SSGSS(sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası) Kanunu / No: 5510/Mad.14)

Transkript

1 MESLEK HASTALIKLARI 1- MESLEK HASTALIKLARI GENEL BİLGİLER 2-MESLEK HASTALIKLARI LİSTESİ 3-MESLEK HASTALIKLARI TANI METOTLARI 3-TOZA BAĞLI MESLEK HASTALIKLARI 4-TEHLİKELİ TOZLAR 4-BULAŞICI MESLEK HASTALIKLARI

2 Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir. SSGSS(sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası) Kanunu / No: 5510/Mad.14)

3 Çalışanların bazılarında görülen hastalıklarsa doğrudan meslekle bağlantılı olmasa bile hastalığın oluşumunda, o işyerinde çalışıyor olmanın bir miktar etkisi vardır.bu hastalıklara da işle ilişkili hastalıklar denir

4 İşle ilgili hastalıklarda temel etken işyeri dışındadır. İşe girmeden önce var olan veya çalışırken ortaya çıkan herhangi bir sistemik hastalık yapılan iş nedeniyle daha ağır seyredebilmektedir.

5 Meslek Hastalıklarından Korunma İlkeleri: 1-Tıbbi korunma önlemleri, *İşe giriş muayeneleri *Periyodik tıbbi kontroller *Çalışanların eğitimi 2-İşyerine ait korunma önlemleri *İşyeri ortamında risk analizleri yapıp tedbir almak 3-İşçiye ait korunma önlemleri. *Kişisel Koruyucu Donanım

6 Meslek hastalıklarında her türlü tedavi sigorta tarafından karşılanır Meslek hastalığı nedeniyle işgöremezlik de olmuşsa, sigorta kişiye tazminat öder. Meslek hastalığının oluşmasında işverenin ihmali saptandığında, sigorta işçiye ödediği tazminatın bir bölümünü işverene rücu edebilir. MESLEK HASTALIĞI VEYA İŞ KAZASINDAN DOĞAN HAKLARIN 5 YIL İÇİNDE BAŞVURULMAMASI DURUMUNDA HAK ZAMAN AŞIMINA UĞRAR.

7 Etkenlerin vücuda giriş yolları; 1. Akciğerler (solunum) 2. Deri (emilim) 3. Ağız (sindirim) Meslek hastalıklarından etkilenme lokal ya da sistemik olabilir.

8 Söz konusu hastalığa Meslek Hastalığı diyebilmek için klinik tanının yanında meslekle ilişkisinin de ortaya konması gerekir.

9 Yükümlülük süresi: Zararlı mesleksel etkinin sona ermesi ile hastalığın ortaya çıkması arasında geçen kabul edilebilir en uzun süre. Maruziyet süresi: Zararlı mesleksel etkenin başlamasıyla hastalık belirtilerinin ortaya çıkması için gereken en az süre.

10 Mesleksel deri hastalıkları, en sık görülen meslek hastalıklarıdır. Bildirimi en çok yapılan ise mesleki akciğer hastalıklarıdır.

11 Mesleksel deri hastalıkları, en sık görülen meslek hastalıklarıdır. Bildirimi en çok yapılan ise mesleki akciğer hastalıklarıdır.

12 8 saatlik çalışma süresi için kabul edilebilir gürültü düzeyi 85 db dir. 95 db den sonra ciddi rahatsızlıklar görülür

13 Sağlık İşletmeleri Tüzüğü ne göre;

14 Kimyasal Maddelerle Olan Hastalıklar Ayakkabı imalatı Akü üretim Boya sanayii Petrokimya

15 Mesleki Cilt Hastalıkları

16 Tahriş edici maddelerle temas sonucu oluşan KONTAKT DERMATİT Evkadınları Berberler İnşaat İşçileri Boyacılar Sağlık Personeli Metal İşçileri Aşçılar Fırıncı Ve Pastacılar Balıkçı Bahçıvan Lastik-plastik Sanayi İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi

17 Sıva-çimento Maden işçileri Ağaç işçiliği İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi Kot taşlama

18 Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar şarbon hayvancılık sağlık Deri sektörü

19 HAYVANLARDAN GEÇEN HASTALIKLAR Hastalığın Adı Şarbon (Anthrax)* Bruselloz* Bulaştıran Hayvanlar Memeli Hayvanlar Keçiler, Koyunlar, Sığırlar, Domuzlar Ensefalit (Parazit Kaynaklı) Kuşlar, Koyunlar, Kemirgenler Hidatik kist* Köpekler, Geviş Getirenler, Domuzlar Leptospira* Kemirgenler, Atlar, Sığırlar, Domuzlar Q Ateşi* Kuduz* Salmonella* Tüberküloz* Sığırlar, Keçiler, Koyunlar Kediler, Köpekler, Yarasalar Kuşlar, Memeliler Sığırlar, Köpekler, Keçile

20 Demir-çelik GÜRÜLTÜ Kağıt endüstrisi inşaat otomotiv GÜRÜLTÜLÜ İŞLERDE MESL. HASTALIGI YÜKÜMLÜLÜK SÜRESİ 6 AYDIR. Tekstil-dokuma

21 Titreşim-Reynoud Hastalığı ELLE TİTREŞİMDEN ÖTÜRÜ GENELDE BEYAZ PARMAK HASTALIĞI GÖRÜLMEKTEDİR. TİTREŞİM DE YÜKÜMLÜLÜK SÜRESİ 2 YILDIR.

22 25 kg yi aşan yükleri itmek, taşımak ve kaldırmak için ekipman kullanılmalıdır. Elle taşınan yüklerde vücut dik olmalı, yük vücuda yakın tutulmalı ve belli aralıklarla dinlenme yapılmalıdır.

23

24 Doğal bir vücut pozisyonunda, uzanmadan, eğilmeden ve çömelmeden çalışılmalıdır. Elle vidalama, makineye malzeme besleme, paketleme, seri üretimde tekrarlayan iş kaynaklı kas incitme risk vardır

25 PSİKOSOSYAL

26 ETKENLER MESLEK HASTALIKLARI

27 Tanı İlkeleri 1.Klinik Değerlendirmeler, 2.Laboratuar Değerlendirmeleri, 3.Meslek İle İlişkinin Kurulması.

28 Klinik Değerlendirmeler (ÖYKÜ METODU OLARAKTA BİLİNMEKTEDİR) 1-Kişinin şu ana kadar çalıştığı tüm işlerin ayrıntlı sorgulanması 2-İşyeri maruziyetleri 3-Belirtilerin zamanla ilişkisi 4-Benzeri yakınmaları olan başka işçilerin varlığı 5-İş dışı etkilenmeler

29 Laboratuvar Değerlendirmeleri 1.Radyolojik yöntemler 2.Biyokimyasal yöntemler 3.Patolojik incelemeler

30 Hastalığın Meslekle İlişkisinin Kurulması İşyeri ortam ölçümleri (ÇOK BUGULU İŞYERLERİNDE SICAKLIK 15 DERECE İLE 30 DERECE ARASINDA OLMALIDIR.)

31 HASTA BİNA SENDROMU Hasta Bina Sendromu (HBS) kişinin çalışma alanı ile ilişkili (genelde fakat her zaman değil ofis) şikayetlerinin (sendrom) bileşkesidir. Konutlarda da HBS'na rastlandığı olmuştur. Dünya Sağlık Örgütü'nün 1984 tarihli bir raporuna göre dünyada yeni ve tadil edilmiş binaların %30'una yakını, bu sendromları oluşturuyor olabilir. Hasta Bina Sendromları genellikle havalandırma HVAC sistemlerindeki kusurlarla bağlantılıdır ve dış hava beslemesi oranını arttırarak 'tedavi edilebilmektedir'. HBS'nun diğer etmenleri, bazı bina yapı malzemelerinden sızan kirleticiler veya iç ortamda kullanılan hafif endüstriyel kimyasallarının yanlış egzoz edilmesi olarak belirlenmiştir.

32

33 HASTALIĞI MESLEK TANISI KOYMA ÜLKEMİZDE MESLEK HASTALIĞI TANISI KOYMA YETKİSİ ANKARA,İZMİR,İSTANBUL VE ZONGULDAK TA BULUN AN MESLEK HASTALIKLARI HASTANESİNE VERİLMİŞTİR. MESLEK HASTALIĞI İLE İLGİLİ İKİLEM SÖZKONUSU; İTİRAZLAR VAR VEYA MESLEK HASTALIĞININ YÜKÜMLÜLÜK SÜRESİ GEÇMİŞ İSE ; SÖZ KONUSU HASTALIĞIN MESLEK HASTALIĞI SAYILABİLMESİ İÇİN SOSYAL SİGORTA YÜKSEK SAĞLIK KURULUNA MÜRACAAT EDİLİR VE BU KURUM BİR İNCELEME YAPAR.

34 Biyolojik etkileri bakımından başlıca gruplar: (a) İnert tozlar: Bu tozlar (örneğin baryum tozu) inert olup vücutta herhangi reaksiyona girmeden lenfatiklerle vücut dışına taşınır. Ancak bu tozlar da fazla miktarda olduğunda lenfatiklerde tıkanıklığa yol açabilir. (b) Toksik tozlar: Bazı metallerin tozları, solunum yolundan vücuda girdiğinde vücutta değişik organlara yönelir, bazı kimyasal sistemlerle etkileşime girer ve zehirlenmeye yol açar. Bu tür tozlara toksik toz denilir. (Kurşun, krom, nikel, kadmiyum gibi metallerin tozları) (c) Allerjik tozlar: Bu tozlar solunum yollarında spazma yol açarak astım benzeri tabloya neden olur, deri ile temas ettiğinde de allerjik rahatsızlıklar. Tipik örnek:pamuk tozu (keten, kenevir tozu, şeker kamışı tozu, kuşların tüylerinden gelen tozlar gibi organik tozlar ve cam yünü (cam elyafı), kireç tozu gibi inorganik tozlar da). (d) Fibrojenik tozlar: Biyolojik etki ve insan sağlığı bakımından en önemli olan grup fibrojenik tozlardır. Bu tozlar akciğerlere ulaştığında orada depolanır, fibrotik reaksiyona yol açar ve sonuç olarak öksürük, nefes darlığı gibi belirtilerle seyreden kronik obstruktif akciğer hastalıklarına neden olur. (e) Kanserojen tozlar: Bazı tozlar da özellikle akciğerlerde ve solunum sisteminin diğer bölümlerinde kansere neden olurlar. Bu konuda en çok bilinen örnek asbest lifleridir. Asbest akciğer kanserinin başlıca nedenlerinden birisidir. Mezotelyoma ise yalnızca asbest etkisi ile meydana gelen bir malign hastalıktır. Asbest dışında krom, nikel, kadmiyum gibi bazı metal tozları ile arsenik tozlarının da çeşitli kanserlerin gelişmesinde etkili olduğu bilinmektedir.

35 MESLEKİ SOL SİS HAST - TOZLAR Kimyasal yapılarına göre Tozlar: 1- Grup: Demir, kömür, kum(silis), asbest, çimento gibi inorganik yapıda olan tozlar 2. Grup: Pamuk tozu, şeker kamışı tozu, mantar sporu, kümes hayvanı tüyü gibi organik yapıda olan tozlar 1. Bu sayılanların hiçbiri inert (zararsız) değildir.fibrojeniktir.

36 PNÖMOKONYOZLAR (SİLİKOZİS) SİLİKOZİS Madenlerde çalışanlarda sık! (hatta maden hastalığıda denilmektedir) Silikozis, silika (SiO2) adı verilen maddenin uzun süre solunması sonucu gelişen kronik (pnömokonyoz) tablosudur. Maden işçileri arasında bir dönem Dul Bırakan Hastalığı olarak anılmıştır. Bir işçinin kot taşlama işinde altı ay çalışması bu hastalığa yakalanması için yeterli bir süre olup nefes darlığı, yorgunluk gibi belirtilerle ortaya çıkar. Ne yazık ki toza maruz kalma ortadan kalksa bile hastalığın ilerlemesinin önüne geçilemez.

37 PNÖMOKONYOZLAR (ASBESTOZİS) ASBESTİN NEDEN OLDUĞU HASTALIKLAR FİBROZİS (ASBESTOZİS) PLEVRADA KALINLAŞMA PLEVRAL PLAK, KALSİFİKASYON PLEVRAL EFFÜZYON AKCİĞER KANSERİ MEZOTELYOMA

38 PNÖMOKONYOZLAR (SİDEROZİS) SİDEROZİS Akciğerlerde demir tozunun ve demir oksitlerinin tozlarının depolanması sonucu ortaya çıkan bir pnömokonyoz türü! Riskli işler: Demir madenciliği ve kaynakçılık(öz. tank, sarnıç gibi kapalı ortamlarda kaynak yapmış olan kişilerde) işleri

39 ORGANİK TOZLARA BAĞLI AKCİĞER HASTALIKLARI BİSİNOZİS Pamuk tozunun solunması sonucu oluşan bir tür solunum sistemi hastalığı! Riskli işler: Pamuklu dokuma endüstirisi (Bisinozis olguları en çok taraklama işleminde çalışanlar arasında görülür) Keten ve kenevir bitkisinden de kalın iplik, urgan vs. yapımı daha çok evlerde yapılan işler şeklindedir. Evlerde toz kontrolu bakımından bir önlem söz konusu olmadığından bu işlerde de önemli düzeyde toz maruziyeti olabilir.

40 ORGANİK TOZLARA BAĞLI AKCİĞER HASTALIKLARI PNÖMOKONYOZ YAPMAYAN TOZLAR İnorganik Kurşun bileşikleri; Berilyum, akciğerlerde granülomatöz hastalıklar yapar. Çimento tozu, Mermer tozu, Odun tozu, Tütün tozu mukozalarda tahriş yapar. Tropikal iklim ağaç talaşları, alerjik dermatit yapar.

41 Bazı maddelerin sınır ve etkin maruziyet değerleri İnorganik kurşun ve bileşikleri Çalışanlardan herhangi birinin kanındaki kurşun seviyesi 40 μg Pb/100 ml kandan fazla ise etkin olarak gözetim altında bulunulmalıdır. 2. Bağlayıcı biyolojik sınır değer: 70 μg Pb/100 ml kan Havadaki kurşunun, haftada 40 saat çalışma süresine göre hesaplanmış, zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonu mg/m3 ten fazla ise tıbbi gözetim altında bulunulmalıdır. Kurşunun maruziyet sınır değeri 0,15 mg/m3 Civanın maruziyet sınır değeri mg/m3 geçmemelidir. 2-naftilamin ve tuzları % 0.1 (ağırlıkça) 4-aminodifenil ve tuzları % 0.1 (ağırlıkça) Benzidin ve tuzları % 0.1 (ağırlıkça) 4-nitrodifenil % 0.1 (ağırlıkça)

42 işaretler ( 1) EINECS : Kimyasal maddelerin Avrupa envanteri. ( 2 ) CAS : Kimyasal maddelerin servis kayıt numarası. ( 3 ) Özel işaret : Deri işareti, vücuda önemli miktarda deri yoluyla geçebileceğini gösterir. ( 4 ) TLV-TWA : 8 saatlik belirlenen referans süre için ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama. ( 5 ) STEL : Başka bir süre belirtilmedikçe, 15 dakikalık bir süre için aşılmaması gereken maruziyet üst sınır değeri. ( 6 ) mg/m3 : 1 m3 havada bulunan maddenin miligram cinsinden miktarı. ( 7 ) ppm : 1 m3 havada bulunan maddenin mililitre cinsinden miktarı (ml/m3). (8) TLV-ESD ; BİR MADDENİN ORTAMDA MÜSAADE EDİLEN EŞİK DEĞERİ YANİ SINIR DEĞERİ