Geleceğe Yönelik Araştırmalar

Transkript

1 Geleceğe Yönelik Araştırmalar Kıbrıs Kamuoyunun Derinlemesine Analizi Lefkoşa, Aralık 2009

2 BÖLÜMLER BÖLÜM A: Belirleyici Toplumsal ve Siyasal Tutumlar BÖLÜM B: Barış Süreci ve Gelecekte Yapılacak Bir Referandum BÖLÜM C: Güvenlik ve Garantiler Dosyası BÖLÜM D: Mülkiyet ve Toprak Dosyası BÖLÜM E: Yönetim ve Güç Paylaşımı Dosyası

3 ANKET PROFİLİ Örneklem Boyutu: 1,000 Kıbrıslı Rum ve 1,000 Kıbrıslı Türk Örneklem Yöntemi:Çok Evreli Kademeli Rastlantısal Örnekleme Veri Toplama Yöntemi:Kişilerin ana dilinde ve kendi evlerinde, yapısal anket kullanarak yüz yüze mülakat Veri Toplama Dönemi: 06 Ekim 06 Kasım 2009 Proje Gözetimi: Ahmet Sözen, Spyros Christou Araştırma Koordinasyonu: Alexandros Lordos, Erol Kaymak Veri Analizi: Christos Anastasiades Saha Çalışması: Kıbrıslı Rumlar için Symmetron Pazar Araştırması ve Kıbrıslı Türkler için KADEM Kıbrıs Sosyal Araştırması

4 BÖLÜM A BELİRLEYİCİ TOPLUMSAL VE SİYASAL TUTUMLAR

5 Kıbrıs taki Türk toplumu ve bir çözüm ihtimali ile ilgili aşağıdaki ifadelere ne derece katılıyorsunuz ya da karşı çıkıyorsunuz? (Kıbrıslı Rumlar) Kıbrıs ta hem Türk hem de Rum toplumlarının geçmişte hatalar yaptığını kabul ederim. Kıbrıs sorunu karşılıklı kabul edilebilir bir uzlaşma temelinde çözülmelidir. Kıbrıs sorununa hem Kıbrıslı Türklerin hem de Kıbrıslı Rumların tarafından bakmaya çalışırım. Kıbrıslı Türklerle çok ortak yönümüz vardır. Kıbrıslı Türk komşularım olması umurumda değil. Zamanımı Kıbrıslı Türklerin fikirlerini dinleyerek harcamam % 38% 49% 7% 6% 13% 36% 39% 8% 8% 20% 36% 29% 18% 14% 18% 31% 19% 20% 13% 15% 23% 30% 22% 20% 26% 17% 15% Kesinlikle karşıyım Bir dereceye kadar karşıtım Ne katılıyorum ne de karşı çıkıyorum Bir dereceye kadar katılıyorum Kıbrıs sorunu silahlı mücadele yoluyla çözülmelidir. 89% 5 32 Kesinlikle katılıyorum Uzlaşma Üzerine Düşünceler(Kıbrıslı Rumlar) KıbrıslıRumların büyük bir çoğunluğu Kıbrıs sorunun her iki taraf için de kabul edilebilir olan bir uzlaşıyla çözülebileceğini düşünmektedirler. Daha küçük bir çoğunluksa buna ek olarak, KıbrıslıTürk bir komşularının olmasının kendilerini rahatsız etmeyeceğini belirtmiştir. Son olarak, siyasi amaçlara şiddet kullanarak ulaşma fikri, Kıbrıs Rum toplumunun büyük çoğunluğu tarafından şiddetle reddedilmektedir.

6 Kıbrıs taki Rum toplumu ve bir çözüm ihtimali ile ilgili aşağıdaki ifadelere ne derece katılıyorsunuz ya da karşı çıkıyorsunuz? (Kıbrıslı Türkler) Kıbrıs sorunu karşılıklı kabul edilebilir bir uzlaşma temelinde çözülmelidir. Kıbrıs ta hem Türk hem de Rum toplumlarının geçmişte hatalar yaptığını kabul ederim. Kıbrıs sorununa hem Kıbrıslı Türklerin hem de Kıbrıslı Rumların tarafından bakmaya çalışırım. Zamanımı Kıbrıslı Rumların fikirlerini dinleyerek harcamam. I would not mind having Greek Cypriot neighbours Kıbrıslı Rumlarla çok ortak yönümüz vardır. 15% 9% 21% 17% 38% 14% 12% 22% 23% 30% 16% 12% 23% 22% 28% 26% 16% 22% 16% 20% 23% 15% 28% 14% 20% 32% 18% 17% 20% 12% Kesinlikle karşıyım Bir dereceye kadar karşıtım Ne katılıyorum ne de karşı çıkıyorum Bir dereceye kadar katılıyorum Kıbrıs sorunu silahlı mücadele yoluyla çözülmelidir. 66% 9% 13% 8% 4% Kesinlikle katılıyorum Uzlaşma Üzerine Düşünceler(Kıbrıslı Türkler) Kıbrıslı Türklerin çoğunluğu Kıbrıs sorunun her iki taraf için de kabul edilebilir olan bir uzlaşıyla çözülebileceğini düşünmektedirler. Bununla birlikte, gündelik yaşamda Kıbrıslı Rumlarla birarada yaşamanın ne kadar arzu edilir olduğu noktasında görüşler birbirinden ayrılmaktadır. Kıbrıs Türk toplumunun büyük çoğunluğu siyasi amaçlara şiddet kullanarak ulaşma fikrine karşı çıkmaktadır.

7 Ulusal ve kültürel kimliğe ilişkin ifadelere ne kadar katılıyorsunuz veya ne kadar karşısınız? (Kıbrıslı Rumlar) Kendimi Elen kültürel temeline sahip biri olarak addederim. 326% 21% 67% Kesinlikle karşıyım Bir dereceye kadar karşıtım Kıbrıs tarihsel olarak Elen dir % 25% 58% Ne katılıyorum ne de karşı çıkıyorum Yunanistan ı anavatanım olarak kabul ederim. 21% 10% 16% 18% 35% Bir dereceye kadar katılıyorum Kesinlikle katılıyorum Ulusal ve Kültürel Kimlik(Kıbrıslı Rumlar) Birçoğu Yunanistan ıanavatan olarak görme fikrinden vazgeçmişolsa da, KıbrıslıRumlar kendilerini hala güçlübir şekilde Yunan kültürel kökenleri üzerinden tanımlama eğilimindedirler.

8 Ulusal ve kültürel kimliğe ilişkin sıralayacağım ifadelere ne kadar katılıyorsunuz veya ne kadar karşısınız? (Kıbrıslı Türkler) Türkiye yi anavatanım olarak kabul ederim. 7% 6% 13% 16% 59% Kesinlikle karşıyım Bir dereceye kadar karşıtım Kendimi Türk kültürel temeline sahip biri olarak addederim. 3 8% 13% 21% 56% Ne katılıyorum ne de karşı çıkıyorum Kıbrıs tarihsel olarak Türk tür. 8% 9% 18% 23% 43% Bir dereceye kadar katılıyorum Kesinlikle katılıyorum Ulusal ve Kültürel Kimlik(Kıbrıslı Türkler) KıbrıslıTürklerin, en azından çoğunluğun kültürel kökenlerinin Türk olduğunu kabul etmesi ölçüsünde, Türkiye yi anavatan olarak görme fikrine sadık olduğu görülmektedir.

9 Kendinizi nasıl tanımlarsınız? 70% 60% 62% 50% 45% 40% 30% 29% 20% 10% 0% 1% 9% Yalnızca Rum/Türk ve kesinlikle Kıbrıslı değil 5% 11% Çoğunlukla Rum/Türk ama biraz da Kıbrıslı Rum/Türk ama aynı derecede Kıbrıslı 13% Çoğunlukla Kıbrıslı ama biraz da Rum/Türk 19% 5% Yalnızca Kıbrıslı ve kesinlikle Rum/Türk değil Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Türkler Değişken/Farklı Kimlik Tanımlamaları Kıbrıs Rum toplumunun, kendini Yunanlı dan çok Kıbrıslı hissedenlerle, kendini eşit derecede Kıbrıslı ve Yunanlı olarak hissedenler arasında eşit olarak bölünmüş olduğu görülmekte, az bir kısımsa kendini Kıbrıslı dan çok Yunanlı olarak hissettiğini ifade etmektedir. Kıbrıslı Türkler se daha yeknesak (uniform) bir tablo oluşturmakta, gözle görülebilir bir çoğunluk kendini eşit derecede Kıbrıslı ve Türk hissederken, aşağı yukarı aynı düzeyde olan iki azınlık grubu da kendini Türk ten çok Kıbrıslıya da Kıbrıslı dan çok Türk olarak hissetmektedir.

10 Çocukların edinmeleri için aile içinde teşvik edilebilecekleri bazı niteliklerden hangilerini özellikle önemli görüyorsunuz? 70% 60% 59% 56% 64% 61% 50% 40% 39% 39% 45% 49% 30% 20% 10% 0% 18% 6% İtaat etme 26% 23% Hayal gücü ve yaratıcılık 25% 29% 19% 18% Bencil olmamak Kararlılık, azim Dini inanç Bağımsızlık Hoşgörü ve başkalarına saygı Sorumluluk duygusu Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Türkler Kıbrıslıların kendini özdeşleştirdiği değerler Çocuklarına hangi nitelikleri/değerleri öğretmek isteyecekleri sorusuna verdikleri yanıtta Kıbrıslı Türkler le Rumlar ın benzeştiği görülmektedir. Bu kapsamda sorumluluk duygusu, bağımsız hareket kabiliyeti ve diğer insanlara karşı saygı ve hoşgörü aşılanması gerektiği görüşü öne çıkarken, her iki toplumun da hayalgücü ve yaratıcılıkla, bencil olmamanın aşılanmasına daha az önem verdikleri ortaya çıkmıştır.

11 Kendimi siyasi olarak şu şekilde tanımlıyorum: 50% 45% 43% 40% 35% 30% 25% 25% 22% 28% Kıbrıslı Rumlar 20% 17% 15% 10% 5% 0% 5% 4% 10% 9% 7% 12% 10% 5% 4% Kıbrıslı Türkler Oldukça solcu Solcu Merkezin solunda Siyasi yelpazenin ortası Merkezin sağında Sağcı Oldukça sağcı Sol veya Sağ? Kıbrıslı Rumlar şu anda, siyasi anlamda merkezin mukayeseli olarak zayıf olduğu ve az çok kutuplaşmanın bulunduğu bir ortamda, sağa doğru hafif bir eğilim göstermektedir. Kıbrıslı Türkler deki dağılımınsa, daha eşit olduğu görülmekte, sağ, sol ve merkezin her birinin oranının üçte bir olduğu ortaya çıkmaktadır.

12 Aşağıdaki kurum ve makamlara ne kadar güveniyorsunuz? (Kıbrıslı Rumlar) Mahkemeler 12% 14% 32% 31% 12% Hiç Güvenmiyorum Kilise Hükümet Silahlı kuvvetler 19% 15% 22% 22% 23% 15% 19% 27% 24% 15% 16% 20% 28% 24% 12% Pek Güvenmiyorum Ne Güveniyorum Ne Güvenmiyorum Polis 17% 21% 32% 22% 8% Oldukça Güveniyorum Siyasi Partiler 28% 26% 33% 10% 3 Tamamen Güveniyorum Kurum/Makamlara Duyulan Güven (Kıbrıslı Rumlar) KıbrıslıRumlar ın Yargıve Kilise ye karşı ortayla yüksek arası, Hükümet ve Ordu ya karşıysa orta derecede güven duyarken, en az güveni Siyasi Partilere ve Polis e karşıduyduğu belirlenmiştir.

13 Aşağıdaki kurum ve makamlara ne kadar güveniyorsunuz? (Kıbrıslı Türkler) Silahlı Kuvvetler 7% 4% 13% 30% 47% Hiç Güvenmiyorum Polis Mahkemeler Hükümet 12% 5% 21% 29% 33% 11% 8% 25% 29% 28% 23% 13% 23% 18% 22% Pek Güvenmiyorum Ne Güveniyorum Ne Güvenmiyorum Dini Makamlar 29% 15% 22% 18% 17% Siyasi Partiler 35% 19% 26% 11% 9% Oldukça Güveniyorum Tamamen Güveniyorum Kurum/Makamlara Duyulan Güven (Kıbrıslı Türkler) Kıbrıslı Türkler inse Ordu ya yüksek, Hükümet, Yargı ve Polis e ortayla yüksek arası, Dini Kurumlara orta, Siyasi Partilereyse düşük derecede güven duyduğu görülmektedir.

14 Kıbrıs Sorunu na çözüm arayışlarısürecinde bir şekilde yer alan, size sayacağım kişi, kurum ve makamların her birine ne kadar güveniyorsunuz? (Kıbrıslı Rumlar) Kıbrıslı Rum Lider Dimitris Hristofyas Avrupa Birliği Yunanistan Hükümeti Birleşmiş Milletler Kıbrıslı Türk Lider Mehmet Ali Talat İngiltere Hükümeti Türkiye Hükümeti 12% 16% 21% 30% 20% 12% 19% 35% 27% 8% 21% 24% 31% 19% 6% 31% 27% 29% 11% 2 76% 14% 7% 81% 13% 5% 91% 7% 3 Hiç Güvenmiyorum Pek Güvenmiyorum Ne Güveniyorum Ne Güvenmiyorum Oldukça Güveniyorum Tamamen Güveniyorum Barış sürecinde yer alan kişi/kurumlara duyulan güven (Kıbrıslı Rumlar) Barış süreciyle ilgili olarak Kıbrıslı Rumlar ın öncelikli olarak kendi liderleri Dimitris Hristofyas la, AB ye güvendikleri görülürken, bu aktörlere dahi ciddi bir şüphenin bulunduğu dikkate alınması gereken bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun yanında, Kıbrıslı Rumlar ın İngiliz ve Türk hükümetlerine karşı güçlü bir güvensizlik hissi taşıdıkları görülmektedir.

15 Kıbrıs Sorunu na çözüm arayışlarısürecinde bir şekilde yer alan, size sayacağım kişi, kurum ve makamların her birine ne kadar güveniyorsunuz? (Kıbrıslı Türkler) Türkiye Hükümeti Kıbrıslı Türk Lider Mehmet Ali Talat Avrupa Birliği Birleşmiş Milletler İngiltere Hükümeti Yunanistan Hükümeti Kıbrıslı Rum Lider Dimitris Hristofyas 13% 10% 19% 23% 36% 27% 14% 28% 19% 12% 35% 15% 27% 16% 7% 37% 16% 31% 11% 5% 53% 15% 19% 11% 3 59% 17% 15% 7% 2 61% 14% 17% 6% 2 Hiç Güvenmiyorum Pek Güvenmiyorum Ne Güveniyorum Ne Güvenmiyorum Oldukça Güveniyorum Tamamen Güveniyorum Barış sürecinde yer alan kişi/kurumlara duyulan güven (Kıbrıslı Türkler) Barış süreciyle ilgili olarak Kıbrıslı Türkler in öncelikli olarak Türk hükümetine ve bundan daha düşük bir ölçüde olmak kaydıyla kendi liderleri Mehmet Ali Talat a güvendikleri görülmektedir. Kıbrıslı Türkler in yarısının AB ye şüpheyle yaklaştığı ortaya çıkmış olmakla birlikte, AB güven sıralamasında üçüncü sıraya yerleşmiş durumdadır.en az güvenilen taraf olaraksa, Yunan hükümeti ve Kıbrıs Rum lider Dimitris Hristofyas tarafından sembolize edilen Rum tarafı öne çıkmaktadır.

16 BÖLÜM B BARIŞSÜRECİVE GELECEKTE YAPILACAK BİR REFERANDUM

17 Göruşmelerin bir çözümle sonuçlanmasını ne kadar istiyorsunuz? 80% 70% 60% 69% Görüşmelerden bir sonuç çıkmamamasını tercih ederim 50% 40% 34% 42% Kararsız 30% 20% 10% 17% 14% 24% Görüşmelerin çözümle sonuçlanmasını istiyorum 0% Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Türkler Barış sürecinin başarılı olacağına dair istek var mıdır? Kıbrıs Rum toplumunun büyük çoğunluğu barış sürecinin başarıyla tamamlandığını ve kapsamlı bir çözümle sonuçlandığını görmek istiyor. Çoğunlukta, Kıbrıslı Türkler de ayni fikri benimsiyor.

18 Göruşmelerin bir çözümle sonuçlanacağından ne kadar umutlusunuz? 70% 60% 61% 58% Hiç umutlu değil 50% 40% 30% 24% 26% Kararsız 20% 15% 16% 10% Çok umutlu 0% Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Türkler Barış sürecinin gerçekten başarılı olacağına dair umut var mıdır? Her iki toplumda da, halkın büyük çoğunluğu barışsürecinin kapsamlıbir çözümle sonuçlanacağına dair düşük bir beklentiye sahiptir.

19 Kapsamlıbir çözümün genel çerçevesine ilişkin, aşağıdaki alternatif çözüm modellerini prensipte ne kadar kabul edilebilir veya kabul edilemez buluyorsunuz? (Kıbrıslı Rumlar) Kıbrıs ın tümü için üniter bir devlet ve tek hükümet İki bölgeli, iki toplumlu bir federasyon Mevcut durumun devamı 11% 12% 16% 27% 35% 28% 31% 23% 11% 8% 63% 21% 9% 3 3 Tamamen kabul edilemez buluyorum Eğer gerekliyse kabul edilebilir buluyorum Tatmin edici buluyorum İki egemen devletin oluşturduğu bir konfederasyon Uluslararası tanınmışlığa sahip iki ayrı devlet 71% 20% 7% 2 80% 8% 5% 4 4 Çok cazip buluyorum Kesinlikle gerekli buluyorum Alternatif Çözüm önerilerinin değerlendirilmesi (Kıbrıslı Rumlar) KıbrıslıRumlar ın ideal olarak üniter bir devlet yönetimi altında yaşamayıtercih etselerdeiki-bölgeli, iki-toplumlu bir federasyonda yaşamaya da hazır oldukları; iki-devletli, konfederal bir çözüm ile mevcut durumun devamınaysa net bir şekilde karşı çıktıkları görülmektedir.

20 Kapsamlıbir çözümün genel çerçevesine ilişkin, aşağıdaki alternatif çözüm modellerini prensipte ne kadar kabul edilebilir veya kabul edilemez buluyorsunuz? (Kıbrıslı Türkler) İki egemen devletin oluşturduğu bir konfederasyon İki bölgeli, iki toplumlu bir federasyon Mevcut durumun devamı 12% 17% 23% 14% 34% 16% 26% 22% 12% 23% 25% 26% 18% 13% 18% Tamamen kabul edilemez buluyorum Eğer gerekliyse kabul edilebilir buluyorum Tatmin edici buluyorum İki egemen devletin oluşturduğu bir konfederasyon Kıbrıs ın tümü için üniter bir devlet ve tek hükümet 25% 28% 23% 12% 12% 42% 22% 19% 7% 10% Çok cazip buluyorum Kesinlikle gerekli buluyorum Alternatif Çözüm önerilerinin değerlendirilmesi (Kıbrıslı Türkler) Kıbrıslı Türkler iki devletli bir çözümü tercih etseler de, iki bölgeli, iki toplumlu bir federasyon altında yaşamaya hazır oldukları görülmektedir. Gelecek için öngörülen diğer modelleri ise (Konfederasyon, mevcut durumun devamı, üniter devlet) reddedilmemekle birlikte, daha düşük bir destek görmektedir.

21 Kıbrıs Sorununun kapsamlı çözümü için, iki liderin üzerinde uzlaştığı unsurlar sizce ne kadar kabul edilebilirdir? 30% 28% 28% Kesinlikle Karşıyım 25% 20% 21% 20% 20% 19% 24% Karşıyım 15% 13% 15% Kararsızım 10% 10% Destekliyorum 5% Kesinlikle Destekliyorum 0% Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Türkler Üzerinde anlaşılan müzakere temeli kamu oyu tarafından kabul edilmiş midir? İki lider arasında üzerinde anlaşılan müzakere temeli yani, çözümün iki-bölgeli, iki toplumlu, ilgili BM Güvenlik Konseyi kararlarında anlaşılmış olduğu şekilde iki toplumun siyasi eşitliğe dayanan ve eşit statüdeki iki oluşturucu devletten oluşan ve tek uluslararası kimlik, tek egemenlik ve tek vatandaşlığa sahip olan bir federasyon temelinde olacak olması - üzerine görüşleri sorulduğu zaman her iki toplumun da bunu toptan reddetmemekle birlikte karmaşık ve çelişkili ifadelere başvurduğu görülmektedir. Bu çerçeveye şüpheyle yaklaşanların oranı Kıbrıslı Rumlar arasında daha yoğun olsa da, genel olarak her iki toplumda da bu çerçeveyi kuvvetle destekleyenlerin oranı orta derecede destekleyenlerin oranının gerisinde kalmştır.

22 Antlaşmanın aşağıdaki unsurları sizin için ne kadar kabul edilebilirdir? (Kıbrıslı Rumlar) Tek egemenlik Tek vatandaşlık Devletin tek uluslararası kimliğinin olması Güvenlik konseyi kararlarında tanımlandığı şekilde siyasi eşitlik Federal bir hükümet İki Toplumluluk 13% 18% 69% 14% 17% 69% 15% 20% 65% 33% 35% 32% 42% 28% 31% 46% 35% 18% Karşıyım Kararsızım İki Bölgelilik Eşit statüde bir Kıbrıs Türk Kurucu Devleti ve bir Kıbrıs Rum Kurucu Devleti 50% 31% 19% 60% 25% 15% Destekliyorum Müzakere temelinde bulunan belirli unsurların halk tarafından kabulu (Kıbrıslı Rumlar) KıbrıslıRumlar tek egemenlik, tek vatandaşlık, tek uluslararasıkimlik konusunu kabul edilebilir bulurken; federal hükümet, siyasi eşitlik ve iki toplumluluk konusunda kararsız durumdadır. İki bölgelilik ve eşit statüde bir Kıbrıs Türk Kurucu Devleti ve bir Kıbrıs Rum Kurucu Devleti nin oluşturulması konularında ise oldukça kuşkuludurlar.

23 Antlaşmanın aşağıdaki unsurları sizin için ne kadar kabul edilebilirdir? (Kıbrıslı Türkler) İki Bölgelilik İki Toplumluluk Güvenlik konseyi kararlarında tanımlandığı şekilde siyasi eşitlik Eşit statüde bir Kıbrıs Türk Kurucu Devleti ve bir Kıbrıs Rum Kurucu Devleti Federal bir hükümet Devletin tek uluslararası kimliğinin olması Tek vatandaşlık Tek egemenlik 20% 29% 51% 21% 30% 49% 21% 30% 49% 26% 30% 44% 33% 35% 32% 38% 25% 37% 41% 23% 36% 43% 25% 32% Karşıyım Kararsızım Destekliyorum Müzakere temelinde bulunan belirli unsurların halk tarafından kabulu (Kıbrıslı Türkler) Kıbrıslı Türkler iki bölgelilik, iki toplumluluk, siyasi eşitlik ve eşit statüde bir Kıbrıs Türk Kurucu Devleti ve bir Kıbrıs Rum Kurucu Devleti nin oluşturulması konusunu oldukça desteklerken; federal hükümet ve tek uluslararası kimlik konularında ise kararsız durumdadır. Tek vatandaşlık ve tek egemenlik konularında ise olumsuz bir düşünceye sahiptirler.

24 Sizce görüşmelerin çözmesi gereken en öncelikli konular nelerdir? 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 15% 23% 9% 15% 39% 28% 33% 34% 20% 29% 51% 42% 59% 27% 72% 71% Hangi yetkilerin Federal Devlet hangi yetkilerin Kurucu Devletler düzeyinde kullanılacağı konusu Çözümün mali durumumuz üzerinde yaratacağı etki Egemenlik konusu Başkanlık konusu Toprak ayarlamaları ve bununla ilgili yeniden iskan konuları Mülkiyet konusu Türkiye'den gelen kişiler konusu Güvenlik ve Garantiler konusu Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Türkler Kamuoyu öncelikleri Müzakerelerin üzerinde yoğunlaşması gerektiğini düşündükleri öncelikli konularda iki toplum arasında ciddi bir benzerlik bulunmaktadır. Her iki toplumun da birinci önceliği olarak Güvenlik ve Garantiler, ikinci önceliği olarak Mal-mülk ve Toprak Ayarlaması, üçüncü önceliği olarak da Anayasal ve Yönetim konular olarak ortaya çıkmıştır. İki toplumun önemli oranda ayrıştığı tek konuysa Türkiye den gelenler (göçmenler) olarak görülmektedir. Bu konu Kıbrıslı Rumlar ın çoğunluğu tarafından - aslında Güvenlik ve Garantiler in ardından ikinci - öncelikli konu olarak görülürken, Kıbrıslı Türkler in sadece dörtte biri bunu öncelikli bir konu olarak değerlendirmektedir.

25 İlerdeki olası bir referandumda verilecek oy 45% 40% 39% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 22% 31% 12% 16% 27% 8% 10% 18% 16% 5% 0% Kesinlikle veya oldukça büyük bir olasılıkla Hayır oyu kullanırım. Şu anda Hayır oyu kullanmaya eğilimliyim ama belki referandum zamanı Evet oyu kullanmayı düşünebilirim. Şu anda Evet oyu da kullanabilirim, Hayır oyu da kullanabilirim, kararsızım. Şu anda Evet oyu kullanmaya eğilimliyim ama belki referandum zamanı Hayır oyu kullanmayı düşünebilirim. Kesinlikle veya oldukça büyük bir olasılıkla Evet oyu kullanırım. Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Türkler Eğilimler: Evet mi? Hayır mı? İki lider arasında devam eden görüşmeler sonuçlandı, bir çözüm planı taslağı hazırlandı ve referanduma sunulması halinde nasıl oy kullanırdınız? sorusuna her iki toplum da benzer bir yaklaşım göstermiştir. Şöyle ki; Kıbrıslı Rumların ve Kıbrıslı Türklerin 1/5 i Evet cevabını vermiş, 1/4 ü Hayır cevabını vermiştir. Geri kalan kesimin çoğunluğu ise herhangi bir karara varmadan önce, taslağın son halini görmeyi beklemekte ya da liderlerin nasıl bir yaklaşım göstereceğini beklemektedir.

26 Yaş grubuna göre muhtemel bir referandumda kullanılacak oy (Kıbrıslı Rumlar) % 12% 38% 7% 27% Kesinlikle veya oldukça büyük bir olasılıkla Hayır oyu kullanırım % 10% 43% 9% 20% 21% 13% 36% 9% 22% 25% 9% 41% 10% 15% 25% 15% 42% 7% 12% 30% 12% 35% 6% 17% Şu anda Hayır oyu kullanmaya eğilimliyim ama belki referandum zamanı Evet oyu kullanmayı düşünebilirim. Şu anda Evet oyu da kullanabilirim, Hayır oyu da kullanabilirim, kararsızım. Şu anda Evet oyu kullanmaya eğilimliyim ama belki referandum zamanı Hayır oyu kullanmayı düşünebilirim. Kesinlikle veya oldukça büyük bir olasılıkla Evet oyu kullanırım. Olası bir referandumda yaş gruplarına göre oy dağılımı(kıbrıslı Rumlar) Olası bir referandumda genç Kıbrıslı Rumlar Hayır oyu kullanma eğilimi gösterse de; çoğunluğun Evet oyu kulanmaya eğilimli olduğu görülmektedir. 65 yaş üzeri grupta ise, çoğunluğun Evet oyu kullanma eğiliminde olduğu görülmektedir.

27 Yaş grubuna göre muhtemel bir referandumda kullanılacak oy (Kıbrıslı Türkler) % 16% 24% 11% 4% Kesinlikle veya oldukça büyük bir olasılıkla Hayır oyu kullanırım % 17% 29% 8% 19% 27% 16% 26% 12% 19% 37% 19% 22% 8% 14% 32% 15% 27% 9% 17% 28% 15% 28% 12% 16% Şu anda Hayır oyu kullanmaya eğilimliyim ama belki referandum zamanı Evet oyu kullanmayı düşünebilirim. Şu anda Evet oyu da kullanabilirim, Hayır oyu da kullanabilirim, kararsızım. Şu anda Evet oyu kullanmaya eğilimliyim ama belki referandum zamanı Hayır oyu kullanmayı düşünebilirim. Kesinlikle veya oldukça büyük bir olasılıkla Evet oyu kullanırım. Olası bir referandumda yaş gruplarına göre oy dağılımı(kıbrıslı Türkler) 65 yaş ve üzeri olan Kıbrıslı Türkler Hayır oyu kullanmaya en yüksek eğilimi göstermektedir ve yaş arası genç kesim ve ile yaş arası orta yaş grubu nisbeten Evet oyu kullanmaya daha yatkın görünmektedir.

28 Geçtiğimiz seçimlerde oy verilen partiye göre muhtemel bir referandumda kullanılacak oy (Kıbrıslı Rumlar) AKEL 12% 10% 41% 10% 26% Kesinlikle veya oldukça büyük bir olasılıkla Hayır oyu kullanırım. DISY EDEK 18% 12% 39% 8% 24% 24% 11% 40% 13% 11% Şu anda Hayır oyu kullanmaya eğilimliyim ama belki referandum zamanı Evet oyu kullanmayı düşünebilirim. Şu anda Evet oyu da kullanabilirim, Hayır oyu da kullanabilirim, kararsızım. DIKO 32% 14% 44% 2%8% Şu anda Evet oyu kullanmaya eğilimliyim ama belki referandum zamanı Hayır oyu kullanmayı düşünebilirim. Kesinlikle veya oldukça büyük bir olasılıkla Evet oyu kullanırım. Olası bir referandumda siyasi partilere göre oy dağılımı(kıbrıslı Rumlar) Kıbrıs Rum toplumunda, bireylerin destekledikleri siyasi partilere bağlı olarak farklı eğilimler gösterdiği ortaya çıkmıştır. AKEL yandaşları olası bir referandumda en yüksek Evet oyu kullanma eğilimi gösterirken; onları sırasıyla DİSİ ve EDEK yandaşları izlemiştir. Buna karşılık, DİKO yandaşları olası bir referandumda açık bir Hayır eğilmi göstermiştir.

29 Geçtiğimiz seçimlerde oy verilen partiye göre muhtemel bir referandumda kullanılacak oy (Kıbrıslı Türkler) TDP 27% 23% 8% 42% Kesinlikle veya oldukça büyük bir olasılıkla Hayır oyu kullanırım. CTP DP 10% 19% 22% 13% 37% 33% 27% 18% 15% 6% Şu anda Hayır oyu kullanmaya eğilimliyim ama belki referandum zamanı Evet oyu kullanmayı düşünebilirim. Şu anda Evet oyu da kullanabilirim, Hayır oyu da kullanabilirim, kararsızım. UBP 42% 18% 24% 10% 7% Şu anda Evet oyu kullanmaya eğilimliyim ama belki referandum zamanı Hayır oyu kullanmayı düşünebilirim. Kesinlikle veya oldukça büyük bir olasılıkla Evet oyu kullanırım. Olası bir referandumda siyasi partilere göre oy dağılımı(kıbrıslı Türkler) Kıbrıslı Türk toplumunda ise; CTP ve TDP yandaşları olası bir referandumda Evet oyu kullanma eğilimi gösterirken, UBP ve DP yandaşları ise Hayır oyu kullanma eğilimi göstermiştir. Bununla birlikte, tüm partilerde de alternatif görüşlüyandaşların bulunduğu gözlenmektedir.

30 BÖLÜM C GÜVENLİK VE GARANTİLER DOSYASI

31 Nihai bir anlaşmaya varılmasıdurumunda, size sayacağım bazıülkeleri ve uluslararasıkuruluşlarıkıbrıs ta kurulacak yeni devletin garantörü olarak ne kadar kabul edilebilir veya kabul edilemez buluyorsunuz? (Kıbrıslı Rumlar) Avrupa Birliği Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Yunanistan İngiltere 14% 20% 66% 27% 26% 47% 52% 18% 30% 88% 9% 4 Kesinlikle kabul edilemez Kararsız Türkiye 98% Kesinlikle gerekli Muhtemel Garantörlerin Değerlendirilmesi (Kıbrıslı Rumlar) Bir anlaşma durumunda garantör olması muhtemel ülkeleri değerlendirirken, Kıbrıslı Rumlar Birleşik Krallık ve Türkiye yi kuvvetle reddetmekle birlikte, Yunanistan ın da muhtemel bir rolünü reddetme eğilimi göstermektedir. Öte yandan, Kıbrıslı Rumlar BM Güvenlik Konseyi nin muhtemel bir rolü üstlenmesini hoş görmekte ve anlaşmanın garanti edilmesini teminen AB nin bir rol alması yönünde kuvvetle destek göstermektedir.

32 Nihai bir anlaşmaya varılmasıdurumunda,size sayacağım bazıülkeleri ve uluslararasıkuruluşlarıkıbrıs ta kurulacak yeni devletin garantörü olarak ne kadar kabul edilebilir veya kabul edilemez buluyorsunuz? (Kıbrıslı Türkler) Türkiye Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Avrupa Birliği Yunanistan 11% 10% 79% 41% 29% 30% 42% 31% 27% 63% 17% 20% Kesinlikle kabul edilemez Kararsız İngiltere 62% 22% 16% Kesinlikle gerekli Muhtemel Garantörlerin Değerlendirilmesi (Kıbrıslı Türkler) KıbrıslıTürkler, Türkiye nin bir anlaşmada garantör rolüalmasınıkuvvetle desteklerken, tarihten gelen diğer iki garantör ülke olan Birleşik Krallık ve Yunanistan ın garantör rolü üstlenmesini desteklememektedir. Kıbrıslı Türkler, BM Güvenlik Konseyi nin muhtemel bir rolüiçin kararsızlık sergilerken, aynıkararsızlığıab nin olasıbir rol almasıiçin de sergilemektedir.

33 Türkiye ve Yunanistan askerleri konusuna gelince, çözüm sonrasıbu orduların Kıbrıs ta geçici bir süreden sonra çekilmeleri veya sürekli olarak adada konuşlanmalarıkonusunda aşağıdaki seçenekleri ne kadar kabul edilebilir veya edilemez buluyorsunuz? (Kıbrıslı Rumlar) Türk ve Yunan güçlerinin tümünün anlaşma sonrası hemen Kıbrıs tan çekilmesi Türk ve Yunan güçlerinin anlaşma sonrası 3 yıllık bir geçiş döneminde adada kalmaları Türk ve Yunan güçlerinin anlaşma sonrası 7 yıllık bir geçiş döneminde adada kalmaları Türk ve Yunan güçlerinin Türkiye Avrupa Birliği üyesi olana kadar adada kalmaları Türk ve Yunan güçlerinin anlaşma sonrası daimi olarak adada kalmaları % 74% 58% 26% 11% 3 86% 10% 3 87% 9% 3 94% 4 Kesinlikle kabul edilemez Eğer gerekliyse tahammül edilebilir Tatmin edicidir Çok caziptir Kesinlikle gereklidir Askeri Birliklerin Geri Çekilmesine ilişkin takvim (Kıbrıslı Rumlar) KıbrıslıRumlar, Türk ve Yunan birliklerinin geri çekilmesinin ertelenmesi fikrini reddederken, tüm Türk ve Yunan birliklerinin derhal geri çekilmesinin kesinlikle gerekli olduğunu farz etmektedir. Bununla birlikte, kısa bir geçiş döneminin önerildiği durumlarda reddetme seviyeleri aşağıya inmektedir.

34 Türkiye ve Yunanistan askerleri konusuna gelince, çözüm sonrasıbu orduların Kıbrıs ta geçici bir süreden sonra çekilmeleri veya sürekli olarak adada konuşlanmalarıkonusunda aşağıdaki seçenekleri ne kadar kabul edilebilir veya edilemez buluyorsunuz? (Kıbrıslı Türkler) Türk ve Yunan güçlerinin anlaşma sonrası daimi olarak adada kalmaları Türk ve Yunan güçlerinin anlaşma sonrası 3 yıllık bir geçiş döneminde adada kalmaları Türk ve Yunan güçlerinin anlaşma sonrası 7 yıllık bir geçiş döneminde adada kalmaları Türk ve Yunan güçlerinin Türkiye Avrupa Birliği üyesi olana kadar adada kalmaları Türk ve Yunan güçlerinin tümünün anlaşma sonrası hemen Kıbrıs tan çekilmesi 34% 19% 14% 9% 24% 35% 31% 20% 7% 7% 40% 29% 19% 7% 6% 40% 25% 18% 9% 8% 46% 18% 14% 11% 11% Kesinlikle kabul edilemez Eğer gerekliyse tahammül edilebilir Tatmin edicidir Çok caziptir Kesinlikle gereklidir Askeri Birliklerin Geri Çekilmesine ilişkin takvim (Kıbrıslı Türkler) Kıbrıslı Türkler, Kıbrıslı Rumlarla kıyasla, çeşitli geçiş dönemi modellerini hoş görmeye razı olmakla birlikte, aslında tüm ilgili seçenekler Kıbrıs Türk toplumunun bir kesimi veya diğer kesimleri için çekişmelidir. Bu konuya ilişkin, Kıbrıs Türklerin çoğunluğunu aynı anda tatmin edecek, Türk ve Yunan birliklerinin düzenli varlığını veya geri çekilmesini içeren bir çözüm görülmemektedir.

35 BÖLÜM D MÜLKİYET VE TOPRAK DOSYASI

36 Aşağıda belirtilen türde mallar için nasıl bir çözümü tercih edersiniz? (Kıbrıslı Rumlar) Kullanımda olmayan arazi ve evler 78% 8% 12% Böylesi mallar kesinlikle asıl sahiplerine geri verilmelidir Tarımsal araziler 77% 9% 13% Böylesi malların asıl sahiplerine geri verilmesi tercih edilebilir İkamet edilmekte olan arazi ve evler Ticari amaçla kullanılan, mağaza ve fabrika gibi mülkler Üzerine kamu hizmetleri için inşaat yapılmış araziler 76% 11% 12% 65% 15% 18% 32% 9% 43% 11% 5 Böylesi mallar asıl sahiplerinde de kalabilir, şu anki kullanıcılarında da kalabilir Böylesi malların şu anki kullanıcılarında kalması tercih edilebilir Böylesi mallar kesinlikle şu anki kullanıcılarında kalmalıdır İade veya Tazminat? (Kıbrıslı Rumlar) Tespit edilen eğilime göre, Kıbrıslı Rumların yaklaşık %80 i malların ilk sahiplerine öncelik verilmesini desteklerken, yaklaşık %20 si her iki çözüm modeline açık durmaktadır. Durum böyle iken, malların şu anki kullanıcılarına öncelik verilmesini neredeyse hiçbir KıbrıslıRum desteklememektedir. Bu genel eğilimin ötesinde, gene de, sözkonusu malın türü temelinde bazı farklılıklar ortaya konulabilir. Özellikle, malın üzerinde kamu hizmetine dair inşaat yapıldığı durumlarda ve malların ticari amaçlar veya sanayi üretimi için kullanıldığı durumlarda Kıbrıslı Rumların nispeten daha fazla esneklik göstermeye istekli oldukları (yani önceliğin şu anki kullanıcılara verilmesini muhtemelen kabul etmeleri) görülmektedir.

37 Aşağıda belirtilen türde mallar için nasıl bir çözümü tercih edersiniz? (Kıbrıslı Türkler) Kullanımda olmayan arazi ve evler 17% 19% 23% 14% 28% Böylesi mallar kesinlikle asıl sahiplerine geri verilmelidir İkamet edilmekte olan arazi ve evler 14% 13% 22% 18% 32% Böylesi malların asıl sahiplerine geri verilmesi tercih edilebilir Tarımsal araziler Ticari amaçla kullanılan, mağaza ve fabrika gibi mülkler Üzerine kamu hizmetleri için inşaat yapılmış araziler 12% 14% 25% 17% 32% 11% 15% 24% 19% 30% 11% 15% 24% 19% 32% Böylesi mallar asıl sahiplerinde de kalabilir, şu anki kullanıcılarında da kalabilir Böylesi malların şu anki kullanıcılarında kalması tercih edilebilir Böylesi mallar kesinlikle şu anki kullanıcılarında kalmalıdır İade veya Tazminat? (Kıbrıslı Türkler) Tespit edilen eğilime göre, Kıbrıslı Türklerin yaklaşık %50 si tartışmalı mallar üzerinde şu anki kullanıcıların öncelikli olmasınıtercih ederken, yaklaşık %25 i her iki çözüm modeline açık durmakta ve yaklaşık %25 i malların ilk sahiplerine öncelik verilmesini tercih etmektedir. Bu genel eğilimin ötesinde, gene de, sözkonusu malın türü temelinde bazı farklılıklar ortaya konulabilir. Özellikle, malın sahipsiz veya birisinin kullanımında olmadığı durumlarda Kıbrıslı Türklerin nispeten daha fazla esneklik göstermeye istekli oldukları (yani önceliğin malın ilk sahibine verilmesini muhtemelen kabul etmeleri) görülmektedir.

38 Kıbrıs olaylarınedeniyle geride bırakmışolduğunuz evinizdeki yaşamınıza dair, hatıralarınız veya size anlatılan olaylar var mı? 70% 60% 61% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 33% 18% 12% 15% 18% 2% 4% Hayır, ben henüz doğmamıştım veya çok küçüktüm ve ailem bana o dönemle ilgili çok fazla birşey anlatmadı. Yalnızca dolaylı olarak: Ben henüz doğmamıştım veya çok küçüktüm ama ailem bana asıl evimizdeki yaşamımızdan çok bahsetti. Biraz: Oradaki çocukluğuma ait yalnızca belli belirsiz hatıralarım var. 18% Az çok: Oradaki yaşamıma ait parçalar halinde hatıralarım var ama şimdi çok uzakmış gibi görünüyorlar. 19% Evet, asıl evime ait güçlü ve canlı hatıralarım var. Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Türkler Önceki hayat : Hatıraların gücü Yerinden edilmiş Kıbrıslı Rumlar, kendilerine ait hatıraları olamayacak kadar genç olanlar arasındakiler bile, özgün evlerindeki hayatlarına dair güçlü ve canlı hatırları olduğunu belirtmektedir. Aileler, gençlerin bu boşluğunu sürekli olarak çocuklarına özgün evlerindeki hayatı anlatmaları yoluyla doldurulmaktadır. Farklı olarak, Kıbrıslı Türklerin çok azı özgün evlerindeki hayatlarına dair güçlü ve canlı hatıralar korumaktadır. Kıbrıslı Türk ebeveynler çocuklarına önceki yaşamdan pek bahsetmemektedirler.

39 Kıbrıs olaylarınedeniyle geride bırakmışolduğunuz evinizdeki yaşamınıza dair sahip olduğunuz hatıralarınızıveya simgeleri düşünecek olursanız, bu hatıraları nasıl değerlendirirsiniz? 100% 90% 80% 70% 60% 93% Çok olumsuz 50% 40% 35% 41% Ne olumlu, ne olumsuz 30% 24% 20% 10% 0% 1% 5% Çok olumlu Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Türkler Önceki hayat : Hatıraların kalitesi Kıbrıslı Rumlar arasında, özgün evlerindeki hayatlarına dair hatıralara hemen hemen herkes tarafından çok olumlu bakılmaktadır. Oysa Kıbrıslı Türkler arasında farklı gruplar özgün evlerindeki hayatlarına dair hatıraları olumlu, tarafsız veya olumsuz nitelemektedir.

40 Bugün bir çözüm olsaydıve söz hakkınız bulunsaydı, geride bırakmışolduğunuz malınızıveya mallarınızıne şekilde değerlendirirdiniz? 50% 45% 40% 35% 30% 20% 18% 21% 24% 20% 30% 10% 0% 3% 8% 2% 3% Teminatlı hükümet tahvili ile tazmin edilmeyi kabul ederdim. Üzerinde bir iş kurmak için kullanırdım. 6% Şu anda kullandığım malın bende kalması için takası kabul ederdim. 13% 14% Gelir amacıyla kiraya verirdim. Peşin para ile tazmin edilmeyi kabul ederdim. 8% Başka bir yerde eşdeğerde bir mal almak için takası kabul ederdim. 14% Tatil evi olarak kullanırdım. Birincil ikametgahım olarak kullanırdım. Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Türkler Eğer malını geri alırsan? Bir çözüm bağlamında özgün mallarına ilişkin seçenekleri değerlendirmeleri sorulduğu zaman yerinden edilmiş KıbrıslıRum mal sahiplerinin neredeyse yarısı söz konusu mallarınıdaimi ikametgah olarak kullanma seçeneğine sahip olmak istediklerini belirtirken (gerçi, aşağıda görüleceği gibi, bu sonuçlar geri dönüşün Kıbrıs Rum veya Kıbrıs Türk yönetimi altında gerçekleşeceği bağlamında değerlendirilmelidir), üçte biri mallarını tatil evi olarak kullanma seçeneğine ilgi gösterdiklerini belirtti. Yerinden edilmiş Kıbrıslı Türk mal sahiplerinin üçte biri özgün evlerini daimi ikametgah olarak kullanmak istediklerini belirtirken, beşte biri ise mallarınıgelir sağlama amacıyla kiralayabileceklerini belirtti.

41 Kıbrıs Rum Yönetimine verilmesi halinde, bırakmış olduğunuz evinize yaşamak için geri döner miydiniz? (Kıbrıslı Rumlar) 70% 60% 59% 50% 40% 30% 20% 10% 9% 7% 15% 10% 0% Kesnlikle Hayır Muhtemelen Hayır Bilmiyorum Muhtemelen Evet Kesinlikle Evet Kıbrıslı Rumların Kıbrıs Rum yönetimi altında geri dönme isteği Yerinden edilmiş Kıbrıslı Rumlar, özgün evlerinin bulunduğu bölgenin Kıbrıs Rum yönetimine verildiğini varsayarak söz konusu evlerine geri dönme yönünde güçlübir istek belirtmektedir.

42 Kıbrıs Türk Yönetimine verilmesi halinde, bırakmış olduğunuz evinize yaşamak için geri döner miydiniz? (Kıbrıslı Rumlar) 70% 64% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 9% 11% 7% 10% 0% Kesnlikle Hayır Muhtemelen Hayır Bilmiyorum Muhtemelen Evet Kesinlikle Evet Kıbrıslı Rumların Kıbrıs Türk yönetimi altında geri dönme isteği Öte yandan, yerinden edilmiş Kıbrıslı Rumların büyük çoğunluğu özgün evlerinin bulunduğu bölgenin Kıbrıs Türk yönetiminde kalması durumunda söz konusu evlerine dönme yönünde istekli olmadıklarını belirtmektedir.

43 BÖLÜM E YÖNETİM VE GÜÇ PAYLAŞIMI DOSYASI

44 Federal Hükümet Başkanlığı(Cumhurbaşkanıve yardımcısının) seçimine ilişkin, aşağıdaki yaklaşımlar ne kadar kabul edilebilirdir? (Kıbrıslı Rumlar) Halkın Başkanlığı doğrudan seçmesi 5 16% 75% Kesinlikle Kabul edilemez Eğer gerekliyse tahammül edilebilir Halkın Federal Senato da yer alacak siyasi partileri seçmesi, sonra bu siyasi partilerin senatodaki temsilcilerinin Başkanlığı seçmesi Halkın aday tercihleri önceden tayin edilmiş delegeleri seçmesi, ve Seçiciler Kurulu nun (delegeler) toplanarak resmen Başkanlığı seçmesi 49% 18% 20% 9% 4% 68% 17% 11% 3 Tatmin edici Çok cazip buluyorum Kesinlikle gerekli Federal Yönetimin Seçimi (Kıbrıslı Rumlar) Kıbrıslı Rumlar, federal yönetimin doğrudan halk tarafından seçilmesi gerektiğine kuvvetle inanmakta, federal yönetimin federal senato veya seçiciler (delegeler) kurulu gibi dolaylıyollardan seçilmesine karşıçıkmaktadır.

45 Federal Hükümet Başkanlığı(Cumhurbaşkanıve yardımcısının) seçimine ilişkin, aşağıdaki yaklaşımlar ne kadar kabul edilebilirdir? (Kıbrıslı Türkler) Halkın Başkanlığı doğrudan seçmesi 11% 16% 22% 15% 35% Kesinlikle Kabul edilemez Eğer gerekliyse tahammül edilebilir Halkın Federal Senato da yer alacak siyasi partileri seçmesi, sonra bu siyasi partilerin senatodaki temsilcilerinin Başkanlığı seçmesi Halkın aday tercihleri önceden tayin edilmiş delegeleri seçmesi, ve Seçiciler Kurulu nun (delegeler) toplanarak resmen Başkanlığı seçmesi 21% 28% 27% 13% 11% 24% 29% 25% 12% 9% Tatmin edici Çok cazip buluyorum Kesinlikle gerekli Federal Yönetimin Seçimi (Kıbrıslı Türkler) Kıbrıslı Türkler de, federal yönetimin doğrudan seçilmesini seçeneğini tercih etme eğilimi göstermekte, fakat federal yönetimin federal senato veya seçiciler (delegeler) kurulu gibi dolaylı yollardan seçilmesine açık durmaktadır.

46 Aşağıdaki Başkanlık modelleri ne kadar kabul edilebilirdir? (Kıbrıslı Rumlar) Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rumlardan oluşan, konseyde oylama ile yürütmeye dair kararlar alan bir Başkanlık Konseyi. Başkanlık makamının Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar arasında sembolik amaçlarla dönüşümlü olacağı, ama yürütmeye dair kararların ikisinin oy birliği ile alınacağı bir Başkan ve Başkan Yardımcısı ekibi. Herhangi bir zaman birisi bir Kıbrıslı Türk iken diğerinin bir Kıbrıslı Rum olacağı ve herbirinin kendi makamlarına verilen haklar ve yetkiler doğrultusunda yürütme kararları aldığı bir başkan ve başbakan ekibi Başkanlık makamının Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar arasında dönüşümlü olacağı ve yürütmeye dair kararların o esnada görevde olan Başkan tarafından alınacağı bir Başkan ve Başkan Yardımcısı ekibi. 38% 33% 18% 8% 2 48% 26% 13% 9% 3 62% 23% 10% 3 70% 20% 9% Kesinlikle Kabul edilemez Eğer gerekliyse tahammül edilebilir Tatmin edici Çok cazip buluyorum Kesinlikle gerekli Federal Yönetimde Kararların Alınması(Kıbrıslı Rumlar) Kıbrıslı Rumlar, müşterek karar alma organı olarak çalışan bir başkanlık konseyi veya kararların oybirliği ile alınacağı bir başkan / başkan yardımcısı ekibi gibi, kararların müştereken alınacağı yönetim modellerini desteklerken, federal bir düzeyde tek bir kişiye sınırsız yetki veren modellere karşıçıkmaktadırlar. KıbrıslıRumlar bu durumu yorumlarken, muhtemelen bir Kıbrıslı Türkün belirli bir süre için tüm Kıbrıs üzerinde sınırsız yönetim yetkisine sahip olmasıolasılığınıtehdit olarak görmektedir.

47 Aşağıdaki Başkanlık modelleri ne kadar kabul edilebilirdir? (Kıbrıslı Türkler) Herhangi bir zaman birisi bir Kıbrıslı Türk iken diğerinin bir Kıbrıslı Rum olacağı ve her birinin kendi makamlarına verilen haklar ve yetkiler doğrultusunda yürütme kararları aldığı bir Başkan ve Başbakan ekibi. Başkanlık makamının Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar arasında sembolik amaçlarla dönüşümlü olacağı, ama yürütmeye dair kararların ikisinin oy birliği ile alınacağı bir Başkan ve Başkan Yardımcısı ekibi. Başkanlık makamının Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar arasında dönüşümlü olacağı ve yürütmeye dair kararların o esnada görevde olan Başkan tarafından alınacağı bir Başkan ve Başkan Yardımcısı ekibi. 24% 26% 26% 15% 9% 25% 28% 26% 12% 9% 29% 28% 25% 13% 5% Kesinlikle Kabul edilemez Eğer gerekliyse tahammül edilebilir Tatmin edici Çok cazip buluyorum Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rumlardan oluşan, konseyde oylama ile yürütmeye dair kararlar alan bir Başkanlık Konseyi. 30% 26% 23% 15% 7% Kesinlikle gerekli Federal Yönetimde Kararların Alınması(Kıbrıslı Türkler) Güç paylaşımını prensipte kabul ettikleri veya reddettikleri ölçüde, Kıbrıslı Türkler kararların nasıl alınması gerektiği yönündeki kesin detaylar konusunda esnek görünmektedir. Kıbrıslı Türklerin dörtte birinin tüm güç paylaşımı modellerini reddetme eğiliminde olduğunu, muhtemelen iki devlet yönetimi modelini desteklediklerini, ayrıca Kıbrıslı Türklerin yine dörtte birinin güç paylaşımı modellerini gerekli bir çözüm olarak hoş gördüğünü ve son olarak Kıbrıslı Türklerin yaklaşık yarısının bir ortak yönetim modeli yönünde beklentileri olduğunu görmekteyiz.

48