Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya"

Transkript

1 Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya

2 Outline (İzlence) 1. Hafta Biyokimya Nedir? Organizmadaki Organik Bileşiklerin Yapısı. 2. Hafta Enerji Sistemleri 3. Hafta Karbonhidratların Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 4. Hafta Yağların Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 5. Hafta Proteinlerin Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 6. Hafta Vitamin ve Minarellerin Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 7. Hafta Egzersizde Enzimatik Aktivite 8. Hafta Hormonları Yapısı ve Görevleri, Egzersizdeki Rolü 9. Hafta Hafif ve Şiddetli Egzersizlerde Karbonhidrat Yıkım Yolları 10. Hafta Hafif ve Şiddetli Egzersizlerde Protein Yıkım Yolları 11. Hafta Hafif ve Şiddetli Egzersizlerde Lipidlerin Yıkım Yolları 12. Hafta Serbest Radikaller, Anti-Oksidanlar ve Egzersiz İlişkisi

3 Biyokimya.bitki, hayvan ve mikroorganizma biçimindeki bütün canlıların yapısında yer alan kimyasal maddeleri ve canlının yaşamı boyunca sürüp giden kimyasal süreçleri.

4

5 Oksijen (O): Tüm canlıların solunumu ve uygulamada tüm yanma olaylarının gerçekleşebilmesi için gereken temel elementtir. Beyin fonksiyonları, Karbon-Azot döngüsü, İnsan vücudunun 3 / 2. Suyun 10 / 9.

6 Karbon (C): Dünyadaki tüm hayatın yapı taşıdır. Karbon çok sayıda organik bileşiğe sahiptir. Çünkü hem kendisi ile hem de diğer elementlerle güçlü bağlar kurabilir. Karbonhidratlar, Proteinler, Nukleik Asitler.

7 Hydrogen (H): Evrenin kütlesinin %75 ini oluşturan ve evrende en çok bulunan elementtir. Ph dengesini yani asit-alkali ortamını, Kanın hafif alkali ortamını, DNA yapısında,

8 Nitrojen (N): Havanın %78 ini kaplayan (Azot) gazıdır. Amino asitler, Amonyak, Nitrik Asit.

9

10

11

12 Geometrik şekli küre veya elipsoit olan canlının en küçük birimidir (75 milyon). Kimyasal ve fiziksel yapısı vardır. Organizmanın; Büyüme, Metabolizma, Hareket.

13 Hücre; Su, Elektrolit, Protein, Lipid ve Karbonhidrat. Plazma (hücre zarı), Organeller, Stoplazma, Hücre Salgı ve Depo Alanları.

14 Hücre kimyasal yapısının yaklaşık %75-90 sudur. Hücre içindeki sıvıya stoplazma adı verilir. Stoplazma yarı geçirgen ve içinde birçok kimyasal madde bulunduran sıvıdır. Protein, Karbonhidrat, Lipit ve inorganik maddeler bulunur, İnorganik maddeler ve karbonhidratlar suda çözünür.

15 Protein İnorganik maddeler (Ca, K) Yağ Stoplazma Hormonlar Karbonhidrat Enzim Vitamin

16 Hücre içi ve dışı olmak üzere ikiye ayrılır: Hücre içi (İntrasellüler %60), Hücre dışı (Ekstrasellüler (40). Lenf %1 Kan plazması %24 İntertisyel sıvı (doku sıvı) %75.70*%60=42*%60=25 lt,.70*%60=42*%40=17 lt.

17

18 Oksijen solunum organına alınır. Kan yoluyla hücrelere taşınır. Enerji üretim sürecinde kullanılır. Kullanılmış oksijen karbondioksit oluşturur ve yine kan yoluyla solunum organına taşınır ve dışarıya atılır.

19

20 Outline (İzlence) 1. Hafta Biyokimya Nedir? 2. Hafta Organizmadaki Organik Bileşiklerin Yapısı. 3. Hafta Vücuttaki Organellerin Görevleri 4. Hafta Enerji Sistemleri 5. Hafta Karbonhidratların Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 6. Hafta Yağların Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 7. Hafta Proteinlerin Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 8. Hafta Vitamin ve Minarellerin Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 9. Hafta Egzersizde Enzimatik Aktivite 10. Hafta Hormonları Yapısı ve Görevleri, Egzersizdeki Rolü 11. Hafta Egzersiz Sırasında Karbonhidrat, Yağ, Lipidlerin Yıkım Yolları 12. Hafta Serbest Radikaller, Anti-Oksidanlar ve Egzersiz İlişkisi

21 İnorganik maddelerin çoğu iyon formunda bulunmaktadır (NA +, K +, CA ++, Mg ++, CI - ). Bu maddeler asit, baz ve tuzdur. (+) katyon, (-) anyon. Görevleri; - Kemik komposizyonlarında, - Sinir, - Kas hücrelerinde elektriksel fonksiyonlar..

22 Su ve mineraller hücrenin inorganik sınıfını oluşturlar. Metabolik reaksiyonların kontrolü, Kan pıhtılaşması, Kas kasılması, Sinir uyarılarının iletimi, Hücre formasyonu.

23 Hücre yapısının %1 lik bölümünü oluştururlar. Hücreler için en önemli enerji kaynaklarıdır.

24 Hücrede lipidler kimyasal açıdan 3 e ayrılır. Nötral, Fosfolipidler, Kolesterol.

25 Hücre membranı ve organellerin membranları fosfolipit yapılıdır. Nötral (Trigiliseritler) yağlar 1-2 veya 3 gliserol içeren yağ asitleridir, Steroitler, doğada serbest halde veya lipid asitleri ile esterleşmiş halde bulunan kristalsi alkollerdir.

26 Sudan sonra canlıda bulunan en çok bileşiklerden biridir. Hücre yapısının yapı taşı, Hücre ve organellere biçim verir, İmmun sistem, Hormon aktivitesi, Enzim aktivitesi.

27 Outline (İzlence) 1. Hafta Biyokimya Nedir? 2. Hafta Organizmadaki Organik Bileşiklerin Yapısı. 3. Hafta Vücuttaki Organellerin Görevleri 4. Hafta Enerji Sistemleri 5. Hafta Karbonhidratların Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 6. Hafta Yağların Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 7. Hafta Proteinlerin Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 8. Hafta Vitamin ve Minarellerin Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 9. Hafta Egzersizde Enzimatik Aktivite 10. Hafta Hormonları Yapısı ve Görevleri, Egzersizdeki Rolü 11. Hafta Egzersiz Sırasında Karbonhidrat, Yağ, Lipidlerin Yıkım Yolları 12. Hafta Serbest Radikaller, Anti-Oksidanlar ve Egzersiz İlişkisi

28 Hücre zarı, Mitakondria, Lizozom, Golgi kompleksi, Endoplazmik retikulum, Nükleus, Ribozom, Sentriol.

29 Hücre (Membran) Zarı; Stoplazmik hücre zarı, Seçici geçirgen, İçte ve dışta protein (%65), Ortada lipid (%35) katmanı, Hücre biçimini, Besin ve artık maddelerin giriş-çıkışı, Ozmotik denge, Enzim taşıyıcı, Uyarı iletimi, Hücrenin koruyucusudur.

30 Nukleus (Çekirdek); Ökaryat hücrelerde bulunan zarla kaplı organel, Genetik bilgiler (DNA ve kromozom), Çekirdek genom, Genlerin bütünlüğünü ve gen ekspresyonu,

31 Mitokondria (iplik+ tane); Bölünüp çoğalma, Ökaryatik (oksijen soluyan) hücrelerde, Enerji üretimi, Ribozom, RNA ve DNA vardır, Çift zarları vardır.

32 Lizozom; Hücre içi ve dışı sindirim, Yaşlanmış molekül ve organelleri parçalar, Hareketsiz kasların erimesi, Alyuvarların ve mikropların yok edilmesi.

33 Golgi kompleksi (Camillo Golgi); Çoğu ökaryatik hücrede, Proteinlerin hedef noktalara gitmeden önce işlenip paketlendiği nokta, Endomembran sistemin bir bölümünü oluşturur, Lipitlerin hücre içinde taşınması,

34 Endoplazmik retikulum; Proteinlerin katlanması ve taşınması, Kalsiyum depolama, Lipit ve bazı makromoleküllerin depolanması,

35 Ribozom; Protein ve (rrna), Hücrenin protein sentez yerleri.

36 Sentriyol; Varil biçiminde hücre organeli, Hücre bölünmesinde, Replikasyonda.

37 Outline (İzlence) 1. Hafta Biyokimya Nedir? 2. Hafta Organizmadaki Organik Bileşiklerin Yapısı. 3. Hafta Vücuttaki Organellerin Görevleri 4. Hafta Enerji Sistemleri 5. Hafta Karbonhidratların Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 6. Hafta Yağların Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 7. Hafta Proteinlerin Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 8. Hafta Vitamin ve Minarellerin Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 9. Hafta Egzersizde Enzimatik Aktivite 10. Hafta Hormonları Yapısı ve Görevleri, Egzersizdeki Rolü 11. Hafta Egzersiz Sırasında Karbonhidrat, Yağ, Lipidlerin Yıkım Yolları 12. Hafta Serbest Radikaller, Anti-Oksidanlar ve Egzersiz İlişkisi

38 ATP-Adenozin Trifosfat: Kas kasılması ve hücre fonksiyonları için gerekli olan hızlı enerji kaynağıdır. Hücreler enerjiyi doğrudan besinlerden elde edemezler. Besinlerin ATP olarak parçalanıp depolanması gerekir.

39 ATP-PC Sistem Adenozin Trifosfat Fosfo-Kreatin Laktik Asit Sistem Anaerobik Glikolitik Oksijen Sistem Aerobik oksidatif

40

41 Fosfo-Kreatin ADP/ATP hızlı dönüşüm dengesi, En düşük toplam enerji kapasitesi, Kas kasılması için gerekli olan tüm enerji formu.

42 Kas ve karaciğerde hızlı enerji kaynağı, Sinir uyaranları ATP nin ADP ye yıkımını başlatır.

43

44 ATP-PC Sistem En yüksek enerji üretim hızı, En düşük toplam enerji kapasitesi, Kas kasılması için gerekli olan tüm enerji formu.

45

46 Anaerobik Glikolisiz Sistem Kas ve karaciğer glikojen, Kan glikoz, Yüksek ATP üretimi, Sprint tip aktivitelerde ana enerji kaynağı.

47 Aerobik Oksidatif Sistem Glikojen, glikoz, yağ, protein. İnsan vücudunun en önemli enerji kaynağı, Kan laktat seviyesi düşük, 10 dk ve üzeri egzersizlerden ana enerji (%75-90) kaynağı.

48

49 Outline (İzlence) 1. Hafta Biyokimya Nedir? 2. Hafta Organizmadaki Organik Bileşiklerin Yapısı. 3. Hafta Vücuttaki Organellerin Görevleri 4. Hafta Enerji Sistemleri 5. Hafta Karbonhidratların Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 6. Hafta Yağların Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 7. Hafta Proteinlerin Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 8. Hafta Vitamin ve Minarellerin Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 9. Hafta Egzersizde Enzimatik Aktivite 10. Hafta Hormonları Yapısı ve Görevleri, Egzersizdeki Rolü 11. Hafta Egzersiz Sırasında Karbonhidrat, Yağ, Lipidlerin Yıkım Yolları 12. Hafta Serbest Radikaller, Anti-Oksidanlar ve Egzersiz İlişkisi

50 Karbonhidratlar, çeşitli kombinasyonlardaki karbon (C), hidrojen (H) ve oksijen (O2) içeren organik bileşiklerdir.

51

52 Monosakkarit; Su ile daha küçük birimlere parçalanamadıklarından basit şekerler, tek şekerler veya monoz denir. (glikoz, fruktoz, galaktoz)

53 Disakkaritler; İki molekül monosakkaritin glikozit bağı ile bağlanmasıyla oluşur. Bu bağlanma sırasında bağ sayısı kadar su ortaya çıkar. Maltoz (arpa şekeri), Sakkaroz (sükroz, çay şekeri), Laktoz (süt şekeri)

54 Polisakkarit; Temel yapı birimi glikoz molekülüdür. Kolloid yapıda olan bir bileşiktir. Bitkilerde, ozmotik basınç yükselteceğinden dolayı şekerler monosakkarit halde depolanamaz, bu nedenle polisakkaritlere çevrilerek saklanırlar. (Nişasta, Selüloz, Glikojen)

55 İnsan organizmasında depo edilen karbonhidratların; %70 (kas, kg kasta gr), %20 (karaciğer gr), %4,5 (kan 5 gr).

56 Karaciğer de yaklaşık gr glikojen bulunur ve kan şekeri düzeyini belli bir düzeyde tutabilmek için kanın içine devamlı şeker bırakır. Bir saat süre ile yapılan bir egzersizde karaciğer glikojeninin yarısı kullanılır, ayrıca açlık durumunda azalır, karbonhidrattan zengin bir diyet alındığında artar.

57 Vücudumuzda depolanan karbonhidratların en büyük bölümü kas glikojenidir. Çünkü vücudumuzdaki kas kitle oranı karaciğer e göre daha fazladır. Kastaki glikojen doğrudan kas hücresinde biriktirilerek kas kasılması sırasında ATP sentezinde görev üstlenir.

58 Kas glikojeni tükendiğinde kan glikozundan yararlanılır. Buna karşın kan glikozundaki düşme merkezi sinir sistemi için bir tehlike oluşturmaktadır. Baş dönmesi, soğuk terleme, titreme ve göz kararması gibi hipoglisemi belirtileri görülür.

59 100 gr kastaki kas glikojeni; 1. Antrenmansız Kas: Antrenmanlı Kas: Karbonhidrat Yüklenmiş Kas: 35-40

60 Outline (İzlence) 1. Hafta Biyokimya Nedir? 2. Hafta Organizmadaki Organik Bileşiklerin Yapısı. 3. Hafta Vücuttaki Organellerin Görevleri 4. Hafta Enerji Sistemleri 5. Hafta Karbonhidratların Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 6. Hafta Yağların Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 7. Hafta Proteinlerin Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 8. Hafta Vitamin ve Minarellerin Yapısı, Görevleri ve Egzersizdeki Rolü 9. Hafta Egzersizde Enzimatik Aktivite 10. Hafta Hormonları Yapısı ve Görevleri, Egzersizdeki Rolü 11. Hafta Egzersiz Sırasında Karbonhidrat, Yağ, Lipidlerin Yıkım Yolları 12. Hafta Serbest Radikaller, Anti-Oksidanlar ve Egzersiz İlişkisi