Öğretmen Adayları İçin. kpss. Eğitim Bilimleri. Soru Bankası. Öğretim Yöntem ve Teknikleri da 74. Özgün Yeni SORU YAKALADI

Transkript

1 Öğretmen Adayları İçin kpss Eğitim Bilimleri Soru Bankası Öğretim Yöntem ve Teknikleri 2009 da 74 SORU YAKALADI Özgün Yeni

2 Komisyon KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ SORU BANKASI ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti ye aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 3. Baskı Proje-Yayın Yönetmeni: Arzu Doğan Dizgi-Grafik Tasarım:Didem Kestek Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Tuna Matbaacılık A.Ş. (Ankara ) Yayıncı Sertifika No: Matbaa Sertifika No: YAYINEVİ adakale sokak 4/1 yenişehir-ankara tel: (pbx) belgeç: gsm: e-ileti: DAĞITIM sağlık sokak 17/a yenişehir-ankara tel: belgeç: gsm: e-ileti: YAZIŞMA P.K yenişehir-ankara internet:

3 Önsöz Sevgili Öğretmen Adayları, Öğretmenlik mesleğine başlamadan önceki son aşama olan KPSS Eğitim Bilimleri testinde önemli bir yer tutan Öğretim Yöntem ve Teknikleri kapsamındaki sorular tüm yıllara göre analiz edilmiş ve bu analiz sonuçlarına göre kitapta yer alan sorular hazırlanmıştır. Sınavda başarılı olabilmek için yeterli bilgi düzeyinin yanı sıra çok sayıda soruyu anlayarak ve hızlı bir şekilde cevaplamak gerekmektedir. Bu özellik göz önünde bulundurularak sınavda karşınıza çıkabilecek soru türlerine konu testleri şeklinde yer verilmiştir. Büyük bir gayret ile hazırlanan bu kitap, size en üst düzeyde fayda sağlayacak ve KPSS de sizi başarıya ulaştıracaktır. Kitapta yer alan sorularla ilgili öğrenmek istediğiniz herhangi bir şey olur ise adresine e-posta göndermeniz yeterli olacaktır. Sorunuz en kısa sürede yazarlarımız tarafından mutlaka cevaplandırılacaktır. Bu ülkenin geleceğinin teminatı olan gençleri yetiştirme gibi kutsal bir meslek olan öğretmenlik hayatınızda başarılar dileriz Pegem Akademi Yayıncılık

4 İÇİNDEKİLER Önsöz... iii İçindekiler... iv Öğretim İlkeleri ve Temel Kavramlar Test Test 1 Çözümler... 5 Test Test 2 Çözümler Öğretme - Öğrenme Yaklaşımları (Modelleri - Kuramları) Test Test 3 Çözümler Test Test 4 Çözümler Test Test 5 Çözümler Test Test 6 Çözümler Test Test 7 Çözümler Test Test 8 Çözümler Test Test 9 Çözümler Test Test 10 Çözümler Test Test 11 Çözümler Test Test 12 Çözümler Test Test 13 Çözümler Test Test 14 Çözümler Test Test 15 Çözümler Test Test 16 Çözümler Kavram Öğretimi ve Kavram Yanılgıları Test Test 17 Çözümler Öğrenme Stratejileri ve Öğrenme Stilleri Test Test 18 Çözümler Düşünme Biçimleri Test Test 19 Çözümler iv

5 Öğretim Stratejileri Test Test 20 Çözümler Test Test 21 Çözümler Test Test 22 Çözümler Test Test 23 Çözümler Test Test 24 Çözümler Öğretim Yöntemleri Test Test 25 Çözümler Test Test 26 Çözümler Test Test 27 Çözümler Öğretim Teknikleri Test Test 28 Çözümler Test Test 29 Çözümler Test Test 30 Çözümler Test Test 31 Çözümler Test Test 32 Çözümler Test Test 33 Çözümler Test Test 34 Çözümler Test Test 35 Çözümler Test Test 36 Çözümler Test Test 37 Çözümler Test Test 38 Çözümler Test Test 39 Çözümler Test Test 40 Çözümler Test Test 41 Çözümler Test Test 42 Çözümler Test Test 43 Çözümler Test Test 44 Çözümler Test Test 45 Çözümler Öğretim Yöntem ve Teknikleri Cevap Anahtarı v

6 Ö Ğ RETİ M YÖNTEM VE TEKNİ KLERİ Öğretim İlkeleri ve Temel Kavramlar Yeni bir üniteye başlandığında öğretmenlerin yapması gereken ilk iş, öğrencilerin ön öğrenmelerini ortaya çıkarmaktır. Böylece öğrencilerin neleri bildiği, hangi konular hakkında yanlış veya eksik bilgiye sahip olduğu ortaya çıkar. Bu tarzda bir yaklaşım ile de öğrencilerin yeni üniteyi daha kalıcı şekilde öğrenmesi kolaylaştırılmış olur. Yukarıda verilen öğretim sürecinde öğretmenlere rehberlik eden hangi öğretim ilkesinden söz edilmektedir? A) Öğrenciye görelik B) Bilinenden bilinmeyene C) Somuttan soyuta D) Basitten karmaşığa E) Açıklık 4. Ders planlarını yapan öğretmenlerin eğitim durumlarını düzenleme aşamasında öğrencilerinin hazırbulunuşluklarını, ihtiyaçlarını ve öğrenme hızlarını temele alması aşağıdaki öğretim ilkelerinden hangisi ile açıklanabilir? A) Öğrenciye görelik B) Açıklık C) Hayatilik D) Ekonomiklik E) Esneklik 2. Özellikle ilköğretim birinci kademede öğretmenler matematik derslerinde hedef davranışları daha kalıcı bir şekilde kazandırmak için numuneler, eşyalar ve araçgereçlerden faydalanırlar. Öğretmenlerin derslerde bu şekilde bir öğretim yolu izlemelerinin en önemli sebebi aşağıdakilerden hangisidir? A) Öğretimi basitten karmaşığa doğru aşamalandırmak B) Öğretimde ekonomiklik ilkesini işe koşmak C) Öğretimi yaşama yakın hale getirmek D) Öğretimi somuttan soyuta doğru aşamalandırmak E) Öğretimi bilinenden bilinmeyene doğru aşamalandırmak 5. Sosyal bilgiler dersinde Seçimler ünitesini işleyen bir öğretmenin konuları sınıf başkanlığı seçimi, muhtarlık seçimi, milletvekili seçimi, cumhurbaşkanlığı seçimi sıralamasıyla ele alması hangi öğretim ilkeleriyle daha yakından ilgilidir? A) Somuttan soyuta - basitten karmaşığa B) Bilinenden bilinmeyene - yakından uzağa C) Bilinenden bilinmeyene - somuttan soyuta D) Öğrenciye görelik - basitten karmaşığa E) Basitten karmaşığa - hayatilik 3. Ülkemiz eğitim sistemi içinde beliren önemli sorunlardan birisi de öğrencilerin yüksek öğrenimde aldıkları eğitimle, hazırlandıkları mesleğin gerçeklerinin farklılık arz etmesidir. Bu sorun aşağıdaki öğretim ilkelerinden hangisine yoğunlaşmakla giderilebilir? A) Açıklık B) Ekonomiklik C) Öğrenciye görelik D) Somuttan soyuta E) Hayatilik 6. Aşağıda bazı öğretme-öğrenme yaklaşımları ile bu yaklaşımların kurucuları verilmiştir. Bu eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? A) Bloom: Tam öğrenme B) Gardner: Çoklu zekâ C) Tyler: Yapılandırmacılık D) Carroll: Okulda öğrenme E) J. Dewey: Probleme dayalı öğrenme 1

7 1 Öğretim İlkeleri ve Temel Kavramlar Tam öğrenme modeli ile ilgili olarak aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır? A) Tam öğrenme, bilişsel bir yapıya sahiptir. B) Tam öğrenme, tüm öğrencilerin öğrenebileceği felsefesine dayanır. C) Tam öğrenme, bireysel öğrenme temeline dayanan bir öğrenme yaklaşımıdır. D) Tam öğrenmede, üniteyi öğrenmede güçlük çeken öğrenciler desteklenir. E) Tam öğrenmede, başarıyı yüksek oranda etkileyen en önemli değişken öğrenci nitelikleridir. 10. Tam öğrenmede öğrenciler sınıfa geldiklerinde ünite hakkında bazı bilişsel giriş davranışlarına zaten sahiptirler. Aşağıdakilerden hangisi öğrencilerin sahip olduğu ve değişime açık bilişsel giriş davranışlarından biri olamaz? A) Okuma becerisi B) Öğrenme hızı C) Öz güven D) Algılama E) Ön öğrenmeler 8. Tam öğrenme yaklaşımında öğrencinin sahip olduğu bilişsel ve duyuşsal potansiyel, öğrenme başarısı için son derece önemli bir role sahiptir. Bu anlayışa göre, sınıfında tam öğrenme modeliyle bir ünite işlemek isteyen öğretmen, sürecin en başında ne yapmalıdır? A) Öğrenci giriş davranışlarını belirlemelidir. B) Öğrencileri homojen gruplara ayırmalıdır. C) Ünitedeki bilinmeyen kavramlar hakkında tamamlama öğretimi yapmalıdır. D) Konuları sunuş yolu stratejisi ile kendisi öğrencilere aktarmalıdır. E) Öğrencilere pekiştireç vermelidir. 11. Öğrencilerin bazı derslerde başarısız olmalarının önemli nedenlerinden birisi de o dersi başaramayacaklarına olan inançlarıdır. Öğrencilerin sahip oldukları bu tutumlar tam öğrenmeye göre aşağıda verilen ifadelerden hangisiyle açıklanmaktadır? A) Öğretim hizmetinin niteliği B) Öğretim sürecinin kalitesi C) Öğrenme ürünleri D) Bilişsel giriş davranışları E) Duyuşsal giriş özellikleri 9. Tam öğrenme yaklaşımında öğretmen öğretim hizmetinin niteliğini yükseltme ve bu sayede tüm öğrencilerin yüksek düzeyde öğrenmesini sağlama görevini üstlenmektedir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi öğretim hizmetinin kalitesini artırıcı bir öğretmen davranışı değildir? A) Öğrencilere ipuçları vermek B) Öğrencilerin sürece katılımını sağlamak C) Öğrencilere pekiştireç vermek D) Öğrencilere dönüt vermek E) Öğrencilerin bilişsel ürünlerini notla değerlendirmek 12. Tam öğrenme yaklaşımında bir birim tam olarak öğrenilmeden diğerine geçilmemektedir. Bu yüzden birim hakkında tam öğrenme seviyesine ulaşmamış öğrenciler için tamamlayıcı eğitim etkinlikleri uygulanır. Buna göre, bir öğretmenin ünitedeki birimi işledikten sonra yaptığı değerlendirmede öğrencilerinin büyük çoğunluğunun tam öğrenme seviyesine ulaşamadığını tespit ettiğinde aşağıdaki tamamlayıcı etkinliklerden hangisini öncelikle uygulaması daha doğru olur? A) Birebir öğretim B) Farklı yöntemlerle tekrar öğretim C) Kaynak ve yardımcı kitaplarla öğretim D) Okulda veya evde ek öğretim E) Programlı öğretim 2

8 Öğretim İlkeleri ve Temel Kavramlar - 1 ÇÖZÜMLER 1. Öğrenme birikimli bir süreç olduğu için, öğretmenlerin yeni bir konuyu işlemeden önce o konuya temel oluşturan önceki öğrenmeleri ortaya çıkarması, ön öğrenme eksikleri varsa tamamlaması veya yanlışları düzeltmesi yeni konunun öğrenilmesini kolaylaştıracaktır. Ön öğrenmelerden yola çıkarak yeni konunun öğretilmesi bilinenden bilinmeyene ilkesi ile ilgilidir. Ön koşul bilgi, ön öğrenmeler ve hatırlatma gibi kelimeler bilinenden bilinmeyene ilkesi için anahtar sözcük özelliği taşımaktadır. 2. Matematik dersi genelde öğrencilerin anlamlandırmakta güçlük çektiği soyut konuları içermektedir. Bu sebeple özellikle ilköğretimde matematikle ilgili konular, araç-gereç ve materyaller kullanarak somutlaştırılır. Daha sonra ise aşamalı olarak soyut şekilde öğrenmeye geçilir. Doğru yanıt D seçeneğidir. 3. Okullarda verilen eğitim gerçek hayatta ne kadar çok karşılığını bulursa, eğitim o ölçüde işlevsellik kazanır. Yükseköğretim kurumlarında verilen eğitim, bireyin yürüteceği mesleğe ne kadar uygun olursa, kişi mesleğini yürütmekte o ölçüde başarılı olmaktadır. Okullarda verilen eğitimin, gerçek hayata uygun olmasına hayatilik (yaşama yakınlık) denir. Doğru yanıt E seçeneğidir. 4. Öğretmenlerin, öğrenme-öğretme sürecini planlarken, öğrencilerinin hazırbulunuşluk düzeylerini, öğrenme hızlarını, bireysel farklılıklarını ve ihtiyaçlarını dikkate alması öğrenci merkezli eğitim ile mümkündür. Öğrenci merkezli eğitim, yapılan öğrenme-öğretme işlemlerinin öğrenciye göre düzenlenmesi, uygulanması ve değerlendirilmesidir. Doğru yanıt A seçeneğidir. 7. Tam öğrenme yaklaşımına göre öğrenemeyen öğrenci yoktur, üniteyi öğrenmede zorluk çeken öğrenciler doğru şekilde desteklendiğinde başarılı olurlar. Bilişsel ağırlıklı bir yapıya sahip olan tam öğrenme yaklaşımına göre, öğrenmeyi etkileyen en önemli değişkenler öğrenci giriş davranışlarıdır. Tam öğrenme grupla uygulanan bir öğrenme yaklaşımıdır ve tüm grubun başarılı olmasını hedefler. 8. Tam öğrenme modeline göre, yeni bir üniteyi öğrenmede en önemli unsur, öğrencilerin sahip olduğu bilişsel ve duyuşsal giriş davranışlarıdır. Eğer öğrencilerin yeni konu için yeterli düzeyde ön öğrenmeleri varsa ve öğrencilerin, ilgi, tutum ve öz güven gibi duyuşsal özellikleri pozitif değerler taşıyorsa, yeni ünitenin başarıyla öğrenilmesi oranı çok yüksektir. Bu yüzden tam öğrenme sürecinin başında öğrencilerin giriş davranışları belirlenmelidir. Doğru yanıt A seçeneğidir. 9. İpucu, etkin katılım, pekiştirme ve dönüt-düzeltme tam öğrenme yaklaşımında öğretim hizmetinin niteliğini (kalitesini) belirleyen değişkenlerdir. Öğrencilerin bilişsel giriş davranışlarını notla değerlendirmek, öğretim hizmetinin niteliğini yükseltmede değil, öğrenme ürünlerinin niteliğini belirlemede önemlidir. Doğru yanıt E seçeneğidir. 10. Okuma hızı, algılama, ön öğrenmeler ve öğrenme hızı bilişsel giriş davranışı, ilgi, tutum ve öz güven ise öğrencilere ait duyuşsal giriş özellikleridir. 11. Öğrenciler öğrenme-öğretme sürecinin girdi basamağında bazı duyuşsal giriş özelliklerine sahiptir. Derse karşı ilgi, tutum ya da öğrencinin kendine yönelik akademik benlik tasarımı (öz güven) bu değişkenleri gösterir. Öğrencinin bir dersi başarıp başaramayacağına yönelik algısı, öğrencinin duyuşsal özellikleri ile ilgilidir. Doğru yanıt E seçeneğidir. 5. Seçimler ünitesinin sınıf başkanlığı seçimlerinden yola çıkarak işlenmesi, bilinenden bilinmeyene ve yakından uzağa ilkesine uygundur. Çünkü öğrenciler bildikleri bir konuyu hatırlayarak bilmediklerini öğrenmekte ve kendi sınıflarındaki bir seçimden başlayıp, yakın çevredeki muhtarlık seçimlerini öğrendikten sonra ülke çapında yapılan seçimleri öğrenmektedir. 12. Tam öğrenmede, öğrenemeyen öğrenciler için farklı yöntemlerle tekrar öğretim, küçük grupla öğretim, birebir öğretim, kaynak veya yardımcı kitapla öğretim, okulda ya da evde ek öğretim, programlı öğretim ve eğitsel oyunla öğretim gibi tamamlayıcı ek etkinlikler uygulanmaktadır. İzleme (biçimlendirici) değerlendirme sonucunda sınıfın büyük çoğunluğunun üniteyi öğrenemediği tespit edilirse, öğretmen hatayı kendinde yani seçtiği yöntem ve tekniklerde aramalı ve dersi tekrar ve farklı yöntem-teknikler kullanarak işlemelidir. 6. Tam öğrenme Bloom, probleme dayalı öğrenme J. Dewey, çoklu zeka Gardner, okulda öğrenme Carrol ve yapılandırmacılık Piaget ve Vygotsky tarafından geliştirilmiş yaklaşımlardır. Tyler program modeli ve program değerlendirme modeli geliştirmiştir. Tyler tarafından geliştirilen bir öğrenme yaklaşımı yoktur. 13. Tam öğrenmede, öğrenme-öğretme süreci devam ederken izleme testleri uygulanır. İzleme testleri biçimlendirici değerlendirme niteliği taşır ve bu testlerin en önemli amacı, öğrencilerin eksik ya da yanlışlarını belirleyip gerekli dönüt ve düzeltmeleri süreç esnasında yapmaktır. İzleme testleri not verme amacı taşımaz. Doğru yanıt A seçeneğidir. 5

9 ÇÖZÜMLER Öğretim İlkeleri ve Temel Kavramlar Tam öğrenmede, izleme testi yapmak öğrenci öğrenmeleri hakkında dönüt almak, eksik olan öğrencilere tamamlayıcı ek etkinlikler uygulamak ise düzeltme yapmak amacı taşımaktadır. 15. Tam öğrenmede, öğrenemeyen öğrenciler için farklı yöntemlerle tekrar öğretim, küçük grupla öğretim, birebir öğretim, kaynak veya yardımcı kitapla öğretim, okulda ya da evde ek öğretim, programlı öğretim ve eğitsel oyunla öğretim gibi tamamlayıcı ek etkinlikler uygulanmaktadır. Tam öğrenmede birbirinden öğrenme (akran öğretimi) yapılmaz. Çünkü öğrenciler öğrenmesinden arkadaşları değil, öğretmen ve öğrencinin kendisi sorumludur. 20. Bilişsel giriş davranışları (ön öğrenmeler, okuma hızı vb.), duyuşsal giriş özellikleri (ilgi, tutum, özgüven) ve öğretim hizmetinin niteliği (ipucu, etkin katılım, pekiştirme, dönüt-düzeltme)değişime açık olan değişkenlerdir. Oysa öğrencinin sosyo-kültürel özellikleri değişime dirençli bir durumdur ve olumlu yönde değişmesi çok uzun bir süreç gerektirebilir. Doğru yanıt D seçeneğidir. 21. Okulda öğrenme modelinin, ihtiyaç duyulan zaman ve olanaklar sağlandığında tüm öğrenciler öğrenebilir anlayışı, Bloom tarafından geliştirilen tam öğrenme modeliyle ortak bir özelliktir. Doğru yanıt A seçeneğidir. Doğru yanıt D seçeneğidir. 16. Öğrenciler öğrenme-öğretme sürecinin girdi basamağında bazı duyuşsal giriş özelliklerine sahiptir. Derse karşı ilgi, tutum ya da öğrencinin kendine yönelik akademik benlik tasarımı (öz güven) bu değişkenleri gösterir. Öğrencinin duyuşsal giriş özellikleri, sürecin sonunda ortaya çıkacak öğrenme ürünleri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. 17. Tam öğrenme öğrencileri yarış ve rekabet ortamına sürüklemez, çünkü tüm öğrenciler sürecin sonunda üniteyi öğrenmiş olur. Ön öğrenmelere yönelik ders işlenmesi ve eksiği olan öğrencilere tamamlayıcı ek etkinlikler, iyi durumda olan öğrencilere zenginleştirilmiş ek etkinlikler uygulanması tam öğrenmenin bireysel farklılıkları dikkate aldığının göstergesidir. Ancak tüm bu işlemlerin yapılması uzun zaman gerektirmektedir ve bu özellik tam öğrenmenin en büyük eğitsel sınırlılığıdır. Doğru yanıt D seçeneğidir. 18. Tam öğrenme ağırlıklı olarak bilişsel öğrenme kuramı temellerine dayanır ve kurucusu Bloom dur. 22. Okulda öğrenme modeli yetenek, öğretimden yararlanma yeteneği, sabır (sebat), fırsat ve öğretimin niteliği olmak üzere beş değişkenden oluşmaktadır. Yetenek, öğrencinin öğrenmeye ayırdığı zamanla, öğretimden yararlanma yeteneği, öğrencinin ön koşul öğrenmeleriyle, sabır (sebat) öğrencilerin tutumlarıyla, fırsat, öğrenciye sunulan olanaklarla, öğretimin niteliği ise öğretime ayrılan zamanla ilgili değişkenlerdir. Bu modelde disiplin önlemleri değişkeni yoktur. 23. Okulda öğrenme modelinin kurucusu Carroll dur. Gardner çoklu zeka, Piaget yapılandırmacılık, Bloom tam öğrenme ve Gagne öğretim durumları yaklaşımının kurucusudur. Doğru yanıt E seçeneğidir. 24. Gagne tarafından geliştirilen öğretim durumları modeline göre öğrenme basitten karmaşığa doğru gelişen bir süreçtir. Modele göre öğrenmeler basitten karmaşığa doğru şu şekilde sıralanır; işaret (iz) öğrenme, uyarıcı davranım öğrenme, zincirleme öğrenme, sözel bağ kurma, ayırt etmeyi öğrenme, kavram (dil, sembol) öğrenme, ilke öğrenme ve problem çözmeyi öğrenmedir. 19. Tam öğrenmede, öğrenemeyen öğrenciler için farklı yöntemlerle tekrar öğretim, küçük grupla öğretim, birebir öğretim, kaynak veya yardımcı kitapla öğretim, okulda ya da evde ek öğretim, programlı öğretim ve eğitsel oyunla öğretim gibi tamamlayıcı ek etkinlikler uygulanmaktadır. Tam öğrenmede çocuktan çocuğa öğretim (akran öğretimi) yapılmaz. Çünkü öğrenciler öğrenmesinden arkadaşları değil, öğretmen ve öğrencinin kendisi sorumludur. 25. Çoklu zeka kuramına göre insanlar doğuştan tüm zeka özelliklerine sahiptir ve bir kişinin birden fazla zeka alanının baskın düzeyde olması mümkündür. Çoklu zeka farklı özelliklere sahip öğrencilerin bir arada öğrenmelerini kolaylaştırır ve portfolyo değerlendirmeleri hem süreç hem de sonuç değerlendirmesinde kullanılabildiğinden çoklu zeka için son derece önemlidir. Çoklu zeka bireysel öğrenme yaklaşımı değildir. 6