Akut ve Kronik Kalp Yetersizliği Tanı ve Tedavisine Yönelik 2012 ESC Kılavuzu

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Akut ve Kronik Kalp Yetersizliği Tanı ve Tedavisine Yönelik 2012 ESC Kılavuzu"

Transkript

1 ESC KLAVUZU Akut ve Kronik Kalp Yetersizliği Tanı ve Tedavisine Yönelik 2012 ESC Kılavuzu Avrupa Kardiyoloji Derneği (ESC) Akut ve Kronik Kalp Yetersizliği Tanı ve Tedavisi 2012 Görev Grubu. ESC Kalp Yetersizliği Birliğinin [Heart Failure Association (HFA)] işbirliğiyle hazırlanmıştır. Yazarlar/Görev Grubu Üyeleri: John J.V. McMurray (Başkan) (İngiltere)*, Stamatis Adamopoulos (Yunanistan), Stefen D. Anker (Almanya), Angelo Auricchio (İsviçre), Michael Böhm (Almanya), Kenneth Dickstein (Norveç), Volkmar Falk (İsviçre), Gerasimos Filippatos (Yunanistan), Candida Fonseca (Portekiz), Miguel Angel Gomez-Sanchez (İspanya), Tiny Jaarsma (İsveç), Lars Kober (Danimarka), Gregory Y.H. Lip (İngiltere), Aldo Pietro Maggioni (İtalya), Alexander Parkhomenko (Ukrayna), Burkert M. Pieske (Avusturya), Bogdan A. Popescu (Romanya), Per K. Ronnevik (Norveç), Frans H. Rutten (Hollanda), Juerg Schwitter (İsviçre), Petar Seferovic (Sırbistan), Janina Stepinska (Polonya), Pedro T. Trindade (İsviçre), Adriaan A. Voors (Hollanda), Falez Zannad (Fransa), Andreas Zeiher (Almanya). ESC Uygulama Kılavuzları Komitesi (UKK): Jeroen J. Bax (UKK Başkanı) (Hollanda), Helmut Baumgartner (Almanya), Claudio Ceconi (İtalya), Veronica Dean (Fransa), Christi Deaton (İngiltere), Robert Fagard (Belçika), Christian Funck-Brentano (Fransa), David Hasdai (İsrail), Arno Hoes (Hollanda), Paulus Kirchhof (Almanya/İngiltere), Juhani Knuuti (Finlandiya), Philippe Kolh (Belçika), Theresa McDonagh (İngiltere), Cyril Moulin (Fransa), Bogdan A. Popescu (Romanya), Zeljko Reiner (Hırvatistan), Udo Sechtem (Almanya), Per Anton Sirnes (Norveç), Michal Tendera (Polonya), Adam Torbicki (Polonya), Alec Vahanian (Fransa), Stephan Windecker (İsviçre). Belgeyi Gözden Geçirenler: Theresa McDonagh (UKK Gözden Geçirme Koordinatörü) (İngiltere), Udo Sechtem (UKK Gözden Geçirme Koordinatörü) (Almanya), Luis Almenar Bonet (İspanya), Panayiotis Avraamides (Kıbrıs), Hisham A. Ben Lamin (Libya), Michele Brignole (İtalya), Antonio Coca (İspanya), Peter Cowburn (İngiltere), Henry Dargie (İngiltere), Perry Elliott (İngiltere), Frank Arnold Flachskampf (İsveç), Guido Francesco Guida (İtalya), Suzanna Hardman (İngiltere), Bernard lung (Fransa), Bela Merkely (Macaristan), Christian Mueller (İsviçre), John N. Nanas (Yunanistan), Olav Wendelboe Nielsen (Danimarka), Stein Orn (Norveç), John T. Parissis (Yunanistan), Piotr Ponikowski (Polonya). Yazarlar ve gözden geçirenlerin bilgilendirme formlarına ESC sanal ağından ulaşılabilir. *Yazışma adresi. Başkan: Profesör John J.V. McMurray, Glasgow Üniversitesi G12 8QQ, UK. Tel: , Fax: , Bu belgenin hazırlanmasında katkısı olan diğer ESC kuruluşları: Birlikler: Avrupa Kardiyovasküler Korunma ve Rehabilitasyon Birliği (EACPR: European Association for Cardiovascular Prevention & Rehabilitation), Avrupa Ekokardiyografi Birliği (EAE: European Association of Echocardiography), Avrupa Kalp Ritmi Birliği (EHRA: European Heart Rhythm Association), Avrupa Kardiyovasküler Perkütan Girişim Birliği (EAPC: European Association of Percutaneous Cardiovascular nterventions). Çalışma Grupları: Akut Kardiyak Bakım, Kardiyovasküler Farmokoloji ve İlaç Tedavisi, Kardiyovasküler Cerrahi, Erişkin Doğumsal Kalp Hastalıkları, Hipertansiyon ve Kalp, Miyokart ve Perikart Hastalıkları, Pulmoner Dolaşım ve Sağ Ventikül İşlevi, Tromboz, Kalp Kapak Hastalıkları. Kurullar: Kardiyovasküler Görüntüleme, Kardiyovasküler Hemşirelik ve İlişkili Meslekler, Kardiyoloji Uygulama, Kardiyovasküler Birincil Bakım Avrupa Kardiyoloji Derneği (ESC) kılavuzlarının içeriği yalnızca bireysel ve eğitim amaçlı kullanım için yayımlanmıştır. Ticari kullanıma izin verilmemektedir. ESC kılavuzlarının hiçbir bölümü ESC nin yazılı izni olmaksızın tercüme edilemez, hiçbir şekilde çoğaltılamaz. İzin, European Heart Journal ın yayımcısı ve ESC adına bu tür izinler konusunda yetkili taraf olan Oxford University Press e yazılı olarak başvurularak alınabilir. Uyarı. ESC Kılavuzları ESC nin görüşlerini yansıtmaktadır ve kaleme alındıkları sırada mevcut kanıtlar dikkatli bir şekilde gözden geçirildikten sonra ulaşılmış görüşlerdir. Sağlık çalışanlarının klinik açıdan karar verirken, bunların hepsini dikkate almaları tavsiye edilir. Bununla beraber, kılavuzlar, sağlık çalışanlarının tek tek hastalarla ve uygun durumlarda ve gerekli olduğunda, hastanın velisi veya bakıcısına danışarak doğru kararları verme konusunda bireysel yükümlülüklerini ortadan kaldırmaz. Reçete edilen ilaç veya cihazlarla ilgili kural ve yasal hükümlerin geçerliliğini kontrol etmek de sağlık çalışanının sorumluluğundadır. Avrupa Kardiyoloji Derneği (ESC) Bütün hakları saklıdır. İzin için e-posta adresi: journals.permissions@oxfordjournals.org. Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3 77

2 Anahtar kelimeler Kalp yetersizliği Natriüretik peptitler Ejeksiyon fraksiyonu Renin- anjiyotensin sistemi Beta-blokerler Dijitaller Transplantasyon İçindekiler Kısaltmalar ve akronimler Önsöz Giriş Tanım ve tanı Kalp yetersizliğinin tanımı Sol ventrikül ejeksiyon fraksiyonu ile ilişkili terimler dizgesi Kalp yetersizliğinin gelişim süreci ile ilişkili terimler dizgesi Kalp yetersizliğinin semptomatik ciddiyeti ile ilişkili terimler dizgesi Kalp yetersizliğinin epidemiyolojisi, etiyolojisi, patofizyolojisi ve doğal süreci Kalp yetersizliğinin tanısı Belirti ve bulgular Kalp yetersizliğinden şüphelenilen hastalarda genel tanısal testler Temel başlangıç incelemeleri: ekokardiyogram, elektrokardiyogram ve laboratuvar testleri Natriüretik peptitler Göğüs radyogramı Rutin laboratuvar testleri Kalp yetersizliği tanısı algoritması Şüpheli veya doğrulanmış kalp yetersizliği olan hastaları değerlendirmede kardiyak görüntülemenin rolü Ekokardiyografi Sol ventrikül sistolik işlev bozukluğunun değerlendirilmesi Sol ventrikül diyastolik işlev bozukluğunun değerlendirilmesi Transözofajiyal ekokardiyografi Stres ekokardiyografi Kardiyak manyetik rezonans Tek foton emisyonlu bilgisayarlı tomografi ve radyonüklit ventrikülografi Pozitron emisyon tomografi görüntüleme Koroner anjiyografi Kardiyak bilgisayarlı tomografi Diğer tetkikler Kalp kateterizasyonu ve endomiyokardiyal biyopsi Egzersiz testi Genetik testler Ambulatuvar elektrokardiyografik monitorizasyon Prognoz Düşük ejeksiyon fraksiyonlu kalp yetersizliğinde (sistolik kalp yetersizliği) farmakolojik tedavi Kalp yetersizliğinin yönetiminde hedefler Sistolik kalp yetersizliği olan olası tüm hastalara önerilen tedaviler Anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri ve beta-blokerler Mineralokortikoid/aldosteron reseptör antagonistleri Sistolik kalp yetersizliği olan seçilmiş hastalarda önerilen diğer tedaviler Anjiyotensin reseptör blokerleri İvabradin Digoksin ve diğer dijital glikozidleri Hidralazin ve isosorbid dinitrat kombinasyonu Omega-3 çoklu doymamış yağ asitleri Önerilmeyen tedaviler (kanıtlanmamış fayda) Hidroksi-3-metilglutaril-koenzim A redüktaz inhibitörleri ( statinler ) Renin inhibitörleri Oral antikoagülanlar Önerilmeyen (zararlı olduğu düşünülen) tedaviler Diüretikler Korunmuş ejeksiyon fraksiyonlu kalp yetersizliğinin (diyastolik kalp yetersizliği) farmakolojik tedavisi Düşük ejeksiyon fraksiyonlu kalp yetersizliğinin (sistolik kalp yetersizliği) cerrahi dışı cihaz tedavisi İmplante Edilebilen Kardiyoverter-Defibrilatör Ani kardiyak ölümden ikincil korunma Ani kardiyak ölümden birincil korunma Kardiyak Resenkronizasyon Tedavisi Kanıtların kesin olduğu durumlarda kardiyak resenkronizasyon tedavisi için öneriler Kanıtların kesin olmadığı durumlarda kardiyak resenkronizasyon tedavisi için öneriler Düşük ve korunmuş ejeksiyon fraksiyonlu kalp yetersizliği hastalarında aritmiler, bradikardi ve atriyoventriküler blok Atriyal fibrilasyon Hız kontrolü Ritim kontrolü Trombo-emboli profilaksisi Ventriküler aritmiler Semptomatik bradikardi ve atriyoventriküler blok Düşük ve korunmuş ejeksiyon fraksiyonlu kalp yetersizliğinde eşlik eden hastalıkların önemi ve yönetimi Kalp yetersizliği ve eşlik eden bozukluklar Anemi Angina Astım: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı bölümüne bakınız Kaşeksi Kanser Kronik obstrüktif akciğer hastalığı Depresyon Diyabet Erektil Disfonksiyon Gut Hiperlipidemi Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3

3 11.13 Hipertansiyon Demir eksikliği Böbrek işlev bozukluğu ve kardiyorenal sendrom Obezite Prostatik obstrüksiyon Böbrek işlev bozukluğu Uyku bozukluğu ve uykuda solunum bozukluğu Akut Kalp Yetersizliği Hastaların ilk değerlendirilmesi ve monitorizasyonu Akut kalp yetersizliğinin tedavisi Farmakolojik tedavi Farmakolojik olmayan/cihaz tedavisi olmayan tedaviler İnvaziv izlem İntra-arteriyel kateter Pulmoner arter kateterizasyonu Stabilizasyon sonrası izlem Diğer hasta-içi değerlendirmeler Taburculuk için hazır olma Özel hasta toplulukları Eş zamanlı akut koroner sendromu olan hastalar İzole sağ ventrikül yetersizliği Kardiyorenal sendrom ile birlikte akut kalp yetersizliği Perioperatif kalp yetersizliği Peripartum kardiyomiyopati Erişkin doğumsal kalp hastalıkları Koroner revaskülarizasyon ve kapak cerrahisi, ventrikül destek cihazları ve transplantasyonu içeren cerrahi girişimler Koroner revaskülarizasyon Ventriküler rekonstrüksiyon Kapak cerrahisi Aort darlığı Aort yetersizliği Mitral yetersizlik Kalp transplantasyonu Mekanik dolaşım desteği Son dönem kalp yetersizliği Akut kalp yetersizliği Egzersiz eğitimi, multidisipliner yönetim programları, hasta izlemi ve palyatif bakımı içeren bütünsel yönetim Egzersiz eğitimi Bakım organizasyonu ve multidisipliner yönetim programları Seri natriüretik peptit ölçümü Uzaktan izlem (implante edilmiş cihaz kullanarak) Uzaktan izlem (implante edilmiş cihaz olmadan) Planlanmış telefon desteği Palyatif/destekleyici/ yaşam sonu bakımı Kanıtlardaki boşluklar Tanı Eşlik eden bozukluklar Farmakolojik olmayan, girişimsel olmayan tedavi Farmakolojik tedavi Cihazlar Akut kalp yetersizliği Yaşam sonu bakımı Kaynaklar Ekler: Altı tablo (3,10,11,12,13,15) sadece ESC web sitesinde adresinde yer almaktadır ve belge boyunca Web Tabloları olarak belirtilmiştir. Kısaltmalar ve akronimler ACE AF AF-KKY AK AKY ARE ARB ARR ATLAS AV AVP BEAUTFUL BEST BiVAD BNP BT CARE-HF Anjiyotensin dönüştürücü enzim Atriyal fibrilasyon Atriyal Fibrilasyon ve Konjestif Kalp Yetersizliği Adaylığa köprü (bridge to candidacy) Akut kalp yetersizliği Akut Enfarktüste Ramiprilin Etkinliği (Acute nfarction Ramipril Efficacy () Anjiyotensin reseptör blokeri Mutlak risk azalması Lisinopril ile Tedavinin Değerlendirilmesi ve Sağkalım (Assesment of Treatment with Lisinopril And Survival) Atriyoventriküler Arginin vasopressin Koroner Hastalık ve Sol Ventrikül İşlev Bozukluğu Olan Hastalarda f İnhibitörü İvabradinin Morbidite ve Mortalite Değerlendirilmesi (MorBidity-mortality EvALUaTion of the f nhibitor vabradin in patients with coronary disease and left ventricular dysfunction) Beta-bloker Sağkalım Değerlendirmesi Çalışması (Beta- Blocker Evaluation of Survival Trial) Biventriküler destek cihazı (biventricular assist device) B-tipi natriüretik peptit Bilgisayarlı tomografi Kalp Yetersizliğinde Kardiyak Resenkronizasyon Çalışması (Cardiac Resynchronization in Heart Failure Study) CHA2DS2-VASc Kalp yetersizliği, Hipertansiyon, Yaş (Age) 75 (iki kat), Diyabet, İnme (Stroke) (iki kat)-vasküler hastalık, Yaş (Age) ve Cinsiyet kategorisi (Sex category) (Kadın) CHARM Kalp Yetersizliğinde Kandesartan: Morbidite ve Mortalitedeki Azalmanın Değerlendirmesi (Candesartan in Heart Failure: Assessment of Reduction in Mortality and Morbidity) CBS Kalp Yetersizliği Bisoprolol Çalışması (Cardiac nsufficiency Bisoprolol Study ) COMET Karvedilol veya Metoprolol Avrupa Çalışması (Carvedilol or Metoprolol European Trial) COMPANON Kalp Yetersizliğinde Tıbbi tedavi, Pacing ve Defibrilasyonun Karşılaştırılması (Comparison of Medical Therapy, Pacing, and Defibrillation in Heart Failure) CONSENSUS Birleşik Kuzey İskandinavya Enalapril Sağkalım Çalışması (Cooperative North Scandinavian Enalapril Survival Study) COPERNCUS Karvedilol Prospektif Randomize Kümülatif Sağkalım (Carvedilol Prospective Randomized Cumulative Survival) CORONA Kalp Yetersizliğinde Kontrollü Çok Uluslu Rosuvastatin Çalışması (Controlled Rosuvastatin Multinational Trial in Heart Failure) CPAP Sürekli pozitif havayolu basıncı (continuous positive airway pressure) ÇKBT Çok kesitli bilgisayarlı tomografi DEF-KY Düşük ejeksiyon fraksiyonlu kalp yetersizliği DEFNTE İskemik Olmayan Kardiyomiyopatinin Tedavisinde Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3 79

4 DG dk ECMO EDKH EF EKG ELTE EMPHASS-HF GFH GSS-HF H-SDN HAS-BLED HEAAL HF-ACTON hgfh -PRESERVE İ.V. ABP CD İK KABG KAH KEF-KY KK KKB KMR KOAH KRT KRT-D KRT-P KY LBBB LVAD MADT- MDD MERT-HF Defibrilatörlerin Değerlendirilmesi (Defibrillators in Non-ischemic Cardiomyopathy Treatment Evaluation) Digitalis Araştırma Grubu (Digitalis nvestigation Group) Dakika Vücut dışı membran oksijenlenmesi (Extracorporeal membrane oxygenation) Erişkin doğumsal kalp hastalığı Ejeksiyon fraksiyonu Elektrokardiyogram Yaşlılarda Losartanın İkinci Değerlendirilmesi Çalışması (Second Evaluation of Losartan in the Elderly Trial) Kalp Yetersizliğinde Hafif Hastalarda Eplerenonun Hastaneye Yatış ve Sağkalım Çalışması (Eplerenone in Mild Patients Hospitalization and Survival Study in Heart Failure) Glomerül filtrasyon hızı Miyokart Enfarktüsü-Kalp Yetersizliğinde Sağkalım İtalyan Grubu Çalışması (Gruppo taliano per lo Studio della Sopravvivenza nell nfarto miocardico-heart failure) Hidralazin ve isosorbid dinitrat Hipertansiyon, Anormal böbrek/karaciğer işlevi (her biri 1 puan), İnme (Stroke), Kanama (Bleeding) öyküsü veya yatkınlık, Labil NR, Yaşlılar (Elderly; >65), Eşlik eden ilaçlar (Drugs)/alkol (her biri 1 puan) Anjiyotensin Antagonisti Losartanın Kalp Yetersizliği Sonlanım Değerlendirmesi (Heart failure Endpoint evaluation of Angiotensin Antagonist Losartan) Kalp Yetersizliği: Egzersiz Eğitiminin Sonuçlarını İnceleyen Kontrollü Bir Çalışma (Heart Failure: A Controlled Trial nvestigating Outcomes of Exercise Training) Hesaplanmış glomerül filtrasyon hızı Korunmuş Sistolik İşlevli Kalp Yetersizliğinde İrbesartan (rbesartan in heart failure with preserved systolic function) İntravenöz İntra-aortik balon pompası İmplante edilebilen kardiyoverter-defibrilatör İyileşmeye köprü (bridge to recovery) Koroner atardamar baypas greftleme (köprüleme) Koroner arter hastalığı Korunmuş ejeksiyon fraksiyonlu kalp yetersizliği Karara köprü (bridge to decision) Kalsiyum kanal blokeri Kardiyak manyetik rezonans Kronik obstrüktif akciğer hastalığı Kardiyak resenkronizasyon tedavisi Kardiyak resenkronizasyon tedavisi-defibrilatör Kardiyak resenkronizasyon tedavisi-pacemaker Kalp yetersizliği Sol dal bloğu (left bundle branch block) Sol ventrikül destek cihazı (left ventricular assist device) Çok Merkezli Otomatik Defibrilatör Takılması Çalışması (Multicenter Automatic Defibrillator mplantation Trial ) Mekanik dolaşım desteği Konjestif Kalp Yetersizliğinde Metoprolol CR/XL Randomize Girişim Çalışması (Metoprolol CR/XL Randomised ntervention Trial in Congestive Heart Failure) MRA MR-proANP MUSTC NPPV NNT NSAİİ NYHA OPTMAAL PEP-CHF PET PUFA RAFT RALES RKÇ RRR SA SAVE SCD-HeFT SENORS SHFT SOLVD SPECT ST STCH SV SVEF TAPSE TD TK TÖE TRACE Val-HeFT VALANT VO 2 Mineralokortikoid reseptör antagonisti Mid-regional atriyal (veya A-tipi) natriüretik peptit Kardiyomiyopatilerde Çok Taraflı Uyarı (Multisite Stimulation in Cardiomyopathies) İnvaziv olmayan pozitif basınçlı ventilasyon (non-invazive positive pressure ventilation) Tedavi edilmesi gereken hasta sayısı (number needed to treat) Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar New York Kalp Cemiyeti (New York Heart Association) Miyokart Enfarktüsünde Anjiyotensin Antagonisti Losartan ile Optimal Tedavi (Optimal Therapy in Myocardial infarction with the Angiotensin Antagonist Losartan) Kronik Kalp Yetersizlikli Yaşlı Kişiler için Perindopril (Perindopril for Elderly People with Chronic Heart failure) Pozitron Emisyon Tomografisi Çoklu doymamış yağ asidi (polyunsaturated fatty acid) Ayaktan Kalp Yetersizliği için Resenkronizasyon/Defibrilasyon Çalışması (Resynchronization/Defibrillation for Ambulatory Heart Failure Trial) Randomize Aldakton Değerlendirme Çalışması (Randomised Aldactone Evaluation Study) Randomize kontrollü çalışma Göreceli risk azalması (relative risk reduction) Sol atriyum Sağkalım ve Ventriküler Genişleme (Survival and Ventricular Enlargement) Kalp Yetersizliğinde Ani Kardiyak Ölüm Çalışması (Sudden Cardiac Death in Heart Failure Trial) Kalp Yetersizlikli Yaşlılarda Nebivolol Girişiminin Sonuçlara ve Yeniden Hastaneye Yatışa Etkileri Çalışması (Study of Effects of Nebivolol ntervention on Outcomes and Rehospitalization in Seniors With Heart Failure) f inhibitörü İvabradin ile Sistolik Kalp Yetersizliği Tedavisi Çalışması (Systolic Heart failure treatment with the f inhibitor ivabradine Trial) Sol Ventrikül İşlev Bozukluğu Çalışmaları (Studies of Left Ventricular Dysfunction) Tek foton emisyonlu bilgisayarlı tomografi (single-photon emission computed tomography) Sonlanım tedavisi (destination therapy) İskemik Kalp Yetersizliği için Cerrahi Tedavi (Surgical Treatment for schemic Heart Failure) Sol ventrikül Sol ventrikül ejeksiyon fraksiyonu Triküspit anüler plan sistolik ekskürsiyonu Doku Doppler görüntüleme (tissue Doppler imaging) Transplantasyona köprü (bridge to transplantation) Transözofajiyal ekokardiyografi Trandolapril Kardiyak Değerlendirmesi (TRAndolapril Cardiac Evaluation) Valsartan Kalp Yetersizliği Çalışması (Valsartan Heart Failure Trial) Akut Miyokart Enfarktüsünde Valsartan (Valsartan n Acute myocardial infarction) Maksimal oksijen tüketimi 80 Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3

5 1. Önsöz Kılavuzlar, hekimlerin belirli bir durumdaki bireysel hastalar için en iyi tedavi stratejilerini seçebilmelerine yardım etmek amacını taşırlar. Belirli tanı ya da tedavi yöntemlerinin risk-yarar oranları kadar, klinik gidiş üzerindeki etkilerini de hesaba katarak belli bir konuda yayımlandığı dönemde var olan tüm ulaşılabilir kanıtları özetler ve değerlendirirler. Kılavuzlar hiçbir zaman ders kitaplarının yerini tutmaz, yalnızca onların tamamlayıcıları olup Avrupa Kardiyoloji Derneği (ESC) Çekirdek Eğitim Programının konularını kapsarlar. Kılavuzlar ve önerilerin hekimlere günlük uygulamalarında aldıkları kararlarda yardımcı olmaları gerekir. Ancak bireysel hastaları ilgilendiren son kararlar sorumlu hekim(ler) tarafından alınmalıdır. Son yıllarda ESC den olduğu kadar, başka dernekler ve kuruluşlar tarafından da çok sayıda kılavuz yayınlamıştır. Klinik uygulamaya etkisi nedeniyle tüm kararların kullanıcı tarafından anlaşılır olması için kılavuzların geliştirilmesine dair kalite ölçütleri belirlenmiştir. ESC nin sanal ağında ( esc-guidelines/about/pages/ruleswriting.aspx) ESC Kılavuzlarını oluşturma ve yayınlamaya ilişkin öneriler bulunabilir. ESC kılavuzları belli bir konuda ESC nin resmi görüşünü temsil etmekte olup düzenli olarak güncellenmektedir. Bu Görev Grubunun üyeleri ESC tarafından seçilmekte olup bu patolojili hastaların tıbbi tedavisiyle ilgili profesyonel kişileri temsil etmektedir. Bu alanda seçili uzmanlar ESC Uygulama Kılavuzları Komitesi (UKK) politikasına göre belli bir rahatsızlığın tanı, tedavi ve/veya önlenmesine ait yayınlanmış kanıtları kapsamlı olarak gözden geçirmektedir. Risk-yarar oranı da dahil olmak üzere, tanı ve tedaviye ilişkin işlemlerin eleştirel değerlendirmesi yapılmıştır. Veri bulunduğunda, daha geniş çaplı topluluklar için beklenen sağlık sonuç tahminleri de dahil edilmiştir. Belli tedavi seçeneklerinin kanıt düzeyi ve öneri gücü değerlendirilmiş, Tablo A ve B de özetlenen önceden belirlenmiş ölçeklere göre değerlendirilmiş ve derecelendirilmiştir. Yazım ve gözden geçirme panellerindeki uzmanlar gerçek veya potansiyel çıkar çatışmaları olarak algılanabilecek tüm ilişkiler için çıkar beyan formu doldurmuştur. Bu formlar tek bir dosyada derlenmiş olup, ESC nin sanal ağında ( bulunabilir. Yazım süreci sırasında çıkar beyanlarında oluşan değişiklikler ESC ye bildirilip veriler güncelleştirilmelidir. Görev Grubu, sağlık sektöründen herhangi bir katılım olmaksızın tüm parasal desteğini ESC den temin etmiştir. Tablo A Önerilerin sınıfları Önerilerin sınıfları Tanımlaması Kullanılması önerilen ifade Sınıf Sınıf Belli bir tedavi veya işlemin yararlı, kullanışlı ve etkili olduğuna ilişkin kanıtlar ve/veya genel fikir birliği Belli bir tedavi veya işlemin yararlı, kullanışlı ve etkili olduğuna ilişkin çelişkili kanıtlar ve/veya fikir ayrılığı Önerilir/gereklidir Sınıf Sınıf Kanıtlar/fikirlerin çoğu yararlı/etkili olduğu lenine Yararlılık/etkinlik kanıtları/fikirlerle pek iyi belirlenmemiş Belli bir tedavi veya işlemin yararlı/ etkili olmadığı, hatta bazı olgularda zararlı olabildiğine ilişkin kanıtlar veya genel fikir birliği Düşünülmelidir Düşünülmelidir Önerilmez Tablo B A Düzeyi Kanıtlar B Düzeyi Kanıtlar C Düzeyi Kanıtlar Kanıt düzeyleri Çok sayıda randomize klinik çalışma veya metaanalizden elde edilen veriler Tek bir randomize klinik çalışmadan veya randomize olmayan geniş çaplı çalışmalardan elde edilen veriler Uzmanların görüş birliği ve/veya küçük çaplı çalışmalar, geriye dönük çalışmalar, kayıtlar EESC UKK, görev grupları, uzman grupları veya uzlaşı panelleri tarafından oluşturulan yeni kılavuzların hazırlık aşamalarını denetlemekte ve koordine etmektedir. Bu komite, kılavuzların kabul görme sürecinden de sorumludur. ESC kılavuzları UKK ve kurum dışı uzmanlar tarafından ayrıntılı olarak gözden geçirilmektedir. Uygun değişikliklerden sonra Görev Grubuna katılan uzmanların hepsi tarafından onaylanmaktadır. Nihai belge EHJ de [European Heart Journal (Avrupa Kalp Dergisi)] yayınlanmak üzere UKK tarafından onaylanmaktadır. Kılavuzları geliştirme görevi, yalnızca en güncel araştırmaları bütünleştirmeyi değil, aynı zamanda önerilere ilişkin eğitsel araçların ve uygulama programlarının oluşturulmasını da kapsamaktadır. Kılavuzları uygulamaya koymak için kısaltılmış cep kılavuzları, özet slaytlar, temel mesajları içeren kitapçıklar ve dijital uygulamalar için Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3 81

6 elektronik sürümler (akıllı telefonlar, vb.) oluşturulmaktadır. Bu sürümler kısaltılmış metinler şeklinde olduğu için, her zaman ESC sanal ağından serbestçe, ücretsiz ulaşılabilen tam metne bakılmalıdır. ESC üyesi Ulusal Derneklerinin ESC Kılavuzlarını desteklemeleri, tercüme ettirmeleri ve uygulamaya koymaları teşvik edilir. Klinik önerilerinin tam olarak uygulanmasının hastalık sonuçlarını olumlu olarak etkilediği gösterilmiş olduğu için, uygulama programlarına gereksinim vardır. Gerçek yaşam uygulamalarının kılavuzlarda önerilenlerle uyum içinde olduğunun doğrulanması için de çalışmalara ve kayıtlara gereksinim vardır. Böylece klinik araştırma, kılavuzların yazılması ve klinik uygulamaya girmesi arasındaki döngü tamamlanmış olur. Ancak kılavuzlar, sağlık çalışanlarının hastanın bireysel koşulları çerçevesinde, uygun ve gerekli olduğunda bakıcısı veya vasisine danışarak, hasta için uygun kararlar verme sorumluluğunu geçersiz kılmamaktadır. Ayrıca sağlık mensupları reçete yazımı sırasında ilaçlar ve cihazlar için geçerli kurallar ve yönergelere uyma sorumluluğunu taşırlar. 2. Giriş Bu belgenin amacı kalp yetersizliğinin (KY) tanı ve tedavisi için pratik, kanıta dayalı bir uygulama kılavuzu sağlamaktır. Bundan önce yayınlanan 2008 kılavuzuna1 göre başlıca değişiklikleri şunlardır: (i) Mineralokortikoid (aldosteron) reseptör antagonistlerinin (MRA lar) endikasyonlarında genişleme; (ii) Sinus düğüm inhibitörü olan ivabradin için yeni bir endikasyon; (iii) Kardiyak resenkronizasyon tedavisi (KRT) için genişletilmiş bir endikasyon; (iv) KY de koroner revaskülarizasyonun rolü için yeni bilgiler; (v) Ventrikül destek cihazlarının artan kullanımının kabul edilmesi ve (vi) Transkateter kapak girişimlerinin ortaya çıkışı. Kılavuzların yapı ve biçiminde de değişiklikler olmuştur. Tedavi önerilerinde tedavinin etkileri tablolarda öneri sınıf ve kanıtları halinde desteklenmiştir; sol ventrikül (SV) işlev bozukluğuna bağlı kronik KY durumunda öneriler mortalite ve morbidite sonuçları üzerine odaklanmıştır. Genellikle önerilmekte olan tedavilerle ilgili tavsiyeleri destekleyen anahtar kanıtların ayrıntılı özetleri verilmiştir. Hastalığın seyrini değiştiren önemli ilaçlar ve diüretiklerin kullanımı ile ilgili uygulama kılavuzları verilmiştir. Mümkün oldukça, gereksiz derecede uzun metinleri önlemek için diğer ilgili kılavuzlar, uzlaşı ifadeleri ve görüş bildirilen raporlardan alıntı yapılmıştır. Tüm tablolar beraberindeki metinle birlikte okunmalı, tek başına okunmamalıdır. 3. Tanım ve tanı 3.1 Kalp yetersizliğinin tanımı Kalp yetersizliği, normal dolum basınçlarına rağmen (veya sadece artmış dolum basınçları pahasına), kalbin dokuların metabolik ihtiyaçlarını karşılayacak ölçüde oksijen sunamamasına yol açan, kardiyak yapısal veya işlevsel bozukluk şeklinde tanımlanabilir. 1 Bu kılavuzun amacına uygun şekilde, klinik olarak KY, kalpteki yapısal veya işlevsel bozukluktan kaynaklanan, hastalarda tipik belirti (nefes darlığı, ayak bileğinde şişme ve halsizlik gibi) ve bulguların (artmış juguler ven basıncı, akciğerde krepitasyon ve kalp tepe atımının yer değiştirmesi gibi) görüldüğü klinik bir sendrom olarak tanımlanmaktadır. KY tanısı koymak oldukça güç olabilir (bkz Bölüm 3.6). KY belirtilerinin çoğu ayırt ettirici değildir, bu yüzden sınırlı tanısal değer taşırlar. 2-6 KY belirtilerinin çoğu su ve sodyum tutulumuna bağlıdır ve diüretik tedaviyle hızla çözülebileceğinden bu tedaviyi almakta olan hastalarda belirtiler görülmeyebilir. Bu yüzden KY tanısının temelinde altta yatan kardiyak nedenin gösterilmesi yatar (bkz Bölüm 3.6). Bu, genellikle sistolik ventrikül işlev bozukluğuna yol açan miyokart hastalığıdır. Ancak, ventrikül diyastolik işlev bozukluğu, kalp kapakları, perikart, endokart, kalp ritim ve ileti anormallikleri de KY ye neden olabilmektedir (ve birden fazla bozukluk bir arada görülebilir) (bkz Bölüm 3.5). Altta yatan kardiyak sorunun belirlenmesi terapötik nedenlerle de büyük önem taşır, çünkü nedeni bilinen bir patoloji kesin bir tedaviye yönlendirir (kapak hastalıkları için kalp kapak cerrahisi, sol ventrikül sistolik işlev bozukluğu için özgül tedavi verilmesi gibi). 3.2 Sol ventrikül ejeksiyon fraksiyonu ile ilişkili terimler dizgesi KY yi tanımlamak için kullanılan temel terminoloji tarihseldir ve SV ejeksiyon fraksiyonunun (EF) ölçümüne dayanır. Matematiksel olarak, EF atım hacminin (diyastol sonu hacimden sistol sonu hacmin çıkarılması) diyastol sonu hacmine bölünmesi ile elde edilir. Sol ventrikül kasılma ve boşalma işlevleri azalmış (sistolik işlev bozukluğu gibi) olan hastalarda, diyastol sonu hacimdeki artış sayesinde (SV genişlemesi nedeniyle daha büyük bir hacmin küçük bir kısmının atılmasına bağlı olarak) atım hacmi korunabilir. Sistolik işlev bozukluğu ciddiyeti arttıkça EF normale göre azalır ve genellikle diyastol sonu ve sistol sonu hacimleri artar. EF, yalnızca prognostik değerinden dolayı değil (EF düştükçe sağkalım azalır), aynı zamanda çoğu klinik çalışmada hastaların (genellikle radyonüklit teknikle veya ekokardiyografik olarak ölçülen) EF ye göre seçilmesinden dolayı da önemlidir. Sistolik KY veya düşük EF si olan hastalarla (DEF-KY) yapılan temel klinik çalışmalara genellikle EF %35 olan hastalar dahil edilmiştir ve günümüzde etkinliği kanıtlanmış tedavilerin sadece bu grup hastalarda etkin olduğu gösterilmiştir. Diğer taraftan, yakın zamanda, EF >%40-45 olan ve başka kardiyak bozukluğu olmayan (kapak hastalığı ya da perikart hastalığı gibi) KY hastaları ile de çalışmalar yapılmıştır. Bu hastaların bazılarında EF tamamen normal değerlerde (genellikle >%50) olmamakla beraber, sistolik işlevlerde de büyük bir azalma görülmemektedir. Bu nedenle, bu hastaları tanımlamak için korunmuş ejeksiyon fraksiyonlu KY terimi (KEF-KY) geliştirilmiştir. EF değeri %35-50 arasındaki hastalar bir gri alanı temsil etmektedir ve büyük olasılıkla birincil olarak hafif sistolik işlev bozukluğuna sahiptirler. KEF-KY tanısı büyük oranda bir dışlama tanısı olduğundan, DEF-KY tanısına göre daha zordur. Öncelikle anemi ve kronik akciğer hastalığı gibi, hastanın belirtilerine yol açabilecek kalp-dışı olası nedenler dışlanmalıdır (Tablo 1). 7,8 Sıklıkla bu hastaların kalpleri geniş değildir ve çoğunda SV duvar kalınlıkları ile sol atriyum (SA) boyutları artmıştır. Çoğunda, bu hastalardaki KY nin nedeni olarak kabul edilen diyastolik işlev bozukluğunun (bu nedenle diyastolik KY terimi doğmuştur) kanıtları mevcuttur (bkz Bölüm 4.1.2). 7,8 EF değerinin ve normal aralığının belirlenmesinin, uygulanan görüntüleme tekniğine, analiz yöntemine ve uygulayıcıya bağlı olduğu unutulmamalıdır. Diğer taraftan, daha hassas yöntemlerle sistolik işlev ölçümü, korunmuş ve normal EF değeri olan hastalarda anormallikler gösterebilir (bkz Bölüm 4.1.1), bu yüzden korunmuş ya da azalmış sistolik işlev terimi yerine korunmuş ya da azalmış EF terimi tercih edilmektedir. 9,10 82 Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3

7 Tablo 1 Kalp yetersizliği tanısı DEF-KY tanısı için üç koşulun karşılanmış olması gerekir: 1. Tipik KY belirtileri 2. Tipik KY bulgularıa 3. Düşük SVEF KEF-KY tanısı için dört koşulun karşılanmış olması gerekir: 1. Tipik KY belirtileri 2. Tipik KY bulgularıa 3. Normal veya sadece hafifçe azalmış SVEF ve dilate olmayan SV 4. İlişkili yapısal kalp hastalığı (SV hipertrofisi/sa genişlemesi) ve/ veya diyastolik işlev bozukluğu (bkz Bölüm 4.1.2) DEF-KY= Düşük ejeksiyon fraksiyonlu kalp yetersizliği; KEF-KY= Korunmuş ejeksiyon fraksiyonlu kalp yetersizliği; KY= Kalp yetersizliği; SA= Sol atriyum; SV= Sol ventrikül; SVEF= Sol ventrikül ejeksiyon fraksiyonu. a Kalp yetersizliğinin erken evresindeki (özellikle KEF-KY hastalarında) ve diüretik tedavisi alan hastalarda bulgular görülmeyebilir (bkz Bölüm 3.6). 3.3 Kalp yetersizliğinin gelişim süreci ile ilişkili terimler dizgesi Farklı KY tiplerini tanımlamak için kullanılan terimler şaşırtıcı olabilmektedir. Yukarıda tanımlandığı gibi, bu kılavuzda KY terimi -hasta tedavi sonrası asemptomatik olsa da- New York Kalp Cemiyeti (NYHA) işlevsel sınıflamasına göre derecelendirilen semptomatik bir sendrom olarak tanımlanmıştır (bkz Bölüm 3.4 ve Tablo 2). Bu kılavuzda, tipik KY belirti ve bulgularını hiçbir zaman sergilememiş olan bir hasta, asemptomatik SV sistolik işlev bozukluğu (ya da altta yatan kardiyak anomali) ile tanımlanmaktadır. Bir süredir KY olan hastalar sıklıkla kronik KY olarak tanımlanır. Belirti ve bulguları tedavi ile en az bir aydır kontrol altında olan hastalar için kararlı (stabil) terimi kullanılmaktadır. Eğer kronik kararlı KY kötüleşirse, hasta dekompanse olarak tanımlanabilir ve bu durum hastaneye başvuruyu gerektirecek şekilde akut olarak gelişebilir. Dekompanse KY nin ciddi prognostik önemi vardır. Yeni ( de novo ) KY, örneğin akut miyokart enfarktüsünün sonucu olarak akut bir şekilde ya da bilinmeyen bir süredir asemptomatik kardiyak işlev bozukluğu olan bir kişide subakut (tedricen) tarzda karşımıza çıkabilir ve klinik tablo devam edebileceği gibi, iyileşerek hasta kompanse hale de gelebilir. Hastaların belirti ve bulguları gerilese de, altta yatan kardiyak işlev bozukluğu düzelmeyebilir ve bu durumda hastalar tekrarlayan dekompansasyon için risk altına girerler. Nadiren bazı hastalarda KY tamamen iyileşebilecek bir nedene bağlı (örn. akut viral miyoperikardit) gelişir. Bazı hastalarda, özellikle idiyopatik dilate kardiyomiyopati hastalarında, hastalığın seyrini değiştiren modern tedavilerle [anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörü, beta-bloker ve mineralokortikoid reseptör antagonisti (MRA)] SV sistolik işlevlerinde tam ya da tama yakın iyileşme sağlanabilir. Konjestif KY terimi, özellikle ABD de, hala zaman zaman kullanılmaktadır ve konjesyonun (su ve tuz tutulumu) kanıtları olan akut ya da kronik KY yi tanımlamaktadır. Konjesyon, bazı diğer KY belirtilerinin aksine (örn. halsizlik) diüretik tedavisi ile gerileyebilir. Bu terimlerin çoğu veya tümü, hastalığın evresine göre aynı hasta için farklı zamanlarda kullanılabilmektedir. 3.4 Kalp yetersizliğinin semptomatik ciddiyeti ile ilişkili terimler dizgesi NYHA işlevsel sınıflaması (Tablo 2) neredeyse tüm randomize KY tedavi çalışmalarında hasta seçimi için kullanılmıştır ve bu yüzden etkin tedavilerden fayda gören hastaları tanımlamak için de kullanılır. NYHA sınıf hastaların kalp hastalığına bağlı belirtileri yoktur; NYHA sınıf,, V hastaların ise -bazen söylendiği şekilde- sırasıyla hafif, orta ve ciddi belirtileri vardır. Belirtilerin ciddiyeti ile ventrikül işlevleri arasında zayıf bir ilişki olduğu unutulmamalıdır. Bu yüzden, belirtilerin ciddiyeti ile sağkalım arasında yakın bir ilişki olmasına rağmen, hafif belirtileri olan hastalar yinede hastaneye yatış ve ölüm açısından göreceli olarak yüksek mutlak risk altında olabilirler KY de belirtiler hızla değişebilir; örneğin hafif belirtileri olan kararlı bir hastada bir aritminin ortaya çıkmasıyla istirahatte ani nefes darlığı oluşabilir ve akut akciğer ödemi ya da NYHA sınıf V belirtileri olan akut olarak kötüleşmiş bir hasta diüretik uygulaması sonrası hızla iyileşebilir. Belirtilerde kötüleşme artmış hastaneye yatış ve ölüm riskine işaret etmektedir ve acil tıbbi dikkat ve tedavi gerektirir. Şüphesiz ki, belirtilerde iyileşme (tercihen hastanın asemptomatik hale gelmesi) KY tedavisinin iki temel hedefinden biridir (diğeri hastane başvurusu da dahil olmak üzere morbidite ve mortalitenin azaltılmasıdır). Miyokart enfarktüsü sonrası akut koşullarda hastanın durumunun ciddiyetini tanımlamak için Killip sınıflaması kullanılabilir Kalp yetersizliğinin epidemiyolojisi, etiyolojisi, patofizyolojisi ve doğal süreci Gelişmiş ülkelerde erişkin toplumun yaklaşık %1-2 sinde KY ye rastlanmakta, KY prevalansı 70 yaş ve üzerindeki bireylerde %10 a kadar yükselmektedir. 15 KY nin pek çok nedeni vardır ve nedenler dünyanın farklı bölgelerinde değişiklikler gösterir (Web Tablosu 3). KY hastalarının en az yarısında EF düşüktür (DEF-KY). DEF-KY, patofizyoloji ve tedavi stratejileri açısından en iyi anlaşılan KY tipi olup, bu kılavuzun da odak noktasını oluşturmaktadır. Hipertansiyon ve diyabet olasılıkla pek çok olguda katkıda bulunan etmenler olsa da, koroner arter hastalığı (KAH) sistolik KY olgularının yaklaşık üçte ikisinin nedenidir. Sistolik KY nin geçirilmiş viral enfeksiyonlar (teşhis edilebilmiş veya edilememiş), alkolün kötüye kullanımı, kemoterapi (örn. doksorubisin veya trastuzumab) ve idiyopatik dilate kardiyomiyopati (sebebi bilinmemesine rağmen bazı olgularda genetik temelli olabilir) gibi başka pek çok sebebi vardır (Web Tablo 3). 16 KEF-KY, DEF-KY ye göre daha farklı etiyolojik ve epidemiyolojik görünüş sergilemektedir. 17,18 KEF-KY li hastalar, DEF-KY hastalarına göre daha yaşlı, sıklıkla kadın cinsiyette ve genellikle daha obez hastalardır. Bu grup hastada koroner kalp hastalığına daha az, hipertansiyon ve atriyal fibrilasyona (AF) ise daha sık rastlanmaktadır. KEF-KY hastalarının prognozu DEF-KY hastalalarına göre daha iyidir (aşağı bakınız). 19 SV sistolik işlev bozukluğu olan hastalarda, miyokart hasarı (örn. miyokart enfarktüsü) sonrası geriye kalan miyositlerde ve ekstraselüler matrikste maladaptif değişiklikler gözlenir. Ventrikülde genişleme ile patolojik yeniden şekillenme (remodeling) ve kasılmanın azalması (düşük EF bu durumun ölçütlerinden biridir) bu değişikliklerin sonuçlarıdır. 11,20 Tedavi edilmemiş sistolik işlev bozukluğunun karakteristik özelliği, başlangıçta hastada belirtiler olmasa bile, bu değişikliklerin zaman içinde giderek kötüleşmesi, SV genişlemesinde artış ve EF de düşüştür. Bu olumsuz ilerlemeden iki farklı mekanizmanın sorumlu olduğu düşünülmektedir. İlki, ilave miyosit ölümüne yol açacak yeni olayların gelişmesidir (örn. tekrarlayan miyokart enfarktüsü). Diğeri ise, sistolik işlevlerdeki azalmanın te- Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3 83

8 Tablo 2 Semptomların ciddiyetini ve fiziksel aktiviteyi temel alan New York Kalp Cemiyeti işlevsel sınıflaması Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf V Fiziksel aktivite kısıtlanması yok. Olağan fiziksel etkinlik beklenenin üzerinde nefes darlığı, halsizlik ya da çarpıntıya yol açmaz. Hafif fiziksel etkinlik kısıtlanması. Dinlenme sırasında rahattır, ancak olağan fiziksel aktivite beklenenin üzerinde nefes darlığı, halsizlik ya da çarpıntıya yol açar. Belirgin fiziksel etkinilik kısıtlanması. Dinlenme sırasında rahattır, ancak olağan düzeyin altında fiziksel aktivite nefes darlığı, halsizlik ya da çarpıntıya yol açar. Rahatsızlık duymadan herhangi bir fiziksel etkinlik sürdürememe. Dinlenme sırasında belirtiler olabilir. Herhangi bir fiziksel aktivite yapılması durumunda rahatsızlık artar. tiklediği, özellikle nörohümoral aktivasyon gibi, sistemik yanıtlardır. KY de aktive olan iki anahtar nörohumoral sistem, renin-anjiyotensin-aldosteron sistemi ve sempatik sinir sistemidir. Bu sistemik yanıtlar, yeni miyokart hasarına ek olarak, kan damarları, böbrekler, kaslar, kemik iliği, akciğer ve karaciğere de zarar verirler ve miyokardın elektriksel stabilitesinin bozulmasının da dahil olduğu KY ile ilişkili pek çok klinik durumdan sorumlu olan patofizyolojik kısır döngüyü oluştururlar. Bu iki anahtar sürecin engellenmesi, KY nin 11, 20 etkili tedavilerinden çoğunun temelini oluşturur. Klinik olarak, sözü edilen değişiklikler yaşam kalitesini ve işlevsel kapasiteyi kötüleştiren, hastane başvurusunu gerektiren dekompansasyon ataklarına yol açan (çoğunlukla tekrarlayıcı ve maliyeti yüksektir) ve genellikle pompa yetersizliği veya ventrikül aritmiler nedeniyle erken ölümlere sebep olan belirtilerin gelişimi ve zaman içerisinde kötüleşmesi ile ilişkilidir. KY hastalarının sınırlı kardiyak rezervi, aynı zamanda, atriyumların kasılmasına, sol ventrikülün eşzamanlı (senkron) olarak kasılmasına ve sağ ile sol ventrikül arasında normal bir ilişkinin varlığına bağlıdır. Bunlardan herhangi birini etkileyen olaylar [örn. AF gelişimi, sol dal bloğu (LBBB) gibi ileti bozuklukları veya anemi gibi kalbe ek hemodinamik yük bindiren durumlar] akut dekompansasyona neden olabilmektedir. Tedavide modern çağın başladığı 1990 lı yıllardan evvel, hastaların %60-70 i tanı konduktan sonra 5 yıl içinde ölmekte ve pek çok ülkede kötüleşen belirtilerle hastane başvuruları, epidemiler halinde, sık ve tekrarlayıcı nitelikte seyretmekteydi Etkili tedaviler bu iki sonucu da iyileştirmiş, son yıllarda hastaneye yatışlarda %30-50 oranında, mortalitede ise daha küçük ancak anlamlı oranda göreceli bir azalma sağlanmıştır Kalp yetersizliğinin tanısı Belirti ve bulgular KY tanısı, özellikle erken evrelerde, zor olabilmektedir. Her ne kadar belirtiler hastayı tıbbi yardım almaya yönlendirse de, KY belirtilerinin (Tablo 4) birçoğu özgül değildir ve bu nedenle KY ve diğer sorunlar arasında ayırıcı tanı yapmak kolay olmayabilir. KY için daha özgül olan belirtiler (örn. ortopne, paroksismal noktürnal dispne) özellikle hafif belirtileri olan hastalarda daha az sıklıkta görülür ve bu yüzden de duyarlılığı düşüktür. 2-6 KY nin pek çok bulgusu, sodyum ve su tutulumundan kaynaklanır, bu yüzden de özgül değildir. Çevresel (periferik) ödemin de başka birçok nedeni vardır ve özellikle özgüllüğü olmayan bir bulgudur. Sodyum ve su tutulumundan kaynaklanan bulgular (örn. periferik ödem) diüretik tedavi ile hızla gerileyeceğinden bu tedaviyi almakta olan hastalarda saptanmayabilir. Bu durumda tedavi alan hastaları değerlendirmek daha da güçleşir. Yüksek juguler ven basıncı ve kalp tepe vurusunun yer değiştirmesi gibi daha özgül bulguları tespit etmek daha da zordur ve bu yüzden tekrarlanabilirliği daha azdır (aynı hastayı muayene eden farklı hekimler arasında görüş birliği zayıftır). 2-6 Belirti ve bulguların saptanması ve yorumlanması, obez bireylerde, yaşlılarda ve kronik akciğer hastalığı olanlarda özellikle zor olabilir Hastanın tıbbi öyküsü de çok önemlidir. KY, ilişkili tıbbi öyküsü (örn. kardiyak hasara neden olabilecek potansiyel nedenler) olmayanlarda oldukça nadirken, belirli özellikler, özellikle geçirilmiş miyokart enfarktüsü gibi uygun bir öykü, uyumlu belirti ve bulguları olan hastalarda, büyük ölçüde KY olasılığını artırır. 2-5 Bu nokta, güvenilir şekilde KY tanısı koyabilmek için, hastanın belirti ve bulgularından sorumlu olduğu düşünülen yapısal veya işlevsel kalp hastalığının nesnel kanıtlarını elde etmenin gerekliliğinin altını çizmektedir (aşağı bakınız). Bir kez KY tanısı konduğunda, nedenini ortaya çıkarmak, özellikle özgül düzeltilebilir nedenler (Web Tablosu 3) olabileceği için, çok önemlidir. Belirti ve bulgular, hastanın tedaviye yanıtının ve zaman içindeki kararlılığının gözlenmesinde önem taşır. Tedaviye rağmen belirtilerin devam etmesi genellikle ek tedavilere gereksinim olduğunu gösterirken, belirtilerin kötüleşmesi ciddi bir gelişmedir ve hızlı tıbbi dikkat gerektirir (hastayı acil hastane başvurusu ve ölüm riski altına alır) Kalp yetersizliğinden şüphelenilen hastalarda genel tanısal testler Tanısal testlerin kanıtlarının derecelendirilmesindeki zorluktan dolayı, tüm tanısal öneriler keyfi olarak kanıt seviyesi C olarak kabul edilmiştir Temel başlangıç incelemeleri: ekokardiyogram, elektrokardiyogram ve laboratuvar testleri KY şüphesi olan hastalarda ekokardiyogram ve elektrokardiyogram (EKG) en yararlı testlerdir. Ekokardiyogram kalp boşluklarının hacimleri, ventrikül sistolik ve diyastolik işlevleri, duvar kalınlıkları ve kapak işlevleri hakkında hızlı bilgiler verir Bu bilgiler, uygun tedaviye karar vermede kritik öneme sahiptir (örn. sistolik işlev bozukluğu için ACE inhibitörü ve beta-bloker veya aort darlığı için cerrahi girişim gibi). Ekokardiyografi ileriki bölümlerde ayrıntılı olarak tartışılmıştır (bkz Bölüm 4). EKG, sinoatriyal hastalık, atriyoventriküler (AV) blok veya anormal intraventriküler ileti gibi, kalp ritmini ve elektriksel iletiyi gösterir (bkz Tablo 5). Bu bulgular tedavi ile ilgili kararlar için de önemlidir (örn. AF için hız kontrolü ve antikoagülasyon, bradikardi için pacing veya LBBB si olan hastalar için KRT) (tedavi için bkz Bölüm 9.2). EKG aynı zamanda, SV hipertrofisinin kanıtlarını ya da Q dalgalarını (canlı miyokart kaybına işaret eder) göstererek KY etiyolojisine yönelik bilgi sağlayabilir. KY akut olarak karşımıza çıkan ve tamamen normal EKG si olan hastalarda çok nadirdir (yaklaşık <%2). 2,3,35-38 Akut olmayan biçimde karşımıza çıkan hastalarda, normal EKG nin negatif öngördürücü değeri daha düşüktür (yaklaşık <%10-14). Bu iki testle elde edilen bilgiler, hastaların çoğunda ilk tanıyı koymaya ve tedaviyi planlamaya yardımcı olur. Rutin biyokimyasal ve hematolojik tetkikler, özellikle renin-anjiyotensin-aldosteron 84 Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3

9 Tablo 4 Tipik kalp yetersizliği belirti ve bulguları Belirtiler Tipik Nefes darlığı Ortopne Paroksismal noktürnal dispne Egzersiz toleransında azalma Halsizlik, yorgunluk, egzersiz sonrası toparlanma süresinin uzaması Ayak bileği şişliği Daha az tipik Gece gelen öksürük Hışıltı (wheezing) Kilo artışı (>2kg/hafta) Kilo kaybı (ileri kalp yetersizliğinde) Şişkinlik hissi İştahsızlık Konfüzyon (özellikle yaşlılarda) Depresyon Çarpıntı Senkop Bulgular Daha özgül Jügüler ven basıncında artış Hepatojügüler reflü Üçüncü kalp sesi (gallop ritmi) Kalp tepe vurusunun sola kayması Kalp seslerinde üfürüm Daha az özgül Periferik ödem (ayak bileği, sakral, skrotal) Akciğerlerde krepitasyon Akciğerlerde havalanma azlığı ve akciğer bazallerinde perküsyonda matite alınması (plevral efüzyon) Taşikardi Düzensiz nabız Taşipne (>16 solunum/dk) Hepatomegali blokajının güvenle başlanabileceğinin belirlenmesi (böbrek işlevleri ve potasyum) ve aneminin dışlanması (KY yi taklit edebilir veya şiddetlendirebilir) ve sağlayacakları diğer faydalı bilgiler açısından mutlaka gereklidir (bkz Bölüm 3.6.6). Genellikle diğer testler, yalnızca tanının kesin olmadığı durumlarda (örneğin ekokardiyografik görüntüler suboptimal ise ya da nadir rastlanan kardiyak nedenler söz konusuysa veya kalp-dışı nedenlerden şüpheleniliyorsa) veya hastanın kardiyak probleminin altta yatan nedenlerinin daha iyi değerlendirilmesi için (şüpheli KAH için perfüzyon görüntüleme veya anjiyografi, ya da miyokardın infiltratif hastalıkları için endomiyokardiyal biyopsi) gereklidir. Özel testler Bölüm 4 ve 5 de daha ayrıntılı tartışılmıştır. Asit Zayıflama (kaşeksi) Natriüretik peptitler KY belirti ve bulgularının özgül olmamasından dolayı, KY şüphesi ile ekokardiyografiye yönlendirilen pek çok hastada önemli bir kardiyak bozukluk saptanmamaktadır. Ekokardiyografiye ulaşılabilirliğin kısıtlı olduğu durumlarda, tanıda bir alternatif yaklaşım, kalp hastalandığında veya herhangi bir kalp boşluğundaki yük arttığında (örn. AF, pulmoner emboli veya böbrek yetersizliğini de içeren bazı kalp dışı durumlarda) yüksek miktarlarda salgılanan bir hormon ailesi olan natriüretik peptitlerin kan konsantrasyonunu ölçmektir Natriüretik peptit seviyeleri yaşla birlikte artar veya obez kişilerde düşük olabilir. 26 Tedavi almamış hastalarda normal natriüretik peptit seviyeleri belirgin kalp hastalığını hemen hemen dışlar ve ekokardiyografi yapılmasına gerek kalmayabilir (bu hastalarda hastanın sorununun kalp dışı nedenlerinin araştırılması daha verimli olacaktır). 39,42 KY tanısında natriüretik peptitlerin dışlayıcı testler olarak kullanılması başka yerlerde ayrıtılı olarak tartışılmıştır Çok sayıda çalışma iki en sık kullanılan natriüretik peptit tipi, B tipi natriüretik peptit (BNP) ve N-terminal pro B tipi natriüretik peptit (NT-proBNP) için, KY yi dışlayan eşik değerleri araştırmıştır Dışlama değerleri akut ortaya çıkan veya belirtilerin kötüleştiği hastalarda (örn. acil servisteki hastalarda) ve belirtilerin daha yavaş ortaya çıktığı hastalarda farklılık göstermektedir. Akut başlangıçlı veya belirtileri kötüleşen hastalarda, en uygun dışlama kestirim değeri, NT-proBNP için 300 pg/ml ve BNP için 100 pg/ml dir. Başka bir çalışmada mid-regional atriyal (veya A tipi) natriüretik peptitin (MR-proANP) 120 pg/ml lik kestirim değerinin akut tablodaki hastalarda NT-proBNP ve BNP nin yukarıda verilen değerlerinden aşağı olmadığı gösterilmiştir. 51 Akut olmayan biçimde karşımıza çıkan hastalarda uygun dışlayıcı kestirim değeri NT-proBNP için 125 pg/ml ve BNP için 35 pg/ml dir. Akut olmayan hastalarda BNP ve NT-proBNP nin KY tanısında duyarlılığı ve özgüllüğü daha düşüktür Göğüs radyogramı KY şüphesi olan hastaların tanısal değerlendirmesinde göğüs radyogramının kullanımı sınırlıdır. En faydalı olduğu yer, hastanın belirti ve bulgularını açıklayacak alternatif, pulmoner nedenlerin ortaya çıkarılmasıdır. Ayrıca, KY hastalarında pulmoner venöz konjesyon veya ödemi gösterebilir. Belirgin SV sistolik işlev bozukluğunun göğüs radyografisinde kardiyomegali olmadan da bulunabileceği akılda tutulmalıdır Rutin laboratuvar testleri Standart biyokimyasal [sodyum, potasyum, kreatinin/hesaplanmış glomerül filtrasyon hızı (hgfh)] ve hematolojik (hemoglobin, hematokrit, ferritin, lökositler ve trombositler) testlere ek olarak, tiroit-stimulan hormonun (thyrotropin) ölçülmesi tiroit hastalığı KY yi arttıracağından veya taklit edebileceğinden dolayı önemlidir (Tablo 6). KY li hastalarda tanı konmamış diyabet sık olduğu için kan şekeri ölçümü de önem taşır. Karaciğer enzimleri de KY de bozulabilir (amiodaron veya varfarin tedavisi planlanıyorsa önemli). Tedavi öncesi kontrolü kadar, tedavi sonrası izlemde de biyokimyasal tetkikler önemlidir. Renin-anjiyotensin sistemi blokerleri başlandığında, dozları arttırıldığında ve uzun dönem izlem sırasında, özellikle araya giren su ve sodyum kaybına yol açan hastalıklar olduğunda (örn. ishal ve kusma) veya su ve sodyum dengesini ya da böbrek işlevlerini etkileyen bir diğer ilaç başlandığında veya dozu değiştirildiğinde [örn. steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar (NSAİİ) veya diüretikler] biyokimyasal izlem önem taşır (bkz Bölüm 7.2). Pek çok rutin laboratuvar testi kıymetli prognostik bilgi sağlamaktadır (bkz Bölüm 6) Kalp yetersizliği tanısı algoritması KY veya SV işlev bozukluğu tanısına yönelik bir algoritma Şekil Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3 85

10 Tablo 4 Kalp yetersizliği olduğundan şüphelenilen ayaktan hastalarda tanısal incelemeler için öneriler Öneriler Sınıf a Düzey b Tüm hastalarda düşünülmesi gereken incelemeler Transtorasik ekokardiyografi, diyastolik işlevler de dahil olmak üzere, kalbin yapı ve işlevlerini değerlendirmek (Bölüm 4.1.2), KY tanısını koymak için SVEF yi ölçmek, tedaviyi planlama ve izlemede yardımcı olmak ve prognoz hakkında bilgi sağlamak için önerilir. C 12-derivasyonlu EKG, kalp ritmini, hızını, QRS morfolojisini ve süresini ve diğer ilişkili bozukları belirlemek için önerilir (Tablo 5). Bu bilgi ayrıca tedaviyi planlamaya yardımcı olur ve prognostik önemi vardır. Tamamen normal bir EKG si olanlarda sistolik KY olasılığı çok zayıftır. C Kan biyokimyası (sodyum, potasyum, kalsiyum, üre/kan üre azotu, kreatinin/hesaplanmış glomerül filtrasyon hızı, karaciğer enzimleri ve bilirubinler, ferritin/tdbk) ve tiroid işlevlerinin ölçümü: (i) Hastanın diüretik, renin-anjiyotensin-aldosteron antagonistleri ve antikoagülan tedaviye uygunluğunu değerlendirmek (ve tedaviyi izlemek) (ii) KY nin geri dönüştürülebilen/tedavi edilebilen nedenlerini (örn. hipokalsemi, tiroit işlev bozukluğu) ve eşlik eden bozuklukları (örn.demir eksikliği) saptamak (iii) Prognoz hakkında bilgi almak için önerilir. C Tam kan sayımı, (i) KY yi kötüleştirebilen ve hastanın belirti ve bulgularının başka bir nedeni olabilen anemiyi saptamak (ii) Prognoz hakkında bilgi almak için önerilir. C Natriüretik peptit (BNP, NT-proBNP, MR-proBNP) ölçümü: (i) Nefes darlığının diğer nedenlerini dışlamak (eğer değer dışlayıcı kestirim değerinin altındaysa - bkz Şekil 1 - KY pek olası değildir) (ii) Prognoz hakkında bilgi almak için önerilir. a C Göğüs radyogramı, kanser gibi birtakım akciğer hastalıklarını saptamak/dışlamak için düşünülmelidir (astım/koah dışlanamaz). Ayrıca akciğer konjesyonu/ödemini belirleyebilir ve akut durumlarda KY den şüphelenilen hastalarda daha yararlıdır. Seçilmiş hastalarda düşünülmesi gereken incelemeler a C KMR görüntüleme kalbin yapı ve işlevlerini değerlendirmek, SVEF yi ölçmek ve özellikle yeterli ekokardiyografik görüntüsü olmayan ya da ekokardiyografi bulguları yetersiz veya eksik olan bireylerde kalp dokusunun ayırt edici özelliklerini belirlemek için önerilir (ancak KMR nin dikkat edilmesi gereken özellikleri/kontrendikasyonları göz önünde bulundurulmalıdır). Koroner anjiyografi angina pektorisi olan ve koroner revaskülarizasyona uygun olduğu düşünülen hastalarda koroner anatomiyi değerlendirmek için önerilir. C C Miyokard perfüzyon/iskemi görüntülemesi (ekokardiyografi, KMR, SPECT veya PET), KAH olan ve revaskülarizasyona uygun olduğu düşünülen hastalarda, geri dönüşlü miyokart iskemisini ve canlı miyokart dokusunun varlığını saptamak için düşünülmelidir. a C Sol ve sağ kalp kateterizasyonu, kalp transplantasyonu ya da mekanik dolaşım desteği için değerlendirilen hastalarda sağ ve sol kalp işlevlerini ve akciğer atardamar direncini değerlendirmek için önerilir. Egzersiz testi: (i) Geri dönüşlü miyokart iskemisini saptamak, (ii) Kalp transplantasyonu ve mekanik dolaşım desteği düşünülen hastalarda değerlendirmenin bir parçası olarak, (iii) Egzersiz eğitimi programını belirlemeye yardımcı olmak, (iv) Prognoz hakkında bilgi almak için düşünülmelidir. a C C BNP= B-tipi natriüretik peptit; EKG= elektrokardiyogram; KAH= koroner arter hastalığı; KMR= kardiyak manyetik rezonans; KOAH= kronik obstrüktif akciğer hastalığı; KY= kalp yetersizliği; MRproANP= mid-regional pro atriyal natriüretik peptit NT-proBNP= N-terminal pro B-tipi natriüretik peptit, PET= pozitron emisyon tomografisi; SPECT= tek foton emisyonlu bilgisayarlı tomografisi; SV= sol ventrikül; SVEF= sol ventrikül ejeksiyon fraksiyonu; TDBK= total demir bağlama kapasitesi. a Öneri sınıfı b Kanıt düzeyi c Bu liste ayrıntılı değildir ve diğer tetkikler metin içerisinde tartışılmıştır. Troponinler, D-dimer ölçümünü ve sağ kalp kateterizasyonunu gibi ek tetkikler acil servis/hastanede akut KY den şüphelenilen hastalarda endike olabilir. 1 de gösterilmiştir. Hastaneye akut başlayan ve KY yi düşündüren belirtilerle acil olarak başvuran hastalarda erken ekokardiyografi önerilir (şoktaki veya ciddi hemodinamik bozulması olan hastalarda derhal ekokardiyografi yapılmalıdır). Eğer bir natriüretik peptit ölçüldüyse, yüksek bir dışlayıcı kestirim değeri kullanılmalıdır Birincil sağlık merkezlerine acil olmayan koşullarda veya hastane polikliniklerine yavaş başlangıçlı KY yi düşündüren belirti ve bul- 86 Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3

11 Tablo 5 Kalp yetersizliğinde en yaygın EKG anormallikleri Anormallik Nedenler Klinik anlamı Sinüs taşikardisi Sinüs bradikardisi Atriyal taşikardi/flatter/fibrilasyon Dekompanse KY, anemi, ateş, hipertiroidi Beta-blokerler, ivabradin, verapamil, diltiazem Antiaritmikler Hipotiroidi Hasta sinüs sendromu Hipertiroidi, enfeksiyon, mitral kapak hastalıkları Dekompanse KY, enfarktüs Klinik değerlendirme Laboratuvar incelemeleri İlaç tedavisini değerlendirin Laboratuvar incelemeleri AV iletimini yavaşlatın, antikoagülasyon, farmakolojik kardiyoversiyon, elektriksel kardiyoverisyon, kateter ablasyonu Ventriküler aritmiler Miyokart iskemisi/enfarktüs Q dalgaları SV hipertrofisi AV blok Düşük QRS voltajı QRS süresi 120 ms ve LBBB morfolojisi İskemi, enfarktüs, kardiyomiyopati, miyokardit, hipokalemi, hipomagnezemi Dijital aşırı dozu Koroner arter hastalığı Enfarktüs, hipertrofik kardiyomiyopati LBBB, pre-eksitasyon Hipertansiyon, aort kapak hastalıkları, hipertrofik kardiyomiyopati Enfarktüs, ilaç toksisitesi, miyokardit, sarkoidoz, genetik kardiyomiyopati (laminopati, desminopati), Lyme hastalığı Obezite, amfizem, perikart efüzyonu, amiloidoz Elektriksel ve mekanik dissenkroni Laboratuvar incelemeleri Egzersiz testi, perfüzyon/canlılık çalışmaları, koroner anjiyografi, elektrofizyolojik testler, CD Ekokardiyografi, troponinler, perfüzyon/canlılık çalışmaları, koroner anjiyografi, revaskülarizasyon Ekokardiyografi, perfüzyon/canlılık çalışmaları, koroner anjiyografi Ekokardiyografi/KMR İlaç tedavisini değerlendirin, sistemik hastalık yönünden değerlendirin; aile öyküsü/genetik testler gereklidir. Pacemaker veya CD gerekebilir. Ekokardiyografi/KMR, göğüs radyografisi; amiloidoz için ek görüntüleme (KMR, 99mTc-DPD sintigrafisi) ve endomiyokardiyal biyopsi Ekokardiyografi KRT-P, KRT-D AV: atriyoventriküler; EKG: Elektrokardiyogram; CD: İmplante edilebilir kardiyoverter defibrilatör; KMR: Kardiyak manyetik rezonans; KRT-D: Kardiyak resenkronizasyon tedavisi-defibrilatör; KRT-P: Kardiyak resenkronizasyon tedavisi-pacemaker; KY: Kalp yetersizliği; LBBB: Sol dal bloğu; SV: Sol ventrikül; 99mTc-DPD: Teknesyum-99m 3,3-difosfano-1,2-propanodikarboksilik asit. gularla başvurmuş hastalarda, ekokardiyografiye en çok ihtiyacı olan hastaları ayırt etmek için EKG ve natriüretik peptit ölçümü kullanılabilir (natriüretik peptit seviyesi dışlayıcı eşiğin üstündeyse/ekg anormal ise ekokardiyografi gereklidir). Bu hastalarda, yanlış negatif KY tanısını önlemek için daha düşük natriüretik peptit dışlayıcı kestirim değeri kullanılmalıdır Tetkik öncesi KY olasılığı yüksek olan hastalar (örn. miyokart enfarktüsü öyküsü gibi) doğrudan ekokardiyografiye yönlendirilebilir. 4. Şüpheli veya doğrulanmış kalp yetersizliği olan hastaları değerlendirmede kardiyak görüntülemenin rolü Görüntüleme, KY tanısında ve tedaviyi yönlendirmede başrolü oynamaktadır. Çeşitli görüntüleme yöntemleri mevcut olmakla birlikte, KY den şüphelenilen hastalarda doğruluk, ulaşılabilirlik (taşınabilir olması dahil), güvenlilik ve maliyet nedenleriyle seçilecek yöntem ekokardiyografidir Ekokardiyografik incelemeden elde edilen bilgiler, özgül klinik sorulara yanıt verebilme yetenekleri, kontrendikasyon ve riskleri göz önünde bulundurularak seçilen diğer görüntüleme yöntemleriyle tamamlanabilir (bkz Tablo 7). 9,10,52-60 Tüm görüntüleme teknikleri, tipinden bağımsız olarak, yalnızca yeterli ve deneyimli kimseler tarafından gerçekleştirilmelidir Ekokardiyografi Ekokardiyografi terimi burada; iki boyutlu/üç boyutlu ekokardiyografi, vurulu (PW-) ve sürekli (CW-) akım Doppler i, renkli Doppler ve doku Doppler (TD) görüntüleme dahil tüm kardiyak ultrasonografik görüntüleme tekniklerini kapsayacak şekilde kullanılmıştır. 8,27-34,61-64 Ekokardiyografi, kardiyak anatomi (örn. hacimler, geometri, kütle) ve işlevler (örn. SV işlevleri ve duvar hareketleri, sağ ventrikül işlevleri, pulmoner arter basıncı, perikart) ile ilgili bilgiler sağlamaktadır Sol ventrikül sistolik işlev bozukluğunun değerlendirilmesi SVEF, hacimlere, önyüke, artyüke, kalp hızına ve kapak işlevlerine Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3 87

12 Tablo 6 Kalp yetersizliğinde yaygın laboratuvar testi anormallikleri Anormallik Nedenler Klinik anlamı Böbrek yetersizliği (kreatinin >150 mmol/l/1.7 mg/ dl, hgfh <60 ml/min/1.73 m2) Anemi (erkekte <13 g/dl/8.0 mmol/l, kadında <12 g/dl/7.4 mmol/l) Hiponatremi (<135 mmol/l) Hipernatremi(>150 mmol/l) Hipopotasemi (<3.5 mmol/l) Hiperpotasemi (>5.5 mmol/l) Hiperglisemi (>6.5 mmol/l/117 mg/dl) Hiperürisemi(>500 μmol/l/8.4 mg/dl) Albümin yüksek (>45 g/l) Albümin düşük (<30 g/l) Böbrek hastalığı Renal konjesyon ACE inhibitörü/arb, MRA Dehidratasyon NSAİİ ve diğer nefrotoksik ilaçlar Kronik KY, hemodilüsyon, demir kaybı veya yetersiz demir kullanımı, böbrek yetersizliği, kronik hastalık, malignite Kronik KY, hemodilüsyon, AVP salınımı, diüretikler (özellikle tiazidler) ve diğer ilaçlar Su kaybı/yetersiz su alımı Diüretikler, ikincil hiperaldosteronizm Böbrek yetersizliği, potasyum desteği, renin-anjiyotensin-aldosteron sistemi blokerleri Diyabet, insülin direnci Diüretik tedavisi, gut, malignite Dehidratasyon, miyeloma Yetersiz beslenme, böbreklerden kayıp GFH yı hesaplayın ACE-inhibitörü/ARB veya MRA dozunu azaltmayı düşünün (ya da doz arttırımını erteleyin). Potasyum ve BUN değerlerini kontrol edin Dehidrate ise diüretik dozunu azaltmayı düşünün, ancak renal konjesyon varsa daha fazla diüretik yararlı olabilir İlaç tedavisini değerlendirin Tanısal incelemeler Tedavi etmeyi düşünün Diüretik dozunu ayarlayarak su kısıtlamayı düşünün. Ultrafiltrasyon, vazopressin antagonisti İlaç tedavisini değerlendirin Su alımını değerlendirin Tanısal incelemeler Aritmi riski ACE-İ/ARB, MRA, potasyum desteği üzerinde durun Potasyum desteğini/potasyum tutucu diüretikleri kesin ACE-İ/ARB, MRA nın dozunu azaltın ya da kesin Böbrek işlevini ve idrar ph sını değerlendirin Bradikardi ve ciddi aritmiler riski Hidrasyonu değerlendirin, glukoz entoleransını tedavi edin Allopürinol Diüretik dozunu azaltın Rehidrate et Tanısal incelemeler Tanısal incelemeler Tanısal incelemeler Troponinlerde yükselme Kreatin kinazda yükselme Anormal tiroit testleri İdrar tahlili NR >3.5 Karaciğer işlev bozukluğu Karaciğer konjesyonu İlaç toksisitesi Miyosit nekrozu Uzun süreli iskemi, şiddetli KY, miyokardit, sepsis, böbrek yetersizliği Kalıtımsal ve edinsel miyopatiler (miyosit dahil) Hiper/hipotiroidi Amiodoron Proteinüri, glikozüri, bakteri Antikoagülan aşırı dozu Karaciğer konjesyonu/hastalığı İlaç etkileşimleri Tanısal incelemeler Karaciğer konjesyonu İlaç tedavisini inceleyin Artış paternini değerlendirin (şiddetli KY de hafif artışlar yaygındır) Perfüzyon/canlılık çalışmaları Koroner anjiyografi Revaskülarizasyon açısından değerlendirme Genetik kardiyomiyopati (laminopati, desminopati, distrofinopati), müsküler distrofi düşünün Statin kullanımı Tiroit anormalliğini tedavi edin Amiodoron kullanımını tekrar değerlendirin Tanısal incelemeler Enfeksiyonu dışlayın, diyabet Antikoagülan dozunu değerlendirin Karaciğer işlevlerini değerlendirin İlaç tedavisini değerlendirin CRP >10 mg/l, nötrofilik lökositoz Enfeksiyon, enflamasyon Tanısal incelemeler ACE: Anjiyotensin-dönüştürücü enzim; ARB: Anjiyotensin-reseptör blokeri; AVP: Arginin vazopressin; B-tipi natriüretik peptit; BUN: kan üre azotu; CRP: C-reaktif protein; GFH: Glomerül filtrasyon hızı; K Y: Kalp yetersizliği, MRA: mineralokortikoid reseptör blokeri; NSAİİ: Steroid olmayan anti-inflamatuar ilaç. 88 Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3

13 bağlı olduğu için bir kasılma göstergesi değildir ve atım hacmi ile aynı anlama gelmez. Atım hacmi, KEF-KY hastalarında ve SV konsantrik hipertrofisinde azalabilirken, DEF-KY hastalarında SV genişlemesine bağlı olarak korunabilir. EF belirgin mitral yetersizliği olan hastalarda korunabilir (ve atım hacmi azalır). Bu yüzden EF klinik bağlamda yorumlanmalıdır. EF yi ölçmede önerilen ekokardiyografik yöntem apikal biplan diskler yöntemdir (modifiye Simpson kuralı). 8, 27-34, 61 Ancak, bu yöntem endokart sınırının hassas bir şekilde çizilmesine bağlı olduğu için, görüntü kalitesinin yetersiz olduğu durumlarda (endokart sınırının <%80 nin yeterli olarak görüntülenmesi) endokart sınırlarını belirlemek için bir kontrast madde kullanımı Kalp yetersizliği şüphesi Akut başlangıç Akut olmayan başlangıç EKG Göğüs radyogramı EKG Olasılıkla göğüs radyogramı Ekokardiyografi BNP/NT-pro BNP* BNP/NT-pro BNP Ekokardiyografi ECG normal ve NT-proBNP<300 pg/ml veya BNP <100 pg/ml ECG abnormal veya NT-proBNP 300 pg/ml b veya BNP 100 pg/ml b ECG abnormal veya NT-proBNP 125 pg/ml b veya BNP 35 pg/ml b ECG normal ve NT-proBNP<125 pg/ml veya BNP <35 pg/ml Kalp yetersizliği olası değil c Kalp yetersizliği olası değil c Ekokardiyografi Eğer kalp yetersizliği doğrulanırsa etiyolojiyi aydınlat d ve uygun tedaviye başla *Akut durumlarda MR-proANP de kullanılabilir (kestirim değeri 120 pmol/l, örn. <120 pmol/l: Kalp yetersizliği olasılık dışı) BNP: B-tipi natriüretik peptit, EKG: Elektrokardiyogram; KY: Kalp yetersizliği; MR-proANP: Mid-regional pro atriyal natriüretik peptid, NT-proBNP: N-terminal pro B-tipi natriüretik peptit. a Natriüretik peptitlerin dışlayıcı kestirim değerleri yanlış negatif tanı oranını en aza indirecek ve ekokardiyografiye gereksiz yönlendirmeleri azaltacak şekilde seçilmektedir. b Akut durumlarda yüksek natriüretik peptit seviyelerinin diğer nedenleri, akut koroner sendrom, atriyal veya ventriküler aritmiler, pulmoner emboli ve artmış sağ kalp basınçlarının eşlik ettiği ciddi kronik obstrüktif akciğer hastalığı, böbrek yetersizliği ve sepsistir. Akut olmayan durumlarda yüksek natriüretik peptit seviyelerinin diğer nedenleri, ileri yaş (>75 yaş), atriyal aritmiler, sol ventrikül hipertrofisi, kronik obstrüktif akciğer hastalığı ve kronik böbrek hastalığıdır. c Tedavi natriüretik peptit seviyesini düşürebilir ve natriüretik peptit değerleri KEF-KY hastalarında belirgin olarak yükselmeyebilir. d Bakınız: Bölüm 3.5 ve Web Tablosu 3 Şekil Kalp yetersizliğinden şüphelenilen hastalarda tanısal akış şeması - ilk ekokardiyografi (mavi) veya ilk natriüretik peptit (kırmızı) yaklaşım alternatiflerini göstermektedir Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3 89

14 Tablo 7 KY tanısında çeşitli görüntüleme tekniklerinin uygulamaları Remodeling/işlev bozukluğu SV: EDV ESV EF Kütle SğV: EDV ESV EF Kütle LV diyastolik işlev bozukluğu Dissenkroni Etiyoloji KAH: İskemi Hibernasyon Skar Koroner anatomi Valvüler: Darlık Yetersizlik Miyokardit Sarkoidoz Hipertrofik KMP Dilate KMP ARVK Restriktif KMP Sınıflandırılamayan KMP Başlıca avantajları Başlıca dezavantajları HKMP Amiloidoz Miyokardit Eozinofilik sendrom Demir: hemakromatoz Demir: talasemi Perikardit Amiloidoz Endomiyokardiyal fibrozis Anderson-Fabry Takotsubo-KMP EKO Yaygın ulaşılabilir Taşınabilir Radyasyon yok Nispeten daha ucuz Eko penceresi gerekli KMR Kat SPECT ÇKBT PET a b a +++ a c d d d d d d e ++ f ++ e - ++ g d d İyi görüntü kalitesi Radyasyon yok Sınırlı kullanım Kontrendikasyonlar k İşlevsel analiz Aritmi varsa görüntü kalitesi sınırlı Kolay ulaşılabilir Radyasyon İnvaziv Kolay ulaşılabilir Radyasyon Makul derecede ulaşılabilir Yüksek görüntü kalitesi Radyasyon Aritmi varsa görüntü kalitesi sınırlı Sınırlı derecede ulaşılabilir İyi görüntü kalitesii Radyasyon Sınırlı ulaşılabilirlik Günlük uygulamada bir testin seçimi ulaşılabilirlik, yerel deneyim, avantajlar/dezavantajlar ve birçok sorunun mevcut olduğu durumlarda, hangi testin en fazla soruyu yanıtlayabileceği göz önünde bulundurularak yapılmalıdır. ARVK: Aritmojenik sağ ventrikül kardiyomiyopatisi; ÇKBT: Çok kesitli bilgisayarlı tomografi; EDV: Diyastol sonu hacmi; EF: Ejeksiyon fraksiyonu; ESV: Sistol sonu hacmi; HKMP: Hipertrofik kardiyomiyopati; KAH: Koroner arter hastalığı; Kat: Kalp kateterizasyonu, KMP: Kardiyomiyopati; KMR: Kardiyak manyetik rezonans; PET: Pozitron emisyon tomografisi; SğV: Sağ ventrikül; SPECT: Tek foton emisyonlu bilgisayar tomografi; SV: Sol ventrikül a Stres (dobutamin) görüntüleme. b Fraksiyonel akım rezervi ya da Doppler akım rezervi ölçümleri. c Transkateter aort kapak replasmanı için aort anülüsünün ölçümleri dahil. d Endomiyokardiyal biyopsi. e Hemodinamik değerlendirme (konstriksiyon). f Kontrastlı KMR ile hastalığın aktivitesini göstermek. g Kalsifikasyonlar. h Hastanın durumuna bağlı olmaksızın iyi kaliteli. i Mükemmel atenüasyon düzeltmesi. k Özel bölgelerde (örn. göz) yabancı metalik cisimler ve elektronik cihazlar (bazı MR uyumlu pacemakerlar); göreceli kontrendikasyon: klostrofobi. 90 Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3

15 Tablo 8 Kalp yetersizliği hastalarında genel ekokardiyografik anormallikler Ölçüm Anormallik Sistolik işlev ile ilgili parametreler SV ejeksiyon fraksiyonu SV fraksiyonel kısalma SV bölgesel işlevi SV diyastol sonu boyutu SV sistol sonu boyutu SV çıkış yolu hız zaman integrali Diyastolik işlev ile ilgili parametreler SV diyastolik işlev bozukluğu parametreleri Sol atriyum hacim indeksi SV kütle indeksi Kapak işleviyle ilgili parametreler Azalmış (<%50) Azalmış (<%25) Hipokinezi, akinezi, diskinezi Artmış (çap 60 mm, 32 mm/m 2, hacim>97 ml/m 2 ) Artmış (çap >45 mm, >25 mm/m 2, hacim>43 ml/m 2 ) Azalmış (<15 cm) Mitral akım paterninde, doku hızları (e ) veya E/e oranında anormallikler Artmış (hacim >34 ml/m 2 ) Artmış; kadınlarda >95 gr/m 2, erkeklerde >115 gr/m 2 Klinik anlamı SV global sistolik işlev bozukluğu SV radyal sistolik işlev bozukluğu Miyokart enfarktüsü/iskemisi Kardiyomiyopati, miyokardit Aşırı hacim yüküne bağlı KY olasılığı Aşırı hacim yüküne bağlı KY olasılığı Azalmış SV atım hacmi SV diyastolik işlev bozukluğuna işaret eder ve doluş basıncı hakkında fikir verir SV doluş basıncında artış (geçmişte ya da şu anda) Mitral kapak hastalığı Hipertansiyon, aort darlığı, hipertrofik kardiyomiyopati Kapak yapısı ve işlevi Kapak darlığı veya yetersizliği (özellikle aort darlığı ve mitral yetersizliği) KY nin nedeni veya komplike duruma getiren bir etmeni veya KY nin sonucu (ikincil mitral yetersizliği) olabilir Diğer parametreler SğV işlevleri (örn. TAPSE) Triküspit yetersizliği doruk hızı Sistolik pulmoner arter basıncı İnferiyor vena kava Perikart Azalmış (TAPSE <16 mm) Artmış (>3.4 m/s) Artmış (>50 mmhg) Dilate, solunumsal kollaps yok Efüzyon, hemoperikardiyum, kalsifikasyon SğV sistolik işlev bozukluğu Artmış SğV sistolik basıncı Pulmoner hipertansiyon Artmış SğA basıncı SğV işlev bozukluğu, hacim yüklenmesi Pulmoner hipertansiyon olasılığı Tamponat, malignite, sistemik hastalık, akut ya da kronik perikardit, konstriktif perikardit düşündürür E/é: Mitral akım E dalgasının doku Doppler é dalgasına oranı; KY: kalp yetersizliği; SV: sol ventrikül; SğV: sağ ventrikül; TAPSE: triküspit anüler plan sistolik ekskürsiyonu. önerilmektedir. 61 Doğrusal boyutlardan EF hesaplama yöntemleri, olan Teichholz ve Quinones yöntemleri özellikle bölgesel SV işlev bozukluğu olan hastalarda hatalı sonuçlanabilir; aynı durum SV sistolik işlevlerini değerlendirmede kullanılan bir diğer teknik olan fraksiyonel kısalma için de geçerlidir. Bu yöntemler ve görsel EF değerlendirmesi (eye balling) önerilmemektedir. 61 Yeterli nitelikteki üç boyutlu ekokardiyografi ventrikül hacimlerinin ölçümünde ve EF hesaplamasında daha iyi bilgi verir. 62 SV duvar hareket skoru indeksi EF için kabul edilebilir bir alternatiftir, ancak yaygın olarak kullanılmamaktadır. Diğer SV sistolik işlev göstergeleri AV plan sistolik ekskürsiyonu, sistolik doku Doppler hızları ve deformasyon ölçümleridir (strain ve strain hızı). Deformasyon görüntüleme, SV sistolik işlevlerindeki küçük değişiklikleri tespit etmede EF den daha duyarlıdır. Ancak, tekrarlanabilirlik ve standardizasyon konuları deformasyon görüntülemenin rutin kullanımını şimdilik kısıtlamaktadır. SV çıkış yolu alanında hız-zaman integralinin ölçümüyle atım hacmi ve kalp debisi hesaplanabilir. KY hastalarında en sık görülen ekokardiyografik bozukluklar ve klinik yansımaları Tablo 8 de sunulmuştur Sol ventrikül diyastolik işlev bozukluğunun değerlendirilmesi KEF-KY hastalarında altta yatan patofizyolojik bozukluğun SV diyastolik işlev bozukluğu olduğu düşünülmektedir ve bu yüzden bu tip KY nin tanısında SV diyastolik işlev bozukluğunun teşhisi esastır (Tablo 9). 7, 8, 27-34, 63, 64 KY hastalarında yaygın olarak ölçülen Doppler ekokardiyografi diyastolik göstergeleri Tablo 9 da verilmiştir. SV diyastolik işlev bozukluğunun işlevsel ekokardiyografik göstergelerinin normal değerlerinin yaş, kalp hızı ve vücut ölçüsüne bağlı olabileceği unutulmamalıdır. 63,64 Önemli olarak, hiçbir ekokardiyografik parametre tek başına SV diyastolik işlev bozukluğu tanısını koymada yeterli ölçüde kesin ve tekrarlanabilir değildir. Bu yüzden, tüm ilişkili iki boyutlu ve Dopler verilerini içeren kapsamlı bir ekokardiyografik inceleme önerilmektedir. 8,63,64 Bu inceleme, hem yapısal (SV hipertrofisi, SA genişlemesi) hem işlevsel bozuklukların değerlendirilmesini içermelidir (Tablo 1). Doku Doppler görüntülerden elde edilen ve mitral anülüsünden ölçülen erken diyastolik miyokardiyal hızlar (e ) miyokardiyal relaksasyonun değerlendirilmesini sağlar. Normal bir e (gerçek zamanlı pulsed TD ile ölçülen, >8 cm/s septal, >10 cm/s lateral Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3 91

16 Tablo 9 Kalp yetersizliği hastalarında sol ventrikül diyastolik işlev bozukluğunun genel ekokardiyografik ölçümleri Ölçüm e E/e oranı a Mitral akım E/A oranı b Valsalva manevrası sırasında mitral akım (A pulm-a mitral) süresi Anormallik Azalmış ( <8 cm/s septal, <10 cm/s lateral, <9 cm/s ortalama) Artmış (>15) Azalmış (<8) Orta (8-15) Restriktif (>2) Bozulmuş relaksasyon (<1) Normal (1-2) Psödonormal doluş paterninin bozulmuş relaksasyon paternine dönüşmesi (E/A oranında 0,5 artışla beraber) >30 ms Klinik anlamı Gecikmiş SV relaksasyonu Yüksek SV doluş basıncı Normal SV doluş basıncı Gri zon (ek parametreler gerekli) Yüksek SV doluş basıncı Aşırı hacim yükü Gecikmiş SV relaksasyonu Normal SV doluş basıncı Kesin değil ( psödonormal olabilir) Yüksek SV doluş basıncı (Valsalva manevrasıyla ortaya çıkan) Yüksek SV doluş basıncı A pulm-a mitral: pulmoner ven akımı A-dalgası süresi ve mitral akım A-dalgası süresi arasındaki zaman farkı; E/A: Erken diyastolik mitral akım dalgasının geç diyastolik mitral akım dalgasına oranı; é: mitral anülüs erken diyastolik hızı, E/é: mitral akım E dalgasının doku Doppler é dalgasına oranı; KY: Kalp yetersizliği; SV: Sol ventrikül. a Farklı uzlaşı belgelerinde 8,63 farklı kestirim değerleri vardır; bu tabloda bahsedilen kestirim değerleri için hem septal hem ortalama é kullanılabilir. b Çok değişkendir ve tek başına tanı koymak için uygun değildir; büyük ölçüde yüklenme koşullarına bağlıdır; yaşa göre düzeltilmiş normal değerleri mevcuttur. 63 veya >9 cm/s ortalama) KY hastalarında çok nadirdir. E/e oranı, LV doluş basınçları ile ilişkilidir. 63,64 (Tablo 9). Bu yüzden, LV diyastolik işlev bozukluğunun ekokardiyografik kanıtı azalmış e (e ortalama <9 cm/s) veya artmış E/e oranı (>15) veya bu parametrelerin birleşiminden oluşur (Tablo 9). En az iki anormal ölçüm ve/veya AF varlığı tanı olasılığını kuvvetlendirir. 4.2 Transözofajiyal ekokardiyografi Transözofajiyal ekokardiyografi (TÖE), transtorasik ultrason penceresi yetersiz olmadıkça (ör: obezite, kronik akciğer hastalığı, ventilatördeki hastalar) veya alternatif bir yöntem [ör: kardiyak manyetik rezonans (KMR) görüntüleme] mevcut veya uygulanabilir olmadıkça rutin tanısal değerlendirmede gerekli değildir. TÖE, karmaşık kapak hastalıkları (özellikle mitral kapak hastalıkları ve protez kapaklar), şüpheli endokardit ve seçilmiş doğumsal kalp hastalığı olan hastalarda kıymetlidir. Aynı zamanda, TÖE, AF hastalarında sol atriyal apendikste trombüs varlığının kontrolü için de kullanılmaktadır. 4.3 Stres ekokardiyografi Egzersiz veya farmakolojik stres ekokardiyografi, tetiklenebilen iskeminin varlığını ve yaygınlığını belirlemede ve kasılmayan miyokart dokusunun canlılığını değerlendirmede kullanılabilir (bkz. Bölüm 13). 34 Bu teknik, şüpheli ciddi aort darlığı, düşük EF ve düşük transvalvüler gradiyenti olan hastaların değerlendirilmesinde de kullanışlıdır (bkz. Bölüm ). Diyastolik stres testi, fiziksel etkinlik sırasında KY belirtileri olan, EF si normal ve istirahatte diyastolik işlev parametreleri tanı koydurucu olmayan hastalarda KEF-KY tanısında gelişmekte olan bir işlemdir Kardiyak manyetik rezonans KMR, iskemi ve canlılık değerlendirmesi de dahil olmak üzere, ekokardiyografi ile elde edilen anatomik ve işlevsel bilgilerin çoğunu ve bazı ek değerlendirmeleri sağlayabilen invaziv olmayan bir tekniktir. 52,57,65 KMR, hacimlerin, kütlenin ve duvar hareketlerinin değerlendirilmesinde doğruluk ve tekrar edilebilirlik açılarından altın standart olarak kabul edilmektedir. KMR, pek çok hastada iyi görüntü kalitesi sağladığından, ekokardiyografik çalışmalarda tanı konamayan hastalarda en iyi alternatif görüntüleme seçeneğidir. KMR, inflamatuar ve infiltratif durumların teşhisinde ve bu hastaların prognozunu öngördürmede özellikle kıymetlidir (Tablo 7). 65 Aynı zamanda KMR, şüpheli kardiyomiyopati, aritmiler, şüpheli kalp tümörleri (veya tümör tarafından kalp tutulumu) veya perikardiyal hastalıkları olan hastaların değerlendirilmesinde ve kompleks doğumsal kalp hastalıkları olan hastalarda seçilecek görüntüleme yöntemidir. 66 Kısıtlılıkları, her yerde ulaşılabilir olmayışı, belirli metalik implantların (hepsi olmasa da, pek çok kalp cihazı bunlara dahildir) bulunduğu hastalarda kullanılamaması ve maliyetidir. Aynı zamanda atriyal aritmilerin olduğu hastalarda işlevsel analizlerin doğruluğu kısıtlıdır. Bazı hastalar, sıklıkla klostrofobi nedeniyle, işlemi tolere edemeyebilir. Lineer gadolinyum şelatları, nadir bir durum olan ve nefrojenik sistemik fibrozis olarak bilinen duruma neden olabildiğinden, GFR <30 ml/dk/m 2 olan bireylerde kontrendikedir (yeni makrosiklik gadolinyum şelatları ile bu durum daha az 67, 68 kaygı uyandırıcı olabilir). 4.5 Tek foton emisyonlu bilgisayarlı tomografi ve radyonüklit ventrikülografi Tek foton emisyonlu bilgisayarlı tomografi [single-photon emission computed tomography (SPECT)], KAH dan şüphelenildiği 92 Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3

17 durumlarda iskemi ve canlılığın değerlendirilmesinde kullanışlı olabilir ve tanısal olduğu kadar prognostik bilgi de sağlar (Tablo 7). 54 Gated SPECT de, ventrikül hacimleri ve işlevleri hakkında bilgi verir, ancak hastaları iyonize radyasyona maruz bırakır. 4.6 Pozitron emisyon tomografi görüntüleme Pozitron emisyon tomografi (PET) [tek başına veya bilgisayarlı tomografi (BT) ile birlikte] iskemi ve canlılığın değerlendirilmesinde kullanılabilir, ancak akım işaretleyicileri (N-13 amonyum veya O-15 su) cihazın bulunduğu yerde bir siklotronun olmasını gerektirir. 58,60,69 Rubidyum, PET ile iskemi testinde kullanılabilecek, nispeten düşük maliyetle yerel olarak üretilebilen alternatif bir işaretleyicidir (Tablo 7). Temel kısıtlılıkları, her yerde ulaşılabilir olmayışı, radyasyon maruziyeti ve maliyettir. 4.7 Koroner anjiyografi Angina pektoris veya kardiyak arrest öyküsü olan hastalarda, eğer hasta koroner revaskülarizasyon için uygunsa koroner anjiyografi düşünülmelidir. İnvaziv olmayan testlerde geri döndürülebilir miyokart iskemisinin kanıtları olan hastalarda, özellikle EF de azalmışsa, anjiyografi düşünülmelidir (çünkü koroner atardamar baypas cerrahisi faydalı olabilir) (Bölüm 13). Anjiyografi öncesi miyokart canlılığı invaziv olmayan yöntemlerle değerlendirilebilir, çünkü bazı gözlemsel veriler belirgin canlılığın olmadığı durumlarda koroner anjiyografinin çok az yarar (yarar varsa) sağladığını ve hatırı sayılır risk taşıdığını göstermiştir. İskemi bilgisinin olmadığı olgularda, fraksiyonel akım rezervi lezyonun hemodinamik önemi konusunda bilgi verir. 70 Koroner anjiyografi, akut KY (AKY) (şok veya akut akciğer ödemi) olan bazı seçilmiş hastalarda, özellikle bu durum akut koroner sendromla ilişkili ise, acil olarak gereklidir (bkz Bölüm ve revaskülarizasyon kılavuzları 71 ). Koroner anjiyografi kapak hastalığı olan ve cerrahi düzeltme planlanan hastalarda da endikedir. 4.8 Kardiyak bilgisayarlı tomografi KY olan hastalarda, BT nin temel kullanım alanı koroner anatominin invaziv olmayan bir yöntemle gösterilmesidir. 59 Bu işlemin fayda ve riskleri, yukarıda bahsedildiği gibi, koroner anjiyografi başlığı altında tartışılmalıdır (Bölüm 4.7). 5. Diğer tetkikler 5.1 Kalp kateterizasyonu ve endomiyokardiyal biyopsi Konstriktif veya restriktif kardiyomiyopati şüphesi olan hastalarda, diğer invaziv olmayan görüntüleme yöntemleri ile birleştirilerek kullanılacak kalp kateterizasyonu doğru tanının konmasında yararlıdır (bkz. Tablo 7). Miyokardit ve infiltratif hastalık (örn. amiloidoz, bkz. Tablo 7) şüphesi olan hastalarda endomiyokardiyal biyopsi tanıyı doğrulamak için gerekebilir. Bu işlemin kullanımı diğer kılavuzlarda ayrıntılı olarak tanımlanmıştır Egzersiz testi Egzersiz testi, egzersiz kapasitesinin ve eforla gelen nefes darlığı ve yorgunluk gibi belirtilerin nesnel olarak değerlendirilmesine olanak tanır. 73 Altı-dakikalık yürüme testi, çeşitli treadmill ve bisiklet protokolleri mevcuttur. Gaz değişim analizi nefes darlığının kardiyak ve solunumsal nedenlerinin ayırımında yardımcıdır, anaerobik eşiğe ulaşılıp ulaşılmadığını gösterir ve prognostik bilgi sağlar (zirve oksijen tüketimi, kalp transplantasyonu adaylarının değerlendirilmesinin bir parçası olarak ölçülür). Etkin tedavi almayan bir hastada normal egzersiz kapasitesi semptomatik KY tanısını dışlar, ancak egzersiz kapasitesi ile, EF de dahil, istirahat hemodinamik ölçümleri arasında zayıf bir bağıntı olduğu unutulmamalıdır. 5.3 Genetik testler Genetik testlerin idiyopatik dilate ve hipertrofik kardiyomiyopatideki artan önemi başka yerlerde ayrıntılı olarak anlatılmıştır. 16 Son zamanlarda, dilate kardiyomiyopati ve AV blok veya prematür beklenmeyen ani ölüm için aile öyküsü olan hastalarda, profilaktik bir implante edilebilir kardiyoverter-defibrilatör (CD) endike olabileceği için, önerilmektedir. 5.4 Ambulatuvar elektrokardiyografik monitorizasyon Ambulatuvar EKG monitorizasyonu, aritmi veya bradikardiyi düşündüren belirtileri (örn. çarpıntı veya senkop) olan hastaların değerlendirilmesinde ve AF li hastalarda ventrikül hızının izleminde değerlidir. KY ye neden olan veya KY yi şiddetlendiren atriyal ve ventriküler aritmilerin tiplerinin, sıklığının ve süresinin, sessiz iskemi ve bradikardi ataklarının ve ileti bozukluklarının belirlenmesinde kullanışlıdır. 6. Prognoz Pek çoğu yaş, etiyoloji, NYHA sınıfı, EF, önemli eşlik eden hastalıklar (böbrek işlev bozukluğu, diyabet, anemi, hiperürisemi) ve plazma natriüretik peptit konsantrasyonları gibi kolayca ulaşılabilen verilerden elde edilse de, birçok değişken prognostik bilgi sağlayabilir (Web Tablo 10) Bu değişkenlerin, ve tabiî ki prognozun, zaman içinde değiştiği açıktır. Prognoz değerlendirmesi özellikle hastalara cihazlar ve cerrahi (transplantasyon dahil) açısından önerilerde bulunurken ve hastalar, aileleri ve bakım verenler ile yaşam sonu bakımını planlarken önemlidir. 7. Düşük ejeksiyon fraksiyonlu kalp yetersizliğinde (sistolik kalp yetersizliği) farmakolojik tedavi 7.1 Kalp yetersizliğinin yönetiminde hedefler Tanı konmuş KY hastalarında tedavi hedefleri, belirti ve bulguları iyileştirmek (örn. ödem), hastane başvurularını önlemek ve Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3 93

18 Konjesyon belirti/bulgularını rahatlatmak için diüretikler a ACE inhibitörü (veya tolere edilemezse ARB) b Bir betabloker EKLE b Hala NYHA sınıf -V mü? Evet Hayır c Bir MR antagonisti EKLE b,d Evet Hala NYHA sınıf -V mü? Hayır SVEF %35 mi? Evet Hayır Sinus ritmi ve KH 70 vuru/dk mı? Evet Hayır İvabradin EKLE e Hala NYHA sınıf -V ve EF %35 mi? Evet Hayır QRS süresi 120 Evet Hayır KRT-P/KRT-D düşün f CD düşün g Evet Hala NYHA sınıf -V Hayır Ek özel tedavi gerekmez c Hastalık yönetim programına devam et Digoksin h ve/veya H-SDN i düşün Eğer son-dönem ise LVAD ve/veya transplantasyon düşün ACE: Anjiyotensin dönüştücü enzimi; ARB: Anjiyotensin reseptör blokeri; H-SDN: Hidralazin ve isosorbid dinitrat; CD: mplante edilebilen kardiyoverter-defibrilatör; KH: Kalp hızı; KRT-D: Kardiyak resenkronizasyon tedavisi defibrilatör; KRT-P: Kardiyak resenkronizasyon tedavisi pacemaker; LBBB: sol dal bloğu; LVAD: Sol ventrikül destek cihazı; MR antagonisti: Çineralokortikoit reseptör antagonisti; NYHA: New York Kalp Cemiyeti; SVEF: Sol ventrikül ejeksiyon fraksiyonu a Diüretikler konjesyon belirti ve bulgularını rahatlatmak için gerekiyorsa kullanılabilir (bkz Bölüm 7.5) ama hastaneye yatış ve ölümü azalttıkları gösterilememiştir. b Etkisi kanıtlanmış doza veya bu dozun altındaki en fazla tolere edilebilen doza kadar titre edilmelidir. c Miyokart enfarktüsü öyküsü ve SVEF %35 olan asemptomatik hastalarda CD düşünülmelidir. d Eğer mineralokortikoit reseptör antagonisti tolere edilemezse, alternatif olarak ACE inhibitörüne bir ARB eklenebilir. e Avrupa İlaç Ajansı (European Medicines Agency) kalp hızı 75 vuru/dk olan hastalarda ivabradinin kullanımını onaylamıştır. Betablokere kontrendikasyonu olan veya betablokeri tolere edemeyen hastalarda da düşünülebilir. f Ayrınıtlar için Bölüm 9.2 ye bakın-endikasyon kalp ritmi, NYHA sınıfı, QRS süre süresi, QRS morfolojisi ve SVEF ye göre değişmektedir. g NYHA sınıf V olgularda endike edildir. h Digoksin atriyal fibrilasyonlu hastalarda ventrikül hızını kontrol etmek amacıyla daha erken verilebilir-genellikle bir betabloker ile birlikte kullanılır. i Hidralazin ve isosorbid dinitrat kombinasyonu ACE inhibitörü veya ARB yi tolere edemeyen hastalarda daha erken dönemde de düşünülebilir. Şekil 2 Kronik semptomatik sistolik kalp yetersizliği (NYHA sınıf -V) hastalarda tedavi seçenekleri 94 Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3

19 Semptomatik sistolik kalp yetersizliği (NHYA sınıf - V) olan hastalar için önerilen farmakolojik tedaviler Öneriler Sınıf a Düzey b Kaynak c EF %40 olan tüm hastalarda, KY nedeniyle hastaneye yatışları ve erken ölüm riskini azaltmak için, bir betablokere ek olarak bir ACE inhibitörü önerilir. EF %40 olan tüm hastalarda, KY nedeniyle hastaneye yatışları ve erken ölüm riskini azaltmak için, bir ACE-inhibitörüne (veya ACE inhibitörü tolere edilemiyorsa ARB ye) ek olarak bir betabloker önerilir. Bir ACE inhibitörü (veya ACE inhibitörü tolere edilemiyorsa ARB) ve bir beta-bloker tedavisine rağmen belirtileri devam eden (NHYA sınıf -V) ve EF %35 olan tüm hastalara, KY nedeniyle hastaneye yatışları ve erken ölüm riskini azaltmak için, bir MRA önerilir. A A A ,100 ACE: Anjiyotensin-dönüştürücü enzim; ARB: Anjiyotensin reseptör blokeri; EF: Ejeksiyon fraksiyonu; KY: Kalp yetersizliği; MRA: Mineralokortikoid reseptör antagonisti; NHYA: New York Kalp Cemiyeti. a Öneri sınıfı. b Kanıt düzeyi. c Kaynaklar. sağkalımı arttırmaktır. Klinik çalışmaların odak noktası önceleri mortalite iken, KY ile ilişkili hastane yatışlarını önlemenin de hastalar ve sağlık sistemleri için önemli olduğu fark edilmiştir. 81 Mortalite ve hastaneye başvuru hızlarındaki azalmanın her ikisi de, etkili tedavilerin KY nin ilerleyici kötüleşmesini önleme veya azaltma başarısını yansıtmaktadır. Bu durum, sıklıkla SV de tersine yeniden şekillenme ve dolaşan natriüretik peptit konsantrasyonlarında azalma ile beraberdir. 82, 83 Belirtilerin rahatlatılması, yaşam kalitesinin iyileşmesi ve işlevsel kapasitenin artışı hastalar için de azami öneme sahiptir; ancak bunlar pek çok çalışmada birincil sonlanım noktası olarak kabul edilmemiştir. 84 Bu, kısmen ölçümlerinin zor olması, kısmen de önceki çalışmalarda bu sonlanım noktalarını iyileştiren tedavilerden bazılarının sağkalımı azalttığının gösterilmesi ile ilişkilidir. 85,86 Ancak, etkin farmakolojik tedaviler ve KRT, hem bu sonlanım noktalarını iyileştirmekte, hem de mortalite ve hastane başvurularını azaltmaktadır. Şekil 2, DEF-KY hastalarında ilaç kullanımını (ve cihaz kullanımını) içeren tedavi stratejisini göstermektedir; her tedavi için öneriler aşağıda özetlenmiştir. Üç nörohumoral antagonist bir ACE inhibitörü [veya anjiyotensin reseptör blokeri (ARB)], bir betabloker ve bir MRA- sistolik KY seyrinin değiştirilmesinde temel teşkil eder ve her hastada verilmesi en azından düşünülmelidir. Bunlar sıklıkla konjesyon belirti ve bulgularını rahatlatmak için verilen bir diüretik ile bir arada kullanılmaktadır. Takip eden metin, Web Tabloları ve Şekil 2 bu bölümdeki önerileri destekleyen kanıtları özetlemektedir. Hastalık seyrini değiştiren tedavilerin önerilen dozları Tablo 14 de verilmiştir. Bölüm 7.4 de verilen öneriler DEF-KY hastalarında kullanımından sakınılması gereken ilaçları özetlemektedir. 7.2 Sistolik kalp yetersizliği olan olası tüm hastalara önerilen tedaviler Anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri ve betablokerler Betablokerlerle yapılmış temel çalışmalar, ACE inhibitörü -ve çoğu olguda bir diüretik tedavi- almasına rağmen devam eden belirtileri ve ısrarcı düşük EF değerleri olan hastalarla yürütülmüştür. Buna rağmen, bu tedavilerin birbirlerini tamamlayıcı olduğu ve DEF-KY tanısı konduktan sonra mümkün olan en kısa sürede bir betabloker ve bir ACE inhibitörü tedavisinin başlatılmasına ilişkin görüş birliği bulunmaktadır. Bu kısmen, betablokerler sıklıkla EF de önemli derecede iyileşme sağlarken, ACE inhibitörlerinin SV yeniden şekillenmesi (remodeling) üzerindeki ılımlı etkisi nedeniyledir. Ek olarak, betablokerler anti-iskemik ajanlardır, olasılıkla ani kardiyak ölüm riskini azaltmada daha etkilidir ve toplam mortalitede çarpıcı ve erken bir azalma sağlarlar. Anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörlerinin kullanımını destekleyen anahtar kanıtlar kandinavya Enalapril Sağkalım Çalışması (Cooperative North Scandinavian Enalapril Survival Study - CONSENSUS) 87 ve Sol Ventrikül İşlev Bozukluğu Çalışmaları (Studies of Left Ventricular Disfunction - SOLVD-Treatment 88 ] ortadan ciddiye değişen derecelerde semptomatik KY si olan ~2800 hastayı plasebo ve enalapril gruplarına ayırmıştır. Çoğu diüretik ve digoksin tedavisi kullanmakta, ancak her çalışmada hastaların <%10 u bir betabloker tedavisi almaktadır. CONSENSUS çalışmasına alınan ciddi KY hastalarının %53 ü spironolakton tedavisi almaktadır. tığını göstermiştir [CONSENSUS çalışmasında göreceli risk azalması (RRR) %27 ve SOLVD-Treatment çalışmasında %16]. Aynı zamanda, SOLVD-Treatment çalışmasında KY ile ilişkili hastaneye yatışlarda %26 RRR sağlanmıştır. Bu faydalar, o dönemde kullanılmakta olan geleneksel tedavi (örn. diüretik, digoksin ve spironolakton) ile elde edilen faydalara ek olarak sağlanmıştır. mutlak risk azalması (ARR) %4.5 tur ve bir ölümü ertelemek (ortalama 41 ay) için tedavi edilmesi gereken hasta sayısı [number needed to treat (NNT)] 22 ye denk gelmektedir. Ciddi KY hastalarında (CONSENSUS) bu sayıların karşılıkları %14.6 ARR ve 7 NNT dir (ortalama 6 ay). RKÇ lerin, sadece üç ayda mortalitede kesin azalma sağlandığını gösteren bir meta-analizi ile desteklenmektedir. 89 Bu RKÇ ler aynı zamanda ACE inhibitörlerinin belirtileri iyileştirdiğini, egzersiz toleransını, yaşam kalitesini ve egzersiz perfor- Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3 95

20 mansını arttırdığını göstermiştir. ment of Treatment with Lisinopril and Survival-ATLAS] çalışmasında 90, temel olarak orta-ciddi KY olan 3164 hasta düşük ve yüksek doz lisinopril gruplarına randomize edilmiştir. Yüksek doz lisinopril grubunda, düşük doz lisinopril grubuna göre ölüm ve KY ile ilişkili hastane yatış riskinde %15 RRR sağlanmıştır. şük EF si olan, fakat belirtileri olmayan KY hastalarıyla ( asemptomatik SV sistolik işlev bozukluğu ) yapılmış bir RKÇ den ve akut miyokart enfarktüsü sonrası KY, SV sistolik işlev bozukluğu veya her ikisi birden olan hastalarla yapılmış üç büyük (toplam 5966 hasta) plasebo kontrollü, randomize çalışmadan elde edilmiştir. 91 SOLVD-Prevention çalışmasında (asemptomatik SV sistolik işlev bozukluğu olan 4228 hasta randomize edilmiştir), ölüm veya KY ile ilişkili hastane yatışlarda %20 RRR sağlanmıştır. Kaptopril [Sağkalım ve Ventriküler Genişleme (Survival and Ventricular Enlargement - SAVE)], ramipril [Akut Enfarktüste Ramiprilin Etkinliği (Acute nfarction Ramipril Efficacy-ARE)] ve trandolapril [TRAndolapril Kardiyak Değerlendirme (TRAndolapril Cardiac Evaluation-TRACE)] ile yapılmış olan miyokart enfarktüsü çalışmalarında, ölüm için %26 RRR ve ölüm veya KY ile ilişkili hastane yatışları için %27 RRR sağlanmıştır. 101 meye, hiperkalemiye, semptomatik hipotansiyona, öksürüğe ve nadiren anjiyoödeme neden olabilir. ACE inhibitörü yalnızca yeterli böbrek işlevleri (kreatinin 221 μmol/l veya 2.5 mg/ dl veya hgfh 30 ml/dk/1.73 m 2 ) ve normal serum potasyum seviyeleri olan hastalara verilmelidir (bkz Web Tablo 11). ACE inhibitörlerinin nasıl kullanılacağına yönelik uygulama kılavuzu Web Tablo 11 de verilmiştir. 102 Betablokerlerin kullanımını destekleyen anahtar kanıtlar kerlerle yapılmıştır. (Cardiac nsufficiency Bisoprolol Study - CBS ), Karvedilol Prospektif Randomize Kümülatif Sağkalım (Carvedilol Prospective Randomized Cumulative Survival - COPERNCUS) ve Konjestif Kalp Yetersizliğinde Metoprolol CR/XL Randomize Girişim Çalışması (Metoprolol CR/XL Randomized ntervention Trial in Congestive Heart Failure - MERT-HF)] hafiften ciddiye semptomları olan yaklaşık 9000 KY hastası plasebo veya bir betablokere (bisoprolol, karvedilol veya metoprolol suksinat CR/XL) randomize edilmiştir Hastaların %90 dan fazlası bir ACE inhibitörü veya ARB almaktadır. da RRR ~%34) ve KY ile ilişkili hastane yatışlarını (RRR %28-36) tedavi başlandıktan sonra ~1 yıl içinde azalttığını göstermiştir. Aynı zamanda, COPERNCUS ve MERT-HF çalışmalarında hastaların kendilerinin raporladığı iyilik hallerinde düzelme sağlanmıştır. Bu olumlu etkiler, ACE inhibitörünün dahil olduğu geleneksel tedavi ile sağlanan faydalara ek olarak elde edilmiştir. Tablo 14 Kalp yetersizliğinde (veya miyokart enfarktüsü sonrası) hastalığın seyrini değiştiren ilaçların başlıca randomize çalışmalarda kullanılan kanıta dayalı dozları ACE inhibitörleri Kaptoprila Enalapril Lisinoprilb Ramipril Trandolapril Betablokerler Bisoprolol Karvedilol Metoprolol süksinat (CR/XL) Nebivololc ARB Kandesartan Valsartan Losartanb,c MRA Eplerenon Spironolakton Başlangıç dozu (mg) 6.25 t.i.d 2.5 b.i.d o.d 2.5 o.d 0.5 o.d 1.25 o.d b.i.d 12.5/25 o.d 1.25 o.d 4 ya da 8 o.d 40 b.i.d 50 o.d 25 o.d 25 o.d Hedef doz (mg) fraksiyonu 50 t.i.d b.i.d o.d 5 b.i.d 4 o.d 10 o.d b.i.d 200 o.d 10 o.d 32 o.d 160 b.i.d 150 o.d 50 o.d o.d ACE: Anjiyotensin-dönüştürücü enzim; ARB: Anjiyotensin reseptör blokeri; b.i.d: Günde iki kez; MRA: Mineralokortikoid reseptör antagonisti; o.d: Günde tek doz; t.i.d: Günde üç kez. a ACE inhibitörleri hedef dozları, miyokart enfarktüsü sonrası yapılan çalışmalardan elde edilmiştir. b Aynı ilacın daha yüksek dozunun düşük dozuyla karşılaştırıldığında, mortalite ve morbiditeyi daha etkili azalttığını gösterir, fakat önemli bir plasebo kontrollü randomizekontrollü çalışması olmadığı için en uygun doz belli değildir. c Kalp yetersizliği olan ve akut miyokart enfarktüsü sonrası hastalarda kardiyovasküler ya da tüm nedenlere bağlı mortaliteyi azalttığı gösterilememiş tedavi (bunu sağlayan tedaviye benzer etkinlikte olduğu gösterilmiştir). MERT-HF birleşik) mortalitedeki ARR %4.3 ve (bir ölümü bir yıl ertelemek için) NNT 23 tür. Ciddi KY hastaları için benzer sayılar (COPERNCUS) %7.1 ARR ve 14 NNT dir. yaşlı ( 70 yaş) hastada gerçekleştirilmiş diğer bir plasebo kontrollü RKÇ [Kalp Yetersizlikli Yaşlılarda Nebivolol Girişiminin Sonuçlara ve Yeniden Hastaneye Yatışa Etkileri Çalışması (Study of Effects of Nebivolol ntervention on Outcomes and Rehospitalization in Seniors With Heart Failure-SENORS)] ile desteklenmektedir. Nebivolol ile tedavi, ölüm veya kardiyovasküler nedenlerle hastane yatış birincil sonlanım noktalarında %14 RRR ile sonuçlanmış, ancak mortaliteyi azaltmamıştır. 97 çalışma programı (US carvedilol studies), diğer küçük betabloker çalışmalarının bir meta-analizi ve akut miyokart enfarktüsü sonrası EF %40 olan 1959 hastada yapılan ve ortalama 1.3 yıllık izlem süresinde karvedilol ile mortaltede %23 RRR sağlayan plasebo kontrollü bir RKÇ ile desteklenmektedir. 98 pılan büyük bir RKÇ [Betabloker Sağkalım Değerlendirmesi Çalışması (Betabloker Evaluation of Survival Trial-BEST)] mortalitede anlamlı bir azalma göstermemiştir, ancak çalışmanın 96 Türk Kardiyol Dern Arş 2012, Suppl. 3

Akut ve Kronik Kalp Yetersizliği Tanı ve Tedavisine Yönelik 2012 ESC Kılavuzu

Akut ve Kronik Kalp Yetersizliği Tanı ve Tedavisine Yönelik 2012 ESC Kılavuzu ESC KLAVUZU Akut ve Kronik Kalp Yetersizliği Tanı ve Tedavisine Yönelik 2012 ESC Kılavuzu Avrupa Kardiyoloji Derneği (ESC) Akut ve Kronik Kalp Yetersizliği Tanı ve Tedavisi 2012 Görev Grubu. ESC Kalp Yetersizliği

Detaylı

Kalp Yetersizliğinde Güncel Tedavi Doç. Dr. Bülent Özdemir

Kalp Yetersizliğinde Güncel Tedavi Doç. Dr. Bülent Özdemir Kalp Yetersizliğinde Güncel Tedavi Doç. Dr. Bülent Özdemir Kalp yetmezliği Ventrikülün dolumunu veya kanı pompalamasını önleyen yapısal veya işlevsel herhangi bir kalp bozukluğu nedeniyle oluşan karmaşık

Detaylı

Kardiyak Resenkronizasyon Tedavisi (CRT)

Kardiyak Resenkronizasyon Tedavisi (CRT) Kardiyak Resenkronizasyon Tedavisi (CRT) Dr. Sabri Demircan Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji ABD September 20, 2014 Kardiyoloji Semineri 2009 1 Kalp Yetersizliğinin Ciddiyeti Ölüm Nedenleri

Detaylı

Hangi İlaç Renin Anjiyotensin Aldosteron Sistemini Daha İyi Bloke Eder?

Hangi İlaç Renin Anjiyotensin Aldosteron Sistemini Daha İyi Bloke Eder? Hangi İlaç Renin Anjiyotensin Aldosteron Sistemini Daha İyi Bloke Eder? Prof. Dr. Tevfik Ecder İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı Hangisi Renin-Anjiyotensin

Detaylı

Çalışmaya katılan hasta sayısı: 7601 (7599 hastanın datası toplandı)

Çalışmaya katılan hasta sayısı: 7601 (7599 hastanın datası toplandı) Sevgili Arkadaşlarım, CANTAB için en önemli çalışmamız CHARM Çalışmasıdır.. Eğitimlerde söylediğim gibi adınız-soyadınız gibi çalışmayı bilmeniz ve doğru yorumlayarak kullanmanız son derece önemlidir.

Detaylı

AKUT KORONER SENDROMLARDA OLASILIK SKORLARI VE STRES TESTLERİNİN KULLANIMI

AKUT KORONER SENDROMLARDA OLASILIK SKORLARI VE STRES TESTLERİNİN KULLANIMI AKUT KORONER SENDROMLARDA OLASILIK SKORLARI VE STRES TESTLERİNİN KULLANIMI Yrd. Doç. Dr. Arif Onur EDEN ERZİNCAN ÜNİVERİSTESİ TIP FAKÜLTESİ ACİL TIP ANABİLİM DALI AKUT KORONER SENDROM (AKS) Tanı Kriterleri:

Detaylı

KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK

KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK 1) Holter monitörizasyon - Hastaların kalp ritimlerinin 24 saat boyunca gözlemlenmesidir. - Kardiyak aritmik olayların ve semptomların görüntülenmesiyle esas

Detaylı

KALP YETMEZLİĞİ TEDAVİSİ;

KALP YETMEZLİĞİ TEDAVİSİ; YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE KALP YETMEZLİĞİ TEDAVİSİ; Türk Toraks Derneği 13. Yılık Kongresi İstanbul Prof. Dr. Ali Serdar Fak Marmara Üniversitesi Hastanesi Hipertansiyon ve Ateroskleroz Ünitesi Mayıs 2010

Detaylı

Prof. Dr. Azem AKILLI EÜTF Kardiyoloji İzmir

Prof. Dr. Azem AKILLI EÜTF Kardiyoloji İzmir Kalp yetersizliğine ine sahip yaşlılarda larda Nebivolol ü ün KARDİYAK SONUÇLARA (outcomes)) ve rehospitalizasyon üzerindeki etkileri Prof. Dr. Azem AKILLI EÜTF Kardiyoloji İzmir Hipertansiyonla Mücadele

Detaylı

Takiplerde hastalarda hangi özelliklere dikkat edilmesi gerektiğini

Takiplerde hastalarda hangi özelliklere dikkat edilmesi gerektiğini Dönem IV Kardiyoloji Stajı Konu: Atrial fibrilasyonlu hastaya yaklaşım Amaç: Bu dersin sonunda dönem IV öğrencileri atrial fibrilasyonu tanımlayabilecek, hastaya yaklaşımdaki temel prensipleri belirtebileceklerdir.

Detaylı

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM Dünya genelinde 300 milyon kişiyi etkilediği düşünülmekte Gelişmiş ülkelerde artan prevalansa sahip Hasta veya toplum açısından yüksek maliyetli bir hastalık

Detaylı

ATRİYAL FİBRİLASYON Atriyal fibrilasyon En sık görülen aritmi Epidemiyoloji Aritmiye bağlı hastaneye yatanların 1/3 ü AF li. ABD de tahmini 2.3 milyon, Avrupa da 4.5 milyon insan AF ye sahip. Sıklığı

Detaylı

KRONİK ve AKUT KALP YETERSİZLİĞİ (ESC-HFA) KILAVUZU-2016: Genel Bakış ve Önceki Yıl Kılavuzlarla Karşılaştırması

KRONİK ve AKUT KALP YETERSİZLİĞİ (ESC-HFA) KILAVUZU-2016: Genel Bakış ve Önceki Yıl Kılavuzlarla Karşılaştırması KRONİK ve AKUT KALP YETERSİZLİĞİ (ESC-HFA) KILAVUZU-2016: Genel Bakış ve Önceki Yıl Kılavuzlarla Karşılaştırması Prof. Dr. Mehdi Zoghi Ege Üniversitesi, Kardiyoloji AD Dünya Kalp Yetersizliği Derneği Başkan

Detaylı

YOĞUN BAKIMDA AKUT KALP YETMEZLİĞİNE YAKLAŞIM

YOĞUN BAKIMDA AKUT KALP YETMEZLİĞİNE YAKLAŞIM YOĞUN BAKIMDA AKUT KALP YETMEZLİĞİNE YAKLAŞIM Doç. Dr. Ali Serdar Fak Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Şubat 2009 Tanım: Kalp yetmezliği semptom ve bulgularının hızlı ortaya

Detaylı

Sağlıklı Kan Basıncı Sağlıklı Kalp Atımı

Sağlıklı Kan Basıncı Sağlıklı Kalp Atımı Sağlıklı Kan Basıncı Sağlıklı Kalp Atımı 17 MAYIS 2013 Dünya Hipertansiyon Ligi Girişimidir. 17 MAYIS 2013 Dünya Hipertansiyon Ligi Girişimidir. Hipertansiyon Nedir? Çoğunlukla yüksek kan basıncı olarak

Detaylı

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ 20.05.2010 Giriş I Renovasküler hipertansiyon (RVH), renal arter(ler) darlığının neden

Detaylı

KARDİYOJENİK ŞOK ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KARDİYOLOJİ ANABİLİM DALI

KARDİYOJENİK ŞOK ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KARDİYOLOJİ ANABİLİM DALI KARDİYOJENİK ŞOK ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KARDİYOLOJİ ANABİLİM DALI KARDİYOJENİK ŞOK-TANIM Ø Kardiyojenik şok (KŞ), kardiyak yetersizliğe bağlı uç-organ hipoperfüzyonudur. Ø KŞ taki hemodinamik

Detaylı

Sık ventriküler ekstra vurulara yaklaşım

Sık ventriküler ekstra vurulara yaklaşım Sık ventriküler ekstra vurulara yaklaşım Dr. İlknur CAN Meram Tıp Fakültesi, KONYA 3. Atriyal Fibrilasyon Zirvesi Sık VES tanımı >30/saat.Lown B, et al. Circulation 1971 >60/saat.Kennedy HL, et al. NEJM,

Detaylı

Hazırlayan ekip : Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Çalışma Grubu. Üyeler - Dr.Baktash Morrad - Dr.Ayşe Hüseyinoğlu - Dr.

Hazırlayan ekip : Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Çalışma Grubu. Üyeler - Dr.Baktash Morrad - Dr.Ayşe Hüseyinoğlu - Dr. Genç Kardiyologlar Grup Sorumlusu - Prof.Dr.Oktay Ergene Bilimsel İçeriğin Değerlendirilmesi, Son Düzenleme - Prof.Dr. Recep Demirbağ Düzenleme, Gözden Geçirme - Uz.Dr.Rida Berilğen - Uz.Dr.Barış Düzel

Detaylı

ATRİYAL FİBRİLASYON ABLASYONU KİMLERE, NE ZAMAN YAPILMALIDIR?

ATRİYAL FİBRİLASYON ABLASYONU KİMLERE, NE ZAMAN YAPILMALIDIR? ATRİYAL FİBRİLASYON ABLASYONU KİMLERE, NE ZAMAN YAPILMALIDIR? Dr. Serkan Topaloğlu 3. Atriyal Fibrilasayon Zirvesi 2014 Hız ve Ritm Kontrolü Hastanın tercihi Semptomatik durum (EHRA skoru) AF nin süresi

Detaylı

KRONİK KALP YETERSİZLİĞİ OLAN HASTALARDA NABIZ BASINCI İLE KARDİYOVASKÜLER MORTALİTE ARASINDAKİ İLİŞKİ

KRONİK KALP YETERSİZLİĞİ OLAN HASTALARDA NABIZ BASINCI İLE KARDİYOVASKÜLER MORTALİTE ARASINDAKİ İLİŞKİ T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KARDİYOLOJİ ANABİLİM DALI KRONİK KALP YETERSİZLİĞİ OLAN HASTALARDA NABIZ BASINCI İLE KARDİYOVASKÜLER MORTALİTE ARASINDAKİ İLİŞKİ Dr. TANSEL YILDIRAN UZMANLIK TEZİ

Detaylı

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Dönem V Kardiyoloji Staj Eğitim Programı Eğitim Başkoordinatörü: Dönem Koordinatörü: Koordinatör Yardımcısı: Doç. Dr. Erkan Melih ŞAHİN Yrd. Doç. Dr. Baran GENCER Yrd. Doç. Dr. Oğuz GÜÇLÜ Yrd. Doç. Dr.

Detaylı

YOĞUN BAKIMDA KARDİYAK ARİTMİLERE YAKLAŞIM

YOĞUN BAKIMDA KARDİYAK ARİTMİLERE YAKLAŞIM YOĞUN BAKIMDA KARDİYAK ARİTMİLERE YAKLAŞIM Doç. Dr. Ali Serdar Fak Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Şubat 2009 Konu akışı Yoğun bakım hastalarında aritmi sıklığı ve çeşitleri

Detaylı

Eskimeyen Yeniler: Nabız Hızı ve Nabız Basıncı

Eskimeyen Yeniler: Nabız Hızı ve Nabız Basıncı Kan Basıncında Yeni Kavramlar Eskimeyen Yeniler: Nabız Hızı ve Nabız Basıncı Prof. Dr. Enver Atalar Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Nabız Basıncı Nabız Basıncı: Sistolik

Detaylı

Hipertansiyon ve akut hipertansif atakta ne yapmalı? Prof. Dr. Zeki Öngen İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı

Hipertansiyon ve akut hipertansif atakta ne yapmalı? Prof. Dr. Zeki Öngen İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Hipertansiyon ve akut hipertansif atakta ne yapmalı? Prof. Dr. Zeki Öngen İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Sağlıklı kişi Hipertansiyon: ne yapmalı? Risk faktörlerinden ölüme kardiyovasküler

Detaylı

KRT ye «süper-yanıtlı» olgular - Ne yapalım? Özgür Aslan DEÜ Tıp Fak. Kardiyoloji A.D

KRT ye «süper-yanıtlı» olgular - Ne yapalım? Özgür Aslan DEÜ Tıp Fak. Kardiyoloji A.D KRT ye «süper-yanıtlı» olgular - Ne yapalım? 2017 Özgür Aslan DEÜ Tıp Fak. Kardiyoloji A.D KRT ye «süper-yanıtlı» olgular- Ne yapalım? KRT den en çok kim yararlanıyor? KRT ye «YANIT» tanımları «Süper Yanıt»

Detaylı

Bugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi

Bugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi Hipertansiyon Tedavisi: Bugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi Hipertansiyon Sıklık Yolaçtığı sorunlar Nedenler Kan basıncı hedefleri Tedavi Dünyada Mortalite

Detaylı

ACS de yeni biyolojik markırlar MEHMET KOŞARGELİR HNH 2014-DEDEMAN

ACS de yeni biyolojik markırlar MEHMET KOŞARGELİR HNH 2014-DEDEMAN ACS de yeni biyolojik markırlar MEHMET KOŞARGELİR HNH 2014-DEDEMAN Biyomarkırlar (Tanı) Sınıf 1: Faydalı (Kanıt seviyesi:a) Kardiak spesifik troponin (troponin I veya T hangisi kullanılıyorsa) ACS semptomları

Detaylı

PULMONER HİPERTANSİYONUN. Prof Dr Sait Karakurt Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ana Bilim Dalı

PULMONER HİPERTANSİYONUN. Prof Dr Sait Karakurt Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ana Bilim Dalı PULMONER HİPERTANSİYONUN YBÜ de TEDAVİSİ Prof Dr Sait Karakurt Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ana Bilim Dalı YBÜ-pulmoner hipertansiyon PULMONER VENÖZ HİPERTANSİYON

Detaylı

Pulmoner Emboli Profilaksisi. Tanım. Giriş. Giriş 12.06.2010. Dr. Mustafa YILDIZ Fırat Üniversitesi Acil Tıp AD. Pulmoneremboli(PE):

Pulmoner Emboli Profilaksisi. Tanım. Giriş. Giriş 12.06.2010. Dr. Mustafa YILDIZ Fırat Üniversitesi Acil Tıp AD. Pulmoneremboli(PE): Pulmoner Emboli Profilaksisi Dr. Mustafa YILDIZ Fırat Üniversitesi Acil Tıp AD m Pulmoneremboli(PE): Bir pulmonerartere kan pıhtısının yerleşmesi Distaldeki akciğer parankimine kan sağlanaması Giriş Tipik

Detaylı

TKD/TKYK KORONER BAKIM İLERİ KLİNİK UYGULAMALAR SERTİKASYON PROGRAMININ ÇEKİRDEK EĞİTİM PROGRAMI

TKD/TKYK KORONER BAKIM İLERİ KLİNİK UYGULAMALAR SERTİKASYON PROGRAMININ ÇEKİRDEK EĞİTİM PROGRAMI TKD/TKYK KORONER BAKIM İLERİ KLİNİK UYGULAMALAR SERTİKASYON PROGRAMININ ÇEKİRDEK EĞİTİM PROGRAMI Kardiyovasküler olaylar tüm dünyada en önemli ölüm nedenidir. İnsan ömrünün uzaması kardiyak sorunu olan

Detaylı

Akut Koroner Sendromlar ve Güncel Yaklaşım. Yrd.Doç.Dr. Hasan Büyükaslan Harran üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp A.D.

Akut Koroner Sendromlar ve Güncel Yaklaşım. Yrd.Doç.Dr. Hasan Büyükaslan Harran üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp A.D. Akut Koroner Sendromlar ve Güncel Yaklaşım Yrd.Doç.Dr. Hasan Büyükaslan Harran üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp A.D. Kılavuzlar 2011 Israrcı ST-segment yükselmesi belirtileri göstermeyen hastalarda

Detaylı

Yeni Tanı Atrial Fibrilasyona Yaklaşım

Yeni Tanı Atrial Fibrilasyona Yaklaşım Yeni Tanı Atrial Fibrilasyona Yaklaşım Dr Özlem Özcan Çelebi Atrial Fibrilasyon Zirvesi 2014 Yeni Tanı Atrial Fibrilasyon Akut atak (Hemodinamik bozulma var-yok) Paroksismal Persistant Longstanding persistant

Detaylı

Disritmiler, Ölümcül Disritmiler ve Elektriksel Tedaviler

Disritmiler, Ölümcül Disritmiler ve Elektriksel Tedaviler Disritmiler, Ölümcül Disritmiler ve Elektriksel Tedaviler Olgu 45 yaşında Hipertansiyon için Amlodipin 5 mg Sigara (+) Yoğun alkol kullanımı sonrası fenalık hissi Bilinci bulanık Tedavi? Aritmili Hastaya

Detaylı

Atriyal Fibrilasyonda Akılcı İlaç Kullanımı. Dr Özlem Özcan Çelebi

Atriyal Fibrilasyonda Akılcı İlaç Kullanımı. Dr Özlem Özcan Çelebi Atriyal Fibrilasyonda Akılcı İlaç Kullanımı Dr Özlem Özcan Çelebi Akılcı İlaç Kullanımı Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; uygun ilacı uygun süre ve dozda en uygun maliyetle ve

Detaylı

Anestezi Uygulama II Bahar / Ders:9. Anestezi ve Emboliler

Anestezi Uygulama II Bahar / Ders:9. Anestezi ve Emboliler Anestezi Uygulama II 2017-2018 Bahar / Ders:9 Anestezi ve Emboliler Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI Emboli Nedir? Damarlarda dolaşan kan içerisine hava ya da yabancı cisim girişine bağlı olarak, dolaşımı engelleyen

Detaylı

HİPERTANSİYON & EGZERSİZ

HİPERTANSİYON & EGZERSİZ HİPERTANSİYON & EGZERSİZ HTN %27.8 (ABD DE) 140/90 mmhg PREHİPERTANSİYON SBP:120-139 mmhg DBP:80-89 mmhg Kan basıncı sınıflaması Sistolik kan basıncı(mmhg) Diyastolik kan basıncı (mmhg) İdeal

Detaylı

YÜKSEK KOLESTEROL VE İLAÇ KULLANIMI. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT

YÜKSEK KOLESTEROL VE İLAÇ KULLANIMI. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT YÜKSEK KOLESTEROL VE İLAÇ KULLANIMI Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Yüksek kolesterolde ilaç tedavisi üzerinde çok tartışılan bir konudur. Hangi kolesterol düzeyinde ilaç başlanacağı gerçekten yorumlara açıktır

Detaylı

VAKA SUNUMU. Dr. Arif Alper KIRKPANTUR Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nefroloji Ünitesi

VAKA SUNUMU. Dr. Arif Alper KIRKPANTUR Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nefroloji Ünitesi VAKA SUNUMU Dr. Arif Alper KIRKPANTUR Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nefroloji Ünitesi ÖYKÜ 58 yaşında, erkek hasta, emekli memur, Ankara 1989: Tip 2 DM tanısı konularak, oral antidiyabetik

Detaylı

Congestive Heart Failure

Congestive Heart Failure October 2011 Update Congestive Heart Failure Dr. Mustafa Burak SAYHAN Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD Sunu Planı Kalp Yetersizliği Tanımı Kalp Yetersizliği Çeşitleri Akut Kalp Yetersizliği

Detaylı

AF ve kalp yetmezliğinde ablasyon mu, konvansiyonel tedavi mi? Prof. Dr. Fethi KILIÇASLAN Medipol Üniversitesi

AF ve kalp yetmezliğinde ablasyon mu, konvansiyonel tedavi mi? Prof. Dr. Fethi KILIÇASLAN Medipol Üniversitesi AF ve kalp yetmezliğinde ablasyon mu, konvansiyonel tedavi mi? Prof. Dr. Fethi KILIÇASLAN Medipol Üniversitesi Pulmoner ven izolasyonu Pulmoner ven izolasyonu AF ablasyonunun temel taşıdır. Hedef PV ile

Detaylı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Çalışan açısından, yüksekte güvenle çalışabilirliği belirleyen etkenler:

Detaylı

Bradiaritmiler. Sinüs Bradikardisi. Birinci Derece AV blok. Birinci Derece AV blok. Bradisritmiler

Bradiaritmiler. Sinüs Bradikardisi. Birinci Derece AV blok. Birinci Derece AV blok. Bradisritmiler Bradiaritmiler Bradisritmiler Dr. Ali Vefa SAYRAÇ Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı 20/10/2009 Sinüs bradikardisi Birinci derece AV blok (20msn den uzun PR) İkinci derece AV blok

Detaylı

FETAL DİSRİTMİLERDE TANI VE YÖNETİM. Rukiye Eker Ömeroğlu Prof. Dr

FETAL DİSRİTMİLERDE TANI VE YÖNETİM. Rukiye Eker Ömeroğlu Prof. Dr FETAL DİSRİTMİLERDE TANI VE YÖNETİM Rukiye Eker Ömeroğlu Prof. Dr Fetal Ritim Değerlendirilmesi Transmaternal fetal EKG faydalı değil Sinyal Ortalamalı EKG kullanılabilir Magnetokardiyografi Ekokardiyografi

Detaylı

Prof.Dr.Abdurrahman Oğuzhan. Doç.Dr. Mehmet Güngör KAYA

Prof.Dr.Abdurrahman Oğuzhan. Doç.Dr. Mehmet Güngör KAYA ERCIYES ÜNĠVERSĠTESĠ TIP FAKÜLTESĠ Kardiyoloji Anabilim Dalı I. GENEL BĠLGĠLER Dersin Adı MED 607 KARDİYOLOJİ STAJI Yerel Kredi: Yıl ve Dönemi 011-01 6. SINIF AKTS Kredi:3 Öğretim Üyeleri Prof.Dr.Abdurrahman

Detaylı

KORONER ARTER HASTALIĞINDA BETA BLOKERLER GÖZDEN DÜŞÜYOR MU?

KORONER ARTER HASTALIĞINDA BETA BLOKERLER GÖZDEN DÜŞÜYOR MU? KORONER ARTER HASTALIĞINDA BETA BLOKERLER GÖZDEN DÜŞÜYOR MU? TABİ Kİ HAYIR, HER HASTAYA VERMELİYİZ DR. SABRİ DEMİ RCAN Beta Blokerler Adrenerjik reseptörler katekolaminler tarafından stimüle edilen G-protein

Detaylı

Ders Yılı Dönem-IV Kardiyoloji Staj Programı

Ders Yılı Dönem-IV Kardiyoloji Staj Programı 2018 2019 Ders Yılı Dönem-IV Kardiyoloji Staj Programı DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM 4 KARDİYOLOJİ STAJI EĞİTİM PROGRAMI Stajın adı Stajın süresi Öğretim yeri Anabilim dalı başkanı Staj sorumluları

Detaylı

Nabızsız Arrest. TYD Algoritması: Yardım çağır KPR başla O2 ver Monitöre veya defibrilatöre bağla. Ritim kontrolü

Nabızsız Arrest. TYD Algoritması: Yardım çağır KPR başla O2 ver Monitöre veya defibrilatöre bağla. Ritim kontrolü İKYD Kardiyak Arrest Algoritmi Tüm nabızsız kardiyak arrest vakalarında ritim (Şoklanabilir ve Şoklanamaz): Ventriküler fibrilasyon/nabızsız Ventriküler Taşikardi (Şoklanabilir) Nabızsız Elektriksel Aktivite

Detaylı

Şizofrenide QT ve P Dispersiyonu

Şizofrenide QT ve P Dispersiyonu Şizofrenide QT ve P Dispersiyonu Sema Baykara*, Mücahit Yılmaz**, Murat Baykara*** *Elazığ Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi AMATEM Kliniği **Elazığ Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kardiyoloji Kliniği

Detaylı

Antihipertansif ilaçlar sabah alınmalı

Antihipertansif ilaçlar sabah alınmalı Antihipertansif ilaçlar sabah alınmalı Dr. Ahmet Temizhan Türkiye Yüksek İhtisas EAH Kardiyoloji Kliniği Karabük Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD Bir tane antihipertansif ilaç kullanıyorum Bunu

Detaylı

ST YÜKSELMESİZ AKUT KORONER SENDROMDA GİRİŞİMSEL TEDAVİ STRATEJİSİ

ST YÜKSELMESİZ AKUT KORONER SENDROMDA GİRİŞİMSEL TEDAVİ STRATEJİSİ ST YÜKSELMESİZ AKUT KORONER SENDROMDA GİRİŞİMSEL TEDAVİ STRATEJİSİ Sabahattin Umman İTF Kardiyoloji Anabilim Dalı 1 /18 Akut Koroner Sendromlar Önemleri Miyokart Hasarı Fonksiyon kaybı, Patolojik Fonksiyon

Detaylı

DEKOMPANSE KALP YETMEZLİĞİNİN ACİL SERVİS YÖNETİMİ DR ŞÜKRÜ KOÇKAN KIZILTEPE DEVLET HASTANESİ

DEKOMPANSE KALP YETMEZLİĞİNİN ACİL SERVİS YÖNETİMİ DR ŞÜKRÜ KOÇKAN KIZILTEPE DEVLET HASTANESİ DEKOMPANSE KALP YETMEZLİĞİNİN ACİL SERVİS YÖNETİMİ DR ŞÜKRÜ KOÇKAN KIZILTEPE DEVLET HASTANESİ Sunum planı Kalp yetmezliği tanımı Kalp yetmezliği tipleri sınıflandırma Akut kalp yetmezliği kliniği Akut

Detaylı

Dolaşım Sistemi Dicle Aras

Dolaşım Sistemi Dicle Aras Dolaşım Sistemi Dicle Aras Kalbin temel anatomisi, dolaşım sistemleri, kalbin uyarlaması, kardiyak döngü, debi, kalp atım hacmi ve hızı 3.9.2015 1 Kalbin Temel Anatomisi Kalp sağ ve sol olmak üzere ikiye

Detaylı

Antiaritmik ilaçlar. Prof. Dr. Öner Süzer Antiaritmik ilaç preparatları

Antiaritmik ilaçlar. Prof. Dr. Öner Süzer  Antiaritmik ilaç preparatları Antiaritmik ilaçlar Prof. Dr. Öner Süzer www.onersuzer.com 1 Antiaritmik ilaç preparatları 2 2 1 3 3 Aritmiler ve temel bilgiler I Aritmi (disritmi), normal sinüs ritminden herhangi bir sapma ve kalp atımlarındaki

Detaylı

Ventriküler takikardi EKG si. Dr.Ahmet Akyol Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji ABD 3.Atriyal Fibrillasyon Zirvesi, Antalya 2014

Ventriküler takikardi EKG si. Dr.Ahmet Akyol Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji ABD 3.Atriyal Fibrillasyon Zirvesi, Antalya 2014 Ventriküler takikardi EKG si Dr.Ahmet Akyol Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji ABD 3.Atriyal Fibrillasyon Zirvesi, Antalya 2014 Özet Tanım Ayırıcı tanı EKG kriterleri Spesifik VT türleri Geniş

Detaylı

Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi

Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi Dr. Ali Ayberk Beşen Başkent Üniversitesi Tıbbi Onkoloji BD Giriş Sitotoksik tedaviler herhangi

Detaylı

Konjestif Kalp Yetmezliğinde Solunum Desteği. Uzm. Dr. Nil ÖZYÜNCÜ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı

Konjestif Kalp Yetmezliğinde Solunum Desteği. Uzm. Dr. Nil ÖZYÜNCÜ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Konjestif Kalp Yetmezliğinde Solunum Desteği Uzm. Dr. Nil ÖZYÜNCÜ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Solunum yetmezliği ile başvuran dekompanse kalp yetmezliği hastası 76 yaşında,

Detaylı

Çok Kesitli Bilgisayarlı Tomografik Koroner Anjiyografi Sonrası Uzun Dönem Kalıcı Böbrek Hasarı Sıklığı ve Sağkalım ile İlişkisi

Çok Kesitli Bilgisayarlı Tomografik Koroner Anjiyografi Sonrası Uzun Dönem Kalıcı Böbrek Hasarı Sıklığı ve Sağkalım ile İlişkisi Çok Kesitli Bilgisayarlı Tomografik Koroner Anjiyografi Sonrası Uzun Dönem Kalıcı Böbrek Hasarı Sıklığı ve Sağkalım ile İlişkisi Hamza Sunman 1, Mustafa Arıcı 2, Hikmet Yorgun 3, Uğur Canpolat 3, Metin

Detaylı

Kalp Yetersizliği Olan Hastaların Tedavisinde Kıvrım Diüretiklerinin Dozunu Belirleyen Faktörler

Kalp Yetersizliği Olan Hastaların Tedavisinde Kıvrım Diüretiklerinin Dozunu Belirleyen Faktörler Kalp Yetersizliği Olan Hastaların Tedavisinde Kıvrım Diüretiklerinin Dozunu Belirleyen Faktörler Deniz Kaya, Atike Gül, Damlasu Selcen Bağcaz, Ezgi Sümer, Mehmet Emre Peker, Ceren Yapar Danışman: Doç.

Detaylı

AKUT KALP YETMEZLİĞİ. Dr. Ahmet Burak ERDEM

AKUT KALP YETMEZLİĞİ. Dr. Ahmet Burak ERDEM AKUT KALP YETMEZLİĞİ Dr. Ahmet Burak ERDEM TANIM Kalbin 2 önemli fonksiyonu vardır. Vücudun ihtiyacı olan debiyi sağlamak, Organların perfüzyonunu devam ettirecek arteriyal basıncı oluşturmaktır. TANIM

Detaylı

ACE İnhibitörleri ve Yeni Çalışmalar: Mİ ve Kalp Yetersizliğinde Ne Değişti?

ACE İnhibitörleri ve Yeni Çalışmalar: Mİ ve Kalp Yetersizliğinde Ne Değişti? ACE İnhibitörleri ve Yeni Çalışmalar: Mİ ve Kalp Yetersizliğinde Ne Değişti? Prof. Dr. Barış İlerigelen İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Kardiyovasküler Korunmada

Detaylı

Bir ARB Olarak Olmesartan. Prof. Dr. Tevfik Ecder İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı

Bir ARB Olarak Olmesartan. Prof. Dr. Tevfik Ecder İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı Bir ARB Olarak Olmesartan Prof. Dr. Tevfik Ecder İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı PatenT (Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension

Detaylı

Akut ve kronik kalp yetersizliği tanı ve tedavisi: Yeni 2008 Avrupa Kardiyoloji Derneği kılavuzunda neler değişti?

Akut ve kronik kalp yetersizliği tanı ve tedavisi: Yeni 2008 Avrupa Kardiyoloji Derneği kılavuzunda neler değişti? Türk Kardiyol Dern Arş - Arch Turk Soc Cardiol 2009;37(5):295-300 295 Editöryal Yorum / Editorial Akut ve kronik kalp yetersizliği tanı ve tedavisi: Yeni 2008 Avrupa Kardiyoloji Derneği kılavuzunda neler

Detaylı

UYKU. Üzerinde beni uyutan minder Yavaş yavaş girer ılık bir suya. Hind'e doğru yelken açar gemiler, Bir uyku âleminden doğar dünya...

UYKU. Üzerinde beni uyutan minder Yavaş yavaş girer ılık bir suya. Hind'e doğru yelken açar gemiler, Bir uyku âleminden doğar dünya... UYKU Üzerinde beni uyutan minder Yavaş yavaş girer ılık bir suya. Hind'e doğru yelken açar gemiler, Bir uyku âleminden doğar dünya... Sırça tastan sihirli su içilir, Keskin Sırat koç üstünde geçilir, Açılmayan

Detaylı

DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR

DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI D.P.Ü. KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR PROF. DR. AHMET HAKAN VURAL OP. DR. GÜLEN SEZER ALPTEKİN ERKUL OP. DR. SİNAN ERKUL

Detaylı

AORT KAPAK HASTALIKLARI. Prof. Dr. Binali MAVİTAŞ Dicle Üniverstiesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi A.D.

AORT KAPAK HASTALIKLARI. Prof. Dr. Binali MAVİTAŞ Dicle Üniverstiesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi A.D. AORT KAPAK HASTALIKLARI Prof. Dr. Binali MAVİTAŞ Dicle Üniverstiesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi A.D. AORT STENOZU Valvular Subvalvular Supravalvular VALVULAR STENOZ Romatizmal AS Akut romatizmal

Detaylı

Diyaliz Hastalarında Antihipertansif İlaç Seçimi ve Pratik Öneriler

Diyaliz Hastalarında Antihipertansif İlaç Seçimi ve Pratik Öneriler Diyaliz Hastalarında Antihipertansif İlaç Seçimi ve Pratik Öneriler Doç. Dr. Sabahat Alışır Ecder Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı KDIGO önerilerine

Detaylı

Hipertansiyon. Prof Dr HüseyinYılmaz. Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi

Hipertansiyon. Prof Dr HüseyinYılmaz. Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hipertansiyon Prof Dr HüseyinYılmaz Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyovasküler Hastalıklar USA verilerine göre % 32.3 ---3 ölümden 1 i Daha fazla ölüm ise ortalama yaşam beklentisinden önce (78-USA

Detaylı

HİPERTROFİK KARDİYOMİYOPATİ

HİPERTROFİK KARDİYOMİYOPATİ ANİ ÖLÜMLE İLİŞKİLİ YAPISAL KALP HASTALIKLARIN TEDAVİSİNDE SON GELİŞMELER HİPERTROFİK KARDİYOMİYOPATİ Dr. Murat Sucu Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD. Tanım Eko, MR veya CT ile Herhangi

Detaylı

Diabetes mellitus ve Kalp Kalp Yetersizliği: Kardiyovasküler sonuç olarak göz ardı mı ediliyor?

Diabetes mellitus ve Kalp Kalp Yetersizliği: Kardiyovasküler sonuç olarak göz ardı mı ediliyor? Diabetes mellitus ve Kalp Kalp Yetersizliği: Kardiyovasküler sonuç olarak göz ardı mı ediliyor? Prof.Dr.Mehmet Birhan YILMAZ, FESC, FACC, FHFA Türk Kardiyoloji Derneği Kalp Yetersizliği ÇG Başkanı (2014-2016)

Detaylı

Prof. Dr. Ferit Çiçekçioğlu, Yrd. Doç. Ertan Demirdaş, Yrd. Doç. Dr. Kıvanç Atılgan

Prof. Dr. Ferit Çiçekçioğlu, Yrd. Doç. Ertan Demirdaş, Yrd. Doç. Dr. Kıvanç Atılgan Kalp Kapağı Hastalıkları Nelerdir? Prof. Dr. Ferit Çiçekçioğlu, Yrd. Doç. Ertan Demirdaş, Yrd. Doç. Dr. Kıvanç Atılgan Bozok Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi AD. Giriş

Detaylı

Göğüs Ağrısı Olan Hasta. Dr. Ö.Faruk AYDIN / 06.04.2016

Göğüs Ağrısı Olan Hasta. Dr. Ö.Faruk AYDIN / 06.04.2016 Göğüs Ağrısı Olan Hasta Dr. Ö.Faruk AYDIN / 06.04.2016 Göğüs Ağrısı??? Yan ağrısı? Sırt ağrısı? Mide ağrısı? Karın ağrısı? Boğaz ağrısı? Omuz ağrısı? Meme ağrısı? Akut Göğüs Ağrısı Aniden başlar-tipik

Detaylı

DOLAŞIM SİSTEMİ TERİMLERİ. Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire

DOLAŞIM SİSTEMİ TERİMLERİ. Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire DOLAŞIM SİSTEMİ TERİMLERİ Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire Dokuların oksijen ve besin ihtiyacını karşılayan, kanın vücutta dolaşmasını temin eden, kalp ve kan damarlarının meydana getirdiği sisteme dolaşım

Detaylı

GEBELİK ve BÖBREK HASTALIKLARI

GEBELİK ve BÖBREK HASTALIKLARI GEBELİK ve BÖBREK HASTALIKLARI Gebelikte ortaya çıkan fizyolojik değişiklikler Sodyum ve su retansiyonu Sistemik kan basıncında azalma Böbrek boyutunda artma ve toplayıcı sistemde dilatasyon Böbrek kan

Detaylı

KAPAK HASTALIKLARINDA TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?

KAPAK HASTALIKLARINDA TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR? KAPAK HASTALIKLARINDA TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR? Prof.Dr. Batuhan Özay İstanbul MedicineHospital, Kalp ve Damar Cerrahisi Kliniği Kapak hastalıkları hastalığın başvuru anındaki ciddiyeti ve hasta profiline

Detaylı

KADIN KALBİ. Dr.Işıl Uzunhasan İ.Ü.Kardiyoloji Enstitüsü

KADIN KALBİ. Dr.Işıl Uzunhasan İ.Ü.Kardiyoloji Enstitüsü KADIN KALBİ 1 Dr.Işıl Uzunhasan İ.Ü.Kardiyoloji Enstitüsü KLİNİK DEĞERLENDİRME 41 yaş kadın hasta 3 günden beri süren göğüs ağrısı beraberinde nefes darlığı yakınması 20 yıldan beri 1 p/gün sigara içimi;

Detaylı

17.Kas İskemik Kalp Hastalıklarının Patolojisi

17.Kas İskemik Kalp Hastalıklarının Patolojisi Dönem 3 Kurul 3 13.Kas.17 09:00 09:50 Kalp damar Hastalıklarında anamnez, semptom ve bulgular S. YILMAZER KARDİYOLOJİ Pazartesi 10.00-10.50 Kalp damar Hastalıklarında anamnez, semptom ve bulgular S. YILMAZER

Detaylı

AKUT KORONER SENDROMDA ANTİPLATELET SEÇİMİ; NE, NE ZAMAN? DOÇ. DR. AYHAN SARITAŞ DÜZCE ÜNİVERSİTESİ ACİL TIP AD

AKUT KORONER SENDROMDA ANTİPLATELET SEÇİMİ; NE, NE ZAMAN? DOÇ. DR. AYHAN SARITAŞ DÜZCE ÜNİVERSİTESİ ACİL TIP AD AKUT KORONER SENDROMDA ANTİPLATELET SEÇİMİ; NE, NE ZAMAN? DOÇ. DR. AYHAN SARITAŞ DÜZCE ÜNİVERSİTESİ ACİL TIP AD Plan AKS Patofizyolojisi Antiplatelet Mekanizma Antiplatelet İlaç Çalışmaları UA/NSTEMI de

Detaylı

Doç.Dr. Mehmet Güngör KAYA

Doç.Dr. Mehmet Güngör KAYA ERCIYES ÜNĠVERSĠTESĠ TIP FAKÜLTESĠ KARDİYOLOJİ Anabilim Dalı I. GENEL BĠLGĠLER Dersin Adı MED 402 KARDİYOLOJİ STAJI Yerel Kredi:2 Yıl ve Dönemi 4. sınıf & 7. ya da 8. sömestr AKTS Kredi:3 Öğretim Üyeleri

Detaylı

Nabızsız Arrest. TYD Algoritması: Yardım çağır KPR başla O2 ver Monitöre veya defibrilatöre bağla. Ritim kontrolü

Nabızsız Arrest. TYD Algoritması: Yardım çağır KPR başla O2 ver Monitöre veya defibrilatöre bağla. Ritim kontrolü Algoritmalar Kardiyak Arrest Algoritmi Tüm nabızsız kardiyak arrest vakalarında ritim (Şoklanabilir ve Şoklanamaz): Ventriküler fibrilasyon/nabızsız Ventriküler Taşikardi (Şoklanabilir) Nabızsız Elektriksel

Detaylı

Yakınması: Efor sonrası nefes darlığı, sabahları şiddetli olan ense ağrısı, yorgunluk

Yakınması: Efor sonrası nefes darlığı, sabahları şiddetli olan ense ağrısı, yorgunluk 62 y., kadın, emekli bankacı İzmir de oturuyor. Yakınması: Efor sonrası nefes darlığı, sabahları şiddetli olan ense ağrısı, yorgunluk Öykü: 12 yıldır hipertansif. İlaçlarını düzenli aldığını ve diyete

Detaylı

Kalp Kapak Hastalıkları

Kalp Kapak Hastalıkları BR.HLİ.085 içerisinde kanın bulunduğu dört odacık vardır. Bunlardan ikisi sağ, ikisi ise sol kalp yarımında bulunur. Kalbe gelen kan önce sağ atriuma gelir ve kalbin sağ kulakcığı ve sağ karıncığı arasında

Detaylı

II. BÖLÜM HEMOFİLİDE KANAMA TEDAVİSİ

II. BÖLÜM HEMOFİLİDE KANAMA TEDAVİSİ HEMOFİLİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU Önsöz... IX-X Türk Hematoloji Derneği Yönetim Kurulu... XI Hemofili Bilimsel Alt Komitesi Üyeleri (2014-2018 dönemi)... XI Kısaltmalar... XII I. BÖLÜM HEMOFİLİ TANISI TANIM...

Detaylı

Mustafa Kemal YILDIRIM*, Tülay TUNÇER PEKER*, Dilek KARAASLAN*, Betül MERMİ CEYHAN**, Oktay PEKER***

Mustafa Kemal YILDIRIM*, Tülay TUNÇER PEKER*, Dilek KARAASLAN*, Betül MERMİ CEYHAN**, Oktay PEKER*** Mustafa Kemal YILDIRIM*, Tülay TUNÇER PEKER*, Dilek KARAASLAN*, Betül MERMİ CEYHAN**, Oktay PEKER*** Süleyman Demirel Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji AD*, Biyokimya AD**, Kalp Damar Cerrahi

Detaylı

Dr. Burak KATİPOĞLU Ankara E.A.H. Acil Tıp

Dr. Burak KATİPOĞLU Ankara E.A.H. Acil Tıp Dr. Burak KATİPOĞLU Ankara E.A.H. Acil Tıp Giriş Miyokardiyal perfüzyon ve kardiyak fonksiyon bozukiuğu tüm vücudun kan akımını etkiler. Bunun sonucu olarak kardiyak pompa fonksiyonu azaldığında hedef

Detaylı

ULUSAL KALP SAĞLIĞI POLİTİKASI ANA İLKELERİ

ULUSAL KALP SAĞLIĞI POLİTİKASI ANA İLKELERİ ULUSAL KALP SAĞLIĞI POLİTİKASI ANA İLKELERİ 1. Dünyada kalp-damar hastalıkları ile ilgili epidemiyolojik gerçekler 1.1. Kalp ve Damar Hastalığı Kavramı 1.2. Dünyada Kalp ve Damar Hastalıklarının Epidemiyolojisi

Detaylı

PULMONER EMBOLİ TANISINDA

PULMONER EMBOLİ TANISINDA PULMONER EMBOLİ TANISINDA KARDİYAK BELİRTE AKDENİZ ÜNİVERSİTES TESİ TIP FAKÜLTES LTESİ ACİL L TIP ANABİLİM M DALI Dr. İlker GÜNDG NDÜZ 12-01 01-2010 ÖZET PE tanısı koymak veya onaylamak; Kısa vadeli prognoz

Detaylı

BRADİKARDİK HASTAYA YAKLAŞIM

BRADİKARDİK HASTAYA YAKLAŞIM Türkiye Acil Tıp Derneği Asistan Oryantasyon Eğitimi BRADİKARDİK HASTAYA YAKLAŞIM SB İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi İzmir, 24-27 Mart 2011 Sunumu Hazırlayan Yrd. Doç. Dr Ayhan ÖZHASENEKLER

Detaylı

Mitral yetersizliğinin değerlendirilmesi The evaluation of mitral regurgitation

Mitral yetersizliğinin değerlendirilmesi The evaluation of mitral regurgitation 518 Türk Kardiyol Dern Arş - Arch Turk Soc Cardiol 2011;39(6):518-522 doi: 10.5543/tkda.2011.01762 Nasıl yapalım? / Suggestions on how to do (Ekokardiyografi / Echocardiography) Mitral yetersizliğinin

Detaylı

Prof. Dr. Binali MAVİTAŞ Dicle Üniverstiesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi A.D.

Prof. Dr. Binali MAVİTAŞ Dicle Üniverstiesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi A.D. Prof. Dr. Binali MAVİTAŞ Dicle Üniverstiesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi A.D. Endotel zedelenmesi ATEROSKLEROZ Monositlerin intimaya göçü Lipid yüklü makrofajlar Sitokinler İntimaya kas h. göçü

Detaylı

Tarihçe. Akut Pulmoner Ödem Patofizyoloji ve Tanısal Yaklaşım

Tarihçe. Akut Pulmoner Ödem Patofizyoloji ve Tanısal Yaklaşım Tarihçe Akut Pulmoner Ödem Patofizyoloji ve Tanısal Yaklaşım Dr. Erkan Göksu Acil Tıp A.D. Eski Mısırlılar ve Bizanslılar tarafından tanımlanmış William Harvey dolaşım ile bilgiler William Withering ilk

Detaylı

Dr Talip Asil Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı

Dr Talip Asil Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Dr Talip Asil Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Karotis Arter Hastalığı İskemik İnmelerin yaklaşık %20-25 inde karotis arter darlığı Populasyonda yaklaşık %2-8 oranında

Detaylı

PERİKARDİT GİRİŞ PATOFİZYOLOJİ. Dr. Neslihan SAYRAÇ

PERİKARDİT GİRİŞ PATOFİZYOLOJİ. Dr. Neslihan SAYRAÇ GİRİŞ Perikard PERİKARDİT Dr. Neslihan SAYRAÇ AÜTF Acil Tıp Anabilim Dalı 05/01/2010 Visseral Parietal 50 ml seröz sıvı İnsidansı net olarak bilinmiyor Ancak acil servise AMI olmayan göğüs ağrısı ile başvuran

Detaylı

İNME. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak

İNME. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak İNME Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları TND ye aittir. Kaynak

Detaylı

Stabil koroner arter hastalığında doğrular ve yanlışlar:

Stabil koroner arter hastalığında doğrular ve yanlışlar: Stabil koroner arter hastalığında doğrular ve yanlışlar: Hangi asemptomatik hastaya revaskülarizasyon? Prof. Dr. Sabri Demircan İstanbul Bilim Üniversitesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Koroner arter hastalığında

Detaylı

BRADİARİTMİLERE YAKLAŞIM DOÇ. DR. TAYFUN AÇIL ACIBADEM INTERNATIONAL HOSPITAL ISTANBUL

BRADİARİTMİLERE YAKLAŞIM DOÇ. DR. TAYFUN AÇIL ACIBADEM INTERNATIONAL HOSPITAL ISTANBUL BRADİARİTMİLERE YAKLAŞIM DOÇ. DR. TAYFUN AÇIL ACIBADEM INTERNATIONAL HOSPITAL ISTANBUL 3. Atriyal Fibrilasyon Zirvesi 31 Mayıs 2014 Antalya Kalbin elektriksel anatomisi Bradiaritmilerin patofizyolojisi

Detaylı

Sağlıklı Kan Basıncı Sağlıklı Kalp Atışı. Initiated by the World Hypertension League

Sağlıklı Kan Basıncı Sağlıklı Kalp Atışı. Initiated by the World Hypertension League Sağlıklı Kan Basıncı Sağlıklı Kalp Atışı Initiated by the World Hypertension League MAY 17, 2013 Hipertansiyon Nedir? Hipertansiyon kan basıncı (tansiyon) yüksekliği olarak bilinir. Kan basıncının yüksek

Detaylı

Acil serviste pacemaker kullanımı. Uzm.Dr.Şükrü YORULMAZ S.B.Ü ANKARA EAH ACİL TIP KLİNİĞİ

Acil serviste pacemaker kullanımı. Uzm.Dr.Şükrü YORULMAZ S.B.Ü ANKARA EAH ACİL TIP KLİNİĞİ Acil serviste pacemaker kullanımı Uzm.Dr.Şükrü YORULMAZ S.B.Ü ANKARA EAH ACİL TIP KLİNİĞİ Tarihçe 1950 li yıllarda bradikardi ve asistoli hastalarında transcutanöz pace etkinliği gösterilmiş 1960 lı yıllarda

Detaylı

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyak Yoğun Bakım Sertifika Programı

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyak Yoğun Bakım Sertifika Programı Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyak Yoğun Bakım Sertifika Programı Tanım: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Ankara Hastanesi Kardiyoloji Ana Bilim Dalında uygulanacak olan 2 yıllık kardiyoloji

Detaylı

HODGKIN DIŞI LENFOMA

HODGKIN DIŞI LENFOMA HODGKIN DIŞI LENFOMA HODGKIN DIŞI LENFOMA NEDİR? Hodgkin dışı lenfoma (HDL) veya Non-Hodgkin lenfoma (NHL), vücudun savunma sistemini sağlayan lenf bezlerinden kaynaklanan kötü huylu bir hastalıktır. Lenf

Detaylı