek için kullanılan ve yanal yüzeylerinin çevresine ve kesik koni tepe noktasında birleşecek

Detaylı

Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1

Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 OTOMOTİV PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ-I- (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-20092009 BALIKESİR Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 ÇELİK STANDARTLARI Prof.

Detaylı

Kavramlar ve açılar. temel bilgiler. Yan kesme ağzı. ana kesme ağzı. = helis açısı. merkez boşluk açısı Yan kesme kenarı

Kavramlar ve açılar. temel bilgiler. Yan kesme ağzı. ana kesme ağzı. = helis açısı. merkez boşluk açısı Yan kesme kenarı temel bilgiler Kavramlar ve açılar Yan kesme ağzı ana kesme ağzı α P = ana kesme kenarı boşluk açısı β H = ana kesme kenarı kama açısı γ P = ana kesme kenarı talaş açısı α O = yan kesme kenarı boşluk açısı

Detaylı

Prof. Dr. İrfan KAYMAZ

Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Kayış-kasnak mekanizmalarının türü Kayış türleri Meydana gelen kuvvetler Geometrik

Detaylı

REDÜKTOR & DİŞLİ İMALATI. Ürün Kataloğu

REDÜKTOR & DİŞLİ İMALATI. Ürün Kataloğu REDÜKTOR & DİŞLİ İMALATI Ürün Kataloğu Hakkımızda 2007 yılında kurulan PARS MAKSAN, 2009 yılına kadar talaşlı imalat, alüminyum döküm, model yapımı alanlarında faaliyet göstermiştir. 2009 yılında üretim

Detaylı

Küçük kasnağın merkeze göre denge şartı Fu x d1/2 + F2 x d1/2 F1 x d1/2 = 0 yazılır. Buradan etkili (faydalı) kuvvet ; Fu = F1 F2 şeklinde bulunur. F1

Küçük kasnağın merkeze göre denge şartı Fu x d1/2 + F2 x d1/2 F1 x d1/2 = 0 yazılır. Buradan etkili (faydalı) kuvvet ; Fu = F1 F2 şeklinde bulunur. F1 Kayış-kasnak ve zincir mekanizmaları Kayış-kasnak mekanizmaları Çeşitleri 1-Düz kayışlı mekanizma 2-V-kayışlı mekanizma 3-Dişli kayışlı mekanizma Avantajları: 1-Konstrüksiyonları basit imalatları ve bakımları

Detaylı

ZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR. Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO

ZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR. Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO ZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO ZİNCİR DİŞLİ ÇARK NEDİR? Tanımı: Güç ve hareket iletecek millerin merkez uzaklığının fazla olduğu durumlarda, aradaki bağlantıyı dişli çarklarla

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR III: Makine Elemanları 2 HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız

DİŞLİ ÇARKLAR III: Makine Elemanları 2 HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu bölümden elde edilecek kazanımlar Helisel ın Tanımı Helisel ın Geometrik Özellikleri Helisel da Ortaya Çıkan Kuvvetler

Detaylı

MAKİNA ELEMANLARI II HAREKET, MOMENT İLETİM VE DÖNÜŞÜM ELEMANLARI ÇARKLAR-SINIFLANDIRMA UYGULAMA-SÜRTÜNMELİ ÇARK

MAKİNA ELEMANLARI II HAREKET, MOMENT İLETİM VE DÖNÜŞÜM ELEMANLARI ÇARKLAR-SINIFLANDIRMA UYGULAMA-SÜRTÜNMELİ ÇARK MAKİNA ELEMANLARI II HAREKET, MOMENT İLETİM VE DÖNÜŞÜM ELEMANLARI ÇARKLAR-SINIFLANDIRMA SÜRTÜNMELİ DİŞLİ (Friction wheels) (Gear or Toothed Wheels) UYGULAMA-SÜRTÜNMELİ ÇARK Mekanizmayı boyutlandırınız?

Detaylı

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Hesaplamalar ve seçim Rulmanlar

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Hesaplamalar ve seçim Rulmanlar Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN Hesaplamalar ve seçim Rulmanlar İçerik Giriş Dinamik yük sayısı Eşdeğer yük Ömür Rulman katalogları Konstrüksiyon ilkeleri Örnekler 2 Giriş www.tanrulman.com.tr

Detaylı

1.Yüzey Basınç (Pitting) Kontrolü, ISO6336:2006. = Nominal yüzey basıncı K faktörleri = Çalışma şartlarına uygun düzeltme katsayıları

1.Yüzey Basınç (Pitting) Kontrolü, ISO6336:2006. = Nominal yüzey basıncı K faktörleri = Çalışma şartlarına uygun düzeltme katsayıları DİŞLİ MUKAVEMETİ 1.Yüzey Basınç (Pitting) Kontrolü, ISO6336:2006 = Nominal yüzey basıncı K faktörleri = Çalışma şartlarına uygun düzeltme katsayıları Yüzey Basınç (Pitting) Kontrolü, ISO6336:2006 Ft =

Detaylı

MAKİNE ELEMANLARI - (8.Hafta) VİDALAR -1

MAKİNE ELEMANLARI - (8.Hafta) VİDALAR -1 A. TEMEL KAVRAMLAR MAKİNE ELEMANLARI - (8.Hafta) VİDALAR -1 B. VİDA TÜRLERİ a) Vida Profil Tipleri Mil üzerine açılan diş ile lineer hareket elde edilmek istendiğinde kullanılır. Üçgen Vida Profili: Parçaları

Detaylı

DÜZ VE HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR ÖRNEK PROBLEMLER

DÜZ VE HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR ÖRNEK PROBLEMLER DÜZ VE HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR ÖRNEK PROBLEMLER 1. Evolvent profilli standart bir düz dişli çarkta diş sayısı z=19 ve modül m=4 mm olduğuna göre dişbaşı ve temel daireleri üzerindeki diş kalınlıklarını hesaplayınız

Detaylı

MMT310 Malzemelerin Mekanik Davranışı 2 Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi - Basma ve sertlik deneyleri

MMT310 Malzemelerin Mekanik Davranışı 2 Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi - Basma ve sertlik deneyleri MMT310 Malzemelerin Mekanik Davranışı 2 Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi - Basma ve sertlik deneyleri Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2011-2012 Bahar Yarıyılı 2. Mukavemet ve deformasyon

Detaylı

MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1

MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1 MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1 5.BÖLÜM Bağlama Elemanları Kaynak Bağlantıları Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 BU SLAYTTAN EDİNİLMESİ BEKLENEN BİLGİLER Bağlama Elemanlarının Tanımı ve Sınıflandırılması Kaynak Bağlantılarının

Detaylı

MALZEME ANA BİLİM DALI Malzeme Laboratuvarı Deney Föyü. Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi. Deneyin Tarihi:

MALZEME ANA BİLİM DALI Malzeme Laboratuvarı Deney Föyü. Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi. Deneyin Tarihi: Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi Deneyin Tarihi:13.03.2014 Deneyin Amacı: Malzemelerin sertliğinin ölçülmesi ve mukavemetleri hakkında bilgi edinilmesi. Teorik Bilgi Sertlik, malzemelerin plastik

Detaylı

Üst başlık hareket. kolu. Üst başlık. Askı yatak. Devir sayısı seçimi. Fener mili yuvası İş tablası. Boyuna hareket volanı Düşey hareket.

Üst başlık hareket. kolu. Üst başlık. Askı yatak. Devir sayısı seçimi. Fener mili yuvası İş tablası. Boyuna hareket volanı Düşey hareket. Frezeleme İşlemleri Üst başlık Askı yatak Fener mili yuvası İş tablası Üst başlık hareket kolu Devir sayısı seçimi Boyuna hareket volanı Düşey hareket kolu Konsol desteği Eksenler ve CNC Freze İşlemler

Detaylı

DENEYİN ADI: Jominy uçtan su verme ile sertleşebilirlik. AMACI: Çeliklerin sertleşme kabiliyetinin belirlenmesi.

DENEYİN ADI: Jominy uçtan su verme ile sertleşebilirlik. AMACI: Çeliklerin sertleşme kabiliyetinin belirlenmesi. DENEYİN ADI: Jominy uçtan su verme ile sertleşebilirlik AMACI: Çeliklerin sertleşme kabiliyetinin belirlenmesi. TEORİK BİLGİ: Kritik soğuma hızı, TTT diyagramlarında burun noktasını kesmeden sağlanan en

Detaylı

2009 Kasım. www.guven-kutay.ch MUKAVEMET DEĞERLERİ KONU İNDEKSİ 05-8. M. Güven KUTAY

2009 Kasım. www.guven-kutay.ch MUKAVEMET DEĞERLERİ KONU İNDEKSİ 05-8. M. Güven KUTAY 2009 Kasım MUKAVEMET DEĞERLERİ KONU İNDEKSİ 05-8 M. Güven KUTAY 9. Konu indeksi A Akma mukavemeti...2.5 Akma sınırı...2.6 Akmaya karşı emniyet katsayısı...3.8 Alevle sertleştirme...4.4 Alt sınır gerilmesi...2.13

Detaylı

BÖHLER W300. Sıcak iş Çeliklerinin Başlıca Özelliklerinin Karşılaştırılması

BÖHLER W300. Sıcak iş Çeliklerinin Başlıca Özelliklerinin Karşılaştırılması Sıcak iş Çeliklerinin Başlıca Özelliklerinin Karşılaştırılması Bu tablo çelik seçiminizde yardım olmak için hazırlanmıştır. Ancak yine de farklı uygulama türlerinin yarattığı gerilme koşulları dikkate

Detaylı

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. Mil-Göbek Bağlantıları Soruları 1. Mil-göbek bağlantılarını fiziksel esasa göre sınıflandırarak her sınıfın çalışma prensiplerini açıklayınız. 2. Kaç çeşit uygu kaması vardır? Şekil ile açıklayınız. 3.

Detaylı

MAKİNA ELEMANLARI I CETVELLER

MAKİNA ELEMANLARI I CETVELLER MAKİNA ELEMANLARI I CETVELLER Not: Cetveller Makina Elemanlarının Projelendirilmesi (A. Bozacı, İ. Koçaş, Ö. Ü. Çolak) kitabından alınmıştır. Cetvel numaraları bu kitaptaki numaralar ile aynıdır. Dinamik

Detaylı

KRS Ürünler. {slide= Silindirik Makaralı Rulman }

KRS Ürünler. {slide= Silindirik Makaralı Rulman } KRS Ürünler {slide= Silindirik Makaralı Rulman } İdeal radyal rulmanlar olarak en çok tercih edilen makaralı rulman tipidir: Yüksek radyal yükleri taşıyabilirler (Sadece radyal yönde etkiyen yükler altında

Detaylı

MMT440 Çeliklerin Isıl İşlemi 2 Sertleştirme Isıl İşlemi ve Sertleşebilirlik

MMT440 Çeliklerin Isıl İşlemi 2 Sertleştirme Isıl İşlemi ve Sertleşebilirlik MMT440 Çeliklerin Isıl İşlemi 2 Sertleştirme Isıl İşlemi ve Sertleşebilirlik Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2011-2012 Bahar Yarıyılı 2. Sertleştirme Isıl İşlemi ve Sertleşebilirlik 2.1. Tanımlar 2.2. Su verme

Detaylı

RULMANLI YATAKLAR. Dönme şeklindeki izafi hareketi destekleyen ve yüzeyleri arasında yuvarlanma hareketi olan yataklara rulman adı verilir.

RULMANLI YATAKLAR. Dönme şeklindeki izafi hareketi destekleyen ve yüzeyleri arasında yuvarlanma hareketi olan yataklara rulman adı verilir. RULMANLI YATAKLAR Yataklar iki eleman arasındaki bir veya birkaç yönde izafi harekete minimum sürtünme ile izin veren fakat kuvvet doğrultusundaki harekete engel olan destekleme elemanlarıdır. Dönme şeklindeki

Detaylı

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Helisel Dişli Çarklar-Flipped Classroom DİŞLİ ÇARKLAR

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Helisel Dişli Çarklar-Flipped Classroom DİŞLİ ÇARKLAR Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN Helisel Dişli Çarklar-Flipped Classroom DİŞLİ ÇARKLAR İçerik Giriş Helisel dişli geometrisi Kavrama oranı Helisel dişli boyutları Helisel dişlilerin mukavemet

Detaylı

HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI HİDROLİK TÜRBİN ANALİZ VE DİZAYN ESASLARI Hidrolik türbinler, su kaynaklarının yerçekimi potansiyelinden, akan suyun kinetik enerjisinden ya da her ikisinin

Detaylı

TAKIM ÇELİKLERİ İÇİN UYGULANAN EROZYON İŞLEMLERİ

TAKIM ÇELİKLERİ İÇİN UYGULANAN EROZYON İŞLEMLERİ TAKIM ÇELİKLERİ İÇİN UYGULANAN EROZYON İŞLEMLERİ Kalıp işlemesinde erozyonla imalatın önemi kimse tarafından tartışılmamaktadır. Elektro erozyon arka arkaya oluşturulan elektrik darbelerinden meydana gelen

Detaylı

A- STANDART SAYILAR VE TOLERANSLAR

A- STANDART SAYILAR VE TOLERANSLAR A STANDART SAYILAR VE TOLERANSLAR Cetvel1 Norm (Standart) sayılar ile ilgili tablolar Cetvel1A DIN323 e göre Temel Sayılar Faktörü Ana Değerler Yuvarlak Değerler Temel Seri Dönüşmüş Seri R5 R10 R20 R40

Detaylı

Makine Elemanları Dersi Bilgisayar ile buluşuyor: Dişli Çarkların 3D Modeli ve Kinematik Analizi (Taslak)

Makine Elemanları Dersi Bilgisayar ile buluşuyor: Dişli Çarkların 3D Modeli ve Kinematik Analizi (Taslak) Makine Elemanları Dersi Bilgisayar ile buluşuyor: ın 3D Modeli ve Kinematik Analizi (Taslak) Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü

Detaylı

MAKİNA ELEMANLAR I MAK Bütün Gruplar ÖDEV 2

MAKİNA ELEMANLAR I MAK Bütün Gruplar ÖDEV 2 MAKİNA ELEMANLAR I MAK 341 - Bütün Gruplar ÖDEV 2 Şekilde çelik bir mile sıkı geçme olarak monte edilmiş dişli çark gösterilmiştir. Söz konusu bağlantının P gücünü n dönme hızında k misli emniyetle iletmesi

Detaylı

1. Kayma dirençli ( Kaymalı) Yataklar 2. Yuvarlanma dirençli ( Yuvarlanmalı=Rulmanlı ) Yataklar

1. Kayma dirençli ( Kaymalı) Yataklar 2. Yuvarlanma dirençli ( Yuvarlanmalı=Rulmanlı ) Yataklar YATAKLAR Miller, dönel ve doğrusal hareketlerini bir yerden başka bir yere nakletmek amacıyla üzerlerine dişli çark, zincir, kayış-kasnak ve kavramalara bağlanır. İşte yataklar; millerin bu görevlerini

Detaylı

KAYIŞ-KASNAK MEKANİZMALARI

KAYIŞ-KASNAK MEKANİZMALARI KAYIŞ-KASNAK MEKANİZMALARI Müh.Böl. Makina Tasarımı II Burada verilen bilgiler değişik kaynaklardan derlemedir. Bir milden diğerine güç ve hareket iletmek için kullanılan mekanizmalardır. Döndürülen Eleman

Detaylı

METİN SORULARI. Hareket Cıvataları. Pim ve Perno Bağlantıları

METİN SORULARI. Hareket Cıvataları. Pim ve Perno Bağlantıları Hareket Cıvataları METİN SORULARI. Hareket cıvatalarını bağlama cıvataları ile karşılaştırınız ve özelliklerini anlatınız. 2. Hareket vidalarının verimi hangi esaslara göre belirlenir? Açıklayınız ve gereken

Detaylı

2009 Kasım. BANTLI FRENLER. 40-4d. M. Güven KUTAY. 40-4d-bantli-frenler.doc

2009 Kasım.  BANTLI FRENLER. 40-4d. M. Güven KUTAY. 40-4d-bantli-frenler.doc 009 Kasım BANTI RENER 40-4d M. Güven KUTAY 40-4d-bantli-frenler.doc İ Ç İ N D E K İ E R 4 renler... 4.3 4. ntlı frenlerler... 4.3 4..1 ntlı basit frenler... 4.3 4.. Çıkarmalı frenler... 4.6 4..3 Toplamalı

Detaylı

YUVARLANMALI YATAKLARIN MONTAJI VE BAKIMI

YUVARLANMALI YATAKLARIN MONTAJI VE BAKIMI Makine Elemanları 2 YUVARLANMALI YATAKLAR-III YUVARLANMALI YATAKLARIN MONTAJI VE BAKIMI Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu Bölümden Elde Edilecek Kazanımlar Rulmanların Montajı Tolerans Değerlerinin Belirlenmesi

Detaylı

DÜZ VE HELİS DİŞLİ ÇARKLAR ÖĞR. GÖR. KORCAN FIRAT AKHİSAR MESLEK YÜKSEKOKULU

DÜZ VE HELİS DİŞLİ ÇARKLAR ÖĞR. GÖR. KORCAN FIRAT AKHİSAR MESLEK YÜKSEKOKULU DÜZ VE HELİS DİŞLİ ÇARKLAR ÖĞR. GÖR. KORCAN FIRAT AKHİSAR MESLEK YÜKSEKOKULU DÜZ DİŞLİ ÇARKLAR TANIMI Eksenleri paralel olan miller arasında hareket ileten, dişleri mil eksenine paralel açılmış dişlilere

Detaylı

Hidrostatik Güç İletimi. Vedat Temiz

Hidrostatik Güç İletimi. Vedat Temiz Hidrostatik Güç İletimi Vedat Temiz Tanım Hidrolik pompa ve motor kullanarak bir sıvı yardımıyla gücün aktarılmasıdır. Hidrolik Pompa: Pompa milinin her turunda (dönmesinde) sabit bir miktar sıvı hareketi

Detaylı

2009 Kasım. www.guven-kutay.ch KALDIRMA MOTORU. 40-1-4a. M. Güven KUTAY. 40-1-4a-kaldirma-motoru.doc

2009 Kasım. www.guven-kutay.ch KALDIRMA MOTORU. 40-1-4a. M. Güven KUTAY. 40-1-4a-kaldirma-motoru.doc 2009 Kasım KALDIRMA MOTORU 40-1-4a M. Güven KUTAY 40-1-4a-kaldirma-motoru.doc İ Ç İ N D E K İ L E R 1 Kaldırma Sistemi... 1. 1.4 Vinç motorları... 1. 1.4.1 Kaldırma motoru... 1. 1.4.1.1 Kaldırma motorunun

Detaylı

İçerik. Bünyemizde mevcut diğer hizmetler. Şirket yapısı Hakkımızda Üretim olanakları. Dövme ürünler. Isıl İşlem

İçerik. Bünyemizde mevcut diğer hizmetler. Şirket yapısı Hakkımızda Üretim olanakları. Dövme ürünler. Isıl İşlem Grup Tanıtımı İçerik Şirket yapısı Hakkımızda Üretim olanakları Bünyemizde mevcut diğer hizmetler Dövme ürünler Isıl İşlem Haddelenmiş ürünler (sac, plaka, slab) Testere kesim (büyük çap) Yuvarlak malzeme

Detaylı

Uygulamalar ve Kullanım Alanları

Uygulamalar ve Kullanım Alanları BÖHLER W360 ISOBLOC ılık veya sıcak dövme kalıpları ve zımbaları için geliştirilmiş bir takım çeliğidir. Sertlik ve tokluğun istendiği çok çeşitli uygulamalarda kullanılabilir. Özellikler Yüksek sertlik

Detaylı

2009 Kasım. www.guven-kutay.ch MUKAVEMET DEĞERLERİ EMNİYET DEĞERLERİ 05-3. M. Güven KUTAY. 05-3-emniyet-degerleri.doc

2009 Kasım. www.guven-kutay.ch MUKAVEMET DEĞERLERİ EMNİYET DEĞERLERİ 05-3. M. Güven KUTAY. 05-3-emniyet-degerleri.doc 2009 Kasım MUKAVEMET DEĞERLERİ EMNİYET DEĞERLERİ 05-3 M. Güven KUTAY 05-3-emniyet-degerleri.doc İ Ç İ N D E K İ L E R 3. HESAPLARDA EMNİYET...3.1 3.1. Genel...3.1 3.2. Gerekli emniyet katsayısı...3.2 3.2.1.

Detaylı

YAYLAR. Bu sunu farklı kaynaklardan derlenmiştir.

YAYLAR. Bu sunu farklı kaynaklardan derlenmiştir. YAYLAR Gerek yapıldıktan malzemelerin elastiktik özellikleri ve gerekse şekillerinden dolayı dış etkenler (kuvvet, moment) altında başka makina elemanlarına kıyasla daha büyük bir oranda şekil değişikliğine

Detaylı

BÖHLER W302. Sıcak iş Çeliklerinin Başlıca Özelliklerinin Karşılaştırılması

BÖHLER W302. Sıcak iş Çeliklerinin Başlıca Özelliklerinin Karşılaştırılması Sıcak iş Çeliklerinin Başlıca Özelliklerinin Karşılaştırılması Bu tablo çelik seçiminizde yardım olmak için hazırlanmıştır. Ancak yine de farklı uygulama türlerinin yarattığı gerilme koşulları dikkate

Detaylı

GÜÇ VE HAREKET ĠLETĠM ELEMANLARI

GÜÇ VE HAREKET ĠLETĠM ELEMANLARI GÜÇ VE HAREKET ĠLETĠM ELEMANLARI P=sbt n m? n iģmak Ġġ MAKĠNASI Yapı olarak motor, güc ve hareket iletim elemanları ve iģ makinası kısmından oluģan bir makinanın esas amacı baģka bir enerjiyi mekanik enerjiye

Detaylı

TALAŞLI İMALAT. Koşul, takım ile iş şekillendirilmek istenen parça arasında belirgin bir sertlik farkının olmasıdır.

TALAŞLI İMALAT. Koşul, takım ile iş şekillendirilmek istenen parça arasında belirgin bir sertlik farkının olmasıdır. TALAŞLI İMALAT Şekillendirilecek parça üzerinden sert takımlar yardımıyla küçük parçacıklar halinde malzeme koparılarak yapılan malzeme üretimi talaşlı imalat olarak adlandırılır. Koşul, takım ile iş şekillendirilmek

Detaylı

BÖHLER W303 OSMANLI ALAŞIMLI ÇELİKLER SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Sıcak iş Çeliklerinin Başlıca Özelliklerinin Karşılaştırılması

BÖHLER W303 OSMANLI ALAŞIMLI ÇELİKLER SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Sıcak iş Çeliklerinin Başlıca Özelliklerinin Karşılaştırılması Sıcak iş Çeliklerinin Başlıca Özelliklerinin Karşılaştırılması Bu tablo çelik seçiminizde yardım olmak için hazırlanmıştır. Ancak yine de farklı uygulama türlerinin yarattığı gerilme koşulları dikkate

Detaylı

MALZEME BİLGİSİ DERS 8 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net

MALZEME BİLGİSİ DERS 8 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net MALZEME BİLGİSİ DERS 8 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net BÖLÜM IV METALLERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ GERİLME VE BİRİM ŞEKİL DEĞİŞİMİ ANELASTİKLİK MALZEMELERİN ELASTİK ÖZELLİKLERİ ÇEKME ÖZELLİKLERİ

Detaylı

1. DİŞLİ ÇARK MEKANİZMALARI. 1.1 Genel İfadeler ve Sınıflandırması

1. DİŞLİ ÇARK MEKANİZMALARI. 1.1 Genel İfadeler ve Sınıflandırması 1. DİŞLİ ÇARK MEKANİZMALARI 1.1 Genel İfadeler ve Sınıflandırması Dişli çarklar; aralarında bir kayma oluşmadan, iki mil arasında kuvvet ve hareket ileten elemanlardır. Güç iletme bakımından, mekanizmanın

Detaylı

YUVARLANMALI YATAKLAR I: RULMANLAR

YUVARLANMALI YATAKLAR I: RULMANLAR Rulmanlı Yataklar YUVARLANMALI YATAKLAR I: RULMANLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Rulmanlı Yataklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Yuvarlanmalı

Detaylı

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 10 Eylemsizlik Momentleri Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R. C.Hibbeler, S. C. Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 10. Eylemsizlik Momentleri

Detaylı

BÖLÜM#5: KESİCİ TAKIMLARDA AŞINMA MEKANİZMALARI

BÖLÜM#5: KESİCİ TAKIMLARDA AŞINMA MEKANİZMALARI BÖLÜM#5: KESİCİ TAKIMLARDA AŞINMA MEKANİZMALARI Kesici Takımlarda Aşınma Mekanizmaları Aşınma, kesicinin temas yüzeylerinde meydana gelen malzeme kaybı olarak ifade edilir. Kesici Takımlarda Aşınma Mekanizmaları

Detaylı

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering Uygulama Sorusu-1 Şekildeki 40 mm çaplı şaft 0 kn eksenel çekme kuvveti ve 450 Nm burulma momentine maruzdur. Ayrıca milin her iki ucunda 360 Nm lik eğilme momenti etki etmektedir. Mil malzemesi için σ

Detaylı

08_Cıvatalar, Excel Programı için tablolar

08_Cıvatalar, Excel Programı için tablolar 1 08_Cıvatalar, Excel Programı için tablolar M. Güven KUTAY 2011 Ocak Tablo 1, Cıvatanın pratik seçimi Seçim statik ve dinamik kuvvet içinde aynıdır. Boyuna işletme kuvveti F İŞ Statik 1,6 2,5 4,0 6,3

Detaylı

TAHRİBATLI MALZEME MUAYENESİ DENEYİ

TAHRİBATLI MALZEME MUAYENESİ DENEYİ TAHRİBATLI MALZEME MUAYENESİ DENEYİ MAK-LAB15 1. Giriş ve Deneyin Amacı Bilindiği gibi malzeme seçiminde mekanik özellikler esas alınır. Malzemelerin mekanik özellikleri de iç yapılarına bağlıdır. Malzemelerin

Detaylı

RULMANLI YATAKLAR 28.04.2016. Rulmanlı Yataklar

RULMANLI YATAKLAR 28.04.2016. Rulmanlı Yataklar RULMANLI YATAKLAR MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-II DERS NOTU Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI Rulmanlı Yataklar Yataklar minimum sürtünme ile izafi harekete müsaade eden, fakat kuvvet doğrultusundaki

Detaylı

Sıkma sırasında oluşan gerilmeden öngerilme kuvvetini hesaplarız. Boru içindeki basınç işletme basıncıdır. Buradan işletme kuvvetini buluruz.

Sıkma sırasında oluşan gerilmeden öngerilme kuvvetini hesaplarız. Boru içindeki basınç işletme basıncıdır. Buradan işletme kuvvetini buluruz. Ø50 Şekilde gösterilen boru bağlantısında flanşlar birbirine 6 adet M0 luk öngerilme cıvatası ile bağlanmıştır. Cıvatalar 0.9 kalitesinde olup, gövde çapı 7,mm dir. Cıvatalar gövdelerindeki akma mukavemetinin

Detaylı

PLASTİK ŞEKİL VERME (PŞV) Plastik Şekil Vermenin Temelleri: Başlangıç iş parçasının şekline bağlı olarak PŞV iki gruba ayrılır.

PLASTİK ŞEKİL VERME (PŞV) Plastik Şekil Vermenin Temelleri: Başlangıç iş parçasının şekline bağlı olarak PŞV iki gruba ayrılır. PLASTİK ŞEKİL VERME (PŞV) Metallerin katı halde kalıp olarak adlandırılan takımlar yardımıyla akma dayanımlarını aşan gerilmelere maruz bırakılarak plastik deformasyonla şeklinin kalıcı olarak değiştirilmesidir

Detaylı

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI YORULMA P r o f. D r. İ r f a n K A Y M A Z P r o f. D r. A k g ü n A L S A R A N A r ş. G ör. İ l y a s H A C I S A L İ HOĞ LU Aloha Havayolları Uçuş 243: Hilo dan Honolulu

Detaylı

BÖHLER S600 OSMANLI ALAŞIMLI ÇELİKLER SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Başlıca çelik özelliklerinin karşılaştırması:

BÖHLER S600 OSMANLI ALAŞIMLI ÇELİKLER SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Başlıca çelik özelliklerinin karşılaştırması: Başlıca çelik özelliklerinin karşılaştırması: Bu tablo çelik seçiminizde yardım olmak için hazırlanmıştır. Ancak yine de farklı uygulama türlerinin yarattığı gerilme koşulları dikkate alınmamıştır. Teknik

Detaylı

Hız-Moment Dönüşüm Mekanizmaları. Vedat Temiz

Hız-Moment Dönüşüm Mekanizmaları. Vedat Temiz Hız-Moment Dönüşüm Mekanizmaları Vedat Temiz Neden hız-moment dönüşümü? 1. Makina için gereken hızlar çoğunlukla standart motorların hızlarından farklıdır. 2. Makina hızının, çalışma sırasında düzenli

Detaylı

JOMINY DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

JOMINY DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 1. DENEYİN AMACI: Bu deney ile incelenen çelik alaşımın su verme davranışı belirlenmektedir. Bunlardan ilki su verme sonrası elde edilebilecek maksimum sertlik değeri olup, ikincisi ise sertleşme derinliğidir

Detaylı

TS ISO 494,HSS yüksek hız çeliği,n, uç açısı 118,Çap toleransı h8,sağ kesme yönlü,silindirik saplı taşlanmış uzun matkap ucu

TS ISO 494,HSS yüksek hız çeliği,n, uç açısı 118,Çap toleransı h8,sağ kesme yönlü,silindirik saplı taşlanmış uzun matkap ucu 1/5 DIN 34O HSS/RN 118 Taşlanmış Matkap ucu TS ISO 494,HSS yüksek hız çeliği,n, uç açısı 118,Çap toleransı h8,sağ kesme yönlü,silindirik saplı taşlanmış uzun matkap ucu -Taşlanmış profili ve daha iyi talaş

Detaylı

MAK-204. Üretim Yöntemleri

MAK-204. Üretim Yöntemleri MAK-204 Üretim Yöntemleri Taşlama ve Taşlama Tezgahı (12.Hafta) Kubilay ASLANTAŞ Afyon Kocatepe Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğt. Bölümü Taşlama Đşleminin Tanımı: Belirli bir formda imal

Detaylı

2010 Ağustos. www.guven-kutay.ch DİŞLİ ÇARKLAR. SALYANGOZ veya SONSUZ DİŞLİLER 12-04. M. Güven KUTAY. www.guven-kutay.ch

2010 Ağustos. www.guven-kutay.ch DİŞLİ ÇARKLAR. SALYANGOZ veya SONSUZ DİŞLİLER 12-04. M. Güven KUTAY. www.guven-kutay.ch 010 Ağustos DİŞLİ ÇARKLAR SALYANGOZ veya SONSUZ DİŞLİLER 1-04 M. Güven KUTAY Sevgili eşim FİSUN ' a ÖNSÖZ Bir konuyu bilmek demek, onu eldeki imkanlara göre kullanabilmek demektir. Dişliler konusunu bilmek,

Detaylı

Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1

Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 MAKİNE PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ-I- (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-20092009 BALIKESİR Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 DEMİR-KARBON (Fe-C) DENGE DİYAGRAMI

Detaylı