Uludağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi Güz Yarıyılı İş Hukuku I Dersi Pratik Çalışma I

Transkript

1 Pratik Çalışma I Beyaz Sayfa A.Ş. özelleştirme kapsamında 500 işçinin çalıştığı bir kağıt fabrikasını tarihinde satın almıştır. İşyerinde yürütülen yeniden yapılanma çalışmaları çerçevesinde 60 işçinin iş sözleşmelerinin feshine karar verilmiş ve tarihleri arasında yapılan bildirimlerle feshi ihbar sürelerine uymak suretiyle 60 işçinin sözleşmesi feshedilmiş ve feshi ihbar süresinin bitiminde hak kazananlara kıdem tazminatı ödenmiştir. Aralarında iki genel müdür yardımcısının ve henüz işyerinde dört aydır çalışan Basri nin de bulunduğu 60 işçi, yeniden yapılanma gerekçesinin gerçek olmadığını ve bu nedenle feshin geçersiz olduğunu ileri sürerek, işe geri alınmaları talebiyle dava açmışlardır. Mahkemece yapılan yargılamada iki genel müdür yardımcısı ve Basri nin açtığı dava reddedilmiş, ancak diğer işçilerin talebi yerinde görülerek, feshin geçersizliğine ve işe iadelerine karar verilmiştir. Bunun üzerine işçiler işe başlatılmaları için işverene başvurmuşlardır. Fesihlere rağmen işçilik maliyetlerinin yüksek olduğu görüşünde olan Beyaz Sayfa A.Ş., bir duyuru yayınlayarak, ücretlerin % 20 oranında indirildiğini ve ikramiyelerin kaldırıldığını duyurmuştur. Birkaç ay duruma ses çıkarmayan işçiler, bir süre sonra ücretlerinin eksik ödendiğini ileri sürerek işi durdurmuşlardır. İşverenin uyarılarına rağmen işbaşı yapmayan işçilerin iş sözleşmesi haklı nedenle feshedilmiştir. Beyaz Sayfa A.Ş., işyerindeki temizlik işlerini Pak Ltd.Şti. ye vermiş ve temizlik işinde çalışan kendi işçilerine Pak Ltd.Şti. ye geçirilme teklifinde bulunmuştur.işçiler bunu kabul ederek Pak Ltd.Şti. işçisi olarak çalışmaya devam etmişlerdir. Pak Ltd.Şti geçen işçilerin ücretlerinde bir değişiklik olmamakla birlikte Beyaz Sayfa A.Ş.de çalışırken yılda iki kere aldıkları ikramiyeyi Pak Ltd.Şti. ödememektedir. Bunun üzerine; Pak Ltd.Şti.ye geçmiş bulunan işçiler, Beyaz Sayfa A.Ş. nin kendi işçilerine uyguladığı ikramiyeden yararlanmak üzere talepte bulunmuşlardır. Türkan bir yandan U.Ü. Hukuk Fakültesinde okurken, diğer yandan haftalık 35 saatlik iş süresini içeren iş sözleşmesiyle işyerinde çalışmaktadır. Yaklaşan final sınavlarına hazırlanabilmek amacıyla 10 hafta boyunca haftada 60 saat çalışmış ve bu çalışmasının karşılığında izin istemiştir. 1) a)beyaz Sayfa A.Ş. ile Pak Ltd.Şti. arasındaki ilişkiyi tanımlayınız. b) 4857 sayılı İş Kanununa göre işyerinde görülen temizlik işinin Pak Ltd.Şti. ye devri mümkün müdür? Başka hangi işlerin bu şekilde devri mümkündür? c) Olayda Pak Ltd.Şti. ne geçirilen işçilerin, Beyaz Sayfa A.Ş. nin kendi işçilerine uyguladığı ikramiyeden yararlanması mümkün müdür? Neden? 2) a)fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma ne demektir? b) Türkan ın yaptığı bu çalışmalar karşılığında izin talep edebilmesi mümkün müdür? c) Türkan ın hak kazandığı izin miktarı ne kadardır? d) İşverenin bu izni ne şekilde kullandırması gerekir? 3) a) Beyaz Sayfa A.Ş. nin yaptığı duyuruyla ücretleri indirmesi ve ikramiye uygulamasını kaldırması mümkün müdür? b) İşçilerin buna ses çıkarmamasının sonucu nedir? c) Bu işçilerin ücretlerinin eksik ödendiğini ileri sürerek işi durdurmaları hukuken mümkün müdür? d) Bunun sonucu nedir? 4) a)genel olarak işçilerin iş sözleşmelerinin feshinde uyulması gerekli feshi ihbar süresi ne kadardır? b) Olayda işçiler kıdem tazminatına hak kazanmışlar mıdır? c) Genel olarak ödenmesi gereken kıdem tazminatının miktarı ne kadardır? 5) a) i. İşçilerin feshin geçersiz olduğunu ileri sürerek dava açmaları mümkün müdür? ii.dava açma süresi ne kadardır ve hangi tarihten itibaren başlar? iii. İşverenin bu işçilerin

2 sözleşmelerini feshederken uyması gerekli ayrı bir prosedür var mıdır? iv. Bu prosedüre uyulmamasının yaptırımı nedir? b) Diğer işçilerin davaları kabul edilirken, i. iki genel müdür yardımcısının işe iade talepleri neden reddedilmiş olabilir? ii.basri nin işe iade talepleri neden reddedilmiş olabilir? c) i.iade talepleri kabul edilen işçilerin yeniden işe alınmaları için izlemeleri gereken bir yol var mıdır? ii.beyaz Sayfa A.Ş. nin bu işçileri işe başlatmasının sonuçları nedir? iii. Beyaz Sayfa A.Ş. nin bu işçileri işe başlatmamasının sonuçlarını nedir? Pratik Çalışma II Hızlı Gazetecilik A.Ş. tarafından çıkartılan günlük bir gazetenin muhasebe departmanında 8 yıldır çalışmakta olan Meltem gebedir. Doğuma üç hafta kala doktor raporunu ibraz edip tabi olduğu mevzuat uyarınca çalıştırılmamasının esas olduğu sürenin başladığını belirterek, bu sürenin sonunda tekrar işbaşı yapmak üzere artık işyerine gelmeyeceğini beyan etmiştir. Meltem, ilk ayın sonunda banka hesabını kontrol ettiğinde ücretinin yatırılmadığını fark etmiştir. Bunun üzerine muhasebe departmanı şefi Serdar ı arayan Meltem e Serdar, gebelik nedeniyle işyerine devam etmediği süre boyunca ücret ödeme yükümlülüklerinin bulunmadığını, SGK dan zaten ödenek alacağını belirtmiştir. Meltem kendi departmanında çalışan ve kendisinden önce doğum yapan yedi arkadaşına bu süre boyunca ücretlerinin tam ödendiğini kendisine neden ödeme yapılmadığını sorduğunda Serdar verdiği yanıtı tekrarlayarak telefonu kapatmıştır. Ne Meltem in ne de kendisinden önce doğum yapan arkadaşlarının sözleşmelerinde gebelik ve doğum süresince ücret ödenmesine ilişkin hüküm bulunmamaktadır ve hepsinin ücreti her ay çalıştıkları saat üzerinden hesaplama yapılarak ödenmektedir. Meltem, Serdar ın inisiyatifiyle kendisine ücret ödenmediğini işyerindeki arkadaşlarından öğrenmiştir. Meltem, Serdar a dava açarak ücretlerini tahsil etmek istemektedir. Dokur Diker A.Ş. nin tekstil işkolunda kurulu işyerinde 50 işçisi bulunmaktadır. Bu işyerinde çalışan Ahmet in 3 yıl önce şirket tarafından geliştirilen kumaş boyama tekniğini rakip firmalardan birine sattığı tespit edilmiş ve bu tespitin üzerinden 10 işgünü geçtikten sonra sözleşmesi haklı nedenle derhal feshedilmiştir. Dört buçuk yıldır bu işyerinde çalışan Ahmet fesih nedeninin haklı ya da geçerli bir sebep olmadığı iddiasıyla işe iade davası açmış ancak davayı kaybetmiştir. Bunun üzerine kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve kullandırılmayan yıllık ücretli izin karşılığı için dava açmaya hazırlanmaktadır. Dokur Diker A.Ş. genel müdürü kendilerini sırtından bıçaklayan bir kişiye ödeme yapmak zorunda olmadıkları düşüncesindedir. 1. Gazetede çalışan Meltem in iş ilişkisine hangi kanun hükümleri uygulanır? 2. a) Gebelik durumunda kadın işçilerin çalıştırılmamasının esas olduğu süre ne kadardır? b) Kural olarak bu süre boyunca işveren ücret ödemekle yükümlü müdür? Meltem in durumu bakımından farklı bir sonuca varmak mümkün müdür? 3. a) Serdar ın iş hukuku bakımından hukuki statüsü nedir? b) Meltem ücreti için Serdar a dava açabilir mi? Neden? c)olayın özellikleri dikkate alındığında Meltem in, kimden ne tür parasal talepleri olabilir? 4. a)ahmet in sözleşmesinin feshi ne kadar zaman içinde gerçekleştirilmelidir?

3 b)olayın üzerinden üç yıl geçtikten sonra işverenin sözleşmeyi bu nedenle feshi kanuna uygun mudur? 5. a) Ahmet in sözleşmesinin feshi haklı fesih niteliğini korumakta mıdır? b)ahmet işe iade davasını neden kaybetmiş olabilir? 6. a) Ahmet kıdem tazminatı ve ihbar tazminatını alabilir mi? b) Çalıştığı süre boyunca 35 gün yıllık ücretli izin kullanan Ahmet in kullanmadığı kaç günlük yıllık ücretli izni mevcuttur? c) Ahmet kullanmadığı izinlere karşılık para talep edebilir mi? Pratik Çalışma III Internet servis sağlayıcılığı yapan ve 99 işçisi bulunan Net A.Ş.'de dördüncü yılını tamamlayan ve daha önce hiç izne çıkmayan Mehmet, yıllık ücretli izne ayrılmıştır. Mehmet'in görevi abonelere Net A.Ş. işyerinde bulunan çağrı merkezinden telefonla teknik destek sağlamaktır. Aynı sektörde faaliyet gösteren daha küçük bir firma olan Siber Ltd. Şti.'nde yıllık ücretli izin süresi boyunca çalışmak üzere belirli süreli iş sözleşmesi yapan Mehmet, sözleşme süresi boyunca telefonla abonelik satışı yapmıştır. Yıllık ücretli izninin sonunda Net A.Ş.'de iş başı yapmayan Mehmet, Net A.Ş. insan kaynakları müdürü Ayşe'ye e-posta yoluyla işten ayrıldığını bildirmiştir. Yapılan araştırmada Mehmet'in Siber Ltd. Şti.'nde çalışmaya devam ettiği anlaşılmıştır. Net A.Ş. yönetim kurulu yaptığı değerlendirme sonucunda çağrı merkezinin genişlemesi gerektiği sonucuna varmış ancak bu hizmetin doğrudan Net A.Ş. tarafından yürütülmesinin ekonomik açıdan külfet doğuracağı düşüncesiyle işyerindeki çağrı merkezi hizmetinin Alo A.Ş. tarafından yürütülmesine karar vermiştir. Aralarında yapılan sözleşme uyarınca Alo A.Ş. kendi işçilerini Net A.Ş. işyerindeki çağrı merkezinde çalıştırmaya başlamış; daha önce Net A.Ş. bünyesinde çalışan çağrı merkezi çalışanlarıyla da iş sözleşmesi yaparak onları da çalıştırmaya devam etmiştir. Çağrı merkezi işinin Alo A.Ş. tarafından üstlenilmesiyle Net A.Ş.'den Alo A.Ş.'ye geçen işçilerin ücretlerinde bir değişiklik olmamış ancak üç ayda bir aldıkları ikramiye ödemesini alamaz hale gelmişlerdir. Net A.Ş. yönetim kurulu, çağrı merkeziyle ilgili değişiklik sürecini iyi yönetemediği gerekçesiyle altı yıldır Net A.Ş. genel müdür yardımcılığı görevini yürüten Ali'nin iş sözleşmesinin feshedilmesine karar vermiştir. Aynı gün gerekli tüm ödemeler yapılarak Ali'nin şirketle ilişiği kesilmiştir. Yapılan fesih bildiriminde performans düşüklüğü sebebine dayanılmıştır. İşten çıkartılma nedeninin performans düşüklüğü değil; SGK denetimi esnasında verdiği gerçeğe uygun dürüst ifade nedeniyle işverene kesilen idari para cezası olduğunu düşünen Ali işverene karşı dava açmaya hazırlanmaktadır Alo A.Ş., tarihinde Fatma ve Aysel ile dört aylık deneme süreli bir iş sözleşmesi imzalamış ancak çağrı merkezi işine uygun olmadıkları gerekçesiyle Fatma'nın iş sözleşmesi ; Aysel'in iş sözleşmesi ise tarihinde kendilerine hiç bir ödeme yapılmaksızın feshedilmiştir. 1. a) Mehmet'in ne kadar yıllık izni bulunmaktadır? b) Yıllık ücretli izin sırasında Mehmet'in Siber Ltd. Şti.nde çalışması mümkün müdür? Bu durumu öğrenen işverenin başvurabileceği hukuki yollar nelerdir? c) Mehmet'in bu şekilde işten ayrılması durumunda Net A.Ş.'nin Mehmet'ten ne tür talepleri gündeme gelebilir?

4 d) Net A.Ş., Siber Ltd. Şti.nden Mehmet'in çalıştırmaya son vermesini isteyebilir mi? 2. Mehmet'in Siber Ltd.Şti. ile yaptığı sözleşme hukuka uygun mudur? Bu sözleşme dava konusu yapıldığında hakimin varacağı sonuç ne olmalıdır? 3. a) Çağrı merkezi işinin Alo A.Ş.'ne verilmesi mümkün müdür? b) Alo A.Ş.nin kendi bünyesinde çalışmaya devam eden eski Net A.Ş. işçilerine ikramiye ödeme yükümlülüğü var mıdır? Bu ödemenin yapılmaması her hangi bir hukuki sonuç doğurur mu? c) Söz konusu işçilerin kimden ne tür talepleri olabilir? 4. a) Ali'nin sözleşmesinin feshinde işveren tarafından hangi ödemelerin yapılması gerekir? (10 Puan) b) Ali işverene karşı hangi davayı açabilir? Hangi koşullarla? 5. a) Fatma'nın işverenden herhangi bir talebi olabilir mi? b) Aysel'in işverenden herhangi bir talebi olabilir mi? Pratik Çalışma IV Temiz Ltd.Şti., bir Devlet üniversitesi olan (X) Üniversitesinin temizlik işleri için açtığı bir yıllık ihaleyi kazanarak işçilerini 01/01/2013'ten itibaren (X) Üniversitesi yerleşkesinde çalıştırmaya başlamıştır. 01/01/2014'te yapılan temizlik işi ihalesini ise Pak Ltd.Şti. kazanmış ve Temiz Ltd.Şti.'nin yerleşkede çalıştırmaya başladığı işçilerle Üniversitenin temizlik işlerini yapmaya devam etmiştir. 01/01/2013'te çalışmaya başlayan bu temizlik işçilerinden Ayşe, 2014'ün Mayıs ayı içinde yıllık ücretli iznini kullanmak istediğini Pak Ltd.Şti. yetkilisi Mehmet'e 30/03/2014 tarihinde bir dilekçeyle bildirmiş ancak aynı gün Mehmet'ten, henüz kendisinin Pak Ltd.Şti. nezdinde yıllık ücretli izne hak kazanmasına yeterli çalışma süresi bulunmadığı, dolayısıyla talebinin hukuka aykırı olduğu yazılı yanıtını almıştır. Ayşe, (X) Üniversitesi yerleşkesinde bulunan (Y) Fakültesinde Pazartesiden Cumaya, 09:00'da işbaşı yapıp saat 17:00'da paydos etmekte; Cumartesi günleri ise, Mehmet'in talimatı doğrultusunda Fakültede bulunan (T) Öğrenci Topluluğu odasını temizlemek için iki saat daha çalışmaktadır. Ayşe'ye ara dinlenmeleri kanuna uygun şekilde verilmekte ancak haftalık normal çalışma süresine karşılık gelen ücret dışında bir ödeme yapılmamaktadır. Mehmet'ten aldığı yanıta çok bozulan Ayşe, bu olayın akşamında evde olanları düşündükçe daha da sinirlenmiş ve "Yıllık ücretli iznimi vermediniz. Zaten fazla mesaileri de ödemiyorsunuz. Bu nedenlerle istifa ediyorum." şeklinde bir kısa mesajı (SMS) Mehmet'in telefonuna yollamış ve bir daha da işyerine gelmemiştir. Bir hafta sonra Mehmet, Ayşe'den Pak Ltd.Şti.'nden tüm işçilik haklarının ödenmesini talep eden bir noter ihtarnamesi almıştır. Tam iki yıldır çalıştığı Girişim A.Ş.'ndeki iş sözleşmesi işveren tarafından bildirim sürelerine uyularak ve kıdem tazminatı ödenerek feshedilen Ayşe'nin eşi Ahmet, açtığı işe iade davasını kazanmış ve zamanında işe dönme başvurusu yapmasına rağmen işverenden üç ay boyunca yanıt alamamıştır. (İsim ve olaylar tamamen kurmacadır)

5 1. Ayşe'nin yıllık ücretli izin hakkı var mıdır? Yok ise neden? Var ise neden ve kaç gün? 2. a)ayşe'nin "fazla mesai" olarak nitelendirdiği ödemenin İş Kanunundaki adlandırılışı nedir? Bu ödemeye hangi koşullarda hak kazanılır? b) Ayşe bu ödemeye hak kazanmış mıdır? Kazanmamış ise neden? Kazanmış ise her hafta ne kadar süre için bu ödemeye hak kazanmıştır? 3. Ayşe'nin iş sözleşmesini sona erdiriş türü İş Kanunu bakımından hangi türde bir sona erdirme olarak tanımlanabilir? Açıklayınız 4. a) Ayşe'nin kıdem tazminatı talep etme hakkı var mıdır? Yok ise neden? Var ise neden ve ne kadar kıdem üzerinden; ne miktarda kıdem tazminatı almalıdır? b) Ayşe kıdem tazminatını kimden talep edebilir? 5. Ayşe'nin talep edebileceği başka hangi hakları vardır? 6. a) Ahmet'in bildirim süresi ne kadardır? b) Ahmet ne kadar süre içinde GirişimA.Ş.'ne başvurmalıdır? Girişim A.Ş.'nin başvuru üzerine Ahmet'i işe başlatmak için ne kadar süresi vardır? b) Ahmet, Girişim A.Ş.'nin kendisini yanıtsız bırakması üzerine ne talep edebilir?