ÜLKEMİZ JEOTERMAL SEKTÖRÜNE VE GELECEĞİNE GENEL BİR BAKIŞ. Adil ÖZDEMİR Jeoloji Yüksek Mühendisi (Doktorant)

Transkript

1 ÜLKEMİZ JEOTERMAL SEKTÖRÜNE VE GELECEĞİNE GENEL BİR BAKIŞ Adil ÖZDEMİR Jeoloji Yüksek Mühendisi (Doktorant)

2 ÜLKEMİZ JEOTERMAL SEKTÖRÜ Ülkemizde profesyonel jeotermal çalışmalar MTA Genel Müdürlüğü tarafından 1962 yılında başlatılmıştır. Bugüne kadar 287,5 C sıcaklığa kadar ulaşan birçok yüksek, orta ve düşük sıcaklıklı jeotermal kaynak keşfedilmiştir yılı sonu itibariyle MTA tarafından m sondajlı arama yapılarak 227 adet jeotermal saha keşfedilmiştir. Bu sahalardan 10 tanesi elektrik üretimine (Aydın Sultanhisar (146 C), Aydın - Bozköy - Çamur (146 C), Aydın - Atça (124 C), Aydın - Umurlu (150 C), Aydın - Nazilli - Bozyurt (127 C), Aydın Pamukören (188 C) Kütahya - Şaphane (181 C), Manisa - Alaşehir - Kavaklıdere (287 C), Aydın- Buharkent (147 C) Nevşehir - Güre (183 C)), diğerleri ısıtma ve termal turizme vb. uygun olmak üzere jeotermal sahalar keşfedilmiştir yılından itibaren durma noktasına gelen jeotermal enerji arama çalışmaları; 2005 yılından itibaren hızlanmış, sondajlı aramalar m lerden m ye çıkarılmıştır. Bu yoğun arama çalışmaları sonucu; yılları arasında görünür hale getirilen (sondaj + doğal çıkış (600 MWt) jeotermal kaynak ısı kapasitesi 3300 MWt iken, yılları döneminde yaklaşık % 46 arttırılarak 4813 MWt e yükseltilmiştir.

3 2007 yılında yürürlüğe giren 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunuyla beraber özel sektörde bu çalışmalarda yer almaya başlamıştır. Ülke görünür ısı kapasitesi özel sektörce yapılan sondajlarla birlikte 2012 yılında toplam 7000 MWt e çıkmış olup % 130 artış sağlanmıştır.

4 5686 SAYILI JEOTERMAL KAYNAKLAR VE DOĞAL MİNERALLİ SULAR KANUNU Yerli kaynakların ülkemiz enerji üretimindeki çeşitlilik ve payını artırmak için en büyük eksiklik olarak görülen bu alanlardaki uygulamalara ilişkin mevzuat boşluğunu gidermek için, jeotermal ve doğal mineralli su kaynaklarının etkin bir şekilde aranması, araştırılması, geliştirilmesi, üretilmesi, korunması, bu kaynaklar üzerinde hak sahibi olunması ve hakların devredilmesi çevre ile uyumlu olarak ekonomik şekilde değerlendirilmesi ve terk edilmesi ile ilgili usul ve esasları düzenleyen 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu Haziran 2007 de yürürlüğe girmiştir. Bu kanun ile sektörel mevzuat eksikliği giderilmiştir. Çeşitli yıllarda çıkartılan jeotermal yönetmeliklerle kanunun uygulama eksiklikleri giderilme çalışmaları devam etmektedir. Kamu yararı doğrultusunda entegre kullanım ve kaynakların korunması ilkesi getirilmiştir. Jeotermal kaynaktan üretim ve dağıtım yapan şirketlere, sanayi ve atık arıtma kuruluşlarının yararlandığı başta elektrik tarifesi olmak üzere tüm teşvik ve haklardan yararlanma imkanı getirilmiştir. Hazine nin özel mülkiyetinde olan veya devletin hüküm ve tasarrufundaki yerlerden, bu faaliyetler için kira alınmama hükmü getirilmiştir.

5 ÜLKEMİZDE JEOTERMAL KAYNAKLARIN KULLANIMI Ülkemizde jeotermal kaynaklardan ilk elektrik üretimi 1984 yılında 0,5 MWe güce sahip Kızıldere Jeotermal Santrali ile başlatılmıştır. İlk ısıtma uygulaması ise, 1983 yılında İzmir Balçova da Özel İdare ve Belediye ortaklığı ile başlatılmıştır yılından itibaren jeotermal enerji arama çalışmalarının artırılması ve olumlu sonuçlar alınması, Yenilenebilir Enerji (YEK) Kanunu ve 5686 Sayılı Jeotermal Kanunu ile yatırım güvenliğinin sağlanması, getirilen teşvikler ve MTA tarafından keşfedilen ve ön çalışmaları tamamlanan jeotermal sahaların yatırımcıya ihale yolu ile devri vb. gibi önemli gelişmeler sayesinde jeotermal enerji kullanımında önemli artışlar olmuştur.

6 Elektrik üretimine uygun saha sayısı 2002 yılında 16 iken 2012 yılında 25 adede çıkmıştır. Elektrik üretimi 2002 yılında 15 MWe iken 2013 yılı sonu itibarı ile 310,8 MW elektriğe çıkmıştır. Sahalardaki geliştirme çalışmaları tamamlandığında bu kapasitenin 1000 MWe e çıkması öngörülmektedir. Bu sahalarda hali hazırda elektrik üreten, projelendirilmiş ve yapım aşamasında olan yatırımların 2013 yılı itibari ile toplamı 706,4 MWe ulaşmıştır. Bu rakamın 2018 yılı sonuna kadar MWe'e ulaşması beklenmektedir. Ülkemizde bugün 13 adet jeotermal enerji santralı mevcuttur. Ülkemizin jeotermal enerji ile üretilebilecek elektrik potansiyeli ise, teorik olarak MWe olarak tahmin edilmektedir (Konuşmacı bu potansiyeli, yakın gelecekte orta sıcaklıklı ( derece) sahalardan da elektrik üretimi yapılacağı için 3500 MWe olarak tahmin etmektedir). Konut Isıtması 2002 yılında konuttan 2013 yılında konuta çıkmıştır. Sera ısıtması 2002 yılında 500 dönüm iken 2012 yılında 2924 dönüme çıkmıştır. (

7 yılları için Türkiye deki jeotermal uygulamaların karşılaştırılması (MTA, 2013)

8 Elektrik üretimine uygun jeotermal sahalar ve durumları (MTA, 2013)

9 Türkiye de konut ısıtmasında mevcut durum (MTA, 2013)

10 Jeotermal kaynaklardan yararlanmada 2015 hedefleri ve yapılacak yatırım fırsatı büyüklüğü (MTA, 2013)

11 Türkiye de Sera Isıtmasında Mevcut Durum ve 2015 Projeksiyonu (MTA, 2013)

12 Jeotermal enerji sektöründe, son yıllarda gerçekleştirilen arama çalışmalarının artırılması, Yenilenebilir Enerji (YEK) Kanunu ve 5686 Sayılı Jeotermal Kanunu ile getirilen teşvikler ve MTA tarafından keşfedilen ve ön çalışmaları tamamlanan jeotermal sahaların yatırımcıya ihale yolu ile devri vb. gibi önemli gelişmeler sayesinde yaklaşık 3 milyar dolarlık yatırım portföyüne ulaşılmıştır. Bu gelişmelerin devam ettirilebilmesi için jeotermal sektöründeki güçlü ve zayıf yönlerin dikkatli bir şekilde ele alınması ve ileriye dönük iyileştirme ve geliştirme politikalarının izlenmesi gerekmektedir.

13 Ülkemizde Jeotermal Enerjinin Güçlü Yanları Yenilenebilir ve temiz enerji kaynağı Zengin kaynak potansiyeli Ekonomik derinlikte elde edilebilirlik Yatırım güvenliği (mevzuat varlığı) Teşvikler (elektrik alım garantisi + kamu arazisi tahsisi) Dinamik yatırımcı varlığı ve ilgisi Yerinde istihdam ve ekonomiye katkısı nedeniyle yerel ilgi ve destek Diğer yenilebilir enerji kaynaklarına göre işletimde kullanım süresi (8400 saat/yıl) ve risk azlığı avantajı

14 Jeotermal Enerjinin Zayıf Yanları Artan Yetişmiş uzman eleman ihtiyacı Sondaj yapacak girişimci ihtiyacı Sondaj makine parkı yetersizliği Kaynakların korunması, sürdürülebilir üretim, reenjeksiyon (geri basma) konularında bilgi düzeyinin artırılması ihtiyacı Sektörde Ar-Ge çalışmalarının ve edinilen tecrübelerin yeterince paylaşılamaması Teknoloji geliştirme amaçlı Ar-Ge çalışmaları yetersizliği Arama döneminde proje finansmanı zorlukları

15 Fırsatlar TÜBİTAK proje destekleri EN AR ARGE destekleme yönetmeliği (8 Haziran 2010) Elektrik, sera ve konut uygulamalarında yerli teknoloji üretimi ve küçük-orta ölçekli sektör oluşum fırsatı 2018 yılı sonuna kadar projeksiyon hedefini gerçekleştirmek için yaklaşık m sondajı (ortalama 2000 m derinlikte) gerçekleştirmek için sondajcılık girişim fırsatı. Jeotermal kaynaklarla ilgili güçlü-zayıf yönler ve fırsatlar dikkate alınarak uygulanacak politika ve yapılacak uygulamalar neticesinde, bu kaynaklarla ilgili hızlı yatırım büyümesi ve buna bağlı uygulama artışı, beraberinde farklı yan sektörlerin de gelişimini sağlayacaktır. Böylece jeotermal kaynaklarımız etkin ve verimli bir şekilde değerlendirilmiş olacaktır.

16 Orta Sıcaklıklı Jeotermal Kaynaklardan Elektrik Üretmek İçin Yeni Saha Arama ve Geliştirmenin Teknolojik ve Ekonomik Zorunluluğu

17

18 Batı Anadolu nun Rejyonal Gravite Anomalileri Renk Kontur Haritası (Harita, MTA reyonal gravite verilerinden hazırlanmıştır)

19 Menderes ve Gediz Grabenleri üzerindeki Jeotermal Alanların Rejyonal Gravite Anomalileri Renk Kontur Haritası Üzerindeki dağılımı (Harita, MTA rejyonal gravite verileri kullanılarak hazırlanmıştır)

20

21 Ülkemiz Jeotermal Ruhsatlarının Google Earth görüntüsü

22

23

24

25

26 Türkiye nin Jeotermal Kaynaklarının Google Earth Görüntüsü Ülkemizde yapılan jeotermal enerji araştırmalarına göre; Anadolu da graben sistemlerinin, aktif fay zonlarının, genç volkanik bölgelerin, açılma-çökelme havzalarının ve masif kenar kuşaklarının önemli jeotermal potansiyel taşıdığı ortaya konulmuştur.

27 Türkiye nin Termal Otellerinin Google Earth Görüntüsü

28 Türkiye Diri Fay Haritasının Google Earth görüntüsü

29 Türkiye nin Volkanik Alanlarının Google Earth Görüntüsü

30 Türkiye nin Kraterlerinin Google Earth görüntüsü

31 Genel olarak jeotermal yatırımlar üretim aşamasına gelene kadar doğaları gereği belirsizlikleri yüksek sistemler olarak nitelendirilmektedir. Bu tip belirsizliklerin olduğu jeotermal sektöründe, en sağlıklı jeotermal saha arama ve yatırım modeli, havza bazlı çalışma modelidir. Bu modelin en büyük üstünlüğü; detay jeolojik (özellikle yapısal jeolojitektonik ağırlıklı), jeokimyasal etüt (özellikle hidrotermal alterasyon zon haritalaması) ve az sayıda jeofizik ölçümle (kurulan derin jeolojik modeli sınamak ve araştırma kuyusu açılacak lokasyonu belirlemek amaçlı) geniş alanlardan dar alanlara doğru riski azaltarak ilerlemek ve detay/derin jeofizik ölçümleri ve araştırma kuyularını bu yüksek potansiyelli alanda yapmaktır. Geniş alanda yapılan detay jeoloji ve jeokimya, az sayıda jeofizik ölçümle daha az sürede ve daha az harcama ile elektrik üretimine uygun olabilecek yüksek potansiyelli saha üretmeye başlayan sistem sonraki aşamalar içinde destek mekanizması oluşturabilmektedir. Bu şekilde bir arama programı tasarlanıp uygulanırken, sahanın olası riskleri belirlenip çözümlenebilir. Arama sırasında yürütülecek 1.aşama gözlem, analiz, ölçüm ve sığ araştırma kuyusu çalışmaları, daraltılan yüksek potansiyelli alanda detay ve yüksek maliyetli arama yapılması yönünde bir performans gösterirse detay arama yapılması kararı alınabilir. Bu detay aramalara, daraltılan sahanın potansiyelinin izin verdiği ölçüde devam edebilir.

32 Pahalı alınan sahaların ve büyük ölçekli arama projelerinin, büyük ölçekli (geniş yayılımlı ve yüksek sıcaklı) jeotermal alanlar olacağı görüşü yatırımcıları bu yönde teşvik etse de, konuşmacı havza bazlı çalışmanın (geniş alanlardan yüksek potansiyelli dar alanlara yoğunlaşma) daha güvenilir olduğu inancındadır. Ülkemizde, elektrik üretimine uygun yüksek sıcaklıklı (> 150 o C) jeotermal sahalar, MTA tarafından araştırılmış ve bu sahaların özel sektöre ihalesi tamamlanmıştır. Bilindiği kadarıyla MTA stoğunda bu özellikte saha yok denecek kadar azalmış veya kalmamıştır. Bu süreçte bu alanda yatırım yapacak kişi/kuruluşların geliştirilebilecek alanlarda çalışması ve yeni sahalar geliştirmesi kaçınılmazdır. Bölgesel Jeolojik, Jeofizik, Jeotermal ve Sondaj verilerin bütünleşik olarak değerlendirilmesi sonucunda, özellikle elektrik üretimine uygun olabilecek potansiyele sahip birçok yüksek ve orta sıcaklıklı yeni jeotermal saha geliştirilebilir.

33

34 Kozaklı (Nevşehir) Jeotermal Sondajlarının Teknik Özellikleri MTA Jeotermal Envanteri (2005)

35

36

37

38

39 Ülkemizde 88 ile 149 o C arasında elde edilebilecek, büyük kapasitede elektrik üretimine uygun olmayan birçok saha olduğu bilinmektedir (özellikle Batı, Orta ve Doğu Anadolu da). Bu şekilde, daha önceki yıllarda elektrik enerjisi üretmek amacıyla değerlendirilmesi uygun bulunmayan bu sahaların veya civarında yeni belirlenecek alanların Organik Rankin Çevrimi (ORÇ) kullanılarak elektrik üretim sistemine dolayısıyla ekonomiye kazandırılması gerekmektedir. Teknik anlamda zor ve ekonomik olmadığından dolayı, geleneksel olarak düşük sıcaklıktaki ısıdan faydalanmak çeşitli zorluklar içermektedir. Isıdan elektrik üretiminde kullanılan geleneksel teknoloji buhar türbünüdir. Ancak, uygun işletim için yüksek sıcaklık ve basınç gerektirmektedir. Düşük sıcaklıklarda (< 150 o C) tercih edilen teknoloji Organik Rankin Çevrimidir (ORÇ). Su ve yüksek basınçlı buhar yerine, organik akışkan kullanıldığı için böyle adlandırılmaktadır. ORÇ teknolojisinde sudan daha düşük sıcaklıkta kaynayan, yüksek moleküler ağırlıklı sıvılar kullanmaktadır. Bu özellik, ekonomik enerji üretimi için geleneksel olarak çok düşük kabul edilen ısı kaynaklarından ısı elde eden Rankin Çevrimine imkan tanımaktadır.

40 ORÇ teknolojisi ilk olarak yaklaşık 50 yıl önce 1961 de İsrail de geliştirilmiş ve ikili jeotermal enerji santrali olarak tanımlanmış ve hızlı gelişen bir teknoloji haline gelmiştir. Geleneksel olarak, kuru ve flaş buhar teknolojileri, jeotermal kuyularda elektrik üretimi için kullanılan ana teknolojilerdir. Fakat, ORC teknolojisi jeotermal sektöründe giderek büyümektedir yılında bütün jeotermal enerji üretim pazarının %50 sine hakimiyet öncü teknoloji olacağı tahmin edilmektedir.

41 Pazar çekişi, Kazanan düşük sıcaklıktaki ikili teknoloji

42 Pazar çekişi, Kazanan düşük sıcaklıktaki ikili teknoloji Emerging Energy Research, Mayıs 2009

43 Bir ORÇ jeotermal elektrik üretim santrali tasarımı Bu tasarımda, Nominal Şartlar : İhtiyaç Duyulan Termal Güç 160 MWt Brüt Güç 22.5 MWe İç Tüketim 3.3 MWe Net Güç 19.2 MWe Brüt Verimliiği 14.1 % Net Güç 12.0 %

44 Örnekteki santral tasarım hava soğutmalıdır. Eğer bu tasarım, su soğutmalı olursa yukarıdaki ACC ünitesine gerek kalmamakta ve hem sistemin İç Tüketimi % 50 azalmakta ve hem de Net Güç artmaktadır. Aynı zamanda santral maliyeti azalmakta ve inşaat süresi ve devreye alma süresi hızlanmaktadır. Jeotermal alanlarda yapılan jeolojik ve jeofizik etütler sonucunda soğuksu akiferlerinin yayılım ve derinliklerinin belirlenmesi de bu açıdan önemlidir. Nominal Şartlar : İhtiyaç Duyulan Termal Güç 160 MWt Brüt Güç 22.5 MWe İç Tüketim 1.7 MWe Net Güç 20.8 MWe Brüt Verimlilik 14.1 % Net Güç 13.0 %

45 Jeotermal Projelerde Finansman ve Risk Sorunu Jeotermal bir projenin finansman ihtiyacını hesaplarken, jeotermal faaliyetlerin özelliklerini bilmek gerekmektedir. Riskin normal kabul edildiği Proje Uygulama ve İşletme aşamaları için normal koşulları taşıyan finansman aranacaktır. Jeotermal Arama ve Rezerv Tespiti aşamalarında ise, Yüksek Riskli özel koşullar taşıyan finansman kaynakları bulmak gerekmektedir. Bu belirgin niteliğe göre jeotermal finansman, riskli ve normal yatırım finansmanı olarak ikiye ayrılabilir. Jeotermal Arama ile Rezerv Tespiti ve Proje Geliştirme Aşamalarında Riskli Yatırım Finansmanı Bu aşamanın başlıca finansman kaynaklarını, ülke içi kaynaklar oluşturur. Bunların başında, kamu fonları ve yerli özel sermaye gelir. Uluslararası kuruluşların küçük yardımları da sağlanabilir. Ülkemizde en güçlü jeotermal arama fonlarını oluşturan kamu, bu fonları ulusal bütçeden ayırarak, Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü (MTA) eliyle kullanmaktadır. Dünyada birçok ülkede, jeotermal arama için kullanılan kamu fonlarına özkaynak katkısı zorunlu görülmekte, kamu kuruluşlarının arama faaliyetleri jeolojik altyapı bilgileri türetmek ile sınırlı tutulmaktadır.

46 Proje Uygulama ve İşletme Aşamalarında Normal Yatırım Finansmanı Dünya genelinde, jeotermal yatırımlara olan ihtiyacın yüzyılın sonuna kadar iki kat artacağı tahmin edilmektedir. Bu ise, arama faaliyetlerinin artması gereğini ve proje uygulama ve işletme yatırım finansmanının da daha büyük boyutlara çıkacağını gösterir. Jeotermal gelişmenin büyük payının gelişmekte olan ülkelerde gerçekleşeceği tahmin edilmekte, yatırım hacminin bu ülkelerde yüzyılımızın sonuna kadar dört katına çıkacağı tahmin edilmektedir. Bu yatırım miktarının büyük kısmı, ithal aksam ve teçhizat olarak gelişmiş ülkelerden sağlanacaktır. Bu çerçevede, Türkiye nin mevcut jeotermal potansiyelini değerlendirmesi ve genişletmesi için, zamanı iyi kullanması ve derhal harekete geçmesi gerekmektedir. Dünyadaki tüm finansman kuruluşlarının, ancak iyi hazırlanmış bir jeotermal projeyi değerlendirmeye alacağı düşünülürse, iyi bir proje geliştirmek ülkemizde hedef alınacak en önemli konudur.

47 Jeotermal Bir Projenin Finansman Kaynakları Normal ve riskli yatırım finansmanı için mevcut kaynaklarının yapısında önemli farklılıklar görülmektedir. Riskli yatırım finansmanı için kıt olan finansman kaynakları, ancak riskin normal düzeye indirilmesinden sonra çeşitlilik göstermektedir. Riskin normal düzeye indirilmesi, arama ile rezerv tespiti ve proje geliştirme aşamalarındaki faaliyetlerin tamamlanmasına bağlıdır. Bu dönem, riskli yatırım dönemidir. Özellikle rezerv tespiti ve proje geliştirme aşamasında, riskin hızla düştüğü gözlenmektedir. Jeotermal arama faaliyeti başında, jeotermal özkaynağına kamu fonlarıyla katkı sağlanabilir. Dünyada % arasında değişen kamu katkısı vardır. Jeotermal arama faaliyetlerinin belli aşamasında diğer girişimcilerden sermaye girdisi olarak kaynak sağlanması mümkündür. Bu kaynağın, rezerv tespiti ve proje geliştirme aşamasında daha da genişlemesi beklenebilir. Rezerv tespiti ile ilgili çalışmaların, ciddi olarak bir proje geliştirmeyi hedef alabilmesi halinde uluslararası finansman kuruluşlarının katkısı sağlanabilmektedir. Bu katkı, proje uygulama aşamasına geçildiğinde daha da artmakta ve kalkınma bankalarının katkıları da başlamaktadır. Ticari bankaların bu aşamadaki katkısı, tesis yatırımı ile başlar. Ticari bankalarının katkılarının, işletme aşamasında genişlediği görülmekte ve kalkınma bankaları ile uluslararası finansman kuruluşlarının katkılarının doğal olarak sona erdiği gözlenmektedir.

48 Sondaj Kuyusu Riski Türkiye de jeotermal kuyusu açan şirketlerin, kuyuda problem olması durumunda veya kuyunun herhangi bir sebeple kaybedilmesi durumunda sorumluluğun kime ait olacağı konusunda sorunlar olduğu bilinmektedir. İşverenler, böyle bir durumda sondaj müteahhidininde riskin bir kısmını üstlenmesi gerektiğini düşünmektedir. Ancak, genelde uygulanan günlük ücret bazlı sondaj sözleşmelerinde müteahhit denetiminin işverende olması nedeniyle uygulanabilir bir yöntem olmamaktadır. Bu soruna çözüm olarak, Amerika da uygulanmakta olan kuyu sigortasının ülkemizde henüz uygulaması bulunmamaktadır. Amerika da bir jeotermal kuyu için 2011 yılı sigorta ücreti 3,5 $/ft olarak verilmektedir.

49 JEOTERMAL SONDÖR EĞİTİMİ JEODER Yönetimi, Sondaj Teknolojisi ve uygulamalarının da arama, üretim ve yatırım konuları kadar önemli olduğunu ve jeotermal enerji sektörünün gelişimini olumlu yönde etkileyeceğini benimsemiş ve Milli Eğitim Bakanlığı ile birlikte yaklaşık 2 yıl süren çalışmalar sonucunda ülkemizde ilk kez MEB belgeli Jeotermal Sondör eğimini başlatmıştır. amlar/programlar/yer_bilimleri/t%c3% 87T%C4%B0%20Jeotermal%20Sond%C3 %B6rl%C3%BC%C4%9F%C3%BC.pdf

50 ÜLKEMİZ JEOTERMAL SAHALARINDA YAPILACAK SONDAJLAR İÇİN YASAL DÜZENLEME ÖNERİSİ tarihinde yayınlanan Jeotermal Kanunda ve 11 Aralık 2007 tarihinde yayınlanan Jeotermal Yönetmelikte, Jeotermal sahalarda yapılacak sondajlar hakkında yasal düzenlemelere yer verilmediği görülmektedir. Bu metinden anlaşılacağı gibi jeotermal sondajlar bütün sondaj çalışmaları arasında en zor, en pahalı ve en tehlikeli olanıdır. Oluşabilecek zorluklar sondaj ekibine zarar verebileceği gibi çevre üzerinde de olumsuz ve kalıcı bir etki yaratabilmektedir. Bu açıdan, bütün jeotermal kuyular, çevresel etkileri en az olacak ve faydalı olarak kullanılabilecek yeraltısularını kirletmeyecek, jeotermal rezervuar kaynak alanını, insan yaşamı ve sağlığını koruyacak şekilde usulüne uygun olarak inşa edilmelidir.

51

52 Türkiye nin Milli Enerjisi ; Jeotermal Enerjidir İlgi ve sabrınıza teşekkür ederim.