TÜRKİYE DE DOĞUM ve DOĞUM SONU HİZMETLERDEN YARARLANMA. Prof. Dr. Ayşe Akın Doç. Dr. Şevkat Bahar Özvarış

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TÜRKİYE DE DOĞUM ve DOĞUM SONU HİZMETLERDEN YARARLANMA. Prof. Dr. Ayşe Akın Doç. Dr. Şevkat Bahar Özvarış"

Transkript

1 TÜRKİYE DE DOĞUM ve DOĞUM SONU HİZMETLERDEN YARARLANMA Prof. Dr. Ayşe Akın Doç. Dr. Şevkat Bahar Özvarış

2 I. GİRİŞ Doğumun sağlıklı koşullarda ve bir sağlık personelinin yardımıyla yaptırılmasının ve doğum sonrası dönemde ise lohusalık izlemlerinin düzenli olarak verilmesinin anne ve perinatal bebek ölümlerini azalttığı bilinmektedir. Sağlıklı koşullarda doğum ve doğum sonu anne ve yenidoğan bakımı, komplikasyonların azaltılmasında ve komplikasyon gelişmesi durumunda da anne ve bebeklerde ölüm riskinin azaltılmasında temel müdahaledir. Ülkemizde Sağlık Bakanlığı nın önerilerine göre; lohusalık izlemleri; doğumdan sonraki 24 saat içinde bir kez, daha sonra ise, 2. ve 4. haftalarda da birer kez olmak üzere toplam 3 kez yapılmalıdır. Yenidoğanın yaşaması ve sağlıklı olması, bebeğin gereksinimlerinin farkında olarak, yaşamının en önemli olan ilk dakikalarında gereken hizmetin verilmesi ile mümkün olabilir. DSÖ tarafından geliştirilen; anne ve çocuk sağlığında müdahale ve eylemleri yönlendiren ve rehberlik yapan Güvenli Annelik Paketi nde de, anne ve yenidoğan için doğum öncesi bakım, doğum ve doğum sonu bakım anne ve yenidoğan ölümlerinin azaltılmasında temel müdahale olarak yer almaktadır. Yenidoğan ölümlerinin azaltılmasında; canlandırma, hipoterminin önlenmesi, erken ve sadece anne sütünün verilmesi ve enfeksiyonların önlenmesi için gerekli yaklaşımların uygulanması pakette yer alan özel müdahalelerdir Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması nda; doğum ve doğum sonu hizmetlerden yararlanma konusunda ve yenidoğanla ilgili ayrıntılı bilgi toplanmıştır. Bu araştırmada, toplanan bu bilgilerin ileri analizi yapılarak, ülkemizde hizmet sunmada, politika ve stratejilerin belirlenmesinde dikkate alınması gereken konularda bazı ipuçlarının saptanması amaçlanmıştır. II. YÖNTEM 2.1. Araştırmanın Amacı Bu araştırmada; 1998 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması nın verileri kullanılarak doğum ve doğum sonu bakım hizmetlerinden yararlanma konusunda ileri analizler yapmak, elde edilen sonuçları 1993 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması ileri analizlerinin sonuçları ile karşılaştırarak, bu alandaki değişimleri ve hizmet sunmada ve politika belirlemede dikkat edilmesi gereken konularda bazı ipuçlarının saptanması hedeflenmiştir Araştırma Birimi Bu analizde, 1998 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması na (TNSA) ait veriler kullanılmıştır TNSA nda; araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içerisinde olan her bir canlı doğum ile ilgili ayrıntılı bilgi toplanmıştır. Bu araştırmada, araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içerisinde olan 3418 doğumla ilgili, doğum ve doğum sonu bakım bilgisi

3 için, her doğum farklı bir kadın verisiymiş gibi incelenmiştir. Bu nedenle, bu araştırmada araştırma birimi kadın veya gebelikler değil, canlı doğumlardır Araştırmanın bağımlı değişkenleri Bu araştırmada, 1993 TNSA sonuçları ile karşılaştırma yapabilmek ve doğum hizmetlerinden yararlanma konusunda değişimi saptayabilmek için doğuma yardım eden kişi, doğumun yapıldığı yer, sezaryen doğumlar ve doğum sırasında ve doğum sonrası komplikasyonlar incelenmiştir. Doğuma yardım eden kişi: Doğuma yardım eden kişi; hekim, ebe/hemşire ve diğer (geleneksel ebe, akraba, arkadaş ve diğer birleştirilerek) olmak üzere üç kategoride incelenmiştir. Sağlıklı koşullarda doğum: 1993 TNSA ileri analiz sonuçlarıyla karşılaştırma yapabilmek için, bir sağlık kuruluşunda veya evde sağlık personeliyle gerçekleşen doğumlar, sağlıklı koşullarda doğum olarak alınmıştır. Ancak, daha ayrıntılı bilgi sağlayabilmek için bunlar tek bir değişkenle değil, hastanede, birinci basamak kuruluşta, sağlık personeliyle evde ve sağlıklı koşullarda yapılmayan doğumlar olarak dört kategoride incelenmiştir. Sezaryen doğum: Sezaryen ile yapılan doğumlar incelenmiştir. Doğuma yardım eden kişi, sağlıklı koşullarda doğum ve sezaryen doğumlar, araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içindeki doğumlar için incelenmiştir. Doğum sırasında komplikasyon: Doğum sırasında aşırı kanama, yüksek ateş/vajinal akıntı, konvülzyon ve uzamış doğum eylemi ayrı ayrı incelenmiştir. Hafıza faktörünün etkisini azaltmak amacıyla, bu değişken son iki yıllık dönemdeki doğumlar için incelenmiştir Araştırmanın bağımsız değişkenleri 1998 TNSA ileri analizi için araştırmanın bağımsız değişkenleri iki ana grupta toplanarak incelenmiştir: Araştırmanın sosyo-ekonomik değişkenleri: Bölge, yerleşim yeri, annenin eğitimi, eşin eğitimi ve annenin sağlık sigortası, annenin ana dili, Türkçe konuşabilme gibi, doğum ve doğum sonu bakım hizmetlerini almayı etkileyen faktörler olarak tanımlanmıştır. Araştırmanın biyo-demografik değişkenleri: Doğumda anne yaşı, doğum sırası, doğum aralığı, çoğul gebelik, öyküde neonatal ölüm, akraba evliliği ve bu gebeliğin istenme durumu gibi, anne ve çocuk sağlığını doğrudan etkileyen faktörler olarak tanımlanmıştır. Araştırmanın bağımsız değişkenleri olarak tanımlanan bu biyo-demografik değişkenler, aynı zamanda gebelik için risk faktörleri olarak da tanımlanmıştır. Kadının statüsü ile ilgili bazı değişkenler: Evlilikte resmi nikah, evliliğe kimin karar verdiği, evlenirken başlık parası alınması, eşiyle yaşamaya başladığında evde başka birisinin varlığı, eşiyle akraba olma, son 12 ay içinde çalışma, çalışması karşılığında para

4 kazanma, halen çalıştığı işin tipi, kazandığı paranın harcanmasına kimin karar verdiği gibi değişkenlerdir. Bu araştırmada, doğum öncesi bakım (DÖB) hizmetlerinin ileri analizi bölümünde belirtilen DÖB ın niteliği, DÖB alınan yer ve DÖB veren kişi değişkenleri de ara değişken olarak alınarak, sağlıklı koşullarda doğum ile karşılaştırılmıştır Araştırmanın Analizi ve Değerlendirme 1998 TNSA verileri kullanılarak yapılan analizlerde, bağımlı ve bağımsız değişkenlerin frekans dağılımları incelenmiş ve sıklık (prevalans) olarak tanımlanmıştır ve 1998 TNSA araştırmalarındaki sıklık karşılaştırmalarında, prevalanstaki değişim hesaplanırken; son prevalanstan ilk prevalans çıkarılmış ve ilk prevalansa bölünmüş ve yüzde olarak ifade edilmiştir. Eğer iki araştırmadaki paydalar benzer değilse karşılaştırma yapılmamış, sadece 1998 sonuçları verilmiştir. Ayrıca bu araştırmada, bağımsız değişkenlerin karıştırıcı etkisini ortadan kaldırarak bağımlı değişkenlere net etkilerini saptamak amacıyla logistik regresyon uygulanmıştır Araştırmanın kısıtlılıkları 1998 TNSA nda doğum ve doğum sonu bakım hizmetleri ile ilgili veriler, araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içinde olan doğumlar baz alınarak incelendiğinden, bu araştırmada hem doğum, hem de doğum sırasında görülen komplikasyonlar (komplikasyonlar için, son iki yıllık dönem içinde olan doğumlar incelenmiş olsa da) ile ilgili bilgilerde hafıza faktörü nedeniyle hatırlama yanlılığı ndan (recall bias) söz edilebilir. Bu nedenle bu araştırmanın verileri, doğum hizmetleri ile ilgili, sadece ipuçları olarak değerlendirilebilecek bazı genel bulgular olarak dikkatli bir şekilde yorumlanmalıdır. Bu araştırma, 1998 TNSA verileri kullanılarak yapılan sekonder bir analiz olması nedeniyle, araştırma sırasında, doğum hizmetleri ile ilgili ihtiyaç duyulan bütün değişkenler için bilgilerin mevcut olmamasından kaynaklanan yetersizliklerle karşılaşılmıştır.

5 III. DOĞUM HİZMETLERİ 3.1. Doğumların Yapıldığı Yer ve Doğuma Yardım Eden Kişi Araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içerisinde olan 3418 doğum; doğum koşulları, doğuma yardım eden kişi ve doğum özelliklerine göre incelenmiştir TNSA nda, doğumların yapıldığı yere göre dağılımları Tablo 3.1 de gösterilmiştir. Son beş yıllık dönemdeki doğumların %27 si evde, %48 i devlet hastanesi, numune hastanesi veya doğumevinde, %3 ü sağlık ocağı, sağlık evi veya AÇSAP merkezi gibi birinci basamak kuruluşlarda, %12 si SSK hastanelerinde, %8 i özel sektöre ait kuruluşlarda, %2 si ise üniversite hastanelerinde yapılmıştır. Özel sektöre ait kuruluşların içerisinde; özel hastane ve poliklinikler (%7) ve özel doktor muayenehaneleri (%1) yer almaktadır. Buna göre; son beş yılda olan doğumların üçte ikisinden fazlası(%68) hastanelerde, %5 i diğer sağlık kuruluşlarında, dörtte birinden fazlası (%27) ise evde yapılmıştır (Tablo 3.1). Tablo 3.1 Araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içindeki doğumların yapıldığı yerlere göre dağılım, Türkiye 1998 Yer Sayı Yüzde Evde Devlet Sektörü Devlet Hast./Doğumevi Sağlık Ocağı/Sağ. Evi/AÇSAP Merk SSK Hastanesi/Dispanseri Özel Sektör Üniversite Hastanesi Diğer 11 (0.3) Toplam doğumla ilgili veri yok ( ) Gözlem sayısı 50 nin altındadır TNSA sonuçları ile karşılaştırıldığında; bir sağlık kuruluşunda yapılan doğumların (%59.5) sıklığı, %22.7 lik bir artışla, son beş yıllık dönemde %73 e yükselmiş, %40 olan ev doğumlarının sıklığı ise, %33 lük bir azalma ile %27 ye düşmüştür (Tablo 3.2) TNSA nda, araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içindeki doğumlar, doğuma yardım eden kişi açısından incelendiğinde; doğumların %40 ının hekim, %41 inin ebe/hemşire yardımıyla gerçekleştiği görülmüştür. Doğumların %19.4 ü sağlık personeli yardımı olmadan gerçekleşmiştir (Tablo 3.2). Bunların içerisinde geleneksel ebe, akrabaarkadaş ve hiç kimse gibi seçenekler belirtilmiştir TNSA sonuçları ile karşılaştırıldığında; son beş yıllık dönemde ebe/hemşire yardımıyla yapılan doğumların sıklığında %3.6 lık bir azalma, hekim yardımıyla yapılan doğumların sıklığında % 18.1 lik bir artış olmuştur. Son beş yıllık dönemde, sağlık personeli

6 yardımı olmadan yapılan doğumların sıklığında ise %19.5 lik bir azalma saptanmıştır (Tablo 3.2). Araştırmada, doğumların %81.5 inin sağlıklı koşullarda, %18.5 inin ise sağlıklı olmayan koşullarda yapıldığı saptanmıştır TNSA ileri analiz sonuçları ile karşılaştırıldığında; %76 olan sağlıklı koşullarda yapılan doğumların sıklığı, %7.2 lik bir artışla son beş yıllık dönemde %81 e yükselmiştir (Tablo 3.2). Tablo 3.2 Araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içinde doğumun yapıldığı uuuuuuuuyer, doğuma yardım eden kişi ve doğum koşullarına göre yüzde dağılım, uuuuuuuutürkiye, 1993, (n=3700) (n=3401) * Doğumun yapıldığı yer Sağlık kuruluşu Evde Diğer Doğuma yardım eden kişi Hekim Ebe/Hemşire Diğer(sağlık personeli değil) Doğum koşulları** Sağlıksız Evde sağlık personel ile Sağlık kuruluşunda Yüzde (0.2) Yüzde (0.3) Toplam * 1998 de 17 doğumla ilgili veri yok **1993 de 5 doğumla ilgili veri yok. ( ) Gözlem sayısı 50 nin altındadır TNSA nda son beş yıllık dönem içindeki doğumlar, doğum yapılan koşullara göre incelendiğinde; %73 ünün bir sağlık kuruluşunda, %68 inin hastanede, %5.5 inin birinci basamak sağlık kuruluşunda; %8 inin evde bir sağlık personelinin yardımıyla gerçekleştiği, %18.5 inin ise sağlıklı olmayan koşullarda gerçekleştiği görülmektedir (Tablo 3.2 ve Tablo 3.3) TNSA ileri analiz sonuçları ile karşılaştırıldığında; bir sağlık kuruluşunda gerçekleşen doğumların sıklığı %22.7 lik bir artışla %59.5 den %73 e yükselmiş, evde sağlık personeliyle olan doğumların sıklığı ise %49 luk bir azalma ile %16.5 den %8 e düşmüştür. Bunun yanısıra; 1993 TNSA ileri analiz sonuçlarında sağlıksız koşullarda gerçekleşen doğumların sıklığı ise, %22.9 luk bir azalma ile 1998 de %18.5 e düşmüştür (Tablo 3.2) de araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içerisindeki doğumlarda; bölgelere göre sağlık kuruluşlarında yapılan doğumların sıklığı arasında farklılıklar bulunmuştur. Batı Anadolu da hastane doğumlarının sıklığı (%85), Doğu Anadolu daki sıklığın (%41) yaklaşık

7 iki katıdır. Doğu da sağlıksız koşullarda yapılan doğumların sıklığı (%47), diğer bölgelere göre çok yüksektir ve bu bölgede her iki kadından biri sağlıksız koşullarda doğum yapmaktadır (Tablo 3.3) sonuçlarına göre, bütün bölgelerde doğumların sağlıklı koşullarda olmasında artış olmakla birlikte, Batı ve Doğu Anadolu Bölgeleri arasındaki farkın devam ettiği dikkat çekmektedir (Tablo 3.6). Evde bir sağlık personeli ile yapılan doğumların sıklığı 1998 de %8.4 dür, 1993 TNSA nda da olduğu gibi, en yüksek Güney Anadolu (%16.5) Bölgesi ndedir. Kentsel yerleşim yerlerine göre, kırsal yerleşim yerlerinde yaşayanlarda, sağlıksız koşullarda gerçekleşen doğumların sıklığı 3 kat daha yüksektir (Tablo 3.3) TNSA ileri analiz sonuçları ile karşılaştırıldığında; kentsel yerleşim yerlerinde sağlıklı koşullarda gerçekleşen doğumların yüzdesi son beş yılda değişmezken, kırsal yerleşim yerlerinde sağlıklı koşullarda gerçekleşen doğumların artmış olması olumlu bir gelişmedir (Tablo 3.6). Annenin ve eşin eğitim düzeyine göre sağlıklı koşullarda doğum sıklığı farklılık göstermekte, her iki araştırmada (1993, 1998) da sonuçlar benzer olup, eğitim düzeyi arttıkça hastane doğumlarının sıklığı da artmaktadır. Ortaokul ve üzeri okullardan mezun olan annelerin hemen hemen hepsi sağlıklı koşullarda doğum yapmaktadır (Tablo 3.3 ve Tablo 3.6). Annenin sağlık sigortasının olmaması, doğumların yapıldığı koşulları etkilemektedir. Herhangi bir sağlık sigortası olmayan kadınların yaklaşık üçte biri (%29) sağlıksız koşullarda doğum yapmaktadır, bu grupta hastanede gerçekleşen doğumların sıklığı (%54), sağlık sigortası olanlara göre düşüktür TNSA ileri analizinde de buna benzer sonuçlar saptanmıştır (Tablo 3.6). Bağ-Kur a bağlı olan kadınlarda evde bir sağlık personeli ile gerçekleşen doğumların sıklığı(% 13), diğer gruplara göre daha yüksektir (Tablo 3.3). Ana dili Türkçe olan annelerin dörtte üçü (% 78.5), ana dili Kürtçe olanların ise sadece üçte biri (% 38) doğumlarını hastanede yapmaktadır. Ana dili Kürtçe olan her iki kadından biri (% 50.0) doğumunu sağlıksız koşullarda yapmaktadır. Hizmet alma açısından ana dilden daha çok Türkçe konuşabilme belirleyici olmakta, Türkçe konuşmayı bilenlerin %13 ü, bilmeyen annelerin ise yaklaşık dörtte üçü (% 70) sağlıksız koşullarda doğum yapmaktadır (Tablo 3.3).

8 Tablo 3.3 Araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içinde, temel özelliklere göre uuuuuuuu doğumların yapıldığı koşulların yüzde dağılımı, Türkiye 1998 Özellik Sağlıklı Birinci Evde koşulda değil Basamak Kuruluş Sağlık Pers. ile Hastane Sayı Bölge 1 Batı Güney Orta Kuzey Doğu Yurtdışı Yerleşim Yeri* 1 Kent Kır Annenin Eğitimi 1 Eğitimi yok/ilk. Bitirmedi İlkokul mez./orta bitirmedi Ortaokul mezunu, + Eşin Eğitimi 1 Eğitimsiz İlkokul Ortaokul Lise ve üzeri Bilinmeyen Annenin Sağlık Sigortası 2 Yok SSK Emekli Sandığı Bağ-Kur Diğer Bilinmeyen Annenin Ana Dili 1 Türkçe Kürtçe Diğer Türkçe Konuşabilme 1 Evet Hayır (0.0) (18.9) (42.2) (43.5) (0.0) (1.6) (0.0) (14.4) (0.0) (56.5) (66.7) (56.2) Toplam doğumla ilgili veri yok 2 24 doğumla ilgili veri yok * Yurtdışında olan doğumlar dahil edilmemiştir. ( ) Gözlem sayısı 50 nin altındadır Araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içindeki doğumların gerçekleştiği koşullar, annenin risk fatörlerine göre karşılaştırıldığında; 35 yaş ve üzerindeki kadınlarda doğumların üçte birinin (%31.5), sağlıklı koşullarda yapılmadığı ve diğer yaş gruplarına göre bu yüzdenin

9 yüksek olduğu görülmektedir (Tablo 3.4) TNSA ileri analizinde de benzer sonuçlar saptanmıştır (Tablo 3.6). İlk doğumlarda hastane doğumlarının sıklığı (%83) yüksek iken, doğum sayısı arttıkça hastane doğumlarının sıklığı azalmaktadır. Anne ve bebeğin sağlığı açısından riskli olan ilk doğumlar ile ilgili bu olumlu durum, 6 ve üzeri doğumlarda görülmemekte; risk taşıyan bu gruptaki her 2 kadından biri sağlıksız koşullarda doğum yapmaktadır. Riskli grup olarak tanımlanan; 2 yıldan daha sık aralıkla olan doğumlarda da sağlıklı koşullardaki doğumların sıklığı (%67), risk taşımayan gruba (%79) göre daha düşük bulunmuştur (Tablo 3.4). Akraba evliliği ve öyküsünde neonatal ölüm olan annelerin, sağlıklı koşullarda gerçekleşen doğumlarının sıklığı, olmayanlara göre daha düşüktür (Tablo 3.4). Tablo 3.4 Araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içinde, risk faktörlerine göre uuuuuuuudoğumların yapıldığı koşulların yüzde dağılımı, Türkiye 1998 Risk Faktörleri Sağlıklı Birinci Evde koşulda değil Basamak Kuruluş Sağlık Pers. ile Hastane Sayı Doğumda Anne Yaşı 1 < , + Doğum Sırası Doğum Aralığı 2 <2 yıl 2 yıl, + Çoğul Gebelik 1 Var Yok Öyküde neonatal ölüm 1 Var Yok Akraba Evliliği 3 Yok 1. derece 2. derece (14.9) (4.3) (4.3) (76.5) Toplam doğumla ilgili veri yok ( ) Gözlem sayısı 50 nin altındadır 2 İlk doğumlar dahil edilmemiştir 3 18 doğumla ilgili veri yok

10 Annelerin doğum öncesi bakım hizmetlerinden yararlanma durumları, doğumlarının sağlıklı koşullarda gerçekleşmesinde etkili olmaktadır TNSA nda, araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönemde, gebelikleri sırasında hiç bakım almayan annelerde hastane doğumlarının sıklığı (%41.5), yeterli DÖB alanlara göre (%89) oldukça düşüktür (Tablo 3.5). Bu sonuçlar, 1993 TNSA ileri analiz sonuçları ile karşılaştırıldığında; yeterli DÖB alanlarda sağlıklı koşullarda doğum yapma sıklığı 1993 de de benzer şekilde yüksek(%97.5) bulunmuştur (Tablo 3.6). Her iki araştırma (1993,1998) sonuçlarından hareketle; gebeliği sırasında yeterli DÖB alan kadının, doğumunu çoğunlukla bir sağlık kuruluşunda yaptığı söylenebilir. Doğum öncesi bakımı veren kişilere göre doğumların gerçekleştiği koşullar karşılaştırıldığında; sağlık personelinden DÖB alanlarda, hiç DÖB almayan kadınlara göre bir sağlık kuruluşunda olan doğumların yüzdesinin yüksek olduğu görülmektedir. Bunun yanısıra; hekimden DÖB alanların %82 si, ebe/hemşireden DÖB alanların ise %66 sı doğumlarını hastanede gerçekleştirmektedir. Sonuçta, DÖB ı hekimden alanlarda, ebe/hemşireden DÖB alanlara göre, doğumlarını bir sağlık kuruluşunda yapma sıklığı daha yüksektir. Ayrıca; ebe/hemşireden DÖB alanların %13 ünün, hekimden DÖB alanların da %6.5 inin, sağlıklı olmayan koşullarda doğum yapması da dikkat çekicidir (Tablo 3.5). Bu sonuçlar 1993 TNSA ileri analiz sonuçları ile karşılaştırıldığında; benzer bir ilişki görülmektedir (Tablo 3.6). Her iki araştırmadaki(1993,1998) bu sonuçlardan hareketle, gebeliği sırasında hekim veya ebe/hemşireden DÖB alan kadınların doğumlarını çoğunlukla bir sağlık kuruluşunda yaptıkları söylenebilir. Annelerin DÖB hizmetlerini aldıkları yerlere göre, doğumlarını yaptıkları koşullar karşılaştırıldığında; DÖB ı bir sağlık kuruluşunda alanlarda, gebelikleri sırasında hiç bakım almayanlara göre, doğumların sağlıklı koşullarda gerçekleşme sıklığı daha yüksek bulunmuştur. Ancak; kamu hastanelerinden ve özel sektörden DÖB alanlarda; hastane doğumlarının sıklığı %80 nin üzerinde iken, birinci basamak bir kamu kuruluşundan DÖB alanlarda bu sıklık %67 olarak bulunmuştur (Tablo 3.5). Doğum öncesi bakım sırasında, annelere doğum ve doğum sonu bakımın önemi ile ilgili bilgi verilmesi gerekmektedir. Araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönemde, annelere DÖB sırasında, doğum ve doğum sonu bakım ile ilgili bilgi verilmesine göre doğumların yapıldığı koşullar karşılaştırılmış ve bu konularda bilgi verilenlerde, bilgi verilmeyenlere göre, hastane doğumlarının sıklığı daha yüksek (sırasıyla; %84, %87), sağlıksız koşullarda doğumların sıklığı (sırasıyla; %3, %2) ise daha düşük bulunmuştur (Tablo 3.5). Tablo 3.5 Araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içinde DÖB ile ilgili bazı

11 uuuuuuuudeğerlendirmelere göre sağlıklı koşullarda doğumların yüzde dağılımı, uuuuuuuutürkiye 1998 DÖB ile ilgili değerlendirme DÖB alma durumu 1 DÖB yok Yetersiz Yeterli DÖB veren kişi 2 DÖB yok Ebe/Hem. Hekim Diğer DÖB alınan yer 2 DÖB yok Kamu Birinci Basamak Kamu Hastane Özel Diğer DÖB sırasında doğum konusunda bilgi verilmesi 2 Evet Hayır Bilmiyor DÖB sırasında postpartum bakım konusunda bilgi verilmesi 2 Evet Hayır Bilmiyor Sağlıklı koşulda değil (32.2) (29.5) (8.6) (6.3) Birinci Basamak Kuruluş (24.2) (24.6) (26.4) (33.4) Evde Sağlık Pers. ile (10.1) (8.4) (0.0) (0.0) Hastane (33.5) (37.5) (65.1) (60.3) Sayı Toplam doğumla ilgili veri yok ( ) Gözlem sayısı 50 nin altındadır 2 17 doğumla ilgili veri yok

12 Tablo 3.6 Araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içinde, sağlıklı koşullarda uuuuuuuuyapılan doğumların bazı temel özelliklere göre yüzde dağılımı, uuuuuuuutürkiye, 1993, Özellik Yüzde* Toplam doğum sayısı Bölge Batı Güney Orta Kuzey Doğu Yerleşim Yeri Kent Kır Annenin Eğitimi Eğitimi yok/ilk. Bitirmedi İlkokul mez./orta bitirmedi Ortaokul mezunu, + Annenin Sağlık Sigortası Yok SSK Emekli Sandığı Bağ-Kur Diğer Doğumda Anne Yaşı < , + Doğum Sırası DÖB alma durumu DÖB yok Yetersiz Yeterli DÖB veren kişi DÖB yok Ebe/Hem. Hekim Yüzde* Toplam doğum sayısı Toplam * Yüzdeler satır yüzdesidir doğum ile ilgili veri yok. ( ) Gözlem sayısı 50 nin altındadır

13 Şekil 1: Araştırmanın kapsadığı...

14 Şekil 2. Araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içindeki doğumların, annenin eğitim durumuna göre sağlıklı koşullarda yapılma durumunun yüzde dağılımı, Türkiye 1993,1998 % Yıllar 3.2. Doğumların Sağlık Kuruluşunda Yapılmama Nedenleri 1998 TNSA nda, araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içinde bir sağlık kuruluşunda doğum yapmayan annelerin belirttiği nedenler incelendiğinde; her dört kadından biri (%26) hizmetlere erişim sorununu belirtmiştir (Tablo 3.7). Erişim sorunlarının içinde gruplanan nedenler ise şunlardır; annelerin %15 i doğum hizmetlerinin pahalı olduğunu, %7 si yakında bir sağlık kuruluşunun olmadığını, %3 ü ise sağlık kuruluşundan yararlanmada güçlükleri belirtmiştir. Sağlık kuruluşunda doğum yapmama konusunda diğer nedenler arasında; annelerin %11 i doğumun ani olduğunu, %10 unun sağlık personeline veya sağlık kuruluşlarına güvenmediğini, %3 ü ise gelenek ve töreleri belirtmiştir. Annelerin %17 si herhangi bir neden belirtmemiştir (Tablo 3.7) TNSA ileri analiz sonuçları ile karşılaştırıldığında; son beş yıl içerisinde hizmetlere ulaşmada güçlük; %25.9 luk bir artışla %20.5 den %26 ya yükselmiştir. Sağlık personeline veye sağlık kuruluşlarına güvensizlik; %67 lik bir azalma ile %31 den %10 a, gelenek ve töre nedeni ise % 87 lik bir azalma ile %24 den %3 e düşmüştür. Yukarıda belirtilenlerden son ikisi hizmet verenler açısından olumlu gelişmeler olsa da, son beş yıl içerisinde her dört anneden biri hizmetlere erişimde hala sorun yaşamaktadır (Tablo 3.7).

15 Tablo 3.7 Araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içinde sağlık kuruluşlarında doğum yapmama nedenlerinin yüzde dağılımı, Türkiye, 1993, 1998 Nedenler 1993 (n=1499) Yüzde Erişim sorunu 20.5 Doğum ani oldu 0.0 Sağlık kuruluşuna/personeline güvensizlik 30.6 Gelenek/Töre 23.6 Nedeni yok 6.4 Diğer Bilmiyor Toplam ( ) Gözlem sayısı 50 nin altındadır * 38 doğumla ilgili veri yok 1998 (n=904) * Yüzde (3.3) (1.8) Şekil 3. Araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içinde, sağlık kuruluşlarında doğum uuuuuuyapmama nedenlerinin yüzde dağılımı, Türkiye 1998

16 3.3. Sezaryen Doğumlar Normal vajinal doğum; annenin ve bebeğin sağlığı açısından, sezaryen uygulanması için kesin endikasyon olmadıkça, tercih edilmesi gereken doğum şeklidir. Ancak; annenin ve bebeğin sağlığı açısından endikasyon olan durumlarda, sezaryen uygulanmalıdır TNSA nda, araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönemdeki doğumların %14 ü sezaryen ile yapılan doğumlardır. Batı Anadolu bölgesinde yaklaşık her dört kadından biri (%23) sezaryen ile doğum yapmaktadır ve sezaryen doğumlarının sıklığı diğer bölgelere göre yüksektir. Kentsel yerleşim yerlerinde, sezaryen doğumlarının yüzdesi, kırsal yerleşim yerlerine göre iki kat yüksek bulunmuştur (Tablo 3.8). Annenin ve eşin eğitimi sezaryen doğumlarının sıklığında etkili olmaktadır. Annenin ve eşinin eğitim düzeyi yükseldikçe sezaryen doğumlarının sıklığı da artmaktadır, anne veya eşi ortaokul ve üzerindeki okullardan mezun ise doğumların yaklaşık üçte biri sezaryen ile yapılmaktadır (Tablo 3.8). Annenin sağlık sigortasının olup olmamasına göre sezaryen ile doğumlar incelenmiş ve sağlık sigortası olanlarda sezaryen doğumlarının yüzdesi, sigortası olmayanlara göre yüksek bulunmuştur. Emekli sandığına bağlı olanlarda sezaryen doğumlarının yüzdesi (%25), diğer sağlık sigorta tiplerine göre daha yüksek bulunmuştur (Tablo 3.8). Annenin yaşı arttıkça, sezaryen doğumlarının sıklığı da artmaktadır; 35 yaş ve üzerinde annelerin %17 si sezaryen ile doğum yapmıştır. Sezaryen doğumlarının sıklığı ilk doğumlarda daha yüksektir; ilk doğumlarda yaklaşık her beş kadından biri(%19) sezaryen ile doğum yapmaktadır (Tablo 3.8). Gebelikleri sırasında bakım almayan annelerin %4 ü sezaryen ile doğum yaparken, bu sıklık yeterli DÖB alanlarda oldukça yüksek (%28) bulunmuştur. Hekimden DÖB alanlarda sezaryen doğumların sıklığı (%20) daha yüksektir. DÖB alınan yere göre sezaryen doğumlarının sıklığı karşılaştırıldığında; en yüksek yüzdenin özel sektörden bakım alanlarda (%23) olduğu görülmektedir (Tablo 3.8).

17 Tablo 3.8 Araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içinde, seçilmiş bazı uuuuuuuutemel özelliklere göre sezaryen doğumlarının dağılımı, Türkiye 1998 Özellik Sayı Yüzde Bölge 1 Batı Güney Orta Kuzey Doğu Yurtdışı Yerleşim Yeri* 1 Kent Kır Annenin Eğitimi 1 Eğitimi yok/ilk. Bitirmedi İlkokul mez./orta bitirmedi Ortaokul mezunu, + Eşin Eğitimi 1 Eğitimsiz İlkokul Ortaokul Lise ve üzeri Bilinmeyen Annenin Sağlık Sigortası 2 Yok SSK Emekli Sandığı Bağ-Kur Diğer Bilinmeyen Doğumda Anne Yaşı 1 < , + İlk doğum 1 Evet Hayır DÖB alma durumu 3 DÖB yok Yetersiz Yeterli DÖB veren kişi 1 DÖB yok Ebe/Hem. Hekim Diğer DÖB alınan yer 1 DÖB yok Kamu Birinci Basamak Kamu Hastane Özel Diğer (19.8) (10.7) (14.3) (11.4) (9.5) Toplam doğumla ilgili veri yok ( ) Gözlem sayısı 50 nin altındadır

18 2 33 doğumla ilgili veri yok 3 41 doğumla ilgili veri yok * Yurtdışında olan doğumlar dahil edilmemiştir. Araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönemde, sezaryen ile doğum yapan annelerin belirttikleri nedenler Tablo 3.9 da görülmektedir. Annelerin %32 si bebekle ilgili, %23 ü anne ile ilgili komplikasyonları neden olarak belirtirken, %12 si aşırı doğurganlığı, %10 u daha önce sezaryen geçirmeyi, %2 si çoğul doğumu belirtmiştir. Burada dikkati çeken; annelerin %8 inin kendi tercihleri nedeniyle sezaryen doğumu yaptıklarını belirtmesidir (Tablo 3.9). Tablo 3.9 Araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içindeki sezaryen uuuuuuuudoğumlarının nedenlerinin dağılımı, Türkiye 1998 Nedenler Sayı Yüzde Bebekle ilgili komplikasyon Anne ile ilgili komplikasyon Aşırı doğurganlık Daha önce sezaryen geçirme 44 (9.7) Kendi tercihi 37 (8.1) Sağlık sorunları 21 (4.6) Hekim önerdi 15 (3.3) Çoğul doğum 7 (1.6) Diğer 28 (6.1) Toplam doğumla ilgili veri yok ( ) Gözlem sayısı 50 nin altındadır 3.4. Doğum Sırasında Epizyotomi Uygulanması ve Komplikasyon Görülmesi Geneleneksel olarak bebeğin doğumunu kolaylaştırmak ve annede olabilecek perine ve vajinal laserasyonları önlemek amacıyla özellikle ilk doğumlarda epizyotomi yapılmaktadır TNSA nda, annelerin ifadelerine göre, araştırmanın kapsadığı son iki yıllık dönem içindeki doğumların %44 ünde doğum sırasında epizyotomi yapılmıştır (Tablo 3.10). Araştırmanın kapsadığı son iki yıllık dönem içerisinde doğum sırasında görülen komplikasyonlar da, annelerin ifadelerine göre incelenmiştir. Buna göre doğumların %36.5 inde uzamış doğum eylemi, %16.5 inde aşırı kanama, %22 sinde yüksek ateş/vajinal akıntı, %26 sında ise konvülzyon görülmüştür (Tablo 3.11, 3.12, 3.13 ve 3.14). Tablo 3.10 da; annelerin bazı özelliklerine, doğuma yardım eden kişi ve doğumun yapıldığı koşullara göre doğumda epizyotomi yapılması incelenmiştir. 20 yaş altındaki annelerin yaklaşık üçte ikisinin (%59) doğumunda epizyotomi uygulanmıştır. Anne yaşı arttıkça epizyotomi yapılan doğumların yüzdesi azalmaktadır. Ayrıca ilk doğumların %67 sinde epizyotomi yapılmıştır (Tablo 3.10).

19 Ebe/hemşirenin ve hekimin yardım ettiği doğumların yarısında (sırasıyla; %50, %53), epizyotomi yapılırken, evde bir sağlık personeliyle yapılan doğumlara göre, hastane veya birinci basamak bir sağlık kuruluşunda epizyotomi daha yüksek oranda yapılmaktadır (Tablo 3.10). Tablo 3.10 Araştırmanın kapsadığı son iki yıllık dönem içinde seçilmiş bazı uuuuuuuuuözelliklere göre epizyotomi yapılan doğumların dağılımı, Türkiye 1998 Özellik Sayı Yüzde Doğumda Anne Yaşı 1 < , + İlk doğum 1 Evet Hayır Doğuma yardım eden kişi 1 Ebe/Hem. Hekim Diğer Sağlıklı koşullarda doğum 1 Sağlıklı koşullarda değil Birinci Basamak Kuruluş Evde sağlık personeliyle Hastane Toplam doğumla ilgili veri yok Araştırmanın kapsadığı son iki yıllık dönemde, doğum sırasında uzamış doğum eylemi görülmesi annelerin ifadelerine göre saptanmıştır. Tablo 3.11 de, annenin bazı özelliklerine ve doğumun gerçekleştiği koşullara göre doğum sırasında uzamış doğum eylemi komplikasyonunun görülmesi karşılaştırılmıştır. Yaklaşık her 3 anneden birinde (%36.5) görülen uzamış doğum eylemi, 20 yaşın altında olan annelerde ve 6 ve daha fazla sayıdaki doğumlarda diğer gruplara göre daha sık (sırasıyla; %44, %56) görülmektedir (Tablo 3.11). Gebelikleri sırasında yeterli DÖB alan annelerde, doğum öncesi dönemde hiç bakım almayan veya yetersiz bakım alanlara göre uzamış doğum eylemi görülmesi sıklığı daha düşüktür. Uzamış doğum eylemi, bir sağlık personeli yardımı olmadan yapılan doğumların %45 inde, ev doğumlarının %44 ünde ve sağlıklı koşullarda yapılmayan doğumların %46 sında olmak üzere, karşılaştırılan diğer gruplara göre daha sık görülmektedir (Tablo 3.11).

20 Tablo 3.11 Araştırmanın kapsadığı son iki yıllık dönem içinde seçilmiş bazı uuuuuuuuuözelliklere göre uzamış doğum eylemi görülmesi yüzde dağılımı, uuuuuuuuutürkiye 1998 Özellik Evet Hayır Sayı Doğumda Anne Yaşı 1 < , + Doğum Sırası DÖB alma durumu 2 DÖB yok Yetersiz Yeterli Doğuma yardım eden kişi 1 Ebe/Hem. Hekim Diğer(sp. değil) Doğumun yapıldığı yer 1 Hastane Diğer Sağlık Kuruluşu Evde Sağlıklı koşullarda doğum 1 Sağlıklı koşullarda değil Birinci Basamak Kuruluş Evde sağlık personeliyle Hastane Toplam doğumla ilgili veri yok 2 16 doğumla ilgili veri yok 3 47 doğumla ilgili veri yok Doğum sırasında aşırı kanama, anneyi ölüme kadar götürebilecek ciddi komplikasyonlardan biridir TNSA nda, araştırmanın kapsadığı son iki yıllık dönemde, doğum sırasında aşırı kanama görülme sıklığı, annelerin ifadelerine göre saptanmış olup tüm doğumlarda %16.5 dir. Tablo 3.12 de, annelerin bazı özelliklerine, doğum öncesi bakımın niteliğine ve doğumun gerçekleştiği koşullara göre aşırı kanama görülmesi karşılaştırılmıştır. Annenin yaşı 20 nin altında ise aşırı kanama (%19) diğer yaş gruplarına göre, 6 ve

21 üzerindeki doğumlarda (%29), daha az sayıdaki doğumlara göre daha sık ortaya çıkmaktadır. Doğum sırasında aşırı kanama, gebelikleri sırasında hiç bakım almayanlarda (%22), bakım alsanlara göre daha sık, yeterli DÖB alanlarda (%10.5) ise daha az görülmektedir. DÖB nitelik puanı 5-6 ise aşırı kanama(%11), diğer gruplara göre daha az görülmektedir (Tablo 3.12). Doğuma yardım eden kişiye göre, annelerde doğum sırasında aşırı kanama görülmesi karşılaştırıldığında; bir sağlık personelinin yardımıyla gerçekleşen doğumlarda daha az, bir sağlık personelinin yardımı olmadan gerçekleşen doğumlarda (%26) ise daha sık ortaya çıktığı görülmektedir. Doğum sırasında aşırı kanama, sağlık kuruluşunda yapılan doğumlarda daha az görülürken, evde gerçekleşen doğumlarda (%22) daha sık görülmektedir. Sağlıklı koşullarda gerçekleşmeyen doğumların %27 sinde doğum sırasında aşırı kanama görülürken, birinci basamak sağlık kuruluşunda (%13), hastanede (%15) ve evde sağlık personeliyle gerçekleşen doğumlarda (%10) ise daha az görülmektedir (Tablo 3.12).

22 Tablo 3.12 Araştırmanın kapsadığı son iki yıllık dönem içinde seçilmiş bazı uuuuuuuuuözelliklere göre doğum sırasında aşırı kanama görülmesi yüzde uuuuuuuuudağılımı, Türkiye 1998 Özellik Evet Hayır Sayı Doğumda Anne Yaşı 1 < , + Doğum Sırası DÖB alma durumu 2 DÖB yok Yetersiz Yeterli DÖB nitelik puanı 3 DÖB yok Doğuma yardım eden kişi 1 Ebe/Hem. Hekim Diğer Doğumun yapıldığı yer 1 Hastane Diğer Sağlık Kuruluşu Evde Sağlıklı koşullarda doğum 1 Sağlıklı koşullarda değil Birinci Basamak Kuruluş Evde sağlık personeliyle Hastane Toplam doğumla ilgili veri yok 2 16 doğumla ilgili veri yok 3 48 doğumla ilgili veri yok Araştırmanın kapsadığı son iki yıllık dönemde, doğum sırasında yüksek ateş/vajinal akıntı görülmesi annelerin ifadelerine göre %22 olarak saptanmıştır. Tablo 3.13 de, doğuma yardım eden kişi, doğumun yapıldığı yer ve doğumun gerçekleştiği koşullara göre yüksek

23 ateş/vajinal akıntı görülmesi karşılaştırılmıştır. Ebe/hemşire yardımıyla gerçekleşen doğumların %23 ünde, hekimin yardımıyla gerçekleşen doğumların %18 inde, bir sağlık personeli yardımı olmadan gerçekleşen doğumların ise %34 ünde doğum sırasında yüksek ateş/vajinal akıntı görülmaktedir. Yüksek ateş/vajinal akıntı, evde gerçekleşen doğumların %31 inde görülürken, bir sağlık kuruluşunda gerçekleşen doğumlarda daha az sıklıkta ortaya çıkmaktadır. Sağlıklı koşullarda gerçekleşmeyen doğumların %35 inde bu komplikasyon görülürken, hastanede gerçekleşen doğumların %20 sinde ortaya çıkmaktadır (Tablo 3.13). Tablo 3.13 Araştırmanın kapsadığı son iki yıllık dönem içinde seçilmiş bazı uuuuuuuuuuözelliklere göre doğum sırasında yüksek ateş/vajinal akıntı görülmesi uuuuuuuuu yüzde dağılımı, Türkiye 1998 Özellik Evet Hayır Sayı Doğuma yardım eden kişi 1 Ebe/Hem. Hekim Diğer Doğumun yapıldığı yer 1 Hastane Diğer Sağlık Kuruluşu Evde Sağlıklı koşullarda doğum 1 Sağlıklı koşullarda değil Birinci Basamak Kuruluş Evde sağlık personeliyle Hastane Toplam doğumla ilgili veri yok Eklampsi krizi; preeklampsi bulgularına konvülzyonun eklenmesiyle, gebelikte, doğum sırasında veya doğum sonu dönemde anneyi ölüme götürebilecek önemli bir komplikasyondur. Araştırmanın kapsadığı son iki yıllık dönemde, doğum sırasında konvülzyon görülmesi annelerin ifadelerine göre %26 olarak saptanmıştır. Tablo 3.14 de, annelerin bazı özelliklerine, doğum öncesi bakımın niteliğine, doğuma yardım eden kişi, doğumun yapıldığı yer ve doğumun gerçekleştiği koşullara göre konvülzyon görülmesi karşılaştırılmıştır. Doğum sırasında konvülzyon; 20 yaşın altındaki annelerde (%32), diğer yaş gruplarına göre, 6 ve üzerindeki doğumlarda (%30) da, daha az sayıdaki doğumlara göre daha sık görülmektedir (Tablo 3.14). Doğum sırasında konvülzyon görülmesi sıklığı açısından, gebelikleri sırasında bakım alma durumu ve alınan bakımın niteliğine göre gruplar arasında farklılık saptanmamıştır. Ancak, bir sağlık personeli yardımıyla gerçekleşen doğumlara göre sağlık personeli olmadan

24 gerçekleşen doğumlarda daha sık (%31.5) konvülzyon görülmektedir. Evde gerçekleşen doğumlarda (%29), bir sağlık kuruluşunda yapılan doğumlara göre az da olsa daha yüksek oranda konvülzyon görülürken, sağlıklı koşullarda gerçekleşmeyen doğumlarda (%32), sağlıklı koşullarda gerçekleşen doğumlara göre daha sık konvülzyon görülmektedir (Tablo 3.14). Tablo 3.14 Araştırmanın kapsadığı son iki yıllık dönem içinde seçilmiş bazı uuuuuuuuuözelliklere göre doğum sırasında konvülzyon görülmesi yüzde uuuuuuuuudağılımı, Türkiye 1998 Özellik Evet Hayır Sayı Doğumda Anne Yaşı 1 < , + Doğum Sırası DÖB alma durumu 2 DÖB yok Yetersiz Yeterli DÖB nitelik puanı 3 DÖB yok Doğuma yardım eden kişi 1 Ebe/Hem. Hekim Diğer Doğumun yapıldığı yer Hastane Diğer Sağlık Kuruluşu Evde Sağlıklı koşullarda doğum 1 Sağlıklı koşullarda değil Birinci Basamak Kuruluş Evde sağlık personeliyle Hastane Toplam doğumla ilgili veri yok 2 17 doğumla ilgili veri yok 3 49 doğumla ilgili veri yok 3.5. Adolesan doğumlar

25 1998 TNSA nda, araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönemde, 20 yaşın altındaki adolesan doğumlarının sıklığı %14.6 dır. Adolesan annelerin doğum koşulları incelendiğinde; adolesan annelerin %69 unun doğumlarını hastanede, %6 sının birinci basamak sağlık kuruluşunda, %7 sinin evde bir sağlık personeli ile, %18.5 inin ise sağlıklı olmayan koşullarda gerçekleştiği saptanmıştır (Tablo 3.4). Adolesan yaş grubundaki annelerin %7 sinin doğumu sezaryen ile gerçekleşmiştir (Tablo 3.8). Araştırmanın kapsadığı son iki yıl içinde; 20 yaşın altındaki annelerin, her üç annenin ikisinde (%59) doğumda epizyotomi yapılmıştır (Tablo 3.10). Araştırmanın kapsadığı son iki yıllık dönem içinde, doğum sırasında görülen komplikasyonlar annelerin ifadelerine göre saptanmıştır. Buna göre; adolesan yaş grubundaki annelerin %44 ünde uzamış doğum eylemi, %19 unda doğum sırasında aşırı kanama, %32 sinde ise konvülzyon görülmüştür (Tablo 3.11, 3.12, 3.14). Annelerin ifadelerine göre; araştırmanın kapsadığı son iki yıllık dönemde 20 yaşın altındaki adölesan annelerin %24 ünde postpartum aşırı kanama, %22 sinde yüksek ateş, %21 inde konvülzyon, %38 inde kötü kokulu vajinal akıntı olduğu saptanmıştır (Tablo 4.2). Postpartum komplikasyonları olan adolesan annelerin sadece %17 si doktora başvurmuştur (Tablo 4.4). Adolesan annelerin yarısından çoğu (%55), doğumda bebeğin normal büyüklükte olduğunu, %34 ü bebeğin normalden küçük olduğunu, %11 i ise normalden büyük olduğunu belirtmiştir (Tablo 5.2). Adolesan annelerde erken doğum sıklığı %8 olarak, neonatal ölüm sıklığı ise %3 olarak bulunmuştur (Tablo 5.3, Tablo 5.4).

26 IV. DOĞUM SONU BAKIM HİZMETLERİ Anne ve yeni doğan sağlığı için, sağlıklı koşullarda doğum ve doğum sonu bakım hizmetleri, komplikasyonların önlenmesinde ve komplikasyon gelişen anne ve bebekte de ölüm riskinin azaltılmasında temel müdahaledir TNSA nda, araştırmanın kapsadığı son iki yıllık dönem içerisinde, postpartum komplikasyonlar annelerin ifadelerine göre saptanmıştır. Tablo 4.1 de görüldüğü gibi; annelerin %20 si doğum sonu aşırı vajinal kanama, %18.5 i yüksek ateş, %21 i konvülzyon, %32 si kötü kokulu vajinal akıntı, %57 si karnın alt kısmında ağrı, %44 ü şiddetli sırt ağrısı, %30 u dizüri, %43 ü baş dönmesi, %35 i şiddetli başağrısı, %30 u ise memelerde şişlik ve ağrı olduğunu belirtmiştir (Tablo 4.1). Tablo 4.1 Araştırmanın kapsadığı son iki yıllık dönem içinde postpartum uuuuuuuukomplikasyon görülen doğumların yüzde dağılımı, Türkiye 1998 (n=1434) Postpartum Komplikasyon Yüzde Aşırı (vajinal) kanama Çok yüksek ateş Konvülzyon Kötü kokulu (vajinal) akıntı Karnın alt kısmında ağrı Şiddetli sırt ağrısı Sancılı idrar Baş dönmesi Şiddetli başağrısı Göğüste şişlik ve ağrı doğumla ilgili veri yok 2 5 doğumla ilgili veri yok 3 4 doğumla ilgili veri yok 4 7 doğumla ilgili veri yok Doğum sonu dönemde aşırı vajinal kanama, anne sağlığını tehdit eden ve ülkemizde birinci sırada anne ölümlerine neden olan önemli bir sorundur TNSA nda, doğum sonu aşırı vajinal kanama (%20), annelerin ifadelerine göre saptanmış ve Tablo 4.2 de, annelerin bazı özelliklerine ve doğumun gerçekleştiği koşullara göre karşılaştırılmıştır. Yaşı 20 den küçük olan annelerde, postpartum kanama (%24), diğer yaş gruplarına göre daha sık görülmektedir. Postpartum kanama; ilk doğumlarda ve 6 ve üzeri sayıdaki doğumlarda (sırasıyla; %21, %27), bir sağlık personelinin yardımı olmadan gerçekleşen doğumlarda

27 (%27) da daha sık görülmektedir. Sağlıklı koşullarda gerçekleşen doğumlara göre, sağlıklı olmayan koşullardaki doğumlarda (%28) postpartum aşırı kanamanın daha sık görüldüğü saptanmıştır (Tablo 4.2). Puerperal enfeksiyonlar, doğum sonu dönemde anne sağlığını tehdit eden ciddi bir komplikasyondur. Doğrudan olmasa da puerperal enfeksiyonu işaret edebilecek olan; doğum sonu dönemde çok yüksek ateş ve kötü kokulu vajinal akıntı annelerin ifadelerine göre saptanmıştır ve annelerin bazı özelliklerine ve doğumun gerçekleştiği koşullara göre Tablo 4.2 de gösterilmiştir. 20 yaşın altında veya 35 yaşın üzerindeki riskli yaş grubundaki annelerde postpartum dönemde yüksek ateş (%22), yaş grubundakilere göre daha sık görülmektedir. Doğum sayısı 6 ve üzerinde olan annelerin %40 ında bu komplikasyon görülmektedir ve daha az sayıdaki doğumu olanlara göre bu sıklık oldukça yüksektir (Tablo 4.2). 20 yaşın altındaki annelerin %38 inde postpartum dönemde kötü kokulu vajinal akıntı görülmektedir ve anne yaşı arttıkça bu komplikasyonun görülme sıklığı azalmaktadır. Doğum sayısı 4 ve daha fazla olan annelerde (%40) de, daha az sayıdaki doğumlara göre, kötü kokulu vajinal akıntı daha sık görülmektedir (Tablo 4.2). Bir sağlık personelinin yardımıyla yapılan doğumlara göre, sağlık personeli yardımı olmadan yapılan doğumlarda postpartum dönemde yüksek ateş (%31) daha sık görülmektedir. Sağlıklı koşullarda gerçekleşen doğumlara göre, sağlıklı olmayan koşullarda gerçekleşen doğumlarda (%32) da postpartum dönemde yüksek ateş, benzer şekilde daha sık görülmektedir (Tablo 4.2). Aynı şekilde, bir sağlık personelinin yardımı olmadan yapılan doğumların %40 ında, sağlıklı olmayan koşullarda gerçekleşen doğumların da %41 inde doğum sonu kötü kokulu vajinal akıntı görülmektedir ve sağlıklı koşullarda gerçekleşen doğumlarda bu komplikasyonun görülme sıklığı daha düşüktür (Tablo 4.2). Eklampsi krizi; preeklampsi bulgularına konvülzyonların eklenmesiyle, gebelik, doğum ve doğum sonrası dönemde ortaya çıkabilecek ve anne ölümüne neden olabilecek ciddi bir sağlık sorunudur TNSA nda annelerin ifadelerine göre postpartum dönemde konvülzyon görülmesi %21 olarak saptanmış ve Tablo 4.2 de, annelerin bazı özelliklerine ve doğumun gerçekleştiği koşullara göre karşılaştırılmıştır. 34 yaşın altındaki annelerde, postpartum konvülzyon daha sık görülürken, 6. ve daha çok sayıdaki doğumlarda sıklık çok az artmaktadır. Bir sağlık personeli yardımıyla yapılmayan doğumlarda (%24) ve sağlıklı olmayan koşullarda gerçekleşen doğumlarda (%25) da daha sık görülmektedir (Tablo 4.2).

28 Tablo 4.2 Araştırmanın kapsadığı son iki yıllık dönem içinde seçilmiş bazı özelliklere göre uuuuuuuu postpartum komplikasyonların yüzde dağılımı, Türkiye 1998 Özellik Kanama Yüksek ateş Vajinal akıntı Konvülzyon Sayı Doğumda Anne Yaşı 1 < , + Doğum Sırası Doğuma yardım eden kişi 1 Ebe/Hem. Hekim Diğer Sağlıklı koşullarda doğum 1 Sağlıklı koşullarda değil Birinci Basamak Kuruluş Evde sağlık personeliyle Hastane Toplam doğumla ilgili veri yok Tablo 4.3 de görüldüğü gibi; soniki yıllık dönem içinde doğum sonu komplikasyonu olan annelerin dörtte bir (%25), bir sağlık personelinden öneri veya tedavi alırken, dörtte üçü (%75) herhangi bir öneri veya tedavi almamıştır. Bunların büyük bir çoğunluğu öneri veya tedaviyi doktordan aldığını belirtmiştir. Tablo 4.3 Araştırmanın kapsadığı son iki yıllık dönem içinde postpartum uuuuuuuuuukomplikasyon görülen doğumlarda öneri veya tedavinin alındığı sağlık uuuuuuuuuupersoneline göre dağılım, Türkiye 1998 Öneri/tedavi alınan sağlık personeli Sayı Yüzde Doktor Ebe/Hemşire Diğer Öneri veya tedavi yok Toplam

29 1 259 doğumla ilgili veri yok Doğum sonu komplikasyonu olan annelerin bazı sosyo-demografik özelliklerine göre doktordan öneri veya tedavi alma durumları Tablo 4.4 de karşılaştırılmıştır. Batı ve Güney Anadolu Bölgesi nde bulunan anneler diğer bölgelerden daha yüksek yüzdeyle doktordan öneri veya tedavi alırken, en düşük yüzde Orta Anadolu bölgesine (%17) aittir. Yurtdışında olan doğumlarda annelerin yarısından fazlasının (%52) postpartum komplikasyonlarda doktora başvurdukları görülmektedir. Kentsel yerleşim yerlerinde oturanlar (%26) doğum sonu komplikasyonlarda, kırsal yerleşim yerlerinde oturanlara göre daha yüksek yüzdeyle doktora başvurmaktadırlar (Tablo 4.4). Annenin ve eşinin eğitim durumu, doğum sonu komplikasyonlarda doktora başvurmayı etkilemektedir. Eşi lise ve üzerindeki okullardan mezun olanların %48 i, kendisi ortaokul ve üzerindeki okullardan mezun olanların ise %43 ü, postpartum komplikasyonlar görüldüğünde doktora başvurmaktadır (Tablo 4.4). Herhangi bir sağlık sigortası olmayan annelerin, postpartum komplikasyonlar görüldüğünde, sadece %19 u doktora başvurmaktadır. Doktora başvuranların yüzdesi Emekli Sandığı na bağlı olanlarda en yüksek olmak üzere, sağlık sigortası olanlarda daha yüksektir (Tablo 4.4). 20 yaşın altındaki annelerde, postpartum komplikasyonlar görüldüğünde doktora başvuranların yüzdesi en düşüktür (%17), anne yaşı arttıkça doktora başvurma yüzdesi de artmaktadır (Tablo 4.4).

30 Tablo 4.4 Araştırmanın kapsadığı son iki yıllık dönem içinde postpartum uuuuuuuuuukomplikasyon görülen doğumlarda, bazı özelliklere göre doktordan uuuuuuuuuuöneri veya tedavi alma durumu yüzde dağılımı, Türkiye 1998 Özellik Evet Hayır Sayı Bölge 1 Batı Güney Orta Kuzey Doğu Yurtdışı Yerleşim Yeri* 1 Kent Kır Annenin Eğitimi 1 Eğitimi yok/ilk. Bitirmedi İlkokul mez./orta bitirmedi Ortaokul mezunu, + Eşin Eğitimi 2 Eğitimsiz İlkokul Ortaokul Lise ve üzeri Bilinmeyen Annenin Sağlık Sigortası 3 Yok SSK Emekli Sandığı Bağ-Kur Diğer Bilinmeyen Doğumda Anne Yaşı 1 < , (51.7) (0.0) (14.2) (48.3) (100.0) (85.8) Toplam doğumla ilgili veri yok ( ) Gözlem sayısı 50 nin altındadır doğumla ilgili veri yok doğumla ilgili veri yok * Yurtdışında olan doğumlar dahil edilmemiştir. Tablo 4.5 de, araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içindeki son doğumlarda, halen görülen komplikasyonlar annelerin kendi ifadelerine göre incelenmiştir. Annelerin yarısında (%50) uterin prolapsus, %12 sinde idrar kaçırma, %42.5 inde vajinal akıntı, %22 sinde idrar yolu enfeksiyonu, %29 unda ise adet kanamalarında düzensizlik şikayeti mevcuttur (Tablo 4.5).

31 Uterin prolapsus görülmesi, annelerin bazı sosyo-demografik özelliklerine göre Tablo 4.6 da incelenmiştir. Uterin prolapsus komplikasyonu, Güney ve Doğu Anadolu bölgesinde (sırasıyla; %53, %56), diğer bölgelere göre daha sık görülmektedir. Yurtdışında olan doğumlarda(%28) ise uterin prolapsus görülme yüzdesi düşüktür. Kentsel ve kırsal yerleşim yerlerinde bu komplikasyonun görülme sıklığı açısından fark görülmemiştir. Annenin eğitim düzeyi arttıkça uterin prolapsus görülme sıklığı azalırken, doğum sayısı arttıkça sıklık artmaktadır; 6 ve daha çok sayıda doğumu olan annelerin %62 sinde uterin prolapsus görülmektedir (Tablo 4.6). Tablo 4.6 da, ayrıca son doğumlarda, halen idrar kaçırma (inkontinans) komplikasyonu, annelerin bazı sosyo-demografik özelliklerine göre karşılaştırılmıştır. Batı ve Orta Anadolu Bölgeleri nde annelerin %10 unda idrar inkontinansı şikayeti varken, Güney, Kuzey ve Doğu Anadolu Bölgeleri nde bu komplikasyonun yüzdesi (sırasıyla; %12, %16, %17) daha yüksektir. Yurtdışında olan doğumların hiçbirisinde bu komplikasyonun belirtilmemesi dikkat çekicidir. Kentsel ve kırsal yerleşim yerlerinde oturanlar arasında fark görülmemektedir. Annelerin eğitim düzeyi arttıkça bu komplikasyonun görülme sıklığı azalmaktadır. Doğum sayısı 4 ve daha fazla olan annelerde idrar kaçırma şikayeti daha sık görülmektedir (Tablo 4.6). Tablo 4.5 Araştırmanın kapsadığı son beş yıllık dönem içindeki son doğumların, uuuuuuuuhalen mevcut komplikasyonlara göre yüzde dağılımı, Türkiye 1998 uuuuuuuu(n=2607) 1 Halen görülen komplikasyon Yüzde Uterin prolapsus İdrar kaçırma Vajinal akıntı İdrar yolu enfeksiyonu Adet kanamalarında düzensizlik doğumla ilgili veri yok 2 14 doğumla ilgili veri yok 3 17 doğumla ilgili veri yok 4 18 doğumla ilgili veri yok 5 25 doğumla ilgili veri yok

TÜRKİYE DE DOĞUM ÖNCESİ BAKIM HİZMETLERİNDEN YARARLANMA

TÜRKİYE DE DOĞUM ÖNCESİ BAKIM HİZMETLERİNDEN YARARLANMA TÜRKİYE DE DOĞUM ÖNCESİ BAKIM HİZMETLERİNDEN YARARLANMA Doç. Dr. Şevkat Bahar Özvarış Prof. Dr. Ayşe Akın Doç. Dr. Şevkat Bahar Özvarış Prof. Dr. Ayşe Akın I. GİRİŞ Doğum öncesi bakım (DÖB); anne ve fetusun

Detaylı

DÜŞÜKLER VE ÖLÜ DOĞUMLAR 6

DÜŞÜKLER VE ÖLÜ DOĞUMLAR 6 DÜŞÜKLER VE ÖLÜ DOĞUMLAR 6 Sabahat Tezcan ve Alanur Çavlin Bozbeyoğlu Bu bölümde isteyerek düşükler, kendiliğinden düşükler ve ölü doğumlara ilişkin bulgular sunulmaktadır. Ölü doğumlar ve kendiliğinden

Detaylı

DOĞUM ÖNCESİ BAKIM VE DOĞUMA YARDIM 10

DOĞUM ÖNCESİ BAKIM VE DOĞUMA YARDIM 10 DOĞUM ÖNCESİ BAKIM VE DOĞUMA YARDIM 10 Banu Akadlı Ergöçmen ve Yadigar Coşkun Anne ve çocuk sağlığı açısından önemli bir konu olan doğum öncesi bakım ve doğuma yardıma ilişkin olarak TNSA-2003 den elde

Detaylı

TNSA-2003 Bölge Toplantısı-VII DOĞURGANLIK AİLE PLANLAMASI DOĞURGANLIK TERCİHLERİ

TNSA-2003 Bölge Toplantısı-VII DOĞURGANLIK AİLE PLANLAMASI DOĞURGANLIK TERCİHLERİ TNSA-2003 Bölge Toplantısı-VII DOĞURGANLIK AİLE PLANLAMASI DOĞURGANLIK TERCİHLERİ Doç. Dr. Banu AKADLI ERGÖÇMEN 01 Temmuz 2005 - TRABZON DOĞURGANLIK Toplam Doğurganlık Hızları 1978-2003 5 4 4,3 4,0 3 2

Detaylı

2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması

2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 213 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması Ulusal Toplantı TNSA-213 Sonuçları Doç. Dr. A. Sinan Türkyılmaz Doç. Dr. Alanur Çavlin 2 Aralık 214, Rixos Grand Ankara Oteli, Ankara Sunuş Planı Hanehalkı nüfusunun

Detaylı

DOĞURGANLIĞI BELİRLEYEN DİĞER ARA DEĞİŞKENLER 7

DOĞURGANLIĞI BELİRLEYEN DİĞER ARA DEĞİŞKENLER 7 DOĞURGANLIĞI BELİRLEYEN DİĞER ARA DEĞİŞKENLER 7 Banu Akadlı Ergöçmen ve Mehmet Ali Eryurt Bu bölümde gebeliği önleyici yöntem kullanımı dışında kadının gebe kalma riskini etkileyen temel faktörler incelenmektedir.

Detaylı

2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması

2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 213 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2. Bölge Toplantısı TNSA-213 Sonuçları Doç. Dr. Alanur Çavlin Dr. Pelin Seçkiner 5 Şubat 215 Swiss Otel Büyük Efes, İzmir Sunuş Planı Hanehalkı nüfusunun ve kadınların

Detaylı

AŞILANMA VE ÇOCUK SAĞLIĞI 11

AŞILANMA VE ÇOCUK SAĞLIĞI 11 AŞILANMA VE ÇOCUK SAĞLIĞI 11 Sabahat Tezcan ve Elif Kurtuluş Yiğit Bu bölümde 12-23 aylık çocukların aşılanması, beş yaş altı çocuklarda akut solunum yolu enfeksiyonunun varlığı ve evlenmiş kadınların

Detaylı

GÜVENLİ ANNELİK. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 2016

GÜVENLİ ANNELİK. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 2016 GÜVENLİ ANNELİK Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 2016 Bu sunum; Arş. Gör. Dr. Tuğçe Şanver, Arş. Gör. Dr. Can Keskin ve Prof. Dr. Şevkat Bahar Özvarış tarafından hazırlanmıştır.

Detaylı

Türkiye de Kadınların İç Göç Örüntüsü ve İç Göç Nedenleri

Türkiye de Kadınların İç Göç Örüntüsü ve İç Göç Nedenleri Türkiye de Kadınların İç Göç Örüntüsü ve İç Göç Nedenleri Doç. Dr. Mehmet Ali Eryurt Ar. Gör. Ayşe Abbasoğlu Özgören Ar. Gör. Zehra Yayla Melek Özgür Duman 0 Eylül 205, Hilton Hotel, Ankara Neden Kadın

Detaylı

Mevsimlik Tarım İşçilerinin ve Ailelerinin İhtiyaçlarının Belirlenmesi Araştırması 2011 Harran Üniversitesi-UNFPA

Mevsimlik Tarım İşçilerinin ve Ailelerinin İhtiyaçlarının Belirlenmesi Araştırması 2011 Harran Üniversitesi-UNFPA Mevsimlik Tarım İşçilerinin ve Ailelerinin İhtiyaçlarının Belirlenmesi Araştırması 211 Harran Üniversitesi-UNFPA Hizmet için kanıt oluşturan sonuçlar açısından Hizmetleri planlama ve uygulama açısından

Detaylı

2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması

2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 213 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 3. Bölge Toplantısı TNSA-213 Sonuçları Doç. Dr. Alanur Çavlin Dr. Tuğba Adalı 19 Şubat 215 Greenpark Otel, Diyarbakır Sunuş Planı Hanehalkı nüfusunun ve kadınların

Detaylı

TNSA-2003 BÖLGE TOPLANTISI-IV KUZEYDOĞU ANADOLU DA ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞI

TNSA-2003 BÖLGE TOPLANTISI-IV KUZEYDOĞU ANADOLU DA ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞI TNSA-2003 BÖLGE TOPLANTISI-IV KUZEYDOĞU ANADOLU DA ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞI Prof. Dr. Sabahat Tezcan H.Ü. Nüfus Etütleri Enstitüsü Müdürü 16 Haziran 2005 - KARS Bebek ve Çocuk Ölümlülüğü 0-4 Yaş Dönemindeki

Detaylı

Erken Yaşlardaki Evlilikler ve Gebelikler

Erken Yaşlardaki Evlilikler ve Gebelikler Erken Yaşlardaki Evlilikler ve Gebelikler Banu Akadlı Ergöçmen, Prof.Dr. İlknur Yüksel Kaptanoğlu, Doç.Dr. 20 Mart 2015 Erken Evlilik/Çocuk Yaşta Evlilik Çocuk yaşta evlilik, fiziksel, fizyolojik ve psikolojik

Detaylı

M2 S1. Üreme Sağlığı. Tanım, Üreme Hakları, Bütüncül Yaklaşım. Doç. Dr. Günay SAKA 12 Mayıs 2011

M2 S1. Üreme Sağlığı. Tanım, Üreme Hakları, Bütüncül Yaklaşım. Doç. Dr. Günay SAKA 12 Mayıs 2011 M2 S1 Üreme Sağlığı Tanım, Üreme Hakları, Bütüncül Yaklaşım Doç. Dr. Günay SAKA 12 Mayıs 2011 M2 S6 Üreme Sağlığına Yönelme Bükreş konferansı (1974) II. Nüfus Konferansı (1984 Meksika) Kadın ve çocuklara

Detaylı

İsmet Koç ve Erhan Özdemir

İsmet Koç ve Erhan Özdemir DOĞURGANLIK 4 İsmet Koç ve Erhan Özdemir Bu bölüm, günümüzdeki ve tamamlanmış doğurganlığın düzeyi, örüntüsü ve değişimi ve ilgili göstergeleri incelemenin yanında, doğum aralıklarını, doğurganlığa başlama

Detaylı

TNSA-2008 in Sonuçları

TNSA-2008 in Sonuçları Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü TNSA-2008 in Sonuçları Doç. Dr. İsmet Koç 22 Ekim 2009 Rixos Otel/Ankara T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü T.C.

Detaylı

TNSA 2008 İleri Analiz Sonuçları Türkiye de Doğurganlık, Üreme Sağlığı ve Yaşlılık Dr. İlknur Yüksel Kaptanoğlu Dr.

TNSA 2008 İleri Analiz Sonuçları Türkiye de Doğurganlık, Üreme Sağlığı ve Yaşlılık Dr. İlknur Yüksel Kaptanoğlu Dr. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü TNSA 2008 İleri Analiz Sonuçları Türkiye de Doğurganlık, Üreme Sağlığı ve Yaşlılık Dr. İlknur Yüksel Kaptanoğlu Dr. Mehmet Ali Eryurt 16 Eylül 2010 / Hilton

Detaylı

Türkiye Ulusal Anne Ölümleri Çalışması. Ulusal Toplantısı. 8 Aralık 2006 Ankara

Türkiye Ulusal Anne Ölümleri Çalışması. Ulusal Toplantısı. 8 Aralık 2006 Ankara Türkiye Ulusal Anne Ölümleri Çalışması Ulusal Toplantısı 8 Aralık 2006 Ankara Türkiye Ulusal Anne Ölümleri Çalışması Ulusal Toplantısı 8 Aralık 2006 Ankara Araştırma Sonuçları Doç Dr. İsmet Koç Kavramlar

Detaylı

Türkiye de Doğurganlık Tercihleri

Türkiye de Doğurganlık Tercihleri 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması İleri Analiz Çalışması Türkiye de Doğurganlık Tercihleri Dr. Pelin Çağatay Melike Saraç Emre İlyas Prof. Dr. A. Sinan Türkyılmaz 10 Eylül 2015, Hilton Oteli, Ankara

Detaylı

HIV/AIDS E İLİŞKİN BİLGİ 13

HIV/AIDS E İLİŞKİN BİLGİ 13 HIV/AIDS E İLİŞKİN BİLGİ 13 A. Sinan Türkyılmaz, Turgay Ünalan ve H. Yaprak Civelek TNSA-2003 de cinsel yolla bulaşan hastalıklara (CYBH), özellikle AIDS e ilişkin bilgi düzeyini belirlemek üzere sorular

Detaylı

TÜRKİYE İÇİN YENİ BİR SEÇENEK: TIBBİ DÜŞÜKLER

TÜRKİYE İÇİN YENİ BİR SEÇENEK: TIBBİ DÜŞÜKLER TÜRKİYE İÇİN YENİ BİR SEÇENEK: TIBBİ DÜŞÜKLER Dünyada Her 1 dakikada: 380 kadın gebe kalmakta, 190 kadın istenmeyen veya planlanmayan gebelikle karşılaşmakta, 110 kadın gebelikle ilgili komplikasyon yaşamakta,

Detaylı

190 kadın planlanmamış ya da istenmeyen gebelikle karşılaşmakta, 110 kadında gebeliğe bağlı komplikasyon gelişmekte,

190 kadın planlanmamış ya da istenmeyen gebelikle karşılaşmakta, 110 kadında gebeliğe bağlı komplikasyon gelişmekte, Dünyada her bir dakikada 380 kadın gebe kalmakta, 190 kadın planlanmamış ya da istenmeyen gebelikle karşılaşmakta, 110 kadında gebeliğe bağlı komplikasyon gelişmekte, 40 kadın sağlıksız düşük yapmaktadır.

Detaylı

TABLOLAR VE ŞEKİLLER LİSTESİ

TABLOLAR VE ŞEKİLLER LİSTESİ TABLOLAR VE ŞEKİLLER LİSTESİ BÖLÜM 1 GİRİŞ Tablo 1.1 Hanehalkı ve kişi görüşmelerinin sonuçları...15 BÖLÜM 2 HANEHALKI NÜFUSU VE KONUT ÖZELLİKLERİ Tablo 2.1 Yaş, yerleşim yeri ve cinsiyete göre hanehalkı

Detaylı

Ülkemizde Anne Sağlığı Hizmetleri

Ülkemizde Anne Sağlığı Hizmetleri Ülkemizde Anne Sağlığı Hizmetleri TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı Uzm. Dr. Sema Sanisoğlu 20 Mart 2017, Ankara 1994 Kahire Uluslararası Nüfus ve Kalkınma toplantısında

Detaylı

DÜNYADA VE TÜRKİYE DE ANNE ÖLÜMLERİ

DÜNYADA VE TÜRKİYE DE ANNE ÖLÜMLERİ DÜNYADA VE TÜRKİYE DE ANNE ÖLÜMLERİ Dr. İbrahim PADIR İstanbul, 2015 Kavramlar ve Tanımlar Gebeliğe bağlı ölüm, bir kadının gebelik süresince, doğumda ya da gebeliğin sonlanmasından sonraki 42 gün içinde

Detaylı

Prof. Dr. F. Cankat Tulunay

Prof. Dr. F. Cankat Tulunay 1 Prof. Dr. F. Cankat Tulunay Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Farmakoloji Derneği Başkanı Baş Ağrısı Dereği Başkanı 2006 2 1.Araştırmanın Amacı Araştırmanın ana amacı, Türkiye genelinde kronik

Detaylı

DÜNYADA VE TÜRKİYE DE KADIN SAĞLIĞININ DURUMU. Doç. Dr. Günay SAKA DÜTF HSAD Mayıs 2011

DÜNYADA VE TÜRKİYE DE KADIN SAĞLIĞININ DURUMU. Doç. Dr. Günay SAKA DÜTF HSAD Mayıs 2011 DÜNYADA VE TÜRKİYE DE KADIN SAĞLIĞININ DURUMU Doç. Dr. Günay SAKA DÜTF HSAD Mayıs 2011 1 Amaç: Bu dersin sonunda öğrenciler dünyada ve Türkiye de kadın sağlığının durumu konusunda bilgi kazanacaklardır.

Detaylı

SEÇMELİ DERS ÖNERİ FORMU

SEÇMELİ DERS ÖNERİ FORMU Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi 2012-2013 Eğitim Öğretim Yılı SEÇMELİ DERS ÖNERİ FORMU Dersin adı Üreme Sağlığı Anabilim dalı Sorumlu öğretim üyesi E-posta adresi Halk Sağlığı Prof.Dr.Haldun SÜMER

Detaylı

BEBEK ve ÇOCUK ÖLÜMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: TÜRKİYE NÜFUS ve SAĞLIK ARAŞTIRMASI, 1993 ve 1998

BEBEK ve ÇOCUK ÖLÜMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: TÜRKİYE NÜFUS ve SAĞLIK ARAŞTIRMASI, 1993 ve 1998 ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MECMUASI Cilt 57, Sayı 1, 2004 1-12 BEBEK ve ÇOCUK ÖLÜMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: TÜRKİYE NÜFUS ve SAĞLIK ARAŞTIRMASI, 1993 ve 1998 Şepnem Taşkın* Nazlı Atak** ÖZET Bu

Detaylı

SEZARYEN İLE DOĞUM YAPAN ANNELERİN EPİDURAL ANESTEZİ SEÇME NEDENLERİNİN İNCELENMESİ

SEZARYEN İLE DOĞUM YAPAN ANNELERİN EPİDURAL ANESTEZİ SEÇME NEDENLERİNİN İNCELENMESİ SEZARYEN İLE DOĞUM YAPAN ANNELERİN EPİDURAL ANESTEZİ SEÇME NEDENLERİNİN İNCELENMESİ Meryem Karataş*, Aysun Çakır Özçelik*, Canan Sarı*, Sevinç Kaymaz* *Liv Hospital Ulus GİRİŞ Kadın sağlığı açısından gebelik

Detaylı

DENİZLİ İLİ ÇALIŞAN NÜFUSUN İÇME SUYU TERCİHLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER. PAÜ Tıp Fak. Halk Sağlığı A.D Araş. Gör. Dr. Ayşen Til

DENİZLİ İLİ ÇALIŞAN NÜFUSUN İÇME SUYU TERCİHLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER. PAÜ Tıp Fak. Halk Sağlığı A.D Araş. Gör. Dr. Ayşen Til DENİZLİ İLİ ÇALIŞAN NÜFUSUN İÇME SUYU TERCİHLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER PAÜ Tıp Fak. Halk Sağlığı A.D Araş. Gör. Dr. Ayşen Til Su; GİRİŞ ekosisteminin sağlıklı işlemesi, insanların sağlığı ve yaşamının

Detaylı

TNSA-2008 in Sonuçları Bölgesel Toplantı 1

TNSA-2008 in Sonuçları Bölgesel Toplantı 1 Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü TNSA-2008 in Sonuçları Bölgesel Toplantı 1 5 Kasım 2009, Van Hanehalkı Nüfusunun ve Kadınların Temel Özellikleri Ar. Gör. Mehmet Ali Eryurt T.C. Sağlık Bakanlığı

Detaylı

TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VERİ ANALİZİ, İZLEME VE DEĞERLENDİRME DAİRE BAŞKANLIĞI TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ

Detaylı

Gebeliğiniz süresince Doğum Öncesi Bakım Hizmetleri;

Gebeliğiniz süresince Doğum Öncesi Bakım Hizmetleri; Gebeliğiniz süresince Doğum Öncesi Bakım Hizmetleri; Aile Sağlığı Merkezlerinde Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezlerinde Toplum Sağlığı Merkezlerinde ÜCRETSİZ verilmektedir. Temizlik, genel vücut

Detaylı

Türkiye nin Çocuk İhmali: Son 5 Yıldaki Bebek Ölümleri ve Koruyucu Hizmetlerden Yararlanmamada Eşitsizlikler

Türkiye nin Çocuk İhmali: Son 5 Yıldaki Bebek Ölümleri ve Koruyucu Hizmetlerden Yararlanmamada Eşitsizlikler Türkiye nin Çocuk İhmali: Son 5 Yıldaki Ölümleri ve Koruyucu Hizmetlerden Yararlanmamada Eşitsizlikler Prof.Dr.Muzaffer Eskiocak Trakya Üni.Tıp Fak. Halk Sağlığı Anabilim Dalı Bu yazı Türkiye de son 5

Detaylı

TNSA-2008 in Sonuçları

TNSA-2008 in Sonuçları Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü TNSA-2008 in Sonuçları Bölgesel Toplantı 2 19 Kasım 2009, Trabzon Hanehalkı Nüfusunun ve Kadınların Temel Özellikleri Ar. Gör. Mehmet Ali Eryurt T.C. Sağlık

Detaylı

TNSA-2003 ÖNEMLİ SONUÇLARI HİZMET ALANLARI

TNSA-2003 ÖNEMLİ SONUÇLARI HİZMET ALANLARI TNSA-2003 ÖNEMLİ SONUÇLARI HİZMET ALANLARI Prof. Dr. Sabahat Tezcan Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Müdürü 8 Ekim 2004 - Ankara HANEHALKI ÖZELLİKLERİ Nüfus halen genç yapıda (%29, 15 )

Detaylı

Tablo 41. 2011 Yılında İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması Düzey-1 e göre Bireylerin Bilgisayar ve İnternet Kullanım Oranı

Tablo 41. 2011 Yılında İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması Düzey-1 e göre Bireylerin Bilgisayar ve İnternet Kullanım Oranı 1.9 Hanehalklarında Bilişim Teknolojileri Kullanımı Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması sonuçlarına göre, 2011 yılında Türkiye genelinde internete erişim imkânı olan hanehalkı oranı %42,9

Detaylı

2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması

2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması İleri Analiz Çalışması Sonuçları Toplantısı İSTEYEREK VE KENDİLİĞİNDEN DÜŞÜKLERİN YAYGINLIĞI VE DÜŞÜKLERİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Dr. Tuğba Adalı Doç. Dr. Alanur Çavlin

Detaylı

Türkiye de Anne ve Çocukların Durumu. Dr. Mehmet Rifat KÖSE

Türkiye de Anne ve Çocukların Durumu. Dr. Mehmet Rifat KÖSE Türkiye de Anne ve Çocukların Durumu Dr. Mehmet Rifat KÖSE Değerlendirme Notu 214 Yılı Canlı doğum sayısındaki belirsizlikler devam etmektedir. Hastanede doğum yapan gebe sayısı 1.326.151 dir. Sağlık personeli

Detaylı

KADINLARIN TEMEL ÖZELLİKLERİ VE STATÜLERİ 3

KADINLARIN TEMEL ÖZELLİKLERİ VE STATÜLERİ 3 KADINLARIN TEMEL ÖZELLİKLERİ VE STATÜLERİ 3 Attila Hancıoğlu ve Banu Akadlı Ergöçmen Bu bölümde, Türkiye de kadınların durumuna ilişkin bilgi verilmesi amaçlanmaktadır. Bölümde yer alan bilgiler, üreme

Detaylı

Uz Dr İbrahim Hakan BUCAK Adıyaman Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD

Uz Dr İbrahim Hakan BUCAK Adıyaman Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD Uz Dr İbrahim Hakan BUCAK Adıyaman Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD Sunum Planı Tanım Amaç Metod Sonuçlar Tartışma Gıda Güvencesizliği Yeteri kadar besleyici

Detaylı

VERİ KALİTESİ EK D. İsmet Koç

VERİ KALİTESİ EK D. İsmet Koç VERİ KALİTESİ EK D İsmet Koç Bu bölümün amacı, TNSA-2003 veri kalitesinin bir ön değerlendirmesini yapmaktır. Bu amaçla, yaş bildirim hataları, cevaplayıcılardan kaynaklanan hatırlama hataları ve veri

Detaylı

DOĞURGANLIK TERCİHLERİ 8

DOĞURGANLIK TERCİHLERİ 8 DOĞURGANLIK TERCİHLERİ 8 Turgay Ünalan ve Sutay Yavuz Bu bölümde gebeliği önleyici yöntemlere olan talebin belirlenmesine yönelik olarak sorulan sorular incelenmektedir. Cevaplayıcı başka çocuk sahibi

Detaylı

ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞI. Attila Hancıoğlu Banu Akadlı Ergöçmen Elif Kurtuluş Yiğit

ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞI. Attila Hancıoğlu Banu Akadlı Ergöçmen Elif Kurtuluş Yiğit ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞI Attila Hancıoğlu Banu Akadlı Ergöçmen Elif Kurtuluş Yiğit Bebek ve Çocuk Ölümlülüğü 0-4 Yaş Dönemindeki Ölümler Perinatal Ölümler Yüksek Riskli Doğurganlık Davranışı 0-4 Yaş Dönemindeki

Detaylı

DOĞUMA HAZIRLIK EĞİTİMİNİN ANNENİN PRENATAL UYUMUNA ETKİSİ

DOĞUMA HAZIRLIK EĞİTİMİNİN ANNENİN PRENATAL UYUMUNA ETKİSİ DOĞUMA HAZIRLIK EĞİTİMİNİN ANNENİN PRENATAL UYUMUNA ETKİSİ Arş. Gör. MEHTAP UZUN AKSOY* Doç. Dr. AYTEN ŞENTÜRK ERENEL* Prof. Dr. AYDAN BİRİ** *Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü

Detaylı

Burdur da 2009 Yılında Doğum Yapmış Kadınların Doğum Özellikleri ve Doğum Sonu Bakım Hizmetleri

Burdur da 2009 Yılında Doğum Yapmış Kadınların Doğum Özellikleri ve Doğum Sonu Bakım Hizmetleri Araştırma / Research Article TAF Prev Med Bull 2011; 10(5): 579-586 Burdur da 2009 Yılında Doğum Yapmış Kadınların Doğum Özellikleri ve Doğum Sonu Bakım Hizmetleri [Postpartum Care Services and Birth Features

Detaylı

2014-2023 BÖLGE PLANI SÜRECİ. Bilecik Sosyal Yapı Özel İhtisas Komisyonu Çalışmaları 09.05.2013 Bilecik İl Genel Meclis Toplantı Salonu

2014-2023 BÖLGE PLANI SÜRECİ. Bilecik Sosyal Yapı Özel İhtisas Komisyonu Çalışmaları 09.05.2013 Bilecik İl Genel Meclis Toplantı Salonu 2014-2023 BÖLGE PLANI SÜRECİ Bilecik Sosyal Yapı Özel İhtisas Komisyonu Çalışmaları 09.05.2013 Bilecik İl Genel Meclis Toplantı Salonu Küreselleşme Küresel ekonominin bütünleşmesi Eşitsiz büyüme Ekonomik

Detaylı

PERİNATOLOJİ ve ÖNLENEBİLİR ANNE ÖLÜMLERİ. Dr. Şevki ÇELEN ZTB Kadın Sağlığı EAH Perinatoloji Kliniği

PERİNATOLOJİ ve ÖNLENEBİLİR ANNE ÖLÜMLERİ. Dr. Şevki ÇELEN ZTB Kadın Sağlığı EAH Perinatoloji Kliniği PERİNATOLOJİ ve ÖNLENEBİLİR ANNE ÖLÜMLERİ Dr. Şevki ÇELEN ZTB Kadın Sağlığı EAH Perinatoloji Kliniği Perinatoloji Yüksek riskli gebelik Maternal ve fetal sağlığı tehdit eden, mortalite ve morbidite olasılığını

Detaylı

Halk Sağlığı-Ders 6 Aşırı Doğurganlığın Kontrolü ve İlaçla Koruma

Halk Sağlığı-Ders 6 Aşırı Doğurganlığın Kontrolü ve İlaçla Koruma Halk Sağlığı-Ders 6 Aşırı Doğurganlığın Kontrolü ve İlaçla Koruma Öğr. Gör. Hüseyin ARI 1 Aşırı Doğurganlık Sosyoekonomik koşullar, beslenme ve çevre sağlığı uygun olmayan toplumlarda aşırı doğurganlık

Detaylı

Tablo 1: Anketi Yanıtlayan Kişilerin Yaş Dağılımı Frekans (Sayı) Yüzde ( %) 20 40 175 65,1 40+ 67

Tablo 1: Anketi Yanıtlayan Kişilerin Yaş Dağılımı Frekans (Sayı) Yüzde ( %) 20 40 175 65,1 40+ 67 Özel Sağlık Sigortalıları Sağlık Hizmet Kullanımı Anket Değerlendirmesi Erdem ALPTEKİN Özel sağlık sigortalıların sorunlarını irdelemek ve beklentilerini belirlemek amacıyla Sigorta sektöründe faaliyet

Detaylı

NÜKLEER SİLAHLAR ARAŞTIRMASI - SONUÇ RAPORU RAŞTIRMASI - S

NÜKLEER SİLAHLAR ARAŞTIRMASI - SONUÇ RAPORU RAŞTIRMASI - S NÜKLEER SİLAHLAR ARAŞTIRMASI RAŞTIRMASI - S V.01A - 18 HAZİRANH 2004 - SONUÇ RAPORU Nükleer Silahlar Araştırması - Sonuç Raporu v.01a - 18 Haziran 2004 Proje Ekibi Güçlü Atılgan Proje Sorumlusu Infakto

Detaylı

SAĞLIK DÜZEYİ GÖSTERGELERİ

SAĞLIK DÜZEYİ GÖSTERGELERİ SAĞLIK DÜZEYİ GÖSTERGELERİ HIZ:Bir toplum veya grubun belirli bir birimi içinde gözlenen hastalık veya olay sıklığını belirtir.hızın hesap edilmesinde kullanılan pay ve paydadaki sayılar aynı bölgeden

Detaylı

07.11.2014. Ana Sağlığını Etkileyen Faktörler ve Alınacak Önlemler

07.11.2014. Ana Sağlığını Etkileyen Faktörler ve Alınacak Önlemler 10.Sınıf Kadın Sağlığı Hastalıkları ve Bakımı 2. Hafta ( 22 26 / 09 / 2014 ) 1.) KADIN ve ANASAĞLIĞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER ve ALINACAK ÖNLEMLER 2.) KADIN ve ANA SAĞLIĞI İLE İLGİLİ ÖLÇÜTLER Slayt No: 2

Detaylı

Halk Sağlığı-Ders 8 Sağlık Düzeyinin Ölçülmesi ve Epidemiyoloji

Halk Sağlığı-Ders 8 Sağlık Düzeyinin Ölçülmesi ve Epidemiyoloji Halk Sağlığı-Ders 8 Sağlık Düzeyinin Ölçülmesi ve Epidemiyoloji Öğr. Gör. Hüseyin ARI 1 İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık Kurumları İşletmeciliği Epidemiyoloji; hastalık ve sağlıkla ilgili olayların

Detaylı

Kronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi. Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi

Kronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi. Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Kronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Giriş: Kaliteli yaşam; kişinin temel ihtiyaçlarını karşıladığı,

Detaylı

Performans Gösterge Kartları

Performans Gösterge Kartları Kentsel 112 Vaka Ulaşım Hızı SG-ASHGM-01 Kentsel 112 Vaka Ulaşım Hızı Sağlık Göstergeleri Müdürlük Değeri (C) C = (A / B) x 100 Şehir merkezlerinde sunulan acil sağlık hizmetlerinde vakaya ulaşım süresinin

Detaylı

TR63 BÖLGESİ MEVCUT DURUM ANALİZİ DEMOGRAFİK GÖSTERGELER

TR63 BÖLGESİ MEVCUT DURUM ANALİZİ DEMOGRAFİK GÖSTERGELER g TR63 BÖLGESİ MEVCUT DURUM ANALİZİ DEMOGRAFİK GÖSTERGELER TABLOLAR Tablo 1. TR63 Bölgesi Doğum Sayısının Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (2011)... 1 Tablo 2. Ölümlerin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (2011)...

Detaylı

Doğurganlık ve Aile Planlaması. İsmet Koç - Turgay Ünalan

Doğurganlık ve Aile Planlaması. İsmet Koç - Turgay Ünalan Doğurganlık ve Aile Planlaması İsmet Koç - Turgay Ünalan Doğurganlık ve Aile Planlaması Doğurganlık Aile Planlaması Doğurganlığı Belirleyen Ara Değişkenler Düşükler ve Ölü Doğumlar Doğurganlık Tercihleri

Detaylı

POSTPARTUM DEPRESYON VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞİN MATERNAL BAĞLANMAYA ETKİSİ

POSTPARTUM DEPRESYON VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞİN MATERNAL BAĞLANMAYA ETKİSİ POSTPARTUM DEPRESYON VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞİN MATERNAL BAĞLANMAYA ETKİSİ Sevil Şahin 1, İlknur Demirhan 1, Sibel Peksoy 1, Sena Kaplan 1, Gülay Dinç 2 1 Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sağlık Bilimleri

Detaylı

Türkiye de Çocuk Sağlığının Durumu

Türkiye de Çocuk Sağlığının Durumu Türkiye de Çocuk Sağlığının Durumu Doç. Dr. Günay Saka Mayıs 2011 5 Mayıs 2011 1 1 261 673 5 Mayıs 2011 2 Amaç: Bu ders sonunda; Türkiye de çocuk sağlığının durumu hakkında bilgi sahibi olacaklardır. 5

Detaylı

SEZARYEN SONRASI VAJİNAL DOĞUM (SSVD)

SEZARYEN SONRASI VAJİNAL DOĞUM (SSVD) SEZARYEN SONRASI VAJİNAL DOĞUM (SSVD) Sezaryen Sonrası Vajinal Doğum (SSVD) Daha önce sezaryen olan kadın tekrar doğum yapacak Sezaryen Sonrası Doğum Denemesi (SSDD) Sezaryen Sonrası Sezaryen Doğum (SSSD)

Detaylı

ANNE ÖLÜMLERİ. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kadın ve Üreme Sağlığı Dairesi Başkanlığı

ANNE ÖLÜMLERİ. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kadın ve Üreme Sağlığı Dairesi Başkanlığı ANNE ÖLÜMLERİ Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kadın ve Üreme Sağlığı Dairesi Başkanlığı Tanımlar Gebeliğe bağlı ölüm Anne ölümü Tesadüfi ölüm Geç anne ölümü 2 Gebeliğe Bağlı Ölüm Ölüm sebebine bakılmaksızın

Detaylı

KADINLAR AÇISINDAN SAVUNMASIZLIK/ÖRSELENEBİLİRLİK. Prof. Dr. Şevkat BAHAR ÖZVARIŞ

KADINLAR AÇISINDAN SAVUNMASIZLIK/ÖRSELENEBİLİRLİK. Prof. Dr. Şevkat BAHAR ÖZVARIŞ KADINLAR AÇISINDAN SAVUNMASIZLIK/ÖRSELENEBİLİRLİK Prof. Dr. Şevkat BAHAR ÖZVARIŞ HÜKSAM Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi Cinsiyetle ilgili savunmasızlık UNESCO Uluslar

Detaylı

Bağışıklama Hizmetleri: Sorunlar ve Öneriler. Prof.Dr.Muzaffer Eskiocak Trakya Üni.Tıp Fak. Halk Sağlığı Anabilim Dalı

Bağışıklama Hizmetleri: Sorunlar ve Öneriler. Prof.Dr.Muzaffer Eskiocak Trakya Üni.Tıp Fak. Halk Sağlığı Anabilim Dalı Bağışıklama Hizmetleri: Sorunlar ve Öneriler Prof.Dr.Muzaffer Eskiocak Trakya Üni.Tıp Fak. Halk Sağlığı Anabilim Dalı Bağışıklama hizmet sistemi: hizmet sunumu, soğuk zincir, zamanında aşı sağlama, izleme

Detaylı

Ekonomik Rapor Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği / 85

Ekonomik Rapor Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği /  85 1.5 Yaşam Memnuniyeti TÜİK tarafından, ülke genelinde bireylerin mutluluk algılaması, umut, değerler, kişisel gelişim, sağlık, gelir ve çalışma hayatı gibi alanlarda memnuniyetini ölçmek üzere 2003 yılından

Detaylı

Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Araştırma Serisi 9-2011 1 AİK- DSÖ TANIMI Hastaların ilaçları klinik ihtiyaçlarına uygun şekilde,

Detaylı

2014-2023 BÖLGE PLANI SÜRECİ. Bursa Sosyal Yapı Özel İhtisas Komisyonu Çalışmaları 28.05.2013 Merinos Atatürk Kültür ve Kongre Merkezi

2014-2023 BÖLGE PLANI SÜRECİ. Bursa Sosyal Yapı Özel İhtisas Komisyonu Çalışmaları 28.05.2013 Merinos Atatürk Kültür ve Kongre Merkezi 2014-2023 BÖLGE PLANI SÜRECİ Bursa Sosyal Yapı Özel İhtisas Komisyonu Çalışmaları 28.05.2013 Merinos Atatürk Kültür ve Kongre Merkezi Küreselleşme Küresel ekonominin bütünleşmesi Eşitsiz büyüme Ekonomik

Detaylı

İl Sağlık Müdürlükleri Performans Değerlendirme Sistemi. Gösterge Kartları

İl Sağlık Müdürlükleri Performans Değerlendirme Sistemi. Gösterge Kartları İl Sağlık Müdürlükleri Performans Değerlendirme Sistemi Gösterge Kartları Son güncelleme tarihi: 08.06.2017 İçindekiler Kentsel 112 Vaka Ulaşım Oranı... 1 Kırsal 112 Vaka Ulaşım Oranı... 2 İl Dışına Yapılan

Detaylı

tepav Nisan2011 N DEĞERLENDİRMENOTU 2008 Krizinin Kadın ve Erkek İşgücüne Etkileri Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı

tepav Nisan2011 N DEĞERLENDİRMENOTU 2008 Krizinin Kadın ve Erkek İşgücüne Etkileri Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı DEĞERLENDİRMENOTU Nisan2011 N201127 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Ayşegül Dinççağ 1 Araştırmacı, Ekonomi Etütleri Hasan Çağlayan Dündar 2 Araştırmacı, Ekonomi Etütleri 2008 Krizinin

Detaylı

Aşırı doğurganlığın anne ve çocuk sağlığına etkileri İstenmeyen gebelikler ve isteyerek düşükler

Aşırı doğurganlığın anne ve çocuk sağlığına etkileri İstenmeyen gebelikler ve isteyerek düşükler Aşırı doğurganlığın anne ve çocuk sağlığına etkileri İstenmeyen gebelikler ve isteyerek düşükler Doç. Dr. Günay SAKA DÜTF HSAD 10.05.2010 1 Amaç : Tıp Fakültesi Dönem III öğrencileri, aşırı doğurganlık,

Detaylı

Sağlık Göstergeleri II.1. ÜREME SAĞLIĞI II.2. AŞILAMA II.3. MORTALİTE II.4. MORBİDİTE

Sağlık Göstergeleri II.1. ÜREME SAĞLIĞI II.2. AŞILAMA II.3. MORTALİTE II.4. MORBİDİTE 2 Sağlık Göstergeleri II.. ÜREME SAĞLIĞI II.2. AŞILAMA II.. MORTALİTE II.. MORBİDİTE II. Üreme Sağlığı TABLO: TÜRKİYE'DE YERLEŞİM YERLERİNE GÖRE ÜREME SAĞLIĞI (%, 2) ÖZELLİKLER KENT KIR TOPLAM DOĞURGANLIK

Detaylı

EUROSTUDENT ULUSAL ARAŞTIRMASI: TÜRKİYE SONUÇLARI

EUROSTUDENT ULUSAL ARAŞTIRMASI: TÜRKİYE SONUÇLARI EUROSTUDENT ULUSAL ARAŞTIRMASI: TÜRKİYE SONUÇLARI Prof. Dr. Nezih Güven (ODTÜ, Rektör Danışmanı) Doç. Dr. Ayşe Gündüz Hoşgör (ODTÜ,Sosyoloji Blm.) Y. Doç. Dr. Mustafa Şen (ODTÜ, Sosyoloji Bölümü) Bağlantı

Detaylı

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ Sayfa 1 Gözden Geçirme Notları 2010 Yılı Gençlerin İşsizlik ve İstihdam İstatistikleri İstatistik Kurumu (TÜİK) Hanehalkı İşgücü İstatistikleri veri tabanı 2010 yılı sonuçlarına göre ülkemizde gençlerin

Detaylı

Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri

Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri Didem Yüzügüllü, Necdet Aytaç, Muhsin Akbaba Çukurova Üniversitesi Halk Sağlığı

Detaylı

BURDUR İLİNDE SPORA KATILIMIN SOSYO EKONOMİK BOYUTUNUN ARAŞTIRILMASI

BURDUR İLİNDE SPORA KATILIMIN SOSYO EKONOMİK BOYUTUNUN ARAŞTIRILMASI 996 I.BURDUR SEMPOZYUMU BURDUR İLİNDE SPORA KATILIMIN SOSYO EKONOMİK BOYUTUNUN ARAŞTIRILMASI Kemal FİLİZ * Kadir PEPE ** ÖZET Araştırmada, Burdur ilinde aktif spor yapan sporcuların sosyoekonomik profillerinin

Detaylı

2014-2023 BÖLGE PLANI SÜRECİ. Eskişehir Sosyal Yapı Özel İhtisas Komisyonu Çalışmaları 14.05.2013 Anadolu Üniversitesi

2014-2023 BÖLGE PLANI SÜRECİ. Eskişehir Sosyal Yapı Özel İhtisas Komisyonu Çalışmaları 14.05.2013 Anadolu Üniversitesi 2014-2023 BÖLGE PLANI SÜRECİ Eskişehir Sosyal Yapı Özel İhtisas Komisyonu Çalışmaları 14.05.2013 Anadolu Üniversitesi Küreselleşme Küresel ekonominin bütünleşmesi Eşitsiz büyüme Ekonomik krizler Kaynak

Detaylı

30.12.2014. Anne Sütünün Önemi. 10.Sınıf Kadın Sağlığı Hastalıkları ve Bakımı. Anne Sütünün Önemi. Anne Sütünün Önemi. Anne Sütünün Önemi

30.12.2014. Anne Sütünün Önemi. 10.Sınıf Kadın Sağlığı Hastalıkları ve Bakımı. Anne Sütünün Önemi. Anne Sütünün Önemi. Anne Sütünün Önemi 10.Sınıf Kadın Sağlığı Hastalıkları ve Bakımı 15.Hafta ( 22-26 / 12 / 2014 ) ANNE SÜTÜNÜN ÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ Slayt No: 22 Bebeğin bağışıklık sisteminin gelişimini kolaylaştırır. Bebekte kulak enfeksiyonları

Detaylı

İSTANBUL DA GENÇLER ARASINDA CİNSELLİK ARAŞTIRMASI RAPORU

İSTANBUL DA GENÇLER ARASINDA CİNSELLİK ARAŞTIRMASI RAPORU İSTANBUL DA GENÇLER ARASINDA CİNSELLİK ARAŞTIRMASI RAPORU Kültegin Ögel Ceyda Y. Eke Nazlı Erdoğan Sevil Taner Bilge Erol İstanbul 2005 Kaynak gösterme Ögel K, Eke C, Erdoğan N, Taner S, Erol B. İstanbul

Detaylı

Fırat Tıp Dergisi 2009;14(2): 115-119

Fırat Tıp Dergisi 2009;14(2): 115-119 Fırat Tıp Dergisi 200;4(2): - Klinik Araştırma www.firattipdergisi.com Arapgir Devlet Hastanesine Başvuran Gebelerin Doğum Öncesi Bakım Hizmetlerinden Yararlanma Durumları ve Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi

Detaylı

DOĞUM ÖNCESİ BAKIM. Dr. Ferruh N. Ayoğlu. Halk Sağlığı Anabilim Dalı

DOĞUM ÖNCESİ BAKIM. Dr. Ferruh N. Ayoğlu. Halk Sağlığı Anabilim Dalı DOĞUM ÖNCESİ BAKIM Dr. Ferruh N. Ayoğlu Sevmek güzel şey delikanlım, l sev bakalım. Madem ki kafanın içerisinde ışıklı bir karanlık var, benden izin sana sev sevebildiğin kadar. Yaşanan her 1 dakika da:

Detaylı

Çapraz Tablo ve Diğer Tabloları Oluşturabilmek Bu Tablolara Uygun Çok Yönlü Grafikleri Çizebilmek

Çapraz Tablo ve Diğer Tabloları Oluşturabilmek Bu Tablolara Uygun Çok Yönlü Grafikleri Çizebilmek Çapraz Tablo ve Diğer Tabloları Oluşturabilmek Bu Tablolara Uygun Çok Yönlü Grafikleri Çizebilmek Marjinal Tablo (Sıklık Tablosu) Gözlemlerin, incelenen herhangi bir değişkenin kategorilerine, değerlerine

Detaylı

1)SML 2) Ön lisans 3) Lisans 4) Yüksek lisans 5) Doktora 3. Çalışma Yılı:.. yıl

1)SML 2) Ön lisans 3) Lisans 4) Yüksek lisans 5) Doktora 3. Çalışma Yılı:.. yıl Ebelerde Bilgi Beceri Kursu Eğitim Modülü Belirleme Anketi Sayın Güney Genel Sekreterliğine Bağlı Bulunan Hastanelerde Çalışan Ebe Meslektaşlarımız. Ebelik eğitimi almış, ancak daha sonraki yıllarda farklı

Detaylı

Türkiye Nüfusunun Yapısal Özellikleri Nüfus; 1- Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Genç (Çocuk) Nüfus ( 0-14 yaş )

Türkiye Nüfusunun Yapısal Özellikleri Nüfus; 1- Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Genç (Çocuk) Nüfus ( 0-14 yaş ) Türkiye Nüfusunun Yapısal Özellikleri Nüfus; ülkelerin kalkınmasında, ülkenin dünyadaki etki alanını genişletmesinde potansiyel bir güç olarak önemli bir faktördür. Nüfusun potansiyel gücü, nüfus miktarı

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU. Edirne Bölge Müdürlüğü

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU. Edirne Bölge Müdürlüğü Cinsiyete göre çocuk nüfusu, 214 9.. Türkiye nüfusunun %29,4 ünü çocuk nüfusu oluşturmaktadır. 8.. 77 695 94 7.. 6.. 5.. 4.. 3.. 2.. 1.. 22 838 482 (%29,4) 11 725 257 (%15,1) 11 113 225 (%14,3) Türkiye

Detaylı

YATAKLI TEDAVİ KURUMLARI DAİRESİ YÜKSEK HEMŞİRE KADROSU HİZMET ŞEMASI

YATAKLI TEDAVİ KURUMLARI DAİRESİ YÜKSEK HEMŞİRE KADROSU HİZMET ŞEMASI Kadro Adı : Yüksek Hemşire Kadro Sayısı : 180 I. GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI: YATAKLI TEDAVİ KURUMLARI DAİRESİ YÜKSEK HEMŞİRE KADROSU (1) İdari yönden Başhekime, teknik yönden amirlerine karşı sorumlu

Detaylı

KOMPLİKE VAKALARDA DOĞUM ÖNCESİ DOĞUM VE DOĞUM SONRASI SÜREÇLERİN İZLENMESİ PROSEDÜRÜ

KOMPLİKE VAKALARDA DOĞUM ÖNCESİ DOĞUM VE DOĞUM SONRASI SÜREÇLERİN İZLENMESİ PROSEDÜRÜ KOMPLİKE VAKALARDA DOĞUM ÖNCESİ DOĞUM VE DOĞUM SONRASI SÜREÇLERİN İZLENMESİ PROSEDÜRÜ DH.PR.01 31.10.2018 Revizyon No Revizyon tarihi 1/5 1.AMAÇ: Obstetrik problemleri hızla değerlendirip ayırıcı tanıyı

Detaylı

KOMPLİKE VAKALARDA DOĞUM ÖNCESİ, DOĞUM VE DOĞUM SONRASI SÜREÇLERİN İZLEMİ PROSEDÜRÜ

KOMPLİKE VAKALARDA DOĞUM ÖNCESİ, DOĞUM VE DOĞUM SONRASI SÜREÇLERİN İZLEMİ PROSEDÜRÜ KODU: SDH.PR..73 YAYIN TA: 21.09.2017 REVİZYON TA:-- REVİZYON NO:00 Sayfa 1 / 6 1.AMAÇ: Obstetrik problemleri hızla değerlendirip ayırıcı tanıyı yaparak ekip anlayışı içinde anne ve bebeğin doğum öncesi,

Detaylı

Turgay Ünalan, İsmet Koç ve Sabahat Tezcan

Turgay Ünalan, İsmet Koç ve Sabahat Tezcan AİLE PLANLAMASI 5 Turgay Ünalan, İsmet Koç ve Sabahat Tezcan Bu bölümde gebeliği önleyici bilgisi, tutum ve davranışları ile ilgili TNSA- 2003 sonuçları sunulmaktadır. Bölümde öncelikle farklı gebeliği

Detaylı

İntrapartum Ebelik Hizmetlerinin Kapsam ve Kalitesi

İntrapartum Ebelik Hizmetlerinin Kapsam ve Kalitesi İntrapartum Ebelik Hizmetlerinin Kapsam ve Kalitesi Yrd. Doç. Dr. Nazan KARAHAN Ebeler Derneği Genel Başkanı Karabük Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdürü/Sağlık Bilimleri Fakültesi Ebelik Bölüm

Detaylı

AÇSAP: Ana Çocuk Sağlığı ğ ğ ve Aile Planlaması Toplam nüfusun yaklaşık %30-40 gibi önemli bir kısmı Doğurgan çağ kadınlar: 15-49 yaş kadınlar

AÇSAP: Ana Çocuk Sağlığı ğ ğ ve Aile Planlaması Toplam nüfusun yaklaşık %30-40 gibi önemli bir kısmı Doğurgan çağ kadınlar: 15-49 yaş kadınlar TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI ANNE ÖLÜMLERİ Dr. Ferruh N. Ayoğlu AÇSAP: Ana Çocuk Sağlığı ğ ğ ve Aile Planlaması Toplam nüfusun yaklaşık %30-40 gibi önemli bir kısmı Doğurgan çağ kadınlar: 15-49

Detaylı

Dr. Duru Mıstanoğlu Özatağ DPÜ Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

Dr. Duru Mıstanoğlu Özatağ DPÜ Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD Dr. Duru Mıstanoğlu Özatağ DPÜ Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD İnfluenza aşısı Mevsimsel influenza tüm dünyada sirküle olan influenza viruslarının neden olduğu akut solunum

Detaylı

HIV/AIDS epidemisinde neler değişti?

HIV/AIDS epidemisinde neler değişti? HIV/AIDS epidemisinde neler değişti? Dr. Gülşen Mermut Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji ABD EKMUD İzmir Toplantıları - 29.12.2015 Sunum Planı Dünya epidemiyolojisi

Detaylı

İnfluenza virüsünün yol açtığı hastalıkların ve ölümlerin çoğu yıllık grip aşıları ile önlenebiliyor.

İnfluenza virüsünün yol açtığı hastalıkların ve ölümlerin çoğu yıllık grip aşıları ile önlenebiliyor. Her yıl milyonlarca kişiyi etkileyen bir solunum yolu enfeksiyonu olan grip, hastaneye yatışı gerektirecek kadar ağır hastalık tablolarına neden olabiliyor. Grip ve sonrasında gelişen akciğer enfeksiyonları

Detaylı

Doğumun Aktif Fazında Uygulanan Hidroterapinin, Doğum Süreci, Anne Memnuniyeti ve Doğum Sonrası Ebeveynlik Davranışı Üzerine Etkisi

Doğumun Aktif Fazında Uygulanan Hidroterapinin, Doğum Süreci, Anne Memnuniyeti ve Doğum Sonrası Ebeveynlik Davranışı Üzerine Etkisi Doğumun Aktif Fazında Uygulanan Hidroterapinin, Doğum Süreci, Anne Memnuniyeti ve Doğum Sonrası Ebeveynlik Davranışı Üzerine Etkisi EBE SEMRA TUNCAY* YRD. DOÇ DR. SENA KAPLAN ** DOÇ.DR. ÖZLEM MORALOĞLU

Detaylı

ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞININ ÖNEMİ. Sağlık; bireyin beden, ruh ve sosyal açıdan tam bir iyilik durumunda olmasıdır.

ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞININ ÖNEMİ. Sağlık; bireyin beden, ruh ve sosyal açıdan tam bir iyilik durumunda olmasıdır. ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞININ ÖNEMİ Sağlık; bireyin beden, ruh ve sosyal açıdan tam bir iyilik durumunda olmasıdır. Anne-çocuk sağlığı hizmetlerinin amacı; özelde anne ve çocukların, genelde ise toplumun sağlıklı

Detaylı

İlçede Halk Sağlığı Uzmanı Olmak. Uzm. Dr. Özge Yavuz Sarı

İlçede Halk Sağlığı Uzmanı Olmak. Uzm. Dr. Özge Yavuz Sarı İlçede Halk Sağlığı Uzmanı Olmak Uzm. Dr. Özge Yavuz Sarı Sunum planı Etimesgut İlçe Sağlık Müdürlüğü kısa tanıtımı Birimler ve faaliyet alanları Çalışmalardan örnekler ÇEKÜS birimi çalışmaları Takipsiz

Detaylı

Doç.Dr. Nilay ÇÖPLÜ. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Salgın Hastalıklar Araştırma Müdürlüğü

Doç.Dr. Nilay ÇÖPLÜ. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Salgın Hastalıklar Araştırma Müdürlüğü Doç.Dr. Nilay ÇÖPLÜ Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Salgın Hastalıklar Araştırma Müdürlüğü Ülkemizdeki antibiyotik kullanımı ile ilgili gerçeklerin araştırılması Toplumda Antibiyotik Kullanımı

Detaylı

TARIM DIŞI İŞSİZLİK ARTIŞTA (Temmuz Ağustos - Eylül)

TARIM DIŞI İŞSİZLİK ARTIŞTA (Temmuz Ağustos - Eylül) TARIM DIŞI İŞSİZLİK ARTIŞTA (Temmuz Ağustos - Eylül) HAZIRLAYAN 18.02.2014 Prof. Dr. Halis Yunus ERSÖZ Prof. Dr. Mustafa DELİCAN Doç. Dr. Levent ŞAHİN ÖZET Türkiye genelinde Eylül ayında geçen yılın aynı

Detaylı