Hemostaz Travma sonucu bütünlüğü bozulan damar veya damarlardan meydana gelen kanamayı durdurmak için organizmanın geliştirdiği bir dizi reaksiyondur.

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Hemostaz Travma sonucu bütünlüğü bozulan damar veya damarlardan meydana gelen kanamayı durdurmak için organizmanın geliştirdiği bir dizi reaksiyondur."

Transkript

1 HEMOSTAZ

2 Hemostaz Travma sonucu bütünlüğü bozulan damar veya damarlardan meydana gelen kanamayı durdurmak için organizmanın geliştirdiği bir dizi reaksiyondur.

3 HEMOSTAZ Kanı ait olduğu yerde tutmak

4 Hemostazda rol oynayan faktörler Vazokonstrüksiyon Trombosit tıkaç oluşumu (Primer hemostaz) Sekonder hemostaz Fibrinolizis

5 Vazokonstrüksiyon Kapiller ve orta büyüklükteki damarlardan oluşan kanama bu aşamada durdurulabilir. Küçük damar duvarındaki düz kaslar iki aşamalı kasılma gösterir. Nörojenik spazm saniye, myojenik spazm 1 saat sürer.

6 Vazokonstrüksiyon Damar duvarındaki düz kasların kasılmasında serotonin ve tromboxan etkilidir. Daha büyük damarlarda ise kasılma, innervasyon ve norepinefrini de gerektirir. Kanama, damar yaralanmasının şekli ile de ilgilidir, tam keside vazokonstrüksiyon etkili olurken lateral keside kanama devam eder.

7

8

9 Trombosit tıkaç oluşumu Endotel hücrelerinden; vwf, plazminojen inhibitör faktör, endotelin, prostasiklin I 2, ADP. Trombosit adhezyonu Subendotelial kollajene vwf Glikoprotein Ib-IX Tromboxane A 2, ADP, PAF, Serotonin Trombosit agregasyonu Glikoprotein IIb-IIIa Psödopod

10

11

12

13

14

15

16 Sekonder hemostaz Dolaşımdaki proenzimlerin, aktive proteazlara dönüştüğü enzimatik aktivasyon aşamalarının sonunda protrombinin proteolitik bir enzim olan trombine dönüşme sürecidir.

17 Pıhtılaşma Faktörleri Faktör I Fibrinojen Faktör II Protrombin Faktör III Tromboplastin (doku veya trombosit) Faktör IV Kalsiyum Faktör V Proakselerin Faktör VI Faktör V'in aynı Faktör VII Prokonvertin Faktör VIII Plazma tromboplastin komponenti (Christmas faktör) Faktör X Stuart-Power faktör Faktör XI Plazma tromboplastin antesedan (PTA) Faktör XII Hegeman faktör Faktör XIII Fibrin stabilizan faktör (Laki-Lorand)

18 İntrensek yol Faktör XII damar yüzeyinde ortaya çıkan bazı maddelere bağlanarak aktive olur ve sırasıyla Faktör XI, Faktör IX ve Faktör X u aktive eder. İntrensek sistem başlangıçta ekstrensek sistem gibi kalsiyuma ihtiyaç göstermez.

19

20 Ekstrensek yolda Bütün dokularda bulunan ve hücre hasarı oluşunca ortaya çıkan doku tromboplastini (Faktör III), Faktör VII ile birleşerek Faktör X'u aktive eder.

21

22 Ortak yol Faktör X, Faktör V ile protrombin'i (Faktör II) trombin'e çevirir. Bu da fibrinojen'i (Faktör I) fibrine çevirir. Aktive faktörler daha sonra karaciğerde yıkılır.

23

24 ENDOJEN YOL EKSOJEN YOL Kallikrein XII (Hegeman faktörü) HMWK Kollajen Doku hasarı Prekallikrein XIIa VII Doku Faktörü (Tromboplastin) XI XIa IX Doku Faktörü VIII Trombin (IIa) IXa VIIIa X Ca 2+ Ca 2+ VIIa Xa V Trombin (IIa) Va Ca 2+ XIII II (Petrombin) IIa (Trombin) Ca 2+ XIIIa Fosfolipid yüzey Ca 2+ Ca 2+ Aktif İnaktif Fibrinojen(I) ORTAK YOL Fibrin (Ia) Çapraz bağlanmış fibrin

25 Tromboplastin ve kalsiyum dışında tüm koagulasyon faktörleri ve faktör VIII in büyük kısmı karaciğerde sentezlenir. Faktör II, VII, IX ve X un yapımı için K vitamini gereklidir

26 Fibrinolizis Koagulasyonun en önemli düzenleyicisidir. Fibrin pıhtısı oluşurken plazminojen fibrine bağlanır. Plazminojen; tpa, ürokinaz ve streptokinaz, F XII ve antitrombin III ile aktive olur. Antiplazmin ise plazminojenin aktivasyonunu önler. Plazmin genellikle saat sonra aktive olur. Fibrinolize bağlı hemostaz bozukluğunda ise pıhtı erimesi iki saatten önce gerçekleşir.

27 Fibrinolizis Plazminojen Plazmin (+)tpa (+)Ürokinaz (-) PAI-1 (-)Alfa-2 Antiplazmin Fibrinojen Fibrin Fibrin Yıkım Ürünleri

28 Fibrinolizis Aktivasyon - tpa, Ürokinaz, Streptokinaz, AT-III İnhibisyon - Plazminojen aktivatör inhibitörü 1 - Alfa 2 antiplazmin - Epsilon aminokaproik asit

29

30

31 Pıhtılaşma olayının lokalize kalması için sistemik dolaşımda pıhtılaşmayı inhibe eden en önemli madde AT-III dür. Heparin, AT-III e bağlanarak aktivitesini arttırmak suretiyle etkisini gösterir.

32 İNTRAOPERATİF POSTOPERATİF HEMORAJİ Lokal hemostaz yetersizliği? Kan transfüzyon komplikasyonu? Preop saptanamamış hemostaz defekti? Tüketim Koagülopatisi ve/veya Fibrinoliz?

33 LOKAL HEMOSTAZ Mekanik Yöntemler Termal Yöntemler - Sıcak ve soğuk kompresler - Termokoter - Elektrokoter - Laser - Kriyocerrahi Kimyasal Yöntemler - Epinefrin - Gelfoam

34 Kanama zamanı Trombosit fonksiyonu Kanama zamanı 3.5 dk

35 PT (Protrombin zamanı) Ekstrinsik yol göstergesi 7,5,2,10,trombin Protrombin zamanı sn

36 PTT (Parsiyel tromboplastin zamanı ) İntrinsik yol 8,9,11,12 Parsiyel tromboplastin zamanı 45 sn

37 Trombin zamanı (TT) Fibrinogen Trombin zamanı 10 sn

38 Trombositopeniler İTP, TTP, SLE, Hipersplenizm en sık görülenlerdir. Lösemi, üremi, sitotoksik tedavi daha az sıklıkta rastlanır. Aşırı banka kanı kullanılması diğer bir nedendir. 11 ünite depo kan verildikten sonra trombosit sayısı den düşer. Heparin immünolojik yoldan trombositopeni yapabilir, %0.6 oranında görülür, heparin verildikten 4-15 gün sonra trombositler ortadan kaybolur. Gaucher, Lenfoma çok daha seyrek rastlanan nedenlerdir.

39 Trombositopeniler Sayı< < spontan kanama riski cerrahi sonrası kanama riski > ise hematolog önerileriyle cerrahi girişim yapılabilir Trombositopeni etyolojisine göre: - Trombosit transfüzyonu (peroperatif) - IV IgG - Steroid

40 Trombositopatiler Konjenital veya akkiz Aspirin, non-steroid antiinflamatuvar ilaçlar, antibiyotikler (penisilin, sefalosporinler), genel anestezikler (halothan), lokal anestezikler, antihistaminikler, furosemid vs. Üremi Adhezyon ve Aggregasyon bozulmuştur Kanama zamanı uzar Cerrahiden en az 3 gün önce ilaç kesilmelidir Acil durumlarda trombosit transfüzyonu

41 HEMOFİLİ A F VIII in konjenital eks., X e bağlı resesif, 1/ X kromozomuna bağlı resesif geçiş gösterdiğinden kadınların taşıyıcı olduğu ama erkeklerin etkilendiği hastalıktır. Öykü: - Minör cerrahi sonrası uzamış kanama - Rekürren hemartroz, hematom F VIII düzeyi düşük: %1> Ağır %1-5 Orta %5-20 Hafif

42 HEMOFİLİ A Minör cerrahi öncesi F VIII >%50 olmalı Major cerrahi öncesi F VIII = % olmalı Replasman: - Kriyopresipitat - Taze donmuş plazma - Rekombinant F VIII Yara iyileşmesi tamamlanana kadar: F VIII = %40-50 olmalıdır.

43 Christmas hastalığı (Hemofili B) F IX un konjenital eks., X e bağlı resesif, hemofili A ile benzer ama daha hafif seyirli F IX düzey düşüklüğü ile tanı alır. Replasman: - Taze donmuş plazma Replasman peroperatif dönemde sağlanmalıdır. Tedavide aşırı faktör transfüzyonunun tromboembolizm riski nedeniyle peroperatif dönemde monitörize edilmelidir.

44 Von Willebrandt hastalığı (Psödohemofili) vwf, trombosit adhezyonundan sorumludur. OD geçiş gösterir, Hemofili A ile aynı sıklıkta görülür. vwf, F VIII ile birlikte hareket eden bir proteindir. F VIII:c (prokoagulan) trombositlerin kollajene yapışmasını ve F VIII in ayrılmasını engeller. Klinik trombosit hastalıklarına benzer: - mukozal kanamalar, epistaksis, peteşi, purpura vb.

45 Von Willebrandt hastalığı Kanama zamanı ile birlikte PTZ uzamıştır, PZ normaldir. Trombosit sayısı normal ancak fonksiyonları kusurludur. Aspirin ömür boyu yasaklanır Preop ve postop dönemde Desmopressin, Kriyopresipitat uygulanabilir.

46 KARACİĞER HASTALIKLARI Karaciğer fonksiyon bozukluğuna bağlı olarak azalmış koagulasyon faktör sentezi K vitamin absorpsiyonunun bilier obstrüksiyona bağlı olarak bozulması sonucu F 2,7,9,10 sentezinin bozulması Portal Hipertansiyon: hipersplenizm ve trombositopeni PT ve/veya PTT uzamıştır Replasman: - Taze donmuş plazma, kriyopresipitat

47 Oral Antikoagulan Kullanımı Coumadin (Warfarin) K vitamini antagonistidir Cerrahi öncesi en az 5-7 gün kesilmelidir. Preop: INR<1.5 olmalıdır. Ekstrensek yol etkilendiğinden PZ uzamıştır Replasman: - K vitamini - Taze donmuş plazma Heparin, - Faktör IX, X, XI ve XII'yi inhibe ederek protrombinin trombine çevrilişini engeller. Bu değişiklik intrensek yolu etkilediği için PTZ uzar. Replasman: - Acil durumlarda heparin 100 ünitesine 1 mg protamin sülfat verilerek etkisi nötralize edilir.

48 Aspirin veya nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar Trombosit siklooksigenaz enzimini inhibe ederek tromboxan-a 2 ye bağlı trombosit agregasyonunu engeller. Aspirinin trombosit agregasyonu üzerine etkisi kesildikten sonra her gün % 10 azalır. Dolayısıyla aspirin kullanan hastalarda ameliyattan en az beş gün önce ilacın kesilmesi gerekir.

49 Dissemine İntravasküler Koagulasyon Dolaşıma aşırı miktarda prokoagulan madde girişi ile tetiklenen yaygın intravasküler koagulasyon ve sekonder fibrinolizdir. Etyoloji - Sepsis - Fungemi, Viremi - Yanıklar - Travma - Çeşitli Maligniteler - Vaskülitler - Otoimmün hastalıklar - Obstetrik sorunlar - Hemorajik şok

50 Dissemine İntravasküler Koagulasyon Klinik - Peteşi,ekimoz,sızıntı tarzında kanamalar - GIS, Akciğer, İntrakranyal ve mukozal kanamalar - Organ Disfonksiyonu: Hepatik, Renal, Respiratuar Mortalite %31-86 DIC şiddeti, Primer hastalık, Yaş, Organ disfonksiyonu, Heparin uygulaması??

51 Dissemine İntravasküler Koagulasyon Tanı - Trombositopeni - Mikroanjiopatik Fragmante Eritrositler - PT, PTT, KZ - Fibrinojen - Fibrin Yıkım Ürünleri - D-Dimer

52 Dissemine İntravasküler Koagulasyon Tedavi - Primer hastalığın tedavisi - Trombosit konsantreleri - Taze donmuş plazma - Kriyopresipitat - Faktör replasmanı - Heparin infüzyon tedavisi??

53 Kan ve Kan Ürünleri Transfüzyonu

54 Kan Şekilli elemanlar: Eritrosit Lökosit Trombosit Plazma: Albumin, Globulin, Pıhtılaşma faktörleri,... KAN BİR DOKUDUR!!!

55 Kanın görevleri Dokulara O 2 transportu sağlayarak doku perfüzyonunu sağlamak Gazların transportu Hücreler için gereken besinlerin sağlanması Hemostazın sağlanması Humoral ve hücresel immünitenin sağlanması Hormon, mediatör ve enzimlerin salınması

56 Hematokrit (Hct) % 55 % 45

57 Hemoglobin Düzeyi 100 ml (1 dl) kandaki Hemoglobin miktarı (gram). Birimi: g/dl

58 Tarihçe Köpekten köpeğe Koyun kanı 15 yaşında çocuğa Transfüzyon yasaklandı İnsana sadece insan kanı??? Landsteiner (ABO grupları) Rh grubu

59

60

61 %45 %8 %4 %43 Rh (+) Anti D, %85 Rh (-) %15

62 Dönorde dikkat? yaş, en az 50 kg TA ve Ateş normal Hgb: 12.5gr/dL K, 13.5gr/dL E Flebotomi yerinde enfeksiypn İlaç kullanım öyküsü dikkate alınmalı İki bağış arası süre ortalama 55 gün olmalı

63 Tam Kan (Banka Kanı) 450 ml kan + 63 ml koruyucu ACD Acid Citrate Dextrose CPD Citrate Phosphate Dextrose CP2D-A Citrate Phosphate Double Dextrose Adenine ABO Rh uyumu gereklidir Depolama + 4 C (1 C 6 C), CPD ile 3 hafta, CP2D-A ile 6 hafta

64 Tam Kan (Banka Kanı) Modern tıpta kullanımı YOK! Htc % ,3-DPG miktarı süratle azalır Trombositler 24 saat içinde yok olurlar Faktör II, VII, IX ve XI stabil Faktör V ve VIII labil Bekledikçe: ph düşer, laktik asit, amonyak ve potasyum artar

65 Tam Kan (Banka Kanı) Hastalık nakil riski daha yüksek Genellikle ihtiyaç tek bir elemana (kaynak israfı) Ürünler tam kandan daha uzun raf ömrüne sahip Komplikasyon riski Ürünlerde ABO/Rh uyum sorunu daha az

66 Tam Kan (Taze Kan) Vericiden alınmasını takiben ilk 24 saat içinde alıcıya nakledilen kan ABO - Rh uyumu gereklidir Hastalık nakli açısından riskli Trombosit işlevleri kısmen korunmuştur ancak hiçbir zaman trombosit süspansiyonu kadar etkin olamaz Yetersiz bir Faktör VIII kaynağıdır

67 NEDEN KOMPONENT? 1. Görüldüğü gibi her kullanım amacı farklı bir komponenti gerekli kılmaktadır. Seçilecek uygun kan komponenti, hastaya gereksiz hatta zararlı olabilecek kan bileşenlerinin verilmesini önleyecektir. 2. Tam kan olarak saklandığında kan hızla bazı bileşenlerini (ör: Koagülasyon faktörleri) yitirmektedir. Komponent olarak daha uzun süre depolanabilme olanağı vardır. 3. Her komponent ayrı torbaya alındığından en uygun koşullarda saklanabilmeleri mümkün olmaktadır. 4. Bir ünite kan birden fazla hastada kullanılabilmektedir. 5. Etik olarak komponent kullanımı bir zorunluluktur.

68 1 Ü Taze Tam Kan İlk 6 saatte santrifüj Trombositten zengin plazma (% 70) Eritrosit Süspansiyonu Trombosit Süspansiyonu Santrifüj Plazma

69 Eritrosit Süspansiyonu (ES) Taze kanın santrifüje edilerek plazmanın uzaklaştırılmasıyla elde edilir (310) ml 180 ml eritrosit, 100 ml koruyucu, 30 ml plazma Hct % ABO - Rh uyumu gereklidir Nakledilen sodyum, potasyum, laktik asit ve sitrat miktarı daha düşüktür Depolama + 4 C (1 C 6 C)

70 Eritrosit Süspansiyonu (ES) 70 kg bir erişkinde 1 Ü eritrosit süspansiyonu Hct değerini 3, Hb değerini 1g artırır Eritrositlere karşı duyarlık gelişmiş hastalarda Dondurulmuş Eritrosit Süspansiyonu kullanılabilir - 35 C de 3 sene depolanabilir

71 Yıkanmış / Filtrelenmiş ES Lökosit ve trombosit filtrelerinden geçirilmiş veya serum fizyolojikle yıkanmış eritrosit süspansiyonu Özellikle lökosit ve trombosit verilmesinin kontrendike olduğu durumlarda kullanılır 2 saat içerisinde kullanılmalı +4 C de 24 saat

72 Trombosit Süspansiyonu Taze tam kanın düşük devirde santrifüje edilmesiyle üstte Trombositten Zengin Plazma kalır Bunun daha yüksek devirli santrifüjü ile elde edilen çökelti Trombosit Süspansiyonudur 1 Ü yaklaşık 50 ml dir ABO uyumu gerekir? Rh? Tromboferez yöntemiyle selektif olarak trombosit nakli mümkündür +22 ± 2, hareketli halde 5 gün

73 Granülosit süspansiyonu Aferez yöntemi ile Çok özel endikasyonlarda

74 Taze Dondurulmuş Plazma (TDP) Taze tam kandan santrifüj yoluyla şekilli elemanların ayrılması sonrası hızla 30 C de dondurulması ile ml ABO/Rh uyumu gerekir -18 C de 1 sene depolanabilir + 37 veya +4 C de eritilir ve 24 saat depolanabilir 1mL/kg TDP faktörleri % 1 artırır TEK KULLANIM ALANI PIHTILAŞMA FAKTÖR REPLASMANIDIR!!!

75 Kriyopresipitat TDP +4 C da eritildiğinde oluşan çökeltidir ml Fibrinojen, Faktör VIII, XIII, von Willebrandt faktörü içerir Konsantre şekilde fibrinojen içeren tek preparattır Depolama TDP olarak -18 C de 1 yıl TDP eritildikten sonra C de 4 saat

76 Albümin Human Albümin Havuzlanmış plazmadan elde edilir Saflaştırılmış halde Albümin fraksiyonunu içerir % 4 Albümin izoosmotik % 20 Albümin hiperosmotik

77 Human Albümin % 4 Ciddi hipoalbüminemiye bağlı şok Terapötik plazma değişimi Açık kalp cerrahisi % 20 Kritik hastada aşırı düşük albumin düzeyi Yanıklar Sirozlu hastada > 6L assit ponksiyonu Hemodiyaliz

78 Human Albümin TEK İNDİKASYON ACİL PLAZMA ONKOTİK BASINCI SAĞLANMASIDIR ASLA BİR BESLENME SOLÜSYONU DEĞİLDİR

79 Komponent tedavisinin avantajları Gerekli komponentlerin konsantre ve transfüze edilebilmesi, tedavinin başarısını artırır. Sadece gerekli komponentin transfüzyonu, yan etkileri azaltır. Bir ünite tam kan birkaç hastayı tedavi edebilecek komponentlere ayrılabilir. Residüel komponentler daha uzun süre saklanabilir. Kaynağı insan olduğundan kanın çok dikkatli kullanılması ve suistimal edilmemesi gerekir. Gereksiz yere kan transfüzyonu yapılmamalı ve hastada eksik olan yerine konmalıdır.

80

81 Kan Replasmanı İçin Diğer Yöntemler Otolog transfüzyon, hemodilüsyon Ototransfüzyon Ameliyatta (Peroperatuar) Ameliyat sonrasında (Postoperatuar)

82 Transfüzyon komplikasyonları Akut reaksiyonlar: Transfüzyon sırasında veya ilk 24 saat içinde ortaya çıkan reaksiyonlardır. Geç reaksiyonlar: 24 saatten geç (günler aylar yıllar) sonra ortaya çıkan reaksiyonlardır.

83 Akut reaksiyonlar Akut immün hemolitik reaksiyon İmmün olmayan hemolitik reaksiyon Febril hemolitik olmayan reaksiyon Alerjik reaksiyonlar TBAAH (Transfüzyona bağlı akut akciğer hasarı) Akut pulmoner ödem Bakteriyel kontaminasyon

84 Akut reaksiyonlar Hipotansif reaksiyon Sitrat toksisitesi Hipotermi Hiperkalemi-hipokalemi Hava embolisi

85 Geç reaksiyonlar Geç tip hemolitik transfüzyon reaksiyonu Posttransfüzyon purpura Greft Versus Host Hastalığı İmmünomodülasyon Hemosiderozis

86 Başlıca Semptomlar Ateş Titreme Göğüs,batın,infüzyon yerinde ağrı TA değişiklikleri Solunum sıkıntısı Cilt bulguları Bulantı kusma Akut spazm Anaflaksi

87 Akut immün hemolitik reaksiyon Ag-Ab etkileşimi ABO uyumsuzluğu Yanlış kan transfüzyonu Ig M tipinde,kompleman bağlama(+) Her yaşta görülebilir Fatal 1 / Nonfatal 1 /

88 Akut immün hemolitik reaksiyon Semptom ve belirtiler: Enjeksiyon yerinde ağrı Ürtiker Ateş,kusma Solunum güçlüğü Baş, bel, sırt ağrısı Hipotansiyon, şok Sarılık, idrar çıkışında azalma DIC

89 Akut immün hemolitik reaksiyon Anestezi altında; - Cerrahi bölgesinde kanama - Hipotansiyon - Hemoglobinüri

90 Alerjik Reaksiyon Donör plazmasındaki solübl maddeler ya da beklemiş kandaki mast hücrelerinden histamin Ürtiker Anaflaktik şok İnsidans: - 1 / 333 alerjik reaksiyon - 1 / anaflaktik şok

91 Alerjik Reaksiyon Ürtiker; Ig E aracılığıyla Semptomlar ; -Kızarıklık -Ürtiker -Kaşıntı Anaflaktik reaksiyon; Semptomlar ; -Dispne -Wheezing -Anksiyete -Ateş olmaksızın hipotansiyon -Bronkospazm

92 Alerjik Reaksiyon Ürtiker Tx durdur Antihistaminik Semptomlar gerilerse tx devam Ürtiker öyküsü (+) Tx 30 dakika önce antihistaminik Şiddetli,tekrarlayıcı reaksiyon (+) Yıkanmış eritrosit süspansiyonu Anaflaktik şok: -Adrenalin -Antihistaminik -Hidrokortizon * Lökositten fakir süspansiyon etkisiz * Acil tx için yıkanmış eritrosit süspansiyonu

93 TBAAH: Transfüzyona bağlı akut akciğer hasarı İnsidans 1 / Semptomların şiddeti kan volümüyle orantılı Semptom: -Titreme - Ateş -Göğüs ağrısı -Hipotansiyon -Siyanoz -Dispne Mortalite %10 Prognoz

94 TBAAH: Transfüzyona bağlı akut akciğer hasarı Tedavi: -Tx durdur -Oksijenizasyon -YB ve mekanik ventilatör -Kortikosteroid ve antihistaminik Sonraki tx!!!

95 Akut Pulmoner Ödem Volüm yüklenmesine bağlı Semptomlar; -Nefes darlığı -Siyanoz -Hipoksi -Ortopne -Taşikardi -Juguler venlerde dolgunluk -Diğer kardiak yüklenme bulguları

96 Akut Pulmoner Ödem Tedavi: -Tx durdur -Pozisyon -O 2 -Diüretik -Flebotomi * Şüphe varsa öncesinde sonrasında diüretik ve yavaş infüzyon

97 Enfeksiyöz Komplikasyon Bakteriyel,viral,parazitik ABD de ortalama 5Ü tx yapılan 1000 / 2,7 Sebep; -İnfüzyonun steril olmaması -Kan torbalarının nonsteril açılması -Donör kanında bakteri olması Semptom: -Titreme -Yüksek ateş -Dispne -Hipotansiyon ve şok Tedavi: Geniş spektrumlu AB Kx sonuçlarına göre

98 Transfüzyona Bağlı Hastalık Bulaşma Oranları HIV 1: HCV 1: HBV 1:

99 Geç tip hemolitik transfüzyon reaksiyonu Transfüzyondan günler ya da haftalar sonrası donör eritrositlerine karşı Ab Rh ve Kell Sıklıkla ekstravasküler hemoliz Semptomlar; -Hafif ateş -Halsizlik -Semptomatik anemi Laboratuar; -Direkt Coombs testi (+) -LDH -İndirekt bilirübinemi -Haptoglobülin -Retikülosit artışı

100 Posttransfüzyon purpura Tx sonrası bir hafta içinde trombosit sayısında azalma ve yaygın purpura Nadirdir,hemen daima multipar kadınlar Trombosite özgül alloantikorlar (Anti-HPA-la) 2-3 hafta sürer Prognoz ağır Tedavi: -Plazmaferez -IV Ig * Trombosit tx faydasız

101 GVHD:Greft Versus Host Disease TDP ve kriyopresipitat hariç İmmün yetmezlik ve canlı donör T lenfositleri Post tx gün Semptomlar; -Ateş -Döküntü -Sulu ve kanlı ishal -Sarılık -Bulantı-kusma -Pansitopeni Risk grubu; -Yeni doğan ve prematüreler -Konjenital immün yetmezlikler -Yoğun KT alanlar -Yakın akrabadan tx

102 GVHD:Greft Versus Host Disease Prognoz sıklıkla fatal Tedavi Işınlanmış kan (2500 cgy) * Lökosit filtresi hayvan deneylerinde etkili

103 Demir yüklenmesi Kr tx ihtiyacı(talesemi,sca) 1 Ü eritrosit süsp mg Dokularda demir birikmesi; -KC yet. -DM -Aritmi Tedavi: -Desferrioksamin sc inf * Klinik hasar eşiği mg/kg -Cilt renginde koyulaşma -Büyüme ve gelişme geriliği

104 MASİF KAN TRANSFÜZYONU Tek seferde 2500 ml veya 24 saat içinde 5000 ml kan transfüzyonu yapılmasına masif kan transfüzyon denir. Masif kan transfüzyonu sırasında kan gazları, ph, potasyum, koagülasyon testleri, trombosit sayımı yakın takip edilmelidir. Asidozis ve oluşacak defisitler düzeltilmelidir.

105 Masif kan transfüzyonu sonucu problemler Dolaşım yüklenmesi Dissemineintravasküler koagülasyon (DIC) Dilüsyonel trombositopeni veya trombosit fonksiyon bozukluğu Faktör V, VIII, XI eksikliği Banka kanı verilmesi ile oluşacak potasyum yükselmesi (hasta oligürik olmadıkça problem yaratmayabilir.) Banka kanı kullanılması ile volüm tamamlanmadan önce asidoz gelişebilir.

106 Masif kan transfüzyonu sonucu problemler Banka kanında amonyak 5-7 günde artar ve masif transfüzyon hiperamonyemi neden olabilir. Sitrat entoksikasyonu özellikle ağır hipotansiyon ve karaciğer hastalığı olanlarda daha sık görülebilir. Oksijen transportunun bozulması; kan depolanması ile 2, 3-DPG düzeyi süratle düşer Büyük miktarlarda kan verilirken kanın soğuk olması hipotermi Birçok donörden kan kullanılması hemolitik transfüzyon reaksiyonu olasılığını arttırır.

107 Transfüzyon Endikasyonları Genelde sağlıklı bir insanda, akut kan kaybı, Hb: 7 g/dl ve aşağıdakilerden en az ikisi: Total kan hacminin % 15 inin kaybı (750 ml) Diyastolik arter kan basıncı ~ 60 mm Hg Sistolik arter kan basıncında 30 mm Hg düşme Taşikardi (> 100) Oligüri, anüri Mental durumda değişiklikler

108 Transfüzyon Endikasyonları Koroner arter hastalığı ya da akciğer hastalığı olan hastalardaki kan kayıplarında, Hb 10 g/dl ve aşağıdakilerden biri: Taşikardi (> 100) Mental durumda değişiklikler Miyokard iskemisi bulguları Minimal eforla nefes darlığı Ortostatik hipotansiyon

109 Transfüzyon Endikasyonları Bilimsel desteği olmayan ve artık kabul görmeyen endikasyonlar: Yara iyileşmesinin hızlandırılması Hastanın kendini iyi hissetmesinin sağlanması Asemptomatik hastada Hb 10 g/dl Elde fazladan kan kalmış olması