Türkiye. 8. Olağan Genel Kurulumuzun ardından... İÇİNDEKİLER. 1 Giriş. 2 Haberler. 10 Teknik Makale. 13 Kongre Takvimi

Transkript

1 Türkiye Kasım 2010, Şubat Ağustos Nisan 2007, 2008, 2009, Sayı Sayı Sayı İÇİNDEKİLER 8. Olağan Genel Kurulumuzun ardından... Her 2 yılda bir düzenlenen Olağan Genel Kurulumuzun 8. si, kuruluşumuzun 14. yılında 23 Mart 2010 tarihinde Dernek merkezimizde gerçekleştirildi. Son 4 yıldır Yönetim Kurulu Başkanlığını üstlendiğim ASMÜD'ün bu Genel Kurulu nda da çok değerli üyelerimizin isteği doğrultusunda, Yönetim Kurulunda tekrar görev aldığımı ve seçilen yönetim kurulu ile birlikte çalışmalarımızın başkanlığımda devam edeceğini belirtmek istiyorum. 1 Giriş 2 Haberler 10 Teknik Makale 13 Kongre Takvimi ASMÜD üyeleri olarak bizler, ülke adına faaliyet alanlarımızla ilgili gelişmeler kaydetmek, emek, zaman ve maddi katkıyla, sivil toplumla bir ilişkisi olmayanlara fark yaratmak üzere, bir araya gelmiş müteahhitleriz, kurduğumuz bu dernekle kamu yararı için çalışıyoruz. Kuruluşumuzdan bugüne bir sivil toplum kuruluşu olarak ulusal ve uluslararası platformlarda üstlendiği görevler ve gerçekleştirdiği faaliyetlerle Derneğimiz ülkemizde asfaltın odak merkezi olmuş ve özellikle teknik konular üzerine yoğunlaşmıştır. Bu kapsamda asfalt endüstrisindeki gelişmeleri takip ediyor ve sektöre bilgi aktarmaya çalışıyoruz. Asfaltla ilgili ulusal ve uluslararası kongre ve seminerlerde yer alıyoruz. Geçtiğimiz yıl Karayolları Genel Müdürlüğü ile birlikte düzenlediğimiz, Taş Mastik Asfalt Semineri ve 5. Ulusal Asfalt Sempozyumu ile sektörümüze önemli katkılar sağlamaya çalıştık. Türkiye de asfalt endüstrisinin gelişimine yönelik bu çalışmaların sürdürülmesi gerektiğine inanıyorum Çalışma dönemimiz içinde sektörümüzün önemli işvereni konumunda olan Ulaştırma Bakanlığı ve Karayolları Genel Müdürlüğü ile sürekli iletişim halinde olarak, üstlendiğimiz karayolu projeleri kapsamında karşılaştığımız sorunları tartışıyor ve çözümler üretmeye çalışıyoruz. Sektör temsilcilerinin bir araya geldiği her platformda belirttiğimiz üzere, asfalt işi özel deneyim ve donanım gerektiren maliyeti yüksek bir iş alanıdır. Ancak ihalelerde büyük kalite kayıplarına sebep olabilecek ölçüde aşırı düşük tekliflerin verildiğini görüyoruz. Unutulmamalıdır ki, yaptığımız yolların performansı ile kullanıcıya sağladığı konfor ve yol güvenliği hem idare hem de müteahhidin sorumluluğudur. Bu işlerde en üst düzeyde kalitenin sağlanması esas olmalıdır. Kaliteli iş ancak bilgili ve deneyimli iş gücü ile gerçekleştirilebileceğinden, sektörün bilgilendirilmesi ve eğitilmesi amacıyla eğitim çalışmalarına ağırlık verilmesi gerekmektedir. Bu çalışma döneminde, dünya asfalt ve bitüm endüstrisinin bir araya geldiği büyük bir kongreye ev sahipliği yapacağımızı gururla belirtmek istiyorum. Derneğimizin gösterdiği büyük çaba ve emek sonucunda 2012 yılında İstanbul da yapılacak olan 5. Eurasphalt & Eurobitume Kongresi için çalışmalarımızı başlatmış bulunuyoruz. Bu kongre ülkemizin ve sektörümüzün uluslararası boyutta tanıtımı açısından bir fırsat olacaktır. Bu önemli organizasyonu üyelerimiz ve asfalt sektörüne hizmet veren tüm kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde başarıyla gerçekleştireceğimizi umuyorum. Bildiğiniz gibi değişen dünya şartları gereği, özel sektörün sorumluklarıyla birlikte sektör temsilcisi konumunda olan Sivil Toplum Kuruluşlarının da önemi artmıştır.yol ve asfalt sektörünün temsilcisi olarak Derneğimizin güçlenmesi için sektörün tüm taraflarını ASMÜD şemsiyesi altında toplanmaya davet ediyorum.oluşturduğumuz güçle, yarının yollarının daha uzun ömürlü, yüksek performanslı, çevreye dost ve daha güvenli olacağına inanıyorum.. Ahmet Tuncer Ertan / ASMÜD Yön. Kur. Bşk. Sayfa 1

2 ASMÜD 8. Olağan Genel Kurul Toplantısı Derneğimiz 8. Olağan Genel Kurul Toplantısı 23 Mart 2010 tarihinde 24 üyemizin katılımyla Dernek Merkezinde gerçekleştirildi. YÖNETİM KURULU Ahmet Tuncer Ertan Başkan Eksen Proje İnşaat Turizm Tic. A.Ş. Ayberk Özcan Başkan Vekili Ösak İnş. İth. İhr. San. Ve Tic. A.Ş. Onur Pekgöz Sekreter Üye Onur İnşaat Tic. ve San. Ltd.Şti. İbrahim Yaykıran Muhasip Üye Eyak İnşaat Tic. ve San. A.Ş. Deha Emral Üye Özdemir İnş. Tur. Enerji San. Tic. A.Ş. İhsan Çetinceviz - Üye Onur Taahhüt Taş. ve Tic. Ltd. Şti. Çağatay Kalkancı Üye İsfalt A.Ş. DENETİM KURULU Yılmaz Beğen Beğen İnş. Taah. Tur. San. Ve Tic. A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Ahmet Tuncer Ertan Genel Kurul açılılışında bir konuşma yaparak görevde oldukları dönemi içinde yapılan ve yeni dönemde gerçekleştirilmesinde yarar görülen faaliyetler hakkında üyelere kısaca bilgi verdi. Bu kapsamda, asfalt üretim ve uygulamalarının daha başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi, yeni tekniklerin ve ekipmanların sektöre tanıtılması amacıyla bir seri eğitimin düzenlemesi gerekli olduğu vurgulanarak, yeni dönemde eğitim ve teknik çalışmalara ağırlık verileceği belirtildi. Genel Kurul'da şimdiye kadar 2 yılda bir yapılan Genel Kurul'un 3 yılda bir yapılmasına ilişkin tüzük değişikliği kararı alındı. Saruhan Sarıoğlu Teknomak Mak. İnş. Tic. Ve San. A.Ş. Demet Meriç Upeks Yol Yapım ve Kimyasalları Ltd. Şti. YÜKSEK DANIŞMA KURULU Cemil Özgür Cemil özgür Özgür Tic. Ve San. Müessesesi Nihat Özdemir Limak İnşaat San. ve Tic. A.Ş. İbrahim Polat Polat Yol Yapı San. ve Tic. A.Ş. Tuğrul Velidedeoğlu Eksen Proje İnşaat Turizm Tic. A.Ş. Onur Çetinceviz Onur Taahhüt Taş. ve Tic. Ltd. Şti. Yeni Üyelerimiz 2010 yılı ilk üç ayı içinde Tekno A.Ş., Upeks Yol Kimyasalları ve Özgün Yapı A.Ş.'nin üyelerimiz arasına katılmasıyla Derneğimizin üye sayısı 40 firmadan 50 kişiye yükselmiştir. Yapılan seçimler sonucunda, çalışma döneminde Dernek organlarında görev alacak üyelerin isimleri ve mensup oldukları firmalar ile Genel Kurulu müteakiben yapılan Yönetim Kurulu Toplantısında belirlenen Yönetim Kurulu görev dağılımı aşağıda verilmiştir. Yeni Üyelerimizden Tekno İnşaat Makineleri Ticaret ve Sanayi A.Ş., kurulduğu 1986 yılından bu güne; inşaat makineleri ve altyapı inşaat malzemeleri sektörlerinde, dünyanın önde gelen imalatçı firmalarının Türkiye Distribütörlüğünü yürütmektedir. Ocak 2010'da ASMÜD'e üye olan Tekno A.Ş. Derneğimizde Ankara Bölge Müdürü Sayın Remzi İspanoğlu tarafından temsil edilmektedir. Sayfa 2

3 Ocak 2010'da Derneğimiz üyeleri arasına katılan firma ise Upeks Yol Yapım ve Kimyasalları İthalat İhracat Tic. Ltd. Şti'dir yılından beri sektörde yer alan, Upeks Grup adı altında bulunan Upeks Yol Yapım ve Kimyasalları Ltd. Şti yılında faaliyete geçmiş, asfalt ve yol kimyasalları konusuna yönelmiştir. Avrupa'da ve Amerika'da çok yaygın kullanımı olan Emülsiyonlu Sathi Kaplama uygulamasını Türkiye'de uygulamak üzere 2004 yılında faaliyete geçirdiği emülsiyon plentinde katyonik ve anyonik başta olmak üzere asfalt yol kaplamalarında kullanılan emülsiyonu üretmektedir. Derneğimizde, Genel Müdürü Sn. Demet Meriç tarafından temsil edilen Upeks 2005 yılından itibaren, kendisine ait 4 ayrı yol yapım ekibi kurarak Karayolları, İl özel idareler ve Belediyelerin bitümlü sathi kaplama ve emülsiyonlu çift kat kaplama yollarını yapmıştır ve yapmaya devam etmektedir. Derneğimize son olarak Şubat 2010 da, Özgün Yapı San. ve Tic. A.Ş. tüzel kişi olarak ve firmanın ortaklarından Sn. Abdurrahman Şentürk ise gerçek kişi olarak üye olmuştur yılında Bayburt Grup bünyesine alınan firma, konut ağırlıklı uzmanlık alanına, şehir kanalizasyonu, içme suyu, gölet, drenaj, eski eserler restorasyonu ve alt yapı işlerini de ekleyerek faaliyet yelpazesini genişletmiştir. Karayolları 4. Bölge Müdürlüğü nün Eskişehir-Kütahya Yolu ile SivrihisarEskişehir-Bozüyük Yol yapım projelerinde çalışmaları devam eden Özgün Yapı A.Ş., Derneğimizde Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Güngör Şentürk tarafından temsil edilmektedir. Ulaştırma Bakanı ve Müstaşarına Yapılan Ziyaretler Derneğimiz Yönetim Kurulu 15 Mart 2010 tarihinde Ulaştırma Bakanlığı Müsteşarı Sn. Habib Soluk'u, 25 Mart 2010 tarihinde ise Ulaştırma Bakanı Sn. Binali Yıldırım'ı ziyaret ederek Derneğimiz faaliyetleri ve Türkiye Asfalt Endüstrisi hakkında bilgi aktarmıştır. Ziyaret sırasında Sn. Bakan'ın, öncelikle 2886 sayılı eski ihale kanunu kapsamında ihale edilen öncelikli projelerin tamamlandırılarak yatırım programından çıkarılması çalışmalarına ağırlık verildiğini belirtmiştir. Bu durum ödenek sorunu nedeniyle yıllardır aynı şantiyede çalışmalarını sürdüren müteahhitlerin yüklerini önemli ölçüde azaltmıştır. Son 2 yıldır sağlanan yüksek ödeneklerle projelerde önemli ilerlemeler kaydedildiğini ve bu hamlenin bu yıl da davam edeceğini ifade eden Sayın Bakan yeni projeler için KamuÖzel Ortaklığı (PPP) modelinin uygulanacağını vurgulamıştır. 5. Ulusal Asfalt Sempozyumu Kasım 2009 tarihlerinde Ankara'da gerçekleştirildi Karayolları Genel Müdürlüğü liderliğinde Türkiye Asfalt Müteahhitleri Derneği ve Yollar Türk Milli Komitesi nin ortak girişimi ile geleneksel olarak düzenlenen Ulusal Asfalt Sempozyumlarının 5. si Kasım 2009 tarihlerinde Ankara da yapılmıştır. Sempozyumun yürütme, organizasyon ve bilim kurullarında yer alan Derneğimiz, 2008 yılında başlatılan sempozyum hazırlık çalışmalarında aktif rol almış, organizasyon ile ilgili tüm yazılı ve görsel dokümanların hazırlanmasını sağlamış, sempozyum sırasında verilen hizmetlerin tamamını organize etmiştir. Ayrıca Amerika ve Almanya daki üniversitelerden 3 Türk öğretim görevlisinin sempozyuma davetli konuşmacı olarak katılımı sağlanarak, o ülkelerdeki yenilikler ve gelişmeler sempozyumda yapılan sunulara sektöre aktarılmıştır. Sayfa 3

4 Derneğimiz, sempozyum öncesinde Ankara Sheraton Otel de, sempozyumun organizasyonuna emek veren Düzenleme, Yürütme ve Bilim Kurulu üyeleriyle, oturum başkan ve moderatörleri ile bildiri sahiplerini bir araya getiren bir akşam yemeği düzenlenmiştir. Derneğimiz Yönetim Kurulunda yer alan Eksen Proje, Onur Taahhüt, Kolin A.Ş., Ösak A.Ş., Özdemir A.Ş. ve Eko Ltd. Şti. başta olmak üzere üyelerimiz Makimsan A.Ş. ve Nalbantoğlu Ltd. Şirketi sponsor olarak sempozyuma destek vermişlerdir. Sempozyum açılışında Sempozyum Düzenleme Kurulu Başkanı Sn. Cahit Turhan adına hazırlatılan şükran plaketleri sponsor firmaların temsilcilerine Ulaştırma Bakanlığı Müsteşarı Sn. Habib Soluk tarafından sunulmuştur. Sempozyumun son oturumunda düzenlenen ülkemiz yol üstyapılarının bugünü ve yarını konulu panele ASMÜD ü temsilen Yönetim Kurulu Üyemiz Sayın. İbrahim Yaykıran panelist olarak katılmış, Asfalt Sektörünün Bakış Açısıyla Karayolları başlıklı sunumuyla Derneğin görüşlerini ve değerlendirmelerini aktarmıştır. Çevre Dostu Ilık Karışım Asfalt 5. Ulusal Asfalt Sempozyumu'nun Öncelikli Konuları Arasındaydı 5.Ulusal Asfalt Sempozyumu nun ilk oturumunda Asfalt Teknolojilerindeki Gelişmeler ve Yeni Standardlar konusu kapsamında yeni bir teknik olan Ilık Karışım Asfalt konusuna geniş yer verilmiştir. Prof. Dr. Emine AĞAR ın başkanlığını yürüttüğü oturumda davetli konuşmacı olarak ABD- Teksas Üniversitesi nden Doç. Dr. Yetkin YILDIRIM ve Derneğimizden Zeliha TEMREN ile Fransa dan EUROVIA firmasının Teknik Müdürü Samir SOLIMAN, Ilık karışım asfalt tekniğini farklı açılardan değerlendirmişlerdir. Ilık karışım asfalt Bilim Kurulunda görev alan dernek uzmanlarımız gelen bildirilerin değerlendirilmesi çalışmalarında yer almış ve sempozyum kitabının hazırlanmasında önemli katkılar sağlamışlardır. Düzenlenmesi ve baskısı Derneğimizce üstlenilen bildiriler kitabının katılımcılara ve sektörün tüm taraflarına dağıtılmasına imkan verecek sayıda renkli olarak basılması, başta kapak içi sayfalara reklam veren Kolin A.Ş. ve Onur Taahhüt firmaları olmak üzere iç sayfalara reklam veren BMA, Çesan, Fernas, E-mak, Göçay, İstanbul Teknik, İsfalt, Makimsan, Makyol, Nalbantoğlu, Nurol, Okur Makine, Tekno, Teknomak, Teknomet, Termopol firmalarının desteğiyle sağlanmıştır. Dernek uzmanlarımız sempozyum için Ilık Karışım Asfalt ve Avrupa Bitüm Standartları konusunda iki ayrı bildiri hazırlamışlardır. Sempozyumun Asfalt Teknolojilerindeki Gelişmeler ve Yeni Standardlar başlıklı oturumunda uzmanımız moderatör olarak görev almış ve aynı oturumda ılık karışım asfalt konusunda hazırlanan bildiri sunulmuştur. uygulamaları ve performansı konulu bildiriyi sunan Sayın Temren özellikle aşağıdaki hususları vurgulamıştır. Dünyada iklim değişikliği ve global ısınma nedeniyle endüstrilerin stratejik hedefi, enerji tasarrufunun sağlanması ve sera gazı emisyonlarının azaltılmasıdır. Bu kapsamda asfalt endüstrisi, asfalt üretiminde enerji tasarrufunun sağlanması ve dolayısıyla asfaltın karbon ayak izinin azaltmasını hedefleyerek, ılık karışım asfaltı bu soruna çözüm olarak geliştirmiştir. Ilık karışım asfalt, katkılar ve özel teknikler kullanarak asfaltın klasik bitümlü sıcak karışıma göre C daha düşük sıcaklıklarda üretilmesi tekniğidir. Normalde ºC da üretilen sıcak karışımlar ılık karışım asfalt tekniğiyle aynı mekanik özelliklerde, 70 ºC a kadar düşebilen değişik sıcaklıklarda üretilebilmektedir. Ilık karışım asfalt teknolojisiyle, klasik bitümlü sıcak karışımlarda beklenilen tipik emisyonlarda % 30 - % 50 azalma sağlanmaktadır. Karışım daha düşük sıcaklıklarda üretildiğinden yakıt tüketiminde de % 20- % 50 arasında tasarruf sağlanmaktadır. Sayfa 4

5 Düşük sıcaklıkta üretim ve uygulama sonucu, bitümün termal yaşlanması daha az olduğundan karışımdan daha yüksek performans elde edilebilmektedir. Ayrıca bu teknik yapım sırasında uygulamacıya birçok avantajlar sunmaktadır. Özellikle bu teknikle, plent ünitelerinde daha az aşınma, soğuk hava şartlarında uygulanabilme, uzun mesafelere taşınabilme, kolay serilebilme, istenilen yoğunluğa daha kolay sıkıştırılabilme, daha erken trafiğe açılabilme ve daha yüksek oranlarda geri kazanılmış asfaltın kullanılabilmesi sağlanmaktadır. Ilık karışım asfalt üretimi için organik ve kimyasal katkıların yanı sıra bitüm köpüklendirme teknikleri de kullanılmaktadır lı yılların ortalarında geliştirilmiş olan bu teknik, 2000 yılından sonra uygulanmaya başlanmıştır. Ancak halen çok yaygın kullanılan bir karışım tekniği değildir. Genellikle Mastik asfalt gibi yüksek sıcaklıkta üretim gerektiren karışımlarda, kısa zamanda asfaltlanarak trafiğe açılması gereken alanlarda ve sıcak karışım asfalt üretimine uygun olmayan hava şartlarındaki asfalt işlerinde kullanılmaktadır. Şimdiye kadar yapılan arazi ve laboratuvar performans deneyleri sonuçlarına göre, ılık karışım asfaltın özellikleri sıcak karışım asfaltla aynı ve hatta daha iyi olduğu belirtilmiştir. Ilık karışım asfalt tekniği, geleceğin çevre dostu standard bir asfalt tekniği olarak kabul görmüştür. Klasik sıcak karışım asfalt şartlarını sağlayabilecek şekilde uyarlanması kaydıyla bu teknik, sıcak karışım asfaltın alternatifi olarak kabul edilmektedir. Karayolu kuruluşları ve asfalt endüstrisince bu tekniğin incelenmesi ve ülkemiz şartlarına uygunluğunun değerlendirilmesi gerekmektedir. Çevre dostu bir asfalt tekniği olarak tüm dünyada hızla yaygınlaşan bu teknik yakın gelecekte ülkemizde de uygulama alanı bulabilecek gibi görünmektedir. Ulaştırma Şurası 27 Eylül 1 Ekim 2009 tarihlerinde İstanbul'da yapıldı T.C. Ulaştırma Bakanlığı'nca, ülkemizde ulaşım ve haberleşme sistemlerine yönelik hedef, önlem ve niceliklerin belirlenmesi amacıyla düzenlenen Hedef 2023 temalı 10. Ulaştırma Şurası tarihleri arasında İstanbul'da gerçekleştirildi. Şura'nın hazırlık çalışmaları sırasında Karayolu ulaşımı alanında oluşturulan 4 çalıştay grubunun 3 ünde Üstyapı (Operasyonel), Regülasyon ve Ar & Ge çalıştaylarında Derneğimiz uzmanları görev alarak raporların hazırlanmasında sektör görüşlerinin rapor kapsamına alınmasını sağlamışlardır. Ayrıca Şura nın altyapı ve üstyapı çalıştaylarına konuşmacı olarak yabancı uzmanların katılması için ASMÜD ün iletişim içinde olduğu uluslararası kuruluş nezdinde gerekli girişimlerde bulunulmuş ve Avrupa Asfalt Üstyapı Birliği Teknik Komitesi Başkanının şuraya katılarak bir sunu yapması sağlanmıştır. Sözkonusu Şura ya Yönetim Kurulu Başkanımız, Genel Koordinatörümüz ve çalıştaylarda görev alan uzmanlarımız katılmıştır. 5. Ulusal Agrega (Beton-Asfalt) Çimento Hammaddeleri Madenciliği Sempozyumu 1-2 Aralık 2009 tarihlerinde İstanbul da düzenlendi.. Türkiye de agrega madenciliği, standartlar ve sürdürülebilirlik konularının tartışıldığı 5. Ulusal Agrega (Beton-Asfalt) Çimento Hammaddeleri Madenciliği Sempozyumu na Derneğimiz uzmanı Zeliha Temren katılmıştır. Sempozyum, TMMOB Maden Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi nin ev sahipliğinde ve Derneğimizin iletişim içinde olduğu Agrega Üreticileri Birliği nin katkılarıyla gerçekleştirilmiştir. Sempozyumda; 27 adet sunumlu ve 14 adet de poster bildiri tartışmaya açılmıştır. Ayrıca sempozyuma İngiltere, Belçika, Slovenya dan davet edilen uzmanlarca Avrupa agrega standartları ve sürdürülebilir agrega madenciliği konularında bildiriler sunulmuştur. Sempozyum sonunda, üniversite, sektör birlikleri ve oda temsilcilerinin panelist olarak katılımlarıyla "İstanbul un Yeniden Yapılanma Planları ve Agrega Madenciliğinin Durumu" başlıklı bir panel oturumu gerçekleştirilmiştir. 5. Ulusal Kırmataş Sempozyumunda; Türkiye de ve dünyada agrega madenciliği, standartlar, sürdürülebilir madencilik, çimento, beton ve asfalt hammadde özellikleri, maden mevzuatı gibi konular irdelenmiş, bilimsel ve teknolojik gelişmeler katılımcılara aktarılmıştır. Ayrıca Sempozyum sırasında Agrega Üreticileri Birliği AGÜP Yönetim Kurulu üyelerinden oluşan Teknik Komite Üyeleriyle yapılan toplantıda Dernek uzmanımızca Türkiye Asfalt Endüstrisi hakkında bilgi verilerek, sektörümüzün agrega üretimi ile ilgili sorunları aktarılmıştır. Sayfa 5

6 Ulusal Meslek Standardları Hazırlık Çalışmaları devam ediyor Ulusal Meslek Standardlarının hazırlanması konusunda Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası-İNTES ile Derneğimiz arasında düzenlenen protokol kapsamında Yol ve Asfalt Makineleri Operatörleri ilgili meslek gruplarından, asfalt plenti operatörü ile serme ekipmanları operatörleri için taslak standardlar, Dernek uzmanımız ile üyelerimizden Teknomak ve Simge-Mat firmalarından ilgili uzmanlarının desteğiyle hazırlanmıştır. Sektör görüşüne açılan bu taslak standardlar sektörden gelecek görüş ve öneriler doğrultusunda yeniden düzenlenecektir. Derneğimizce yapılan bu çalışmalar kapsamında INTES Derneğimize bir teşekkür mesajı göndermiştir. TSE Bilgilendirme Semineri ve Bitümlü Bağlayıcılar Ayna Komitesi Toplantısı TSE, Onaylanmış Kuruluş olarak yürütmekte olduğu Yapı Malzemeleri Yönetmeliği faaliyetleri kapsamına; bazı yeni harmonize standartları da eklemekte ve bu yeni ürünlere ait belge verme yetkisini almaktadır. Bu nedenle TSE; 2011 yılı sonundan itibaren zorunlu olarak yürürlüğe girecek ve piyasaya sunulduğunda CE işaretlemesi gerektiren kaplama sınıfı bağlayıcılar, asfalt emülsiyonları, katbekler, gibi bitümlü bağlayıcılara ait standardları da kapsamına alıp, bu ürünlere CE belgesi vermeye hak kazanmak istemektedir. TSE yetkilileri tarafından, akredite olma çalışmaları sürecinde adı geçen standartlardaki ürünler ve özellikleri hakkında bazı bilgilere ihtiyaç duyulmuş; bu nedenle bünyesinde kurulmuş MTC 3-Bitümlü Bağlayıcılar Ayna Komitesi nin Başkanı olan ve Avrupa Standardizasyon Komitesi-CEN TC 366 da TSE adına gözlemci üye statüsünde yer alan Dernek uzmanımız Gülay Malkoç tan sözkonusu ürünler ve özellikleri ile komitedeki son gelişmeler hakkında bir bilgilendirme semineri vermesi talep edilmiştir. ASMÜD Yönetim Kurulumuzca da uygun görülen bu talep üzerine 15 Nisan 2010 tarihinde TSE de bir Bilgilendirme Semineri düzenlenmiştir. TSE nin merkez ve taşra teşkilatından yaklaşık kişinin katıldığı seminere; konunun etraflıca tartışılabilmesi amacıyla TÜPRAŞ tan, KGM den ve Bitümlü Bağlayıcılar Ayna Komitesine üye olan temsilciler de davet edilmiştir. Bitümlü Bağlayıcılar Ayna Komitesi konularının da tartışıldığı bu toplantıda teknik ve CE işaretlemesi prosedürüne ilişkin hususlar ele alınmıştır. TSE tarafından oldukça aktif ve başarılı bulunan bu toplantının sonuçları ve ileriye yönelik yapılacak işler aşağıda belirtildiği şekilde planlanmıştır. TSE, 2011 yılının Ocak ayında zorunlu olarak yürürlüğe girecek olan bitümlü bağlayıcı standardlarını kapsamına alma işlemlerini Haziran 2010 tarihine kadar tamamlayacak. Bu tarihe kadar TÜPRAŞ ve Bitümlü Bağlayıcılar Ayna Komite üyeleri, CE alınmasına ve standard uygulamasına ait ihtiyaç duydukları bilgileri belirleyecekler. Bu konularda karşılıklı bilgi alışverişini sağlamak amacıyla TÜPRAŞ la TSE yetkilileri tarafından, KGM ve ayna komite üyeleriyle ilgili tarafların da katılabileceği bir eğitim programı TÜPRAŞ ta düzenlenecektir. Bitümlü bağlayıcılara ait ulusal rehberin hazırlanmasına yönelik olarak işlemlerin belirlenmesi için Ayna Komite, TSE, TÜPRAŞ ve KGM ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı gibi ilgili tararlar birbiriyle iletişim halinde olacaktır. Ayrıca toplantıda TSE yetkilileri tarafından, Bitümlü Bağlayıcılar Ayna Komitesince sürdürülen bu aktif çalışmalarla ulusal rehber hazırlanmasına yönelik bir sistemin oluşturulmasının, diğer ayna komitelere örnek teşkil etmesi ve dolayısıyla ülke ve endüstri açısından oldukça yararlı olacağını ifade etmiştir. Bu kapsamda konuya ilgi duyan ve yürütülmekte olan çalışmalara katılmak isteyen tüm tarafları ASMÜD ile iletişim kurmaya davet etmek istiyoruz. EAPA Yönetim Kurulu Toplantısı İstanbul'da Yapıldı, EAPA-ASMÜD İşbirliği Antlaşması İmzalandı Toplam yedi üyeden oluşan EAPA Yönetim Kurulunda son 2 dönemdir yer alan ve Başkan Vekilimiz Sn. Ayberk Özcan tarafından temsil edilen ASMÜD, 14 Eylül 2009 tarihinde İstanbul'da yapılan EAPA Yönetim Kurulu Toplantısının evsahipliğini üstlenmiştir. Sayfa 6

7 Yapı Katılınılan Yönetim Kurulu Toplantılarında çeşitli sorunların çözümü konusunda ASMÜD'ün yapıcı tekliflerde bulunması ve ilgili yaklaşımı çeşitli çalışma gruplarına dahil edilmesini ve EAPA-ASMÜD ilişkilerinin oldukça yoğunlaşmasını sağlamıştır. Güçlenen bu ilişki ve uzmanımız Sn. Gülay Malkoç'un EAPA HSE Komitesi Başkanı olması nedeniyle, İstanbul'da yapılan yönetim kurulu toplantısında EAPA tarafından Sn. Malkoç'un 2010 yılında yarı zamanlı olarak 6 ay süreyle Brüksel'de EAPA ofisinde görevlendirilmesi talep edilmiştir. Bu talep Yönetim Kurulumuzca uygun görülmüş ve bu çerçevede 12 Ocak 2010 tarihinde ASMÜD ve EAPA arasında bir İşbirliği Antlaşması imzalanmıştır. EAPA Teknik Komite Toplantısında Asfalt Endüstrisinde Yeni Teknikler ve Standardlardaki Gelişmeler Tartışıldı Ekim 2009 tarihinde yapılan EAPA Teknik Komite toplantısına Derneğimizi temsilen Sayın Zeliha Temren katılmıştır. Toplantıda 2012 yılında İstanbul da yapılacak olan 5.E&E kongresinin teknik çalışmalarını yürütmek üzere kurulan Teknik Komitenin üyeliğine uzmanımız atanmıştır. Genel olarak yeni teknikler ve standardların tartışıldığı toplantıda aşağıda belirtilen konular ele alınmıştır. Toplantıda öncelikle Ilık karışım asfalt kullanımı ile ilgili olarak hazırlanan taslak dokümana ilişkin olarak alınan öneri ve görüşler değerlendirilerek basıma hazır hale getirilmesi sağlanmıştır. Komitenin çalışma programı kapsamında yer alan ve sektörün ihtiyaç duyduğu Asfaltın geri kazanımı konulu dokümanın Avrupa Bitüm Birliği - Eurobitume ile birlikte hazırlanması planlanmıştır. Malzemeleri Yönetmeliğine eklenen yeni temel gereklerden sürdürülebilirlik kapsamında önemi artan Asfaltın karbon ayak izinin hesaplanması amacıyla İngiltere de yapılan çalışmaların sonuçlandığı belirtilerek hazırlanan software programın adresinde yayınlandığı ve bedava kullanıma açıldığı belirtilmiştir. CEN TC 227 WG1 Bitümlü Karışımlar Çalışma grubunun Mart 2009 tarihli toplantısına ilişkin bilgi aktarılarak aşağıda belirtilen ve yeni programa alınan standardlar hakkında bilgi verilmiştir. Tabakalar arası yapışma dayanımının tayini deney metodu Soğuk asfalt karışım standardları CEN TC351 Tehlikeli maddeler Teknik komitesinin çalışmaları aktarılarak, bu kapsamda belirli kriterleri sağlayan asfalt bileşenlerinin ve karışımın tehlikeli maddeler için gerekli ileri deneylere tabii tutulmadan değerlendirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Adezyon ve adezyonun durabilitesi nin tayini önerilen Doygun halde yaşlandırılmış bitümlü karışımlarda çekme dayanımı-sats deneyinin standardizasyon çalışmaları hakkında bilgi verilmiştir. Avrupa da asfalt karışımların taşınması esnasında karışımın kamyon kasasına yapışmasını önlemek amacıyla hangi maddelerin kullanıldığı araştırılmıştır. Bu kapsamda yakıt olarak kullanılan ve hem karışım hem de iş güvenliği açısından sorunlara neden olan mazotun artık Avrupa da kullanılmadığı saptanmıştır. Asfalt kaplamaların beton kaplamalara karşı avantajları tartışılarak, asfaltın ömür boyu maliyeti açısından daha avantajlı olduğu ve suyla temasında çevreye tehlikeli maddeler yaymadığı belirtilmiştir. İsveç te yeni uygulanan performans esaslı bir sözleşme hakkında bilgi verilerek bu sözleşme kapsamında, yüklenicinin sağlayacağı % 30 daha yüksek kaliteye karşılık % 10 daha yüksek ödeme yapıldığı vurgulanmıştır. Hollanda da hükümet sürdürülebilir ürünlerin piyasada yer almasını ve sürdürülebilir yapım tekniklerinin uygulanması amacıyla, Sürdürülebilir Kamu İhale Programı geliştirmiştir. Bu kapsamda, kamu yatırımlarıyla finanse edilen kamu alımı ve ihalelerinde çevresel ve sosyal parametrelerin de değerlendirilmesi sistemi geliştirilmiştir. Buna göre 2010 a kadar kamu ihalelerinin tamamı ile belediye ihalelerinin % 75 i sürdürülebilir esaslı olacak, 2015 de ise tüm ihaleler sürdürülebilirlik kriterlerine göre değerlendirilecektir. EAPA-Eurobitume Ortak Teknik Komite Toplantısı Üyesi bulunduğumuz Avrupa Asfalt Üstyapı Birliği ile Avrupa Bitüm Birliği tarafından ortak konuların görüşülebilmesi amacıyla 4 Şubat 2010 tarihinde Brüksel de bir toplantı düzenlenmiştir. Sayfa 7

8 Bu toplantıda Avrupa da bitüm üreticilerinin temsilcisi olan Eurobitume ile asfalt sektörünce kullanılan bitüm kalitesinin homojen olmadığı konusu ele alınarak, tartışılmıştır. Almanya, İsveç gibi ülkelerdeki asfalt üreticilerinin temsilcileri bitüm değişikliğinde yaşadıkları sorunları toplantıda dile getirilmiş ve özellikle adezyon konusunda yaşanan sorunlar tartışılmıştır. Eurbitume bu problemin ham petrolün değişikliğinden kaynaklanabileceğini; ancak konunun Eurobitume içerisinde üyeler nezdinde ele alınacağını belirtmiştir. Ayrıca çok kompleks olan agrega ve bitüm arasındaki adezyon konusunda basit bir deneyin saptanmasının zor olduğu ifade edilmiştir. Bitüm ve bitümlü karışım standartlarında yer alan ortak testlerin belirlenmesi konularının yanı sıra; sağlık - güvenlik çevre konularıyla ilgili olarak polimer modifiye bitüm ve emisyonlarda karbon ayak izi konusu, REACH çalışması, ömür döngü envanteriyle ilgili hususlar ele alınmıştır. Ayrıca Eurbitume Avrupa da Slovenya, Slovakya, Bulgaristan, İngiltere, İtalya ülkelerinde bitümlü bağlayıcılar için 5 6 adet onaylanmış kuruluş olduğunu belirtti. EAPA 2010 Sempozyumu, 20 Mayıs 2010, Madrid Üyesi olduğumuz Avrupa Asfalt Üstyapı Birliği EAPA tarafından her dört yılda bir düzenlenen Geleneksel EAPA Sempozyumu bu yıl 20 Mayıs 2010 tarihinde Madrid de düzenlenecektir. Lastik ve Sülfür Kullanımının Değerlendirilmesi Yeni Bakım Teknikleri Avrupa Asfalt Teknoloji Merkezi EUCAT Yeni ve Hızlı (Etkin) Bakım Teknikleri 11 mm den Daha Küçük Agregalarla Üretilen Bitümlü Bağlayıcıların Kullanımı ile ilgili Deneyimler III. OTURUM: SÜRDÜRÜLEBİLİR GELECEK Geleceğe Bir Bakış (TEN ve Inter-modal Konularındaki Gelişmeler) Üstyapı Dizaynında Yeni Gelişmeler Sürdürülebilir Üstyapı Dizaynı ve Gerekleri Düşük sıcaklıklı asfalt Geri dönüştürülen malzemeler Lokal malzemeler Daha sessiz ve daha dayanıklı yüzeyler Daha az su tutan/sıçratan yüzeyler Uzun ömürlü üstyapılar / kalıcı üstyapılar Avrupa daki üstyapıların durabilitesi Karışım çeşitleri CEN TC 227 WG-1- Bitümlü Karışımlar Çalışma Grubu Toplantısı Türk Standardları Enstitüsü adına gözlemci üye olarak görev aldığımız Avrupa Standardizasyon Kurumu-Yol Malzemeleri Teknik Komitesi nin Bitümlü Karışımlar Çalışma Grubu toplantısı Mart 2010 tarihinde Münih te düzenlendi. Derneğimiz uzmanı Zeliha Temren in katıldığı toplantıda bitümlü karışımlarla ilişkili ürün ve deney standardları ele alınarak aşağıdaki konular tartışıldı: Asfalt: Sürdürülebilir Gelecek temalı EAPA 2010 Sempozyumunun broşürü, kayıt formu üyelerimize gönderilmiş olup, detayli bilgi ASMÜD ve EAPA ( web sitelerinde mevcuttur. EAPA Başkanı Alan Mackenzie nin açılış konusması ile başlayacak olup Sempozyumun oturum başlıkları ve bildiri konuları aşağıda verilmiştir. I. OTURUM: İŞGÜCÜNÜN SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ IARC Çalışmalarının Sonuçlar Başlıca Sağlık Çalışmalarının Sonuçları Avrupa da Emisyonların Azaltımı ile ilgili Beklentiler II. OTURUM: TEKNİK GELİŞMELER Asfalt Karışımlarının Üretiminde Atıkların Kullanımı Asfaltta İnşaat Atıklarının Kullanımı Bitümlü karışım deney standardları (EN ) ile ürün standardları (EN ) serisinden 5 yıllık revizyon gerektiren standardlar, Bitümlü karışımlarla teşkil edilen tabakalar arası bağlantı dayanımı için yeni deney geliştirilmesi, Ultra ince tabakalar için asfalt betonu standardının yayınlanması, Soğuk karışım standardlarının hazırlanması, Bitüm ve bitümlü bağlayıcılar ile agrega ve tehlikeli maddeler teknik komitelerinin çalışmaları, Bitümlü karışımlarda gürültü sınıflandırması, Standartlarla ilgili ulusal araştırma sonuçlarının paylaşılması. Sayfa 8

9 CEN TC 336 WG-1-Bitüm ve Bitümlü Bağlayıcılar Çalışma Grubu Toplantısı Kaplama sınıfı bağlayıcılar, asfalt emülsiyonları, katbekler, polimer modifiye bitümler gibi bitümlü bağlayıcıların piyasaya sunulabilmesi için CE işaretlemesi gerektirmesi nedeniyle, bu ürünlere ait harmonize standartlar CEN TC 366 WG-1 çalışma gurubunda tamamlanmış, polimer modifiye bitüm hariç 1. jenerasyon standartlar AB Resmi Gazetesinde 2009 Aralık tarihinde yayınlanmıştır. Bu standartların zorunlu uygulamalarına geçilmesi için ülkelere 1 yıl geçiş süresi tanınmıştır. Sentetik bağlayıcılarla ilgili olarak da, şimdilik bir standarda gerek olmadığına karar verilmiştir. Toplantı sonrasında Lyon da yer alan çok büyük bir araştırma laboratuarı ( EMPE ) ziyaret edilmiştir. 2. Suriye Uluslararası Yol Konferansı Mayıs 2007 de 1. Karadeniz ve 4. İpekyolu Konferansı nda Dernek Genel Koordinatörü tarafından iletişim kurulan Suriye Ulaştırma Bakanı ile İstanbul da düzenlenen 10. Ulaştırma Şurası sırasında tekrar bir araya gelinmiş, Sn. Bakanın talebi ile ASMÜD le bir toplantı düzenlenmiştir. Bu ürünlere ait 1. ve 2. jenerasyon standartlarını hazırlamaktan sorumlu olan CEN TC 336 WG-1 grubu en son toplantısını Lyon da Şubat 2010 tarihinde gerçekleştirmiştir. Toplantıda, 2011 yılında zorunlu uygulamasına geçilecek olan 1. jenerasyon standarlarda sözkonusu ürünlere CE işareti verilmesi konusunda aşağıda belirtilen hususlar tartışılmıştır: CE işaretini verecek onaylanmış kuruluş sayısının çok az olmasından dolayı karşılaşılacak sorunlar vurgulanarak, busayısının hızla artması gerektiği ve bu yolla üreticilere uygun bir rekabet ortamı yaratılmasının önemi belirtildi. Ülkeler oldukça geniş yelpazede hazırlanan bu standartların kendi koşullarına adapte edebilme çalışmaları için ulusal rehber niteliğinde bir doküman hazırladıklarını belirttiler. Söz konusu ulusal dokümanın; ülkede bu standardı kullanacak tüm tarafların işbirliği ile mevcut standara uyarlanması ve standart eki olarak ulusal bir dökümanın hazırlanması çalışmalarının yapılarak sektöre sunulması gerektiği vurgulandı.. Toplantıda ayrıca hazırlanmış olan 1. jenerasyon standartlarına ilaveten, bu ürünlerin performans özellikleriyle bağdaştırılmış 2. jenerasyon standartlarındaki gelişmelerde (düşük sıcaklık, orta sıcaklık, yüksek sıcaklık - yaşlandırma, adezyon özellikleri vb.) tartışıldı. Bu toplantıda Sayın Bakana ASMÜD ün çalışmalarından, Karayolları Genel Müdürlüğü ve TSE ile olan yakın işbirliğinden ve uluslararası ilişkilerinden bahsedilmiştir. Suriye Ulaştırma Bakanı Genel Koordinatörümüzü Kasım 2009 tarihilerinde ŞAM da düzenlenen 2. Suriye Uluslararası Yol Konferansına VIP misafir olarak davet etmiştir. Avrupa Asfalt Üstyapı Birliği-EAPA nın Çevre-Sağlık-Güvenlik Komitesi ve CEN 336 Ayna Komite Başkanı olan Dernek uzmanımızın bu konferansa bir bildiri ile katılma teklifini de memnuniyetle kabul etmiştir. Konusu Yol Yapım Malzemelerine İlişkin Avrupa Standardlarında Yeni Yaklaşımlar: Bitüm ve Asfalt olarak saptanan bildiri, 800 katılımcının yer aldığı etkinlikte uzmanımız tarafından sunulmuş, Şam Televizyonu Koordinatörümüz ve uzmanımızla röportaj yapmış, değerlendirme toplantısında Derneğimize ve ülkemize büyük sempati gösterilmiştir. Ayrıca toplantıda 2. jenerasyon standardlarda yer alacak deneylerin yöntem ve sonuçlarını etkileyecek olan Veri Toplama Çalışmalarındaki gelişmeler aktarılmıştır. Farklı ülkelerden toplanan sonuçların Bitümlü karışımlar çalışma grubu ile birlikte değerlendirileceği belirtilmiştir. Bu kapsamda Basınçlı Yaşlandırma Deneyi-PAV deneyinin polimer modifiye bitümler için pek uygun olmadığı ve bu deneyin ılık asfalt ve yarı ılık asfalt için uygunluğunun değerlendirilmesi gerekliliği ifade edilmiştir. Sayfa 9

10 ASFALT ÜSTYAPILARIN DAYANIKLILIĞI NASIL SAĞLANIR? Zeliha Temren, Kimya Yüksek Mühendisi 1. GİRİŞ Tüm dünyada, ulusal ve uluslar arası karayolu taşımacılığının artışı ile yüksek trafik hacmi ve ağır yüklerin yanısıra sert iklim koşulları sonucu yollarda oluşan şiddetli bozulmalar nedeniyle, yolların hizmet ömrü kısalmış ve sürekli bakım-onarımı gerekmiştir. Yolun işletme maliyetini artıran bu durum trafikte aksamalara neden olmuştur. Yollarda sürekli yapım ve onarım çalışmalarını gören ve sınırlı kaynakların böylesine yüksek miktarlarda ve sık aralıklarla tüketilmesinden büyük rahatsızlık duyan kamuoyu ve yol otoriteleri, üstyapı tabakalarının dayanıklılığının sağlanması için gerekli tedbirlerin alınmasını önemle vurgulamaktadırlar. Asfalt üstyapılar, genellikle mevcut bir taban üstüne inşa edilen bağlayıcısız granüler malzemeler ile bitümlü karışımlarla teşkil edilen tabakalardan oluşmaktadır. Bu nedenle tabakalı bir sistemde, her bir tabaka yolun performansı açısından özel bir öneme sahiptir. Bu kapsamda, üstyapının bozulma mekanizmasını en iyi bir şekilde açıklayan, Bir zincir en zayıf halkası kadar kuvvetlidir söylevinin unutulmaması gerekmektedir. Bu makalede, üstyapı tabakaları ve fonksiyonları ile asfalt tabakalarının dayanıklılığını etkileyen faktörler ve dayanıklı üstyapıların başarı öykülerinden çıkarılan sonuçlar üzerine odaklanılmıştır. Bir üstyapıda oluşan gerilmelerin ve deformasyonların büyüklüğü, her bir tabakanın rijitliği ve kalınlığı ile maruz kaldığı çevre koşulları ve trafik yükü gibi birçok faktöre bağlıdır. Esnek bir üstyapı, genellikle mevcut tabanı üstüne inşa edilen bağlayıcısız granüler malzemelerle ve bitümlü karışımlardan oluşan tabakalarla teşkil edilir. Bu nedenle üstyapı tabanının taşıma gücü yolun taşıma gücü ile doğrudan ilişkilidir. Üstyapının aşağıda fonksiyonları belirtilen aşınma, binder ve bitümlü temel tabakalarında kullanılan asfalt karışımları yol tipine, trafiğe ve çevre şartlarına bağlı olarak seçilir 2.1 Aşınma tabakası Üstyapının en üst kısmında yer alan aşınma tabakası, konforlu bir sürüş için gerekli düzgünlüğü sağlayacak şekilde, çatlak ve tekerlek izi oluşmadan yüksek trafik, çevre ve iklim koşullarından kaynaklanan gerilmelere dayanıklı olmalıdır. Aynı zamanda, bu tabakanın yüzey dokusu kaymaya karşı yeterli direnci göstermelidir. Yerel koşullara bağlı olarak, yüzey tabakalarında kayma direnci, gürültünün azaltılması gibi fonksiyonel özellikler genellikle ayrıca talep edilir. Üstyapıyı korumak için yüzey tabakasının genellikle geçirimsiz olması istenirken, bazen geçirimli tabakalarla yüzey suyunun hızla drenajı istenir. Aşınma tabakasının yüzey özellikleri istenen şartları karşılayamayacak duruma geldiğinde, sökülerek yerine aynı veya farklı bir tipte yeni bir tabaka yapılabilir veya üstüne yapılan yeni bir tabaka ile takviye edilebilir. 2.2 Binder tabakası 2. Üstyapı Tabakaları ve Fonksiyonları Bir yol üstyapısının kullanıcılara güvenli ve konforlu bir şekilde hizmet verebilmesi için üstyapı, trafiğe, çevre ve iklim koşullarına dayanıklı olmalıdır. Üstyapılar genellikle, alt tabakalardan üste doğru dereceli olarak dayanımı artan tabakalar halinde inşa edilmektedir. Bu yaklaşımın hem teknik hem de ekonomik bir amacı vardır. Üst tabakada en yüksek basınç dayanımları oluştuğundan en yüksek dayanıma sahip malzemelerin bu tabakada kullanılması gerekir. Ancak yüksek mukavemetli bu malzeme veya karışımlar genellikle çok pahalı olduğundan, maliyeti azaltmak için olabildiğince ince kalınlıklarda uygulanmaktadır. Binder tabakası yüzey ile temel tabakaları arasında kullanılmaktadır. Üstyapıda oluşan en yüksek kesme gerilmesi genellikle asfalt yüzeyinin 5-7cm altında yani binder tabakasında meydana gelmektedir. Bu nedenle tekerlek izi oluşumunun önlenmesinde binder tabakasının stabilitesi ve durabilitesi aşınma tabakası kadar önemlidir. 2.3-Bitümlü Temel tabakası Bitümlü temel tabakası, trafik, çevre ve iklim koşullarından kaynaklanan yüklerin bağlayıcısız malzemelerle yapılmış alt tabakalarda aşırı gerilme ve basınç yaratmayacak şekilde dağıtılmasını sağlar. Bu nedenle, bitümlü temel tabakası yorulmaya karşı iyi bir direnç sağlayacak şekilde dizayn edilir. Sayfa 10

11 Geleneksel olarak yorulma çatlakları, ilk olarak asfalt tabakasının altından başlayarak yukarıya doğru ilerlemesi sonucunda görülür. Yorulma çatlağı, temel tabakasının altında oluşan çekme gerilmesinin büyüklüğü ile ilgili olduğundan, üstyapı dizaynının doğru yapılması ve bu gerilmelerin asgari düzeyde tutulması gereklidir. Üstyapı ne kadar kalın olursa altındaki gerilmeler o kadar düşük olmakta ve üstyapı ömrü uzamaktadır. Bu nedenle temel tabakalarında yüksek mukavemetli karışımlar kullanılarak, bu tabaka altındaki gerilme ve deformasyonlar azaltılabilmektedir. Bu teknik, Fransa da ve bazı ülkelerde uygulanmaktadır Serim işlemi Serim işlemi sırasında, sericide malzeme segregasyonunun oluşması önlenmelidir. Ayrıca sericinin sıkça durdurulması sonucunda düzgün olmayan yüzeyler oluşabildiğinden, sürekli malzeme akışı sağlanarak serici durdurulmadan ve kamyonlar fazla bekletilmeden serim işlemi gerçekleştirilmelidir. Sericinin sabit ve normal bir hızla çalıştırılması için gerekli önlemlerin alınmalıdır. Kavşaklardaki keskin dönüşler ile virajlarda ve metal donatıların bulunduğu yerlerde uygulanan el işçiliği kaliteyi etkilediğinden bu kesimlerde daha itinalı çalışılmalıdır. 3. Asfalt Tabakalarının Dayanıklılığını Etkileyen Faktörler 3.5 Ek yerleri Bir yolda asfalt tabakalarının dayanıklılığını etkileyen faktörler aşağıda açıklanarak belirtilmiştir. Bitümlü karışımın uygulanmasında ek yerlerine özellikle dikkat edilmelidir. İki serici birbiri ardı sıra çalıştırılarak mümkün olduğunca ek yeri oluşumundan kaçınılmalıdır. 3.1 Bitümlü karışım dizaynı Bir bitümlü karışımın bileşenleri ve maruz kalacağı çevre koşulları performansı etkileyen en önemli faktörlerdir. Bitümlü karışımda kullanılan bitümlü bağlayıcı, agrega tipi ve bölgesel iklim koşulları dikkate alınarak seçilmelidir. Bitümlü bağlayıcı ve bitümlü karışımın özellikleri, polimerler gibi belirli katkılar kullanılarak geliştirilebilir. Bağlayıcı özelliklerinin yanı sıra, bağlayıcı içeriğinin de asfalt karışımlarının mekanik özellikleri üzerinde önemli bir etkisi vardır. Yüzey tabakası karışımlarında durabiliteyi sağlamak için bağlayıcı içeriği çok düşük tutulmamalı, ancak çok yüksek de olmamalıdır. Yüksek oranda bağlayıcı içeriği, karışımların yüzey dokusu ve kaymaya karşı direncini olumsuz yönde etkilemektedir. Karışımda istenilen stabilite ve aşınmaya karşı direnç ancak uygun özelliklerde agrega kullanımı ile sağlanabilir. 3.2 Bitümlü karışımın üretimi Bir bitümlü karışımının üretimi sırasında, kalite kontrolünün karışımın performansı üzerine etkisi son derece büyüktür. Bu nedenle asfalt üretiminin Avrupa standardlarındaki Fabrika Üretim Kontrolü gibi bir kalite yönetim sistemi ile sürekli kontrolü ve denetimi gerekir. Özellikle karışımın üretiminde sıcaklık kontrolü çok önemli olup, çok yüksek üretim sıcaklıkları, asfalt tabakasının dayanıklılığını önemli ölçüde düşürmektedir. 3.3 Bitümlü karışımının plenttten sericiye taşınması Bitümlü karışımının asfalt plentinden yapım sahasına taşınması işlemi üstyapının dayanımı açısından çok önemlidir. Bitümlü karışım, sıcaklığı fazla düşmeyecek ve segregasyon olmayacak şekilde taşınması için gerekli tedbirler alınmalıdır. Bu amaçla bazı projelerde karışımı karıştırılabilen ve homojen olarak sericiye besleyebilen Malzeme Transfer Aracı kullanılmaktadır. Şeritler arası soğuk ek yeri gerektiren kesimlerde, yeni sıcak karışım tabakası ile soğuk tabakanın dik olarak kesilmiş ek yüzeyinin iyi bir şekilde bağlanması ve aynı seviyede sıkıştırılması sağlanmalıdır. 3.6 Asfalt tabakasının sıkıştırılması Asfalt tabakalarının iyi bir şekilde sıkıştırılması, üstyapının kalıcı deformasyona ve yorulmaya karşı direncini artırmaktadır. Ayrıca iyi bir sıkışma, karışımın elastisite modülünü yükseltir ve tabakanın rutubete karşı hassasiyetini azaltır. Asfalt karışımının en uygun şekilde sıkıştırılabilmesi için iyi bir karışım dizaynının yanı sıra karışımın homojen bir şekilde üretilmesi de gereklidir. Bu nedenle üretim ve yapım esnasında karışımın sürekli kalite kontrolü yapılarak üretilmesi ve uygun teknikle serme sıkıştırma işlemlerinin yapılması yol performansı açısından son derece önemlidir. 3.7 Asfalt tabakaları arasındaki bağlantı Asfalt tabakaları arasındaki bağlantı üstyapının performansı ile doğrudan ilişkilidir. İki asfalt tabakası arasında iyi bir bağlantı sağlanamazsa, enine veya boyuna ek yerlerinden sızabilecek olan sular yüzeyden binder tabakasına ulaşarak bu tabakada ayrışmalara neden olabilmektedir. Su girişini önlemek için, yapıştırma tabakası ile tabakalar arasında iyi bir bağlantının sağlanması ve ayrıca ek yerlerinin su sızdırmaz hale getirilmesi gereklidir. İyi bir üstyapı ve zemin drenajının yapılması ve drenaj sistemlerinin düzenli bakımının sağlanması, suyun üstyapı gövdesinden uzaklaştırılması açısından çok önemlidir. Sayfa 11

12 Tabakalar arasında yeterli yapışma sağlanmadığı takdirde, asfalt tabakaları arasında yük dağılımı oluşamadığından, her bir tabaka taşıyamayacağı gerilmelere maruz kalır ve üstyapı kalın bir tabaka gibi davranamaz. Bu durumda her bir tabakanın altında oluşan yüksek gerilmeler sonucu, asfalt tabakasında çatlamalar başlar ve bu çatlaklar hızla gelişerek ciddi bozukluklara neden olur. 3.8 Bakım Üstyapının hizmet ömrü süresince yapılan rutin bakımın yanı sıra, yüzey tabakalarında görülen bozuklukların alt tabakalara sirayet etmeden zamanında bakım ve onarımının yapılması üstyapı ömrünü uzatmaktadır. Ancak yeterli bakım yapılsa bile, trafik yükü altında zamanla aşınan ve bozulan yüzey tabakasının ömrü, üstyapı için öngörülen ömürden daha kısa olup, bu tabakanın makul bir hizmet süresinden sonra yenilenmesi veya takviye edilmesi gerekmektedir. Üstyapılarda periyodik etüdler yapılarak bozukluklar kritik bir düzeye ulaştığında yüzey tabakası yenilenmelidir. Yenilemede yüzeyden itibaren bozuklukların ulaştığı kalınlık kadar üstyapı kaldırılarak, yeterli kalınlıklarda yeni tabakalar uygulanmaktadır. 4. Dayanıklı Üstyapıların Başarı Öyküleri Uzun yıllar hizmet vermiş olan asfalt üstyapıların başarı öykülerinden elde edilen sonuçları inceleyen uzmanlar, başarının sırrının genel olarak iyi bir üstyapı dizaynı, kaliteli malzeme kullanımı ve iyi bir yapım olduğu sonucuna varmışlardır. Yapılan incelemelerden elde edilen sonuçlara göre dayanıklı asfalt üstyapıların sırrı özetle aşağıda belirtilmiştir. İyi dizayn edilen ve iyi yapılan üstyapılar daha dayanıklı ve daha uzun ömürlüdür. İyi bir yol üstyapısı ancak taşıma gücü yüksek stabil bir üstyapı tabanı ile yükleri tabana yayan alttemel tabakası ile mümkündür. Taşıma gücü yüksek olan kırmalaş temel tabakası üstyapı dayanımına önemli katkılar sağlar. Üstyapının alt tabakaları asfalt tabakalarını destekleyen iyi bir platform oluşturur. Bu nedenle bu tabakalarda kaliteli agrega kullanılmalıdır. İyi bir temel tabakası, alt tabakalarda oluşabilecek yüksek gerilme ve deformasyonları önler. Üstyapıda iyi bir yapısal performans için, yolun her tabakasının yüksek kaliteli malzemelerle iyi bir şekilde sıkıştırılarak inşa edilmesi gereklidir. Üstyapıdaki tabakalar arasındaki iyi bir mukavemet uyumu olmalıdır. Yüksek taşıma gücüne sahip temel tabakası yüklerin daha iyi bir şekilde dağılmasını sağlar ve bitümlü temel tabakasının dayanımını olumlu yönde etkiler., Yol üstyapısının bir bütün olarak iyi bir taşıma gücüne sahip olması için, asfalt tabakaları arasında iyi bir bağlantının olması ve bağlayıcısız üstyapı tabakaları ile iyi bir şekilde kenetlenmesi gereklidir. Bağlayıcısız granüler üstyapı tabakalarının kuru kalmasını sağlamak için yer altı ve yüzey drenajının sağlanması önemlidir. Asfalt tabakalarının üstyapıdaki fonksiyonu, temel tabakasını trafik yüküne, çevre ve iklim koşullarına karşı korumaktır. Suyun alt tabakalara sızmasının önlenmesi için asfalt yüzeyinin sızdırmazlığı sağlanmalıdır. Bölgenin don derinliği bağlı olarak üstyapıda dona karşı hassas olmayan malzemelerin kullanılması gereklidir. Kaliteli bir iş, teknik şartnamelere tam olarak uygun kaliteli bir inşaatla mümkün olur. Üstyapı tabakalarının her birinin inşaatında homojen malzemelerin kullanılması aynı sıkıştırma seviyelerine ulaşılması gereklidir. Asfalt karışımlarında çabuk yaşlanmayan uygun bağlayıcılar seçilerek ve karışımdaki hava boşluğu oranı azaltılarak asfaltın yaşlanmaya karşı direnci artırılmalıdır. Bu durum yorulma çatlaklarının ve yüzey tabakasındaki soyulmaların önlenmesine de katkı sağlayacaktır. Asfalt üstyapısının kalınlığı, üstyapının ömrü için çok önemli bir parametredir. Emniyetli tarafta kalacak şekilde teorik dizayna göre saptanan kalınlıkların biraz artırılması, üstyapının daha uzun ömürlü olmasını sağlayacaktır. Ağır trafik ve sıcak iklim koşullarında yüksek kaliteli modifiye asfalt kullanımı doğru bir seçimdir. Tekerlek izi oluşumuna karşı dirençli asfalt karışımları elde etmek için karışım gradasyonu çok önemlidir. Bir yolun dizaynı ve yapımında yukarıda belirtilen sonuç ve önerilerin tümü dikkate alınırsa, bir başarı öyküsü yaratma ihtimali kesinlikle artacaktır ve unutulmamalıdır ki bir zincir en zayıf halkası kadar kuvvetlidir. Kaynaklar: 1- Ways to achieve durable asphalt layers- EAPA 2- Perpetual pavement- Asphalt Pavement Aliance Sayfa 12

13 KONGRE VE TOPLANTI TAKVİMİ 19 Mayıs 2010 E&E Kongresi Teknik Komite Toplantısı, Madrid 20 Mayıs 2010 EAPA 2010 Sempozyumu, Madrid Asfalt: Sürdürülebilir Gelecek 20 Mayıs 2010 EAPA Yönetim Kurulu Toplantısı, Madrid 21 Mayıs 2010 EAPA Genel Kurulu, Madrid Mayıs IRF (Uluslararası Yol Federasyonu) Dünya Toplantısı, Lizbon Ayberk Özcan Başkan Vekili Onur Pekgöz Sekreter Üye İbrahim Yaykıran Muhasip Üye Deha Emral Üye Çağatay Kalkancı Üye İhsan Çetinceviz Üye 7-10 Haziran 2010 Transport Research Arena 2010 Brüksel Haziran 2010 Argus Avrupa/Afrika Bitüm Konferansı, İstanbul Ağustos Uluslararası ISAP Konferansı Asfalt Üstyapı Teknolojileri, Güvenlik ve Çevre, Nagoya Aichi, Japonya Ekim 2010 Dünya Emülsiyon Kongresi, Lyon Derya Şenyay Genel Koordinatör Eylül 2011 PIARC Dünya Yol Kongresi, Meksika, Zeliha Temren Teknik Uzman Gülay Malkoç Teknik Uzman Seray Toraman Asistan Ekim 2011 Karayolu 2. Ulusal Kongresi, Ankara Haziran Eurasphalt & Eurobitume Kongresi, İstanbul Türkiye Asfalt Müteahhitleri Derneği Bülteni TUNCER ERTAN Yönetim Kurulu Başkanı Yönetim Yeri Küpe Sokak No: 10 / GOP/ANKARA Tel: Faks: aca@asmud.org.tr Sayfa 13