T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ BAŞKANLIĞI

Transkript

1 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ BAŞKANLIĞI TİCARET SİCİLİ MÜDÜRLÜKLERİNİN GENEL DENETİMİNE/TEFTİŞİNE İLİŞKİN REHBER

2 İÇİNDEKİLER SUNUŞ:... 2 A- GENEL BİLGİLER:... 3 I- KISALTMALAR:... 3 II- MEVZUAT LİSTESİ: Kanun: Tüzük: Yönetmelik: Bakanlar Kurulu Kararı: Tebliğ: Genelge:... 6 III- TİCARET SİCİLİ VE TİCARET SİCİLİ MÜDÜRLÜKLERİ HAKKINDA GENEL BİLGİ:... 7 IV-MERKEZİ SİCİL KAYIT SİSTEMİ (MERSİS):... 8 V- DENETİMİN YASAL DAYANAĞI:... 8 VI- TİCARET SİCİLİ MÜDÜRÜ VE YARDIMCILARI İLE DİĞER PERSONELİN KAMU GÖREVLİSİ GİBİ CEZALANDIRILMASI:... 9 B- TİCARET SİCİLİ MÜDÜRLÜKLERİNİN GENEL DENETİMİNDE/TEFTİŞİNDE BAKILACAK HUSUSLAR:... 9 I- TEFTİŞ EDİLEN TİCARET SİCİLİNE İLİŞKİN GENEL BİLGİLER:... 9 II- RAPOR KAYIT DEFTERİ VE DOSYASI: III- GEÇMİŞ TEFTİŞ/DENETİM SONUÇLARI: IV- TİCARET SİCİLİ MÜDÜRLÜĞÜ TEŞKİLATI: V- SİCİL KAYITLARININ TUTULMASI VE BELGE VERİLMESİ: VI- SİCİLE BAŞVURU VE İLGİLİ BELGELER: VII- TESCİLE İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLER: VIII- TİCARET SİCİLİ HARCI: IX- İNCELEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ, İTİRAZ VE GEÇİCİ TESCİL: X- TİCARET UNVANI, TİCARİ TEMSİLCİ VE ACENTE: XI- TİCARİ İŞLETMELERİN VE TİCARET ŞİRKETLERİNİN TESCİLİ: Ticari İşletmeler: Kollektif ve Komandit Şirketler: Anonim Şirketler: Limited Şirketler: Kooperatifler: XII- MERKEZ DEĞİŞİKLİĞİ: XIII- ŞUBE: XIV- BİRLEŞME, BÖLÜNME VE TÜR DEĞİŞTİRME: XV- İFLAS VE KONKORDATO: XVI- ŞİRKETLERDE YAPI DEĞİŞİKLİĞİ VE AYNİ SERMAYE KONULMASINDA SİCİLLER ARASI İŞBİRLİĞİ: XVII- TİCARİ İŞLETME REHNİ: XVIII- DİĞER HUSUSLAR: (Sayfa: 1 / 55)

3 SUNUŞ: Ticaret sicili genel itibariyle, ticari hayatta hukuki öneme sahip olan ve üçüncü kişilerce bilinmesinde zorunluluk ya da yarar bulunan belirli iş ve işlemlerin kaydedildiği resmi nitelikte aleni bir sicil şeklinde tanımlanmaktadır. Ticaret sicili; ticari ilişkilerde güven temin etme, aleniyeti sağlama, bilgi işlem merkezi olma, kanunlara aykırılıkları önleme ve hakların özel şekilde korunmasını sağlama gibi işlevleri haizdir. Ticaret sicili müdürlükleri ise ticaret sicili kayıtlarının fiziki ve/veya elektronik ortamda tutulduğu ve bu kayıtlar üzerinde sicil işlemlerinin sicil görevlileri tarafından gerçekleştirildiği kuruluşlardır. Ticaret sicili ayrıca 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun önemli bir bölümünü teşkil eden ve ticari hayata pek çok yönden etkileri bulunan hukuki bir kurumdur. Ticaret sicili sistemi, gerçek ve tüzel kişi tacirler ile üçüncü kişiler açısından oldukça önemli hukuki etkilere sahiptir. Ticaret sicilinin en temel amacı, ülkenin hukuki işlem düzeninin zedelenmemesini ve buna bağlı olarak kamu yararının korunmasını sağlamaktır. Söz konusu amaçlar doğrultusunda bu Rehberde, esas itibariyle ticaret sicili müdürlüklerinin genel denetiminde bakılacak hususlara yer verilmiştir. Bu Rehber, ticaret sicili müdürlüklerinin denetimi yanında esnaf ve sanatkârların sicillerini tutmakla görevli ve yetkili olan esnaf ve sanatkâr sicili müdürlüklerinin denetimi için de bir başvuru kaynağı niteliğindedir. Zira 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununda, Türk Ticaret Kanununun ticaret siciline ilişkin hükümlerinden, 5362 sayılı Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin bu müdürlükler hakkında da uygulanacağı belirtilmiştir. Dolayısıyla bu Rehberden, esnaf ve sanatkâr sicil müdürlüklerinin denetiminde de faydalanılabilecektir. Öte yandan, başta Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yönetmeliği olmak üzere Müfettişlerin yetkilerini düzenleyen mevzuat hükümleri dikkate alındığında, özellikle ticaret sicili müdürlüklerinin denetiminde Müfettişlerin üretkenliklerinin ve yaratıcılıklarının belirli kalıplarla sınırlandırılmaması esastır. Dolayısıyla bu Rehberin; ticaret sicili müdürlüklerinin özel mevzuatı ve şartları çerçevesinde esnek, ihtiyaca ve amaca uygun ve teftişi yapan Müfettişin somut gözlem ve takdiri doğrultusunda kullanılması uygun olacaktır. Bu anlayış çerçevesinde, bir yönüyle mevzuat taraması niteliği taşıyan Rehberdeki her maddeye, düzenlenecek olan raporlarda yer verilmesi zorunlu olmamakla beraber, teftişlerde bu Rehberden yararlanılması hem denetimin kolay ve süratli bir şekilde yapılmasını sağlayacak, hem de raporlarda gereksiz bölüm ve eklere yer verilmesini önleyecektir. Bu itibarla, söz konusu Rehberin ticaret sicili müdürlüklerinin denetimlerinde Müfettişlere katkı sağlaması temenni olunur. Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı (Sayfa: 2 / 55)

4 A- GENEL BİLGİLER: I- KISALTMALAR: Bakanlık Gümrük ve Ticaret Bakanlığı TTK/Kanun 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 5174 sayılı Kanun 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu 5510 sayılı Kanun 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu TİRK 1447 sayılı Ticari İşletme Rehni Kanunu Rehin Tüzüğü Ticari İşletme Rehni Sicili Tüzüğü RTBY Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yönetmeliği TSY Ticaret Sicili Yönetmeliği Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Personel Ticaret Odaları, Ticaret Borsaları ve Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Yönetmeliği Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Personel Yönetmeliği Genel Kurul Yönetmeliği İnternet Sitesi Yönetmeliği Siciller Arası İşbirliği Tebliği İzin Tebliği Şirket Alacaklarının Yatırılacağı Banka Tebliği 2012/1 sayılı Genelge MERSİS Müdürlük Müdür Müdür Yardımcısı TOBB Oda RG md. Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları ile Bu Toplantılarda Bulunacak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmelik Sermaye Şirketlerinin Açacakları İnternet Sitelerine Dair Yönetmelik Şirketlerde Yapı Değişikliği ve Ayni Sermaye Konulmasında Siciller Arası İşbirliğine İlişkin Tebliğ Anonim ve Limited Şirketlerin Sermayelerini Yeni Asgari Tutarlara Yükseltmelerine ve Kuruluşu ve Esas Sözleşme Değişikliği İzne Tabi Anonim Şirketlerin Belirlenmesine İlişkin Tebliğ Sermaye Şirketlerinin Tasfiyesinde Şirket Alacaklılarının Alacaklarının Yatırılacağı Bankanın Belirlenmesine İlişkin Tebliğ Tacir ile esnaf ve sanatkâr işletmelerinin açılış işlemlerinin kolaylaştırılması, gereksiz belge taleplerinin önlenmesi ve beyana dayalı işlem tesis edilebilmesi için Bakanlıkça çıkartılan ve tarihli, sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genelge Ticaret sicili işlemlerinin elektronik ortamda yürütüldüğü, ticaret sicili kayıtları ile tescil ve ilan edilmesi gereken içeriklerin düzenli olarak depolandığı ve elektronik ortamda sunulduğu Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği nezdinde oluşturulan ve işletilen merkezi ortak veri tabanını da içeren bilgi sistemi (Merkezi Sicil Kayıt Sistemi) Ticaret Sicili Müdürlüğü Ticaret Sicili Müdürü Ticaret Sicili Müdür Yardımcısı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Ticaret sicili müdürlüğünün kurulduğu ticaret ve sanayi odası veya ticaret odası Resmi Gazete Madde (Sayfa: 3 / 55)

5 md.../.. md.../..-.. maddenin fıkrası maddenin fıkrasının bendi II- MEVZUAT LİSTESİ: 2.1- Kanun: sayılı Türk Ticaret Kanunu ( tarihli ve sayılı R.G.) sayılı Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun ( tarihli ve sayılı R.G.) sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu ( tarihli ve sayılı R.G.) sayılı Ticari İşletme Rehni Kanunu ( tarihli ve sayılı R.G.) sayılı Harçlar Kanunu ( tarihli ve sayılı R.G.) Tüzük: Ticari İşletme Rehni Sicili Tüzüğü (Bakanlar Kurulu, tarihli ve sayılı R.G.) Yönetmelik: Ticaret Sicili Yönetmeliği (Bakanlar Kurulu, tarihli ve sayılı R.G.) Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları ile Bu Toplantılarda Bulunacak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmelik ( tarihli ve sayılı R.G.) Sermaye Şirketlerinin Açacakları İnternet Sitelerine Dair Yönetmelik ( tarihli ve sayılı R.G.) Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Yönetmeliği ( tarihli ve sayılı RG) Kamu İdarelerinin Denetim Elemanlarınca Yapılacak Tespitler Hakkında Yönetmelik ( tarihli ve sayılı R.G.) Ticari İşletme Rehni Tüzüğünün Uygulanması Hakkında Yönetmelik ( tarihli ve sayılı R.G.) Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları, Ticaret Borsaları, Türkiye Ticaret Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Personel Yönetmeliği (Mülga 5590 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılan Personel Yönetmeliği) ( tarihli ve sayılı R.G.). (Sayfa: 4 / 55)

6 Mülga 5590 sayılı Kanuna istinaden Bakanlar Kurulunun 83/6620 sayılı Kararı ile yürürlüğe konulan Personel Yönetmeliğinde; ticaret sicili müdürleri (memurları), müdür yardımcıları ve müdürlükte görevli diğer personel de dâhil olmak üzere oda ve borsalar ile Birlikte çalışan memur, sözleşmeli ve geçici personel ile hizmetlilerin özlük hakları, işe alınma, ayrılma tazminatı, disiplin cezaları, kadrolar, ödenek, tazminat, atama, adaylık, sosyal yardımlar ve emeklilik ile ilgili esaslar düzenlenmiştir sayılı Kanunda ise anılan Kanunun yürürlük tarihinden ( ) itibaren oda, borsa, Birlik ve bunların kurduğu teşekküllerde istihdam edilenlerin bahsi geçen Kanunda yer alan hükümler dışında 4857 sayılı İş Kanununa tabi olduğu (md. 73) ve Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte oda, borsa, Birlik ve bunların kurduğu teşekküllerde istihdam edilmekte olanların mevcut statülerine göre istihdam edilmelerine devam olunacağı (geçici md. 12) hüküm altına alınmıştır. Aynı Kanunun geçici 3 üncü maddesinde de, 5174 sayılı Kanunda öngörülen yönetmelikler yürürlüğe konuluncaya kadar yürürlükte bulunan yönetmeliklerin Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edileceği belirtilmiştir. Bu itibarla; ticaret sicili müdürlüklerinde tarihinden önce göreve başlayan müdür, müdür yardımcıları ve diğer personelin özlük hakları, ayrılma tazminatı, ödev, sorumluluk ve yasaklar ile disiplin cezaları hakkında söz konusu Personel Yönetmeliği hükümleri uygulanacaktır. Belirtilen tarihten sonra göreve başlayan müdür, müdür yardımcıları ve diğer personel hakkında ise İş Kanunu hükümleri tatbik olunacaktır Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları, Ticaret Borsaları, Türkiye Ticaret Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Personel Sicil Yönetmeliği (Mülga 5590 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılan Personel Sicil Yönetmeliği) ( tarihli ve sayılı R.G.). Mülga 5590 sayılı Kanun uyarınca 94/6101 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile çıkarılan Personel Sicil Yönetmeliği, ticaret sicili müdürleri (memurları), müdür yardımcıları ve müdürlükte görevli diğer personel de dâhil olmak üzere odalar, borsalar ve Birlik personeli hakkında doldurulacak sicil raporunun şeklini, ihtiva edeceği soruları, sicil raporlarının doldurulmasında uygulanacak not usulünü, notların derecelendirilmesini, düzenleme zamanını, sicil raporlarının muhafazası ile görevli makamlara dair esasları ve sicil amirlerini düzenlemektir sayılı Kanunun 73. maddesi ile geçici 3 ve 12. maddeleri uyarınca Personel Sicil Yönetmeliği hükümlerinin anılan meslek kuruluşlarında tarihinden önce işe başlayan personel hakkında uygulanması gerekmektedir. Durum böyle olmakla birlikte, 6111 sayılı Kanunla 657 sayılı Devlet Memurları Kanunundaki sicile ilişkin tüm düzenlemeler yürürlükten kaldırılmıştır. Devlet Personel Başkanlığının tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Personeli Genel Tebliğinde de (Seri No:2) 2011 yılından başlamak üzere Devlet memurları için sicil raporunun doldurulmaması ve geçmiş yıllara ait sicil raporlarının tarihinden başlamak üzere beşinci yılın sonuna kadar ( tarihine kadar) muhafaza edilmesi öngörülmüştür. Yapılan son mevzuat düzenlemeleri çerçevesinde Personel Sicil Yönetmeliği, meslek kuruluşları tarafından 2011 yılından bu tarafa uygulanmamakta ve ticaret sicili müdürü, müdür yardımcıları ve diğer personel de dâhil olmak üzere oda personeli hakkında sicil raporu doldurulmamaktadır. Buna karşın belirtilen tarihten önce doldurulan sicil raporlarının 2015 yılı sonuna kadar saklanacağı hususu denetimlerde göz önünde bulundurulmalıdır. (Sayfa: 5 / 55)

7 2.4- Bakanlar Kurulu Kararı: /12362 sayılı Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayicinin Ayrımına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı ( tarihli ve sayılı R.G.) Tebliğ: Anonim ve Limited Şirketlerin Sermayelerini Yeni Asgari Tutarlara Yükseltmelerine ve Kuruluşu ve Esas Sözleşme Değişikliği İzne Tabi Anonim Şirketlerin Belirlenmesine İlişkin Tebliğ ( tarihli ve sayılı R.G) Şirketlerde Yapı Değişikliği ve Ayni Sermaye Konulmasında Siciller Arası İşbirliğine İlişkin Tebliğ ( tarihli ve sayılı R.G) Ticaret Unvanları Hakkında Tebliğ ( tarihli ve sayılı R.G) Münfesih Olmasına veya Sayılmasına Rağmen Tasfiye Edilmemiş Anonim ve Limited Şirketler ile Kooperatiflerin Tasfiyelerine ve Ticaret Sicili Kayıtlarının Silinmesine İlişkin Tebliğ ( tarihli ve sayılı R.G) Sermaye Şirketlerinin Tasfiyesinde Şirket Alacaklılarının Alacaklarının Yatırılacağı Bankanın Belirlenmesine İlişkin Tebliğ ( tarihli ve sayılı R.G) Merkezi Tüzel Kişilik Bilgi Sisteminin Ticaret Sicili Memurluklarında Uygulanması Hakkında Tebliğ (İç Ticaret 2010/1) ( tarihli ve sayılı R.G). TTK nın 24/3. maddesinde, Ticaret sicili müdürlüğünün kurulmasında aranacak şartlar ve odalar arasında sicil işlemleri ile ilgili olarak varlığı gerekli işbirliğinin sağlanmasına ilişkin esaslar, Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca çıkarılacak bir tebliğle düzenlenir. hükmüne yer verilmiştir. Bunun yanında, Ticaret Sicili Yönetmeliğinin 5/2, 6/3 ve 8/2. maddelerinde yapılan atıflarda bazı hususların TTK nın söz konusu hükmü uyarınca çıkarılacak olan tebliğde düzenlenmesi öngörülmüştür. Ancak bahsi geçen tebliğ, bu Rehberin hazırlandığı tarih itibariyle, henüz yürürlüğe konulmamıştır. Dolayısıyla, ticaret sicili müdürlükleri nezdinde yapılan denetimlerde, TTK nın 24/3. maddesinde bahsedilen tebliğin yürürlüğe girip girmediğinin dikkate alınması ve yürürlüğe girmesi halinde ilgili tebliğ hükümlerinin göz önünde bulundurulması faydalı olacaktır Genelge: Tacir ile esnaf ve sanatkâr işletmelerinin açılış işlemlerinin kolaylaştırılması, gereksiz belge taleplerinin önlenmesi ve beyana dayalı işlem tesis edilebilmesi için 2012/1 sayılı Bakanlık Genelgesi ( tarihli ve sayılı R.G.) Birleşme konulu İç Ticaret Genel Müdürlüğünün Genelgesi ( tarihli ve sayılı) Türk Ticaret Kanununun 317. Maddesinin Uygulanması konulu İç Ticaret Genel Müdürlüğünün Genelgesi ( tarihli ve sayılı). (Sayfa: 6 / 55)

8 Merkezi Sicil Kayıt Sistemi konulu İç Ticaret Genel Müdürlüğünün Genelgesi ( tarihli ve sayılı) Kayıp ve Çalıntı Kimlikler konulu İç Ticaret Genel Müdürlüğünün Genelgesi ( tarihli ve 1618 sayılı) Yapı Müteahhitliği Yetki Belgeleri konulu İç Ticaret Genel Müdürlüğünün Genelgesi ( tarihli ve 8726 sayılı) İç Yönergelerin Tescilinde Harç Alınması konulu İç Ticaret Genel Müdürlüğünün Genelgesi ( tarihli ve 7826 sayılı) Unvan Kullanılması konulu İç Ticaret Genel Müdürlüğünün Genelgesi ( tarihli ve 1672 sayılı) Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün Genelgesi konulu İç Ticaret Genel Müdürlüğünün Genelgesi ( tarihli ve 2434 sayılı) TTK md konulu İç Ticaret Genel Müdürlüğünün Genelgesi ( tarihli ve 7540 sayılı). Yukarıda belirtilen ve Resmi Gazetede yayımlanmamış olan genelgeler, denetlenen ilgili ticaret sicili müdürlüğünden temin edilebilir. Bunların dışında ayrıca denetim dönemi içerisinde ve özellikle 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun yürürlüğe girdiği tarihinden sonra Bakanlığımız tarafından ticaret sicili müdürlüklerine gönderilen diğer genelge ve yazılar da denetlenen sicil müdürlüğünden talep edilerek gözden geçirilebilir. III- TİCARET SİCİLİ VE TİCARET SİCİLİ MÜDÜRLÜKLERİ HAKKINDA GENEL BİLGİ: Ticaret sicili ve ticaret sicili müdürlükleriyle ilgili düzenlemeler, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 24 ila 38 inci maddeleri ile anılan Kanun uyarınca yürürlüğe konulması 19/12/2012 tarihli ve 2012/4093 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kararlaştırılan ve 27/01/2013 tarihli ve Resmi Gazetede yayımlanan Ticaret Sicili Yönetmeliğinde (TSY) yer almaktadır. Söz konusu Yönetmelik, ticaret sicili kayıtlarının tam ve sağlıklı tutulmasını ve emredici hukuk kuralları çerçevesinde kayıtların aleniyetinin ve üçüncü kişiler dâhil tarafların hukuki güvenliğinin teminat altına alınmasını sağlamayı amaçlamaktadır. Ticaret sicili müdürlükleri, ticaret ve sanayi odaları veya ticaret odalarında, ilgili odanın teklifi ve Bakanlığın izni ile kurulur. Oda bulunmayan veya sicil işlemlerinin yürütülebilmesi için yeterli teşkilatı olmayan veyahut teşkilatı sonradan yetersiz hale gelen odaların bulunduğu yerlerde ticaret sicili, Bakanlıkça belirlenecek bir odadaki müdürlük tarafından tutulur. Müdürlüklerin görev alanı odaların kuruldukları il ya da ilçe ile sınırlıdır. Bununla birlikte, Bakanlık oda olmayan ya da olup da yeterli teşkilatı olmayan il ve ilçeleri de içine alacak biçimde müdürlüklerin görev alanlarını değiştirebilir. Ticaret sicili müdürlüğü; müdür, müdür yardımcıları ve diğer personelden oluşur ve ticaret sicili ticaret sicili müdürü tarafından yönetilir. Müdür ve müdür yardımcıları, ilgili oda yönetim kurulunun teklifi, Bakanlığın uygun görüşü ve oda meclisinin onayı ile atanır. Müdür ile müdür yardımcılarının görevlerinden alınmalarında da atanmalarındaki usul uygulanır. (Sayfa: 7 / 55)

9 Ticaret sicilinin tutulmasından doğan bütün zararlardan Devlet ve ilgili oda müteselsilen sorumludur. Devlet ve sicil görevlilerini atamaya yetkili kurum, zararın doğmasında kusuru bulunanlara rücu eder. Bakanlık verilerine göre, tarihi itibariyle ülkemizde kurulu bulunan ticaret sicili müdürlüğü sayısı 238 dir. Bunlardan 81 i il merkezlerinde, 157 si ise ilçe merkezlerinde faaliyet göstermektedir. IV-MERKEZİ SİCİL KAYIT SİSTEMİ (MERSİS): Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS); ticaret sicili işlemlerinin elektronik ortamda yürütüldüğü, ticaret sicili kayıtları ile tescil ve ilan edilmesi gereken içeriklerin düzenli olarak depolandığı ve elektronik ortamda sunulduğu merkezi bir bilgi sistemidir. MERSİS Projesi iki aşamadan oluşmaktadır. Bunlardan birincisi, ticaret siciline kayıt zorunluluğu bulunan şahıs ve sermaye şirketleri, kooperatifler, gerçek kişi tacirler, yabancı şirketlerin Türkiye şubeleri ile dernek ve vakıflarca kurulan işletmelerin kayıtlarının elektronik ortamda merkezi bir ticaret sicili kayıt sisteminde tutulması; ikincisi ise esnaf ve sanatkârlar, serbest meslek erbabı, meslek kuruluşları (sendikalar, odalar ve bunların üst kuruluşları), kamu kurum ve kuruluşları ile apartman yöneticiliği gibi diğer ekonomik birimlerin de sisteme dâhil edilmesidir. İç Ticaret Genel Müdürlüğünden alınan bilgilere göre Türkiye de faaliyet gösteren tüm işletme ve şirketlere ilişkin ticaret sicili bilgileri (işletme ve şirketlerin adres ve iletişim bilgileri, ortakları, sermaye, temsil ve ilzama yetkililer-müdür ve yönetim kurulu üyeleri gibi-, denetçiler, şube ve acentelikler, ticari işletme rehni ile işletmeye ilişkin kısıtlama bilgileri gibi) Sisteme aktarılmış ve 238 ticaret sicili müdürlüğünün tamamında ticaret sicili işlemleri MERSİS üzerinden yürütülmeye başlanmıştır. V- DENETİMİN YASAL DAYANAĞI: Ticaret sicili müdürlüklerinin denetimine ilişkin olarak; TTK nın 24/1. maddesinde Ticaret sicili, Gümrük ve Ticaret Bakanlığının gözetim ve denetiminde ticaret ve sanayi odaları veya ticaret odaları bünyesinde kurulacak ticaret sicili müdürlükleri tarafından tutulur., 25/3. maddesinde de Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, ticaret sicili müdürlüklerinin faaliyetlerini her zaman denetlemeye ve gerekli önlemleri almaya yetkilidir. Ticaret sicili müdürlükleri, adı geçen Bakanlıkça alınan önlemlere ve verilen talimatlara uymakla yükümlüdür. hükümleri yer almaktadır. Ticaret Sicili Yönetmeliğinde de söz konusu hükümler tekrarlandıktan sonra Bakanlık bu denetimi, denetim elemanları (Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi, Müfettişi ve Müfettiş Yardımcısı) eliyle yapar. Ancak, Bakanlık gerektiğinde ön araştırma niteliğindeki işleri görevlendireceği Bakanlık personeline yaptırabilir. hükmüne yer verilmiştir. Aynı Yönetmelikte ayrıca denetimin; odanın TTK ve söz konusu Yönetmelikte yer alan müdürlüklere ilişkin yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini de kapsadığı ifade edilmiştir. Anılan düzenlemeler dışında ayrıca, 640 sayılı Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2/1-l maddesinde, Bakanlığın görevleri arasında ticaret sicili memurlukları (müdürlükleri) ile ilgili hizmetleri yürütmek ve bunları denetlemek de sayılmıştır. Bu doğrultuda, Bakanlığımız Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının görev ve yetkilerinin düzenlendiği aynı KHK nın 16. maddesinde, Ticaret İnceleme ve Soruşturma Grup Başkanlığının görevleri arasında ticaret sicili memurluklarının (Sayfa: 8 / 55)

10 (müdürlüklerinin) faaliyet, hesap ve işlemleri ile ilgili inceleme, denetim ve soruşturma yapmak hükmüne yer verilmiştir. Benzer şekilde Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yönetmeliğinin 12/3. maddesinde de Gümrük ve Ticaret Müfettişlerinin, ticaret sicili müdürlüklerini incelemeye ve denetlemeye yetkili olduğu ifade edilmiştir. Bu kapsamda, ticaret sicili müdürlüklerinin faaliyetlerini denetleme yetkisi, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, 640 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Ticaret Sicili Yönetmeliğinin ilgili hükümleri uyarınca Gümrük ve Ticaret Bakanlığına aittir. Söz konusu denetim ise Bakanlık Makamının talimat veya onayı üzerine Gümrük ve Ticaret Müfettişleri tarafından yerine getirilir. VI- TİCARET SİCİLİ MÜDÜRÜ VE YARDIMCILARI İLE DİĞER PERSONELİN KAMU GÖREVLİSİ GİBİ CEZALANDIRILMASI: Ticaret sicili müdürü ve yardımcıları ile diğer personeli kamu görevlisi değildir. Ancak, TTK da bu kişilerin kamu görevlisi gibi cezalandırılması öngörülmüştür. Nitekim anılan Kanunun 25 inci maddesinin ikinci fıkrasında Ticaret sicili müdürü ve yardımcıları ile diğer personeli, görevleriyle ilgili suçlardan dolayı kamu görevlisi olarak cezalandırılır ve bunlara karşı işlenmiş suçlar kamu görevlisine karşı işlenmiş sayılır. denilmektedir. Bu kapsamda, kamu görevlisi olmasa da ticaret sicili müdürü ve yardımcıları ile müdürlüğün diğer personeli, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda düzenlenen ve kamu görevlileri hakkında uygulanan görevi kötüye kullanma, zimmet, irtikâp, rüşvet gibi suçları işleyebilecektir. Anılan kişiler kamu görevlileri gibi cezalandırılmakla birlikte, bunlar hakkında 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun hükümleri uygulanmaz. Dolayısıyla, belirtilen kişiler hakkında herhangi bir merciinin iznine gerek olmaksızın Cumhuriyet Başsavcılıkları tarafından kamu görevlilerine ilişkin suçlar kapsamında doğrudan soruşturma yapılabilir. Öte yandan, TTK nın 25 inci maddesinin ikinci fıkrasında, ticaret sicili müdürü ve yardımcıları ile diğer personelin kamu görevlisi gibi cezalandırılmasından ayrı olarak bunlara karşı işlenmiş suçların kamu görevlisine karşı işlenmiş sayılacağı da hükme bağlanmıştır. B- TİCARET SİCİLİ MÜDÜRLÜKLERİNİN GENEL DENETİMİNDE/TEFTİŞİNDE BAKILACAK HUSUSLAR: I- TEFTİŞ EDİLEN TİCARET SİCİLİNE İLİŞKİN GENEL BİLGİLER: 1.1. Genel Bilgiler: Ticaret Sicili Müdürlüğünün Adı Bünyesinde Kurulu Bulunduğu 5174 Sayılı Kanuna Tabi Meslek Kuruluşunun Unvanı Müdürlüğün Kuruluş Tarihi Kurulu Bulunduğu İl/İlçe Sicil Müdürlüğünün Görev Alanında Bulunan İl ve/veya İlçeler Adresi Telefon ve Faks Numarası (Sayfa: 9 / 55)

11 Varsa İnternet Sitesi ve E-Posta Adresi Varsa Şubesinin/Şubelerinin Adresi ve İletişim Bilgileri Ticaret Sicili Müdürünün Adı Soyadı ve Atanma Tarihi Sicil Müdürünün Asaleten mi, Yoksa Vekâleten mi Görev Yaptığı Müdür Yardımcılarının Adı Soyadı ve Atanma Tarihleri Müdür Yardımcılarının Asaleten mi, Yoksa Vekâleten mi Görev Yaptığı Bölgeler İtibariyle Sicil Dosyası Sayısı Aktif Üye Sayısı MERSİS e Aktarılan Dosya Sayısı ve Oranı Personel Sayısı; tarihinden önce göreve başlayanların sayısı tarihi ve bu tarihten sonra göreve başlayanların sayısı - Toplam personel sayısı Denetim Dönemi İçerisinde ve Yıllar İtibariyle Sicil Hizmetlerinden Elde Edilen Gelir ve Odaya Aktarılan Harç Payı Tutarı TTK nın 33/2. ve 38/1. Maddeleri Kapsamında Denetim Dönemi İçerisinde ve Yıllar İtibariyle Uygulanan İdari Para Cezası Sayısı ve Toplam Tutarı 1.2. Ticaret Sicili Müdürlüğüne Tescilli Şirket/İşletme Sayısı: (Denetime başlama tarihi itibariyle) Unvan Anonim Şirket Limited Şirket Kooperatif Kollektif Şirket Komandit Şirket Gerçek Kişi Tacir (Şahıs Firması) İktisadi İşletme Donatma İştiraki Şube TOPLAM Sayı (Sayfa: 10 / 55)

12 1.3. Denetlenen Döneme İlişkin Ticaret Sicili Müdürlüğü İşlem Sayıları: Yıl TOPLAM Tescil Sayısı Değişiklik (Tadil) Sayısı Silinme (Terkin) Sayısı T.T.S. Gazetesi İlan Sayısı TOPLAM Yukarıdaki tablolarda yer alan bilgiler, yol gösterici ve asgari mahiyette olup denetlenen ticaret sicili müdürlüğünün durumuna ve ihtiyaca göre içeriğe eklemeler yapılabileceği gibi söz konusu bilgiler ayrı tablolar halinde de düzenlenebilir. Düzenlenen tablo/tablolara raporda yer verilir. II- RAPOR KAYIT DEFTERİ VE DOSYASI: Denetlenen ticaret sicili müdürlüğünde rapor kayıt defteri ile her rapora ilişkin ayrı bir dosya tutulur. Bakanlıkça yapılan denetimlerle ilgili her türlü yazışma, düzenlenen rapor ile buna ilişkin cevaplar dosyasında saklanır. Rapor kayıt defterinde; sıra numarası, kayıt tarihi, raporu düzenleyen Müfettişin ismi, raporun sayı ve tarihi, ek sayısı, denetlenen birim veya kişi adı ve raporun teslim edildiği görevlinin ismi yer alır. Bu defter, elektronik ortamda da tutulabilir (RTBY md. 47). Sıra No TEFTİŞ KONULARI Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yönetmeliğinin 47 nci maddesi uyarınca rapor kayıt defteri ve dosyasının düzenlenip düzenlenmediği Bakanlıkça yapılan denetimlerle ilgili her türlü yazışmanın, düzenlenen rapor ile buna ilişkin cevapların dosyasında saklanıp saklanmadığı Rapor kayıt defterinde; sıra numarası, kayıt tarihi, raporu düzenleyen Müfettişin ismi, raporun sayı ve tarihi, ek sayısı, denetlenen birim veya kişi adı ve cevaplı rapor düzenlenmesi halinde raporun teslim edildiği görevlinin isminin yer alıp almadığı HUKUKİ DAYANAK RTBY md. 47/1 RTBY md. 47/1 RTBY md. 47/2 III- GEÇMİŞ TEFTİŞ/DENETİM SONUÇLARI: Müfettişler, teftiş işine başladıklarında, rapor kayıt defteri ve dosyasını yetkililerden isteyerek; varsa bir önceki denetim raporlarını inceler, önceki denetimde yapılan eleştiriler veya yapılması istenilen işlemler ile tavsiye olunan hususların yerine getirilip getirilmediğini tespit eder ve bunu raporlarında belirtir. Sıra No 4 TEFTİŞ KONULARI Bakanlığımız Müfettişlerince ticaret sicili müdürlüğü nezdinde yapılan teftiş, inceleme ve soruşturma sonucunda talimatlanan HUKUKİ DAYANAK TTK md. 25/3 (Sayfa: 11 / 55)

13 hususların yerine getirilip getirilmediği IV- TİCARET SİCİLİ MÜDÜRLÜĞÜ TEŞKİLATI: Sıra No TEFTİŞ KONULARI Ticaret sicili müdür ve müdür yardımcılarının, ilgili oda yönetim kurulunun teklifi, Bakanlığın uygun görüşü ve oda meclisinin onayı ile atanıp atanmadığı Müdür ile müdür yardımcılarının görevlerinden alınmalarında da bir önceki maddede belirtilen atanmalarındaki usulün uygulanıp uygulanmadığı 1 Müdür veya müdür yardımcısı denetlenen dönem içerisinde görevden alınmış ise Oda yönetim kurulunun görevden almaya ilişkin teklifinin haklı gerekçelere dayandırılarak yazılı şekilde yapılıp yapılmadığı Ticaret sicili harçlarından TTK nın maddesi uyarınca odaya aktarılan tutarın, mizanda ayrı bir hesapta gösterilmesi ve öncelikle müdürlüğün ihtiyaçları için kullanılması kuralına uyulup uyulmadığı, aktarılan tutarın sicil hizmetleri için yeterli olmaması halinde gerekli kaynağın odaca sağlanıp sağlanmadığı, odaların sicil hizmetlerinden elde ettikleri gelir ve harç payı tutarları ile müdürlüğün personel ve diğer giderlerini her yılın Mart ayı sonuna kadar yıllık olarak TOBB a bildirip bildirmediği Müdürlük kadrosunun herhangi bir nedenle boşalması halinde, bir müdür yardımcısının bulunması durumunda bu müdür yardımcısının, birden fazla müdür yardımcısının bulunması durumunda ise kıdemce en yüksek müdür yardımcısının müdürlüğe vekâlet edip etmediği, herhangi bir nedenle müdür ve müdür yardımcısı kadrolarının tamamının boşalması halinde bu görevi yürütebilecek niteliklere sahip müdürlük personelinden birinin oda meclisinin kararıyla vekâleten müdür olarak görevlendirilip görevlendirilmediği ve bu durumun yazılı olarak derhal Bakanlığa bildirilip bildirilmediği Bir önceki maddede belirtilen her iki durumda da vekâlet görevinin altı aydan fazla devam edememesi kuralına uyulup uyulmadığı Müdür yardımcıları ve diğer personel arasındaki iş bölümünün, müdürlüğün iş yoğunluğu dikkate alınarak müdür tarafından yapılıp yapılmadığı, müdürün işlerin aksamaması için gereken tedbirleri alıp almadığı Sicil hizmetlerinin yürütülmesi sırasında ihtiyaç duyulacak personel ile çalışma yeri, arşiv, demirbaş ve diğer malzemelerin oda yönetimince geciktirilmeksizin sağlanıp sağlanmadığı Herhangi bir nedenle müdürün görevi başında bulunamaması halinde, müdür yardımcısının müdürlüğe vekâlet edip etmediği, birden fazla müdür yardımcısının bulunduğu müdürlüklerde, müdürlüğe vekâlet edecek müdür yardımcısının müdür tarafından belirlenip belirlenmediği HUKUKİ DAYANAK TTK md. 25/1, TSY md. 6/2 6/2 6/2 TTK 1532, 6/4 7/2 7/2 7/3 7/3 7/4 1 Bakanlık; görevden alma talebinin uygun olup olmadığına ilişkin görüşünü, teklifte ve ekinde yer alan bilgi ve belgeler üzerinden veya gerektiğinde mahallinde yapılacak inceleme sonucuna göre en geç altmış gün içerisinde verir ( 6/2). (Sayfa: 12 / 55)

14 Müdür ve müdür yardımcılarının zorunlu nedenlerden dolayı birlikte görevleri başında bulunamayacağı hallerde müdüre vekâlet etmek üzere müdürlük personeli arasından oda meclisince önceden belirlenen bir personelin yazılı olarak Bakanlığa bildirilip bildirilmediği Müdürlüğe bağlı şubelerin olması halinde bu şubelerdeki işlerin yürütülmesi ile personelin sevk ve idaresinin sağlanması için müdür tarafından ilgili şubede görev yapmak üzere bir müdür yardımcısı ve yeterli sayıda personel önerilmesi ve oda tarafından görevlendirme yapılmasını müteakip bu durumun yazılı olarak derhal Bakanlığa bildirilip bildirilmediği Müdür ve müdür yardımcıları ile tescil işlemlerinde görevli personele müdürlükteki görevleri dışında başka bir görev verilememesi kuralına uyulup uyulmadığı Oda yetkililerince; odanın düzen ve işleyişine ilişkin verilecek talimatlar ile süreklilik arz etmeyecek şekilde odanın faaliyetleri ile ilgili veya odanın diğer hizmet birimleriyle işbirliğini gerektiren faaliyetlere ilişkin verilecek görev ve talimatlar dışında müdürlüğe veya müdürlük personeline, tescil işlemlerine ilişkin emir ve talimat verilememe şartına aykırı davranılıp davranılmadığı Müdürlükte; müdür veya müdür yardımcısı ile tescil işlemlerini yürütecek personel olarak ilk kez görev verilen kişilerin aşağıdaki şartları taşıyıp taşımadığı; a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak. b) Müdür ve müdür yardımcılarında kırk yaşını; diğer personelde otuzbeş yaşını doldurmamış olmak. c) Askerlikle ilişiği bulunmamak. ç) Müdür ve müdür yardımcıları için kamuda veya özel sektörde en az beş yıl iş tecrübesine sahip olmak veya en az iki yıl müdürlükte çalışmış olmak. d) Kamu haklarından mahrum bulunmamak. e) 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkum olmamak. f) Görevini devamlı yapmasına engel olabilecek vücut yahut akıl hastalığı bulunmamak. g) Tacir veya esnaf sayılmalarını gerektiren bir faaliyette bulunmamak. ğ) Kısıtlanmış olmamak. h) Üniversitelerin en az dört yıl süre ile eğitim veren hukuk, siyasal bilgiler, iktisadi ve idari bilimler, işletme, iktisat fakülteleri ile bunlara denkliği yetkili makamlarca kabul edilen yurtiçi veya yurtdışındaki öğrenim kurumlarından birini bitirmiş olmak. ı) Başvurunun yapıldığı tarih itibarıyla geçerlilik süresi dolmamış Kamu Personeli Seçme Sınavında ilgili puan türünde Bakanlıkça belirlenen asgari puanı almış olmak. 7/4 7/5 7/6 7/6 8/1, 8/3, geçici md. 1/3 (Sayfa: 13 / 55)

15 Müdürlük personelinin bir önceki maddede sayılan nitelikleri haiz olduğunu gösterir belgelerin özlük dosyasında yer alıp almadığı Müdür, müdür yardımcıları ve tescil işlemlerinde görev alacak personel ile oda arasında yapılacak hizmet sözleşmelerinin belirsiz süreli iş sözleşmesi şeklinde düzenlenip düzenlenmediği (Müdür, müdür yardımcıları ve müdürlüklerde görevli diğer personelin özlük işlemlerinde TSY hükümleri, bu Yönetmelikte düzenlenmemiş hususlarda oda çalışanlarının tabi olduğu mevzuat uygulanır.) Müdür, müdür yardımcıları ile tescil işlemlerinde görev alacak personele sağlanacak ücret ve mali hakların tespitinde, personelin taşıdığı hukuki ve mali sorumluluk ile müdürlüğün iş yoğunluğunun dikkate alınıp alınmadığı Müdür, müdür yardımcıları ve müdürlüklerde görevli diğer personel hakkında disiplin işleminin uygulanmasında, disiplin soruşturması ve cezalarına ilişkin Ticaret Sicili Yönetmeliğinde öngörülen disiplin soruşturması açılması, savunma alma, cezaların yetkili olanlarca verilmesi, bir derece ağır/hafif cezanın uygulanması, cezalara itiraz usulü, itirazın ilgili makama yapılması ve zamanaşımı gibi konulara riayet edilip edilmediği Müdür, müdür yardımcısı ve müdürlükteki diğer personele verilen disiplin cezalarının Bakanlığa yazılı olarak derhal bildirilip bildirilmediği Sicilin tutulmasından doğan zarar nedeniyle oda aleyhine açılan davalar ile müdürlük çalışanlarının görevleri ile ilgili soruşturma ve kovuşturmaların oda tarafından yazılı olarak derhal Bakanlığa bildirilip bildirilmediği Sicile ilişkin fiziki ortamdaki her türlü belge ve kayıtların güvenliğini sağlamak üzere odaca gerekli tedbirlerin alınıp alınmadığı TSY de yer alan Sicil işlemlerinden doğabilecek zararları karşılamak amacıyla oda tarafından müdür, müdür yardımcıları ve tescil işlemlerinde görevli müdürlük personeline mesleki sorumluluk sigortası yaptırılabilir. hükmü kapsamında, müdürlük personeli hakkında ihtiyari olan mesleki sorumluluk sigortasının yaptırılıp yaptırılmadığı 8/1 9/2 9/3 9/4-14 9/15 11/2 11/4 11/5 V- SİCİL KAYITLARININ TUTULMASI VE BELGE VERİLMESİ: Sıra No 27 TEFTİŞ KONULARI Sicilde kullanılacak olan; - Sicil esas defteri, - Gelen evrak defteri, - Giden evrak defteri, - İhtar ve ceza defterleri, - Ticari işletme rehni kaydına mahsus defterler ile - Bakanlığın gerekli gördüğü diğer defterlerin, MERSİS te ve Bakanlığın belirlediği şekilde tutulup tutulmadığı (Yukarıda belirtilen defterlerde yer alacak bilgiler Bakanlıkça belirlenir ( 12). HUKUKİ DAYANAK 12, geçici md. 1/1 (Sayfa: 14 / 55)

16 Sicil işlemlerinin, MERSİS üzerinden gerçekleştirilerek buna ilişkin sicil kayıtlarının bu sistemde tutulup tutulmadığı Ticari işletmeler ile ticaret şirketlerinin şubelerinin veya diğer yerel birimlerinin MERSİS numarasının, merkezin MERSİS numarasına sıra numarası eklenerek üretilen numaralardan oluşup oluşmadığı Elektronik ortamda yapılan kayıtların, kayıt tarihlerine göre ve güncel kayıtlar aktif olarak gözükecek şekilde, değişen veya silinen kayıtların ise pasif olarak istendiğinde erişilebilecek, ancak üzerinde herhangi bir değişiklik yapılamayacak şekilde tutulup tutulmadığı Müdürlükçe kayıt sırasında yapılan maddi hataların, müdür veya müdür yardımcısı tarafından düzeltilerek düzeltmenin maddi hata nedeniyle yapıldığının belirtilip belirtilmediği, maddi hata sonucu yapılan düzeltme kaydının önceki kaydın tescil tarihini etkilemeyecek şekilde ve önceki kayıtla birlikte aktif olarak görüntülenip görüntülenmediği MERSİS te meydana gelebilecek teknik aksaklıklardan dolayı elektronik ortamda işlem yapılamaması halinde yazılı ortamda yürütülen sicil işlemlerine ilişkin kayıtların daha sonra müdürlük tarafından geciktirilmeksizin elektronik ortama aktarılıp aktarılmadığı Ticaret Sicili Yönetmeliğinin noter onayı şartını aradığı belgelerin, elektronik ortamda güvenli elektronik imza ile imzalanması halinde ayrıca noter onayı aranmaması şartına uyulup uyulmadığı Ticaret şirketleri ile gerçek ve tüzel kişi diğer tacirlerin, TTK nın zorunlu tuttuğu bütün işlemleri elektronik ortamda güvenli elektronik imza ile yapabilmesi ve bu işlemlerin dayanağı olan belgeleri de aynı usulle elektronik ortamda düzenleyebilmesi mümkün olup, sicil işlemlerinin elektronik ortamda yapılabilmesi için başvuruların güvenli elektronik imza ile yapılması usulüne uyulup uyulmadığı Elektronik ortamda üretilen belgelerin tescile dayanak olabilmesi için belgelerde güvenli elektronik imza ile birlikte zaman damgasının kullanılıp kullanılmadığı Sicilde tutulan defterler için kullanılacak elektronik sistemlerin Ticaret Sicili Yönetmeliğinde öngörülen şartları sağlayıp sağlamadığı Herkesin, sicilin içeriğini ve müdürlükte saklanan tüm senet ve belgeleri inceleyebilmesi ve bu incelemeyi elektronik ortamda ve/veya müdürlükte yapabilmesi kuralına uygun davranılıp davranılmadığı Defterler ve belgelerin, sicil dairesinin bulunduğu kısımdan dışarıya çıkarılamaması şartına riayet edilip edilmediği Defterler ve belgelerin incelenmesinde, kişisel verilerin korunmasına ilişkin hükümler çerçevesinde gerekli tedbirlerin alınıp alınmadığı Bir ticari işletmenin ve seçilen unvanın sicile tescili halinde ilgiliye verilen onaylı sicil tasdiknamesinin, tescili yapan müdürlüğün adı, belgenin verildiği tarih, müdür veya müdür yardımcısının adı ve soyadı, imzası ve müdürlük mührü yanında aşağıdaki olguları içerip içermediği; a) MERSİS numarası. b) Ticaret unvanı. c) Gerçek kişi ticari işletmelerde, işletme sahibinin adı ve soyadı, yerleşim yeri ve kimlik numarası. ç) İşletmenin merkezi, şubelerde şubenin adresiyle beraber işletmenin 13/1 13/2 13/3 13/3 13/4 13/5 13/6 13/8 14 TTK md. 35/2, TSY md. 15/1 15/2 TTK md. 35/2, TSY md. 15/2-3 16/1-2 (Sayfa: 15 / 55)

17 merkez adresi. d) İşletmenin faaliyet alanı. e) İşletmeye tahsis edilmiş olan sermaye. f) Belge düzenlendiği sırada işletmeyi temsile yetkili olanlar. Müdürlük tarafından yapılan değişiklik tescilleri, sicil tasdiknamesinde yer alan bilgilerden herhangi birinin de değişmesini gerektiriyorsa, ilgililerin talebine bakılmaksızın söz konusu tasdiknamenin, gideri ve harcı ilgiliden tahsil edilmek ve önceden verilen tasdikname geri alınmak suretiyle yeniden düzenlenerek ilgiliye verilip verilmediği Sicil tasdiknamesinin, tasdiknamede yer alan bilgilerde herhangi bir değişiklik olmadığı veya yenisi düzenlenmediği sürece geçerli olma kuralına aykırı davranılıp davranılmadığı 2 Herkesin sicilin içeriğini ve müdürlükte saklanan tüm senet ve belgelerin onaylı örneklerini veya bir olgunun sicilde kayıtlı olup olmadığına dair onaylı belgeleri, giderlerini ve harcını ödemek şartıyla alabilmesi; ayrıca kamu kurum ve kuruluşları tarafından örnek talep edilmesi halinde herhangi bir bedel alınmaması kuralına uygun hareket edilip edilmediği Müdürlüğün, 2644 sayılı Tapu Kanununun 2. maddesi hükmüne göre ticaret şirketlerinin taşınmaz üzerinde tasarruf edebileceklerini gösteren belgeyi verme yükümlülüğünü ihlal edip etmediği Tescil işleminin dayanakları olan dilekçe, beyanname, senetler, belgeler ve ilanları içeren gazetelerin, oluşturulan sicil dosyası içinde süresiz olarak saklanıp saklanmadığı Sicil dosyasının, MERSİS numarası ve dosya numarası altında oluşturulup oluşturulmadığı (MERSİS i kullanmaya başlayan müdürlüklerde MERSİS numarası ticaret sicili numarası yerine geçer ve daha önce verilmiş olan ticaret sicili numaraları dosya numarası olarak kullanılır.) Mahkemeler, Cumhuriyet savcılıkları ve denetim elemanlarının; müdürlüklerden sicilde mevcut evrakın asıllarının kendilerine verilmesini talep etmeleri halinde sicil evrakının asıllarının dizi pusulası ile imza karşılığı yetkili makamlara teslim edilip edilmediği ve söz konusu evrakın birer suretinin müdürlükçe saklanıp saklanmadığı Bakanlığın 2012/1 sayılı Genelgesinde, şahıs işletmelerinin tescilinde; vergi levhası fotokopisi, defter ön yüz fotokopisi, tapu veya kira kontratı fotokopisi, nüfus cüzdan sureti, ikametgâh ilmühaberi gibi belgelerin istenmeyeceği, bunun yerine nüfus cüzdanı, ikametgâh ilmühaberindeki bilgilerin, başvuru sırasında ilgililerden alınacak T.C. kimlik numarası kullanılarak Merkezi Nüfus İdaresi Sisteminden (MERNİS) ve vergi levhasında yer alan bilgilerin de Maliye Bakanlığı Vergi Daireleri Otomasyon Projesi (VEDOP) sisteminden elektronik ortamda temin edileceği, defter ön yüzünde, tapu veya kira kontratında yer alan ve tescilde ihtiyaç duyulan bilgiler ile Ticaret Sicili Yönetmeliğinin 24 üncü (mülga Ticaret Sicili Tüzüğünün 29 uncu) 16/3 16/6 17/ /1 19/ /1 sayılı Genelge 2 Mülga Ticaret Sicili Tüzüğünde, sicil tasdiknamesinin verildiği tarihten itibaren bir yıl için muteber olduğu hükmü bağlanmış, ancak söz konusu husus TSY de maddede belirtildiği şekilde düzenlenmiştir. Dolayısıyla, sicil müdürlüğü tarafından tanzim edilen sicil tasdiknamelerinde Tanzim tarihinden itibaren bir yıl geçerlidir. şeklinde bir ifadeye artık yer verilmemesi gerekmektedir. (Sayfa: 16 / 55)

18 49 maddesinde düzenlenen taahhütnamede yer alması gereken bilgilerin ise kuruluş dilekçesi içerisinde beyan şeklinde alınacağı hükme bağlanmış olup, anılan Genelge hükmüne uygun davranılıp davranılmadığı Bakanlığın 2012/1 sayılı Genelgesinde, şirket kuruluşlarının tescilinde; nüfus cüzdan sureti, ikametgâh ilmühaberi gibi belgelerin 17/3/2009 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan İç Ticaret 2009/1 sayılı Tebliğ hükümleri de dikkate alınarak istenmeyeceği, söz konusu belgelere bir önceki maddede bahsedildiği şekilde ulaşılacağı, ayrıca ilgili taahhütnamede yer alması gereken bilgilerin, kuruluş dilekçesi içerisinde beyan şeklinde alınması durumunda ilgililerden ayrıca taahhütname istenmeyeceği hükme bağlanmış olup, bahsi geçen Genelge hükmüne uygun davranılıp davranılmadığı 2012/1 sayılı Genelge, TSY md. 24/2 VI- SİCİLE BAŞVURU VE İLGİLİ BELGELER: Sıra No TEFTİŞ KONULARI Tescil edilecek bütün kayıtların, sicildeki değişikliklerin ve kayıt silme işlemlerinin doğrulayıcı belgelere dayanıp dayanmadığı Tescil başvurusunun, Ticaret Sicili Yönetmeliğinde gösterildiği şekilde ilgililer tarafından yapılıp yapılmadığı Müdürlüğe yazılı şekilde ya da elektronik ortamda yapılan başvurulara ait dilekçede istemin açıkça belirtilip belirtilmediği ve tescil edilecek olguların gösterilip gösterilmediği, dilekçeye doğrulayıcı belgelerin asılları ya da onaylı örneklerinin eklenip eklenmediği, belgelerin hukuki gereklere uygun şekilde onaylanarak tescil isteminde bulunmaya yetkili kişi veya kişilerce imzalanıp imzalanmadığı Herhangi bir işletmenin veya unvanın tescilini isteyen gerçek kişi veya ticaret şirketleri dâhil olmak üzere tüzel kişiler ile bunların yetkili kıldığı diğer kişilerden müdürlükçe tescil dilekçesi ve imzalara ait belgelerden ayrı olarak taahhütname istenip istenmediği ve bu taahhütnamede; işletmenin unvanı, sermayesi, merkezi, işletmenin açılış tarihi ve bu tarihteki gerçek faaliyetinin konusu NACE koduyla birlikte açıkça gösterilip gösterilmediği taahhütnamenin altına içerdiği bilgilerin doğru olduğu, aksinin tespit edilmesi durumunda sorumluluğun taahhütnameyi imzalayan kişi ya da kişilere ait olduğu yazılarak imzalanıp imzalanmadığı (Taahhütnamede yer alması gereken bilgiler başvuru dilekçesinde de beyan edilebilir. Bu durumda ayrıca taahhütname aranmaz.) Mahkeme veya resmi bir kurumun, verdiği hüküm veya kararda tescil edilecek olgu ile ilgili olarak müdürlüğü resen tescil ile sorumlu tuttuğu hallerde ilgili talebin resen yerine getirilip getirilmediği HUKUKİ DAYANAK 21 TTK md. 28, , 2012/1 sayılı Genelge 26 VII- TESCİLE İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLER: Sıra No 55 TEFTİŞ KONULARI Sicile yapılacak tescillerin, gerçeği tam olarak yansıtması, üçüncü kişilerde yanlış izlenim yaratacak nitelik taşımaması ve kamu düzenine HUKUKİ DAYANAK TTK md. 32/3, TSY (Sayfa: 17 / 55)

19 aykırılık oluşturmaması kuralına uyulup uyulmadığı md Müdürlüğün tescile ilişkin kararları ile tescile davetlerinin, 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilip edilmediği (Kararların veya davete ilişkin yazıların imza karşılığında tebliğ konusu belirtilerek müdürlükte elden verilmesi de tebliğ hükmündedir.) Kurumlar vergisi mükellefi olup da tescil için başvuran mükelleflerin başvuru evrakının birer suretinin, ilgili vergi dairesine intikal ettirilip ettirilmediği (Bu bildirimlerin yapılmasıyla, söz konusu mükelleflerin işe başlamayı bildirme yükümlülükleri yerine getirilmiş sayılır.) Sicil kayıtlarının Türkçe tutulup tutulmadığı, tescile dayanak oluşturan tüm belgelerin de Türkçe olması zorunluluğuna uyulup uyulmadığı Yabancı bir hukuka tabi olarak yabancı bir ülkede düzenlenmiş belgelerin Türk konsolosluğundan veya Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik ettirilmesi ve noter onaylı Türkçe çevirisi ile birlikte müdürlüğe verilmesi zorunluluğuna riayet edilip edilmediği 28/3 TTK md. 27/2, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu md. 1 32/1 32/2 VIII- TİCARET SİCİLİ HARCI: Müdürlükten harca tabi herhangi bir istemde bulunan veya örnek isteyen kimsenin isteği, harç ödenmedikçe karşılanmaz. Resen yapılması gereken tescil, değişiklik ve silinmeler harç tahsil edilmeden önce yapılabilir. Ancak, bu işleme ait harç, 492 sayılı Harçlar Kanununun 126 ncı maddesi hükmüne göre tahsili için derhal ilgili vergi dairesine bildirilir. Harcın tamamıyla ödenmemiş olmasına rağmen harca tabi işlemi yapmış veya örneği vermiş olan müdür ve müdür yardımcısı harçtan, mükellef ile beraber müteselsil olarak sorumludur ( 31). Ticaret sicilinde hangi işlemden ne tutarda harç alınacağı 492 sayılı Harçlar Kanunu ile bu Kanuna ekli (I) sayılı tarifede gösterilmiştir. Buna göre, (I) sayılı tarifenin C) Ticaret sicili harçları başlıklı bölümüne göre dönemi itibariyle alınması gereken harç tutarlarına aşağıdaki tabloda yer verilmiştir. I. Kayıt ve tescil harçları: (Ticari işletme rehni dâhil) 1.Ticari işletmenin ve unvanının tescil ve ilanında: a) Gerçek kişilere ve kooperatiflere ait işletmelerde 2012 (TL) 2013 (TL) 2014 (TL) 2015 (TL) 156,60 180,05 187,60 206,00 b) Şahıs şirketlerine ait işletmelerde 448,95 516,25 536,50 590,70 c) Sermaye şirketlerine ait işletmelerde 1.011, , , ,10 2.Temsile yetkili kılınan kimselerin tescil ve ilanında (Her kişi için): a) Gerçek kişilere ve kooperatiflere ait 77,70 89,35 92,80 102,10 işletmelerde b) Şahıs şirketlerine ait işletmelerde 111,30 127,95 132,90 146,30 c) Sermaye şirketlerine ait işletmelerde 246,20 283,10 294,20 323,90 (Sayfa: 18 / 55)

20 3. Ticaret siciline tescil edilmiş olan vakalardaki değişikliklerin tescilinde: (Ticari işletme rehni ile ilgili vakalar dâhil) (Muhteva ile ilgili bulunmayan düzeltmelerden harç alınmaz.) a) Gerçek kişilere ve kooperatiflere ait işletmelerde 77,70 89,35 92,80 102,10 b) Şahıs şirketlerine ait işletmelerde 111,30 127,95 132,90 146,30 c) Sermaye şirketlerine ait işletmelerde 246,20 283,10 294,20 323,90 4. Kayıt silinmesinde: (Ticari işletme rehni kaydının silinmesi dâhil) a) Gerçek kişilere ve kooperatiflere ait 30,35 34,90 36,20 39,80 işletmelerde b) Şahıs şirketlerine ait işletmelerde 43,90 50,45 52,40 57,60 c) Sermaye şirketlerine ait işletmelerde 77,70 89,35 92,80 102,10 Şubelerin her biri (Yabancı müesseselerin Türkiye deki şubeleri dâhil) ayrıca aynı harca tabidir. II. Kayıt ve belge suretleri ve tasdikname harçları: 1. Bir ticari işletmeye ait sicil esas defterindeki kayıtların tamamının veya bir kısmının veya müdürlükte saklanan bütün belgelerin örneğinin beher sayfasından (Mülga Ticaret Sicili Tüzüğü madde:11/1) (Ticaret Sicili Yönetmeliği md. 17) 2. Tasdiknamelerden (Mülga Ticaret Sicili Tüzüğü madde: 11/2, 104, 105) (Ticaret Sicili Yönetmeliği md. 16, 18) 7,80 8,95 9,30 10,20 25,95 29,80 30,90 34,00 Öte yandan, 492 sayılı Harçlar Kanununun 123 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında; anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev'i değişiklikleri nedeniyle yapılacak işlemlerin anılan Kanunda yazılı harçlardan müstesna olduğu belirtilmiştir. Şube kurulmasına ilişkin işlemler ise istisna kapsamında değildir. Diğer taraftan, TTK nın maddesinde, 492 sayılı Harçlar Kanunu hükümleri uyarınca tahsil edilen ticaret sicili harçlarının red ve iadeler düşüldükten sonra kalan tutarının yüzde yirmibeşinin (%25 inin) ticaret sicilini tutmakla görevli odaya kaydedilmek üzere aktarılacağı hükme bağlanmıştır. Ticaret sicili harçlarından TTK nın maddesi gereğince odaya aktarılan tutar, mizanda ayrı bir hesapta gösterilir ve öncelikle ticaret sicili müdürlüğünün ihtiyaçları için kullanılır. Sıra No TEFTİŞ KONULARI Müdürlükten harca tabi herhangi bir istemde bulunan veya örnek isteyen kimsenin isteğinin harç ödenmedikçe karşılanmaması kuralına uyulup uyulmadığı Resen yapılması gereken tescil, değişiklik ve silinmelere ait harcın, 492 sayılı Harçlar Kanununun 126 ncı maddesi hükmüne göre tahsili için derhal ilgili vergi dairesine bildirilip bildirilmediği Kayıtlardan ve belgelerden onaysız örnek talep edilmesi halinde harç alınmaması kuralına uygun davranılıp davranılmadığı HUKUKİ DAYANAK /6 (Sayfa: 19 / 55)