CENAL ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. Muallim Naci Cad. No:69 Ortaköy Beşiktaş / İSTANBUL. Tel : (212) Faks: (212) CENAL ATIK DEPOLAMA SAHASI

Transkript

1 PROJE SAHİBİNİN ADI CENAL ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. ADRESİ TELEFONU VE FAKS NUMARALARI Muallim Naci Cad. No:69 Ortaköy Beşiktaş / İSTANBUL Tel : (212) Faks: (212) PROJENİN ADI PROJENİN BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) CENAL ATIK DEPOLAMA SAHASI TL İLİ : ÇANAKKALE İLÇESİ : BİGA BELDE : KARABİGA MEVKİİ : DİŞBUDAK Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED-50 Türü : UTM, D.O.M. : 27 Ölçek Fak. : 6 derecelik KAZI FAZLASI MALZEME DEPOLAMA ALANI NOKTA NO SAĞA (Y) YUKARI (X) PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE

2 Koor. Sırası : Enlem, Boylam Datum : WGS 84 Türü : Coğrafi KAZI FAZLASI MALZEME DEPOLAMA ALANI Nokta No ENLEM:BOYLAM : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :

3 : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED-50 Türü : UTM, D.O.M. : 27 Ölçek Fak. : 6 derecelik ALÇITAŞI DEPOLAMA ALANI NOKTA NO SAĞA(Y) YUKARI (X)

4 Koor. Sırası : Enlem, Boylam Datum : WGS 84 Türü : Coğrafi ALÇITAŞI DEPOLAMA ALANI Nokta no ENLEM:BOYLAM : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :

5 : : : : : : : : : : : : : : : Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED-50 Türü : UTM, D.O.M. : 27 Ölçek Fak. : 6 derecelik KÜL DEPOLAMA SAHASI NOKTA NO SAĞA(Y) YUKARI (X)

6 Koor. Sırası : Enlem, Boylam Datum : WGS 84 Türü : Coğrafi KÜL DEPOLAMA SAHASI NOKTA NO ENLEM:BOYLAM : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :

7 : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED-50 Türü : UTM, D.O.M. : 27 Ölçek Fak. : 6 derecelik NOKTA NO ŞANTİYE TESİSLERİ SAĞA(Y) YUKARI (X) Koor. Sırası : Enlem, Boylam Datum : WGS 84 Türü : Coğrafi PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) NOKTA NO ŞANTİYE TESİSLERİ ENLEM:BOYLAM : : : : Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği ( Tarih ve Sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi Ek-1 Listesi Madde 28. Bent ç) Atık barajları ve/veya atık havuzları kapsamında yer almaktadır.) NU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI EN-ÇEV ENERJİ ÇEVRE YATIRIMLARI VE DANIŞMANLIĞI, HARİTACILIK, İMAR, İNŞAAT LTD. ŞTİ.

8 NU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI MAHATMA GANDİ CAD. NO:92/ G.O.P. /ANKARA TEL : (312) FAKS: (312) YETERLİK BELGESİ NOSU, TARİHİ HAZIRLANIŞ TARİHİ (GÜN, AY, YIL)

9 İçindekiler ŞEKİL LİSTESİ...vi TABLO LİSTESİ... viii KISALTMALAR... x PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ:... 1 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI... 3 I.1.Projenin tanımı, konusu (depolanacak atık çeşitleri...vs.), yatırımın tanımı, işletme süresi, zamanlama tablosu, akım şeması, hizmet amaçları, projenin sosyal ve ekonomik yönden gerekliliği,... 3 I.2.Proje kapsamındaki tüm ünitelerin özellikleri, kapasiteleri, proses akım şeması, düzenli depolama ve rehabilitasyon tesisinin tasarımı ve drenaj sistemi, her faaliyet için her bir ünitede gerçekleştirilecek işlemler ile faaliyet üniteleri dışındaki diğer ünitelerde sunulacak hizmetler,... 8 I.3.Tesise kabul edilecek atıkların kaynağı, fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri, miktarları, kompozisyonları, analizleri, atık kodları...14 I.4.Tesiste (Atık Depolama Sahasında) kullanılacak katı atıklara uygulanacak geri kazanma yöntemleri, teknolojiler, işletme şekli ve geri kazanım yapılacak atıkların miktarları, nerede ve nasıl değerlendirilecekleri,...16 I.5.Faaliyet ünitelerinde kullanılacak makine ve teçhizatın adet ve özellikleri, bakım ve temizlik çalışmaları (araçların lastiklerinin temizlenmesi, konteynırların ve tankların temizlenmesi vb.) Tesisin ve tesis içinde planlanan tüm ünitelerin ayrı ayrı en yakın yerleşim birimine uzaklığı, plan üzerinde gösterimi,...17 I.7.Sahanın bulunduğu alandaki trafik durumu, sahaya ulaşım yolu hakkında ayrıntılı bilgi, sahaya ulaşım yolunun bir plan üzerinde gösterilmesi, Atıkların toplanması ve taşınmasına ilişkin detaylar, taşımada kullanılacak araçların özellikleri, kapasite ve miktarları, atık taşıma yöntemi, atık sahasına giriş-çıkış bilgileri, saha içi trafik yönetimi,...20 I.9.Proje ve yer alternatiflerine ilişkin çalışmalar ve ÇED Raporuna konu olan proje/yerin seçiliş nedenlerinin genel olarak açıklanması, teknoloji alternatiflerinin değerlendirilmesi, Proje kapsamında planlanan ekonomik sosyal ve altyapı...21 I.11. Proje için seçilen yer ve kullanılan teknoloji alternatiflerinin değerlendirilmesi...21 I.12. Projenin inşaat ve işletme aşamasında kullanılacak arazi miktarı ve arazinin tanımlanması, alanın coğrafik şekli,...21 BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU...23 II.1. Proje Yerinin; İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan, lejand ve plan notlarının da yer aldığı Onanlı Çevre Düzeni Planı, Nazım İmar Planı, Uygulama İmar Planı, üzerinde gösterilmesi, proje sahasının planlar üzerinde hangi kullanımda kaldığı, sağlık koruma bandının bu planlarda gösterimi; mesafeleri belirlenmesi, yer bulduru haritası, tesise ulaşım için kullanılacak yol güzergahları, planlana sahanın mevcut yapılar ile olan ilişkisi ve alana ait 1/ ölçekli topoğrafik harita, proje alanı ve çevresinin panoramik fotoğrafları, gerekli izinler, (konuya ilşkin açıklamalar rapor metninde yer almalıdır.) *Planlar lejantları ve plan notlarıyla verilmeli, Aslının Aynıdır kaşesi olmalıdır i

10 ii CENAL ATIK DEPOLAMA SAHASI II.2.Proje alanı ve yakın çevresinin mevcut arazi kullanımını değerlendirebilmek amacı ile yer altı sularını, yer üstü sularını, deprem kuşaklarını, jeolojik yapıyı, köy yerleşik alanlarını, ulaşım ağını, enerji nakil hatlarını, arazi kabiliyetini ve faaliyet alanının yakın çevresinde faaliyetlerine devam etmekte olan diğer kullanımların yerlerine ilişkin verileri gösterir bilgilerin 1/ ölçekli halihazır harita üzerine işlenmesi,...25 II.3. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün idari ve sosyal ünitelerin, teknik altyapı ünitelerinin varsa diğer ünitelerin proje alanı içindeki konumlarının vaziyet planı üzerinde gösterimi, bunlar için belirlenen kapalı ve açık alan büyüklükleri, binaların kat adetleri ve yükseklikleri)...26 II.4.Projenin inşaat ve işletme aşamasında kullanılacak arazi miktarı ve arazinin tanımlanması, arazi yapısı, mülkiyet durumu, alanın coğrafik şekli, coğrafi tanımlanması (memleket koordinatları- coğrafik koordinatlar), proje sahasının ruhsatlı maden sahalarına uzaklıkları, bunlara etkileri, alınacak önlemler,...26 II.5. Proje alanının hangi karayoluna ne kadar mesafede bulunduğu, projede kullanılacak yol güzergahı, yollar için yapılacak çalışmalar, araç yüklerinin hesabı ve yola etkileri, yollara verilecek zararlar için alınacak önlemler, alınacak izinler, karayollarının planlarda gösterimi BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ...28 III.1.Jeolojik Özellikler (Bölgenin ve proje sahasının zemin özellikleri, 1/ veya 1/ ölçekli bölgenin genel jeolojik haritası, stratigrafik kesit, zeminin cinsi, proje sahasının 1/ ölçekli jeolojik harita üzerinde gösterilerek açıklanması, jeolojik ve zemin bilgileri, zemin etüt raporu)...28 III.2.Depremsellik ve afet durumu, depolama tesisi alanının tektonik özellikleri, sahanın gösterildiği diri fay haritası...29 III.3.Hidrojeolojik özellikler ve yeraltı su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, bu kaynakların faaliyet alanına mesafeleri ve debileri...31 III.4.Hidrolojik özellikler ve yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, bu kaynakların faaliyet alanına mesafeleri ve debileri...32 III.5.Flora ve Fauna [Arazi çalışmalarının vejetasyon dönemi dikkate alınarak, hangi dönemde yapıldığının belirtilmesi, her bir türün hangi yöntemle (literatür, gözlem, anket v.s) tespit edildiğinin belirtilmesi, Bölgedeki dağılımları ve bolluk miktarları, Koruma Statü lerinin ve RDB (kırmızı liste) Listesinin verilmesi, IUCN kriterlerine göre tehdit kategorilerinin değerlendirilmesi, uluslararası anlaşmalara göre (Bern Sözleşmesi Ek-1 ve Ek-2 ile) koruma statülerinin listelenmesi, literatür çalışmalarında güncel kaynakların kullanılması, Endemik flora türlerinin belirlenmesi için kullanılan TÜBİTAK Türkiye Bitkileri Veri Sistemi (TUBİVES) eski olup, bunun yerine turkherb.ibu.edu.tr web adresinde bulunan ve güncel olan Türkiye Bitkileri Veri Serisinin kullanılması, Faunanın tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Merkez Av Komisyonu Kararlarına göre incelemesinin yapılması, tarih ve sayılı Resmi gazetede yayınlanan ve tarih ve tarihli Resmi Gazetede değişiklikleri yayınlanan Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği hükümlerine göre incelenmesinin yapılması, Sulak alanlar kapsamına giren her türlü çalışmada Ek II Formunun doldurularak Valiliğe başvuru yapılacak ve Bakanlıktan gerekli sulak alan izni alınacaktır ifadesinin konulacağına dair, Proje alanı yakın çevresinde bulunan mevcut fauna ve flora türlerine ait tabloların l,iteratür çalışması ve arazi çalışmaları sonuçlarının beraber verilerek hazırlanması, İnşaat ve işletme aşamasında 2872 sayılı Çevre Kanunu, 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu ve Yönetmeliklerine,Bern Sözleşmesi hükümlerine, taraf olduğumuz CITES Sözleşmesi karalarına uyulacağına dair taahhütlerin ÇED Raporunda yer alması,...34 III.6.Meteorolojik ve İklimsel Özellikler.[Bölgeye ait Uzun Yıllar Gözlem Kayıtları dikkate alınarak grafikleriyle; Sıcaklık, yağış, nem dağılımları ile buharlaşma durumu, bölgenin

11 sayılı günler dağılımı(sisli, kar yağışlı, karla örtülü günler ve en yüksek kar örtüsü kalınlığı)], Bölgenin rüzgar dağılımı(zaman, yön ve hız dikkate alınarak grafikleri ile birlikte), şiddetli yağış analizleri ve değerlendirmeleri ve sızıntı suyu ile ilgili değerlendirmelerin buna göre yapılması,...50 III.7.Koruma Alanları (Proje Sahası ve Etki Alanında Bulunan Duyarlı Yöreler ve Özellikleri, Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları, Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları, Boğaziçi Kanununa göre koruma altına alınan alanlar, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, içme ve kullanma su kaynakları ile ilgili koruma alanları, Turizm Alan ve Merkezleri ve koruma altına alınmış diğer alanlar), bunların faaliyet alanına mesafeleri, olası etkileri ve harita üzerinde gösterimi, söz konusu işletme alanının orman atrazisi olması nedeni ile orman mühendisi tarafından Orman ile doğal yaşam arasındaki bağ kurularak ormanın yok olması durumunda ortaya çıkabilecek olumsuz sonuçların ve bu sonuçların nasıl bertaraf edilebileceğinin ortaya konulduğu bir raporun hazırlanması,...65 III.8.Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu (Toprağın fiziksel, kimyasal, biyolojik, arazi kullanım kabiliyeti sınıflaması, erozyon, mevcut kullanımı), ilgili mevzuat kapsamında alınacak izinler),...71 III.9.Proje yeri ve etki alanının hava, su ve toprak açısından mevcut kirlilik yükünün belirlenmesi mevcut vahşi depolama alanının kirlettiği alıcı ortamlar...73 III.10. Orman Alanları (orman alanlarının miktarı (m 2 ), ağaç sayısı, ağaç türleri, miktarları, kapladığı alan büyüklükleri ve kapalılığı ; bunların mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanım amaçları).1/ ölçekli memleket ve Meşçere Haritası ve varsa 1/ ölçekli orman kadastro haritasının üzerinde proje alanının gösterilerek açıklanması, ÇED İnceleme Değerlendirme formuna ilave edilmesi...79 III.11. Projenin bulunduğu orman alanında kesilecek ağaç türleri, bu ağaçların meşçere tipi, kapalılığı v.b. özellikleri, miktarları, bu ağaçlar içerisinde korunacak türlerin olup olmadığı, var ise alınacak önlemler, alınacak izin ve görüşler,...80 III.12. Orman yangınlarına karşı alınacak önlemler...81 III.13.Proje yeri ve etki alanının hava, su ve toprak açısından mevcut kirlilik yükünün belirlenmesi,...82 BÖLÜM IV. PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER...83 IV.1 Arazinin hazırlanması aşamasında yapılacak işler kapsamında nerelerde, ne miktarda ve ne kadar alanda hafriyat yapılacağı, hafriyat artığı malzemenin nerelere taşınacakları, nerelerde depolanacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları,...83 IV.2.Projenin yol açacağı bitkisel toprak kaybı, bunların depolama alanları, projenin peyzaj üzerine etkileri ve alınacak önlemler,...93 IV.2. Hafriyat artığı toprak, taş, kum vb. maddelerin nerelere taşınacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları, dolgu için kullanılacaksa hafriyat ve dolgu tabloları,...94 IV.3.Projenin flora, fauna, biyolojik çeşitlilik, habitat kaybı, orman alanları üzerine etkileri ve alınacak önlemler,...94 IV.4. Taşkın, sel ve heyelan riski, alınacak önlemler, drenaj ile ilgili işlemler, var ise projenin akarsu/dere yataklarına olabilecek etkileri, alınacak önlemler,...94 IV.5. Depolama Sahasının tasarımı, şev eğimleri, şev stabilite analizi, zemin geçirimsizliği, zemin ve yan yüzey sızdırmazlığının sağlanması için yapılacak işlemler ; sızdırmazlık sistemi için kullanılacak malzemenin cinsi, fiziksel ve kimyasal özellikleri, miktarı ve temin edileceği yerin belirtilmesi; proje kapsamında kil kullanılacak ise kili miktarı, nereden ve nasıl temin edileceği, nasıl taşınacağı, temin edileceği, yerdeki rezerv kapasitesi, çevreye iii

12 olabilecek etkiler ve alınacak önlemler, drenaj ile ilgili işlemler, alınacak drenaj önlemleri,...96 IV.6. Proje kapsamında kullanılacak kilin miktarı, nereden ve nasıl temin edileceği, nasıl taşınacağı ve bu işlemler sırasında çevreye olabilecek etkiler ve alınacak önlemler,...98 IV.7. Proje sahasındaki taşkın önleme ve yüzey sularının drenaj ile ilgili işlemler, alınacak drenaj önlemleri,...98 IV.8. Zemin sızdırmazlığının sağlanması için yapılacak işlemler, IV.9. Proje kapsamında, inşaat ve işletme aşamasında su temini sistemi planı, suyun nereden temin edileceği, inşaat için gerekli suyun temin edileceği kaynaklardan alınacak su miktarı ve bu suların kullanım amaçlarına göre miktarları, IV.10 Proje kapsamında oluşacak atık suların cins ve miktarları, bertaraf yöntemleri ve deşarj edileceği (burada gerekli izinler alınmalı ve izin belgeleri rapora eklenmelidir) IV.11. Proje kapsamındaki elektrifikasyon planı, bu planın uygulanması için yapılacak işlemler ve kullanılacak malzemeler, enerji nakil hatlarının geçirileceği yerler ve trafoların yerleri, bunların güçleri, IV.12. Depolama sahasında kötü hava şartlarında (yağışlı, soğuk, kuru vb.) yapılacak çalışmalar, IV.13. Proje kapsamında inşaat ve işletme aşamasında meydana gelecek her türlü atık türleri, katı atık, tehlikeli atık, özel atık vb. cins ve miktarları, bu atıkların bertaraf şekilleri,(burada gerekli izinler alınmalı ve izin belgeleri rapora eklenmelidir) IV /27 sayılı Dere Yatakları ve Taşkınlar ile ilgili Başbakanlık Genelgesi nde belirtilen hükümlere uyulması, proje alanı içerisinde yer alan derelere hiçbir şekilde deplase dahil müdahale edilmemesi, yatak kesitlerinin daraltılmasına ve akış rejimlerinin bozulmasına yönelik faaliyette bulunulmaması, işletme faaliyeti esnasında hafriyat artığı pasa malzemelerin dere yatağına depolanmaması, dere talveg -seviyesinin altına inilmemesi, olası taşkınlara karşı faaliyet sahibince gerekli önlemlerin alınması, ayrıca, ulaşım yolu yapım ve bakım çalışmaları için bu derelerin üzerinden geçiş sağlanması amacı ile sanat yapısı yapılmasına ihtiyaç duyulması halinde ayrıca izin alınması gerekmektedir IV.15.Proje alanı çevresindeki yerleşkelerin içme ve kullanma suyu kuyuları ile vatandaşların sulama suyu kuyuları araştırılarak bu kapsamda ÇED sürecinde olan projenin yeraltı suyu rezervuarına yapabileceği olası etkilerin belirlenmesi için detaylı hidrojeolojik rapor hazırlanması gerekmektedir.hazırlanacak detay hidrojeolojik harita ile yakın köy ve beldelerin içme, kullanma ve sulama suyu kuyuları ve kaynaklar işaretlenerek ilişkileri araştırılmalıdır. Çevre kuyuları kimyasal analizleri önceden tespit edilerek bildirilmelidir IV.16. Proje kapsamında, inşaat ve işletme döneminde ulaşım altyapısı planı, bu altyapının inşası ile ilgili işlemler; kullanılacak malzemeler, kimyasal maddeler, araçlar, makinalar; altyapının inşaası sırasında kırma, öğütme, taşıma, depolama gibi toz yayıcı mekanik işlemler, (bertaraf tesisine atıkların taşınması için kullanılacak yol güzergahları, bu yolların mevcut trafik yoğunluğu ve trafik ve ulaşım yollarının durumu) IV.17. Arazinin hazırlanması ve inşaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, bunların arazi kullanım kabiliyetleri ve tarım ürün türleri, civardaki tarım alanlarına olabilecek etkiler ve alınacak önlemler, IV.18. Proje önerilen için önerilen sağlık koruma bandı mesafesi, IV.19.Yerleşimler [inşaat ve işletme sırasında yerleşimlere olabilecek etkiler ve alınacak önlemler, düzenli depolama sahasının (planlanan tüm üniteler için ayrı ayrı) en yakın yerleşim birimine uzaklığı ve harita üzerinde gösterimi)] iv

13 IV.20.Nüfus Hareketleri (inşaat ve işletme döneminde sağlanacak istihdam, ekonomik değişiklikler, göç hareketi) IV.21. Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde kullanılacak maddelerden, parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik olanların, taşınmaları, depolanmaları ve kullanımları, bu işler için kullanılacak aletler ve makinalar, IV.22. Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde kullanılacak yakıtların türleri, tüketim miktarları, kimyasal analizleri, yakma sistemleri ve bunlardan oluşacak emisyonlar, IV.23. Tesiste oluşabilecek koku, toz, haşere ve sinek üremesine karşı alınacak önlemler, yerleşim yerlerine olabilecek etkiler ve alınacak tedbirler, IV.24. Tesisin faaliyeti sırasında çalışacak personeli ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer sosyal/teknik altyapı ihtiyaçlarının nerelerde ve nasıl temin edileceği, sunulacak sağlık hizmetleri, IV.25.Proje kapsamında, inşaat ve işletme döneminde ulaşım alt yapısı planı, bu altyapının inşası ile ilgili işlemler, kullanılacak malzemeler, kimyasal maddeler, araçlar, makineler, altyapının inşası sırasında kırma, öğütme, taşıma, depolama gibi toz yayıcı mekanik işlemler, (bertaraf tesisine atıkların taşınması için kullanılacak yol güzergahları, bu yolların mevcut trafik yoğunluğu ve trafik ve ulaşım yollarının durumu,olabilecek etkiler ve önlemler) IV.26.Nüfus hareketleri (İnşaat ve işletme döneminde sağlanacak istihdam, ekonomik değişiklikler ve göç hareketi) IV.27.Proje için önerilen sağlık koruma mesafesi IV.28.Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde işler nedeni ile meydana gelecek vibrasyon, gürültünün kaynakları ve seviyesi, gürültü Kirliliği ve alınacak önlemlerin Gürültü Kontrol Yönetmeliği kapsamında değerlendirilmesi, IV.29. Depolama sahasında atık depolama yöntemleri ile işletme sonu ve uzun süreli saha bakım programı, yer altı ve yerüstü kaynaklarının izlenmesi, gözlem kuyularının yerleri ve haritada gösterimi, kuyulardan alınacak numuneler ve analizlerine ilişkin bilgiler, gerekli izinler IV.30. Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde insan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli olanlar, alınacak önlemler, IV.31.Çevresel Fayda Maliyet Analizi (Bu bölümde çevreden faaliyet öncesi yararlanılma durumu ve projenin gerçekleşmesi ile yararlanma durumunun sosyo-ekonomik açıdan değerlendirilmesi) IV.32. Acil eylem planı (Muhtemel kaza, yangın, deprem ve sabotaja karşı alınması gerekli önlemler), IV.33. İşletme Faaliyete Kapandıktan Sonra Olabilecek ve Süren Etkiler (Arazi ıslahı, Rehabilitasyon çalışmaları, Mevcut yer altı ve yüzeysel su kaynaklarına etkileri, olabilecek hava emisyonları.) ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Önlemler BÖLÜM V : HALKIN KATILIMI (Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının nasıl ve hangi yöntemlerle bilgilendirildiği, proje ile ilgili halkın görüşlerinin ve konu ile ilgili açıklamaların ÇED Raporuna yansıtılması) BÖLÜM VI: SONUÇLAR (Yapılan tüm açıklamaların özeti, projenin önemli çevresel etkilerinin sıralandığı ve projenin gerçekleşmesi halinde olumsuz çevresel etkilerin önlenmesinde ne ölçüde başarı sağlanabileceğinin belirtildiği genel bir değerlendirme, proje kapsamında alternatifler arası seçimler ve bu seçimlerin nedenleri) EKLER NOTLAR VE KAYNAKLAR v

14 ŞEKİL LİSTESİ ŞEKİL 1 PLANLANAN CENAL ATIK DEPOLAMA SAHASI VE CENAL ENERJİ SANTRALİNİN UYDU GÖRÜNTÜSÜ... 4 ŞEKİL 2 KÜL DEPOLAMA SAHASININ 3 BOYUTLU GÖRÜNÜMÜ... 8 ŞEKİL 3 CENAL KÜL DEPOLAMA SAHASI ATIK DOLUM SONRASI 3 BOYUTLU GÖRÜNÜM... 9 ŞEKİL 4 ALÇITAŞI DEPOLAMA SAHASININ 3 BOYUTLU GÖRÜNÜMÜ...10 ŞEKİL 5 CENAL ALÇITAŞI DEPOLAMA SAHASI ATIK DEPOLAMA SONRASI 3 BOYUTLU GÖRÜNÜMÜ...11 ŞEKİL 6 CENAL ATIK DEPOLAMA SAHASI ÜÇ BOYUTLU GÖRÜNÜMÜ ŞEKİL 7 CENAL KÜL VE ALÇITAŞI DEPOLAMA TESİSLERİ ÜÇ BOYUTLU GÖRÜNÜMÜ 12 ŞEKİL 8 CENAL ATIK DEPOLAMA SAHASI PROJESİ GENEL YERLEŞİM PLANI...17 ŞEKİL YILI TRAFİK HACİM HARİTASINDA PROJE SAHASININ YERİ...19 ŞEKİL 10 PROJE İÇİN PLANLANAN SAHANIN FOTOĞRAFI (1)...24 ŞEKİL 11 PROJE İÇİN PLANLANAN SAHANIN FOTOĞRAFI (2)...24 ŞEKİL 12 PROJE İÇİN PLANLANAN SAHANIN FOTOĞRAFI (3)...25 ŞEKİL 13 ÇANAKKALE İLİ DEPREM HARİTASI...30 ŞEKİL 14 HİDROJEOLOJİ HARİTASI...32 ŞEKİL 15 TÜRKİYE FİTOCOĞRAFYA BÖLGELERİ (DAVİS P.H, HARPER P.C. AND HEGE, I.C. (EDS.), PLANT LİFE OF SOUTH-WEST ASİA. THE BOTANİCAL SOCİETY OF EDİNBURGH)...35 ŞEKİL 16 PROJE SAHASI VEJETASYON FORMASYONLARI...35 ŞEKİL 17 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI BASINÇ(HPA) DAĞILIM GRAFİĞİ...51 ŞEKİL 18 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI MAKSİMUM-MİNİMUM SICAKLIK DAĞILIM GRAFİĞİ...52 ŞEKİL 19 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI MAKSİMUM-MİNİMUM SICAKLIKLARIN ORTALAMASI DAĞILIM GRAFİĞİ...52 ŞEKİL 20 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI BAĞIL NEM(%) DAĞILIM GRAFİĞİ...53 ŞEKİL 21 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI KAR ÖRTÜLÜ, SİSLİ, DOLULU VE KIRAĞILI GÜNLER SAYISI DAĞILIM GRAFİĞİ...53 ŞEKİL 22 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI BUHARLAŞMA(MM.) DAĞILIM GRAFİĞİ...54 ŞEKİL 23 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI ESME SAYILARI TOPLAMI DİYAGRAMI...55 ŞEKİL 24 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI MEVSİMLİK ESME SAYILARI RÜZGAR DİYAGRAMI...56 ŞEKİL 25 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI AYLIK ESME SAYILARI RÜZGAR DİYAGRAMI...58 ŞEKİL 26 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI YÖNLERE GÖRE YILLIK ORTALAMA RÜZGAR HIZLARI DİYAGRAMI...59 ŞEKİL 27 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI YÖNLERE GÖRE MEVSİMLİK ORTALAMA RÜZGAR HIZLARI DİYAGRAMI...61 ŞEKİL 28 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI YÖNLERE GÖRE AYLIK ORTALAMA RÜZGAR HIZLARI DİYAGRAMI...63 ŞEKİL 29 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI AYLARA GÖRE ORTALAMA RÜZGAR HIZI DAĞILIMI...64 vi

15 ŞEKİL 30 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI FIRTINALI GÜNLER, KUVVETLİ RÜZGARLI GÜNLER SAYILARI GRAFİĞİ...65 ŞEKİL 31 ATIK DEPOLAMA ALANININ PİAPOS ANTİK KENTİ NE AİT SUR HATTINA GÖRE DURUMU ŞEKİL 32 ARAZİ KULLANIM HARİTASINDAN BİR KESİT...72 ŞEKİL 33 BÖLGENİN MEVCUT HAVA KALİTESİNİN BELİRLENMESİ ÇALIŞMALARINDA ÖRNEKLEME TÜPLERİ VE TOZ ÖLÇÜM NOKTALARI...76 ŞEKİL 34 TÜRKİYE VE ÇANAKKALE İLİ ORMAN VARLIĞI...79 ŞEKİL 35 HAVADA ASILI PARTİKÜLLERİN DAĞILIMI (ΜG/M 3 )...88 ŞEKİL 36 ÇÖKEN PARTİKÜLLERİN DAĞILIMI (MG/M 2 -SAAT)...89 ŞEKİL 37 HAVADA ASILI PARTİKÜLLERİN DAĞILIMI (ΜG/M 3 )...91 ŞEKİL 38 ÇÖKEN PARTİKÜLLERİN DAĞILIMI (MG/M 2 -SAAT)...92 ŞEKİL 39 PROJE YERİNİ GÖSTEREN HEYELAN HARİTASI...95 ŞEKİL 40 CENAL ATIK DEPOLAMA TESİSLERİ SIZINTI SUYU TOPLAMA HAVUZU 3 BOYUTLU...97 ŞEKİL 41 CENAL ATIK DEPOLAMA TESİSLERİ SIZINTI SUYU TOPLAMA SİSTEMİ 3 BOYUTLU...97 ŞEKİL 42 HAVZA PLANI...98 ŞEKİL 43 KUŞAKLAMA KANALI TİP KESİTİ...99 ŞEKİL 44 TABAN GEÇİRİMSİZLİK SİSTEMİ ŞEKİL 45 ÇANAKKALE İLİ 2012 NÜFUS DURUMU ŞEKİL 46 ÇANAKKALE İLİ 2012 NÜFUS ARTIŞ HIZ VE YOĞUNLUKLARI ŞEKİL 47 KARABİGA BELDESİ NÜFUS DURUMU ŞEKİL 48 GÜRÜLTÜNÜN MESAFEYE GÖRE DAĞILIM GRAFİĞİ ŞEKİL 49 CENAL ATIK DEPOLAMA SAHASI SON ÖRTÜ SİSTEMİ KESİTİ vii

16 TABLO LİSTESİ TABLO 1. ATIK DEPOLAMA TESİSLERİ İŞLETME ÖMRÜ... 5 TABLO 2 CENAL ATIK DEPOLAMA SAHASI İŞ TERMİN PLANI... 6 TABLO 3. TÜRKİYE KURULU GÜÇ VE ÜRETİMİNİN YILLAR İTİBARİYLE GELİŞİMİ... 7 TABLO 4 KÜL DEPOLAMA TESİSİ HACİM DETAYLARI... 8 TABLO 5 ALÇITAŞI DEPOLAMA SAHASI HACİM DETAYLARI...11 TABLO 6 CENAL ENERJİ SANTRALİNDE OLUŞACAK KÜL VE ALÇITAŞI MİKTARLARI..15 TABLO 7 CENAL ATIK DEPOLAMA SAHASI TESİSLERİNİN EN YAKIN YERLEŞİMLERE UZAKLIKLARI...18 TABLO 8 KURULACAK TESİSLERİN YAKLAŞIK KAPLADIKLARI ALAN...26 TABLO 9 ÇANAKKELE İLİ AKARSULARI BİLGİLERİ...33 TABLO 10 FLORA LİSTESİ...37 TABLO 11 FAUNA TABLOSU/ KUŞ TÜRLERİ LİSTESİ...42 TABLO 12 SÜRÜNGEN, İKİYAŞAMLILAR VE MEMELİLER TÜR LİSTESİ...45 TABLO 13 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI BASINÇ(HPA)...51 TABLO 14 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI METEOROLOJİK VERİLERİNE GÖRE SICAKLIK DEĞİŞİMİ...51 TABLO 15 ÇANAKKALE YILLARI ARASI YAĞIŞ DEĞERLERİ...52 TABLO 16 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI BAĞIL NEM(%)...53 TABLO 17 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI YAĞIŞLI, SİSLİ, DOLULU, KIRAĞILI GÜNLER...53 TABLO 18 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI MAKSİMUM KAR KALINLIĞI...53 TABLO 19 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI BUHARLAŞMA(MM.)...54 TABLO 20 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI ESME SAYILARI TOPLAMI...54 TABLO 21 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI MEVSİMLİK ESME SAYILARI TOPLAMI...55 TABLO 22 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI YÖNLERE GÖRE ORTALAMA RÜZGAR HIZLARI...59 TABLO 23 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI MEVSİMLERE GÖRE ORTALAMA RÜZGAR HIZLARI...60 TABLO 24 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI AYLIK ORTALAMA RÜZGAR HIZLARI...64 TABLO 25 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI...64 TABLO 26 ÇANAKKALE METEOROLOJİ İSTASYONU YILLARI ARASI FIRTINALI GÜNLER, KUVVETLİ RÜZGARLI GÜNLER SAYILARI...64 TABLO 27 BÜYÜK TOPRAK GRUPLARINA GÖRE ARAZİ DAĞILIMI...71 TABLO 28 NO 2 ÖLÇÜM SONUÇLARI...73 TABLO 29 SO 2 ÖLÇÜM SONUÇLARI...74 TABLO 30 HCL ÖLÇÜM SONUÇLARI...74 TABLO 31 HF ÖLÇÜM SONUÇLARI...74 TABLO 32 VOC ÖLÇÜM SONUÇLARI...74 TABLO 33 ÇÖKEN TOZ ÖLÇÜM SONUÇLARI...75 TABLO 34 ORTAM HAVASI SOLUNABİLİR TOZ ÖLÇÜM SONUÇLARI...75 TABLO 35 PROJE SAHASI NDAN ALINAN DENİZ SUYU ANALİZ SONUÇLARI...77 TABLO 36 PROJE SAHASI YÜZME VE REKREASYON AMACIYLA KULLANILAN SULARIN SAĞLAMASI GEREKEN KALİTE KRİTERLERİ ANALİZİ...77 TABLO 37 TOPRAKTA BULUNAN METAL ELEMENTLERİN SINIR DEĞERLERİ...78 TABLO 38 TOPRAK NUMUNESİ (KİMYASAL ANALİZ) SONUÇLARI...78 viii

17 ix CENAL ATIK DEPOLAMA SAHASI TABLO 39 İNŞAAT AŞAMASINDA OLUŞACAK KAZI FAZLASI MALZEMENİN M 3 CİNSİNDEN MİKTARI...84 TABLO 40 İNŞAAT AŞAMASINDA OLUŞACAK KAZI FAZLASI MALZEMENİN TON CİNSİNDEN MİKTARI...84 TABLO 41 ALÇITAŞI DEPOLAMA SAHASI TOZ EMISYON FAKTÖRLERI VE EMISYON DEBILERI (ARAZI HAZIRLIK AŞAMASI)...84 TABLO 42 KÜL DEPOLAMA SAHASI TOZ EMISYON FAKTÖRLERI VE EMISYON DEBILERI (ARAZI HAZIRLIK AŞAMASI)...84 TABLO 43 YAYILIM SINIFLARI...85 TABLO 44 GEÇİŞ DÖNEMİ UZUN VADELİ VE KISA VADELİ SINIR DEĞERLERİ VE UYARI EŞİKLERİ CETVELİ...86 TABLO 45 SKHKKY TABLO 2.2 TESİS ETKİ ALANINDA UZUN VADELİ, KISA VADELİ SINIR DEĞERLER VE KADEMELİ AZALTIM TABLOSU...86 TABLO 46 HAVADA ASILI PARTİKÜLLERİN MESAFEYE GÖRE DAĞILIMI ( G/M 3 )...87 TABLO 47 ÇÖKEN TOZLARIN MESAFEYE GÖRE DAĞILIMI(MG/M 2.GÜN)...88 TABLO 48 HAVADA ASILI PARTİKÜLLERİN MESAFEYE GÖRE DAĞILIMI ( G/M 3 )...90 TABLO 49 ÇÖKEN TOZLARIN MESAFEYE GÖRE DAĞILIMI(MG/M 2.GÜN)...91 TABLO 50 SEÇİLEN KUŞAKLAMA KANALI BOYUTLARI (HAVZA-1)...99 TABLO 51 SEÇİLEN KUŞAKLAMA KANALI BOYUTLARI (HAVZA-2)...99 TABLO 52 SEÇİLEN KUŞAKLAMA KANALI BOYUTLARI (HAVZA-3)...99 TABLO 53 SEÇİLEN KUŞAKLAMA KANALI BOYUTLARI (HAVZA-4) TABLO 54 HDPE JEOMEMBRANIN TEKNİK ÖZELLİKLERİ ( 2.00 MM ) TABLO 55 JEOTEKSTİL KORUYUCU ÖRTÜ İÇİN STANDARTLAR TABLO 56 EVSEL NITELIKLI ATIKSU DEŞARJ KRITERLERI SU KIRLILIĞI VE KONTROL YÖNETMELIĞI TABLO TABLO 57 EVSEL NITELIKLI ATIK SULARDA KIRLETICILER VE ORTALAMA KONSANTRASYONLARI TABLO 58 EVSEL NITELIKLI ATIK SU İÇERISINDEKI KIRLETICI YÜKLERI TABLO 59 EVSEL NITELIKLI ATIKSU DEŞARJ KRITERLERI SU KIRLILIĞI VE KONTROL YÖNETMELIĞI TABLO TABLO 60 EVSEL NITELIKLI ATIK SULARDA KIRLETICILER VE ORTALAMA KONSANTRASYONLARI TABLO 61 EVSEL NITELIKLI ATIK SU İÇERISINDEKI KIRLETICI YÜKLERI TABLO 62 İNŞAAT AŞAMASINDA OLUŞACAK KATI ATIK MİKTARI TABLO 63 İŞLETME AŞAMASINDA OLUŞACAK KATI ATIK MİKTARI TABLO 64 TÜPRAŞ-404 DIZEL YAKITININ GENEL ÖZELLIKLERI TABLO 65 DIESEL ARAÇLARDAN YAYILAN KIRLENMENIN YAYIN FAKTÖRLERI (KG/T) TABLO 66 DIESEL ARAÇLARDAN YAYILAN KIRLENMENIN YAYIN FAKTÖRLERI (KG/H) TABLO 67 MUHTEMEL GÜRÜLTÜ KAYNAKLARI VE SES GÜCÜ DÜZEYLERI TABLO 68 PROJE KAPSAMINDA KULLANILACAK GÜRÜLTÜ KAYNAKLARININ SES GÜCÜ DÜZEYLERININ OKTAV BANTLARINA DAĞILIMI TABLO 69 PROJE KAPSAMINDA KULLANILACAK GÜRÜLTÜ KAYNAKLARININ SES BASINÇ DÜZEYLERI TABLO 70 MESAFEYE BAĞLI OLARAK HESAPLANAN ATMOSFERIK YUTUŞ DEĞERLERI TABLO 71 FAALIYET ALANINDA KULLANILACAK HER BIR GÜRÜLTÜ KAYNAĞININ MESAFEYE BAĞLI SES BASINÇ DÜZEYLERI TABLO 72 FREKANSLARA GÖRE DÜZELTME FAKTÖRLERI TABLO 73 FAALIYET ALANINDA KULLANILACAK HER BIR GÜRÜLTÜ KAYNAĞININ MESAFEYE BAĞLI NET SES DÜZEYLERI TABLO 74 FAALIYET ALANINDA KULLANILACAK TÜM GÜRÜLTÜ KAYNAKLARININ MESAFEYE BAĞLI NET SES DÜZEYLERI TABLO 75 ŞANTIYE ALANI İÇIN ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ SINIR DEĞERLERI

18 KISALTMALAR ÇED CENALES KOİ BOD 5 BGD : ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ : CENAL ENERJİ SANTRALİ : KİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI : BEŞ GÜNLÜK BİYOLOJİK OKSİJEN İHTİYACI : BACAGAZI DESÜLFİRİZASYON x

19 PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ: Cenal Elektrik Üretim A.Ş. tarafından Çanakkale ili, Biga ilçesi, Karabiga Beldesi, Dışbudak Mevkii civarında 136 hektarlık bir alanda Cenal Atık Depolama Sahası projesi yapılması ve işletilmesi planlanmaktadır. Proje konusu faaliyet; Çanakkale İli, Biga İlçesi sınırları içerisinde bulunan Cenal Enerji Santrali nin (CENALES) işletilmesi sırasında yakma sonucunda oluşacak uçucu+kazan altı külü ve alçıtaşınının depolanmasını kapsamaktadır. BGD ünitesinden kaynaklı alçıtaşı, alçıpan sanayine satılarak değerlendirilecek ve geri kazanımı sağlanacaktır. Fakat en kötü senaryo göz önüne alınarak BGD ünitesinden kaynaklı alçıtaşının ekonomik olarak değerlendirilememesi durumunda alçı taşının depolanması gerekecektir. En kötü senaryo göz önüne alınarak santralden kaynaklı külün ekonomik olarak değerlendirilememesi durumunda, 15,1 yıl süre ile kül depolayabilecek bir kül depolama tesisi planlanmaktadır. Aynı şekilde en kötü senaryo göz önüne alınarak BGD ünitesinden kaynaklı alçıtaşının ekonomik olarak değerlendirilememesi durumunda, 8,3 yıl süre ile hizmet verebilecek olan bir alçıtaşı depolama tesisi planlanmaktadır. Santralin işletilmesi aşamasında BGD ünitesinden kaynaklanan alçıtaşı ve yakma işleminden kaynaklı meydana gelecek kazan altı külü ve uçucu küller kazandan silolara gönderilecektir. Santralden kaynaklanan alçıtaşının ve küllerin satılamaması durumunda kül ve alçıtaşı silolardan (küller su ile spreylenip) 25 tonluk üzeri kapalı kamyonlara yüklenecek, düzenli depolama sahasına taşınacaktır. Ayrıca kül depoma sahasına boşaltılmadan önce suyla nemlendirilecektir. Bu nedenle külün nakli ve geçici depolanması aşamasında toz emisyonu oluşumu beklenmemektedir.saha içerisinde ise dökülen malzemenin serilmesi ve sıkıştırılması amacıyla toprak silindiri kullanılacaktır. Oluşacak kül ve alçıtaşının taşınabilmesi için Karabiga Belediyesi tarafından yapılacak yolun yaklaşık 1,5 km si kullanılacaktır. Atık depolama sahası; Çanakkale İli, Biga İlçesi H18-D1 paftasında bulunmaktadır. Proje konusu faaliyet alanının büyük bir kısmı orman alanı içerisinde kalmakla birlikte güneyde az bir kısım makilik fundalık alan içerisinde kalmaktadır. Cenal Atık Depolama Tesisinin (Kül ve Alçıtaşı) tabanı ve yan yüzeylerinde, yeraltısuyuna olabilecek herhangi bir sızıntıyı önleyecek şekilde ve Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik kapsamında bir geçirimsizlik sistemi oluşturulacaktır. Buna göre Cenal Atık Depolama Sahası için taban geçirimsizlik sisteminin alttan üste doğru; yastık dolgu, jeosentetik kil kaplama, plastik örtü, jeotekstil koruyucu örtü, drenaj tabakası olarak teşkil edilmesi planlanmaktadır. Atıkların düzenli depolama sahasına gelişigüzel boşaltılmasını önlemek için, depolama sahasında genel giriş ve atık taşıma araç girişlerinde belirli giriş işaretleri bulunacaktır. Güvenlik sorumlusu/ kantar sorumlusu genel girişi kontrol edecektir ve yetkisiz araç trafiğini önlenecektir. Proje kapsamında kullanılacak su CENALES projesi kapsamında denizden temin edilecek sudan yararlanarak sağlanacaktır. CENALES den temin edilecek suyun yeterli gelmemesi durumunda gerekli izinler alındıktan sonra kuyu açılıp temin edilmesi planlanmaktadır. Böyle bir durumda DSİ den gerekli izinler alınacaktır. 1

20 Depolama için planlanan saha, çevre şartlarına ve ilgili mevzuata uyumlu olacak şekilde tasarlanacak ve böylece depolanan atıkların çevreye verebilecekleri etki en aza indirecektir. 2

21 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI I.1.Projenin tanımı, konusu (depolanacak atık çeşitleri...vs.), yatırımın tanımı, işletme süresi, zamanlama tablosu, akım şeması, hizmet amaçları, projenin sosyal ve ekonomik yönden gerekliliği, Cenal Elektrik Üretim A.Ş. tarafından Çanakkale ili, Biga ilçesi, Karabiga Beldesi, Dışbudak Mevkii civarında 136 hektarlık bir alanda Cenal Atık Depolama Sahası projesi yapılması ve işletilmesi planlanmaktadır. Projeye ilişkin yer bulduru haritası ekte verilmiştir (Bkz.Ek-1). Proje için düşünülen alan Karabiga Beldesinin kuşuçuşu yaklaşık 2,90 km kuzeydoğusunda, Biga İlçesinin kuşuçuşu yaklaşık 23 km kuzeydoğusunda, Çanakkale ilinin kuşuçuşu yaklaşık 82 km kuzeydoğusunda bulunmaktadır. Kül ve alçıtaşı depolama sahasına en yakın yerleşim birimi Zeytinlik Mahallesidir yaklaşık kuşuçuşu 2,25 km mesafede bulunmaktadır nolu belge ile ÇED Olumlu kararı alınmış ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü nün tarih ve 7813 sayılı üst yazısı ile bildirilmiş olan Cenal Enerji Santrali, Limanı, Kül Depolama Sahası ve Derin Deniz Deşarjı projesi (Bkz. Ek-2 ) kapsamında kazanda kömür yakılmasından kaynaklı meydana gelecek kazan altı kül+uçucu küllerin ve bacagazı desülfirizasyon (BGD) ünitesinden kaynaklı alçıtaşının depolanması amacıyla atık depolama tesisinin işletilmesi planlanmaktadır. Cenal Atık Depolama Sahası projesi, hem kül depolama tesisini hem de alçıtaşı depolama tesisini kapsayacak şekilde belirlenmiştir. CENALES te Süperkritik Pulverize Kömür Kazan teknolojisi kullanılacaktır. CENALES te enerji üretimi kömürde var olan termal potansiyel enerjinin elektrik enerjisine dönüştürülmesi ile gerçekleşecektir. CENALES te kömürün kazanda yakılması sonucu elde edilecek mekanik enerjinin jeneratörde elektrik enerjisine dönüştürülmesi sağlanır. CENALES nin işletilmesi sırasında yakma sonucunda oluşacak uçucu ve kazan altı külü çimento, hazır beton, briket, ateş tuğla sanayisi gibi değişik sektörlerde kullanılabilmektedir. Bu bağlamda planlanan enerji santralinden kaynaklı küllerin geri dönüşümü sağlanılmaya çalışılacaktır ve yanma sonucunda oluşan kül ilgili sektörlere verilecektir. BGD ünitesinden kaynaklı alçıtaşı, alçıpan sanayine satılarak değerlendirilecek ve geri kazanımı sağlanacaktır. Fakat en kötü senaryo göz önüne alınarak alçıtaşının ve/veya külün ekonomik olarak değerlendirilememesi durumunda alçı taşının depolanması gerekecektir. Cenal Enerji Santrali için ÇED aşamasında planlanan kül depolama sahasının yapılan kati proje çalışmaları sonucunda yetersiz kalacağı anlaşılmış olup yeni bir atık depolama sahası alanına ihtiyaç duyulmuştur. Bu bağlamda bahse konu olan proje; Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği ( Tarih ve Sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) Ek I Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi Listesi Madde 28. Bent ç) Atık barajları ve/veya atık havuzları kapsamında değerlendirmeye alınmıştır. Bu kapsamda; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim Müdürlüğü tarafından Tarih ve 8068 Sayı ile verilen ÇED Raporu Özel Formatına istinaden işbu ÇED raporu hazırlanmıştır (Bkz.Ek- 17). 3

22 CENAL Atık Depolama Sahası Mendirek CENALES İzinli Kül Depolama Sahası Şekil 1 Planlanan CENAL atık depolama sahası ve Cenal Enerji Santralinin uydu görüntüsü 4

23 Hâlihazırda ÇED olumlu belgesi alınmış olan atık depolama sahası ve planlanan atık depolama sahasını temsil eden uydu görüntüsü Şekil 1 de verilmiştir. Şekilde görüleceği üzere Cenal Atık Depolama Sahasının yeri CENALES nin yaklaşık kuşuçuşu 1,5 km kuzey batısında olarak tasarlanmıştır. Projenin Ömrü Atık depolama sahasında bir ön değerlendirme yapılarak kül depolama tesisi ve alçıtaşı depolama tesisi için depolama kapasiteleri belirlenmiştir. Belirlenen bu depolama kapasitelerine göre kül ve alçıtaşı depolama tesisleri için tesis işletme ömürleri hesaplanmış ve aşağıda verilmiştir: Tablo 1. Atık depolama tesisleri işletme ömrü ATIK DEPOLAMA TESİSLERİ İŞLETME ÖMRÜ KÜL DEPOLAMA SAHASI İŞLETME ÖMRÜ Uçucu kül miktarı ,58 m 3 /yıl Yatak külü miktarı ,25 m 3 /yıl Toplam kül miktarı ,83 m 3 /yıl Kül depolama tesisi depolama kapasitesi m 3 Kül depolama sahası işletme ömrü 15,1 yıl ALÇITAŞI DEPOLAMA SAHASI İŞLETME ÖMRÜ Alçıtaşı miktarı ,64 m 3 /yıl Alçıtaşı depolama tesisi depolama kapasitesi m 3 Alçıtaşı depolama sahası işletme ömrü 8,3 yıl Santralden kaynaklı külün önemli bir miktarının ilgili endüstrilere satılarak geri dönüşümünün sağlanması planlanmaktadır. En kötü senaryo göz önüne alınarak santralden kaynaklı külün ekonomik olarak değerlendirilememesi durumunda, 15,1 yıl süre ile kül depolayabilecek bir kül depolama tesisi planlanmaktadır. Aynı şekilde en kötü senaryo göz önüne alınarak BGD ünitesinden kaynaklı alçıtaşının ekonomik olarak değerlendirilememesi durumunda, 8,3 yıl süre ile hizmet verebilecek olan bir alçıtaşı depolama tesisi planlanmaktadır. Projenin İş Planı Planlanan projeye ait iş zamanlama programı aşağıdaki Tablo 2 de verilmiştir. Projenin Akım Şeması Santralin işletilmesi aşamasında BGD ünitesinden kaynaklanan alçıtaşı ve yakma işleminden kaynaklı meydana gelecek kazan altı külü ve uçucu küller kazandan silolara gönderilecektir. Santralden kaynaklanan alçıtaşının ve küllerin satılamaması durumunda kül ve alçıtaşı silolardan (küller su ile spreylenip) 25 tonluk üzeri kapalı kamyonlara yüklenecek, düzenli depolama sahasına taşınacaktır. Ayrıca kül depoma sahasına boşaltılmadan önce suyla nemlendirilecektir. Bu nedenle külün nakli ve geçici depolanması aşamasında toz emisyonu oluşumu beklenmemektedir.saha içerisinde ise dökülen malzemenin serilmesi ve sıkıştırılması amacıyla toprak silindiri kullanılacaktır. CENALES den çıkan kül ve alçıtaşının taşınabilmesi için Karabiga Belediyesi tarafından yapılacak olan yolun yaklaşık 1,5 km uzunluğunda ki kısmı kullanılacaktır (Bkz.Ek- 3). Yol güzergahı 1/ ölçekli haritaya işlenmiş olup ekte verilmiştir (Bkz.Ek-4). 5

24 Tablo 2 Cenal Atık Depolama Sahası İş Termin Planı CENAL ATIK DEPOLAMA SAHASI İŞ PLANI YILLAR 1.YIL 2.YIL 3.YIL No İŞ TEMSILI RENKLER ÇED SÜRECİ VE İZİNLER x x x x x x x 2 ARAZİ HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ve İNŞAAT x x x x x x x x x x x x x x x x x x 3 İŞLETMEYE ALMA x x x 6

25 Projenin Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği Söz konusu projenin amacı yine CENAL ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. tarafından yapılıp ve işletilmesi planlanan, Çanakkale İli, Biga İlçesi, Karabiga Beldesi, Dışbudak Mevkii CENAL Enerji Santralı, Limanı, Kül Depolama Sahası ve Derin Deniz Deşarjı Projesi kapsamında açığa çıkan atıkların, çevreye zarar vermeden bertaraf edilmesidir. Böylece, hem Türkiye nin artan elektrik ihtiyacının karşılanmasına destek verilirmiş hem de çevreye zarar vermeden atıklar bertaraf edilmiş olunacaktır. Ayrıca, söz konusu santral projesi sürekli, güvenilir ve kaliteli elektrik sağlanmasına, yabancı yatırımları Türkiye ye çekmeye ve ülkenin endüstriyel açıdan gelişmesine de destek verilmiş olunacaktır. Enerji, günlük yaşamımızın ve üretimimizin en önemli girdilerinden birisidir. Bu nedenle, ülkenin ve enerji sektörünün yönetimini üstlenenler toplumun ve ekonominin gereksinim duyduğu enerjiyi yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevre ile uyumlu bir şekilde sunmak yükümlülüğündedirler. Ayrıca, ülkenin enerji arz güvenliği açısından da bu kaynakları çeşitlendirmek zorundadırlar. 1 Ancak, artan enerji fiyatları, küresel ısınma ve iklim değişikliği, dünya enerji talebindeki artış, hızla tükenmekte olan fosil yakıtlara bağımlılığın yakın gelecekte devam edecek olması, yeni enerji teknolojileri alanındaki gelişmelerin artan talebi karşılayabilecek ticari gelişimden henüz uzak oluşu, ülkelerin enerji arz güvenliği konusundaki kaygılarını her geçen gün daha da artırmaktadır. Türkiye de yılları arası kurulu güç ve üretiminin yıllar itibariyle gelişimi aşağıdaki tabloda verilmektedir. Tablo 3. Türkiye Kurulu Güç Ve Üretiminin Yıllar İtibariyle Gelişimi 2 KURULU GÜÇ (MW) ÜRETİM (GWh) Yıllar Termik Hidrolik Jeoter. +rüz Toplam Artış % Termik Hidrolik Jeoter.+ rüz Toplam Artış % , ,3 868, ,2 7, , ,4 1931, ,9-1, , ,2 1414, ,1 10, , ,5 3584, ,7 8, , ,1 1842, ,1 6, , ,6 5418, ,1 8,6 Elektrik üretiminde kömürün kullanımı, yatırımcıları çevre dostu ve verimliliği daha yüksek elektrik üreten teknolojiye yatırım yapmaya zorlamaktadır. Gelişmiş teknolojiler kullanımıyla, elektriğin birim üretimine karşılık daha az yakıt kullanımı ile gaz emisyonları ve 1 TÜRKİYE NİN ENERJİ POLİTİKASI, GÜNER, Sıtkı, Bahçeşehir Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, ALBOSTAN, Ayhan,, Bahçeşehir Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi 2 7

26 diğer kirletici miktarları azaltılmaktadır. Teknolojik gelişmeler ve araştırmalar sonucu gelişmekte olan ülkelerdeki eski elektrik santrallarının verimliliği % 33 seviyesinde iken, modern teknoloji verimliliği % 43 seviyelerine çıkmış olup ilerleyen yıllarda bu verimin daha da arttırılması beklenmektedir. Planlanan saha, çevre şartlarına ve ilgili mevzuata uyumlu olacak şekilde tasarlanacak ve böylece depolanan atıkların çevreye verebilecekleri etki en aza indirecektir. Bunlara ek olarak, planlanan proje ile yörede gelişme sağlanması beklenmektedir. I.2.Proje kapsamındaki tüm ünitelerin özellikleri, kapasiteleri, proses akım şeması, düzenli depolama ve rehabilitasyon tesisinin tasarımı ve drenaj sistemi, her faaliyet için her bir ünitede gerçekleştirilecek işlemler ile faaliyet üniteleri dışındaki diğer ünitelerde sunulacak hizmetler, Kül Depolama Sahası: Cenal Enerji Santralinde oluşan uçucu ve yatak küllerinin depolanması için kül depolama sahası tasarlamıştır. Tasarlanan kül depolama sahasının 3 boyutlu tasarımı yapılmış olup, görünümü aşağıdaki şekilde verilmiştir. Şekil 2 Kül depolama sahasının 3 boyutlu görünümü Planlanan kül depolama sahasının karakteristik özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 4 Kül depolama tesisi hacim detayları KÜL DEPOLAMA SAHASI HACİM DETAYLARI SEDDE GÖVDESİ DOLGU MİKTARI m 3 REZERVUAR BRÜT DEPOLAMA KAPASİTESİ m 3 TABAN GEÇİRİMSİZLİK SİSTEMİ HACMİ m 3 NET ATIK DEPOLAMA KAPASİTESİ m 3 8

27 Kül depolama sahası sedde gövdesi kret kotu 110 m dir. Kret kotu topografik koşullar dikkate alınaraktan atık depolama sahasında maksimum atık depolayabilecek şekilde belirlenmiştir. Kül depolama tesisinde sedde yüksekliği talvegten itibaren 60 m dir. Sedde gövdesi memba ve mansap şevleri 3:1 (Y:D) olacak şekilde projelendirilmiştir. Sedde kret genişliği ise 8 m dir. Kül depolama sahasının çevresinde genişliği 6 m olan bir ring yolu ile çevrelenecektir. Ring yolu ile depolama sahası arasında jeomembran ankrajlanması için 3 m lik bir platform bulunacaktır. Kül depolama barajının gövdesi jeomembranlı toprak dolgu gövdeli olarak planlanmıştır. Baraj gövdesinde 2.50mm Yüksek yoğunlukta polietilen (HDPE)jeomembran kullanılacaktır.kullanılacak olan jeomembrana ait teknik özellikler Bölüm IV.8 de Tablo 57 de verilmiştir. Cenal Elektrik Üretim A.Ş. tarafından yaptırılan proje kapsamında hazırlanan avan proje raporunda kül depolama sahasının sedde gövde dolgusu m 3 olarak, brüt atık depolama kapasitesi m 3 olarak hesaplanmıştır (Bkz. Ek-5) Hesaplanan brüt depolama kapasitesi taban geçirimsizlik sistemi ile oluşacak hacim kayıplarını kapsamaktadır. Taban geçirimsizlik sisteminden kaynaklanan hacim kaybı ise m 3 olarak hesaplanmıştır. Dolayısıyla net kül depolama kapasitesi m 3 tür. Kül depolama sahasında planlanan rezervuar kazı projeleri ilgili yönetmelikleri hükümlerine göre hazırlanmıştır. Rezervuar kazı şevleri azami 3:1 (Y:D) olacak şekilde tasarlanmıştır. Rezervuar kazı projeleri hazırlanırken her 10 m kazı yüksekliğinde 4 m genişliğinde palye yapılmıştır. Bu palyeler hem inşaat kolaylığı sağlamak amacıyla hem de rezervuar geçirimsizlik sistemi için ankrajlama platformu oluşturmak maksadıyla yapılmıştır. Kül depolama sahasında 109 m kotuna kadar kül depolanması planlanmaktadır ve güvenlik amacıyla 1 m lik hava payı düşünülmüştür. Kül depolama tesisinin atık dolumu sonrası 3 boyutlu görünümü aşağıda verilmiştir: Şekil 3 Cenal Kül Depolama Sahası atık dolum sonrası 3 boyutlu görünüm 9

28 Alçıtaşı Depolama Sahası: Cenal Enerji Santralinde oluşan alçıtaşının depolanması için alçıtaşı depolama sahası tasarlamıştır. Tasarlanan alçıtaşı depolama sahasının 3 boyutlu tasarımı yapılmış olup, görünümü aşağıdaki şekilde verilmiştir. Şekil 4 Alçıtaşı depolama sahasının 3 boyutlu görünümü Alçıtaşı depolama sahasının sedde gövdesi kret kotu 90 m dir. Kret kotu topografik koşullar dikkate alınarak atık depolama sahasında maksimum atık depolayabilecek şekilde belirlenmiş olup, alçıtaşı depolama tesisi sedde yüksekliği talvegten itibaren 37 m dir. Sedde gövdesi memba ve mansap şevleri 3:1 (Y:D) olacak şekilde projelendirilmiştir. Sedde kret genişliği ise 8 m olarak tasarlanmıştır. Alçıtaşı depolama sahası, genişliği 6m olan ring yolu ile çevrilecektir, ring yolu ile depolama alanı arasında ise jeomembran ankrajlaması için 3 m lik bir platform bulunacaktır. Sedde gövdesi jeomembranlı toprak dolgu gövde tipinde tasarlanmıştır. Sedde gövdesinde HDPE jeomembran kullanılacaktır. Kullanılması planlanan HDPE jeomembranın teknik özellikleri Bölüm IV.8 de Tablo 57 de verilmiştir. Cenal Elektrik Üretim A.Ş. tarafından yaptırılan proje kapsamında hazırlanan avan proje raporunda alçıtaşı depolama sahasının sedde gövde dolgusu m 3 olarak, brüt atık depolama kapasitesi m 3 olarak hesaplanmıştır (Bkz.Ek-5). Hesaplanan brüt depolama kapasitesi taban geçirimsizlik sistemi ile oluşacak hacim kayıplarını kapsamaktadır. Taban geçirimsizlik sisteminden kaynaklanan hacim kaybı ise m 3 olarak hesaplanmıştır. Dolayısıyla net alçıtaşı depolama kapasitesi m 3 tür. Planlanan alçıtaşı depolama sahasının karakteristik özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. 10

29 Tablo 5 Alçıtaşı depolama sahası hacim detayları ALÇITAŞI DEPOLAMA SAHASI HACİM DETAYLARI SEDDE GÖVDESİ DOLGU MİKTARI m 3 CENAL ATIK DEPOLAMA SAHASI REZERVUAR BRÜT DEPOLAMA KAPASİTESİ m 3 TABAN GEÇİRİMSİZLİK SİSTEMİ HACMİ m 3 NET ATIK DEPOLAMA KAPASİTESİ m 3 Alçıtaşı depolama sahasında planlanan rezervuar kazı projeleri ilgili yönetmelikleri hükümlerine göre hazırlanmıştır. Rezervuar kazı şevleri azami 2,2:1 (Y:D) olacak şekilde tasarlanmıştır. Rezervuar kazı projeleri hazırlanırken her 10m kazı yüksekliğinde 4 m genişliğinde palye yapılmıştır. Bu palyeler hem inşaat kolaylığı sağlamak amacıyla hem de rezervuar geçirimsizlik sistemi için ankrajlama platformu oluşturmak maksadıyla yapılmıştır. Alçıtaşı depolama sahasında 89 m kotuna kadar alçıtaşı depolanması planlanmaktadır ve güvenlik amacıyla 1m lik hava payı düşünülmüştür. Alçıtaşı depolama tesisinin atık dolumu sonrası 3 boyutlu görünümü aşağıda verilmiştir: Şekil 5 Cenal Alçıtaşı Depolama Sahası atık depolama sonrası 3 boyutlu görünümü Düzenli Depolama ve Rehabilitasyon Tesisinin Tasarımı Enerji santralinden kaynaklı atıkların çevreye zarar vermeden bertarafı amacıyla yürürlükte olan Yönetmelik ve Standartlara uygun şekilde kül depolama tesisi ve alçıtaşı depolama tesisi için projeler hazırlanmıştır. Kül depolama tesisi ve alçıtaşı depolama tesisi projeleri hazırlanırken aşağıdaki unsurlar göz önünde bulundurulmuştur: Yürürlükte olan yasal hükümler, Atık karakteristiği, Çevresel koşullar, 11

30 Sahanın topografik, jeolojik, jeoteknik ve hidrojeolojik durumu, Depolanacak atık miktarı, İnşaat koşulları, Deprem durumu. CENAL ATIK DEPOLAMA SAHASI Bütün bu unsurlar dikkate alınarak hem çevresel hem de teknik açıdan en uygun atık depolama tesisleri tasarlanmıştır: Cenal Enerji Santrali nden kaynaklı atıklar için Cenal atık depolama sahasında hem kül depolama tesisi hem de alçıtaşı depolama tesisini kapsayacak şekilde planlanmıştır. Cenal atık depolama sahasının 3 boyutlu görünümü aşağıda verilmiştir: Şekil 6 Cenal atık depolama sahası üç boyutlu görünümü. Şekil 7 Cenal Kül ve Alçıtaşı Depolama Tesisleri üç boyutlu görünümü Projenin inşaat ve işletme sırasında kullanılacak arazinin toplam alanı 136 hektardır. 12

31 Çanakkale İli, Biga İlçesi H18-B1 paftasında bulunan proje konusu faaliyet alanının büyük bir kısmı Karabiga Gümüşçay 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planına göre orman alanı içerisinde kalmakla birlikte güneyde az bir kısım makilik fundalık alan içerisinde kalmaktadır (Bkz. Ek- 6). Cenal Atık Depolama Tesisinin (Kül ve Alçıtaşı) tabanı ve yan yüzeylerinde, yeraltısuyuna olabilecek herhangi bir sızıntıyı önleyecek şekilde ve Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik kapsamında bir geçirimsizlik sistemi oluşturulacaktır. Cenal Enerji Santrali nde ki prosesler sonucu olan atıkların karakteristiğinin belirlenmesi amacıyla yapılan analiz sonuçlarına göre oluşacak atıkların tehlikesiz atık olduğu belirlenmiştir (Bkz.Ek-7). Bu sebeple Cenal Kül Depolama Sahası II. Sınıf düzenli depolama tesisi olarak sınıflandırılmıştır. Taban geçirimsizlik sisteminin belirlenmesinde tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik kapsamında Madde 16 nın 2. Bendinde verilen II. Sınıf düzenli depolama tesisleri depo tabanı geçirimsizlik sistemi için ifade edilmiş hükümler dikkate alınmıştır. Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik Madde 16 nın 2. Bendi gereğince II.sınıf düzenli depolama tesisleri için geçirimsizlik tabakasının doğal yollardan sağlanması durumunda, geçirimsizlik katsayısı (K) 1,0 x x10-9 m/sn koşulunu ve geçirimsizlik tabakasının kalınlığı ise 1m veya eşdeğeri koşulunu sağlamalıdır, ve geçirimsizlik tabakasının doğal yollardan teşkil edilememesi durumunda, yapay olarak teşkil edilmelidir. Yine bu bendde geçirimsizlik tabakasının doğal olarak sağlanamaması durumunda, Bu tabaka yapay olarak oluşturulur ve jeomembran ile güçlendirilir. Geçirimsiz mineral malzeme ile yapay olarak oluşturulacak geçirimsizlik tabakasının toplam kalınlığı 0,5m den az olamaz ifadesi yer almaktadır. Atık depolama sahasının tasarımında bu hususta dikkate alınarak geçirimsizlik tabakasının fiziksel, kimyasal, mekanik ve hidrolik özellikleri depolama tesisinin toprak ve yeraltı suları için oluşturacağı potansiyel riskleri önleyecek nitelikte olacaktır. Buna göre Cenal Atık Depolama Sahası için taban geçirimsizlik sisteminin alttan üste doğru; yastık dolgu, jeosentetik kil kaplama, plastik örtü, jeotekstil koruyucu örtü, drenaj tabakası olarak teşkil edilmesi planlanmaktadır. Kazı Fazlası Malzeme Depolama İnşa edilecek depolama alanları için yapılacak olan kazı çalışmalarına bağlı olarak kazı fazlası malzeme açığa çıkacaktır. Açığa çıkacak kazı fazlası malzemenin temel ve çukur kısımların dolgusunda, tesis içi yolların yapımı işlemlerinde ve çevre düzenlemesi çalışmalarında kullanılması planlanmaktadır. Kullanılmayan kazı fazlası malzemenin depolanması amacıyla belirlenen kazı fazlası malzeme döküm alanı 1/ ölçekli topografya haritası üzerine işlenmiştir (Bkz.Ek-4). Şantiye Sahası Proje kapsamında çalışacak personelin yemekhane, mutfak, tuvalet v.b. her türlü sosyal ihtiyaçlarını toplamda 2 adet şantiyeden karşılamaları planlanmaktadır. Bu şantiyelerden 1 tanesinin Cenal Enerji Santralinin ÇED alanı içerisinde bulunan merkez şantiye, diğerinin ise yardımcı şantiye olarak Cenal Atık Depolama Sahası içerisinde yapılması planlanmaktadır. Yardımcı olarak düşünülen şantiyenin yeri 1/ ölçekli topografya haritasında işaretlenmiş ve koordinatlarıda verilmiştir (Bk.Ek-4). 13

32 Personel yeme, içme, konaklama ve sosyal ihtiyaçlarını Cenal Enerji Santralinde bulunan merkez şantiyeden karşılayacaktır, diğer günlük ihtiyaçlarını ise Cenal Atık Depolama Sahası içerisinde kurulacak olan yardımcı şantiyeden karşılayacaklardır. I.3.Tesise kabul edilecek atıkların kaynağı, fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri, miktarları, kompozisyonları, analizleri, atık kodları Depolanacak olan kül ve alçıtaşının kaynağı Kömüre dayalı termik santrallerdeki ana işlem; kömürde var olan termal potansiyel enerjinin elektrik enerjisine dönüştürülmesidir. Planlanan Enerji Santrali nde kömürün kazanda yakılması sonucu elde edilecek yüksek ısı ile temin edilecek ve bir takım arıtma işlemleri sonrası saflaştırılan su, kritik basınçta yüksek sıcaklığa çıkarılır. Kritik basınçta, sudan elde edilen yüksek basınç ve sıcaklıktaki buharın, türbinde mekanik enerjiye, jeneratörde de elektrik enerjisine dönüştürülmesi sağlanır. Cenal Enerji Santralinde Süperkritik Pulverize Kömür Kazan teknolojisi kullanılacaktır. Günümüzde pulverize kömür yakma, bütünüyle kanıtlanmış ve ticari olarak da kabul gören, gelişmiş bir teknoloji olarak değerlendirilir. Santralde kullanılan kömür kırılarak çapı 5 ile 400 µm boyutuna getirilecektir. Yakma havasının bir bölümü ile beraber bu pulverize kömür, yakıcılar aracılığıyla kazana gönderilecektir. Kazanlardan elde edilen sıcaklık, bir ısı dönüştürücü (eşanjör) aracılığıyla transfer edilecek ve kızgın buhar üretmek için kullanılacaktır. Bu yüksek sıcaklık ve yüksek basınçtaki buhar, buhar türbininde kullanılarak elektrik enerjisi elde edilecektir 3. Kömür ve hava, düşük NOx yakıcılar aracılığıyla kazana beslenir. Ek yakma havası, emiş gücü yüksek fanlar tarafından sağlanır. Kazanda yanma sonucu oluşan bu gaz NOx için SCR (Seçici Katalitik İndirgeme) Reaktörüne yönlendirilir ve C ye kadar soğutulan hava ön ısıtıcılarından geçmeden önce bez filtrelerden geçirilerek partiküllerin giderilmesi sağlanır. Fan aracılığıyla C ye kadar ısıtılan gaz, sağlanan bu itici kuvvet aracılığıyla Bacagazı Desülfürizasyon (BGD) ünitesine gönderilir. BGD ünitesi giriş ve çıkışında, tamamlama suyu, oksidasyon havası, kireçtaşı bulamacı ve gypsum (alçı taşı) ürünü içerir. BGD den geçen temiz, doymuş gaz daha sonra atmosfere verilir 4. Santralde, yanma işlemi sırasında oluşacak atık gazın içerisinde SO 2, NO x ve toz gibi kirleticiler bulunacaktır. Yanma gazları BGD sisteminden ve elektrostatik filtrelerden geçirilip arıtıldıktan sonra atılacaktır. Ayrıca yanma odasında düşük NOx yakıcı olarak isimlendirilen özel tasarlanmış ve düşük NO x emisyonu yaratan brülörlerle azot oksit oluşumu minimize edilecektir 5. Cenal Enerji Santrali kullanılması planlanan kömürün laboratuar ortamında yanmasından elde edilen kül numunesine Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik Ek II e göre analizi yaptırılmış olup tarihinde raporlanmıştır. Raporda çıkan analiz sonuçlarına göre tarih ve sayılı Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik kapsamında aşağıdaki yorumlar yapılmıştır (Bkz.Ek-7): - Arsenik, Baryum, Kadmiyum, Bakır, Civa, Nikel, Çinko, Klorür, Çözünmüş Organik Karbon, Fenol İndeksi, BTEX, PCB ve mineral yağ parametreleri inert atık sınıfına girmektedir. - Toplam Krom, Molibden, Kurşun, Antimon, Selenyum, Florür, Sülfat, Toplam Çözünen Katı ve Toplam Organik Karbon parametreleri tehlikesiz atık sınıfına girmektedir. - Tehlikeli atık sınıfına giren parametre bulunmamaktadır. 3 Cenal Enerji Santrali, Limanı, Kül Depolama Sahası ve Derin Deniz Deşarjı projesi ÇED raporu. 4 Cenal Enerji Santrali, Limanı, Kül Depolama Sahası ve Derin Deniz Deşarjı projesi ÇED raporu. 5 Cenal Enerji Santrali, Limanı, Kül Depolama Sahası ve Derin Deniz Deşarjı projesi ÇED raporu. 14

33 Yukarıda belirtilen analiz sonuçlarına göre oluşacak atıkların tehlikesiz atık olduğu görülmektedir (Bkz.Ek-7). Bu sebeple Cenal Kül Depolama Sahası II. Sınıf düzenli depolama tesisi olarak sınıflandırılmıştır. Enerji santralinde oluşacak külün tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürülüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik kapsamında belirlenen kodu dir. Enerji santralinde oluşacak alçıtaşının tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürülüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik kapsamında belirlenen kodu dir. Atıkların miktarının belirlenmesi için CENALES nin yılda 4000 saat %100 verimle ve 3000 saat %65 verimle çalıştırıldığı düşünülerek planlama yapılmıştır. Bu yaklaşımla tesisin yıllık eşdeğer çalışma saati 5950 saat olarak hesaplanmıştır: Yıllık Eşdeğer Çalışma Saati = * 0,65 = saat Cenal Enerji Santrali yıllık eşdeğer çalışma saati esas alınarak, santralin işletilmesi sırasında yakma sonucunda oluşan uçucu ve kazan altı külü ile BGD ünitesinden kaynaklı alçıtaşı miktarları 1 yıllık süre için aşağıdaki gibi hesaplanmıştır: Tablo 6 Cenal Enerji Santralinde oluşacak kül ve alçıtaşı miktarları CENAL ENERJİ SANTRALİ ATIK MİKTARLARI UÇUCU KÜL YATAK KULU ALÇITAŞI YILLIK EŞDEĞER ÇALIŞMA SAATİ DEPOLAMA SÜRESİ 45,00 t/sa 10,00 t/sa 31,50 t/sa sa 1,00 yıl TESİS YILLIK ATIK MİKTARLARI V UÇUCU KÜL ,58 m 3 V YATAK KÜLÜ ,25 m 3 V ALÇITAŞI ,64 m 3 TOPLAM HACİM ( V) ,47 m 3 Cenal Enerji Santrali nde elektrik üretimi için yapılan prosesler sonucunda oluşacak olan uçucu kül miktarı 45,00 t/sa ( ,58 m 3 /yıl), yatak kulu 10,00 t/sa (31.852,25 m 3 /yıl)ve alçıtaşı miktarı 31,50 t/sa (80.786,64 m 3 /yıl )olarak alınmıştır; ve buna istinaden yıllık atık miktarları uçucu kül miktarı ,58 m 3 /yıl, yatak kulu ,25 m 3 /yıl ve alçıtaşı miktarı ,64 m 3 /yıl olarak hesaplanmıştır. 15

34 I.4.Tesiste (Atık Depolama Sahasında) kullanılacak katı atıklara uygulanacak geri kazanma yöntemleri, teknolojiler, işletme şekli ve geri kazanım yapılacak atıkların miktarları, nerede ve nasıl değerlendirilecekleri, Proje konusu faaliyet; Çanakkale İli, Biga İlçesi sınırları içerisinde bulunan Cenal Enerji Santrali nin işletilmesi sırasında yakma sonucunda oluşacak uçucu ve kazan altı külü çimento, hazır beton, briket, ateş tuğla sanayisi gibi değişik sektörlerde kullanılabilmektedir. Bu bağlamda planlanan enerji santralinden kaynaklı küllerin geri dönüşümü sağlanılmaya çalışılacaktır ve yanma sonucunda oluşan kül ilgili sektörlere verilecektir. BGD ünitesinden kaynaklı alçıtaşı, alçıpan sanayine satılarak değerlendirilecek ve geri kazanımı sağlanacaktır. Fakat en kötü senaryo göz önüne alınarak alçıtaşının ve/veya külün ekonomik olarak değerlendirilememesi durumunda alçı taşının depolanması gerekecektir. I.5.Faaliyet ünitelerinde kullanılacak makine ve teçhizatın adet ve özellikleri, bakım ve temizlik çalışmaları (araçların lastiklerinin temizlenmesi, konteynırların ve tankların temizlenmesi vb.) İnşaat ve işletme esnasında sahada bulunan ekipmanlar için bakım program listeleri oluşturulacaktır. Depolama sahası bünyesinde kullanılan ve arızalanan araçlar için arıza bildirim formu doldurularak kayıt altına alınacaktır. İş makinelerinin periyodik ve arıza bakım çalışmaları bu iş için eğitilmiş kişiler tarafından yapılacaktır, ağır arıza ve bakım konularında gerekirse konusunda yetkili uzman firmalardan destek alınacaktır. Araçların lastikleri saha giriş ve çıkışlarında temizlenecektir, yıkama suları Cenales kapsamında kurulacak olan arıtma tesisine alınaraktan bertaraf edilecektir. İnşaat sırasında kullanılacak makine ve teçhizat aşağıdaki gibidir: - 2 adet ekskavatör - 20 adet kamyon - 2 adet silindir - 2 adet beton mikseri - 1 adet beton pompası - 1 adet arazöz İşletme sırasında kullanılacak makine ve teçhizat aşağıdaki gibidir: - 5 adet silobus - 2 adet toprak silindiri - 2 adet toprak tesviye aracı 16

35 1.6.Tesisin ve tesis içinde planlanan tüm ünitelerin ayrı ayrı en yakın yerleşim birimine uzaklığı, plan üzerinde gösterimi, Cenal Atık Depolama Sahası kapsamında kurulacak olan ünitelerin konumları aşağıdaki uydu görüntüsünde gösterilmiştir: Şekil 8 Cenal Atık Depolama Sahası projesi genel yerleşim planı Ayrıca tesis edilecek olan depolama sahalarının konumunu gösteren 1/ ölçekli topografya haritası (Bkz.Ek-4), ve tesislerin en yakın yerleşim birimlerine olan mesafelerini gösteren 1/ ölçekli harita ekte verilmiştir (Bkz.Ek-8). Cenal Atık Depolama Sahası projesi kapsamındaki tesislerin en yakın konut, en yakın yerleşim birimine yaklaşık kuşuçuşu uzaklıkları aşağıdaki tabloda verilmiştir: 17

36 Tablo 7 Cenal Atık Depolama Sahası tesislerinin en yakın yerleşimlere uzaklıkları EN YAKIN YERLEŞİM BİRİMİ TESİS EN YAKIN KONUT (ZEYTİNLİK MAHALLESİ) KARABIGA Kül Depolama Sahası 0,93 km 2,26 km 2,88 km Alçıtaşı Depolama Sahası 0,83 km 2,25 km 2,88 km Kazı Fazlası Malzeme Depolama Sahası 1,55 km 3,00 km 3,33 km Şantiye Tesisi 1,58 km 2,94 km 3,38 km Kül Depolama Sahası Kül depolama sahasına en yakın konut sahanın güneyinde kuşuçuşu yaklaşık 0,93km mesafede yer almaktadır. En yakın yerleşim birimi Zeytinlik Mahallesi olup kül depolama sahasının yaklaşık kuşuçuşu 2,26 km güneyinde bulunmaktadır. Ayrıca Kül depolama sahasının güneyinde kalan Karabiga beldesine olan mesafesi kuşuçuşu yaklaşık 2,88 km dir. Alçıtaşı Depolama Sahası Alçıtaşı depolama sahasına en yakın konut sahanın güney batısında kuşuçuşu yaklaşık 0,83 km mesafede yer almaktadır. En yakın yerleşim birimi Zeytinlik Mahallesi olup alçıtaşı depolama sahasının yaklaşık kuşuçuşu 2,25 km güneyinde bulunmaktadır. Ayrıca alçıtaşı depolama sahasının güneyinde kalan Karabiga beldesine olan mesafesi kuşuçuşu yaklaşık 2,88 km dir. Kazı Fazlası Malzeme Depolama Sahası Kazı fazlası malzeme depolama sahasına en yakın konut sahanın güney batısında kuşuçuşu yaklaşık 1,55 km mesafede yer almaktadır. En yakın yerleşim birimi Zeytinlik Mahallesi olup Kazı fazlası malzeme depolama sahasının yaklaşık kuşuçuşu 3,00 km güney batısında bulunmaktadır. Ayrıca Kazı fazlası malzeme depolama sahasının güney batısında kalan Karabiga beldesine olan mesafesi kuşuçuşu yaklaşık 3,33 km dir. Şantiye Tesisleri Şantiye tesisine en yakın konut sahanın güney batısında kuşuçuşu yaklaşık 1,58 km mesafede yer almaktadır. En yakın yerleşim birimi Zeytinlik Mahallesi olup Şantiye tesisinin yaklaşık kuşuçuşu 2,94 km güney batısında bulunmaktadır. Ayrıca Şantiye tesisinin güney batısında kalan Karabiga beldesine olan mesafesi kuşuçuşu yaklaşık 3,38 km dir. I.7.Sahanın bulunduğu alandaki trafik durumu, sahaya ulaşım yolu hakkında ayrıntılı bilgi, sahaya ulaşım yolunun bir plan üzerinde gösterilmesi, Atık depolama sahası için düşünülen alan, Bursa-Çanakkale karayolunun yaklaşık 144. kilometresinin, yaklaşık 19 km kuzeyindedir. Karayolları Genel Müdürlüğü Program ve İzleme Dairesi Başkanlığı Ulaşım ve Maliyet Etütleri Şubesi Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen Otoyollar ve Devlet Yolları Trafik Hacim Haritası adlı çalışma kapsamında E 90 (D 200) Karayolundaki trafik hacmi; 18

37 Projenin Yeri Şekil yılı trafik hacim haritasında proje sahasının yeri Otomobil Orta Yüklü Ticari Taşıt Otobüs Kamyon Kamyon+Römork, Çekici+Yan Römork Toplam :4384 taşıt/gün :696 taşıt/gün :185 taşıt/gün :718 taşıt/gün :611 taşıt/gün :6594 taşıt/gün olarak verilmiştir. Söz konusu faaliyetin inşaat aşamasında kullanılacak iş makineleri karayolu üzerinden çalışma alanına getirilecek ve iş bitimine kadar trafiğe çıkmayacaktır. Alanda en fazla (iş makineleri ile birlikte) 50 adet araç bulunacaktır. Bu duruma göre projeden kaynaklı, bölgenin mevcut karasal trafiğini olumsuz etkileyecek bir durum söz konusu değildir. Trafiğe en kötü durumda günde 50 adet araç çıktığı varsayılırsa trafik yükü 6644 taşıt/gün e çıkacaktır. İnşaat ve işletme aşamasında kullanılacak kamyon ve iş makinaları; Karabiga beldesinden geçmeyecek ve Karabiga Belediyesi tarafından yapılacak olan alternatif yol güzergahının yaklaşık 1,5 km lik kısmı kullanılacaktır. Sözkonusu yolun güzergahı 1/ ölçekli vaziyet planında gösterilmiştir (Bkz.Ek-4). İnşaat ve işletme aşamasında taşıma faaliyetlerinde 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, tarih ve sayılı R.G. de yayımlanarak yürürlüğe giren 4925 sayılı Taşıma Kanunu, tarih ve sayılı (son değişiklik: tarih ve sayılı R.G.) Karayolu Taşıma Yönetmeliği, tarih ve sayılı (son değişiklik: tarih ve sayılı R.G.) Karayolları Trafik Yönetmelik hükümlerine riayet edilecektir. 19

38 1.8.Atıkların toplanması ve taşınmasına ilişkin detaylar, taşımada kullanılacak araçların özellikleri, kapasite ve miktarları, atık taşıma yöntemi, atık sahasına girişçıkış bilgileri, saha içi trafik yönetimi, Santralin işletilmesi aşamasında BGD ünitesinden kaynaklanan alçıtaşı ve yakma işleminden kaynaklı meydana gelecek kazan altı külü ve uçucu küller kazandan silolara gönderilecektir. Santralden kaynaklanan alçıtaşının ve küllerin satılamaması durumunda kül ve alçıtaşı silolardan (küller su ile spreylenip) 25 tonluk üzeri kapalı kamyonlara yüklenecek, düzenli depolama sahasına taşınacaktır. Ayrıca kül depoma sahasına boşaltılmadan önce suyla nemlendirilecektir. Bu nedenle külün nakli ve geçici depolanması aşamasında toz emisyonu oluşumu beklenmemektedir.saha içerisinde ise dökülen malzemenin serilmesi ve sıkıştırılması amacıyla toprak silindiri kullanılacaktır. Proses tasarımı gereği söz konusu kül ve su değerleri (külün ve suyun yoğunlukları, siloların kapasiteleri vb.) belirlenecektir. Atıkların düzenli depolama sahasına gelişigüzel boşaltılmasını önlemek için, depolama sahasında genel giriş ve atık taşıma araç girişlerinde belirli giriş işaretleri bulunacaktır. Güvenlik sorumlusu/ kantar sorumlusu genel girişi kontrol edecektir ve yetkisiz araç trafiğini önlenecektir. Atık depolama sahası girişinde kantar görevlisi tarafından atık kontrol edilerek tartım işlemi için kantara alınacaktır. Denetleme kapsamında yapılan denetimler belgelenerek dosyalanacaktır, tesis personeli sahaya alınacak olan atıklar hakkında bilgilendirilecektir. Çalışma alanının dışında gelişigüzel atık boşaltılmasını ve kazaların önlenlemesine yardımcı olmak amaçlı trafik işaretler, engeller ile yönlendirilecektir. Sahaya giriş çıkışların kontrol edilmesi ve sahaya izinsiz girişlerin engellenmesi amacıyla saha uygun yükseklikte tel çit ile çevrilecektir. Tesis girişine serbest hareket eden kayar kapı konulacaktır. Kayar kapı yanına konulacak bir bekçi klubesi ile tesise giriş çıkışlar kontrol altına alınacaktır. Araç atık döküm sahasına ulaştığında saha sorumlusu tarafından karşılanarak, uygun olarak döküm yapılabilmesi için araç sürücüsü yönlendirilecektir. Araçların depolama sahasına ulaşmalarının sağlanması için saha içi yollar yapılacaktır. Yapılan saha içi yolların sürekli bakımı sağlanacaktır. Araçların atık boşaltmaları için de araç yoğunluğuna cevap verebilecek büyüklükte döküm platformu hazırlanacaktır. Sahaya ulaşım için yapılacak olan yolun koordinatları ve yeri 1/ ölçekli topoğrafya haritasında verilmiştir (Bkz.Ek-4). Proje sahasında trafik kontrolü için aşağıdaki unsurlar göz önünde bulundurulacaktır: - Tesis içi araç kullanımı için bir hız limiti belirlenecektir - Araçların kullanımı için belirli güzergahlar olacaktır - Belirlenen güzergahları gösteren yön levhaları konulacaktır - Trafik ve emniyet kuralları araç sürücülerine dağıtılacaktır 20

39 I.9.Proje ve yer alternatiflerine ilişkin çalışmalar ve ÇED Raporuna konu olan proje/yerin seçiliş nedenlerinin genel olarak açıklanması, teknoloji alternatiflerinin değerlendirilmesi, Proje yeri Cenal Enerji Santrali ne yakınlığı ve yerleşim yerlerine uzaklığı açısından değerlendirilmiş ve uygun bulunmuştur. Kül ve alçıtaşının taşınması açısından atık depolama sahasının Cenal Enerj Santraline yakın olması önem taşımaktadır. Ayrıca Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmeliği Madde 15, 1. Bendi gereğince; Düzenli depolama tesis sınırlarının yerleşim birimine uzaklığı I. Sınıf düzenli depolama tesisleri için en az bir kilometre, II. Sınıf ve III. Sınıf düzenli depolama tesisleri için ise en az iki yüze elli metre olmak zorundadır. Planlanan atık depolama sahasının en yakın yerleşim birimi olan Zeytinlik Mahallesine olan yaklaşık kuşuçuşu uzaklığı 2,25km dir ve uzaklığın ilgili yönetmelikte belirlenen mesafeden uzak olması yer seçiminde önemli bir unsur olmaktadır. Proje için Cenal Enerji Santrali nin ÇED aşamasında farklı bir yer belirlenmiş olup söz konusu yer yerleşim birimlerine daha yakın bir konumda bulunduğundan dolayı ÇED Olumlu belgesi alınmasına rağmen halk düzenini ve rahatını korumak amacıyla yerleşim yerlerine daha uzak bir mesafede bir yer belirlenerek, yeniden tasarlanmıştır. Depolanacak olan kül tehlikesiz olarak belirlenmiş olup (Bkz.Ek-7) yapılacak tesis Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik kapsamında belirtilen sınıflara göre II.sınıf depolama tesisi olacaktır. Bundan dolayı, atık depolama sahasının taban teşkili ilgili yönetmelikler kapsamında değerlendirilip oluşturulmuştur, bu durumda herhangibir alternatifi söz konusu değildir Proje kapsamında planlanan ekonomik sosyal ve altyapı Proje kapsamında planlanan herhangi bir ekonomik ve sosyal altyapı projeleri bulunmamaktadır. I.11. Proje için seçilen yer ve kullanılan teknoloji alternatiflerinin değerlendirilmesi Proje için seçilen yer ve kullanılan teknoloji alternatiflerine ilişkin değerlendirme bölüm I.8 de yer almaktadır. I.12. Projenin inşaat ve işletme aşamasında kullanılacak arazi miktarı ve arazinin tanımlanması, alanın coğrafik şekli, Proje için kullanılacak arazinin toplamı 136 hektarlık bir alandır. Söz konusu 136 hektarlık alanın m 2 si kül depolama sahası, m 2 si alçıtaşı depolama, m 2 lik alanı kazı fazlası malzeme depolama alanı ve kazı fazlası malzeme depolama alanının içerisinde kalan 1498 m 2 lik alan da şantiye sahası olarak planlanmaktadır. Proje sahası büyük toprak gruplarından kireçsiz kahverengi orman toprakları üzerinde yer almaktadır. Alanın şimdiki arazi kullanım şekli fundalık olarak görünmektedir. Bununla birlikte alan; tarımsal kullanıma elverişli olmayan VII.sınıf topraklar üzerinde bulunmaktadır ve eğim-erozyon zararı ile toprak yetersizliği şeklinde özelliklere sahiptir. (Bkz.Ek-9). Proje alanı ve çevresi, ÇED Yönetmeliği nin EK-V deki Duyarlı Yöreler listesi dikkate alınarak incelendiğinde, milli park, tabiat parkı, yaban hayatı geliştirme ve yaban hayvanı yerleştirme sahaları, ulusal ve uluslar arası öneme sahip sulak alanlar, özel koruma alanları, 21

40 nüfusça yoğun alanlar, tarihsel, kültürel, arkeolojik ve benzeri önemli olan alanlar, erozyon alanları, heyelan alanları, ağaçlandırılmış alanlar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları ile 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun gereğince korunması gereken akiferler bulunmamaktadır. Sahanın büyük bir kısmı orman alanı içerisinde kalmakla birlikte güneyde az bir kısım makilik fundalık alan içerisinde kalmaktadır. Proje sahasının gösterildiği 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı ekte verilmiştir (Bkz.Ek-6). 22

41 BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU II.1. Proje Yerinin; İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan, lejand ve plan notlarının da yer aldığı Onanlı Çevre Düzeni Planı, Nazım İmar Planı, Uygulama İmar Planı, üzerinde gösterilmesi, proje sahasının planlar üzerinde hangi kullanımda kaldığı, sağlık koruma bandının bu planlarda gösterimi; mesafeleri belirlenmesi, yer bulduru haritası, tesise ulaşım için kullanılacak yol güzergahları, planlana sahanın mevcut yapılar ile olan ilişkisi ve alana ait 1/ ölçekli topoğrafik harita, proje alanı ve çevresinin panoramik fotoğrafları, gerekli izinler, (konuya ilşkin açıklamalar rapor metninde yer almalıdır. *Planlar lejantları ve plan notlarıyla verilmeli, Aslının Aynıdır kaşesi olmalıdır. Cenal Elektrik Üretim A.Ş. tarafından Çanakkale ili, Biga ilçesi, Karabiga Beldesi, Dışbudak Mevkii civarında 136 hektarlık bir alanda Cenal Atık Depolama Sahası projesi yapılması ve işletilmesi planlanmaktadır. Projeye ilişkin yer bulduru haritası ekte verilmiştir (Bkz.Ek-1). Ayrıca proje kapsamında kurulacak tesislerin konumlarını gösterir vaziyet planı ekte verilmiştir (Bkz.Ek-4). Ayrıca projenin 1/ ölçekli Karabiga-Gümüşçay Çevre Düzeni Planının İlgili Paftasının gösterildiği plan ve plan hükümleri Ek-6 da sunulmuştur. Buna göre proje sahası genel olarak ormanlık arazi üzerinde yer almaktadır. Az bir kısmı ise mera-fundalık arazi niteliğindedir. Söz konusu plan hükümlerine uyularak, projenin ÇED sürecinin tamamlanmasından sonra planlama sürecinin tamamlanacak ve gerekli ruhsatlar alınacaktır. Projeye ilişkin nazım imar planı ve uygulama imar planları ÇED olumlu belgesi alındıktan sonra hazırlanacaktır. Sağlık Bakanlığı nın tarih ve 6359 sayılı Çevre ve Toplum Sağlığını Olumsuz Etkileyecek Gayri Sıhhi Müesseselerin Etrafında Bırakılacak Sağlık Koruma Bandı Mesafesinin Belirlenmesi Hakkındaki Yönerge kapsamında Çanakkale İl Özel İdaresince İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik kapsamında, inceleme heyetinin kesinleştireceği ve ruhsat alanı sınırları içerisinde kalacak Sağlık Koruma Bandı Mesafesi projenin risk faktörü göz önünde bırakılarak yeterli alan sağlanacak şekilde Çanakkale İl Özel İdaresi tarafından ÇED süreci bittikten sonra belirlenecektir. İnşaat ve işletme aşamasında kullanılacak kamyon ve iş makinaları; Karabiga beldesinden geçmeyecek ve Karabiga Belediyesi tarafından yapılacak olan alternatif yol güzergahının yaklaşık 1,5 km lik kısmı kullanılacaktır. Sözkonusu yolun güzergahı 1/ ölçekli vaziyet planında gösterilmiştir (Bkz.Ek-4). Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü, Biga Orman İşletme Müdürlüğü nün hazırlamış olduğu ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formuna göre ,772 m 2 olan proje alanının ,0 m 2 sinin orman sayılan alanlar üzerinde yer aldığı belirtilmiştir. Proje alanın işletme şekli koru olup, ağaç cinsi kızılçam ve meşedir. Meşçere tipi Ag0(Ağaçlandırma Alanı) ve BM (Bozuk Meşe) şeklindedir. Proje kapsamında söz konusu orman alanları için kamulaştırma söz konusu olmayıp, 6831 sayılı Orman Kanunu nun 17.maddesi gereği gerekli izinler alınacaktır. Proje alanının ve çevresinin fotoğrafları Şekil 10 ve 11 de verilmiştir. 23

42 Kazı Fazlası Malzeme Depolama Tesisi Alçıtaşı Depolama Tesisi Kül Depolama Tesisi Şekil 10 Proje için planlanan sahanın fotoğrafı (1) Kül Depolama Tesisi Şekil 11 Proje için planlanan sahanın fotoğrafı (2) 24

43 Kazı Fazlası Malzeme Depolama Tesisi Alçıtaşı Depolama Tesisi Kül Depolama Tesisi Şekil 12 Proje için planlanan sahanın fotoğrafı (3) II.2.Proje alanı ve yakın çevresinin mevcut arazi kullanımını değerlendirebilmek amacı ile yer altı sularını, yer üstü sularını, deprem kuşaklarını, jeolojik yapıyı, köy yerleşik alanlarını, ulaşım ağını, enerji nakil hatlarını, arazi kabiliyetini ve faaliyet alanının yakın çevresinde faaliyetlerine devam etmekte olan diğer kullanımların yerlerine ilişkin verileri gösterir bilgilerin 1/ ölçekli halihazır harita üzerine işlenmesi, Proje alanı sınırları içerisinde mevsimsel akış gösteren Sarp Deresi bulunmaktadır. Bunun yanısıra proje alanına yakın su kaynakları ve mesafeleri ekte verilmiştir (Bkz.Ek-8). Kül ve alçıtaşı depolama sahasına en yakın yerleşim birimi Zeytinlik Mahallesidir yaklaşık kuşuçuşu 2,25 km mesafede bulunmaktadır. Proje alanı içerisindeki her bir tesisin Zeytinlik Mahalledine olan mesafeleri, ulaşım ağını, enerji nakil hatlarını gösterir 1/ ölçekli halihazır harita ekte verilmiştir (Bkz.Ek-8). Proje alanına en yakın fay zonu Çan-Biga fay zonudur ve km uzaklıktadır. Proje alanının topografik eğimi düşük olduğundan bu fay zonunun afet durumlarına yönelik bir etkisi olmayacaktır. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına (1996) göre proje alanı 1.derece deprem kuşağı içinde yer almaktadır. Proje alanını ve çevresini gösteren dirifay haritası EK-10 da verilmiştir. Proje sahası büyük toprak gruplarından kireçsiz kahverengi orman toprakları üzerinde yer almaktadır. Alanın şimdiki arazi kullanım şekli fundalık olarak görünmektedir. Bununla birlikte alan; tarımsal kullanıma elverişli olmayan VII.sınıf topraklar üzerinde bulunmaktadır ve eğim-erozyon zararı ile toprak yetersizliği şeklinde özelliklere sahiptir. Proje 25

44 yerinin ve yakın çevresinin arazi kullanımını gösterir 1/ ölçekli harita ekte verilmiştir (Bkz.Ek-9). II.3. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün idari ve sosyal ünitelerin, teknik altyapı ünitelerinin varsa diğer ünitelerin proje alanı içindeki konumlarının vaziyet planı üzerinde gösterimi, bunlar için belirlenen kapalı ve açık alan büyüklükleri, binaların kat adetleri ve yükseklikleri) Proje kapsamında kurulacak olan tesislerin konumuna ilişkin detaylı bilgi Bölüm 1.6 da verilmiştir. Ayrıca kurulacak tesisler 1/ ölçekli topografya haritasına işlenmiş olup ekte verilmiştir. Alanlar Cenal Atık Depolama Sahası projesi kapsamında yapılacak olan tesislerin yaklaşık alanları Tablo 8 de verilmiştir. Tablo 8 Kurulacak tesislerin yaklaşık kapladıkları alan TESİS ALAN Kül Depolama Sahası m 2 Alçıtaşı Depolama Sahası m 2 Kazı Fazlası Malzeme Depolama Sahası m 2 Şantiye Tesisi m 2 II.4.Projenin inşaat ve işletme aşamasında kullanılacak arazi miktarı ve arazinin tanımlanması, arazi yapısı, mülkiyet durumu, alanın coğrafik şekli, coğrafi tanımlanması (memleket koordinatları- coğrafik koordinatlar), proje sahasının ruhsatlı maden sahalarına uzaklıkları, bunlara etkileri, alınacak önlemler, Proje için kullanılacak arazinin toplamı 136 hektarlık bir alandır. Söz konusu 136 hektarlık alanın m 2 si kül depolama sahası, m 2 si alçıtaşı depolama, m 2 lik alanı kazı fazlası malzeme depolama alanı ve kazı fazlası malzeme depolama alanının içerisinde kalan 1498 m 2 lik alan da şantiye sahası olarak planlanmaktadır. Proje sahası büyük toprak gruplarından kireçsiz kahverengi orman toprakları üzerinde yer almaktadır. Alanın şimdiki arazi kullanım şekli fundalık olarak görünmektedir. Bununla birlikte alan; tarımsal kullanıma elverişli olmayan VII.sınıf topraklar üzerinde bulunmaktadır ve eğim-erozyon zararı ile toprak yetersizliği şeklinde özelliklere sahiptir. (Bkz.Ek-9). Proje alanı ve çevresi, ÇED Yönetmeliği nin EK-V deki Duyarlı Yöreler listesi dikkate alınarak incelendiğinde, milli park, tabiat parkı, yaban hayatı geliştirme ve yaban hayvanı yerleştirme sahaları, ulusal ve uluslar arası öneme sahip sulak alanlar, özel koruma alanları, nüfusça yoğun alanlar, tarihsel, kültürel, arkeolojik ve benzeri önemli olan alanlar, erozyon alanları, heyelan alanları, ağaçlandırılmış alanlar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları ile 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun gereğince korunması gereken akiferler bulunmamaktadır. Sahanın büyük bir kısmı orman alanı içerisinde kalmakla birlikte güneyde az bir kısım makilik fundalık alan içerisinde kalmaktadır. Proje sahasının gösterildiği 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı ekte verilmiştir (Bkz.Ek-6). 26

45 Cenal Atık Depolama Sahası için kullanılacak olan arazinin ve tesis edilecek depolama sahalarının koordinat listesi işbu raporun iç kapak kısmında hem ED50-6 derece hem de coğrafi (WGS-84) formatında verilmiştir. II.5. Proje alanının hangi karayoluna ne kadar mesafede bulunduğu, projede kullanılacak yol güzergahı, yollar için yapılacak çalışmalar, araç yüklerinin hesabı ve yola etkileri, yollara verilecek zararlar için alınacak önlemler, alınacak izinler, karayollarının planlarda gösterimi. Proje alanının hangi karayoluna ne kadar mesafede bulunduğu, projede kullanılacak yol güzergahı, araç yüklerinin hesabı ve yola etkileri, yollara verilecek zararlar için alınacak önlemler ve alınacak izinlerle ilgili detaylı bilgi Bölüm 1.7 de verilmiştir. 27

46 BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ III.1.Jeolojik Özellikler (Bölgenin ve proje sahasının zemin özellikleri, 1/ veya 1/ ölçekli bölgenin genel jeolojik haritası, stratigrafik kesit, zeminin cinsi, proje sahasının 1/ ölçekli jeolojik harita üzerinde gösterilerek açıklanması, jeolojik ve zemin bilgileri, zemin etüt raporu) Biga Yarımadasında Tersiyer öncesi kayaçlar, birbiriyle tektonik ilişkili, KD-GB konumda uzanan tektonik kuşaklar içerisinde yüzeylenmektedir. Farklı istiflerden oluşan bu zonlar doğudan-batıya doğru İzmir-Ankara zonu, Sakarya zonu, Çetmi melanjı ve Ezine zonlarından oluşur. 6 Çan, Biga ve Karabiga aradaki alanı kapsayan Bandırma-H18 paftasında Sakarya zonu, Çetmi melanjı ve Ezine zonuna ait birimler yüzeylenir. Sakarya zonu içerisinde Üst Paleozoyik yaşlı Kalabak birimi düşük dereceli metamorfitlerden oluşmaktadır. Kalabak birimi içerisinde alttan üste doğru mermer ve metaserpantinit mercekli fülat ve şistlerden oluşan Torasan Formasyonu ve mermer ardalanmalı metatüf ve tremolit-aktinolit şist içerikli Sazak formasyonu bulunmaktadır. Kalabak birimi üzerinde muhtemelen uyumsuz dokanaklı, Triyas yaşlı Karakaya kompleksi yer almaktadır. Karakaya kompleksi içerisinde birbiriyle yer yer geçişli, çoğunlukla da tektonik dokanaklı, arkozik kumtaşları ve kiltaşı ardalanmalı istif Arkozik kumtaşları, yeşil renkli bazaltik kayaçlar ve tüfleri Mehmet alan formasyonu, kahvehaki renkli spilitik bazalt, aglomera ve tüllerin yoğun olduğu kesimler Çal formasyonu ve en üstte kireçtaşı seviyeleri de Camialan kireçtaşını oluşturmaktadır. Ayrıca, Karakaya kompleksi içerisindeki üstte belirtilen litolojilerin karışık halde bulunduğu ve arazide birbirinden ayırtlanması mümkün olamayan kesimleri Karakaya formasyonu, tüm bu birimler içerisinde olistolit ve olistostromlar şeklinde PermoKarbonifer yaşlı kireçtaşı blokları bulunmaktadır. Karakaya kompleksini uyumsuz dokanakla örten, karasal-sığ denizel konglomera, kumtaşı, çamurtaşı ve kireçtaşından oluşan Liyas yaşlı Bayırköy formasyonu üzerinde Geç Jura-Erken Kretase yaşlı platform kireçtaşları Bilecik formasyonu olarak ayırtlanmıştır. Bölgenin batısında Ezine zonuna ait Çamlık metamorfitleri yer almaktadır. Çamlık metamorfitleri altta yeşilşist fasiyesinin yüksek koşullarında metamorfizmadan etkilenmiş metaserpantinit mercekli ve mermer ardalanmalı mika şistler, daha üstte düşük dereceli metamorfitlerden oluşan Palamut fillit üyesine geçmektedir. Ezine ve Sakarya zonlarını tektonik dokanakla Geç Kretase yaşlı farklı kayaçlardan (grovak, fillat, mikaşist, eklojit, serpantinit, spilitik bazalt, radyolarit ve kireçtaşı-mermer) oluşan Çetmi melanjı üzerler. Çetmi melanjı üzerinde, değişik boyutta Permiyen-Kretase yaşlı kireçtaşı olistolitleri içeren ve pelajik kireçtaşı, kumtaşı, kiltaşı ve tüf ardalanmalı istif, Maastrihtiyen- Paleosen yaşlı Balıkkaya formasyonu olarak ayırtlanmıştır. Temel kayaçlar üzerinde uyumsuz olarak yer alan Tersiyer birimleri, Orta Eosen yaşlı granitoyidler ve volkanitlerle başlar. Bölgedeki Eosen yaşlı tüm granotoyidler Eosen granitoyidleri adı altında toplanmıştır. Beyçayır volkanitleri olarak adlandırılan bölgenin en yaşlı volkanik kayaçları, temel kayaçları üzerinde uyumsuzlukla yer alır. Andezitik, dasitik lav ve piroklastiklerden oluşan bu birimler üzerine egemen olarak, bazalt, bazaltik andezit ve bunlarla geçişli volkanoklastiklerden oluşan Şahinli Formasyonu gelmektedir. Şahinli formasyonu Orta-Geç Eosen yaşlı resifal kireçtaşlarından oluşan Soğucak formasyonu tarafından üzerlenir. Geç 6 Cenal Enerji Santrali Atık Depolama Tesisleri - Avan Proje Raporu 28

47 Eosen'den itibaren Ceylan formasyonu olarak tanımlanan türbiditik çökelleri arasında Dededağ volkanitlerinin Kazmalı tüf üyesi yer almaktadır. Oligosen boyunca Biga Yarımadasında volkanik faaliyet devam etmiştir. Erken Oligosen'de riyolitik bileşimli Atıklıhisar volkaniti ile andezitik ve dasitik bileşimli Hallaçlar volkaniti Geç Oligosen'de başlayıp, Erken Miyosen'e kadar etkinliğini sürdürmüştür. Hallaçlar volkaniti yer yer aşın alterasyona uğramıştır. Bu alterasyonun nedeni büyük olasılıkla bölgeye Oligosen-Erken Miyosen aralığında yerleşen, Oligo-Miyosen granitoyidleridir. Erken Miyosen'den itibaren Biga Yarımadasında yoğun bir volkanik faaliyetle birlikte birbirinden kopuk ve/veya bağlantılı çok sayıda gölsel havzalar oluşmuştur. Şapçı volkaniti olarak adlandırılan andezitik volkanitlerle eş zamanlı konglomera, kumtaşı kiltaşı, kömür içeren gölsel çökeller Çan formasyonu olarak tanımlanmıştır. Bu havzaları yer yer Orta Miyosen yaşlı Işıkeli riyoliti olarak adlandırılan asidik lav ve piroklastikler doldurmuştur. Bayramiç formasyonu olarak tanımlanan Pliyosen yaşlı akarsu ve gölsel çökeller ile Kuvaterner yaşlı yamaç molozu ve alüvyal çökeller tüm bu birimleri uyumsuz olarak üzerlemektedir. Proje sahası, MTA Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Bandırma H18 paftasına göre Eosen Granitoyidleri (Teg) içinde yer almaktadır. Eosen Granitoyidleri (Teg) Biga Yarımadasının kuzeyinde Marmara Denizi'nin güney kenarlarında Kapıdağ ve Karabiga dolaylarında yüzeyleyen granit, granodiyorit, tonalit, kuvarsdiyorit ve monzonitik kayaçlar Eosen granitoyidleri adı altında toplanmıştır. Delaloye ve Bingöl (2000) tarafından yapılan jeokronolojik yaşlandırmalardan, Kapıdağ granitoyidinden My ve Karabiga granitoyitinden 45 My yaşlar bulunmuştur. Buna göre birimin yaşı Orta Eosen dir. 7 Proje alanı ve yakın çevresinde ait 1/ ve 1/ ölçekli jeoloji haritaları Ek- 11 de verilmiştir. Proje kapsamında yapılacak yapılar için Bayındırlık ve İskan Bakanlığı nın (Afet İşleri Genel Müdürlüğü) tarih ve sayılı Genelgesi ve gün ve sayılı makam oluru doğrultusunda hazırlatılacak imar planına esas jeolojik/jeoteknik etüt raporlarının tarih ve 644 sayılı Çevre Ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname doğrultusunda Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ne onaylatılacaktır. III.2.Depremsellik ve afet durumu, depolama tesisi alanının tektonik özellikleri, sahanın gösterildiği diri fay haritası Proje alanı, Çanakkale İli, Karabiga İlçesinde yer almaktadır. Marmara da, dolayısı ile Çanakkale ve çevresinde de depremleri meydana getiren Kuzey Anadolu Fay Zonu nun buraya uzayan üç koludur. Kuzeydeki kol; Sapanca Gölü doğusundan başlayıp, İzmit körfezi güneyinden geçerek Marmara denizi ortasından Saros Körfezi ne doğru uzanır. Orta kol; Güney kol ile birlikte Sapanca Gölü güneydoğusundan başlayıp, Geyve, Pamukova, İznik Gölü güneyinden Gemlik Körfezi ne kadar gelir. Buradan itibaren güney koldan ayrılarak Kapıdağ yarımadasını keser ve Edincik fayı üzerinden, Çan-Biga Fay Zonu na bağlanır. Güney kol ise; Gemlik Körfezi nden itibaren GüneyBatıya dönerek Ulubat, Manyas, Gönen, 7 1/ Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Bandırma-H18 Paftası, MTA Genel Müdürlüğü,

48 Yenice üzerinden Edremit Körfezi ne doğru devam etmekte buradan da Ege Denizi ne ulaşmaktadır. Bu faylardan en önemlileri; kuzeyden güneye doğru sırasıyla; Biga-Çan-Bayramiç-Etili hattını takip eden son yapılan çalışmalarda da Ezine ye kadar devam ettiği tespit edilen fay, Sarıköy-İnova Fayı, 1953 Yenice depreminin de üzerinde meydana geldiği Gönen-Yenice fayı ve en güneydeki Havran-Edremit faylarıdır. Proje alanına en yakın fay zonu Çan-Biga fay zonudur ve km uzaklıktadır. Proje alanının topografik eğimi düşük olduğundan bu fay zonunun afet durumlarına yönelik bir etkisi olmayacaktır. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına (1996) göre proje alanı 1.derece deprem kuşağı içinde yer almaktadır. Proje alanını ve çevresini gösteren dirifay haritası EK-10 da, Çanakkale ili deprem haritası Şekil- 13 de verilmiştir. Proje kapsamında tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik ve 6/3/2007 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik te bulunan hususlara titizlikle uyulacaktır. Şekil 13 Çanakkale İli Deprem Haritası 30

49 III.3.Hidrojeolojik özellikler ve yeraltı su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, bu kaynakların faaliyet alanına mesafeleri ve debileri İnceleme alanındaki arazi çalışmaları sırasında yüzeyden ve sondaj kuyularındaki gözlemler neticesinde yapılan hidrojeolojik çalışmalara göre oldukça yaygın olarak gözlenen çatlaklı volkanik kayaçlar yer yer düşük verimli çatlak akiferi özelliğindedir. Yol kenarlarında bulunan kaynak çeşmeleri kayaçların kırık-çatlak kesimlerinde biriken suyun drenajını sağlayan depolama kapasitesi çok düşük olan yersel çatlak akiferlerinden beslenmektedir. Volkanik kayaçların ayrışmış kesimleri ekonomik olarak su içermez. Proje alanı çevresinde verimli olarak su alabilen litolojiler gözlemlenmemiştir. İnceleme alanı ve çevresinde su taşıyan litolojik birimler bulunmadığından su tablası, basınç yüzeyi, yeraltı su seviyesi değişimleri belirlenememiştir. İnceleme alanı ve çevresinde jeolojik etüt amaçlı açılan ortalama 10 metre derinliğindeki 8 adet sondaj kuyularından herhangi bir noktada yeraltı suyu gözlemlenmemiştir. Sondaj kuyularından alınan karot numuneleri üzerinde incelemeler yapılmış, birimlerin bölgedeki tektonizma nedeniyle oldukça çatlaklı ayrışmış bir yapı kazanan granodiyoritlerden oluştuğu gözlemlenmiştir. Yüzeyde yer yer cm kalınlıkta nebati toprak örtüsü olduğu görülmüştür. Bu koşullarda zemin içinde yeraltı suyu bulunması halinde sondaj kuyusunda birimlerin çatlaklarından sızıntı şeklinde suyun yükselmesi gerekir. Ancak bu şekilde bir durum gözlemlenmediğinden çalışma alanı ve çevresinde faaliyetlere engel bir yeraltı suyu seviyesi bulunmamaktadır. Proje alanında MTA Genel Müdürlüğü nün hazırladığı 1/ ölçekli jeoloji haritasına göre Eosen granodiyoritleri, 1/ ölçekli jeoloji haritasına göre ise Paleosen yaşlı gnatiler yüzeylenmektedir. Bu derinlik kayaçları su tutamayan ancak çatlarında su barındırabilen kayaçlardır. Fakat sondajlar sırasında çatlaklarda suya rastlanmamıştır.çalışma alanı ve yakın çevresinde Yeraltısuyu Kanunu gereği DSİ tarafından ilan edilmiş veya koruma altına alınmış yeraltısuyu işletme sahası ya da rezervuarı bulunmamaktadır. Cenal Enerji Atık Depolama Sahası için Hidrojeolojik Etüt Raporu (Bkz. Ek-12) ve hidrojeolojik harita hazırlanmıştır (Şekil 14). 31

50 Şekil 14 Hidrojeoloji Haritası III.4.Hidrolojik özellikler ve yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, bu kaynakların faaliyet alanına mesafeleri ve debileri Göller ve Göletler: İl sınırları içinde önemli doğal bir göl bulunmamaktadır. Biga İlçesi, Yeniçiftlik Beldesi yakınlarındaki Acı Ece Gölü 1960 yıllarda kurutulduktan sonra civar yerleşim yerlerindeki çiftçiler tarafından yıllardır tarım arazisi olarak kullanılmaktadır. Ege Tuzla Projesi kapsamında Ayvacık Baraj Göleti inşaatı tamamlanmış olup, sulama kanalları tamamlandığında Kara Menderes Projesi kapsamında yapılan Bayramiç 32

51 Barajı ve sulama üniteleri ile beraber İl güneyinde yer alan verimli tarım arazilerinin Ha. lık kısmı sulanmış olacaktır. Yine Biga ovası ve civarını sulamayı hedefleyen Bakacak ve Taşoluk Barajları sulama üniteleri ile beraber tamamlandığında yaklaşık Ha. alan sulanmış olacaktır. Gelibolu Yarımadasında inşaatı devam eden projelerden olan Gelibolu-Gökbüvet projesi gerçekleştirildiğinde ise Evreşe-Kavak Ovasındaki toplam 9973 Ha. arazi cazibe ve pompaj marifetiyle sulanacaktır. İlimizde 2003 yılında inşaa halinde olan projeler toplamı Ha. olup, bu projelerin inşaalarının %65 i tamamlanmıştır 8. İlde 2002 yılı sonu itibarı Çanakkale Atikhisar Barajı ve sulama kanalları ile 6850 Ha., Gökçeada İlçesinde de Çınarlı Ovası sulama kanalları ile 820 Ha.,Bayramiç Tülüler Pompaj Sulaması ile 257 Ha., Bayramiç-Ezine ve Kumkale Ovası Sulaması ile Ha., Biga Ovası Sulaması ile 2600 Ha. ve Küçüksu Gölet ve yerüstü sulaması ile de Ha. Tarım arazisi sulanmaktadır. Bununla beraber İl genelinde; Topraksu Kooperatifinin pompaj ile aldığı yeraltı suları ile 380 Ha., Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü gölet ve yerüstü sulama şebekeleriyle Ha. ve halkın kendi çabasıyla da Ha. tarım arazisi cazibe ile sulanmaktadır. İl geneli toplam sulama miktarı hektardır 9. Akarsular: Çanakkale ili içerisindeki akarsuların düzenli rejimleri yoktur, hemen hepsi, sonbahar yağmurlarında ve yüksek kesimlerdeki karların erimeye başladığı Nisan ve Mayıs aylarında kabarmaktadır. Bunun dışındaki sürelerde akarsu debileri dakikada bir kaç litreye kadar düşmektedir Gelibolu Yarımadasındaki (Avrupa Yakası ) Kavak Çayı hariç İldeki tüm akarsular Kazdağlarından doğmaktadır. Bunların başlıcaları ; Tuzla Çayı (52 Km), Menderes Çayı (110 Km), Sarıçay (40 Km), Kocabaş Çayı (80 Km), Mıhlı Çay (12 Km), Kavak Çayı (50 Km) dır. Bu akarsuların yanında Umurbey ve Bayramdere Çayları yaz akış rejimine sahip olan akarsu kaynaklarındandır. İl sınırları içindeki hemen hemen tüm akarsu kaynakları; DSİ Genel Müdürlüğünün işletmeye aldığı büyük su işlerinde ana su kaynağı olarak rol oynamaktadır. Bununla beraber Merkez İlçeye içme suyu kaynağı teşkil eden Atikhisar Barajı Sarıçay üzerinde kurulmuştur. Yine ileride yıllarda Bayramiç ilçesi ve civar yerleşim merkezlerine içme suyu sağlayacak olan Bayramiç Barajı da Menderes Çayı üzerinde bulunmaktadır. Aşağıdaki tabloda ilin başlıca akarsuları ve su potansiyelleri belirtilmiştir 10. Tablo 9 Çanakkele ili Akarsuları Bilgileri Akarsuyun Adı, Mensabı Min. Debi Max. Debi Menşei Menderes Çayı Çanakkale Boğ Kaz Dağı Tuzla Çayı Ege Denizi Kaz Dağı Sarı Çayı Çanakkale Boğ Kaz Dağı Kocabaş Çayı Marmara Denizi Kaz Dağı Mıhlı Çayı Ege Denizi - 75 Kaz Dağı Kavak Çayı Saroz Körfezi Koru Dağı Kaynak: Çanakkale İl Çevre Durumu, Çanakkale İl Çevre Durum Raporu, Çanakkale İl Çevre Durum Raporu, Çanakkale İl Çevre Durum Raporu,

52 Proje Alanında bulunan yüzeysel su kaynakları: Proje sahasında mevsimsel akışlı Sarp Dere bulunmaktadır. Sözkonusu dere beton büzlerle derive edilecek olup, ilgili derivasyon projesi projenin inşaatına başlamadan hazırlatılıp DSİ ye onaylatılacaktır. İnşaat işlemleri DSİ den gerekli izinler alındıktan sonra başlayacaktır. Buna ek olarak proje yeri yakın çevresinde bulunan dereler ve proje alanına mesafeleri aşağıdaki gibidir; - Bilalyeri Deresi, 225 m, mevsimsel akışlı - Söğütlüyalı Deresi, 610 m, mevsimsel akışlı - Büyükasmalı Deresi, 925 m, mevsimsel akışlı - Çakallık Deresi, 225 m, mevsimsel akışlı - Çallı Deresi, 888 m, mevsimsel akışlı - Kocakuş Deresi, 366 m, mevsimsel akışlı III.5.Flora ve Fauna [Arazi çalışmalarının vejetasyon dönemi dikkate alınarak, hangi dönemde yapıldığının belirtilmesi, her bir türün hangi yöntemle (literatür, gözlem, anket v.s) tespit edildiğinin belirtilmesi, Bölgedeki dağılımları ve bolluk miktarları, Koruma Statü lerinin ve RDB (kırmızı liste) Listesinin verilmesi, IUCN kriterlerine göre tehdit kategorilerinin değerlendirilmesi, uluslararası anlaşmalara göre (Bern Sözleşmesi Ek-1 ve Ek-2 ile) koruma statülerinin listelenmesi, literatür çalışmalarında güncel kaynakların kullanılması, Endemik flora türlerinin belirlenmesi için kullanılan TÜBİTAK Türkiye Bitkileri Veri Sistemi (TUBİVES) eski olup, bunun yerine turkherb.ibu.edu.tr web adresinde bulunan ve güncel olan Türkiye Bitkileri Veri Serisinin kullanılması, Faunanın tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Merkez Av Komisyonu Kararlarına göre incelemesinin yapılması, tarih ve sayılı Resmi gazetede yayınlanan ve tarih ve tarihli Resmi Gazetede değişiklikleri yayınlanan Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği hükümlerine göre incelenmesinin yapılması, Sulak alanlar kapsamına giren her türlü çalışmada Ek II Formunun doldurularak Valiliğe başvuru yapılacak ve Bakanlıktan gerekli sulak alan izni alınacaktır ifadesinin konulacağına dair, Proje alanı yakın çevresinde bulunan mevcut fauna ve flora türlerine ait tabloların l,iteratür çalışması ve arazi çalışmaları sonuçlarının beraber verilerek hazırlanması, İnşaat ve işletme aşamasında 2872 sayılı Çevre Kanunu, 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu ve Yönetmeliklerine,Bern Sözleşmesi hükümlerine, taraf olduğumuz CITES Sözleşmesi karalarına uyulacağına dair taahhütlerin ÇED Raporunda yer alması, Flora Proje alanı, Davıs in grid sistemi (flora of Turkey and the East Aegen Islands) açısından bakıldığı zaman A-1 karesinde, Akdeniz Bölgesi (Doğu Akdeniz alt bölgesi), Batı Anadolu bölgesine girmektedir. Aşağıda Şekil-16 da grid sistem üzerinde Türkiye nin fitocoğrafik bölgeleri, Şekil 17 de ise proje sahasının vejetasyon formasyonları görülmektedir: 34

53 Proje alanı Şekil 15 Türkiye Fitocoğrafya Bölgeleri (Davis P.H, Harper P.C. and Hege, I.C. (eds.), Plant Life of South-West Asia. The Botanical Society of Edinburgh) Kısaltmalar: EUR.-SIB (EUX) : Avrupa-Sibirya Bölgesi (Öksin alt bölgesi); Col: Öksin alt bölgesinin Kolşik sektörü. MED. : Akdeniz Bölgesi (Doğu Akdeniz alt bölgesi); W.A. : Batı Anadolu bölgesi; T. : Toros bölgesi; A. : Amanus bölgesi IR.-TUR. : İran-Turanien Bölgesi; C.A. : İç Anadolu; E.A. : Doğu Anadolu (Mes: Mezopotamya) X. : Muhtemelen Avrupa-Sibirya bölgesinin Orta Avrupa/Balkan alt bölgesi > Avrupa-Sibirya penetrasyonları > Akdeniz penetrasyonları Proje alanı Şekil 16 Proje Sahası Vejetasyon Formasyonları 35

54 Vejetasyon Bitki Coğrafyası, bitki türlerinin dünyadaki dağılış biçimleri ile coğrafi özellikler arasındaki ilişkileri araştıran bilim dalıdır. Bu bilim dalına göre dünya 37 ayrı flora bölgesine ayrılmıştır. Türkiye, bu açıdan incelendiğinde 3 farklı floristik bölgenin kesiştiği ender coğrafyalardan biridir. Bu floristik bölgeler Akdeniz, İran-Turan ve Avrupa-Sibirya dır. Faaliyet sahasının içerisinde bulunduğu bölge, Akdeniz Bölgesi nin Batı Anadolu alt bölgesinde yer almaktadır. Yukarıdaki şekilden anlaşılacağı üzere alanın hakim bitki örtüsü meşedir. Çalışma Yöntemi Proje alanı ve çevresinin karasal florasını tespit edebilmek için Mayıs 2013 tarihinde arasında arazi gözlemi yapılmış, ve bu arazi gözlemi literatür taraması ile desteklenmiştir. Yapılan bu çalışmalar sonucu faaliyet alanı ve yakın çevresinde tespit edilen türler Tablo 13 de verilmiştir. Bu çalışmada, türlerin hangi fitocoğrafik bölge elementine ait olduğu, endemizm durumu, yaşama ortamı (habitatları) ve alanda ne sıklıkta bulunduğu belirtilmiş; ulusal ve uluslararası tehlike kategorilerine göre değerlendirilmesi yapılmıştır. Literatür çalışmaları esas olarak Türkiye Bitkileri Veri Servisi (TUBİVES)( ve Davis.P.H, Flora Of Turkey And The East Aegean Islands, Vol.1-10,Edinburg( ) adlı kaynaklardan yararlanılarak yapılmıştır. Ulusal ve uluslararası ölçekte koruma altına alınmış türleri belirleyebilmek için Red Data Book of Turkish Plants (Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı-Türkiye Tabiatını Koruma Derneği, Van 100. Yıl Ünv./Ankara, 2000), isimli eser kullanılmış; BERN, Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi(1984), CITES Sözleşmesi, IUCN Nesli Tükenme Tehlikesi Altında Olan Türlerin Kırmızı Listesi, 2008 ( sözleşme ve listelerinden tarama yapılmıştır. Bitkilerin Türkçe karşılıkları ise Türkçe Bitki Adları Sözlüğü (Baytop,1994) adlı eserlerden faydalanılarak verilmiştir. 36

55 Tablo 10 Flora Listesi FLORA TABLO FAMİLYA TÜR TÜRKÇE İSİM YÖRESEL İSİM FİTOCOĞRAFİK BÖLGE LOKALİTE BERN E GÖRE BİTKİNİN TESPİT ŞEKLİ ROSACEAE Rubus sanctus Böğürtlen m - L X X X X HABİTAT ÖRTÜŞ BOLLUK (Braun- Balanquet Metodu) END L B Y TEHLİKE SINIFI ROSACEAE Sarcopoterium spinosum Aptes Çakır dikeni Akdeniz m - L, A X X X X bozan otu RANUNCULACEAE Consolida orientalis Mor çiçek Mevzek otu İran-Turan m - L X X RANUNCULACEAE Adonis flammea Kızıl Çin lalesi Akdeniz m - L X X kanavcı otu RANUNCULACEAE Ranunculus arvensis Düğün - Akdeniz m - L, A X X çiçeği CRUCİFERAE Thlaspi perfoliatum - Avrupa-Sibirya m - L X X X CRUCİFERAE Cardaria draba Kedi otu - Avrupa-Sibirya m - L, A X X X CRUCİFERAE Raphanus raphanistrum Turp otu - Avrupa-Sibirya m - L, A X X X BORAGİNACEAE Anchusa azurea ssp. Sığır dili Güriz İran-Turan m - L X X X azurea CARYOPHYLLACEAE Cerastium glomeratum - - Avrupa-Sibirya m - L, A X X X COMPOSİTAE Bellis perennis Koyungözü Çayır Avrupa-Sibirya m - L, A X X X papatyası COMPOSİTAE Calendula arvensis Nergis Altıncık Avrupa-Sibirya m - L X X COMPOSİTAE Cirsium creticum - - Akdeniz m - L X X X COMPOSİTAE Cichorium intybus Hindiba Yabani Akdeniz m - L X X X X Hindiba COMPOSİTAE Crepis sancta m - L X X X X COMPOSİTAE Artemisia campestris Kara yavşan m - L, A X X X 37

56 FLORA TABLOSU FAMİLYA TÜR TÜRKÇE İSİM YÖRESEL İSİM FİTOCOĞRAFİK BÖLGE LOKALİTE BERN E GÖRE BİTKİNİN TESPİT ŞEKLİ HABİTAT ÖRTÜŞ BOLLUK (Braun- Balanquet Metodu) END L B Y CUPRESSACEAE Juniperus oxycedrus Katran ardıcı m - L, A X X X X ssp.oxycedrus BETULACEAE Alnus glutinosa Kızıl ağaç Kızıl söğüt Avrupa-Sibirya m - L X X X TEHLİKE SINIFI BORAGİNACEAE Heliotropium Siğil otu - Akdeniz m - L X X X hirsutissimum CİSTACEAE Cistus creticus Pamuk otu Karağı Akdeniz m - L, A X X ERİCACEAE Arbutus andrachne Hartlap Sandal ağ Akdeniz m - L X X X ERİCACEAE Erica manipuliflora Piren Süpürge ağ Akdeniz m - L X X X ERİCACEAE Erica arborea Süpürge ağ Funda Akdeniz m - L, A X X X X UMBELLİFERAE Eryngium campestre Göz dikeni - Akdeniz m - L, A X X X X UMBELLİFERAE Ammi visnaga Diş otu - Akdeniz m - L, A X X UMBELLİFERAE Ferulago humilis Kişniş - Akdeniz m - L, A X X X UMBELLİFERAE Torilis arvensis ssp.elongata - - Akdeniz m - L X X DİPSACACEAE Dipsacus laciniatus Fesçi tarağı Çiğ İran-Turan L X X X X GERANİACEAE Erodium ciconium m - L X X X X LEGÜMİNOSAE Lathyrus cicera m - L X X X LEGÜMİNOSAE Melilotus alba Kokulu yonca - Avrupa-Sibirya m - L X X LEGÜMİNOSAE Medicago falcata m - L X X X X 38

57 FLORA TABLOSU FAMİLYA TÜR TÜRKÇE İSİM YÖRESEL İSİM FİTOCOĞRAFİK BÖLGE LOKALİTE BERN E GÖRE BİTKİNİN TESPİT ŞEKLİ HABİTAT ÖRTÜŞ BOLLUK (Braun- Balanquet Metodu) END L B Y LEGÜMİNOSAE Trifolium angustifolium m - L, A X X X X TEHLİKE SINIFI LEGÜMİNOSAE Trifolium campestre Kır üçgülü - Akdeniz m - L, A X X X SOLANACEAE Atropa belladonna Avrat otu - Avrupa-Sibirya m - L, A X X LABİATAE Ziziphora capitata - - İran-Turan m - L X X LABİATAE Marrubium vulgare Köpek Boz ot Avrupa-Sibirya m - L, A X X X X Otu LABİATAE Prunella vulgaris Yara otu - Avrupa-Sibirya m - L X X X X X LİLİACEAE Asphodelus aestivus Çiriş otu Yalancı çiriş Akdeniz m - L, A X X LİLİACEAE Muscari comosum Dağ sümbülü Akdeniz m - L X X X X LİLİACEAE Asparagus acutifolius Tilkişen Kuşkonmaz Avrupa-Sibirya m - L X X X X GRAMİNEAE Alopecurus setarioides - - Akdeniz - - L, A X X GRAMİNEAE Avena barbata Yabani yulaf - İran-Turan m - L, A X X X GRAMİNEAE Bromus tectorum - - Avrupa-Sibirya m - L X X GRAMİNEAE Hordeum bulbosum m - L X X X X GRAMİNEAE Koeleria cristata m - L X X X GRAMİNEAE Lolium perenne - - Avrupa-Sibirya m - L X X X GRAMİNEAE Phragmites australis - - Avrupa-Sibirya m - L X X 39

58 FAMİLYA TÜR TÜRKÇE İSİM YÖRESEL İSİM FİTOCOĞRAFİK BÖLGE FLORA TABLOSU LOKALİTE BERN E GÖRE BİTKİNİN TESPİT ŞEKLİ HABİTAT ÖRTÜŞ BOLLUK (Braun- Balanquet Metodu) END L B Y RHAMNACEAE Paliurus spina-cristi Karaçalı Çalı dikeni Akdeniz m - L, A X X TEHLİKE SINIFI SALİCACEAE Salix alba Ak söğüt Köy söğüdü Avrupa-Sibirya m - L X X FAGACEAE Quercus coccifera Kermes meşesi - Akdeniz m - L, A X X X X FAGACEAE Quercus ilex Pırnal meşesi - Akdeniz m - L, A X X X PİNACEAE Pinus brutia Kızılçam - Akdeniz m - L, A X X X X HABİTAT SINIFLARI TEHLİKE SINIFLARI ÖRTÜŞ BOLLUK DERECELERİ END. (ENDEMİZM) 1. Kültür Alanları(Bağ, bahçe v.b.) Ex : Tükenmiş-Extinct Endemik Türler(Tükenmiş) 1. Çok Nadir L : Lokal Endemik 2.Yol kenarı Ew : Doğada Yok Olmuş Endemik Türler (Doğada Tükenmiş) 2. Nadir B : Bölgesel End. 3.Maki-çalı CR : Kritik Olarak Tehlikede Olan Endemik Türler 3. Orta Derecede Bol Y : Yaygın End. 4.Orman EN : Tehlike Altında Endemik Olmayan Türler (Tehlikede) 4. Bol 5. Kuru çayır, taşlık alan VU : Hasar Görebilir Türler 5. Çok Bol veya Saf Populasyon Oluşturmakta 6. Su kenarı, nemli alan LR : Düşük Riskli Bitkiler (Az Tehdit Altında) cd : Yukarıdaki Kategorilerin herhangi Birine Girmeyen Fakat Bunun Yanında Taksona Özgü veya Habitata Özgü Koruma Programı Olan Bitkiler (Koruma Önlemi Gerektiren) nt : Tehdit Altına Girebilir BİTKİ TESPİTİNİN NASIL YAPILDIĞI LOKALİTE : Bitkinin tam adresi lc : En Az Endişe verici (Herhangi bir koruma gerektirmeyen ve tehdit altında olmayan) A : Arazi Çalışması Sonucu ve yüksekliği DD : Bitkinin tehdit altında olmasından çok bitki hakkında daha fazla bilgi toplanması gerekli bitkiler L : Literatür Taraması Sonucu NE : Değerlendirilmeyen A, L : Arazi Çalışması ve Literatür Taraması YÖRESEL İSİM : Türk Dil Kurumu Yayını Türkçe Bitki Adları Sözlüğü refarans olarak alınabilir KAYNAK :- Davıs, P.H. Flora Of Turkey 1-8, Josef Donner Linz - Red Data Book Of Turkısh Plants Türkiye Tabiatı Koruma Derneği ve Van 100. Yıl Üniversitesi TÜBİVES (Türkiye Bitkileri Veri Servisi) 40

59 Yukarıdaki listeden belirtilen türlerden endemik ve nesli tehlikede olan bitki türlerini tespit etmek için Red Data Book Of Turkısh Plants Türkiye Tabiatı Koruma Derneği ve Van 100. Yıl Üniversitesi 2000 adlı yayın taranmış ve nesli tehlikede olan bitki türüne rastlanmamıştır. Ayrıca Ulusal ve Uluslararası Sözleşmelere göre koruma altına alınmış türler de bulunmamaktadır. FAUNA Faaliyet alanının dahil olduğu bölgede yaşaması muhtemel/tespit edilen yaban hayatı grupları aşağıdaki listelerde belirtilmiştir: 41

60 Tablo 11 Fauna Tablosu/ Kuş Türleri Listesi Latince Adı Türkçe Adı İngilizce Adı EVRDB IUCN END BERN Sözleşmesi AVES KUŞLAR MAK ( ) KAYNAK TAKIM : GAVİİFORMES Dalgıçkuşları FAM : GAVİİDAE Dalgıçkuşlarıgiller Sp : Gavia arctica Kara gerdanlı dalgıç Arctic Loon A.3 LC - Ek-II Ek Liste II L, A TAKIM : PROCELLARİIFORMES Fırtına kuşları FAM : PROCELLARİDAE Yelkovankuşugiller Sp : Puffinus puffinus Siyah gagalı yelkovan Manx Shearwater A.2 LC - Ek-II Ek Liste I L, A TAKM : CHARADRİİFORMES Yağmur kuşları FAM : LARİDAE Martıgiller Sp : Larus melanocephalus Karabaş martı Mediterranean Gull A.4 LC - Ek-II Ek Liste I L, A Sp : Larus ridibundus Karabaş martı Black Headed Gull B.3 LC - Ek-III Ek Liste II L, A, G Sp : Larus argentatus Kuzey gümüş martısı Herring Gull - LC - - Ek Liste II L, A, G TAKIM : FALCONİFORMES Doğanlar FAM : FALCONİDAE Doğangiller Sp : Falco tinnunculus Kerkenez Kestrel A.4 LC - Ek-II Ek Liste II L Sp : Falco naumanni Küçük kerkenez Lesser Kestrel A.3 VU - Ek-II Ek Liste II L TAKIM : CORACİİFORMES Kuzgun kuşları FAM : CORACİIDAE Kuzgungiller Sp : Coracias garrulus Gök kuzgun Europaean Roller A.2 NT - Ek-II Ek Liste I L FAM : UPUPİDAE Çavuşkuşugiller Sp : Upupa epops İbibik Eurasian Hoopoe A.2 LC - Ek-II Ek Liste I L, A TAKIM : GALLİFORMES Tavuklar FAM : PHASİANİDAE Tavuksular Sp : Coturnix coturnix Bıldırcın Quail A.4 LC - - Ek Liste I L TAKIM : STRİGİFORMES Gece Yırtıcıları FAM : STRİGİDAE Baykuşgiller Sp : Athene noctua Kukumav Little Owl A.4 LC - Ek-II Ek Liste II L, A Sp : Otus scops Cüce baykuş Scops Owl A.3 LC - Ek-II Ek Liste II L, A 42

61 AVES Latince Adı Türkçe Adı İngilizce Adı EVRDB IUCN END BERN Sözleşmesi KUŞLAR MAK ( ) KAYNAK TAKIM : COLUMBİFORMES Güvercinler FAM : COLUMBİDAE Güvercingiller Sp : Columba livia Kaya Güvercini Domestis Pigeon A.4 LC - - Ek Liste I L, A, G Sp : Streptopelia decaocto Kumru Türkentaube: A.4 LC - - Ek Liste II L, A Collarede Dove Sp: Streptopelia senegalensis Küçük kumru Laughing Dove A.2 LC - - Ek Liste II L TAKIM : PASSERİFORMES Ötücü Kuşlar FAM : CORVİDAE Kargagiller Sp : Pica pica Saksağan Elster : Magpie Sp : Corvus corax Kara Karga Koikraba : Raven FAM : STURNİDAE Sığırcıkgiller Sp : Sturnus vulgaris Sığırcık Star: Starling FAM : PASSERİDAE Serçegiller - LC - Ek Liste III L, A, G - LC - - Ek Liste II L, A - LC - - Ek Liste II L, A, G Sp : Passer domesticus Ev serçesi Hausperling : - LC - - Ek Liste II L, A, G House Sparrow FAM : ALAUDİDAE Tarlakuşugiller Sp : Galerida cristata Tepeli toygar Crested Lark - LC - Ek-III Ek Liste II L, A Sp : Eremophila alpestris Kulaklı toygar Horned Lark A.3 LC - Ek-II Ek Liste I L FAM : HİRUNDİNİDAE Kırlangıçgiller Sp : Hirundo rustica Kır kırlangıcı Barn Swallow - LC - Ek-II Ek Liste I L, A, G Sp : Delichon urbica Ev kırlangıcı Northern House-martin A.4 LC - Ek-II Ek Liste I L, A, G FAM : PRUNELLİDAE Bozboğazgiller Sp : Prunella modularis Çit serçesi Hedge Accentor - LC - Ek-II Ek Liste I L, A, G FAM : TURDİDAE Ardıçkuşugiller Sp : Saxicola torquata Taşkuşu Common Stonechat - LC - Ek-II Ek Liste I L, A, G Sp : Turdus merula Karatavuk Eurasian Blackbird - LC - Ek-III Ek Liste III L FAM : SYLVİIDAE Ötleğengiller Sp : Hippolais olivetorum Zeytinlik mukallidi Olive-tree Warbler - LC - Ek-II Ek Liste I L, A 43

62 AVES Latince Adı Türkçe Adı İngilizce Adı EVRDB IUCN END BERN Sözleşmesi KUŞLAR MAK ( ) KAYNAK FAM : SYLVİIDAE Ötleğengiller Sp : Sylvia melanocephala Maskeli ötleğen Sardinian Warbler - LC - Ek-II Ek Liste I L Sp : Sylvia communis Çalı ötleğeni Common Whitethroat - LC - Ek-II Ek Liste I L, A, G FAM : REMİZİDAE Çulhakuşları Sp : Remiz pendulinus Çulhakuşları A.2 LC - - Ek Liste II L FAM : EMBERİZİDAE Kirazkuşugiller Sp : Emberiza cia Kayakirazkuşu Rock Bunting - LC - Ek-II Ek Liste I L Sp : Emberiza hortulana Kirazkuşu Ortolan Bunting A.3 LC - Ek-III Ek Liste II L EVRDB MAK ( ) END KAYNAK A G L : European Vertabrate Red Data Book : Merkez Av Komisyonu Kararı : Endemik : Anket (Yöre Halkından Alınan Bilgiler) : Gözlem : Literatür 44

63 Tablo 12 Sürüngen, İkiyaşamlılar ve Memeliler Tür Listesi Latince Adı Türkçe Adı END IUCN BERN Sözleşmesi MAMMALİA MEMELİLER MAK ( ) KAYNAK HABİTAT TAKIM : INSECTIVORA Böcekçiller FAM : ERINACEIDAE Kirpiler Sp : Erinaceus concolor Kirpi - LC - Ek Liste-I L, A, G Fundalık ve çalılıklar TAKIM : CHIROPTERA Yarasalar FAM : RHINOLOPHIDAE Nalburunlu Yarasalar Sp : Rhinolophus hipposideros Küçük Nalburunluyarasa - LC Ek-II Ek Liste-I L, A Orman, ağaçlık, çalılık FAM : VESPERTİLİONİDAE Düz Burunlu Yarasalar Sp : Myotis myotis Dev yarasa - LC - Ek Liste-I L, A Açık araziler, yerleşim yerleri Sp : Nyctalus noctula Akşamcıyarasa - LC Ek-II Ek Liste-II L Her tarafta, orman ve dışı alanlarda FAM : MOLOSSİDAE Kuyruklu Yarasalar Sp : Tadorida teniotis Kuyruklu Yarasa - - Ek-II - L Kayalık yerler, taş ocakları, kovuklar, yerleşim yerleri TAKIM : RODENTİA Kemiriciler FAM : SPALACİDAE Kör fareler Sp : Spalax leucodon Kör fare DD - - L, A Verimli alanlarda, bağ ve bahçelerde REPTİLİA SÜRÜNGENLER TAKIM : CHELONİA Kaplumbağalar FAM : TESTUDİNİDAE Tosbağalar Sp : Testudo graeca Tosbağa VU Ek II - G, A, L Kumlu, taşlı araziler, bazen de bağ ve bahçe içinde FAM : EMYDİDAE Nehir kaplumbağaları Sp : Emys orbicularis Benekli kaplumbağa LR/nt Ek-II Ek Liste-I A, L, G Durgun ve akar sular TAKIM : SQUAMATA Kertenkeleler ALT TAKIM : LACERTİLİA Kertenkeleler FAM : LACERTİDAE Asıl Kertenkeleler Sp : Lacerta saxicola Kaya kertenkelesi LC Ek-III - L Orman içlerindeki çıplak ve açık araziler, taşlık, kayalık yerler FAM : ANGUINIDAE Yılanımsı Kertenkeleler Sp : Ophisaurus apodus apodus Oluklu Kertenkele - - Ek-II Ek Liste-I L Fundalık ve taşlık bölgeler, özellikle yamaçlarda ALT TAKIM : OPHİDİA Yılanlar FAM : COLUBRİDAE Sp : Natrix natrix persa Küpeli Suyılanı - LR/lc Ek-III Ek Liste-I L, A Suya yakın taşlık ve çayırlık yerlerde Sp : Coluber caspius Hazer Yılanı - - Ek-III Ek Liste-I L Karasal yaşayan yılanlardır. FAM : GEKKONİDAE Ev Kelerleri CİNS : Hemidactylus 45

64 Sp : Hemidactylus turcicus turcicus Geniş Parmaklı Keler - - Ek-III Ek Liste-I L Taşların altında, kayalar arasında, evlerde de yaşarlar Latince Adı Türkçe Adı END IUCN BERN Sözleşmesi MAK ( ) KAYNAK HABİTAT AMPHIBIA AMFİBİLER TAKIM : ANURA Kuyruksuzkurbağalar ALTTAKIM : PROCOELA FAM : BUFONİDAE Karakurbağaları CİNS : Bufo Sp : Bufo bufo Siğilli Kurbağa - LC Ek-III - L, A, G Karada, taşların altında, toprakların içinde yaşarlar ALTTAKIM: SALAMANDROİDEA FAM : SALAMANDRİDAE Sp : Triturus karelinii Pürtüklü semender - LC Ek-II - L Durgun, çok yavaş akan, bitkisi bol yerler ALTTAKIM : ANOMOCOELA FAM : PELOBATİDAE Sarımsaklı kurbağalar Sp : Pelobates syriacus Toprak kara kurbağası LC Ek-II - L, G Toprak içerisinde gizlenerek yaşar ALTTAKIM : DİPLASİOCOELA FAM : RANİDAE Su kurbağaları Sp : Rana ridibunda ridibunda Esas su kurbağası LC - - L, G Bitkisi bol, durgun ve sığ suların içinde, kıyılarında, su üzerine çıkmış yaprakların üzerinde Gözlem İstasyonu : Faaliyet Alanı ve Çevresinde Yapılan Arazi Çalışmalarında Türlerin Tespit edildiği Noktalar veya Alanlar HABİTAT : Tespit Edilen Türün Yaşadığı Alan Özelliği 46

65 Yukarıda belirtilen türlerin uluslar arası ticareti ile ilgili Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslar arası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES) incelenmiştir. Bölgenin flora listesi içerisinde bu sözleşmede yer alan tür veya alttürler bulunmamaktadır. Yine bölgenin fauna listesi içerisinde ise bu sözleşmede yer alan ve bölgede de yaşama ortamı bulunan 1 tür tespit edilmiştir. Bu tür : Columba livia (kaya güvercini)(ek III) dır. Buna göre; Ek III Kapsamındaki Türlerin Örneklerinin Ticaret Mevzuatı Madde V - 1. Ek III kapsamındaki türlerin örneklerini konu alan her türlü ticaret, işbu Madde nin şartlarına uygun olarak yapılacaktır. 2. Herhangi bir türü Ek III kapsamında dahil etmiş olan bir Devlet ten söz konusu türü herhangi bir örneğinin ihraç edilebilmesi için önceden ihracat izni alınması ve bu iznin ibraz edilmesi şarttır. Bu ihracat izni ancak, aşağıdaki şartlar yerine getirildiği takdirde verilecektir. (a) İhracat işlemini yapan Devlet in Yönetim Mercii nin, söz konusu örneğin ilgili Devlet in hayvan ve bitki varlığının korunmasına ilişkin yasaları ihlal edilmeksizin elde edilmiş olduğuna kanaat getirmesi; (b) Canlı bir örnek söz konusuysa, ihracat işlemini yapan Devlet in Yönetim Mercii ni sözkonusu örneğin yaralanma, sağlık bakımından zarar görme ve zalimce davranışa maruz kalma rizikosunu en aza indirecek şekilde hazırlanacağına ve sevk edileceğine kanaat getirmesi. 3. Ek III kapsamındaki bir türün herhangi bir örneğinin ithal edilebilmesi için, işbu maddenin 4üncü paragrafının uygulandığı durumlar hariç, menşe şahadetnamesi ile söz konusu örnek ilgili türü Ek III kapsamına dahil etmiş olan bir Devlet ten ithal edilecekse ihracat izninin öncede ibraz edilmesi şarttır. 4. Reeksport durumunda, o örneğin reeksportu yapan Devlet te işlem gördüğüne veya Devlet ten reeksport edildiğine ilişkin olarak reeksport yapan Devlet in Yönetim Mercii tarafından verilen bir belge, ithalatı yapan Devlet tarafından söz konusu örnek bakımından işbu Sözleşme nin hükümlerine uyulmuş olduğunun kanıtı olarak kabul edilecektir. Yukarıda belirtilen türlerden koruma altına alınan türleri belirlemek için Türk Çevre Mevzuatı Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi ve ekleri incelenmiştir. Bern sözleşmesine göre koruma altına alınmış türler gösterilmiştir. Bern Sözleşmesine göre koruma altına alınan fauna türleri iki kategoriye ayrılmıştır. II III Kesin olarak koruma altına alınan türler Korunan türler Bern Sözleşmesi Madde 6 hükümleri Her Âkit Taraf, II no.lu ek listede belirtilen yabani fauna türlerinin özel olarak korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu türler için özellikle aşağıdaki hususlar yasaklanacaktır: a) Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri; b) Üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek; c) Yabani faunayı, bu Sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde, özellikle üreme, geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek; d) Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu yumurtaları alıkoymak; 47

66 e) Bu madde hükümlerinin etkinliğine katkı sağlayacak hallerde, tahnit edilmiş hayvanlar ve hayvandan elde edilmiş kolayca tanınabilir herhangi bir kısım veya bunun kullanıldığı malzeme dahil, bu hayvanların canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti Bern Sözleşmesi Madde 7 hükümleri 1 - Her Âkit Taraf, III no.lu ek listede belirtilen yabani faunanın korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. 2 - III no.lu ek listede belirtilen yabani faunanın her türlü işletme şekli, 2. maddenin şartları gözönünde tutularak, populasyonlarının varlığını tehlikeye düşürmeyecek şekilde düzenlenmiş olacaktır. 3 - Alınacak önlemler; a)kapalı av mevsimlerini ve/veya işletmeyi düzenleyen diğer esasları, b)yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla, uygun durumlarda, işletmenin geçici veya bölgesel olarak yasaklanmasını, c)yabani hayvanların canlı ve cansız olarak satışının, satmak amacıyla elde bulundurulmasının ve nakledilmesinin veya satışa çıkarılmasının uygun şekilde düzenlenmesi hususlarını, kapsayacaktır. IUCN e göre koruma altına alınan fauna türleri şu şekilde sınıflandırılmıştır EX (Extınct) EW (Extinct in the Wild) CR (Critically Endangered) EN (Endangered) VU(Vulnerable) NT(Near Threatened) LC(Least Concern) DD (Data Deficient) NE (Not Evaluated) Nesli tükenmiş olan takson (Tükenmiş) Doğada yok olmuş takson(doğada Tükenmiş) Kritik olarak tehlikede olan takson(kritik) Tehlike altında olan takson(tehlikede) Neslinin doğada tükenme riskinin yksek olduğu takson(duyarlı) Tehdit altına girebilir (Tehdite Yakın) Geniş yayılışlı ve nüfusu yüksek olan takson (Düşük Riskli) Yeterli bilgi bulunmadığı için yayılışına ve/veya nüfus durumuna bakarak tükenme riskine ilişkin bir değerlendirme yapmanın mümkün olmadığı takson (Yetersiz Verili) Değerlendirilmemiş takson (Değerlendirilmemiş) Türkiye nin Kuşları (KİZİROĞLU, 1989) adlı esere dayanarak Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan ve proje alanı çevresinde tanımlanan bazı kuş türleri Red Data Book (ERZ, 1977; HEINWALD et all., 1981; BAYERISCHE STAATSMINISTEIUM 1982 a and b; GEEP 1984) kategorilerine göre şu şekilde sınıflandırılmıştır: A.1 Nesli tehlikede olanlar A.2 Şiddetli tehdit altında olanlar A.3 Tehdit altındakiler A.4 Potansiyel olarak tehlike sinyali verenler B Kategorileri Geçici-Transit türler T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü nün Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Merkez Av Komisyonu nun Av Dönemi kararına göre aşağıdaki tabloda gösterilen kategoriler sınıflandırılmıştır. 48

67 Ek Liste- I Ek Liste-II Ek Liste-III Çevre ve Orman Bakanlığı nca koruma altına alınan yaban hayvanları Merkez Av Komisyonu nca koruma altına alınan av hayvanları Merkez Av Komisyonu nca avına belli edilen sürelerde izin verilen av hayvanları Projeden ve Çalışmalardan Etkilenecek Canlılar İçin Alınması Gereken Koruma Önlemleri İnşaat Aşaması Faaliyetin inşaat aşaması sırasında yapılacak faaliyetler (kazı, dolgu, yol açma vb.) nedeniyle bir miktar bitki örtüsü kaybı söz konusu olacaktır. Proje sahasında tespit edilen bitki türleri Tablo 13 de verilmiştir. Buna göre alanda endemik bitki türü tespit edilmemiştir. Projenin inşaat aşaması sırasında oluşacak toz nedeniyle vejetasyon yapısında bozulmalar meydana gelebilecektir. Bunu önlemek için çalışma süresince çalışma yapılan kamyonların hareket alanlarında ve iş makinelerinin çalışma alanlarında arazöz ile spreyleme sulama yapılarak alanlar nemlendirilecektir. İşletme aşamasında ise kül depolama alanına getirilen külün tozumasını engellemek için de suyla spreyleme yapılacaktır. Faaliyetin inşaat aşamasında oluşacak gürültü nedeniyle karasal fauna elemanları alandan geçici olarak uzaklaşacaktır. Ancak gürültü seviyelerinden etkilenmesi beklenen memeli ve kuş türlerinin kullanabileceği alternatif habitatlar proje alanının yakın çevresinde mevcuttur. Tespit edilen Reptilia (sürüngenler) elemanları ise genel olarak bölgede yayılım gösteren türlerdir. Faaliyet kapsamında BERN Sözleşmesi, CITES Sözleşmesi hükümlerine ve Merkez Av Komisyonu Kararları na riayet edilecektir. Bunların yanı sıra; Projenin inşaat aşamasında oluşacak evsel nitelikli katı atıklarla ilgili tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uyulacaktır tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Arazi hazırlama ve inşaat aşamasında kazı işlemi yapılacaktır. Kazı işlemlerinde toprak yüzeyinden bitkisel toprak sıyrılacak olup, bu toprak geçici olarak ilgili yönetmeliklerde verilen standartlara göre depolanarak inşaat işlemlerinin tamamlanmasından sonra peyzaj amaçlı olarak kullanılacaktır. Bitkisel toprak dışında alınacak hafriyat, dolgu ve arazi tesviye işlemlerinde kullanılacak, arta kalan kısım ise yine çevre düzenleme ve peyzaj çalışmalarında değerlendirilecektir. Proje sahasında hafriyat atığı malzemeler olması durumunda ise tarih ve sayılı Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Depolama sahasının dışında yağış dolayısıyla akışa geçen yüzey suyunun, depolama sahasına girmesini engellemek amacıyla kuşaklama kanalı planlanmaktadır. Kuşaklama kanalı sayesinde yüzey suyu depolama sahasına girmeden tahliye edilecektir. Kuşaklama kanalı depolama tesislerini çevreleyecek şekilde arazinin 49

68 topoğrafyasına uygun şekilde yerleştirilecektir. Kuşaklama kanalında toplanan yüzey suları seddelerin mansabında dereye deşarj edilecektir. Sızıntı sularının da depolama alanında kül alanına girmesi önlenecek ve sızıntı suyu toplama havuzu yapılacaktır. Bu havuzun depolama hacmi 4.463,50 m 3 olacaktır. Sızdırmaz nitelikte olması planlanan sızıntı suyu toplama havuzunda toplanan su, külün tozumasını engellemek amacıyla külün nemlendirilmesinde kullanılacaktır tarih sayılı Resmi Gazetede yayınlanan ve tarih ve tarihli Resmi Gazete de değişiklikleri yayınlanan Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği hükümlerine göre Sulak alanlar kapsamına giren her türlü çalışmada Ek- II Sulak Alan Faaliyet Başvuru Formu doldurulup izin alınacaktır. Faaliyet sahasında iş makinelerinin çalışması sonucu kullanacakları yakıta bağlı emisyon oluşumu söz konusu olacaktır. İş makineleri için hesaplanan kütlesel debi değerleri çok küçük olduğundan mevcut hava kalitesine olumsuz bir etkisi olmayacaktır. Proje sahasında çalışacak araçların yakıt sistemleri sürekli kontrol edilecek, Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yayımlanan 4 Nisan 2009 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. III.6.Meteorolojik ve İklimsel Özellikler.[Bölgeye ait Uzun Yıllar Gözlem Kayıtları dikkate alınarak grafikleriyle; Sıcaklık, yağış, nem dağılımları ile buharlaşma durumu, bölgenin sayılı günler dağılımı(sisli, kar yağışlı, karla örtülü günler ve en yüksek kar örtüsü kalınlığı)], Bölgenin rüzgar dağılımı(zaman, yön ve hız dikkate alınarak grafikleri ile birlikte), şiddetli yağış analizleri ve değerlendirmeleri ve sızıntı suyu ile ilgili değerlendirmelerin buna göre yapılması, İlin Meteorolojik Özellikleri Çanakkale ilinde Akdeniz ve Karadeniz geçiş iklimi özelliği gösterir. Genel karakteriyle Akdeniz iklimi özelliklerini yansıtır. Bunun yanında daha kuzeyde bulunması nedeniyle kışları ortalama sıcaklık daha düşüktür. Kuzey Rüzgarlarının ve soğuk dalgalarının Balkanlar üzerinden sarkması ve bunun önünde doğal engellerin bulunması nedeniyle, yılın büyük bir kısmı rüzgarlı geçmektedir. Çanakkale Meteoroloji İstasyonu 41 yıllık ( arası) onaylı gözlem kayıt bilgileri Ek-13 de bu verilerden yararlanılarak hazırlanan meteorolojik verileri gösterir tablo ve grafiklerde aşağıda verilmektedir. Bölgenin Genel İklim Şartları Basınç: yılları arası Çanakkale Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama basınç 1.015,77 hpa dır. Bugüne kadar gözlemlenmiş maksimum basınç 1.041,6 hpa ile Ocak ayında, minimum basınç ise 987,9 hpa ile Mart ayındadır. 50

69 Tablo 13 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Basınç(hPa) Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Ortalama Basınç (hpa) 1019,3 1017,6 1016,3 1013, ,9 1011,8 1012,5 1015,5 1018,1 1018, Maksimum Basınç (hpa) 1041,6 1038,6 1039,1 1031,8 1024,4 1022,9 1021,5 1021,2 1027,1 1029,5 1034,2 1040,6 Minimum Basınç (hpa) 988, ,9 995,4 1000,2 998,3 1000, ,9 997,7 992,4 990,4 İstasyon Adı: Çanakkale Merkez, Denizden Yüksekliği:6 m., Enlem:40 o 09, Boylam: ' Şekil 17 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Basınç(hPa) Dağılım Grafiği Sıcaklık: yılları arası Çanakkale Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama sıcaklık 15,01 C dir. Bugüne kadar gözlemlenen en düşük sıcaklık -11,20 C ile Şubat ayında, gözlemlenen en yüksek sıcaklık ise 39,00 C ile Temmuz ayındadır. Aşağıda tabloda 41 yıllık verilerden elde edilmiş sıcaklık değerleri verilmiştir. Tablo 14 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Meteorolojik Verilerine Göre Sıcaklık Değişimi Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık Ortalama Sıcaklık ( C) 6,30 6,50 8,40 12,60 17,50 22,40 25,10 24,90 20,80 16,00 11,50 8,10 15,01 Maksimum Sıcaklık ( C) 20,00 21,20 24,20 26,80 32,40 36,80 39,00 38,60 35,40 31,70 25,20 22,20 39,00 Maksimum Sıcaklıkların Ortalaması ( C) 9,60 10,10 12,40 17,10 22,50 27,80 30,60 30,30 26,10 20,50 15,50 11,40 19,50 Minimum Sıcaklıkların 3,30 3,50 5,00 8,70 12,90 17,00 19,70 19,80 16,00 12,10 8,10 5,10 10,93 Ortalaması ( C) Minimum Sıcaklık ( C) -8,80-11,20-8,40-1,30 3,40 8,40 11,60 11,60 6,80 0,40-4,00-7,20-11,20 51

70 Şekil 18 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Maksimum-Minimum Sıcaklık Dağılım Grafiği Şekil 19 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Maksimum-Minimum Sıcaklıkların Ortalaması Dağılım Grafiği Bölgenin Yağış Dağılımı: yılları arası Çanakkale Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık toplam yağış ortalaması 595,70 mm. dir. Yılın en yağışlı ayı 96,90 mm. ile Aralık ayıdır. Bugüne kadar gözlemlenen maksimum yağış miktarı 110 mm. dır. Tablo 15 Çanakkale Yılları Arası Yağış Değerleri Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık Toplam Yağış Ortalama sı (mm) Maksimu m Yağış (mm) 81,00 69,80 67,50 46,30 33,20 20,90 13,10 5,20 19,80 53,20 88,80 96,90 91,5 58, , ,5 65,3 32,2 41,2 101,5 98,2 96,3 Tesis için projelendirilecek taşkın önleme, drenaj kanalları, yer altı ve yerüstü yapıları standart zamanlarda gözlemlenen en büyük yağış değerine göre planlanacaktır. Çanakkale meteoroloji istasyonunda gözlemlenen standart zamanlarda ki en büyük yağış değerleri ve tekerrür eğrileri Ek-13 de verilmiştir. 595, ,0 0 52

71 Nem: yılları arası Çanakkale Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama bağıl nem %21 dir. En düşük nem oranı %1,6 ile Temmuz ve Ağustos aylarında ölçülmüştür. Tablo 16 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Bağıl Nem(%) Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık Ortalama Nem (%) ,00 Minimum Nem (%) 6,3 6,3 5,6 5,2 4 2,3 1,6 1,6 2,6 4,6 5,7 6,4 1,60 Şekil 20 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Bağıl Nem(%) Dağılım Grafiği Sayılı Günler Dağılımı: yılları arası Çanakkale Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık kar yağışlı günler toplamı 8,6, kar örtülü günler 4,2, ortalama sisli günler 7,3, ortalama dolulu günler sayısı 1,9, ortalama günler sayısı 19 gündür. Tablo 17 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Yağışlı, Sisli, Dolulu, Kırağılı Günler Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII TOPLAM Kar Yağışlı Günler Sayısı 2,8 2,5 1,2 0 0,2 1,9 8,6 Kar Örtülü Günler Sayısı 1,4 1,3 0,5 1 4,2 Sisli Günler Sayısı Ortalaması 1, ,5 0, ,4 1,3 1,2 7,3 Dolulu Günler Sayısı Ortalaması 0,3 0,4 0,3 0,3 0,1 0,1 0,1 0,2 0,1 1,9 Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması 5,3 4,5 2,9 0,2 0, Maksimum Kar Kalınlığı: yılları arası Çanakkale Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık maksimum kar kalınlığı 63 cm. ile Ocak ayında ölçülmüştür. Tablo 18 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Maksimum Kar Kalınlığı Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII TOPLAM Maksimum Kar Kalınlığı (cm) Şekil 21 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Kar Örtülü, Sisli, Dolulu ve Kırağılı Günler Sayısı Dağılım Grafiği 53

72 Buharlaşma: yılları arası Çanakkale Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık toplam açık yüzey buharlaşması 1340,6 mm. dir.. Bugüne kadar gözlemlenmiş en yüksek günlük açık yüzey buharlaşması 17,50 mm. ile Temmuz ayında olmuştur. Tablo 19 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Buharlaşma(mm.) Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması (mm) 3,1 4,8 5,3 109,4 165,8 214, ,5 168,4 103,4 42,6 12,7 1340,60 Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması (mm) 7,2 16,5 6 12, ,4 17,5 14,6 12,4 9,2 10 5,2 17,50 Şekil 22 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Buharlaşma(mm.) Dağılım Grafiği Bölgenin Rüzgar Dağılımı: Esme Sayılarına Göre Rüzgar Verileri: yılları arası Çanakkale Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre rüzgarın esme sayıları toplamı aşağıda tabloda verilmiştir. Tablo 20 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Esme Sayıları Toplamı Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık Toplam N Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları NNE Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları NE Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları ENE Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları E Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları ESE Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları SE Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları SSE Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları S Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları SSW Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları SW Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları WSW Yönünde

73 Rüzgarın Esme Sayıları W Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları WNW Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları NW Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları NNW Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları yılları arası Çanakkale Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre 1. Derece hakim rüzgar yönü Kuzey-Kuzeydoğu dan Güney-Güneybatı ya, 2. Derece hakim rüzgar yönü Kuzeydoğu dan Güneybatı ya, 3. Derece hakim rüzgar yönü ise Doğu- Kuzeydoğu dan Batı-Güneybatı ya doğru esmektedir. Aşağıda esme sayılarına göre yıllık rüzgar diyagramı verilmiştir. Şekil 23 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Esme Sayıları Toplamı Diyagramı Tablo 21 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Mevsimlik Esme Sayıları Toplamı AYLAR KIŞ İLKBAHAR YAZ SONBAHAR N Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı NNE Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı NE Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı ENE Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı E Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı ESE Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı SE Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı SSE Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı S Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı SSW Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı SW Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı WSW Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı W Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı WNW Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı NW Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı NNW Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı

74 Şekil 24 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Mevsimlik Esme Sayıları Rüzgar Diyagramı 56

75 57 CENAL ATIK DEPOLAMA SAHASI

76 Şekil 25 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Aylık Esme Sayıları Rüzgar Diyagramı 58

77 Yönlere Göre Rüzgar Hızı Dağılımı: yılları arası Çanakkale Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre rüzgarın esme hızları aşağıda tabloda verilmiştir. Tablo 22 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Yönlere Göre Ortalama Rüzgar Hızları Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII N Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) NNE Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) NE Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) ENE Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) E Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) ESE Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) SE Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) SSE Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) S Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) SSW Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) SW Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) WSW Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) W Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) WNW Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) NW Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) NNW Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) Ortalam a Rüzgar Hızı 2,6 2,8 2,7 2 2,2 2,5 3,2 3,7 3,3 3 2,6 3 2,80 3,7 3,9 3,8 3,1 3,2 3,2 4 4,2 3,7 3,7 3,3 3,6 3,62 2, ,5 2,5 2,5 3,1 3,2 2,7 2,7 2,6 2,8 2,78 2,2 2,1 2,1 2 1,8 1,9 2,3 2, ,9 2,1 2,07 1,9 1,6 2 1,8 1,5 1,5 2 1,7 1,7 1,6 1,7 1,7 1,73 1,7 1,3 1,4 1,3 1,3 1,2 1,3 1,4 1,2 1,3 1,5 1,5 1,37 2,6 3 2,1 1,5 1,3 1,2 1 1,2 1,3 2 2,3 2,6 1,84 5,2 5,5 4,2 3,3 2,3 1,9 2 1,9 2,5 3,7 4,5 5 3,50 5,9 6,1 5,5 4,1 2,9 2,7 2,6 2,8 3,7 4,4 5,5 6,1 4,36 5,7 5,5 5 4,4 3,8 3,5 3,6 3,7 4 4,6 5,4 5,8 4,58 4,5 4,7 4,7 4,7 4 3,8 3,4 4,1 4,6 4,5 4,5 4,8 4,36 3,8 4 3,9 3,7 3,1 2,9 2,8 3,5 3,8 3,7 3,7 3,8 3,56 3,1 3 3,2 3 2,2 2,1 2,4 2,8 2,6 2,8 3,3 3,1 2,80 2,1 2 2,3 1,9 1,9 2,3 3 2,9 2,7 2 2,3 2,3 2,31 1,6 1,7 1,8 1,9 2 2,3 2,8 2,7 2,2 1,8 1,8 1,6 2,02 1,8 1,9 1,9 1,9 2 2,1 2,5 2,8 2,4 2,1 1,8 2 2,10 Şekil 26 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Yönlere Göre Yıllık Ortalama Rüzgar Hızları Diyagramı 59

78 Tablo 23 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Mevsimlere Göre Ortalama Rüzgar Hızları Mevsimler KIŞ İLKBAHAR YAZ SONBAHAR N Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) 2,80 2,30 3,13 2,00 NNE Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) 3,73 3,37 3,80 3,57 NE Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) 2,87 2,67 2,93 2,67 ENE Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) 2,13 1,97 2,20 1,97 E Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) 1,73 1,77 1,73 1,67 ESE Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) 1,50 1,33 1,30 1,33 SE Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) 2,73 1,63 1,13 1,87 SSE Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) 5,23 3,27 1,93 3,57 S Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) 6,03 4,17 2,70 4,53 SSW Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) 5,67 4,40 3,60 4,67 SW Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) 4,67 4,47 3,77 4,53 WSW Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) 3,87 3,57 3,07 3,73 W Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) 3,07 2,80 2,43 2,90 WNW Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) 2,13 2,03 2,73 2,33 NW Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) 1,63 1,90 2,60 1,93 NNW Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) 1,90 1,93 2,47 2,10 60

79 Şekil 27 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Yönlere Göre Mevsimlik Ortalama Rüzgar Hızları Diyagramı 61

80 62 CENAL ATIK DEPOLAMA SAHASI

81 Şekil 28 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Yönlere Göre Aylık Ortalama Rüzgar Hızları Diyagramı 63

82 Aylık Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı: yılları arası Çanakkale Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre ortalama yıllık ortalama rüzgar hızı 3,9 m/sn. dir. Tablo 24 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Aylık Ortalama Rüzgar Hızları Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık Ortalama Rüzgar Hızı Ortalama Rüzgar Hızı (m/sn) 4,4 4,6 4,3 3,8 3,5 3,3 3,8 3,9 3,6 3,9 4,1 4,5 3,9 Şekil 29 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Aylara Göre Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı Maksimum Rüzgar Hızı ve Yönü: yılları arası Çanakkale Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre maksimum rüzgar hızı 38,7 m/sec ile kuzeybatı yönünde Şubat ayında ölçülmüştür. Tablo 25 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Maksimum Rüzgar Hızı (m/sec) ve Yönü SSE SW SSE SSE SSE SSW NW NNE W SSW SSW SSE Fırtınalı Günler, Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı: yılları arası Çanakkale Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre ortalama yıllık toplam fırtınalı günler sayısı 42,1, kuvvetli rüzgazlı günler sayısı 161,6 dır. Tablo 26 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Fırtınalı Günler, Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayıları Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık Topla m 5,6 5,6 5,2 2,5 1,6 1 2,3 2,5 1,8 3,7 4,4 5,9 42,1 12,2 11,8 13,6 12,1 12,6 12,2 16,7 17,8 14,9 13,5 11,4 12,8 161,6 64

83 Şekil 30 Çanakkale Meteoroloji İstasyonu Yılları Arası Fırtınalı Günler, Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayıları Grafiği III.7.Koruma Alanları (Proje Sahası ve Etki Alanında Bulunan Duyarlı Yöreler ve Özellikleri, Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları, Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları, Boğaziçi Kanununa göre koruma altına alınan alanlar, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, içme ve kullanma su kaynakları ile ilgili koruma alanları, Turizm Alan ve Merkezleri ve koruma altına alınmış diğer alanlar), bunların faaliyet alanına mesafeleri, olası etkileri ve harita üzerinde gösterimi, söz konusu işletme alanının orman atrazisi olması nedeni ile orman mühendisi tarafından Orman ile doğal yaşam arasındaki bağ kurularak ormanın yok olması durumunda ortaya çıkabilecek olumsuz sonuçların ve bu sonuçların nasıl bertaraf edilebileceğinin ortaya konulduğu bir raporun hazırlanması, ÇED Yönetmeliği nin EK-V deki Duyarlı Yöreler listesi dikkate alındığında, proje alanı ve çevresinde, 1. Ülkemiz mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar a) 9/8/1983 tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu nun 2. maddesinde tanımlanan ve bu kanunun 3. maddesi uyarınca belirlenen Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları ve Tabiat Koruma Alanları, Söz konusu proje sahası içerisinde 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu nun 2. maddesinde tanımlanan ve bu kanunun 3. maddesi uyarınca belirlenen Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları ve Tabiat Koruma Alanları bulunmamaktadır. b) 1/7/2003 tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Orman Bakanlığı nca belirlenen Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları Söz konusu proje sahası içerisinde 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Orman Bakanlığı nca belirlenen Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları bulunmamaktadır. 65

84 c) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun 3. maddesinin birinci fıkrasının Tanımlar başlıklı (a)bendinin 1.,2.,3. ve 5. alt bentlerinde Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanı olarak tanımlanan ve aynı kanun ile 17/6/1987 tarihli ve 3386 sayılı kanunun (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar, Söz konusu proje alanında kültür varlıkları, tabiat varlıkları, sit ve koruma alanları bulunmamakla beraber en yakın sit alanı yaklaşık (kuş uçuşu mesafe ile) 2 km Priapos Antik kentine (Pegai Kalesine) ait sur kalıntılarının hattıdır. Aşağıdaki şekilde bu hattın proje alanına göre durumunu gösteren uydu haritası verilmiştir: Şekil 31 Atık Depolama Alanının Piapos Antik Kenti ne ait sur hattına göre durumu. Atık Depolama Alanı. Priapos Antik kentine (Pegai Kalesine) ait sur kalıntılarının hattı. Antik kentin bu hattan buruna doğru yerleştiği ön görülmektedir. ç) 22/3/1971 tarihli ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları, Söz konusu proje sahası içerisinde ve yakın çevresinde 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları bulunmamaktadır. 66

85 d) 31/12/2004 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği nin 17., 18.,19. ve 20. maddelerinde tanımlanan alanlar, Proje alanı içerisinde ve yakın çevresinde sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği nin 17., 18.,19. ve 20. maddelerinde tanımlanan alanlar bulunmamaktadır. e) 2/11/1986 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği nin 49. maddesinde tanımlanan Hassas Kirlenme Bölgeleri, Söz konusu yönetmelik yürürlükten kaldırılmış olup, 6 Haziran 2008 tarih ve sayılı Resmi Gazete yayımlanan Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği uyarınca proje alanı ve çevresinde hassas kirlenme bölgesi bulunmamaktadır. f)9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu nun 9. maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından Özel Çevre Koruma Bölgeleri olarak tespit ve ilan edilen alanlar, Proje alanı ve çevresinde Özel Çevre Koruma Bölgesi bulunmamaktadır. g)18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu na göre koruma altına alınan alanlar, Proje alanı ve çevresinde Boğaziçi Kanunu na göre koruma altına alınmış alan bulunmamaktadır. yerler ğ)31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu gereğince orman alanı sayılan Söz konusu proje sahası ile ilgili olarak Çanakkale Orman Bölge Müdürlüğü nden edinilen ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu ile ilgili 1/ ölçekli Meşçere Haritası Ek 14 de verilmiştir. Buna göre; ,772 m 2 olan toplam proje sahasının ,0 m 2 si orman sayılan alanlar üzerinde yer aldığı belirtilmiştir. Proje alanın işletme şekli koru olup, ağaç cinsi kızılçam ve meşedir. Meşçere tipi Ag0(Ağaçlandırma Alanı) ve BM (Bozuk Meşe) şeklindedir. h)4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar, Proje alanı ve çevresinde yapı yasağı getirilmiş alan bulunmamaktadır. ı)26/1/1939tarihli ve 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar, Proje alanı ve çevresinde kanunda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. 67

86 i)25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar, Proje alanı içerisinde ve yakın çevresinde 4342 sayılı Mera Kanunu nda belirtilen alanlar bulunmamaktadır (Bkz. Ek 9: 1/25000 Ölçekli Arazi Kullanım Haritası). j)17/5/2005 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği nde (26/08/2010 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ) belirtilen alanlar, Söz konusu proje sahası içerisinde mevsimsel akışlı Sarp Deresi bulunmaktadır tarih ve sayılı Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği ile tarih ve sayılı Sulak Alanların Korunması Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik te belirtilen hükümler çerçevesinde Ek-2 kapsamında gerekli izinler alınacaktır. 2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli alanlar a) 20/2/1984 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi (BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları, Proje sahası ve çevresinde bu sözleşme gereği koruma altına alınmış alan bulunmamaktadır. b) 12/6/1981 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Akdeniz in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca korumaya alınan alanlar Proje sahası ve çevresinde bu sözleşme gereği koruma altına alınmış alan bulunmamaktadır. ı) 23/10/1988 tarihli ve sayılı Resmi Gazete!de yayımlanan Akdeniz de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol gereği ülkemizde Özel Koruma Alanı olarak belirlenmiş alanlar, Proje sahası ve çevresinde bu sözleşme gereği koruma altına alınmış alan bulunmamaktadır. ıı) 13/9/1985 tarihli Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yayımlanmış olan Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit listesinde yer alan alanlar, Proje sahası ve çevresinde bu sözleşme gereği koruma altına alınmış alan bulunmamaktadır. 68

87 ııı) Cenova Deklerasyonu nun 17. maddesinde yer alan Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar, Proje sahası ve çevresinde Cenova Deklerasyonu kapsamına giren kıyısal alan bulunmamaktadır. c) 14/2/1983 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi nin 1. ve 2. maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan Kültürel Miras ve Doğal Miras statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar, Proje alanı ve çevresinde bu sözleşme gereği koruma altına alınmış alan bulunmamaktadır. ç) 17/05/1994 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlar, Proje sahası ve etki alanı sınırları içerisinde Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlar bulunmamaktadır. d) 27/7/2003 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa Peyzaj Sözleşmesi Söz konusu proje alanı içerisinde ve yakın çevresinde Avrupa Peyzaj Sözleşmesi kapsamına giren alanlar bulunmamaktadır. 3. Korunması gereken alanlar a) Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tesbit edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar v.b.), Söz konusu proje sahasının gösterildiği 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı Ek-6 da verilmiştir. Buna göre proje sahası genel olarak ormanlık arazi üzerinde yer almaktadır. Az bir kısmı ise mera-fundalık arazi niteliğindedir. b) Tarım Alanları: Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve arazi kullanma kabiliyet sınıfları I, II, III ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda kullanılan I. ve II. sınıf ile, özel mahsul plantasyon alanlarının tamamı, Söz konusu proje sahasının gösterildiği 1/25000 Ölçekli Arazi Kullanım Haritası ekte verilmiştir (Bkz. Ek-9). Proje sahasının üzerinde bulunduğu toprak, arazi kullanma kabiliyet sınıfları açısından incelendiğinde VII. sınıf toprak özelliği göstermektedir. 69

88 c) Sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gelgit hareketlerinin çekilme devresinde altı metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık, sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler, (26/08/2010 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik gereği) Söz konusu proje sahası içerisinde mevsimsel akışlı Sarp Deresi bulunmaktadır. Fakat yağış dolayısıyla akışa geçen yüzey suyunun, depolama sahasına girmesini engellemek amacıyla kuşaklama kanalı yapılması planlanmaktadır tarih ve sayılı Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği ile tarih ve sayılı Sulak Alanların Korunması Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik te belirtilen hükümler çerçevesinde Ek-2 kapsamında gerekli izinler alınacaktır. ç) Göller, akarsular, yeraltısuyu işletme sahaları, Göller: İl sınırları içerisinde kayda değer bir göl bulunmamaktadır. Akarsular : İlin başlıca akarsuları: Gönen Çayı, Biga Çayı, Karamenderes Çayı, Tuzla Çayı, Sarıçay, Uludere, Kavak Çayı, Çınardere, Bayramdere, Tayfur Deresi, Büyükdere d) Bilimsel araştırmalar için önem arzeden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar, Proje sahası içerisinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. 70

89 III.8.Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu (Toprağın fiziksel, kimyasal, biyolojik, arazi kullanım kabiliyeti sınıflaması, erozyon, mevcut kullanımı), ilgili mevzuat kapsamında alınacak izinler), Çanakkale İl topraklarının % 55,7 si tınlı, % 37,9 u killi tınlı, % 3,9 u killi ve % 2,5 i kumlu bir bünyeye sahiptir. İl yüzölçümünün % 53 ünü ormanlar, % 33 ünü tarım yapılan arazi, % 3 ünü çayır ve meralar, % 11 ini kültür dışı araziler kaplamaktadır. 11 Aşağıdaki tabloda Çanakkale İli nin büyük toprak gruplarına göre dağılımı verilmiştir: Tablo 27 Büyük toprak gruplarına göre arazi dağılımı BÜYÜK TOPRAK ARAZİ SINIFLARI GRUPLARI 1BI II III IV V VI VII VIII TOPK TOPLAM Alüvyal Topraklar Hidromorfik Alüvyal Topraklar Alüvyal Sahil Bataklıkları Tuzlu-Sodik (Çorak) Topraklar Kolüvyal Topraklar Kahverengi Orman Toprakları Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları Kırmızı Akdeniz Toprakları Kırmızı Kahverengi Akdeniz Toprakları Kireçsiz Kahverengi Topraklar Rendzina Topraklar Vertisoller Regosol Topraklar Irmak Taşkın Yatakları Çıplak Kaya ve Molozlar Sazlık Bataklık 8 8 Sahil Kumulu TOPLAM Proje Alanı Proje yapılarının içerisinde bulunduğu alanın toprak özelliklerini gösterir 1/ ölçekli Arazi Kullanım Haritası Ek-9 da verilmiştir. 1/ ölçekli Arazi Kullanım Haritası na göre proje sahasının toprak yapısı ile diğer özellikleri aşağıda belirtilmiştir:

90 Şekil 32 Arazi Kullanım Haritasından bir kesit N 3 F VII es N: Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları 3: Sığ (50-20 cm), Eğim % 0-2 F: Fundalık VII: VII. Sınıf Topraklar e: Eğim ve erozyon zararı s: Toprak yetersizliği Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları A (B) C profilli topraklardır. A horizonu iyi oluşmuştur ve gözenekli bir yapısı vardır. (B) horizonu zayıf oluşmuştur. Kahverengi veya koyu kahverengi, granüler veya yuvarlak köşeli blok yapıdadır. (B) horizonunda kil birikimi yok veya çok azdır. Horizon sınırları geçişli ve tedricidir. Kireçsiz kahverengi orman toprakları genellikle yaprağını döken orman örtüsü altında oluşur. Proje alanının, arazi kullanım kabiliyet sınıfları incelendiğinde alanın VII.Sınıf Topraklar üzerinde yer aldığı görülmektedir. VII.Sınıf Topraklar Bu sınıfa giren toprakların fiziksel koşulları gerektiğinde tohumlama, kireçleme, gübreleme ve kontur karıkları, drenaj hendekleri, saptırma yapıları ve su dağıtıcıları ile su kontrolü gibi çayır ve mera iyileştirmelerinin uygulanmasını pratik olmasını önler. Toprak kısıtlamaları, düzeltilemeyen bir veya daha fazla sürekli sınırlandırmalardan dolayı VI. sınıftakinden daha şiddetlidir. Sınırlandırmalar şu şekildedir: 72

91 Çok dik eğim Erozyon Toprak sığlığı Taşlılık Yaşlık Tuzluluk veya sodiklik Kültür bitkilerinin yetiştirilmesini engelleyen diğer sınırlandırmalar. Araziler uygun bir idare ile otlatma veya orman için güvenle kullanılabilirler. 1/ ölçekli Arazi Kullanım Haritası na göre alanın toprak derinliği incelendiğinde sığ bir yapıya sahip olduğu ve eğiminin ise %0-2 arasında olduğu anlaşılmaktadır. Arazinin problemi eğim ve erozyon zararı ile toprak yetersizliği şeklindedir. Proje alanının kullanım şekli ise ormandır. Proje kapsamında Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, Mera Kanunu ve Su Ürünleri Kanunu hükümlerine riayet edilecektir. III.9.Proje yeri ve etki alanının hava, su ve toprak açısından mevcut kirlilik yükünün belirlenmesi mevcut vahşi depolama alanının kirlettiği alıcı ortamlar Mevcut Hava Kalitesi 2506 nolu belge ile ÇED Olumlu kararı alınmış ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü nün tarih ve 7813 sayılı üst yazısı ile bildirilmiş olan Cenal Enerji Santrali, Limanı, Kül Depolama Sahası ve Derin Deniz Deşarjı projesinin (Bkz. Ek-2 ) ÇED sürecinde, tesisin kurulacağı bölgede hava kalitesi tespiti için 8 noktada 2 ay süresince NO 2, SO 2, HCL, HF, VOC ve toz ölçümleri yapılmış olup bu sonuçlar Cenal Enerji Santrali, Limanı, Kül Depolama Sahası ve Derin Deniz Deşarjı projesi ÇED raporunda verilmiştir. Sonuçlar aşağıdaki gibidir: Tablo 28 NO 2 Ölçüm Sonuçları İNCELEME İSTASYONU NO 2 KONSANTRASYONU ( g/m 3 ) ORTALAMA 1 Nolu İstasyon * 5,20 5,20 2 Nolu İstasyon 5,34 * 5,34 3 Nolu İstasyon * 11,31 11,31 4 Nolu İstasyon 12,68 * 12,68 5 Nolu İstasyon 7,94 9,11 8,525 6 Nolu İstasyon 5,73 6,84 6,285 7 Nolu İstasyon 10,08 9,37 9,725 8 Nolu İstasyon 7,34 9,88 8,61 ORTALAMA 8,459 * Tüplerin Kaybolması Nedeniyle Sonuç Alınamamıştır 73

92 Tablo 29 SO 2 Ölçüm Sonuçları İNCELEME İSTASYONU SO 2 KONSANTRASYONU ( g/m 3 ) ORTALAMA 1 Nolu İstasyon 1,87 * 1,87 2 Nolu İstasyon * 3,04 3,04 3 Nolu İstasyon 4,80 * 4,80 4 Nolu İstasyon * 5,19 5,19 5 Nolu İstasyon 6,75 1,87 4,31 6 Nolu İstasyon 3,24 4,22 3,73 7 Nolu İstasyon 0,51 1,48 0,995 8 Nolu İstasyon 2,26 2,46 2,36 ORTALAMA 3,287 * Tüplerin Kaybolması Nedeniyle Sonuç Alınamamıştır Tablo 30 HCL Ölçüm Sonuçları İNCELEME İSTASYONU HCL KONSANTRASYONU ( g/m 3 ) ORTALAMA 1 Nolu İstasyon 6,66 * 6,66 2 Nolu İstasyon * 3,58 3,58 3 Nolu İstasyon 9,87 * 9,87 4 Nolu İstasyon * 13,61 13,61 5 Nolu İstasyon 57,26 6,91 32,09 6 Nolu İstasyon 3,51 6,93 5,22 7 Nolu İstasyon 99,31 28, Nolu İstasyon 7,39 4,73 6,06 ORTALAMA 17,599 * Tüplerin Kaybolması Nedeniyle Sonuç Alınamamıştır Tablo 31 HF Ölçüm Sonuçları İNCELEME İSTASYONU HF KONSANTRASYONU ( g/m 3 ) ORTALAMA 1 Nolu İstasyon 0,43 * 0,43 2 Nolu İstasyon * 0,20 0,20 3 Nolu İstasyon 0,43 * 0,43 4 Nolu İstasyon * 0,43 0,43 5 Nolu İstasyon 0,51 0,65 0,58 6 Nolu İstasyon 0,28 0,44 0,36 7 Nolu İstasyon 0,65 0,57 0,61 8 Nolu İstasyon 0,47 0,56 0,515 ORTALAMA 0,444 * Tüplerin Kaybolması Nedeniyle Sonuç Alınamamıştır Tablo 32 VOC Ölçüm Sonuçları İNCELEME İSTASYONU VOC KONSANTRASYONU ( g/m 3 ) ORTALAMA Toplam Organik Bileşikler ( g/m 3 ) Bileşikler (Karbon Cinsinden) ( g/m 3 ) Toplam Organik Bileşikler ( g/m 3 ) Bileşikler (Karbon Cinsinden) ( g/m 3 ) Toplam Organik Bileşikler ( g/m 3 ) Bileşikler (Karbon Cinsinden) ( g/m 3 ) 1 Nolu İstasyon 35,50 32,88 * * 35,50 32,88 2 Nolu İstasyon * * 29,27 28,89 29,27 28,89 3 Nolu İstasyon 29,62 29,31 * * 29,62 29,31 4 Nolu İstasyon * * 26,58 28,70 26,58 28,70 5 Nolu İstasyon 24,63 30,87 35,99 38,30 30,31 34,59 6 Nolu İstasyon 6,81 7,37 30,67 30,58 18,74 18,89 7 Nolu İstasyon 37,82 42,44 33,96 36,26 35,89 39,35 8 Nolu İstasyon 29,42 23,87 24,06 28,40 26,74 26,14 * Tüplerin Kaybolması Nedeniyle Sonuç Alınamamıştır. 74

93 2 No lu Cihaz 1 No lu Cihaz 2 No lu Cihaz 1 No lu Cihaz CENAL ATIK DEPOLAMA SAHASI Tablo 33 Çöken Toz Ölçüm Sonuçları Cihaz No 1.AY ( ) 2.AY ( ) Tartım Farkı Alan (m 2 Tartım Farkı ) Gün (g) (g) Alan (m 2 ) Gün A B C A B C 0,0481 0, ,0368 0, ,0734 0, ,0992 0, ,0233 0, ,0446 0, ,0350 0, ,0476 0, ,0968 0, ,0569 0, ,0437 0, ,0657 0, ,0257 0, ,0359 0, ,0324 0, ,0397 0, Cihaz Yönü 1.AY ( ) ÖLÇÜM SONUCU (mg/m 2 -gün) 2.AY ( ) ORTALAMA (mg/m 2 -gün) D 1 No lu Kap ±2,06 2 No lu Kap ±2,06 3 No lu Kap ±2,06 4 No lu Kap ±2,06 1 No lu Kap ±2,06 2 No lu Kap ±2,06 3 No lu Kap ±2,06 4 No lu Kap ±2,06 D = (A * 1000) / (B*C) Tablo 34 Ortam Havası Solunabilir Toz Ölçüm Sonuçları 1 No lu Ölçüm Noktası 2 No lu Ölçüm Noktası Ölçüm Yapılan Nokta Tanımı 1.Ölçüm ( ) 2.Ölçüm ( ) 1.Ölçüm ( ) 2.Ölçüm ( ) Çekilen Toplam Hacim (Nm 3 ) A Tartım Farkı (mg) B Ölçüm Sonucu (µg/nm 3 ) C ,12 55, ,09 48, ,08 44, ,20 50,17 Ortalama (µg/nm 3 ) 51,96 44,48 C = B*1000/A Cenal Enerji Santralinin kurulacağı bölgede 8 noktada 2 ay süresince gerçekleştirilen NO 2, SO 2, HCL, HF, VOC ve Toz ölçümlerinin yapıldığı noktaları gösterir uydu görüntüsü aşağıda verilmiştir. 75

94 Şekil 33 Bölgenin Mevcut Hava Kalitesinin Belirlenmesi Çalışmalarında Örnekleme Tüpleri ve Toz Ölçüm Noktaları Mevcut Su Kalitesi Cenal Enerji Santrali Projesi kapsamında mevcut deniz suyu kalitesini belirlemek amacı ile analiz yapılmıştır ve Cenal Enerji Santrali, Limanı, Kül Depolama Sahası ve Derin Deniz Deşarjı projesinin ÇED raporunda verilmiştir. Bu raporda verilen analiz sonuçları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir: 76

95 Tablo 35 Proje Sahası ndan Alınan Deniz Suyu Analiz Sonuçları NUMUNE ADI ve NO: Deniz suyu Sample Name and Number Parametre-Birim Parameter-Unit Analiz Sonucu Test Result SKKY Tablo 4 Sınır Değerleri ph 7,92 6 ph 9 Askıda Katı Madde (mg/l) <10 30 Çözünmüş Oksijen (mg/l) / % 7,8 / 91 Doygunluğun %90 nından fazla Parçalanabilir Organik Kirleticiler (mg/l) <4 - Klorofil-a (Üretkenlik) (mg/l) <0,001 - Fenol (mg/l) <0,001 0,001 Bakır (Cu) (mg/l) <0,01 0,01 Kadmiyum (Cd) (mg/l) <0,003 0,01 Kurşun (Pb) (mg/l) <0,05 0,1 Nikel (Ni) (mg/l) <0,02 0,1 Çinko (Zn) (mg/l) 0,02 0,1 Cıva (Hg) (mg/l) <0,001 0,004 Arsenik (As) (mg/l) <0,001 0,1 Amonyak (mg/l) <0,01 0,02 Renk (CU) 4 Doğal Bulanıklık (NTU) 1,03 Doğal Toplam Krom (Cr) (mg/l) <0,001 0,1 Ham Petrol ve Petrol Türevleri (mg/l) <0,003 0,003 Radyoaktivite Alfa Aktivitesi (Bq/L) <6,66 - Radyoaktivite Beta Aktivitesi (Bq/L) 7,77 - Numune Alınan Koordinaatlar; Y: , X: SKKY Tablo 4 e göre deniz suyu numunesinde yapılan analiz sonucu ağır metal konsantrasyonları yönetmelikte belirtilen sınır değerleri sağlamaktadır. Tablo 36 Proje Sahası Yüzme ve Rekreasyon Amacıyla Kullanılan Suların Sağlaması Gereken Kalite Kriterleri Analizi Parametreler Analiz Sonuçları (mg/lt) Yönetmelik Değerleri(K) Toplam Koliform/100 ml Fekal Koliformlar/100 ml Fekal Streptokok/100 ml Salmonella/1 litre 0 0 ph 8,28 / 21,7 0 C 6 ila 9 Renk (Pt-Co) 7,27 Renkte olağan dışı bir değişiklik olmamalı Mineral Yağ mg/l <0,003 Su yüzeyinde görünür film tabaka ve koku olmamalı Işık Geçirgenliği (m) -* 2 Çözünmüş Oksijen Oksijene Doygunluk Yüzdesi 7,17 / 102,6% Yüzer Madde Yok Bulunmamalı Amonyum mg/l NH 4 <0,012 - Arsenik (As) <0,01 - Kadmiyum (Cd) <0,01 - Kurşun (Pb) 0,01 - Civa (Hg) <0,001 - Nitrat mg/l NO 3 2,66 - Toplam Fosfor Fosfat mg/l PO 4 0,086 - Toplam Pestisid <0,006 ppb - Toplam Kjedahl Azotu mg/l N 1,33 - Toplam Siyanür mg/l CN <0,02 - *Arazi Şartları Nedeni ile Işık Geçirgenliği Ölçülememiştir. K: Kılavuz 77

96 Mevcut Toprak Kalitesi 2506 nolu belge ile ÇED Olumlu kararı alınmış ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü nün tarih ve 7813 sayılı üst yazısı ile bildirilmiş olan Cenal Enerji Santrali, Limanı, Kül Depolama Sahası ve Derin Deniz Deşarjı projesinin (Bkz. Ek-2 ) ÇED sürecinde, proje alanından 25 noktadan kompozit numunesi alınmıştır. Alınan toprak numunelerinin kimyasal analizi yapılmıştır. Yapılan kimysal analizde Civa (Hg), Arsenik (As), Bor (B), Kadmiyum (Kd), Krom (Cr), Bakır (Cu), Molibden (Mo), Kurşun (Pb), Antimon (Sb), Selenyum (Se), Çinko (Zn) ve Toplam Organik Karbonlar ve TOX parametrelerinin değerleri bulunmuştur. Aşağıdaki tablolarda, toprakta bulunan metal elementlerin sınır değerleri ve analizi yapılan parametrelerin sonuçları verilmiştir: Tablo 37 Toprakta Bulunan Metal Elementlerin Sınır Değerleri 12 Metal Topraktaki Ortalama Eşik Sınır Değeri Doğal Kökenli Olmayan Anomali Konsantrasyon (mg/kg) (mg/kg) Değeri (mg/kg) Cr Cu Zn As 0, Se 0, Mo Cd 0, Ba Hg 0,01-5 0,5 - Pb Tablo 38 Toprak Numunesi (Kimyasal Analiz) Sonuçları Parametre Birim Kimyasal Analiz Sonuçları Civa mg/kg <0,2 Arsenik mg/kg k.ton 7,44 Bor mg/kg <11 Kadmiyum mg/kg <0,1 Krom mg/kg 18,01 Bakır mg/kg 6,35 Molibden mg/kg k.ton <0,8 Kurşun mg/kg 30,29 Antimon mg/kg <1 Selenyum mg/kg k.ton 1,12 Çinko mg/kg 32,06 Toplam Organik Karbon(TOK) mg/kg 9825 Yukarıdaki değerlere bakıldığında proje sahasından alınan toprak numunelerinden yalnızca Kuşun (Pb) un ortalama konsantrasyon değerinin üzerinde olduğu görülmektedir. Normalde topraktaki ortalama konsantrasyonu mg/kg olan kurşunun eşik sınır değeri 100 mg/kg dır. Doğal kökenli olmayan anomali değeri ise 1200 mg/kg şeklindedir. Analizi yapılan toprak numunesinde ölçülen Kurşun (Pb) değeri ise 30,29 mg/kg dır. Standart değerler göz önüne alındığında ortalama konsantrasyon değerler çok yakındır ve bu sınır aşımı, aşırı düzeyde değildir. Toprakta doğal olmayan herhangi bir anomalinin varlığı söz konusu değildir. Bunun dışındaki bütün parametrelerin ölçülen değerleri standart değer aralıkları içerisindedir ve toprağın kimyasal yapısında herhangi bir anomalilik yoktur. 12 Threshold Limit Values for Heavy Metals in Soils in the Function of Spatial and Temporal Variation of Geochemical Factors, P.SIPOS and T.PÓKA, Laboratory for Geochemical Research, Hungarian Academy of Sciences, H-1112 Budapest, Budaörsi út 45., Hungary 78

97 Mevcut vahşi depolama alanı Planlanan atık depolama tesisleri kentsel atık depolama sahası olmayıp Cenal Enerji Santralinden kaynaklanacak kül ve alçıtaşının depolanması amaçlı kurulacaktır. Cenal Enerji Santrali henüz işletmeye alınmadığından mevcut bir depolama alanı bulunmamaktadır. III.10. Orman Alanları (orman alanlarının miktarı (m 2 ), ağaç sayısı, ağaç türleri, miktarları, kapladığı alan büyüklükleri ve kapalılığı ; bunların mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanım amaçları).1/ ölçekli memleket ve Meşçere Haritası ve varsa 1/ ölçekli orman kadastro haritasının üzerinde proje alanının gösterilerek açıklanması, ÇED İnceleme Değerlendirme formuna ilave edilmesi. Çanakkale İli Çanakkale İli nin orman varlığı Türkiye ortalamasının üzerindedir. Aşağıdaki şekilde Türkiye ve Çanakkale İli nin orman varlığı grafik üzerinde karşılaştırılmıştır: Şekil 34 Türkiye ve Çanakkale İli orman varlığı İlin ormanlarını genel olarak kızılçam, saf karaçam, saf meşe ve kayın yapraklı ormanları ile karaçam ve meşeden oluşan karışık ormanlar meydana getirmiştir. İlde Kazdağları ormanlık alanların büyük bir kısmını üzerinde taşır. Çanakkale Merkez, Eceabat, Gelibolu, Gökçeada İlçeleri ile Ayvacık ve Bayramiç İlçeleri nin alçak rakımlı, ışığı ve sıcaklık oranı daha fazla olan yerlerinde kızılçam ormanları oluşmuştur. Kazdağları nın Ayvacık, Bayramiç, Yenice İlçeleri dahilinde yüksek rakımlı (800 m m.) yerlerinde çoğunlukla saf karaçam ormanları oluşmuştur. Bu kısımlarda toprak, nem, ışık faktörleri ekolojik açıdan karaçamın yetişme ortamlarına daha uygun olduğundan bu tip ormanlar meydana gelmiştir. Çan İlçesi Katrandağı nda da aynı şekilde saf karaçam ile karaçam-meşe karışık ormanları bulunmaktadır. Marmara Denizi ne bakan toprak ve rutubet faktörünün çok uygun olduğu Lapseki ve Biga İlçeleri nde ise 600 m. rakımın üzerinde saf kayın ormanları oluşmuştur. Bu ormanlar yine bu faktörlerin uygun olduğu Bayramiç ve Yenice İlçelerinin yüksek rakımlı, kuzeye bakan yamaçlarında da yer almaktadır. 79

98 Proje Sahası Söz konusu proje sahası ile ilgili olarak Çanakkale Orman Bölge Müdürlüğü nden edinilen ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu ile ilgili 1/ ölçekli Meşçere Haritası Ek 14 de verilmiştir. Buna göre; Proje alanın işletme şekli koru olup, ağaç cinsi kızılçam ve meşedir. Meşçere tipi Ag0(Ağaçlandırma Alanı) ve BM (Bozuk Meşe) şeklindedir ,772 m 2 olan toplam proje sahasının ,0 m 2 si orman sayılan alanlar üzerinde yer aldığı belirtilmiştir. ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu nda; Cenal Elektrik Üretim A.Ş. nin Çanakkale İli, Biga İlçesi, Karabiga Beldesi hudutlarında Boztepe Mevkiinde ÇED Yönetmeliği ve 6831 Sayılı Orman Kanunu kapsamında yapılan inceleme ve değerlendirme sonucunda Atık Depolama Sahası faaliyeti ormanlar ve ormancılık çalışmaları üzerinde olumsuz etkisi bulunmamaktadır. ÇED Yönetmeliği ve 6831 Sayılı Orman kanunu Kapsamında yapılan değerlendirme sonucunda söz konusu faaliyetin orman ve ormancılık çalışmalarına olumsuz etkisi bulunmamaktadır. ifadesine yer verilmiştir. Proje sahası ile ilgili olarak Cenal Elektrik Üretim A.Ş. Atık Depolama Sahasının Orman Alanları Açısından Değerlendirilmesi Ek 16 de verilmiştir. Bu değerlendirilme de ise şu ifadeye yer verilmiştir: Sözkonusu izin talep edilen Atık Depolama Sahasının son teknolojiye göre planlandığı ve alınması gerekli tedbirler ile birlikte yapılmasında yörenin orman ekosisteminde herhangi bir sakıncası olmayacağı kanaatına varılmıştır. Proje kapsamında söz konusu orman alanları için kamulaştırma söz konusu olmayıp, 6831 sayılı Orman Kanunu nun 17.maddesi gereği gerekli izinler alınacaktır. Projede kullanılacak orman alanı miktarı, kesilecek ağaç miktarı ve ağaç türleri v.s. ile ilgili kesin bilgiler izin aşamasında hazırlanacak 1/1.000 ölçekli ağaç röleve planları ile belirlenecektir. III.11. Projenin bulunduğu orman alanında kesilecek ağaç türleri, bu ağaçların meşçere tipi, kapalılığı v.b. özellikleri, miktarları, bu ağaçlar içerisinde korunacak türlerin olup olmadığı, var ise alınacak önlemler, alınacak izin ve görüşler, Söz konusu proje sahası ile ilgili olarak Çanakkale Orman Bölge Müdürlüğü nden edinilen ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu ile ilgili 1/ ölçekli Meşçere Haritası Ek 14 de verilmiştir. Buna göre; ,772 m 2 olan toplam proje sahasının ,0 m 2 si orman sayılan alanlar üzerinde yer aldığı belirtilmiştir. Proje alanın işletme şekli koru olup, ağaç cinsi kızılçam ve meşedir. Meşçere tipi Ag0(Ağaçlandırma Alanı) ve BM (Bozuk Meşe) şeklindedir. Proje alanı ve yakın çevresinde tespit edilen türler Bölüm III.5. de (Flora ve Fauna) Tablo de verilmiştir. Söz konusu listede belirtilen türlerden endemik ve nesli tehlikede olan bitki türlerini tespit etmek için Red Data Book Of Turkısh Plants Türkiye Tabiatı Koruma Derneği ve Van 100. Yıl Üniversitesi 2000 adlı yayın taranmış ve nesli tehlikede olan bitki 80

99 türüne rastlanmamıştır. Ayrıca Ulusal ve Uluslararası Sözleşmelere göre koruma altına alınmış türler de bulunmamaktadır. Proje kapsamında söz konusu orman alanları için kamulaştırma söz konusu olmayıp, 6831 sayılı Orman Kanunu nun 17.maddesi gereği gerekli izinler alınacaktır. Projede kullanılacak orman alanı miktarı, kesilecek ağaç miktarı ve ağaç türleri v.s. ile ilgili kesin bilgiler izin aşamasında hazırlanacak 1/1000 ölçekli ağaç röleve planları ile belirlenecektir. III.12. Orman yangınlarına karşı alınacak önlemler Proje nedeniyle orman alanları üzerine olabilecek muhtemel etkiler ve alınması gerekli önlemler şu şekildedir: Orman yangınları: Faaliyet sahasında, çıkabilecek herhangi bir yangına karşı yeterli sayıda yangın söndürme ekipmanı (kazma, kürek, balta, su kovası vs.) bulundurulacak olup tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğünün 5. Kısım, 1. Bölüm İş yerlerinde Yangına Karşı Alınacak Güvenlik Tedbirleri ile ilgili madde hükümlerine uyulacaktır. Yangın çıkması durumunda olabilecek etkiler ve yapılacak görevler için tesis personeli eğitilecektir. Yangın olasılığı durumunda diğer yakın kuruluşlara haber verilecektir. Yangının fark edilmesi ve alarm verilmesini takiben, belirli lokasyonlarda hazır bulundurulan yangın ile mücadele kaynaklarından yararlanarak sorunun derhal ortadan kaldırılmasına çalışılacak ve aşağıdaki hususlar yerine getirilecektir. -Yangın fark edildiğinde, öncelikle çevredekilere, çalışan personele, ve daha sonra da ilgililere haber verilecektir. -En yakın güvenlik ve itfaiye birimlerine haber verilecektir. -Acil müdahale ekibi ile ilgili tarafından çevre güvenliği sağlanacaktır. -Söndürme ekipleri derhal yangına müdahale edecektir. -Elektriksel nedenli yangınlarda, yangın yakınındaki yanıcı madde kaynakları derhal izole edilecektir. -Yangında can kurtarmak yapılacak ilk iş olacaktır. Bu gibi durumlarda, kişilerin kendisinin ve başkasının hayatını lüzumsuz hareketlerle tehlikeye atması önlenecektir. -Yangın, en yakındaki uygun söndürücü cihazlar yardımı ile söndürülmeye çalışacaktır. -Dumanın yakıcı ve boğucu etkisine karşı ağız ve burunlar ıslak bez ile kapatılacaktır. -Yangın söndürülürken lüzumsuz tahribatlara, kırma ve yıkmalara neden olunmayacaktır. 81

100 -Yeterli sayıda eleman ve köpüklü yangın söndürücüleri her ana kullanılacak şekilde hazır olacaktır. -Yangın söndürmede görevli acil müdahale ekipleri, yerel itfaiye ile irtibatlı olacaktır. -Her yangın yerine ambulans gidecektir. -Santral sahasında, olası bir yangın tehlikesine karşı aşağıda belirtilen yangınla mücadele sistemleri hazır bulundurulacak ve kullanılacaktır -Gaz Tüpleri (Püskürtme yapılarak kullanılacak söndürme gazları) -Duman Dedektörü (duman çıkışında, kontrol paneline otomatik olarak iletim yapacak şekilde) -Alev Dedektörü (alev halinde, kontrol paneline otomatik olarak iletim yapacak şekilde) Toz oluşumu: Faaliyet nedeniyle orman alanları üzerine olabilecek diğer bir etki de toz oluşumudur. Toz oluşumu bitkilerin stomalarının kapanması ve bunu takiben solunum ve fotosentez gibi hayati fonsiyonları yerine getirememesine neden olur. Sonuç olarak bu durum, bitkilerin yapraklarının solmasına ve ilerleyen zamanlarda bitkinin ölümüne yol açabilir. Ancak projenin inşaat aşamasında yapılacak olan kazı işlemleri sırasında tozumanın önlenmesi için arazi spreyleme yöntemiyle sulanacaktır. Ayrıca proje kapsamında ilgili yönetmelik hükümlerine riayet edilecek olup sınır değerler aşılmayacaktır. III.13.Proje yeri ve etki alanının hava, su ve toprak açısından mevcut kirlilik yükünün belirlenmesi, Proje yeri ve etki alanının hava, su ve toprak açısından mevcut kirlilik yükünün belirlenmesine dair bilgi Bölüm III.8 de verilmiştir. 82

101 BÖLÜM IV. PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER IV.1 Arazinin hazırlanması aşamasında yapılacak işler kapsamında nerelerde, ne miktarda ve ne kadar alanda hafriyat yapılacağı, hafriyat artığı malzemenin nerelere taşınacakları, nerelerde depolanacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları, Proje kapsamında kül depolama sahası için m 3, alçıtaşı depolama sahası m 3 olmak üzere toplam m 3 lük kazı çalışması söz konusu olacaktır. Tahmini Hafriyat miktarı Kazı miktarları Alçıtaşı Depolama sahası için: m 3 Kül Depolama sahası için : m 3 Toplam kazı miktarı : m 3 Çalışma sahasında arazi hazırlığı ve inşaat aşamasında ekskavatör, loader, kamyon, silindir, beton mikseri ve beton pompası gibi çeşitli ağır iş makineleri kullanılacaktır. Kül ve alçıtaşı depolama sahasında gerçekleştirilecek olan kazı işlemi alanın topografyası gereği engebeli yapının kazılması ve depolama için uygun alanın oluşturulması şeklinde olacaktır. Sahadan çıkacak malzeme, kül ve alçıtaşı depolama alanının seddeleme işleminde ve kül örtü tabakasının oluşturulmasında kullanılacaktır. Söz konusu çalışmaların 18 ay sürmesi planlanmaktadır. Kazı işleminden oluşacak toz emisyon değerleri aşağıda hesaplanmıştır. Toz emisyonları oluşumlarının hesaplanmasında kullanılacak toz emisyon faktörleri: (Emisyon faktörleri ( alınmıştır. Sökme emisyon faktörü Taşıma (yollardan kalkan tozlar) Malzemenin yüklenmesi Malzemenin boşaltılması = kg/ton = 0,7kg/km-araç = 0,01kg/ton = 0,01kg/ton Alçıtaşı Depolama Sahasında Oluşacak Hafriyat Miktarı: Her cins zemin kazısı = m 3 Yoğunluk = 1,8 ton/m 3 Oluşacak hafriyat miktarı = m 3 x1,8 ton/m 3 = ton Kül Depolama Sahasında Oluşacak Hafriyat Miktarı: Her cins zemin kazısı = m 3 Yoğunluk = 1,8 ton/m 3 Oluşacak hafriyat miktarı = m 3 x1,8 ton/m 3 = ton 83

102 Tablo 39 İnşaat aşamasında oluşacak kazı fazlası malzemenin m 3 cinsinden miktarı Alan 12 Ay 1 Ay (26 gün) 1 Gün (10 sa) 1 sa Alçıtaşı Depolama Sahası (m 3 ) , ,5 127,7 Alçıtaşı Depolama Sahası (ton) Tablo 40 İnşaat aşamasında oluşacak kazı fazlası malzemenin ton cinsinden miktarı Alan 18 Ay 1 Ay (26 gün) 1 Gün (10 sa) 1 sa Kül Depolama Sahası (m 3 ) , ,6 333 Kül Depolama Sahası (ton) Hafriyat depolama sahasının toplam alanı m 2 dir. Alçıtaşı depolama sahasından çıkacak hafriyat miktarı olan 127,7m 3 /sa in toplam hafriyat miktarı olan 460,7 m 3 /sa e oranı 0,277 olacaktır. Bu orandan yola çıkararak toplam hafriyat sahası alanının alçıtaşı sahası kazı fazlası malzeme için ayırılması gereken yaklaşık alan m 2 ; kül sahası kazı fazlası malzeme için ayırılması gereken yaklaşık alan m 2 dir. Alçıtaşı Depolama Sahasında Yapılacak olan Mekanik Kazı Sırasında Oluşacak Toz Miktarı: Alçıtaşı Depolama Sahasında alanında saatte yaklaşık 229,8 ton (127,7 m 3 ) kazı yapılacak olup, alanın tesviyesinin sağlanabilmesi için engebeli yerlerden sökülen toprak çukur yerlere boşaltılarak dolgu işlemi gerçekleştirilecektir. Sahada çalışmalar esnasında günde yaklaşık 1.276,5 ton malzeme 50 tonluk kamyonlarla taşınacak olup, günde yaklaşık 26 sefer yapılacaktır. Tablo 41 Alçıtaşı Depolama Sahası Toz Emisyon Faktörleri ve Emisyon Debileri (Arazi Hazırlık Aşaması) Toz Faktörleri Emisyon Değerleri Emisyon Debileri Sökme 0,025 kg/ton 229,8 ton/sa x 0,025 kg/ton= 5,745 kg/sa Yükleme 0,01 kg/ton 229,8 ton/sa x 0,01 kg/ton = 2,298 kg/sa Taşıma 0,7 kg/km-araç (26 sefer/gün x 0,7 kg/km.araç x 0,01 km)/ 10 saat = 0,0182 kg/saat Boşaltma 0,01 kg/ton 229,8 ton/sa x 0,01 kg/ton = 2,298 kg/sa Depolama 5,8 kg.ha/gün m 2 x1ha /10000m 2 x 5,8 kg/ton x 1gün/24 sa=3,11kg/sa Toplam Emisyon Miktarı 13,47 kg/saat Kül Depolama Sahasında Mekanik Kazı Sırasında Oluşacak Toz Miktarı: Kül depolama sahasında saatte yaklaşık 599 ton ( 333 m 3 ) kazı yapıl acaktır. Sahada çalışmalar esnasında saatte yaklaşık ton malzeme 50 tonluk kamyonlarla taşınacak olup, yaklaşık günde 120 sefer yapılacaktır. Tablo 42 Kül Depolama Sahası Toz Emisyon Faktörleri ve Emisyon Debileri (Arazi Hazırlık Aşaması) Toz Faktörleri Emisyon Değerleri Emisyon Debileri Sökme 0,025 kg/ton 599 ton/sa x 0,025 kg/ton= 14,97kg/sa Yükleme 0,01 kg/ton 599 ton/sa x 0,01 kg/ton = 5,99 kg/sa Taşıma 0,7 kg/km-araç (120 sefer/gün x 0,7 kg/km.araç x 0,01 km)/ 10 saat = 0,084 kg/saat Boşaltma 0,01 kg/ton 599 ton/sa x 0,01 kg/ton = 5,99 kg/sa Depolama 5,8 kg.ha/gün m 2 x1ha /10000m 2 x 5,8 kg/ton x 1gün/24 sa=8,2 kg/sa Toplam Emisyon Miktarı 35,2 kg/saat 84

103 Proje kapsamında alçıtaşı ve kül depolama alanlarında yapılacak kazı işlemlerinde oluşacak toz emisyon debisi, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinde verilen 1 kg/saat sınır değerinin üzerindedir. Bu nedenle proje alanında oluşacak toz emisyonu ile ilgili toz modelleme çalışması yapılmıştır. Toz Modellemesinde Kullanılan Genel Formüller; Toz Modelleme hesaplarında Çanakkale İli ne ait yılları meteorolojik bültenden yararlanılmıştır (Bkz.Ek-13). Meydana gelen tozun dağılım modellemesinde Çevre Mevzuatı Formül II - III kullanılmıştır. Çevre Mevzuatı Formül II ( Griffort Dipersiyon) x 2 10 Q y ( z h) ( z h) 2 V di 1 h Ci ( x, y, z) * *exp * exp *exp * * U *exp 3600* 2 h * y * z y z z U h z( ) z 0 2 ( ) Çevre Mevzuatı Formül III 4 d ( x, y) 3600 Vdi * Ci ( x, y,0) i 1 Uh (Rüzgâr Hızı) Değerinin hesaplanması Uh=Ur(h/Za)M formülü kullanılır. h = Etkin baca yüksekliği za = Metre birimiyle verilen anemometrenin zeminden yüksekliği M için ise aşağıdaki değerler alınır. Tablo 43 Yayılım Sınıfları Yayılım sınıfı A (Çok kararsız) 0.09 B (Kararsız) 0.20 C/I (Nötral) 0.22 C/II (Nötral) 0.28 D (Kararlı) 0.37 E (Çok kararlı) 0.42 M Havada Asılı Partiküller-Çöken Toz Proje kapsamında inşaat aşamasında oluşacak toz emisyonları ile ilgili olarak; 6/6/2008 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğinin ( Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ) Ek-I A sında yer alan Geçiş Dönemi Uzun Vadeli ve Kısa Vadeli Sınır Değerleri ve Uyarı Eşikleri cetveli ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (Değişik Tarih ve Sayılı) Ek-2 Tesislerin Hava Kirlenmesine Katkı Değerlerinin Hesaplanması ve Hava Kalitesi Ölçümü Listesi Tablo.2.2 Tesis Etki Alanında Uzun Vadeli, Kısa Vadeli Sınır Değerler ve Kademeli Azaltım Tablosunda havada asılı partiküller ve çöken toz emisyonu miktarı için belirtilen sınır değerler baz alınmıştır. 85

104 Tablo 44 Geçiş Dönemi Uzun Vadeli ve Kısa Vadeli Sınır Değerleri ve Uyarı Eşikleri Cetveli Kirletici Ortalama süre Sınır Değer Sınır değerin yıllık azalması Uyarı eşiği PM10 1 -KVS- 24 saatlik % 95/yıl -insan sağlığının korunması için- Kış Sezonu Ortalaması (1 Ekim 31 Mart) -insan sağlığının korunması için- -UVSyıllık -insan sağlığının korunması için- 300 µg/m 3 Sınır değer, tarihinde başlayarak tarihine kadar 100 µg/m 3 (sınır değerin %33 ü) olana kadar her 12 ayda bir eşit miktarda yıllık olarak azalır Sınır değer, tarihinde 200 µg/m 3 başlayarak tarihine kadar 90 µg/m 3 (sınır değerin %45 i) olana kadar her 12 ayda eşit bir miktarda yıllık olarak azalır Sınır değer, tarihinde 150 µg/m 3 başlayarak tarihine kadar 60 µg/m 3 (sınır değerin %40 ı) olana kadar her 12 ayda eşit bir miktarda yıllık olarak azalır İlk seviye: 260 µg/m 3 İkinci seviye: 400 µg/m 3 Üçüncü seviye: 520 µg/m 3 Dördüncü 650 µg/m 3 seviye: (Verilen değerler 24 saatlik ortalamalardır.) [1][1] PM10, asılı partikül madde siyah duman olarak da ölçülebilir. Siyah duman değerlendirmesi ve gravimetrik birimlere çevrimi için, hava kirliliğini ölçme metotları ve anket teknikleri üzerine çalışan OECD grubunun standartlaştırdığı metot (1964), referans metot olarak alınır. Kaynak: 05/05/2009 Tarih ve Sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği Tablo 45 SKHKKY Tablo 2.2 Tesis Etki Alanında Uzun Vadeli, Kısa Vadeli Sınır Değerler ve Kademeli Azaltım Tablosu Parametre Süre Sınır değer [µg/m 3 ] [CO mg/m 3 ] [Çöken toz mg/m 2 gün] YIL Havada Asılı Partikül Madde (PM 10) KVS 300* UVS 150* Çöken toz KVS 650* UVS 350* Bu değerler tarihine kadar geçerlidir tarihinden sonra ilgili mevzuata göre tekrar düzenlenecektir. *Sınır değer 2014 yılı hedeflerine ulaşılana kadar yıllık eşit olarak azaltılacaktır. ** Hassas hayvanların, bitkilerin ve nesnelerin korunması için Alçıtaşı Depolama Sahası için Oluşacak Toz Modellemesi Malzeme alımı aşamasında çıkacak toplam emisyon değeri hesaplandığı gibi; Q = 13,47 kg/ saat Üretim sırasında meydana gelen toplam tozun % 80 ını (Edinilen tecrübelere göre) 10µ dan büyük partiküller oluşturmaktadır. 86

105 Havada asılı partiküller için C (x,y,z) Q = 2,69 kg (10µ dan küçük partiküller için) h = 20 m. (edinilen tecrübelere göre) z = 2 m. olarak alınmıştır. Vdi = 0,07 m/s Çöken toz miktarı için (di) Q = 10,78 kg (10µ dan büyük partiküller için) h = 20 m. (edinilen tecrübelere göre) z = 0 olarak alınmıştır. Vdi = 0,7 m/s Alçıtaşı depolama sahasına en yakın konut; sahanın güney istikametinde kuşuçuşu yaklaşık 830 m mesafede Zeytinlik Mahallesi dahilinde bulunan konuttur. Tablo 46 Havada Asılı Partiküllerin Mesafeye Göre Dağılımı ( g/m 3 ) HAVA Ur Uh N C1 3 3,49 51,19 51,54 16,30 6,32 4,45 1,24 0,83 0,61 NNE C1 3 3,49 51,19 51,54 16,30 6,32 4,45 1,24 0,83 0,61 NE C1 3 3,49 51,19 51,54 16,30 6,32 4,45 1,24 0,83 0,61 ENE B 2 2,30 124,91 41,22 11,06 4,07 2,82 0,73 0,47 0,34 E B 1,5 1,72 184,40 56,39 14,75 5,37 3,71 0,95 0,62 0,44 ESE A 1 1,06 217,23 41,20 10,31 3,75 2,59 0,67 0,44 0,31 SE B 1,5 1,72 184,40 56,39 14,75 5,37 3,71 0,95 0,62 0,44 SSE C1 3 3,49 51,19 51,54 16,30 6,32 4,45 1,24 0,83 0,61 S D 4,5 5,82 0,00 19,71 35,19 19,81 15,01 4,92 3,42 2,55 SSW D 4,5 5,82 0,00 19,71 35,19 19,81 15,01 4,92 3,42 2,55 SW D 4,5 5,82 0,00 19,71 35,19 19,81 15,01 4,92 3,42 2,55 WSW C1 3 3,49 51,19 51,54 16,30 6,32 4,45 1,24 0,83 0,61 WSW C1 3 3,49 51,19 51,54 16,30 6,32 4,45 1,24 0,83 0,61 WNW B 2 2,30 124,91 41,22 11,06 4,07 2,82 0,73 0,47 0,34 NW B 2 2,30 124,91 41,22 11,06 4,07 2,82 0,73 0,47 0,34 NNW B 2 2,30 124,91 41,22 11,06 4,07 2,82 0,73 0,47 0,34 87

106 Şekil 35 Havada Asılı Partiküllerin Dağılımı (μg/m 3 ) Tablo 47 Çöken Tozların Mesafeye Göre Dağılımı(mg/m 2.gün) HAVA Ur Uh N C1 3 3,49 79,61 7,11 3,04 1,98 1,71 1,01 0,85 0,73 NNE C1 3 3,49 79,61 7,11 3,04 1,98 1,71 1,01 0,85 0,73 NE C1 3 3,49 79,61 7,11 3,04 1,98 1,71 1,01 0,85 0,73 ENE B 2 2,30 123,42 10,89 4,64 3,01 2,61 1,54 1,29 1,11 E B 1,5 1,72 167,64 14,62 6,21 4,02 3,48 2,05 1,72 1,48 ESE A 1 1,06 284,10 24,08 10,13 6,54 5,66 3,33 2,79 2,40 SE B 1,5 1,72 167,64 14,62 6,21 4,02 3,48 2,05 1,72 1,48 SSE C1 3 3,49 79,61 7,11 3,04 1,98 1,71 1,01 0,85 0,73 S D 4,5 5,82 47,14 4,25 1,82 1,19 1,03 0,61 0,51 0,44 SSW D 4,5 5,82 47,14 4,25 1,82 1,19 1,03 0,61 0,51 0,44 SW D 4,5 5,82 47,14 4,25 1,82 1,19 1,03 0,61 0,51 0,44 WSW C1 3 3,49 79,61 7,11 3,04 1,98 1,71 1,01 0,85 0,73 WSW C1 3 3,49 79,61 7,11 3,04 1,98 1,71 1,01 0,85 0,73 WNW B 2 2,30 123,42 10,89 4,64 3,01 2,61 1,54 1,29 1,11 NW B 2 2,30 123,42 10,89 4,64 3,01 2,61 1,54 1,29 1,11 NNW B 2 2,30 123,42 10,89 4,64 3,01 2,61 1,54 1,29 1,11 88

107 Şekil 36 Çöken Partiküllerin Dağılımı (mg/m 2 -saat) Yukarıda yapılan dispersiyon modellemesine göre, her rüzgar yönü için ayrı ayrı hesaplanmış olan havada asılı partikül madde miktarlarının faaliyet alanına her yönde 830 m ötede SKHKKY Ek-2 Tablo 2.2 de ve HKDYY de belirtilen ve yukarıda da verilmiş olan KVS (60 μg/m 3 ) ve UVS (100 μg/m 3 ) sınır değerlerinin altında kalacağı, çöken toz emisyonun da SKHKY Ek-2 Tablo 2.2 de belirtilen KVS (390 mg/m 2 -gün) ve UVS (210 mg/m 2 -gün) (450 mg/m 2 -gün) sınır değerlerinin altında kalacağı tespit edilmiştir. Alçıtaşı depolama sahasına en yakın konut; sahanın güney istikametinde kuşuçuşu yaklaşık 830 m mesafede Zeytinlik Mahallesi dahilinde bulunan konuttur. Yukarıda yapılmış olan toz dağılım modellemesi sonuçlarına göre; S (güney) yönünde oluşacak havada asılı partikül madde miktarları 830 m mesafede; 1,19μg/m 3 çöken toz emisyonu 19,81 mg/m 2 -gün havada toz olarak hesaplanmıştır. Dolayısı ile faaliyet alanına 830 m mesafede bulunan Zeytinlik Mahallesindeki konut üzerinde, oluşacak toz emisyonları nedeniyle olumsuz herhangi bir etki oluşmayacaktır. Bununla birlikte, alanda yapılacak çalışmalarda arazöz ile düzenli olarak sulama yapılacak ve gerçekte oluşacak emisyon değerleri çok daha düşük olacaktır. Kül Depolama Sahası için Oluşacak Toz Modellemesi Malzeme alımı aşamasında çıkacak toplam emisyon değeri hesaplandığı gibi; Q = 35,2 kg/ saat Üretim sırasında meydana gelen toplam tozun % 80 ını (Edinilen tecrübelere göre) 10µ dan büyük partiküller oluşturmaktadır. 89

108 Havada asılı partiküller için C (x,y,z) Q = 7,04 kg (10µ dan küçük partiküller için) h = 20 m. (edinilen tecrübelere göre) z = 2 m. olarak alınmıştır. Vdi = 0,07 m/s Çöken toz miktarı için (di) Q = 28,16 kg (10µ dan büyük partiküller için) h = 20 m. (edinilen tecrübelere göre) z = 0 olarak alınmıştır. Vdi = 0,7 m/s Kül depolama sahasına en yakın konut; sahanın güney istikametinde kuşuçuşu yaklaşık 930 m mesafede Zeytilik Mahallesi dahilinde bulunan konuttur. Tablo 48 Havada Asılı Partiküllerin Mesafeye Göre Dağılımı ( g/m 3 ) HAVA Ur Uh N C1 3 3,49 133,77 134,69 42,59 13,33 11,63 3,24 2,18 1,58 NNE C1 3 3,49 133,77 134,69 42,59 13,33 11,63 3,24 2,18 1,58 NE C1 3 3,49 133,77 134,69 42,59 13,33 11,63 3,24 2,18 1,58 ENE B 2 2,30 326,41 107,71 28,90 8,50 7,36 1,90 1,24 0,88 E B 1,5 1,72 481,89 147,35 38,55 11,20 9,70 2,49 1,62 1,14 ESE A 1 1,06 567,66 107,66 26,95 7,82 6,78 1,75 1,14 0,81 SE B 1,5 1,72 481,89 147,35 38,55 11,20 9,70 2,49 1,62 1,14 SSE C1 3 3,49 133,77 134,69 42,59 13,33 11,63 3,24 2,18 1,58 S D 4,5 5,82 0,00 51,50 91,95 43,80 39,23 12,86 8,95 6,66 SSW D 4,5 5,82 0,00 51,50 91,95 43,80 39,23 12,86 8,95 6,66 SW D 4,5 5,82 0,00 51,50 91,95 43,80 39,23 12,86 8,95 6,66 WSW C1 3 3,49 133,77 134,69 42,59 13,33 11,63 3,24 2,18 1,58 WSW C1 3 3,49 133,77 134,69 42,59 13,33 11,63 3,24 2,18 1,58 WNW B 2 2,30 326,41 107,71 28,90 8,50 7,36 1,90 1,24 0,88 NW B 2 2,30 326,41 107,71 28,90 8,50 7,36 1,90 1,24 0,88 NNW B 2 2,30 326,41 107,71 28,90 8,50 7,36 1,90 1,24 0,88 90

109 Şekil 37 Havada Asılı Partiküllerin Dağılımı (μg/m 3 ) Tablo 49 Çöken Tozların Mesafeye Göre Dağılımı(mg/m 2.gün) HAVA Ur Uh N C1 3 3,49 208,05 18,57 7,95 4,73 4,48 2,64 2,21 1,91 NNE C1 3 3,49 208,05 18,57 7,95 4,73 4,48 2,64 2,21 1,91 NE C1 3 3,49 208,05 18,57 7,95 4,73 4,48 2,64 2,21 1,91 ENE B 2 2,30 322,52 28,45 12,14 7,21 6,82 4,02 3,37 2,90 E B 1,5 1,72 438,08 38,20 16,23 9,63 9,10 5,37 4,49 3,87 ESE A 1 1,06 742,42 62,93 26,48 15,64 14,79 8,70 7,28 6,27 SE B 1,5 1,72 438,08 38,20 16,23 9,63 9,10 5,37 4,49 3,87 SSE C1 3 3,49 208,05 18,57 7,95 4,73 4,48 2,64 2,21 1,91 S D 4,5 5,82 123,18 11,10 4,77 2,84 2,69 1,59 1,33 1,15 SSW D 4,5 5,82 123,18 11,10 4,77 2,84 2,69 1,59 1,33 1,15 SW D 4,5 5,82 123,18 11,10 4,77 2,84 2,69 1,59 1,33 1,15 WSW C1 3 3,49 208,05 18,57 7,95 4,73 4,48 2,64 2,21 1,91 WSW C1 3 3,49 208,05 18,57 7,95 4,73 4,48 2,64 2,21 1,91 WNW B 2 2,30 322,52 28,45 12,14 7,21 6,82 4,02 3,37 2,90 NW B 2 2,30 322,52 28,45 12,14 7,21 6,82 4,02 3,37 2,90 NNW B 2 2,30 322,52 28,45 12,14 7,21 6,82 4,02 3,37 2,90 91

110 Şekil 38 Çöken Partiküllerin Dağılımı (mg/m 2 -gün) Yukarıda yapılan dispersiyon modellemesine göre, her rüzgar yönü için ayrı ayrı hesaplanmış olan havada asılı partikül madde miktarlarının faaliyet alanına her yönde 930 m ötede SKHKKY Ek-2 Tablo 2.2 de ve HKDYY de belirtilen ve yukarıda da verilmiş olan KVS (60 μg/m 3 ) ve UVS (100 μg/m 3 ) sınır değerlerinin altında kalacağı, çöken toz emisyonun da SKHKY Ek-2 Tablo 2.2 de belirtilen KVS (390 mg/m 2 -gün) ve UVS (210 mg/m 2 -gün) (450 mg/m 2 -gün) sınır değerlerinin altında kalacağı tespit edilmiştir. Kül depolama sahasına en yakın konut; sahanın güney istikametinde kuşuçuşu yaklaşık 930 m mesafede Zeytinlik Mahallesi dahilinde bulunan konuttur. Yukarıda yapılmış olan toz dağılım modellemesi sonuçlarına göre; S (güney) yönünde oluşacak havada asılı partikül madde miktarları 930 m mesafede; 2,84 μg/m 3, çöken toz emisyonu 43,80 mg/m 2 - gün havada toz olarak hesaplanmıştır. Dolayısı ile faaliyet alanına 930 m mesafede bulunan Zeytinlik Mahallesindeki konut üzerinde, oluşacak toz emisyonları nedeniyle olumsuz herhangi bir etki oluşmayacaktır. Bununla birlikte, alanda yapılacak çalışmalarda arazöz ile düzenli olarak sulama yapılacak ve gerçekte oluşacak emisyon değerleri çok daha düşük olacaktır. Projeye bağlı çalışmalar süresince ayrıca, aşağıda sıralanan hususlara riayet edilecektir: SKHKKY Ek-1 Madde de Çapı 5 milimetreden daha büyük tane boyutlu maddelerin doldurma, ayırma, eleme, taşıma, kırma ve öğütme işlemleri; sabit tesislerde ve açık alanlarda. gerçekleştiriliyorsa; baca dışındaki yerlerden toz emisyonlarının kaynaklandığı tesisler için emisyon faktörü kullanılarak kütlesel debi hesaplanır, bu değerin Ek-2 de belirtilen sınırları aşması halinde bu işletmeler etrafında hakim rüzgar yönü de dikkate alınarak ölçülen çöken toz miktarı 450 mg/m 2 -gün değerini aşamaz. hükmüne riayet edilecektir. Bu amaçla, çalışma alanlarında basınçlı pülverize su ile toz bastırma sistemi uygulaması ve sahanın sulama spreyleme ile nemlendirilmesi bu iş için tahsis edilecek bir araçla sağlanacaktır. 92

111 Toz emisyonu su kullanılarak önleneceğinden inşa çalışmalarının başlaması ile birlikte su püskürtme işlemi eş zamanlı olarak devreye girecek inşa çalışmaları süresince uygulanacaktır. Proje kapsamında; kazı fazlası malzeme hava kalitesi standartlarını sağlamak şartıyla açıkta depolanacaktır. Bu amaçla; -Savurma yapılmadan boşaltma ve doldurma yapılacak, -Malzeme üstü tane büyüklüğü 10 mm den fazla olan maddelerle kapatılacak, -Üst tabakalar %10 nemde muhafaza edilecek, bu durumu sağlamak için gerekli donanım kurulacaktır. Tesis içi yollar hava kalitesini olumsuz yönde etkilememesi için; düzenli olarak temizlenecek ve bu iş için tahsis edilecek bir arazöz ile sürekli nemlendirilecektir. Proje kapsamında toz ve toz etkisine karşı; yürürlükteki Tarih ve Sayılı Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine riayet edilecektir. Yapılan toz modellemesi raporuna sonucuna göre; toz kaynağına en yakın yerleşim birimi olan alçıtaşı depolama alanının yaklaşık 0,83 km. güneyindde ve kül depolama sahasının yaklaşık 0,93 km. güneyinde bulunan konutlarda tozdan dolayı oluşabilecek olumsuz bir etki beklenmemektedir. Proje kapsamında, oluşacak toz emisyonları ile ilgili olarak, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Toz modellemesinde verilen değerler teorik hesaplamalarda bulunan ve tüm faaliyetlerin aynı anda yapılması durumu göz önüne alınarak hesaplanmıştır. Ancak proje alanının topoğrafik yapısı ve toz etkisine karşı alınacak önlemler düşünüldüğünde toz değerleri daha alt seviyede gerçekleşecektir. Çalışma süresince çalışma yapılan alanlarda, kamyonların hareket alanlarında ve iş makinelerinin çalışma alanlarında arazöz ile spreyleme sulama yapılarak alanlar nemlendirilecektir. Yükleme-boşaltma işlemlerinde savurma yapılmadan dikkatli bir şekilde çalışma yapılacaktır. Bulunan değerler hiçbir önlem alınmadığı ve iş makinelerinin aynı anda çalıştığı varsayılarak en kötü ihtimal üzerinden yapılmıştır. Bu sebeple alınacak önlemlerle toz emisyonunun %80 oranında azalacağı düşünülmektedir. Dolayısı ile projenin inşaat çalışmaları kapsamında yakın yerleşim yerlerine olumsuz bir etkisi beklenmemektedir. IV.2.Projenin yol açacağı bitkisel toprak kaybı, bunların depolama alanları, projenin peyzaj üzerine etkileri ve alınacak önlemler, Arazi hazırlama ve inşaat aşamasında; kül ve alçıtaşı depolama tesislerinin oluşturulabilmesi için kazı işlemi yapılacaktır. Kazı işlemlerinde toprak yüzeyinden bitkisel toprak sıyrılacak olup, bu toprak geçici olarak "Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği"nde belirtilen hükümlere göre projede belirlenen kazı fazlası malzeme depolama alanı içerisinde sahası içerisinde eğimi % 5ten fazla olmayan bir yerde verilen standartlara göre depolanarak inşaat işlemlerinin tamamlanmasından sonra depolama sahalarında kullanılacak son örtü sisteminin en üst tabakasını oluşturmak amaçlı kullanılacaktır. 93

112 IV.2. Hafriyat artığı toprak, taş, kum vb. maddelerin nerelere taşınacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları, dolgu için kullanılacaksa hafriyat ve dolgu tabloları, Bitkisel toprak dışında alınacak hafriyat, dolgu ve arazi tesviye işlemlerinde kullanılacak, arta kalan kazı fazlası malzeme proje kapsamında kazı fazlası malzeme depolama alanında depolanacaktır. İnşaat aşamasında oluşacak olan kazı fazlası malzemeler tarih ve sayılı Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda bertarafı izlenecektir. IV.3.Projenin flora, fauna, biyolojik çeşitlilik, habitat kaybı, orman alanları üzerine etkileri ve alınacak önlemler, Projenin inşaat ve işletme aşamalarında flora ve fauna üzerine etkileri Bölüm III.5 de, orman alanları üzerine etkileri ise Bölüm III.12 de ayrıntılı şekilde irdelenmiştir. IV.4. Taşkın, sel ve heyelan riski, alınacak önlemler, drenaj ile ilgili işlemler, var ise projenin akarsu/dere yataklarına olabilecek etkileri, alınacak önlemler, Çanakkale İli Biga İlçesine bağlı Ambaroba Köyü nde 1995 yılından itibaren başlayan heyelan problemi 2000 yılından itibaren etkisini arttırmış ve yıllarında büyük çapta iki göçme meydana gelmiştir. 13 Köyün batısında gelişen ilk önemli heyelan 2003 yılı Mart Nisan aylarında aktif duruma geçmiş ve 4 konutun yıkılmasına yol açmıştır yılında, Kış İlkbahar yağışlı döneminde, köyün batısında lik eğimli yamaçlar boyunca daha büyük bir heyelan meydana gelmiştir. Yaklaşık 250 m. uzunluğunda ve 100 m. genişliğindeki heyelan Ambaroba Köyü üzerindeki kayma riskini arttırmıştır. Yerinde yapılan ilk gözlemler heyelanın köye doğru genişleme eğiliminde olduğunu, halen önemli hacimde bir kütlenin kayma potansiyeli taşıdığını göstermektedir. Ambaroba Köyü proje yerine kuşuçuşu yaklaşık 25 km mesafededir. Çanakkale ili kayıtları incelendiğinde diğer ilçe, belde ve köylerinde heyelan riski taşıyan başka herhangi bir saha bulunmamaktadır. Dolayısıyla Şekil 40 da görüldüğü üzere proje yerinde heyelan riski bulunmamaktadır. 13 Çanakkale İl Çevre Durum Raporu,

113 Proje alanı Şekil 39 Proje yerini gösteren heyelan haritası Çanakkale yi taşkın açısından etkisi altında bulunduran su kaynakları Sarıçay deresinin; Ilıca Dere, Şeytan Deresi ve Araplı Dere kollarıdır. Eğimi az olan bölge havzası, bitki örtüsü açısından kısmen iyi durumda olmakla beraber bazı kesimlerde yetersiz kalmaktadır. Sarı çayın üzerinde Fatih Sultan Mehmet zamanında yapıldığı bilinen sedde ve duvarların yanında Çanakkale Köprüsünün memba ve mansabında ıslah amacıyla yapılmış kıyı koruma duvarlı bir kesim mevcuttur. Bu kesimin yatak kapasitesi 550 m 3 /sn olup, Araplı Deresiden (Çileder Dere) gelen 180 m 3 /sn ve Araplı Dere kavşağı ile mansap arasındaki ara havzadan gelebilecek 50 m 3 /sn lik debileri kaldırabilecek ölçüdedir. Bununla beraber 1973 yılında tamamlanarak sulama ve kontrol amaçlı olarak işletmeye açılmış olan Atikhisar Barajı, 320 m 3 /sn lik debiden daha fazlasını mansaba bırakmayacak ve 500 yıllık taşkın akımlarını kontrol edebilecek şekilde boyutlandırılmıştır. 14 İnceleme alanı ve çok yakın çevresinde akarsu mevcut değildir. İnceleme alanının yaklaşık olarak 6 km güneyinden Kocabaş Çayı denize dökülmektedir. 3 koldan oluşan Kocabaş Çayı Kaz Dağları ndan doğarak Biga dan geçer ve Karabiga da delta yapmadan Marmara Denizi ne dökülür. Çayın uzunluğu 80 km dir. Kocabaş Çayı nın su derinliği ortalama ilkbaharda 1 m civarında olup, yazın cm kadar inmektedir. Çayın debisi en az m 3, en çok ise 1345 m 3 civarındadır. Bu çayın inceleme alanı ve çevresinde herhangi bir etkisi söz konusu değildir. 15 Proje sahasında mevsimsel akışlı Sarp Dere bulunmaktadır. 14 Çanakkale İl Çevre Durum Raporu, Cenal Enerji Atık Depolama Sahası Hidrojeolojik Etüt Raporu. Haziran

114 Sözkonusu dere beton büzlerle derive edilecek olup, ilgili derivasyon projesi projenin inşaatına başlamadan hazırlatılıp DSİ ye onaylatılacaktır. İnşaat işlemleri DSİ den gerekli izinler alındıktan sonra başlayacaktır. Proje sahasındaki yüzey su drenajı işlemleri Bölüm IV.7. de verilmiştir. IV.5. Depolama Sahasının tasarımı, şev eğimleri, şev stabilite analizi, zemin geçirimsizliği, zemin ve yan yüzey sızdırmazlığının sağlanması için yapılacak işlemler ; sızdırmazlık sistemi için kullanılacak malzemenin cinsi, fiziksel ve kimyasal özellikleri, miktarı ve temin edileceği yerin belirtilmesi; proje kapsamında kil kullanılacak ise kili miktarı, nereden ve nasıl temin edileceği, nasıl taşınacağı, temin edileceği, yerdeki rezerv kapasitesi, çevreye olabilecek etkiler ve alınacak önlemler, drenaj ile ilgili işlemler, alınacak drenaj önlemleri, Proje kapsamında yapılan jeolojik etüt raporuna göre yapılan sondaj çalışmaları ve arazi gözlemleri neticesinde etüt alanını oluşturan zeminde sıvılaşma risk potansiyeli, olmadığı anlaşılmıştır. Ayrıca oturma ve şişmeye neden olacak birimler gözlemlenmemiştir (Bkz.Ek-15). Çalışma alanı eğimi % 0-10, %10-15, %15-20, %20-25, %50-60 arasında değişmektedir. İnceleme alanını jeolojisini ileri derecede ayrışmış, sık çatlaklı granodiyorit birimi oluşturmaktadır. Bu alanlarda eğimin %50-60 olduğu granodiyoritlerin oldukça ayrışmış olduğu bu kesimlerde muhtemel kaya düşmesi tehlikesi problemi oluşturacağı gözlemlenmiştir. Buralarda ankraj, zemin çivisi, çelik tel ağ vb çalışmalardan uygun olanı seçilerek önlem alınacaktır. 16 Cenal Kül Depolama Tesisi ve Alçıtaşı Depolama Tesisi nde atık depolama sahalarında sızıntı suları, depolama sahası tabanına döşenecek olan ɸ400 mm HDPE esaslı delikli drenaj boruları ile toplanacaktır. Bu borular ana drenaj sistemini oluşturacaktır. Yamaçlarda sızıntı suyunu toplayarak ana drenaj sistemine iletmek için ise ɸ200 mm HDPE esaslı delikli drenaj boruları kullanılacaktır. Bu sistem ile toplanan sızıntı sularının depolama tesisi sedde dolgusunun altından geçirilerek sızıntı suyu iletim borusuyla mansapta yapılacak sızıntı suyu toplama havuzuna aktarılması öngörülmektedir. Drenaj sisteminde rezervuardan sedde dolgusuna kadar olan kısımda HDPE esaslı delikli drenaj borusu kullanılacaktır. Sedde dolgusu içerisinde ise HDPE esaslı deliksiz drenaj borusu kullanılacak olup, borunun etrafı 30 cm beton kılıf içerisine alınacaktır. Böylelikle hem kül depolama tesisinde hem de alçıtaşı depolama tesisinde oluşacak olan sızıntı suları güvenli bir şekilde seddelerin mansabında yer alan sızıntı suyu toplama havuzuna aktarılmış olacaktır. Sızıntı suyu toplama havuzunun 3 boyutlu tasarımı yapılmıştır. Havuzun 3 boyutlu modelleme sonucunda depolama hacmi 4463,50 m 3 olarak hesaplanmıştır. Havuzun yüksekliği 5,20 m olarak tasarlanmıştır. 5 m yüksekliğe kadar sızıntı suyu depolaması yapılacaktır ve 20 cm hava payı olarak düşünülmüştür. Sızıntı suyu toplama havuzunun geçirimsizliğinin sağlanması için havuz taban alanının ve havuz içi kazı şevlerinin, jeosentetik kil kaplama (GCL) ve 2 mm HDPE jeomembran ile kaplanması öngörülmektedir. Havuz içi geçirimsizlik tabakasının uygulaması düşünülerek havuz içi kazı şevleri 2:1 (Y:D) olacak şekilde projelendirilmiştir. Sızıntı suyu toplama havuzunda depolanan su, külün tozumasını engellemek amacıyla külün nemlendirilmesinde kullanılabilecektir. Ayrıca buharlaşma sebebiyle, depolanan hacimde bir miktar azalma olacaktır. 16 Cenal Enerji Atık Depolama Sahası Jeolojik Etüt Raporu, Haziran

115 Sızıntı suyu toplama havuzunun ve sızıntı suyu toplama sisteminin 3 boyutlu görünümleri aşağıda verilmiştir: Şekil 40 Cenal Atık Depolama Tesisleri Sızıntı Suyu Toplama Havuzu 3 Boyutlu Görünümü Şekil 41 Cenal Atık Depolama Tesisleri Sızıntı Suyu Toplama Sistemi 3 Boyutlu Görünümü Bölüm IV.8 de zemin geçirimsizliği, zemin ve yan yüzey sızdırmazlığının sağlanması için yapılacak işlemler; sızdırmazlık işlemi için kullanılacak malzemenin cinsi, fiziksel ve kimyasal özellikleri ayrıntılı olarak verilmiştir. Geçirimsizlik tabakasının görevini tam olarak yapıp yapmadığını belirlemek için depolama tesislerinin etrafına yeraltısuyu izleme kuyuları talveg seviyesine kadar açılacaktır. Cenal Kül Depolama Tesisi nde 4 adet, Cenal Alçıtaşı Depolama Tesisi nde ise 2 adet gözlem kuyusu açılacaktır. Depolama tesisleri çevresinde toprak, yeraltı suyu ve yüzey suyu izlemelerinin yapılması öngörülmektedir. Depolama sahasında yeraltı sularından, topraktan ve çevredeki yüzey sularından numuneler alınarak laboratuar analizi yapılabilecektir. 97

116 Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik Madde 27 ye göre 30 yıl izleme yapılması gerekmektedir. İşletme sürecinde mevcut durumun değerlendirilmesi amacıyla bu ölçüm ve analizler periyodik olarak bakanlığın vereceği lisansta belirtilen sürelerde yapılacaktır. IV.6. Proje kapsamında kullanılacak kilin miktarı, nereden ve nasıl temin edileceği, nasıl taşınacağı ve bu işlemler sırasında çevreye olabilecek etkiler ve alınacak önlemler, Cenal atık depolama sahası yakınlarında ilgili yönetmelikte belirtilen kriterlere sahip kil malzemesi bulma sıkıntısı vardır. Bu sebeple, geçirimsizlik tabakası ilgili yönetmeliğin 16. maddesi 3. Bendinde belirtildiği gibi geçirimsizlik tabakasının doğal yollardan teşkil edilememesi durumunda, yapay olarak teşkil edilmelidir. Yine bu bendde geçirimsizlik tabakasının doğal olarak sağlanamaması durumunda, Bu tabaka yapay olarak oluşturulur ve jeomembran ile güçlendirilir. Geçirimsiz mineral malzeme ile yapay olarak oluşturulacak geçirimsizlik tabakasının toplam kalınlığı 0,5m den az olamaz ifadesi yer almaktadır. Atık depolama sahasının tasarımında bu hususta dikkate alınarak geçirimsizlik tabakasının fiziksel, kimyasal, mekanik ve hidrolik özellikleri depolama tesisinin toprak ve yeraltı suları için oluşturacağı potansiyel riskleri önleyecek nitelikte olacaktır. IV.7. Proje sahasındaki taşkın önleme ve yüzey sularının drenaj ile ilgili işlemler, alınacak drenaj önlemleri, Cenal Kül Depolama Tesisi ve Alçıtaşı Depolama Tesisi nde depolama sahasının dışında yağış dolayısıyla akışa geçen yüzey suyunun, depolama sahasına girmesini engellemek amacıyla kuşaklama kanalı planlanmıştır. Kuşaklama kanalı sayesinde yüzey suyu depolama sahasına girmeden tahliye edilecektir. Kuşaklama kanalı depolama tesislerini çevreleyecek şekilde arazinin topoğrafyasına uygun şekilde yerleştirilecektir. Kuşaklama kanalında toplanan yüzey suları seddelerin mansabında dereye deşarj edilecektir. Proje sahasında havza çalışmaları yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda kuşaklama kanalına yüzey sularını ulaştıran 4 adet havza belirlenmiştir. Bu havzaların durumunu gösterir harita Şekil 43 de verilmiştir: Şekil 42 Havza Planı 98

117 Her bir havza için yüzeysel akış debisi hesaplanmış ve kuşaklama kanalı hidrolik boyutlandırma hesapları yapılmıştır. Kuşaklama kanalı hidrolik hesabında akış birikme süresi hesaplanmasında Kirpich Denklemi kullanılmıştır. Depolama tesisleri yüzey suyu drenaj sistemi tasarlanırken 100 yıl tekerrürlü yağış değerleri dikkate alınmıştır. Yüzeysel akış debisinin hesaplanmasında Rasyonel Metod kullanılmıştır. Çanakkale Meteoroloji İstasyonu na ait Yağış Şiddet Süre Tekerrür Eğrileri kullanılmıştır. Kuşaklama kanalının boyutlandırılmasında Manning Strickler formülü kullanılmıştır. (Bkz.Ek-5) Kuşaklama kanalına ait tip kesit Şekil 43 de verilmiştir: Şekil 43 Kuşaklama Kanalı Tip Kesiti Havza-1 için, Manning-Strickler formülü kullanılarak kanaldaki su derinliği 0,57 m olarak hesaplanmıştır. Kuşaklama kanalındaki su derinliği dikkate alınarak seçilen kanal boyutları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 50 Seçilen Kuşaklama Kanalı Boyutları (Havza-1) B (m) D (m) m 1,00 1,00 1,00 Havza-2 için, Manning-Strickler formulü kullanılarak kanaldaki su derinliği 0,69 m olarak hesaplanmıştır. Kuşaklama kanalındaki su derinliği dikkate alınarak seçilen kanal boyutları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 51 Seçilen Kuşaklama Kanalı Boyutları (Havza-2) B (m) D (m) m 1,00 1,00 1,00 Havza-3 için, Manning-Strickler formulü kullanılarak kanaldaki su derinliği 0,58 m olarak hesaplanmıştır. Kuşaklama kanalındaki su derinliği dikkate alınarak seçilen kanal boyutları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 52 Seçilen Kuşaklama Kanalı Boyutları (Havza-3) B (m) D (m) m 1,00 1,00 1,00 99

118 Havza-4 için, Manning-Strickler formulü kullanılarak kanaldaki su derinliği 0,71 m olarak hesaplanmıştır.kuşaklama kanalındaki su derinliği dikkate alınarak seçilen kanal boyutları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 53 Seçilen Kuşaklama Kanalı Boyutları (Havza-4) B (m) D (m) m 1,00 1,00 1,00 IV.8. Zemin sızdırmazlığının sağlanması için yapılacak işlemler, Cenal Kül Depolama Tesisi ve Alçıtaşı Depolama Tesisi nin tabanı ve yan yüzeylerinde, sızıntı suyunun yeraltı suyuna karışmasını önleyecek şekilde bir geçirimsizlik sistemi uygulanacaktır. Taban geçirimsizlik sisteminin belirlenmesinde, 26 Mart 2010 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmış olan Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik Madde 16 da ifade edilmiş olan yükümlülükler dikkate alınmıştır. Cenal Enerji Santrali ndeki prosesler sonucu oluşacak olan atıkların karakteristiğinin belirlenmesi amacıyla yapılan analiz sonuçlarına göre oluşacak atıkların tehlikesiz atık olduğu belirlenmiştir. Bu sebeple, Cenal Kül Depolama Tesisi ve Alçıtaşı Depolama Tesisi II. sınıf düzenli depolama tesisi olarak sınıflandırılmıştır. Cenal Kül Depolama Tesisi ve Alçıtaşı Depolama Tesisinin taban ve yan yüzeyleri için oluşturulan geçirimsizlik sistemi, Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik Madde 16 nın 2. Bendinde verilen II. sınıf düzenli depolama tesisleri depo tabanı geçirimsizlik sistemi için istenen koşulları sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Buna göre geçirimsizlik katsayısı = K 1,0 x 10-9 m/sn koşulunu ve geçirimsizlik tabakasının kalınlığı ise kalınlık 1 m veya eşdeğeri koşulunu sağlamalıdır. Cenal atık depolama sahası yakınlarında ilgili yönetmelikte belirtilen kriterlere sahip yeterli miktarda kil malzemesi bulunmamaktadır. Bu sebeple, geçirimsizlik tabakası yapay olarak teşkil edilecektir. İlgili Yönetmeliğin 16. Maddesi 3. Bendinde de geçirimsizlik tabakasının doğal yollardan teşkil edilememesi durumunda, yapay olarak teşkil edilebileceği ifade edilmektedir. Bu bentte geçirimsizlik tabakasının doğal olarak sağlanamaması halinde; Bu tabaka yapay olarak oluşturulur ve jeomembran kullanılarak güçlendirilir. Geçirimsiz mineral malzeme ile yapay olarak oluşturulacak geçirimsizlik tabakasının toplam kalınlığı 0,5 metreden az olamaz. ifadesi yer almaktadır. Bütün bu hususlar dikkate alınacaktır ve geçirimsizlik tabakasının fiziksel, kimyasal, mekanik ve hidrolik özellikleri depolama tesisinin toprak ve yeraltı suları için oluşturacağı potansiyel riskleri önleyecek nitelikte olacaktır. Geçirimsizlik tabakasında sızdırmazlık amacı ile kullanılacak malzemelerin; Fiziksel ve mekanik (yüzey özellikleri, su emme kapasitesi, kalınlık, sıcağa ve soğuğa hava koşullarına karşı dayanıklılık, geçirimsizlik, çekme gerilmeleri, yırtılma, burulma ve noktasal yüklere karşı dayanıklılık, kaynak kalitesi ve dayanıklılığı, vb.) Kimyasal (sızıntı sularındaki kimyasal maddelerle olan etkileşimi, vb.) Biyolojik etkenlere karşı (mikroorganizmalara, bitkilere, kemirgen hayvanlara karşı dayanıklılık, vb.) kalite kriterleri ulusal ve uluslararası normlara uygun olacaktır. Buna göre Cenal Kül Depolama Tesisi ve Alçıtaşı Depolama Tesisinde gerçekleştirilecek olan taban geçirimsizlik sisteminin alttan üste doğru, 100

119 Yastık Dolgu Jeosentetik Kil Kaplama (GCL), Plastik Örtü, Jeotekstil Koruyucu Örtü, Drenaj Tabakası olarak teşkil edilmesi öngörülmektedir. Cenal Kül Depolama Tesisi ve Alçıtaşı Depolama Tesisi için önerilen taban geçirimsizlik kesiti aşağıda verilmiştir: Yastık Dolgu Şekil 44 Taban Geçirimsizlik Sistemi Cenal Kül Depolama Tesisi ve Alçıtaşı Depolama Tesisi nde geçirimsizlik tabakası yapay olarak teşkil edilecektir. Bu geçirimsizlik tabakasında kazı yüzeyini düzeltmek amacıyla 0,5 m yastık dolgu kullanılacaktır. Jeosentetik Kil Kaplama Yapay olarak teşkil edilecek geçirimsizlik tabakasında yastık dolgunun üzerinde jeosentetik kil kaplama (GCL) kullanılacaktır. Jeosentetik kil örtü, bir yüzeyinde bulunan dokuma ve diğer yüzeyindeki örgüsüz geotekstiller arasına yerleştirilmiş sodyum bentonit granüllerinin kompozit haline getirilmesiyle oluşan bir malzemedir. Jeosentetik kil kaplama, suyla temas ettiğinde şişebilme özelliği sayesinde ideal bir sızdırmazlık katmanı oluşturmaktadır. Jeosentetik kil kaplamanın geçirimsizlik katsayısı yönetmelikte belirtilmiş olan geçirimsizlik katsayısı = K 1,0x 10-9 m/sn koşulunu sağlayacaktır. Jeosentetik kil örtü, sıkıştırılmış kil tabakalara alternatif olarak kullanılabilmektedir. Sıkıştırılmış kil tabakalarla mukayese edildiğinde, jeosentetik kil örtü aynı eşdeğer performansı elde edebilmek için daha az yer kaplamaktadır. Ayrıca, jeosentetik kil örtü kendi kendini onarma yeteneğine sahip ve yerleştirilmesi kolay olan bir malzemedir. 101

120 Plastik örtü Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik 16. Maddesi 3. Bendi gereğince, geçirimsizlik tabakasının doğal olarak sağlanamaması halinde, bu tabaka yapay olarak oluşturulur ve jeomembran kullanılarak güçlendirilir. Taban geçirimsizlik sisteminin yapay olarak oluşturulacağı Cenal Kül Depolama Tesisi ve Alçıtaşı Depolama Tesisi nde 2 mm HDPE (Yüksek Yoğunlukta Polietilen) jeomembran kullanılacaktır. HDPE jeomembranlar, polietilen hammadde, boyar madde, yardımcı katkılar hazırlanarak ekstruderlerde gerekli işlemlerden geçirilerek kalender sistem aracılığı ile homojen olarak şekillendirilmesiyle oluşan yalıtım membranlarıdır. HDPE jeomembran; yapısı gereği basınca, darbeye, kimyasallara, yüklemelere ve mikroorganizmalara karşı çok dayanıklıdır. Bu üstün özelliklere karşı ekonomik bir malzemedir. Bu özellikleri sebebiyle, HDPE jeomembran atık depolama tesislerinde sıklıkla kullanılmaktadır. Taban geçirimsizlik sisteminde kullanılması önerilen HDPE jeomembranın teknik özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir: Tablo 54 HDPE Jeomembranın Teknik Özellikleri ( 2.00 mm ) Jeotekstil Koruyucu Örtü Kaynak: Cenal Enerji Santrali Atık Depolama Tesisleri Avan Proje Raporu Cenal Kül Depolama Tesisi ve Alçıtaşı Depolama Tesisi nde plastik örtünün (2 mm HDPE jeomembran) inşaat ve işletme süresince basınçtan korunması için plastik örtünün üzerine jeotekstil koruyucu örtü (1000 gr/m 2 ) kullanılacaktır. Kullanılacak olan jeotekstil koruyucu örtü aşağıda verilen standartlara uygun olacaktır: 102

121 Tablo 55 Jeotekstil Koruyucu Örtü için Standartlar Drenaj Tabakası Kaynak: Cenal Enerji Santrali Atık Depolama Tesisleri Avan Proje Raporu Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik Madde 16 nın 4. Bendi uyarınca II. Sınıf düzenli depolama tesislerinde yapay geçirimsizlik kaplaması üzerine asgari 0,5 metre kalınlığa ve en az K 1,0 x 10-4 m/s geçirgenliğe sahip drenaj tabakası uygulanır. Cenal Kül Depolama Tesisi ve Alçıtaşı Depolama Tesisi nde 0,5 m drenaj tabakası uygulanacaktır. IV.9. Proje kapsamında, inşaat ve işletme aşamasında su temini sistemi planı, suyun nereden temin edileceği, inşaat için gerekli suyun temin edileceği kaynaklardan alınacak su miktarı ve bu suların kullanım amaçlarına göre miktarları, Santralin işletilmesi aşamasında BGD ünitesinden kaynaklanan alçıtaşı ve yakma işleminden kaynaklı meydana gelecek kazan altı külü ve uçucu küller kazandan silolara gönderilecektir. Santralden kaynaklanan alçıtaşının ve küllerin satılamaması durumunda kül ve alçıtaşı silolardan (küller su ile spreylenip) 25 tonluk üzeri kapalı kamyonlara yüklenecek, düzenli depolama sahasına taşınacaktır. Ayrıca kül depoma sahasına boşaltılmadan önce suyla nemlendirilecektir. Bu nedenle külün nakli ve geçici depolanması aşamasında toz emisyonu oluşumu beklenmemektedir. Saha içerisinde ise dökülen malzemenin serilmesi ve sıkıştırılması amacıyla toprak silindiri kullanılacaktır. Proje kapsamında kullanılacak su Cenal Enerji Santrali projesi kapsamında denizden temin edilecek sudan yararlanarak sağlanacaktır. Cenal Enerji Santrali nden temin edilecek suyun yeterli gelmemesi durumunda kuyu açılıp temin edilecektir. Böyle bir durumda DSİ den gerekli izinler alınacaktır. İşletme alanında su ihtiyacının yeraltı suyundan sağlanması halinde 167 sayılı Yasa uyarınca DSİ 25. Bölge Müdürlüğü nden izin alınacaktır; ve Yeraltı sularının tesis edilecek işletmeden etkilenmemesi için 167 sayılı Yeraltı Suyu Kanunu, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürülüğe giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre projeler oluşturulup DSİ 25. Bölge Müdürlüğü ne bildirilecektir. 103

122 IV.10 Proje kapsamında oluşacak atık suların cins ve miktarları, bertaraf yöntemleri ve deşarj edileceği (burada gerekli izinler alınmalı ve izin belgeleri rapora eklenmelidir) Atık Depolama Sahasında çalışacak personelden kaynaklı evsel nitelikli atıksu oluşumu söz konusu olacaktır. Proje kapsamında oluşacak atıksuların kaynakları ve atıksuların bertarafı ile ilgili bilgiler aşağıda verilmiştir: İnşaat Aşamasında Oluşacak Evsel Nitelikli Atıksular: Proje kapsamında inşaat aşamasında santralde aynı anda çalışacak olan toplam personel sayısı yaklaşık 35 kişi olup, kişi başına gerekli olan su miktarı 150 lt/gün alınırsa; (Kaynak: Su Temini ve Atıksu Uzaklaştırılması Uygulamaları İTÜ-1998, Prof.Dr.Dinçer TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EROĞLU) Çalışacak işçi sayısı Kullanılacak su miktarı Toplam su ihtiyacı = 35 kişi = 150 lt/kişi-gün = 0,15 m 3 /kişi-gün = 0,15 m 3 /kişi-gün x 35 kişi = 5,25 m 3 /gün Kullanılan suyun tamamının atık su olarak döneceği kabul edildiğinde; proje kapsamında; personelden kaynaklı evsel nitelikli atık su miktarı toplam 5,25 m3/gün olacaktır. Atık depolama sahası inşaat aşamasında şantiye kurulacak olup, söz konusu atıksular yaklaşık 105 m 3 hacime sahip fosseptikte biriktirilip, Cenal Enerji Santralinde kurulacak olan atıksuarıtma tesisine yatırımcı tarafından kiralanacak vidanjörlerle sevk edilecektir. Cenal Enerji Santralinin ÇED alanında kurulacak paket atıksu arıtma sisteminde, atıksuların tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 21.1, Tablo 4 ve Su Ürünleri Yönetmeliği Ek-5 e uygun olarak arıtılmasından sonra ve gerekli izinler alınıp yapılacak derin deniz deşarj sistemi üzerinden Marmara deşarj edilmesi planlanmaktadır. Biyolojik arıtma tesisi piyasada satılan TSE onaylı ve uygun kapasiteye sahip olarak seçilecektir. Arıtma tesisi proje onayı 2005/5 sayılı Proje Onay Genelgesi Kapsamında yapılacak olup, gerekli izinler alınacaktır 17. Alıcı ortam ile ilgili olarak tarih ve sayılı R.G. de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin Ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik ( tarih ve sayılı R.G. de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin Ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapilmasina Dair Yönetmelik) hükümleri doğrultusunda Çevre Izin Belgesi alınacaktır 18. Tablo 56 Evsel Nitelikli Atıksu Deşarj Kriterleri Su Kirliliği ve Kontrol Yönetmeliği Tablo PARAMETRE BİRİM KOMPOZİT NUMUNE 2 SAATLİK KOMPOZİT NUMUNE 24 SAATLİK Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ 5) (mg/l) Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) (mg/l) Askıda Katı Madde (AKM) (mg/l) ph Cenal Enerji Santrali, Limanı, Kül Depolama Sahası ve Derin Deniz Deşarjı projesi ÇED raporu. 18 Cenal Enerji Santrali, Limanı, Kül Depolama Sahası ve Derin Deniz Deşarjı projesi ÇED raporu. 104

123 Evsel Nitelikli Atık Sularda Kirleticiler ve Ortalama Konsantrasyonları tablosuna göre işletme aşamasında oluşacak evsel nitelikli atık su içerisindeki kirletici yükleri tabloda verilmektedir. Tablo 57 Evsel Nitelikli Atık Sularda Kirleticiler Ve Ortalama Konsantrasyonları PARAMETRE KONSANTRASYON ph 6-9 AKM 200 mg/l BOİ mg/l KOİ 500 mg/l Toplam Azot 40 mg/l Toplam Fosfor 10 mg/l Kaynak: Benefield, L. And Randall, C., 1980 Yukarıdaki tabloya göre personelden kaynaklanacak evsel nitelikli atık su içerisindeki kirletici yükleri; Tablo 58 Evsel Nitelikli Atık Su İçerisindeki Kirletici Yükleri AKM 1,05 kg/gün = (5,25 m 3 /gün x 200 mg/lt / 1000) BOİ 5 1,05 kg/gün = (5,25 m 3 /gün x 200 mg/lt / 1000) KOİ 2,6 kg/gün = (5,25 m 3 /gün x 500 mg/lt / 1000) Toplam Azot 0,21 kg/gün = (5,25 m 3 /gün x 40 mg/lt / 1000) Toplam Fosfor 0,0525 kg/gün = (5,25 m 3 /gün x 10 mg/lt / 1000) İşletme Aşamasında Oluşacak Evsel Nitelikli Atıksular: Proje kapsamında işletme aşamasında santralde aynı anda çalışacak olan toplam personel sayısı yaklaşık 15 kişi olup, kişi başına gerekli olan su miktarı 150 lt/gün alınırsa; (Kaynak: Su Temini ve Atıksu Uzaklaştırılması Uygulamaları İTÜ-1998, Prof.Dr.Dinçer TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EROĞLU) Çalışacak işçi sayısı Kullanılacak su miktarı Toplam su ihtiyacı = 15 kişi = 150 lt/kişi-gün = 0,15 m 3 /kişi-gün = 0,15 m 3 /kişi-gün x 15 kişi = 2,25 m 3 /gün Kullanılan suyun tamamının atık su olarak döneceği kabul edildiğinde; proje kapsamında; personelden kaynaklı evsel nitelikli atık su miktarı toplam 2,25 m 3 /gün olacaktır. Atık depolama sahası işletme aşamasında şantiye kurulacak olup, söz konusu atıksular yaklaşık inşaat aşamasında açılan fosseptikte biriktirilmeye devam edilip, Cenal Enerji Santralinde kurulacak olan atıksuarıtma tesisine yatırımcı tarafından kiralanacak vidanjörlerle sevk edilecektir. Cenal Enerji Santralinin ÇED alanında kurulacak paket atıksu arıtma sisteminde, atıksuların tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 21.1, Tablo 4 ve Su Ürünleri Yönetmeliği Ek-5 e uygun olarak arıtılmasından sonra ve gerekli izinler alınıp yapılacak derin deniz deşarj sistemi üzerinden Marmara deşarj edilmesi planlanmaktadır. Biyolojik arıtma tesisi piyasada satılan TSE onaylı ve uygun kapasiteye sahip olarak seçilecektir. Arıtma tesisi proje onayı 2005/5 sayılı Proje Onay Genelgesi Kapsamında yapılacak olup, gerekli izinler alınacaktır 19. Alıcı ortam ile ilgili olarak tarih ve sayılı R.G. de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin Ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik ( tarih ve sayılı R.G. de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin Ve Lisanslar Hakkında 19 Cenal Enerji Santrali, Limanı, Kül Depolama Sahası ve Derin Deniz Deşarjı projesi ÇED raporu. 105

124 Yönetmelikte Değişiklik Yapilmasina Dair Yönetmelik) hükümleri doğrultusunda Çevre Izin Belgesi alınacaktır 20. Tablo 59 Evsel Nitelikli Atıksu Deşarj Kriterleri Su Kirliliği ve Kontrol Yönetmeliği Tablo PARAMETRE BİRİM KOMPOZİT NUMUNE 2 SAATLİK KOMPOZİT NUMUNE 24 SAATLİK Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ 5) (mg/l) Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) (mg/l) Askıda Katı Madde (AKM) (mg/l) ph Evsel Nitelikli Atık Sularda Kirleticiler ve Ortalama Konsantrasyonları tablosuna göre işletme aşamasında oluşacak evsel nitelikli atık su içerisindeki kirletici yükleri tabloda verilmektedir. Tablo 60 Evsel Nitelikli Atık Sularda Kirleticiler Ve Ortalama Konsantrasyonları PARAMETRE KONSANTRASYON ph 6-9 AKM 200 mg/l BOİ mg/l KOİ 500 mg/l Toplam Azot 40 mg/l Toplam Fosfor 10 mg/l Kaynak: Benefield, L. And Randall, C., 1980 Yukarıdaki tabloya göre personelden kaynaklanacak evsel nitelikli atık su içerisindeki kirletici yükleri; Tablo 61 Evsel Nitelikli Atık Su İçerisindeki Kirletici Yükleri AKM 0,45 kg/gün = (2,25 m 3 /gün x 200 mg/lt / 1000) BOİ 5 0,45 kg/gün = (2,25 m 3 /gün x 200 mg/lt / 1000) KOİ 1,12 kg/gün = (2,25 m 3 /gün x 500 mg/lt / 1000) Toplam Azot 0,09 kg/gün = (2,25 m 3 /gün x 40 mg/lt / 1000) Toplam Fosfor 0,0225 kg/gün = (2,25 m 3 /gün x 10 mg/lt / 1000) IV.11. Proje kapsamındaki elektrifikasyon planı, bu planın uygulanması için yapılacak işlemler ve kullanılacak malzemeler, enerji nakil hatlarının geçirileceği yerler ve trafoların yerleri, bunların güçleri, Proje sahasında basit bir aydınlatma dışında enerji ihtiyacı öngörülmemektedir. Bu sebepten dolayı herhangibir elektrifikasyon planı hazırlanmamıştır. 20 Cenal Enerji Santrali, Limanı, Kül Depolama Sahası ve Derin Deniz Deşarjı projesi ÇED raporu. 106

125 IV.12. Depolama sahasında kötü hava şartlarında (yağışlı, soğuk, kuru vb.) yapılacak çalışmalar, Cenal Atık Depolama Sahası projesi kapsamında yağış sebebiyle akışa geçen yüzey suyunun, depolama sahasına girmesini engellemek amacıyla kuşaklama kanalı yapılması planlanmıştır. Kuşaklama kanalı sayesinde yüzey suyu depolama sahasına girmeden tahliye edilecektir. Kuşaklama kanalı depolama tesislerini çevreleyecek şekilde arazinin topoğrafyasına uygun şekilde yerleştirilecektir. Kuşaklama kanalında toplanan yüzey suları seddelerin mansabında dereye deşarj edilecektir. Yüzey suyu drenaj sistemi ile ilgili detaylı bilgi ve havza planı Bölüm IV.7 de verilmiştir. Cenal Atık Depolama Sahası nda atık depolama alanları, yağmur ve kar suyuna maruz kalmaktadır. Ayrıca, kül depolama sahasına getirilen külün tozumasını engellemek amacıyla suyla spreyleme yapılacaktır. Sızıntı suları depolama sahasının tabanına döşenecek olan delikli drenaj boruları ile toplanacaktır. Bu borular ana drenaj sistemini oluşturacaktır. Bu sistem ile toplanan sızıntı sularının depolama tesisi sedde dolgusunun altından geçirile IV.13. Proje kapsamında inşaat ve işletme aşamasında meydana gelecek her türlü atık türleri, katı atık, tehlikeli atık, özel atık vb. cins ve miktarları, bu atıkların bertaraf şekilleri,(burada gerekli izinler alınmalı ve izin belgeleri rapora eklenmelidir) İnşaat Aşaması Evsel Nitelikli Katı Atıklar: Arazi hazırlama ve inşaat aşamasında, çalışacak personel kaynaklı evsel nitelikli katı atık ve inşaat çalışmalarından kaynaklanacak çeşitli inşaat artıklarının (parça demir, çelik, sac, ambalaj malzemesi vb. katı atıkların) oluşması söz konusu olacaktır. Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında farklı mesleki branşlardan olmak üzere toplam 35 kişi çalışacaktır. Proje kapsamında çalışacak personelden meydana gelecek evsel nitelikli katı atık miktarı, günlük kişi başına üretilen evsel nitelikli katı atık miktarı 1.14 kg değeri kullanılarak ( katı atık istatistikleri, 2010) şu şekilde hesaplanmaktadır: Tablo 62 İnşaat Aşamasında Oluşacak Katı Atık Miktarı İnşaat Aşaması Çalışacak işçi sayısı = 35 kişi Kullanılacak katı atık miktarı = 1.14 kg/gün Oluşacak Katı Atık Miktarı = 1.14 kg/günx35kişi=39,9 kg/gün-kişi Proje kapsamında; inşaat aşamasında oluşacak evsel nitelikli katı atık miktarı toplam 39,9 kg/gün-kişi olarak hesaplanmış olup, bu atıklarla ilgili tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uyulacaktır. Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nin 8.Maddesine uygun olarak bu atıklar, çevreye zarar vermeden bertarafını ve değerlendirilmesini kolaylaştırmak, çevre kirliliğini önlemek ve ekonomiye katkıda bulunmak amacıyla ayrı ayrı toplanarak biriktirilecek ve gerekli tedbirler alınacaktır. Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nin katı atıkların toplanması ve taşınması ile ilgili dördüncü bölümü 18. Maddesi nde belirtilen esaslara uyularak katı atıklar çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine sebep olacak yerlere dökülmeyecek, ağzı kapalı standart çöp kaplarında muhafaza edilerek toplanacaktır. Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nin 20. Maddesine uygun olarak, görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzeri 107

126 faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde firmaya ait kapalı araçlarla ilgili Belediye nin uygun gördüğü alana götürülerek bertaraf edilecektir. Hafriyat Atıkları İnşaat çalışmaları sırasında çıkacak hafriyat, temel ve çukur kısımların dolgusunda, tesis içi yolların yapımı işlemlerinde ve çevre düzenlemesi çalışmalarında kullanılacaktır, arta kalan hafriyat atığının 1/ ölçekli vaziyet planında gösterilen kazı fazlası malzeme depolama alanında depolanması planlanmaktadır (Bkz. EK- 4). Proje sahasında hafriyat atığı malzemeler olması durumunda ise tarih ve sayılı Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Proje kapsamında toplam m 3 kazı fazlası malzeme açığa çıkacaktır. Açığa çıkan kazı fazlası malzemenin yaklaşık %5 nin bitkisel toprak olacağı öngörülmektedir. Bu durumda kazı fazlası malzemenin yaklaşık m 3 ü bitkisel toprak olacaktır. Hafriyat atıkları ile ilgili detaylı bilgiler Bölüm IV.1 de verilmektedir. Projede Madde 14 kapsamında; uygun bir alanda biriktirilecek olan bitkisel toprak erozyona, kurumaya ve yabani ot oluşmasına karşı korunacak olup, toprağın canlılığını sürdürebilmesi amacı ile çim, çayır-mera bitkisi v.b. bitki örtüsü ile kaplanacaktır. Bitkisel toprağın depolanması esnasında nebati toprak depolama alanının yüksekliği 5 metreden, eğimi ise %5 den fazla olmayacaktır. Açığa çıkan bitkisel toprak çevre düzenlemesi çalışmalarında kullanılacak olup; ihtiyaç fazlası malzeme belirlenen kazı fazlası malzeme sahasında hafriyat artıklarından ayrı geçici olarak biriktirilecektir. Bitkisel toprak dışındaki hafriyat toprağı ise Madde 26 kapsamında öncelikle temel ve çukur kısımların dolgusunda kullanılacak, tekrar kullanımlarının mümkün olmaması durumunda belirlenen kazı fazlası malzeme sahalarında depolanacaktır. Kazı fazlası malzeme, atık veya herhangi başka bir malzeme kesinlikle orman sayılan alanlara dökülmeyecektir. Hafriyat sırasında parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik madde kullanılmayıp; sadece iş makineleri, kazma ve kürek vb. ile çalışılacaktır. Hafriyat için kullanılacak iş makinelerinin bakım ve onarımından kaynaklanabilecek atık yağ, gres yağı ve yakıtlarının insan sağlığı ve çevreye yönelik zararlı etkisini 14 Mart 2005 tarih ve sayılı Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak en aza düşürülecek şekilde atık yönetimi sağlanacaktır. Proje kapsamında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Kirliliğinin Kontrolü Ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik deki ilgili hükümlere uyulacaktır. Proje kapsamında; Tarih ve Sayı ile yürürlüğe giren ve Dere Yatakları ve Taşkınlar adı ile yayınlanan 2006/27 nolu Başbakanlık Genelgesine uyulacaktır. Proje kapsamında inşaat aşaması boyunca tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine riayet edilecektir. 108

127 Ambalaj Atıkları Evsel nitelikli katı atıklar arasında yer alan ambalaj atıkları (cam, plastik, şişe, naylon, v.b.) geri dönüşümleri ve geri kazanımı sağlamak için Tarih ve Sayılı R.G. de yayınlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Madde 23 kapsamında kaynağında ayrı toplanacak, biriktirilecek ve Madde 24 kapsamında toplanmasından sorumlu olan belediyelere ve/veya belediye ile anlaşma yapan lisanslı geri dönüşüm firmalarına verilecektir. Atık Yağlar Projenin inşaat aşamasında kullanılacak iş makinelerinin ve nakliye araçlarının her türlü yağ değişimi, bakım ve onarımı alana en yakın akaryakıt istasyonunda gerçekleştirilecektir. Ancak, iş makinelerinin ve nakliye araçlarının yağ değişiminin sahada yapılmasının zorunlu olduğu durumlarda; Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği (Değişik:R.G Tarih vee Sayı) hükümlerine riayet edilecektir. Araçlardan kaynaklanan atık yağların bertarafı için ilk önce Madde 15 kapsamında atık yağların analizi yaptırılarak kategorisi belirlenecektir. Atık Yağlar, Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Madde 18 kapsamında, kategorilerine göre ayrı ayrı geçici depolanacak ve lisanslı taşıyıcı kurumlar vasıtası ile lisanslı geri kazanım/bertaraf tesislerine gönderilecektir. Bitkisel Atık Yağlar Proje kapsamında oluşacak bitkisel atık yağların bertarafında Tarih ve Sayılı Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği (Değişik: R.G ve Sayı) hükümlerine uygun olarak hareket edilecektir. Tehlikeli Atıklar Proje sahasında çalışan iş makinelerinden kaynaklı herhangi bir yağ sızıntısı olması halinde ise tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik de yer alan ilgili hükümlere uyulacaktır. Ayrıca; yağ, yakıt v.b. maddelerle kirlenmiş her türlü malzemenin insan sağlığı ve çevreye yönelik zararlı etkisini en aza indirebilmek amacı ile tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (Değişik : Tarih ve sayı, Değişik: R.G Tarih ve Sayı, Tarih ve Sayı) hükümlerine riayet edilecektir. Proje kapsamında; oluşan tehlikeli atıklar (yağ, yakıt, boş yağ tenekeleri, boya v.b. kimyasallar ile bulaşan üstübü, eldiven, bezi v.b. her türlü malzeme, boya kapları, floresan lambalar, elektrik kabloları v.b.); tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürülüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (Değişik: Tarih ve Sayı, Değişik: R.G Tarih ve Sayı, Tarih ve Sayı) gereğince diğer atıklardan ayrı olarak sızdırmasız, üzerlerinde Tehlikeli Atık ibaresi yazılı olan kaplarda biriktirilecek olup, lisanslı taşıyıcı firmalar vasıtası ile lisanslı geri kazanım/bertaraf tesislerine gönderilecektir. Ömrünü Tamamlamış Lastikler Sahada iş makinelerinden çıkabilecek kullanılmaz durumdaki lastikler, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği (Değişik: Tarih ve Sayı) hükümlerine göre lisanslı geri kazanım tesislerine verilip bertarafı sağlanacaktır. 109

128 Atık Pil ve Akümülatörler Sahada ömrünü tamamlamış pil ve aküler; tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği (Değişik: Tarih ve Sayı; Değişik: R.G Tarih ve Sayı, Değişik: R.G Tarih ve Sayı) Madde 13 kapsamında evsel nitelikli atıklardan ayrı toplanacak ve pil ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmelerce veya belediyelerce oluşturulacak toplama noktalarına teslim edilecektir. Tıbbi Atıklar Proje kapsamında çalışacak olan işçiler Cenal Enerji Santrali kapsamında kurulacak olan revirden yararlanılacaklardır, dolayısıyla proje sahasında tıbbi atık oluşmayacaktır. Ancak proje sahasında herhangibir tıbbi atık oluşması halinde tıbbi atıklar tarih sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (Değişik: R.G tarih ve sayı; Değişik: R.G tarih ve sayı; Değişik : R.G tarih ve sayı) uygun olarak diğer tüm atıklardan ayrı olarak toplanacak, yönetmeliğe uygun bertarafı sağlanacaktır. Proje kapsamında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine riayet edilecektir. İşletme Aşaması Evsel Nitelikli Katı Atıklar: İşletme aşamasınd çalışacak personel kaynaklı evsel nitelikli katı atıkların oluşması söz konusu olacaktır. İşletme aşamasında farklı mesleki branşlardan olmak üzere toplam 15 kişi çalışacaktır. Proje kapsamında çalışacak personelden meydana gelecek evsel nitelikli katı atık miktarı, günlük kişi başına üretilen evsel nitelikli katı atık miktarı 1.14 kg değeri kullanılarak ( katı atık istatistikleri, 2010) şu şekilde hesaplanmaktadır: Tablo 63 İşletme Aşamasında Oluşacak Katı Atık Miktarı İşletme Aşaması Çalışacak işçi sayısı = 15 kişi Kullanılacak katı atık miktarı = 1.14 kg/gün Oluşacak Katı Atık Miktarı = 1.14 kg/günx15kişi=17,1 kg/gün-kişi Proje kapsamında; işletme aşamasında oluşacak evsel nitelikli katı atık miktarı toplam 17,1 kg/gün-kişi olarak hesaplanmış olup, bu atıklarla ilgili tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uyulacaktır. Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nin 8.Maddesine uygun olarak bu atıklar, çevreye zarar vermeden bertarafını ve değerlendirilmesini kolaylaştırmak, çevre kirliliğini önlemek ve ekonomiye katkıda bulunmak amacıyla ayrı ayrı toplanarak biriktirilecek ve gerekli tedbirler alınacaktır. Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nin katı atıkların toplanması ve taşınması ile ilgili dördüncü bölümü 18. Maddesi nde belirtilen esaslara uyularak katı atıklar çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine sebep olacak yerlere dökülmeyecek, ağzı 110

129 kapalı standart çöp kaplarında muhafaza edilerek toplanacaktır. Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nin 20. Maddesine uygun olarak, görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzeri faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde firmaya ait kapalı araçlarla ilgili Belediye nin uygun gördüğü alana götürülerek bertaraf edilecektir. Ambalaj Atıkları Evsel nitelikli katı atıklar arasında yer alan ambalaj atıkları (cam, plastik, şişe, naylon, v.b.) geri dönüşümleri ve geri kazanımı sağlamak için Tarih ve Sayılı R.G. de yayınlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Madde 23 kapsamında kaynağında ayrı toplanacak, biriktirilecek ve Madde 24 kapsamında toplanmasından sorumlu olan belediyelere ve/veya belediye ile anlaşma yapan lisanslı geri dönüşüm firmalarına verilecektir. Atık Yağlar Projenin işletme aşamasında kullanılacak iş makinelerinin ve nakliye araçlarının her türlü yağ değişimi, bakım ve onarımı alana en yakın akaryakıt istasyonunda gerçekleştirilecektir. Ancak, iş makinelerinin ve nakliye araçlarının yağ değişiminin sahada yapılmasının zorunlu olduğu durumlarda; Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği (Değişik:R.G Tarih vee Sayı) hükümlerine riayet edilecektir. Araçlardan kaynaklanan atık yağların bertarafı için ilk önce Madde 15 kapsamında atık yağların analizi yaptırılarak kategorisi belirlenecektir. Atık Yağlar, Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Madde 18 kapsamında, kategorilerine göre ayrı ayrı geçici depolanacak ve lisanslı taşıyıcı kurumlar vasıtası ile lisanslı geri kazanım/bertaraf tesislerine gönderilecektir. Bitkisel Atık Yağlar Proje kapsamında oluşacak bitkisel atık yağların bertarafında Tarih ve Sayılı Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği (Değişik: R.G ve Sayı) hükümlerine uygun olarak hareket edilecektir. Tehlikeli Atıklar Proje sahasında çalışan iş makinelerinden kaynaklı herhangi bir yağ sızıntısı olması halinde ise tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik de yer alan ilgili hükümlere uyulacaktır. Ayrıca; yağ, yakıt v.b. maddelerle kirlenmiş her türlü malzemenin insan sağlığı ve çevreye yönelik zararlı etkisini en aza indirebilmek amacı ile tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (Değişik : Tarih ve sayı, Değişik: R.G Tarih ve Sayı, Tarih ve Sayı) hükümlerine riayet edilecektir. Proje kapsamında; oluşan tehlikeli atıklar (yağ, yakıt, boş yağ tenekeleri, boya v.b. kimyasallar ile bulaşan üstübü, eldiven, bezi v.b. her türlü malzeme, boya kapları, floresan lambalar, elektrik kabloları v.b.); tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürülüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (Değişik: Tarih ve Sayı, Değişik: R.G Tarih ve Sayı, Tarih ve Sayı) gereğince diğer atıklardan ayrı olarak sızdırmasız, üzerlerinde Tehlikeli Atık ibaresi yazılı olan kaplarda biriktirilecek olup, lisanslı taşıyıcı firmalar vasıtası ile lisanslı geri kazanım/bertaraf tesislerine gönderilecektir. 111

130 Ömrünü Tamamlamış Lastikler Sahada iş makinelerinden çıkabilecek kullanılmaz durumdaki lastikler, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği (Değişik: Tarih ve Sayı) hükümlerine göre lisanslı geri kazanım tesislerine verilip bertarafı sağlanacaktır. Atık Pil ve Akümülatörler Sahada ömrünü tamamlamış pil ve aküler; tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği (Değişik: Tarih ve Sayı; Değişik: R.G Tarih ve Sayı, Değişik: R.G Tarih ve Sayı) Madde 13 kapsamında evsel nitelikli atıklardan ayrı toplanacak ve pil ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmelerce veya belediyelerce oluşturulacak toplama noktalarına teslim edilecektir. Tıbbi Atıklar Proje kapsamında herhangibir tıbbi atık oluşması halinde tıbbi atıklar tarih sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (Değişik: R.G tarih ve sayı; Değişik: R.G tarih ve sayı; Değişik : R.G tarih ve sayı) uygun olarak diğer tüm atıklardan ayrı olarak toplanacak, yönetmeliğe uygun bertarafı sağlanacaktır. Proje kapsamında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine riayet edilecektir. IV /27 sayılı Dere Yatakları ve Taşkınlar ile ilgili Başbakanlık Genelgesi nde belirtilen hükümlere uyulması, proje alanı içerisinde yer alan derelere hiçbir şekilde deplase dahil müdahale edilmemesi, yatak kesitlerinin daraltılmasına ve akış rejimlerinin bozulmasına yönelik faaliyette bulunulmaması, işletme faaliyeti esnasında hafriyat artığı pasa malzemelerin dere yatağına depolanmaması, dere talveg - seviyesinin altına inilmemesi, olası taşkınlara karşı faaliyet sahibince gerekli önlemlerin alınması, ayrıca, ulaşım yolu yapım ve bakım çalışmaları için bu derelerin üzerinden geçiş sağlanması amacı ile sanat yapısı yapılmasına ihtiyaç duyulması halinde ayrıca izin alınması gerekmektedir. Proje kapsamında yapılacak tüm çalışmalarda Tarih ve Sayılı Dere Yatakları ve Taşkınlar adı ile yayımlanan 2006/27 no lu Başbakanlık Genelgesi hükümlerine uyulacaktır. Proje alanı içerisinde yer alan derelere hiçbir şekilde deplase dahil müdahale edilmeyecek, yatak kesitlerinin daraltılmasına ve akış rejimlerinin bozulmasına yönelik faaliyette bulunulmayacak işletme faaliyeti esnasında hafriyat artığı pasa malzemeleri dere yatağına depolanmayacak, dere talveg-seviyesinin altına inilmeyecek, olası taşkınlara karşı faaliyet sahibince gerekli önlemler alınacak, ayrıca, ulaşım yolu yapım ve bakım çalışmaları 112

131 için bu derelerin üzerinden geçiş sağlanması amacı ile sanat yapısı yapılmasına ihtiyaç duyulması halinde ayrıca ilgili DSİ Bölge Müdürlüğünden izin alınacaktır. IV.15.Proje alanı çevresindeki yerleşkelerin içme ve kullanma suyu kuyuları ile vatandaşların sulama suyu kuyuları araştırılarak bu kapsamda ÇED sürecinde olan projenin yeraltı suyu rezervuarına yapabileceği olası etkilerin belirlenmesi için detaylı hidrojeolojik rapor hazırlanması gerekmektedir.hazırlanacak detay hidrojeolojik harita ile yakın köy ve beldelerin içme, kullanma ve sulama suyu kuyuları ve kaynaklar işaretlenerek ilişkileri araştırılmalıdır. Çevre kuyuları kimyasal analizleri önceden tespit edilerek bildirilmelidir. Cenal Enerji Atık Depolama Sahası için Hidrojeolojik Etüt Raporu ve hidrojeolojik harita hazırlanmıştır (Bkz.Ek-12). Hazırlanan bu rapora göre Biga Ovasında DSİ tarafından açılan 9 adet araştırma, 2 adet bedelli ve 6 adet işletme kuyusu olmak üzere 17 adet sondaj kuyusu bulunmaktadır. Ayrıca DSİ tarafından açılan 30 adet drenaj kuyusu bulunmaktadır. Bundan başka İller Bankasının Biga Belediyesine açtığı 1 derin kuyu, Köy Hizmetlerinin açtığı 4 kuyu ve özel şahıslarca açtırılan 2 derin kuyu bulunmaktadır. Ayrıca Biga ovasında derinlikleri 2-44 m arasında değişen çok sayıda çakma ve keson kuyu (sığ kuyular) bulunmaktadır. Biga Ovasındaki kuyuların derinlikleri 42 m ile 250,3 m arasında, verimleri ise 1,3 lt/sn ile 31,62 lt/sn arasında değişmektedir. Bu kuyular sularını alüvyon ve Neojen konglomera ile kumtaşı seviyelerinden, belirli bir miktarda da tüflerin çatlaklarından almaktadır. Alüvyon oldukça kalın kil katmanları arasında geçirgen ardalanmasından oluşmaktadır. Alüvyonda açılan sondaj kuyularının derinlikleri m, statik seviyeler 1,03-4,01 m, dinamik seviyeler 11,99-31,87 m, su debisi 14,4-31 lt/sn, özgül debi 0,9-2,1 lt/sn/m arasındandır. 21 İnceleme alanın yakınında gelişmiş kaynaklar mevcut değildir. Çalışma alanı ile Karabiga Belde Merkezi güzergâhı boyunca kaynağı çevredeki vadi tabanı kenarı olan çeşme bulunmaktadır. Bu çeşmeden akan suyun debisi yaklaşık 0,21 lt/sn dir. Bu suyun çalışma alanı ve çevresine herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. Ayrıca inceleme alanında denize herhangi bir kaynağın boşalımı söz konusu değildir DSİ Genel Müdürlüğü Jeofizik ve Yeraltısuları Dairesi nden şifai olarak elde edilen bilgilere göre Karabiga Beldesi civarında özel şahıslar tarafından açtırılan 3 adet sulama amaçlı sondaj kuyusu bulunmaktadır. Kuyularla ilgili bilgiler şu şekildedir; Sondaj No Y Koordinat X Kuyu Derinliği (m) Kuyu Verimliliği (lt/sn) Statik Seviye (m) Dinamik Seviye (m) SŞ SŞ SŞ İnceleme alanı ve yakın çevresinde herhangi bir yerleşim yeri ve köy bulunmamaktadır. İnceleme alanına en yakın yerleşim yeri 10 km güneybatısında bulunan Örtülüce Köyü ve 11 km batısında bulunan Aksaz Köyüdür. İnceleme alanının Karabiga Beldesine olan uzaklığı ise 3 km dir. Ayrıca inceleme alanı Biga Ovası dışında yer almaktadır. İnceleme alanı ve çevresinde yeraltı suyu beslenimi ise Biga Ovası dışına doğrudur. Dolayısıyla Karabiga Beldesi civarında ve yakın köylerde bulunan su kuyularının 21 Cenal Enerji Atık Depolama Sahası Hidrojeolojik Etüt Raporu. Haziran

132 Atık Depolama Tesisinde depolanacak olan (Kül ve Alçıtaşı) malzemelerden etkilenmesi söz konusu değildir. İnceleme alanı ve yakın çevresinde akifer (su taşıyan litolojik birim) ve akiferin boşaldığı su kaynağı bulunmadığından su kimyası çalışması yapılamamıştır. IV.16. Proje kapsamında, inşaat ve işletme döneminde ulaşım altyapısı planı, bu altyapının inşası ile ilgili işlemler; kullanılacak malzemeler, kimyasal maddeler, araçlar, makinalar; altyapının inşaası sırasında kırma, öğütme, taşıma, depolama gibi toz yayıcı mekanik işlemler, (bertaraf tesisine atıkların taşınması için kullanılacak yol güzergahları, bu yolların mevcut trafik yoğunluğu ve trafik ve ulaşım yollarının durumu) İnşaat ve işletme aşamasında kullanılacak kamyon ve iş makinaları için Cenal Enerji Santrali ve Cenal Atık Depolama Sahası arasında Karabiga Belediyesi tarafından yol yapılacaktır. İnşaat ve işletme sırasında kullanılacak motorlu taşıtlar sadece Cenal Enerji Santrali ile Cenal Atık Depolama Sahası arasında inşa edilecek olan yolu kullanacaklardır. Projenin inşaat ve işletme aşamasında kullanılacak iş makinelerinin ve nakliye araçlarının her türlü yağ değişimi, bakım ve onarımı alana en yakın akaryakıt istasyonunda gerçekleştirilecektir; motorlu araçlar ancak bu sebeple yapılacak olan yol dışında trafiğe çıkacaklardır. IV.17. Arazinin hazırlanması ve inşaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, bunların arazi kullanım kabiliyetleri ve tarım ürün türleri, civardaki tarım alanlarına olabilecek etkiler ve alınacak önlemler, Ek 9 da verilen 1/ ölçekli arazi kullanım haritasına göre proje sahası fundalık ve VII. Sınıf olan toprak işlemeli tarıma elverişsiz araziler üzerinde yer almaktadır. Ek-6 da verilen Çevre Düzeni Planı na göre ise proje sahası ormanlık alan ile fundalık-mera alanlar üzerindedir. Proje kapsamında orman alanları için kamulaştırma söz konusu olmayıp, 6831 sayılı Orman Kanunu nun 17. maddesi gereğince gerekli izinler alınacaktır. Tarım arazilerinin kesin miktarı ise inşaat çalışmaları öncesinde yapılacak, harita ve kamulaştırma işlemleri sırasında belirlenecektir. Tarım arazilerinin kamulaştırması sırasında, tarım arazilerinin vasıfları belirleneceğinden Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ve Mera Kanunu na uygun hareket edilecektir. Tarım arazileri ve mera alanlarının kullanımı için gerekli tüm izinler inşaat çalışması başlamadan alınacaktır. Proje kapsamında Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, Mera Kanunu ve Su Ürünleri Kanunu hükümlerine riayet edilecektir. Proje kapsamında inşa çalışmaları öncesinde yapılacak olan kamulaştırma, 4650 sayılı Kamulaştırma Kanunu na uygun olarak gerçekleştirilecektir. IV.18. Proje önerilen için önerilen sağlık koruma bandı mesafesi, Atık depolama sahası yerleşim birimlerine tehlike arz edecek şekilde yakın mesafelerde değildir. Ancak; Sağlık Bakanlığı nın tarih ve 6359 sayılı Çevre ve Toplum Sağlığını Olumsuz Etkileyecek Gayri Sıhhi Müesseselerin Etrafında Bırakılacak Sağlık Koruma Bandı Mesafesinin Belirlenmesi Hakkındaki Yönerge kapsamında Çanakkale İl Özel İdaresince İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik kapsamında, inceleme heyetinin kesinleştireceği ve ruhsat alanı sınırları içerisinde kalacak Sağlık Koruma 114

133 Bandı Mesafesi projenin risk faktörü göz önünde bırakılarak yeterli alan sağlanacak şekilde Çanakkale İl Özel İdaresi tarafından ÇED olumlu belgesi aldıktan sonra belirlenecektir. IV.19.Yerleşimler [inşaat ve işletme sırasında yerleşimlere olabilecek etkiler ve alınacak önlemler, düzenli depolama sahasının (planlanan tüm üniteler için ayrı ayrı) en yakın yerleşim birimine uzaklığı ve harita üzerinde gösterimi)] Proje sahasına en yakın yerleşim birimi Zeytinlik mahallesidir. Proje kapsamında; alçıtaşı ve kül depolama sahalarının inşaatı sırasında kazı fazlası malzemeden kaynaklı toz oluşumu sözkonusudur. Zeytinlik mahallesinde en yakın konut alçıtaşı depolama sahasına kuşuçuşu yaklaşık 830 m kül depolama sahasına ise kuşuçuşu yaklaşık 930 m uzaklıkta bulunmaktadır. Alçıtaşı depolama sahasına oluşacak kazı fazlası malzemeden kaynaklı toz oluşumu 1kg/sa i geçtiğinden dolayı toz modellemesi yapılmıştır. Yapılan toz modeli sonucuna göre; S (güney) yönünde oluşacak havada asılı partikül madde miktarları 830 m mesafede; 1,19μg/m 3 çöken toz emisyonu 19,81 mg/m 2 -gün havada toz miktarıdır. Kül depolama sahasına oluşacak kazı fazlası malzemeden kaynaklı toz oluşumu 1kg/sa i geçtiğinden dolayı toz modellemesi yapılmıştır. Yapılan toz modeli sonucuna göre; S (güney) yönünde oluşacak havada asılı partikül madde miktarları 930 m mesafede; 2,84 μg/m 3, çöken toz emisyonu 43,80 mg/m 2 -gün havada toz olarak hesaplanmıştır. Proje kapsamında yapılan dispersiyon modellemesine göre, her rüzgar yönü için ayrı ayrı hesaplanmış olan havada asılı partikül madde miktarlarının faaliyet alanına en yakın konutta SKHKKY Ek-2 Tablo 2.2 de ve HKDYY de belirtilen ve yukarıda da verilmiş olan KVS (60 μg/m 3 ) ve UVS (100 μg/m 3 ) sınır değerlerinin altında kalacağı, çöken toz emisyonun da SKHKY Ek-2 Tablo 2.2 de belirtilen KVS (390 mg/m 2 -gün) ve UVS (210 mg/m 2 -gün) (450 mg/m 2 -gün) sınır değerlerinin altında kalacağı tespit edilmiştir. Projenin inşaat süresinde kullanılacak olan iş makinelerinden kaynaklı gürültü oluşumu söz konusu olacaktır. Bu sebepten dolayı çevreye olabilecek etki için gürültü hesaplamaları yapılmıştır. Yapılan hesaplamalar neticesinde faaliyet alanında mevcut durumda işletme sırasında 10. metrede oluşacak gürültü seviyesinin 98,50 dba olacağı belirlenmiştir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Gürültü Yönetmeliği nin 5. maddesine göre en yüksek maruziyet etkin değeri ise 85 dba olarak kabul edilmiştir. Buna göre meydana gelecek gürültü düzeyi yönetmelikte belirlenen sınır değerin üzerinde olup, gürültü seviyesinin personel üzerinde yaratabileceği olumsuz etkileri ortadan kaldırmak üzere tarih ve sayılı İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü nün 22. maddesinde belirtildiği gibi personelin kulaklık, eldiven, gözlük, maske, baret vb. iş elbiselerini kullanmaları sağlanacak ve Madde-78 de belirtilen hükümlere uyulacaktır. Ayrıca çalışacak personelin sürekli bu gürültüye maruz kalmaları engellenecektir. Bununla birlikte iş makinelerinin devamlı bakımlı tutulması sağlanacaktır. Proje kapsamında, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 4857 Sayılı İş Kanunu ve ilgili tüzük ve yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca; Faaliyet alanında kullanılacak tüm gürültü kaynaklarının mesafeye bağlı net ses düzeyi 500 m mesafede Lgündüz değeri 62,43 dba olup sınır değerin olan 70 dba in altındadır. 830 m mesafede bu değerin dahada düşük olması beklenmektedir. Gürültü hesaplamaları ile ilgili detaylar Bölüm IV.28 de verilmiştir. 115

134 IV.20.Nüfus Hareketleri (inşaat ve işletme döneminde sağlanacak istihdam, ekonomik değişiklikler, göç hareketi) Çanakkale ili 2012 adrese dayalı nüfus kayıt sistemine (ADNKS) göre toplam nüfusu kişidir. İlçe merkezleri nüfusuna bakıldığında toplam nüfus kişidir. Kırsal nüfus kapsamında belde ve köy nüfusları ise kişidir. Şekil 45 Çanakkale İli 2012 Nüfus Durumu 22 Şekil 46 Çanakkale İli 2012 Nüfus Artış Hız ve Yoğunlukları 23 Çanakkale İli Biga İlçesi 2012 adrese dayalı nüfus kayıt sistemine (ADNKS) göre ilçe merkez nüfusu kişi ve ilçenin toplam nüfusu kişidir. 24 Çanakkale İli Biga İlçesi Karabiga beldesi nüfus verileri aşağıdaki şekilde belirtilmiştir

135 Şekil 47 Karabiga Beldesi Nüfus Durumu 25 Cenal Atık Depolama projesinin işletmeye alınması ile Cenal Enerji Santrali nin işletilmesi sırasında yakma sonucunda oluşacak uçucu ve kazan altı külü çimento, hazır beton, briket, ateş tuğlası ve sanayi gibi değişik sektörlerde kullanılabilmektedir. Bu bağlamda planlanan enerji santralinden kaynaklı küllerin geri dönüşümü sağlanılmaya çalışılacaktır ve yanma sonucunda oluşan kül ilgili sektörlere verilecektir. Böylelikle Türkiye ekonomisine katkıda bulunacaktır. Ayrıca; ekonomiye ve istihdama, gerek inşaat, gerekse işletme döneminde imkânlar getirecektir. Bununla birlikte; bu ve buna benzer atık depolama projesi büyük oranda yerli sermaye ile inşa edilerek devreye girmesi, devlet kaynaklarının daha verimli kullanılmasını da sağlayacak, karşılığında döviz ödenen enerji kaynaklarına duyulan ihtiyacı biraz olsun azaltacaktır. Sahada iyileştirilen yollar; yörede yaşayan halkın ulaşım ihtiyaçlarını karşılayacak ve yörenin altyapısını iyileştirecektir. Ayrıca; projenin arazi hazırlık ve inşaat aşamasında yaklaşık 35 kişi, işletme aşamasında ise yaklaşık 15 kişinin istihdam edilmesi planlanmakta olup, personel ihtiyacı öncelikli olarak proje alanı yakın çevresinde bulunan yerleşim yerlerinden sağlanacaktır. İnsaat çalışmaları yaklaşık 1,5 yıl sürecek olup, inşaat çalışmaları süresince şantiyenin tüm ihtiyaçları (gıda, giyim, v.b.) yöre ve çevresindeki ticari yaşamı hareketlendirecektir. Sahada çalışacak işçilerin günlük ihtiyaçları proje alanı yakın çevresinde yer alan yerleşim yerlerinden tedarik edileceğinden, faaliyet ile yöre halkı için ek bir gelir kaynağı sağlanacaktır. Şantiyede çalışacak işçilerin alacakları maaşlar ile yapacakları harcamaların da yöreye katkısı olacaktır. Ayrıca, iş makinelerinin bakım ve onarımı yakın çevredeki ruhsatlı akaryakıt istasyonlarında yapılacağından yöredeki istasyonlara ek bir gelir getirecektir. IV.21. Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde kullanılacak maddelerden, parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik olanların, taşınmaları, depolanmaları ve kullanımları, bu işler için kullanılacak aletler ve makinalar, Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde kullanılacak maddeler arasında parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli vetoksik olan maddelerin kullanımı söz konusu değildir