ODTÜ-MD Elk.Müh.Olgun Sakarya 02 Mart 2019

Transkript

1 1 ODTÜ-MD Elk.Müh.Olgun Sakarya 02 Mart 2019

2 SUNUM -Enerji ve Dağıtım Tarife Yapısı -Güncel Üretim ve Tüketim -Üretimde Yerli ve İthal Kaynak Katkısı -Üretim, İletim ve Dağıtım Kayıpları -Kapasite Mekanizması ve YEKDEM Ödemeleri -ELEKTRİK TARİFELER 2

3 ( /36 kv) ÜRETİM ELEKTRİK DAĞITIM (0,4-0,231 kv) KULLANICISI ABONE İLETİM ( kv) DAĞITIM (36-15,8-10,5-6,3 kv) DAĞITIM TRAFOSU (15,8 / 0,4-0,231 kv) 3

4 1.PERAKENDE ENERJİ BEDELİ 2.PSH (Faturalama) BEDELİ 3.DAĞITIM SİSTEM BEDELİ ENERJİ TEDARİK TARİFE ŞİRKETİ FİYATI Enerji Tutarı (Tarife Fiyatı x Tüketim kwh) Enerji Tutarına Vergi ve Fon (% 5 BTV + % 2 TRT Payı + %1 Enerji Fonu) 4.KAYIP/KAÇAK ENERJİ BEDELİ 5.İLETİM SİSTEM BEDELİ DAĞITIM DAĞITIM TARİFE ŞİRKETİ FİYATI Dağıtım Tutarı (Tarife Fiyatı x Tüketim kwh) 6.SAYAÇ OKUMA BEDELİ Enerji + Dağıtım + Vergi ve Fon Tutarları Toplamına % 18 KDV TOPLAM FATURA TUTARI (TL) Not: Sanayi Abonelerinden TRT Payı alınmamakta, BTV %1 olarak uygulanmaktadır. 4

5 2017 yılı TEİAŞ verilerine göre; 2017 YILI GWh TÜRKİYE ÜRETİMİ ,5 Dış Alım 2.728,3 Dış Satım 3.303,7 TÜRKİYE BRÜT TÜKETİMİ ,1 Santrallerin İç Tüketimi ,0 İletim Kaybı 5.503,3 Dağıtım Kaybı ,2 TÜRKİYE NET TÜKETİMİ ,6 Yukarıdaki tablodan hareketle brüt tüketimin; % 4,38 ini üretim aşamasındaki iç ihtiyaç kullanımı ve kayıplarda, % 1,85 ini iletim aşamasında (iletim sistemi içinde %2,08 ini), % 9,83 ünü dağıtım aşamasında (dağıtım sistemi içinde % 14,51 ini) kaybetmektedir. 5

6 2017 YILINDA TÜKETİME SUNULAN ELEKTRİK ENERJİSİNİN ABONE GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI ABONE GRUBU TÜKETİM (2017) ABONE (2017) MWh Payı (%) Sayı Payı (%) MESKEN , ,9 TİCARET VE KAMU HİZ , ,9 SANAYİ , ,8 TARIMSAL SULAMA , ,5 AYDINLATMA , ,8 DİĞER , ,1 TOPLAM , ,0 Kay nak:tedaş Türkiy e Elektrik Dağıtım v e Tüketim İstatistikleri

7 SEKTÖR 1-a 1-b a 15-b 15-d 16-a 16-b a 19 Tarımsal Sulama Ormancılık,Avcılık,Balıkçılık,Hayvancılık ve Diğ.Tarım.Faal. Maden Kömürü ve Linyit Üretim Tesisleri Maden Kömürü ve Linyit Dışı Üretim Tesisleri Gıda, Meşrubat, İçki ve Tütün Sanayii Tekstil, Deri ve Giyim Sanayii Ağaç işleri ve Kağıt Sanayii Kauçuk, Lastik ve Plastik Sanayii Kimya Sanayii Toprak ve Çimento Sanayii Demir-Çelik Üretimi ve İşleme Sanayii Demir Dışı Metal Üretimi ve İşleme Sanayii Makine, Elektrikli Aletler ve Ulaşım Araçları Yapımı Organize ve Diğer Fabrikasyon Sanayii İnşaat, Bayındırlık Kamu ve İdari Hizmetler (Resmi Daire) Hastane, Banka, Vakıf, Okul, Kooperatif vb. Köy ve Diğer Halk Hizmetleri Ticarethane, Yazıhane, Turizm, El Sanatları ve Diğer Hiz. İbadethanelerin Aydınlatması, Seslendirmesi (Ücretsiz) Ulaşım, Haberleşme Aydınlatma Mesken İçi Hizmetler 15-c Arıtma 18-b Ücretsiz Aydınlatma (Cadde, Sokak vb.aydınlatması) TOPLAM MESKEN TİCARET ve KAMU HİZMETLERİ SANAYİ TARIMSAL SULAMA AYDINLATMA DİĞER İL'DE SATILAN ENERJİ (MWh) Kaynak : Türkiye Elektrik Dağıtım ve Tüketim İstatistikleri (TEDAŞ) TÜRKİYE-2002 MWh % , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,9 0 0,0 0 0, , , , , , , , ,0 TÜRKİYE-2017 MWh % , , , , , , , , , , , , , , , ,2 0 0,0 0 0, ,2 0 0, , , ,8 0 0,0 0 0, , , , , , , , ,0 7

8 ELEKTRİK TÜKETİMİNİN ABONE GRUPLARINA GÖRE DEĞİŞİMİ ve KİŞİ BAŞI NET TÜKETİM (TÜRKİYE) 8

9 # ÜRERİMDE İTHAL-YERLİ KAYNAK KATKISI 9

10 ELEKTRİK ÜRETİMİNDEKİ YERLİ VE İTHAL KAYNAK KATKISININ YILLARA GÖRE DEĞİŞİMİ (%) Not: 2018 Yılı Değerleri Geçicidir. Kaynak : TEİAŞ 10

11 # ÜRETİM-İLETİM-DAĞITIM KAYIPLARI 11

12 YILLAR TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİM - TÜKETİM VE KAYIPLARININ YILLAR İTİBARİYLE GELİŞİMİ BRÜT ÜRETİM (GWh) ŞEBEKE KAYBI İÇ İHTİYAÇ NET DIŞ ŞEBEKEYE DIŞ ALIM ÜRETİM SATIM VERİLEN (GWh) İLETİM DAĞITIM (GWh) (GWh) (GWh) GWh % GWh % GWh % NET TÜKETİM (GWh) , ,0 4, , ,3 437, , ,8 2, ,5 21, , , ,6 5, , ,4 432, , ,4 3, ,7 21, , , ,7 4, , ,2 435, , ,7 3, ,2 20, , , ,2 3, , ,1 587, , ,7 2, ,2 19, , , ,6 3, ,7 463,5 1144, , ,8 2, ,2 18, , , ,1 4, ,1 635,9 1798, , ,3 2, ,7 17, , , ,7 3, ,1 573,2 2235, , ,7 3, ,4 15, , , ,4 4, ,7 864,3 2422, , ,0 2, ,8 14, , , ,1 4, ,9 789,4 1122, , ,4 2, ,1 14, , , ,6 4, ,3 812,0 1545, , ,4 2, ,0 15, , , ,6 3, , ,8 1917, , ,5 2, ,3 15, , , ,4 5, , ,8 3644, , ,3 1, ,1 18, , , ,5 4, , ,7 2953, , ,7 2, ,3 18, , , ,0 4, , ,4 1226, , ,4 2, ,0 17, , , ,9 4, , ,3 2696, , ,2 2, ,9 17, , , ,8 4, , ,5 3194, , ,1 2, ,2 16, , , ,0 4, , ,3 1451, , ,2 2, ,1 15, , , ,0 4, , ,3 3303, , ,3 2, ,2 14, ,6 12

13 13

14 TÜRKİYE DE KİŞİ BAŞINA TÜKETİM (kwh/yıl) Kaynak : Türkiye Elektrik Dağıtım ve Tüketim İstatistikleri (TEDAŞ) 14

15 DAĞITIM BÖLGELERİNDE KİŞİ BAŞINA TÜKETİM (kwh/yıl ) 15

16 # KAPASİTE ve YEKDEM MEKANİZMASI 16

17 YEKDEM KAPSAMINDA YAPILAN ÖDEMELER DÖNEMİ Toplam Gider (YEKTOB) TL Oca ,47 Şub ,59 Mar ,52 Nis ,76 May ,79 Haz ,80 Tem ,54 Ağu ,45 Eyl ,05 Eki ,34 Kas ,92 Ara ,54 TOPLAM ,77 17

18 # ELEKTRİK TARİFELERİ 18

19 YÜKSEK PLANLAMA KURULU Tarih : 14/02/2008 Karar No : 2008/T-5 Konu : Enerji KİT lerinin Uygulayacağı Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizmasının Usul ve Esasları II.5.5.Dağıtım Şirketleri EDAŞ lar, TETAŞ ve portföy üretim gruplarının 01 Nisan, 01 Temmuz ve 01 Ekim itibarıyla uygulayacağı revize tarifeleri dikkate alarak belirleyecekleri yeni tarifelerini mevzuatta öngörülen süreleri de göz önünde bulundurarak EPDK ya sunacaklardır. EPDK, yeni tarifeleri; 01 Nisan, 01 Temmuz ve 01 Ekim itibarıyla yürürlüğe girecek şekilde onaylayacaktır. 19

20 Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Tedarik Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar DAĞITIM BEDELİ UYGULAMASI esasına dayanan; Çift terimli tarife sınıfı: Dağıtım sisteminden çekilen elektrik enerjisi kwh miktarı üzerinden dağıtım bedeli ile buna ek olarak bağlantı anlaşması veya sözleşmesinde belirtilen güç karşılığı kw üzerinden güç bedeli alma ve bu gücün aşılması halinde aşılan kısım için ilave güç aşım bedeli alma esasına dayalı tarife sınıfıdır. Yalnızca OG seviyesinden bağlı tüketiciler çift terimli tarifeden yararlanabilir. Tek terimli tarife sınıfı: Sadece dağıtım sisteminden çekilen elektrik enerjisi miktarı (kwh) üzerinden dağıtım bedeli uygulanması esasına dayalı tarife sınıfıdır. Tarife sınıfını değiştirme talebi bir takvim yılı içerisinde 3 (üç) defa ile sınırlandırılmıştır. 20

21 Düzenlemeye tabi kullanıcıları kapsayan PERAKENDE SATIŞ TARİFELERİ Tek Zamanlı Tarife: Günün tüm zamanlarında tüketilen elektrik enerjisi için, ilgili bileşenlerden oluşan ve tek fiyat olarak uygulanan tarifedir. Çok Zamanlı Tarife: Günün belirlenmiş olan farklı (GÜNDÜZ: Saat , PUANT: Saat ve GECE: Saat ) zaman dilimlerinde tüketilen elektrik enerjisi için, ilgili bileşenlerden oluşan ve farklı zaman dilimleri için farklı fiyat uygulanan tarifedir. Tarife değişikliği, yazılı talep üzerine bir takvim yılında en fazla 2 (iki) kez yapılır. 21

22 22

23 23

24 Tek Terimli TEK ZAMANLI Tarife DÖNEMİ (MESKEN-ALÇAK GERİLİM) 2017 YILI (EKİ_KAS- ARA) 2018 YILI (OCA_ŞUB- MAR) 2018 YILI (NİS_MAY- HAZ_TEM) 2018 YILI (AĞUSTOS) 2018 YILI (EYLÜL) 2018 YILI (EKİ-KAS- ARA) 2019 YILI (OCA-ŞUB- MAR) Enerji Birim Bedeli (TL) 0,2161 0,2309 0,2447 0,2673 0,3027 0,3453 0,2791 Dağıtım Birim Bedeli (TL) 0,1157 0,1304 0,1266 0,1373 0,1374 0,1332 0,1541 Enerji ve Dağıtım Toplamı (TL) 0,3318 0,3614 0,3713 0,4046 0,4401 0,4785 0,4332 Vergi Fon Hariç Artış (%) 8,9 2,7 9,0 8,8 8,7-9,5 % 1 Enerji Fonu (TL) 0,0022 0,0023 0,0024 0,0027 0,0030 0,0035 0,0028 % 2 TRT Payı (TL) 0,0043 0,0046 0,0049 0,0053 0,0061 0,0069 0,0056 % 5 BTV (TL) 0,0108 0,0115 0,0122 0,0134 0,0151 0,0173 0,0140 Vergi ve Fon Toplamı (TL) 0,0173 0,0185 0,0196 0,0214 0,0242 0,0276 0,0223 ARA TOPLAM 0,3491 0,3798 0,3908 0,4260 0,4643 0,5061 0,4555 KDV (% 18) 0,0628 0,0684 0,0703 0,0767 0,0836 0,0911 0,0820 FATURA TOPLAMI (TL) 0,4120 0,4482 0,4612 0,5027 0,5479 0,5972 0,5375 Önceki Döneme Göre Artış (%) 8,8 2,9 9,0 9,0 9,0-10, Tarihine Göre Artış (%) 8,8 11,9 22,0 33,0 45,0 30, Tarihine Göre Artış (%) 2,9 12,2 22,2 33,2 19,9 FATURA TOPLAMI İÇİNDE Enerji Payı (%) 52,5 51,5 53,1 53,2 55,3 57,8 51,9 Dağıtım Payı (%) 28,1 29,1 27,4 27,3 25,1 22,3 28,7 Vergi ve Fon Payı (%) 19,5 19,4 19,5 19,5 19,7 19,9 19,4 TOPLAM (%) 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 24

25 EPDK tarafından dönemsel bazda belirlenen tarife bileşenlerinden ENERJİ ve DAĞITIM bedeli tutarlarına göre, fatura içindeki vergi ve fon tutarları ile faturayı oluşturan bedellerin payları da değişmektedir. Enerji bedelinin artması vergi ve fon artışını da beraberinde getirmekte ve fatura toplamını da etkilemektedir. 25

26 Dağıtım Sistemi Kullanıcılarına Uygulanan TEK TERİMLİ Tarifeler İle EÜAŞ Toptan Satış Tarifesinin Dönemsel Değişimleri (Vergi ve Fonlar Hariç) 26

27 Tek Terimli TEK ZAMANLI Tarife DÖNEMİ (TARIMSAL SULAMA-ALÇAK GERİLİM) 2017 YILI (EKİ_KAS- ARA) 2018 YILI (OCA_ŞUB- MAR) 2018 YILI (NİS_MAY- HAZ_TEM) 2018 YILI (AĞUSTOS) 2018 YILI (EYLÜL) 2018 YILI (EKİ-KAS- ARA) 2019 YILI (OCA-ŞUB- MAR) Enerji Birim Bedeli (TL) 0,1972 0,2111 0,2230 0,2591 0,3103 0,3907 0,3745 Dağıtım Birim Bedeli (TL) 0,0973 0,1096 0,1058 0,1154 0,1154 0,1119 0,1295 Enerji ve Dağıtım Toplamı (TL) 0,2945 0,3207 0,3288 0,3745 0,4257 0,5026 0,5039 Vergi Fon Hariç Artış (%) 8,9 2,5 13,9 13,7 18,1 0,3 % 1 Enerji Fonu (TL) 0,0020 0,0021 0,0022 0,0026 0,0031 0,0039 0,0037 % 2 TRT Payı (TL) 0,0039 0,0042 0,0045 0,0052 0,0062 0,0078 0,0075 % 5 BTV (TL) 0,0099 0,0106 0,0111 0,0130 0,0155 0,0195 0,0187 Vergi ve Fon Toplamı (TL) 0,0158 0,0169 0,0178 0,0207 0,0248 0,0313 0,0300 ARA TOPLAM 0,3103 0,3376 0,3467 0,3952 0,4505 0,5339 0,5339 KDV (% 18) 0,0558 0,0608 0,0624 0,0711 0,0811 0,0961 0,0961 FATURA TOPLAMI (TL) 0,3661 0,3983 0,4091 0,4663 0,5316 0,6300 0,6300 Önceki Döneme Göre Artış (%) 8,8 2,7 14,0 14,0 18,5 0, Tarihine Göre Artış (%) 8,8 11,7 27,4 45,2 72,1 72, Tarihine Göre Artış (%) 2,7 17,1 33,5 58,2 58,2 FATURA TOPLAMI İÇİNDE Enerji Payı (%) 53,9 53,0 54,5 55,6 58,4 62,0 59,4 Dağıtım Payı (%) 26,6 27,5 25,9 24,7 21,7 17,8 20,5 Vergi ve Fon Payı (%) 19,6 19,5 19,6 19,7 19,9 20,2 20,0 TOPLAM (%) 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 27

28 03 Ocak Şubat

29 04 Şubat

30 2018 Yılı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ile Mesken (AG) ve Tarımsal Sulama (AG) Elektrik Tarifelerinin (Vergi ve Fon Dahil) Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre Değişimleri (%) 30

31 Tek Terimli ÇOK (ÜÇ) ZAMANLI Tarife Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından Çok Zamanlı tarife yapısı üzerine 1990 yılların sonlarında başlatılan çalışmalar ve Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğinde tarihinde yapılan değişik ile uygulanmaya başlamıştır. Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğinin 18. Maddesine eklenen fıkra Yönetmelik değişikliğinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıllık geçiş süresini müteakip, çok basit tarım binaları, barakalar, basit köy evleri hariç yeni yapılardaki tesislere ait enerji ölçme sistemleri Elektrik Tarifeleri Yönetmeliği ne uygun puant tarife özelliklerine sahip olmalıdır. hükmünü içermektedir. 31

32 32

33 33

34 DÖNEMİ GÜNDÜZ TEK ZAMANLI PUANT TEK ZAMANLI GECE TEK ZAMANLI 2010/Oca-Şub-Ma r 2010/Nis-May-Haz 2010/Te m-ağu-eyl 2010/Eki-Ka s-ara 2011/Oca-Şub-Ma r 2011/Nis-May-Haz 2011/Te m-ağu-eyl 2011/Eki-Ka s-ara 2012/Oca-Şub-Ma r 2012/Nis-May-Haz 2012/Te m-ağu-eyl 2012/Eki-Ka s-ara 2013/Oca-Şub-Ma r 2013/Nis-May-Haz 2013/Te m-ağu-eyl 2013/Eki-Ka s-ara 2014/Oca-Şub-Ma r 2014/Nis-May-Haz 2014/Te m-ağu-eyl 2014/Eki-Ka s-ara 2015/Oca-Şub-Ma r 2015/Nis-May-Haz 2015/Te m-ağu-eyl 2015/Eki-Ka s-ara 2016/Oca-Şub-Mar 2016/Nis-May-Haz 2016/Te m-ağu-eyl 2016/Eki-Ka s-ara 2017/Oca-Şub_Ma r 2017/Nis-May-Haz 2017/Te m-ağu-eyl 2017/Eki-Ka s-ara 2018/Oca-Şub-Ma r 2018/Nis-May-Haz-Tem 2018/Ağu 2018/Eyl 2018/Eki-Ka s-ara 2019/Oca-Şub_Ma r 0,92 1,67 0,38 0,92 1,67 0,38 0,92 1,67 0,38 0,92 1,67 0,38 0,91 1,71 0,34 0,91 1,70 0,35 0,91 1,70 0,35 0,92 1,66 0,39 0,92 1,67 0,38 0,92 1,67 0,38 0,92 1,67 0,38 0,92 1,67 0,38 0,92 1,67 0,38 0,92 1,64 0,41 0,92 1,67 0,38 0,92 1,66 0,38 0,92 1,66 0,39 0,92 1,67 0,38 0,92 1,66 0,39 0,92 1,66 0,39 0,92 1,67 0,38 0,92 1,67 0,38 0,91 1,72 0,33 0,91 1,73 0,32 0,99 1,77 0,43 0,99 1,77 0,44 0,99 1,76 0,44 0,99 1,76 0,44 0,99 1,78 0,42 0,99 1,78 0,42 0,99 1,78 0,42 0,99 1,78 0,43 0,99 1,78 0,43 0,99 1,78 0,44 1,02 1,72 0,46 1,02 1,69 0,48 1,02 1,66 0,50 1,02 1,74 0,45 34

35 Tek Terimli Çok (Üç) Zamanlı Tarifeden yararlanan ya da tarife değişikliği yaparak bütçesine katkı sağlamayı düşünen kullanıcıların; Çok (Üç) zaman dilimine göre tüketimleri ile tek ve çok zamanlı tarife içindeki enerji fiyatlarını karşılaştırarak mevcut tarifelerini gözden geçirmeleri veya değişiklik tercihi yapmaları yararlı olacaktır. 35

36 Çift Terimli TEK ve ÇOK (ÜÇ) ZAMANLI Tarife (Dağıtım/ ) Güç (Kr/Ay/kWh) (%) Güç Aşım (Kr/Ay/kWh) (%) Sanayi 215, , ,18 430, , ,31 Ticarethane 215, , ,18 430, , ,31 Mesken 215, , ,18 430, , ,31 Tarımsal Sulama 215, , ,18 430, , ,31 Aydınlatma 215, , ,18 430, , ,31 36

37 Çift Terimli TEK ve ÇOK (ÜÇ) ZAMANLI Tarife (Perakende/ ) Mesken ( ) 33, , , ,5341 9,0775 Mesken ( ) 28, , , , ,5007 Değişim (%) -16,5-16,4-13,9-23,3 15,7 37

38 38