Aðustos 2009 Sayý: 59

Transkript

1 Aðustos 2009 Sayý: 59 Nilgün Çevik ÝÇÝNDEKÝLER 2- Çorum da ressamlar buluþmasý 3-4- Þehir penceresi 5- Gönül teli 5- Lüzum yok tesselline 5- Baktýðýmý gördüm - Deva 5- Anlat - Havasýnda 6-7- Bir beyit yapmak, bir beyt yapmaktan daha zordur 8-9- Çorum da geçmiþ zaman 10- Denizli den bir konuk yazar Kültür Sanat Etkinlikleri Abdulkadir Ozulu Þahin Ertürk Gül Artar Orhan Kol Pýnar Soylu Dursun Dokuyucu Ayþegül Þengöz Zeki Önsöz Abdulkadir Ozulu

2 2 Kültür- Sanat Hayatýmýz Abdulkadir OZULU Çorum'da Ressamlar Buluþmasý Temmuz 2009 tarihleri arasýnda "Çorum Ressamlar Buluþmasý" etkinliði gerçekleþti. Bu etkinliðe ülkemizde resim sanatý dalýnda ün yapmýþ 15 sanatçý katýldý. Çorum'a ilk defa gelen sanatçýlar, gelirken düþündüklerinden çok farklý bir kent bulduklarýný çeþitli vesilelerle dile getirdiler. Hatta bir köye gittiðini düþünen bir ressamýmýz Çorum'u ve ilçelerini görüp tanýyýnca " köye deðil, Paris'e gelmiþ olduðunu anladýðýný " sanat söyleþisi toplantýsýnda itiraf etti. Bizim aydýnlarýmýz da sanatçýlarýmýz da Anadolu'dan çoðu zaman uzakta yaþýyorlar. Sanat merkezi olan iller ve çevrelerde sanki fildiþi kulelerdeler. Coðrafyasýný tanýmayan sanatçý, insanýný tanýmayan siyasetçi, geçmiþini tanýmayan gençlerle nereye gidebiliriz? Böyle yaþar, böyle düþünürüz çoðu kez. Haksýz da sayýlmayýz. Ancak sanatýn, güzel sanatlarýn çiçek açacaðý yer, her devirde sanatçýnýn arandýðý, takdir gördüðü ve ürününün deðer bulduðu kültür ve sanat merkezleri olmuþtur. Anadolu kentleri kasabalarýnda yaþanan yerel kültür içine yüksek sanat kültürü ancak ince bir çizgi gibi girebiliyor. Anadolu insanýnýn kader çizgisini arkada býrakmaya yetmiyor bu ince uzantý. Bu sanat ýþýðýný daha gür hale getirmek gerek. Geçmiþten günümüze gelen söz; marifet iltifata tabidir. Çaðrý olunca, aranýnca sanatçýlarýmýz, yazarlarýmýz, düþünen ve düþüncesini memleket hayrýna ortaya koymaktan çekinmeyen insanlarýmýz Anadolu'nun "köylerine" gelebiliyorlar. Çorum buluþmasýnýn amacý; Çorum'da " Güzel Sanatlar Müzesi" kurulmasý düþüncesine destek vermek ve müzenin ilk eserlerini Çorum'da yapýp bir anlayýþla müzenin temelini atmaktý. Bir akþam sanatçýlarla sohbet toplantýsý düzenlendi. Velipaþa Konaðý bahçesinde sanatçýlarýn gözlerini güldüren, yüreklerini sevinçle dolduran bir halk katýlýmý ile bu sohbet gerçekleþti. Sanata gönül düþürmüþ gençler, sanat eðitimi yapan gençler, resim öðretmenleri ve güzel sanatlara düþkün yerli okur-yazarlar, sanatseverler ve misafir ressamlarýmýz iki saatten fazla bir zaman sanat ve resim sanatý üzerine faydalý, doyurucu sohbette bulundular. Sohbete doyulmadý ama zamanla yarýþan ve daha tablosunu bitirmemiþ sanatçýlara zaman gerekiyordu. Akademisyen sanatçýlar gençlere sanat yolunda çýkacaklarý yolculuða nasýl hazýrlanmalarý gerektiðini anlattýlar. Gençler kafalarýndaki sorularý sordu, cevaplarýný aldýlar. Gençler gönüllerindeki beklentileri sýraladý. Sanatçýlar yüreklendiren örneklemelerle, yaþanmýþ sanat-hayat öyküleriyle gençleri aydýnlattýlar, onlarýn geleceðine ýþýk tuttular. 15 sanatçý Anitta Otel'de açýlan bir salonu akademik bir atölyeye çevirdiler. Gündüz gezip gördükleri Çorum'u geceleri bu salonda tuvallerine aktardýlar. Yapýlan 21 tablo daha boyalarý kurumadan Velipaþa Konaðý bahçesinde sergilendi. Bir sanat þöleni yaþandý Çorum'da iki gün. Sanat konuþuldu, sanat haberleri verildi. Yerel gazetelerimiz yapýlan eserleri yayýnlýyor günlerdir. Belirlenen "Beþ günlük" bir zaman dilimi içinde kalmadý etkinlik halen devam ediyor. Çorum'un kültür ve tarih dokusunu görüp tanýyan sanatçýlar, Velipaþa Hanýnýn "Güzel Sanatlar Müzesi" olmasýný teklif ettiler. Velipaþa Haný gerçekten geniþ bir mekân. Eski bir yapý. Her türlü sanat etkinliðine mekân olacak güzellikte ve geniþlikte. Niçin olmasýn. Çorum'un çok müzeye ihtiyacý var. Bir çiçekle yaz gelmediði gibi, bir aðaçla bahçe olmadýðý gibi bir tek arkeoloji müzemiz ile de Çorum'un geçmiþini de, tarihi-kültürel derinliðini de hâlihazýrýný da tam olarak sergileyemiyoruz. Güzel Sanatlar Müzesi umarýz en kýsa zamanda bu boþluðu dolduran ikinci müzemiz olur. Bunu bir üçüncüsü, dördüncüsü, beþincisi takip eder. Üniversite kenti olan Çorum kültür merkezleri, müzeleri, sanat galerileri, tiyatro salonlarýyla da zenginleþir. Önemli olan baþlamak. Baþlanan giriþimleri, dile getirilen düþünceleri hayata geçirmek, tamamlamak ve hizmete katmak ise yöneticilerin ve yaþayan her bir Çorumlunun görevi. Bir kent, sanatýn her bir dalýnýn ýþýðýyla aydýnlanmalý. Fikri ve kültürel kalkýnma bu ýþýklarýn sürekliliðinde olgunlaþýp zenginleþiyor. Güzel sanatlarýn uygulayýcýlarýnýn, sanatçýlarýnýn ve sanatseverlerinin topluma katacaklarý estetik zevk, toplumsal yaþayýþa kalite getiriyor. Kent hayatýnýn oluþmasýna yardýmcý oluyor. Anadolu kentlerinin günümüzde yaþadýðý çarpýklaþma ancak böyle böyle atlatýlacak. Daha çok eðitim ve daha çok kültürel aktivite. Daha çok kültür sanat mekaný. Kültüre sa- nata, eðitime daha çok ilgi bizim daha çabuk kentliliðe dönüþümüzü saðlayacak. Her yönüyle Çorum'da yaþanan sanatsal faaliyetler gelecek için bir yatýrým oluyor. Maddi zenginliðin sanatsal ve yüksek kültürel zenginliklerle taçlandýrýlmasý lüzumunu hissediyoruz. Bu yolda ortaya konan çabalarý takdirle karþýlýyoruz. Sürekliliði için gayret etmek bu kentin insanlarýnýn istekli olmasý gerekiyor. Çorum'da özel öðretim-eðitim kurumlarý, dershaneler, sanat atölyeleri sayýsý giderek artýyor. Dýþardan gelecek kültür sanat insanlarýný bu atölyelerle de ilgilenir hale getirmek gerek. Yapýlacak organizasyonlarda göz ardý edilmemesi gereken bir hususta budur. Böylesi etkinliklerde program oluþturulmasýnda kentin bütünüyle istifadesi düþünülmeli. Daha çok insanýmýz bu etkinliklere katýlmalý. Bu da iþin bir baþka yönüdür. Belediyemize ve organizasyonda emeði olanlara teþekkürler. Çorum yerel tarihine ayrý bir kayýt olmasý yönünden Çorum'da buluþan ressamlarýmýzýn fotoðraflarý ve isimleri yazýlý buluþma davetiyesini de sanatçýlarýmýzýn her birine ayrý bir teþekkürle Hale nin kapaðýna koyduk. Çorum'da yine buluþalým dileklerimle. Hüseyin Elmas

3 .:: Hikaye::. Þahin ERTÜRK 3 Þehir penceresi Yarýn akþam Kamil ve Mehmet'le buluþuruz. Sorguya çekerler her yýl tatil dönüþü yaptýklarý gibi. Kamil'in tabiriyle amaçlarý þehir kritiði yapmak. Onlarýn etkisiyle artýk yeni bir þehre adým atar atmaz baþlýyorum incelemeye. Tabii nice güzelliklerini kaçýrýyorum farklý gözle bakmaya uðraþýrken. Tatilimin tadý kaçýyor, yanýmdakilerin de huzurunu bozuyorum genellikle. Þimdi evimin balkonunda, tatil þehrim D.'e ait gözlemlerimi derleyip toplamalýyým ki, arkadaþlara derli toplu aktarabileyim.ýlk defa dünyaya açýk bir tatil þehrinde bulunmanýn þaþkýnlýðýna karþýn izlenimlerimin tutarlýlýðýndan kuþkum yok. Bu þehrin baþkalarýna benzemeyen bir takým sýrlarý var kanaatimce. Bir süre yaþayanýn caný sýkýlsa da, öfkesi kabarsa da, neticede yüzünde bir gülümsemeyle ayrýlýyor. Alýþveriþ imkanlarý geniþ.marketler, maðazalar ferah. Tatilimizi, özel manasýyla kullanýyorum tatil kelimesini, orada geçirdiðimize ben piþman deðilim. En azýndan þehrin eþiðinden girmeye çalýþtýðýmda, insaný ters yüz eden coðrafi ve tarihi bir doku yok. Baþka türlü bir çarpýcýlýðý var. Þehrin o yönünü çözemedim nedense? Bir tek görüntü kavrayýþýma engel oluyor.onu zihnimden silebilirsem, mesele kalmayacak.þehirden ayrýlýrken yeniden o tepeye çýkmayý istedim ama hava karardýðý için bundan vazgeçmek zorunda kaldým. Benim huyum böyle. Ýçine girdiðim þehri hakim bir noktadan kuþbakýþý bile olsa þöyle bir defa süzmeden rahat edemem. Bizimkiler ayný þeyi tekrarladýlar: "Satýn mý alacaksýn da inceleyip duruyorsun þehri. Þunun þurasýnda bir haftalýk tatil için geldin. Onu da bakalým aðýz tadýyla geçirebilecek misin? Kazasý var, bin türlü belasý var hayatýn. Zaten yufka yürekli birisin. Bakalým cebimizdeki para kaç gün yetecek?" Böyleler daima. Ýnsanýn þevkini kýrýverirler. Basit bir konuda bile burnumun dikine gidemeyecek miyim? Ha bir eve girmiþsin barýnmaya, ha þehre, ha kasabaya? Hepsi kuþatýyor seni. Bir takým elbisenin bedeni sarmasý gibi. Baþkalarý bu þekilde düþünmüyormuþ, ilgilendirmez beni. Ben ne tür bir þehir resminin ufacýk da olsa parçasý olduðumu bilmeliyim. Nasýl bir coðrafyaya kurulmuþ þehir?görünen daðlarý, tepeleri, ovalarý, dereleri, varsa ormanlýk sahalarý, yakýn köyleri, þehri dýþa baðlayan yollarý dikkatlice incelemeliyim bir haritacý gibi. Burasý denizin emzirip büyüttüðü bir tatil þehri. Kuzeydoðusundaki tepeye çýkýp baktýðýmda, masmavi suyla, yeþilli araziyle kýzýla çalan binalarýn pek çekici olmayan manzarasýyla karþýlaþtým. Sayýsýz koy. Þehrin yerli turistler için hazýrlanmýþ renkli haritasýna baktým. Caddelere, meydanlara verilen Erkan Geniþ isimler. Gözümden kaçar mý? Pýrlanta meydaný. Gümüþlü Mahallesi. Altýnkum sahili. Elmas koyu. Karun tepesi. Borsa sitesi. Milyoncu kavþaðý. Yakut plajý Zihnim hala daðýnýk.. Ýlginç bir durum! Canýmý çok sýktý gerçekten o olay. Öldü mü o kuþ? Ne oldu o sevimli köpeðe? Çaprazýmýzda deðil. Tam karþýmýzda. Ýki binanýn arasý 24 metre olmalý. Niye böyle kesin rakam söylüyorum? Çünkü, aradaki yol 12 metre. Binalar, yoldan 6 metre içeri yapýlmýþ. Mesele bu deðil. Beni çok ilgilendirdi konu. O gün denize gidemedim. Sahil þehrinin kendine özgü rahatlýðý var. Ýnsanlar, sinirleri alýnmýþçasýna hoþgörülü buluyorum. Kimse kimseye sesini yükseltmiyor. Trafik yoðun ama arabalarýn kornalarý daha az duyuluyor. Eller, eðer direksiyon çevirmiyorsa, genellikle ya kýsa pantolonlarýn cebinde ya da güneþlenmek için gerekli eþya tutuyor. Bir kiþi düþse anýnda uzanacak boþ bir el göremiyorum gibi.adým baþý market, en büyüðünden. Caddelerde kalabalýk; öyle sýkýþýk akýyor ki. Birlikte yürüdüðün yakýnlarýnla iki, üç adýmý omuz omuza atmak imkansýz. Tökezleyip düþsen, iniþlerde yuvarlansan. Defalarca yaþadým bu korkuyu ve bu nedenle burnumun direði sýzladý. Onca güzelliðine raðmen hala o iki canlýnýn çýrpýnýþýyla belleðim karmakarýþýk. Ýçeridekilerin hayatta kalma mücadelesi. Köpekle bir kuþ. Ýhtimal ki kafes kuþu. Hava sýcaktý. Biz balkonda, açýk havada, terlediðimize göre, o mahluklar, kapýsý pencereleri kapalý, her yanýndan güneþ alan evin sýcaklýðýnda piþmiþlerdir. Kendimi, yakýn akrabalarýmý ilgilendiren sorunlarýn dýþýndakilere karþý soðuk bilirdim. Þimdi o hayvanlarýn hayatta kalmak için çýrpýnýþlarýnýn yüreðimi parçaladýðýný görünce þaþýrýp kalýyorum. Olumsuzluklarý yýkýk dökük,kirli paslý mekanlara has sanýrdým. Karþýmýzdaki o evde böyle bir olayý asla hayal edemezdim. Ev deðil þato mübarek, saray yavrusu.tabii ben binanýn dýþýný görüyorum,meðer içi de muhteþemmiþ.bahçesinin dört bir yaný yüksek duvarlarla çevrili. Mülk, yani mal canýn yongasý,tabii ki mülkünü koruyacaksýn. Demem o ki, ihtiþamlý binanýn içinde o iki canlýnýn göz göre göre canýndan olmasý insana dokunuyor, daha doðrusu ters geliyor. Kiraladýðýmýz pansiyona ön cepheden bakýnca sýradan bir bina. O saray yavrusunun tarafýndan,

4 4.:: Hikaye::. Þehir penceresi güneyden bakýnca harap bir bað kulübesine benziyor. Biz denize girmek yerine o pýrýl pýrýl binanýn duvarlarýnda denizle gökyüzünün yansýmalarýný seyretsek, yine de tatil yapmýþ oluruz diye düþünüyordum. Topraktan ziyade kayalardan oluþan bizim kasabadan buraya inince, aklýmýn hayalimin almadýðý nice manzaralarla çarpýlmýþken. Giyim kuþam biçimi! Sonra o hem lüks hem hýzlý mý hýzlý arabalar. Mavi,o üstü açýk mavi arabanýn günde kýrk elli defa geçiþi.biz o hayvanlarla meþgulüz, arabadaki gençler dinledikleri müziðin havasýna kaptýrmýþlar. Müzik de müzik olsa bari, üç günden fazla aç susuz kalmýþ bir gencin boðazýný yýrtarcasýna baðýrýþý. Sesini iþitince, yüreðim aðzýma geliyor hatýrlattýðý acýlarý baðrýmda hissederek. Ben, hem kuþ, hem köpek beslemeye zaten hastalýk derecesinde meraklýyken. Karþýma bu görüntü çýkýnca sarsýldým. Ilýk bir sahil gecesi. Mehtap. Mümkün olsa da bir bir saysam yýldýzlarý. Öyle çoþkuluyum. Uzak, sakin bir kýyýda sadece iki odalý bir ev düþlüyorum. Hassas insanlarýz. Hayalperestiz. Ýsterdim ki, kapýsýný açtýðým þehirde hayalimi kesintiye uðratan hiç bir þey olmasýn. Ufacýk konular ruh halimizi deðiþtiriveriyor. Penceredeki hayvanlar meselesi. Pansiyonun idarecisine dedim, durumu anlattým: Yazýk hayvanlara, onlar da bir can taþýyor, dedim. Benim tekrarlayýp durduðumu görünce, beni susturmak için, telefon ederim dedi.ama durum hiç deðiþmedi. Aklýma geliyor; bir küçük taþ atýp pencerenin camýný kýrayým, kuþ o delikten çýksýn.peþinden cevapsýz bir soru: Köpek nasýl çýkacak? Ayrýca attýðým taþ, pecerenin kayýtýna deðip dönerek benim tam alnýma deðerse. Yani polise þikayet eden olup da. Emlakçýya söyledim, bir merdiven bulup alt katýn penceresinin bir tabak camýný çýkarsak tornavidayla. "Sakýn be aðbi, o yazlýk çok yüksek bir paraya sigortalý, baþýmýz belaya girer, kurtulamayýz. Her yanýnda kameralar 24 saat kayýttaymýþ.alarmý vardýr. Aslýna bakarsan bu iþ karýþýk. Kuþ ile köpek bu zamana kadar nasýl kaldý? Sahipleri iki,üç hafta oldu gideli. Hayvanlarý býrakýp gitmezler. Altýndan deðerli eþyalarý varmýþ içeride. Mobilyalarýný Ýtalya'dan getirttiler yanlýþ hatýrlamýyorsam." Adam bize epeyce anlattý heyecanla. Bir ara,satacaklarmýþ ama buralarda kimin gücü yeter ki,dedi kayýp giden yýldýza bakar gibi. Keþke müþterisini ben bulsam da komisyonunu.. Önce hayvancýklarýn ikisi ayrý ayrý odalardaydý. Akþama doðru köpek nasýl olduysa kuþun bulunduðu odaya geçti. Köpek ön ayaklarýnýn pencerenin önüne koyarak bize bakýyor, bir yandan da imdat istercesine havlamakla inlemek arasý bir ses çýkardýðýný tahmin ediyorum. Mahzun bir hali vardý.ýnik kulaklarýn ara sýra biraz kaldýrýp, baþýný hafifçe çevirerek, kuþun cama çarpa çarpa çýrpýþýna bakýyor, bazen camý yalýyor, bazen ön ayaklarýndan biriye bitkin vaziyette camý týrmalýyordu. Bir ara kendimi o pencerenin gerisinde bir baþýma, üstümden kapýlar kilitlenmiþ olarak hapis gibi kaldýðýmý düþündüm. Ne yapardým ki orada? Karþýmda deniz masmavi çýrpýnýp dururken ben alnýmý, burnumu ateþ gibi cama dayamýþ vaziyette kurtarýlmayý beklerdim umutsuzca. Gönlümce yürüyüþ yapamadým o günden itibaren. Hemen hemen her kapalý, kimsesizlik izlenimi veren pencerenin gerisinde oradakine benzer hayvancýklarýn aç ve de susuz- dilerim yanýlýyorumdur-kurtulmayý, kurtarýlmayý beklediklerini sanarak, duvar parçasý camlara, tozlu camlara þüpheli ve üzüntülü bakar oldum. Oysa gittiðim her þehrin nasýl nefes alýp verdiðini, nasýl aðlayýp nasýl güldüðünü kavramalýydým. Tatil þehirlerinin düðünlerini bayramlarýný, komþuluk iliþkilerini daima merak etmiþimdir. Balkonumuzun çevresi sanki bir kuþ cennetiydi. Þimdi, cennet kelimesini kullanýrken öyle hoþ bir ürperti içindeyim ki. O kuþlar, çoðunu gizlendikleri sýk yapraklý aðaçlarda, bana görünmüyorlardý. Ya da seslerinin verdiði coþkuyla kendimden geçmiþliðim sebebiyle gözlerim onlarý seçemiyordu.nar ve incir aðaçlarýnýn dallarýna gizlenen ufacýk kuþlarýn sabah ezanýndan hemen sonraki cývýldayýþlarýndaki canlýlýk ve süreklilik bende daha çok dua etme isteði uyandýrdý. Üst kattaki komþu, Çanakkaleli olanýn balkonundan insanýn baðrýný delen gurbet türküleri geliyordu. Kuzeyimizdeki evden sabahýn er saatlerinde ilahi kasetleri konuyordu teybe. Yunus Emre'nin ilahilerini dinleyen kiþi teybin sesini oldukça az açýyordu. Yunus'un kelimeleri kuþlarýn sesleriyle bütünleþince anlamlarý derinleþtikçe derinleþiyordu. D bir nar aðacý mý, yoksa incir..? Her þehir topraðýnda yetiþen bir aðaca benzer. Ben böyle yaparak onun üzerinde düþünüþümü kolaylarým. Bazýlarý kuþu, topraðýndaki aðaçlara yuva yapan bir kuþu andýrýr. Kediye, tavþana, horoza, boðaya benzettiklerim de vardýr gezdiklerim arasýnda. Meyveye benzeyenler de söz konusu. Hayýr. Hiç biri deðil hafýzamdakilere göre. Orasý bir pencere. Evet o þehir, arkasýnda bir kuþla bir köpeðin açýk havaya çýkmayý bekledikleri pencereden ibarettir. Þükran Pekmezci

5 Anlat Anlat bana bildiklerini Ne biliyorsan onu anlat. Ben biliyor olsam da Sen yine anlat. Bülbülün ahu zarýný. Gülün dikenini Ýpek böceðinin kozasýný Kekliðin ötüþünü anlat. Örümceðin aðýný. Arýnýn kanadýný. Kovandaki peteðini. Petekteki balý anlat. Aðacýn yapraðýný Daldaki meyveyi Meyvedeki çekirdeði Varlýðýn gizemini anlat. Havasýnda Ne kýþý olar ne baharý Ne güzü olur ne yazý Eline aldý mý sazý Çalar söyler O günki havasýnda. Kardeþi dahi söylese bir söz Hemen alevlenir damarýndaki köz Çürümüþse içindeki öz Buna da kýzar söylenir O andaki havasýnda. Yaðmurlu havada çýkmýþsa yola Sýrtýna almamýþsa aba Biraz da ýslanýnca Ancak kýzar söylenir O ýslak havasýnda. Kaldýrýmýn taþýna Komþusunun kaþýna Karýsýnýn aþýna Buna da söylenir Her günkü havasýnda Dursun Dokuyucu Baktýðýmý gördüm Acý sözlerini aldým dilinden, Ezdim ellerimde þerbet eyledim. Güzel gözlerini yerinden alýp, Gözünden nice derya eyledim. Ýçime iþledi o ilk bakýþýn, Ruhumu mücerrette býrakýþým, Dilimde bir kelam, naif telaþým, Saçlarýný gözümde sýrma eyledim. Müziklerin en duyulmamýþýydý sesin, Nefesin; en sýcaðýydý nefeslerin. Ya týrnaklarýn ; Parmaklarýnda on eþsiz gül eyledim. Düþledim Yusuf'unu Züleyha'sýnýn, Gördüm divanesini, biçare Leyla'sýnýn, Aldým bir mendil çaldým gözüme, Sabah olmadý kendimi naçar eyledim. Yüreðimden yükselen bu kudret kimin? Ya bu basýlmamýþ topraktaki ayak izleri? Bahçemdeki bu misafirde kim? Baktýðýmý gördüm selam eyledim. DEVA Derde deva,hastaya þifaydý belkide zemheride gözlerin, Gerdanlara süs olmamýþ bir inci, Dudaklara eriþmemiþ bir söz, En deriniydi varlýðýn özlerin. Küçüðüm, en þeffafý, en beyazý lalelerin, En koklanmamýþý, en açýlmamýþý güllerin, Pembe düþlerindi belkide dönüþtüren hazanlarý, Kýymetlim, dört mevsimimin tek baharý. En çýkarsýz duygularým, en çocuk yaným, Yüreðimin merhemi aydýn sabahým. Kulaðýmda engin bir fýsýltý, Ruhumun güneþi, yeþil günaydýným. Kaybolan yýllarým, zay olan emeklerim, Kararsýzlýklarým ve dibe vuruþlarým, Sonra isyanlarým çýrpýndýkça tükendiðim, Kimbilir þimdi nerde, yýllar önce yitirdiðim. Pýnar soylu Gönül teli Gül Artar Sazýmýn telleri acýklý acýklý titredi. Bize birþeyler söylemek istedi. Ýnsanýn yüreði titrer ya iþte öyle. Ne yaparsak yapalým yürekten olmalý. Yoksa yarý yolda kalýr.ahenkli çalmaz yürek telleri. Gökyüzünün maviliðinde denizi tattým. Denizin serinliðinde gökyüzünü gördüm. Neyi görmek istersek onu görürüz. Bahçemizde çiçek sularken o mis gibi kokan toprak kokusu, rüzgarýn esiþi, yere saðlam bastýðýný bilmek çok kolay gelir insana. Zorluklar hayatý fark etmemizi saðlar. Basit, sade, yalýn, doðru, dürüst olabilmek, tutunmak el ele. Ne olursa olsun mutluluktan sarhoþ olmak. Birþeyler boðazýmýzda düðümlenmeden çözmek ve herþeyi kendi haline býrakmak...(su akarken yardým istemez ki) Lüzum yok teselline Çare yok biliyorum Tek taraflý sevgime Ortak olma istemem Derdim kendi kendime. Ben düþmüþtüm bir kere Bu ateþ çemberine Gözlerim görmese de Severim hayalimde Býrakýp gideceksin Lüzum yok teselline Sensiz de katlanýrým Beterin beterine. Orhan Kol 5 Celal Binzet

6 6 Söyleþi: Ayþegül ÞENGÖZ Bir beyit yapmak, bir beyt * yapmaktan daha zordur Türk þiiri çok büyük ve köklü bir gelenek. Türk milleti, her dönemde sözün ufku olarak da tarif edilen þiire büyük muhabbet duymuþ. Sevgisini ve öfkesini, hüznünü ve umudunu þiirle anlatmayý seçmiþ. Her dönemde büyük þairler yetiþtirmiþ. Günümüzde de þiire olan ilgi ve yönelim devam ediyor. Þiir öldü diyenlerin aksine yeni þairler ve þair adaylarý, yazmaya devam ediyor. 30 yýldýr þiirle meþgul olan Halit Yýldýrým da onlardan biri. Ýlk þiirini ilkokulda yazan Yýldýrým, aradan geçen zamanda þiire olan ilgisini hiç kaybetmemiþ. Deneme ve hikaye türlerinde de yazan Yýldýrým, eserlerini deðiþik dergilerde yayýnlýyor. Ayný zamanda Aþkýn E Hali Edebiyat Dergisi yayýn danýþmaný ve yazarý olarak görev yapan Halit Yýldýrým ile öðrencilik yýllarýnda baþlayan þiir macerasýný, bu yýl çýkarmayý planladýðý þiir kitabýný, dergiciliði ve edebiyat ortamýný konuþtuk. Edebiyata olan ilginiz nasýl baþladý, ilk þiirinizi ne zaman yazdýnýz, biraz anlatýr mýsýnýz? Ben, 1979'da, Zafer Ýlkokulunda 5. sýnýfta okurken o yýl Dünya Çocuklar yýlý ilan edilmiþti. Bilmiyorum yaþýyor mu, yaþýyorsa Allah uzun ömür versin Ahmet Özlü diye bir hocamýz vardý. Bana bu konuyla ilgili bir þiir yaz dedi. Þiir yazmaya ilk defa öyle baþladým. Daha sonra da þiire devam ettim. Lise'yi Çorum Ýmam Hatip Lisesinde okudum. Kültür Edebiyat Kolunda gönüllü olarak sürekli görev aldým. Ahmet Yetim hocamýz bu kolun uzun yýllar sorumluluðunu yaptý. Onun teþvikleriyle okulumuzu temsilen bir çok yarýþmaya katýldým, bazý dereceler yaptým. Ahmet Yetim hocamýzdan þiirle ilgili ilk temel teknik bilgileri öðrendim. Ama itiraf edeyim ki Edebiyat hocalarýmýzdan ayný ilgi ve alakayý göremedik. Üniversite yýllarýnda çok þiir yazdým. Burada da Türk Dili dersi hocamýz benim yazdýðým bir þiiri bir arkadaþýn defterinde görmüþ. Þiiri okuyunca bu þiir kimin diye sormuþ. O arkadaþ ta beni gösterdi. Yanýma geldi, "þiir yazýyormuþsun, bu þiir hoþuma gitti, dersten sonra seninle görüþelim" dedi. Görüþmemizde benim teknik olarak eksiklerimi, hatalarýmý bir çýrpýda bana gösterdi. Bunlara dikkat edersen bence iyi bir þair olabilirsin dedi. Bu hocamýzla görüþtüðüm bu 5-10 dakika sonunda benim þiir dünyam tamamen deðiþti. Artýk yazdýðým eski þiirlerin, basit ve teknik hatalarla dolu olduðunu anlamýþtým. Dolayýsý ile bu tarihten önce yazdýðým þiirleri sadece bir amatör karalama olarak deðerlendiriyorum. Ama þiire de böyle baþlanýyor. Bu yaþlarda... Tabii ki. Önemli olan çok þiir yazmak mý? Hayýr, çok þiir yazmak önemli deðil ama insan bir þey üzerine ne kadar çok alýþtýrma yaparsa onu o kadar iyi pekiþtiriyor. Onu öyle düþünmek lazým. Þiire baþlamamýn nedenlerini düþündüðüm zaman... Kendi iç dünyamla ilgili sanýrým. Ýnsanýn kendi iç dünyasýnda kendi kendisiyle konuþabilmesi Sürekli yaptýklarýný hesaba çekip, yapmak istediklerini, hayallerini filan kafasýnda canlandýrarak, iç dünyasýyla kontak kurarak þiiri oluþturuyor. Bakýyorsunuz bir çocuk biraz içe kapanýk ise -bu tamamen soyutlanmýþ þekilde deðil, çünkü o zaman da bir þey yapamazyaþadýklarýný, gördüklerini kafasýnda sorguluyorsa onda da bir sanat istidadý baþlýyor. Þiir yazýyor. Ýþte insan bazý olaylarý görecek, bazý þeyleri okuyacak, olaylarý yaþayacak, onlarý kendi dünyasýnda, hafýzasýnda bir daha temize çekecek ve ondan etkilendiklerini, içinde kalan tortularý o zaman belki basit de olsa kelimelere dökecek. Þiir böyle oluyor. Biz de böyle baþladýk. Ýyi bir okur musunuz? Çok okurum ama iyi bir okur olduðumu düþünmüyorum. Çünkü iyi bir okurun bence okuduklarýný hafýzasýnda tutmasý gerekir. Bende biraz unutkanlýk var. Gerçekten okumayý çok seviyorum. Diyelim ki bir yerde beklemeniz gerekiyor, ben beklemekten çok sýkýlýrým ama elimde bir þey varsa, bir takvim yapraðý, cebimdeki eski bir notum, o andaki herhangi bir þey, okurum. Çok kitabým var. Hanýmla da bu yüzden biraz tartýþýyoruz. (gülüyor) Þiir konusunda da keþke þunu söyleyebilseydim; binlerce þiirim olana kadar binlerce þiir kitabý okumuþ olsaydým. Ama þiir okumak, sadece bir þiiri okuyup geçmek deðil. Bu da yanlýþ anlaþýlýyor herhalde. Þiiri okumak aslýnda þiiri iyice didik didik etmek yani Biz sadece okuyup geçiyoruz. Bunu biz de yapýyoruz. Bakýyoruz, tarzý hoþumuza giderse onunla ilgileniyoruz ama okuyup geçmemek lazým. Aslýnda þiir okumak çok farklý bir þey Peki, hangi þairleri takip ediyorsunuz, hangi þairleri beðenerek okuyorsunuz? Benim ilk dikkatimi çeken þair Mehmet Akif Ersoy ve tamamýyla okuduðum ilk þiir kitabý da Safahat'týr. Daha sonra Abdurrahim Karakoç ve Necip Fazýl... Beni en çok bu üçlü etkilemiþtir. Abdurrahim Karakoç'u halk edebiyatý tarzýnda -ya da bilmiyorum edebiyatçýlar ne der ama modern halk edebiyatý tarzýnda- ben onu bir idol olarak görüyorum. Özellikle hiciv ve taþlamalarý çok hoþuma gidiyor. Karakoç'tan çok etkilendim. Özellikle Vur Emri, Dosta Doðru, Sularý Islatamadým gibi eserlerini çok okudum. Yine Necip Fazýl beni etkileyen bir baþka þair ve onun gönül dünyamda müstesna bir yeri vardýr. Gerek sanatýyla, gerek fikirleriyle, poetikasýyla Necip Fazýl'ý þiirde bir zirve olarak görüyorum. Yani onun taklit edilebileceðini de pek sanmýyorum. Yeni þairlerden Cemal Safi mesela, hoþuma gider. Kenan Bey'in (Yaþar) þiirlerini gerçekten beðeniyor u m. 2005'te çýkan ilk kitabýný okuduðumda 'güzel bir þiir kitabý okudum, bu zamana kadar okuduðum þiir kitaplarý içerisinde en güzeliydi' dedirtti. Artýk günümüzde þiir anlayýþý çok deðiþti. Hep eski, ayný þeyleri okumak ta belki bir kýsýr döngü sayýlabilir. Ortalýkta biraz fazla þiir ve þair var. Ýnsanlarda iyi cesaret var. 50 tane þiiri olunca hemen kitap basýyor. (gülüyor) Ben, -bu sene 30. yýl- daha bu yýl niyetlendim. Þakir Çýplak hocamla görüþtük geçen. "Þiir kitabý basma zamanýn gelmiþ artýk, þiirlerini kitaplaþtýr." dedi. Bu söz de benim için de sevindirici oldu. Þiiri herkes okuyor, dergide yayýnlýyoruz insanlar okuyup geçiyor ama þiirden anlayan insanlarýn okuyup da tekdir etmesi, yön vermesi daha sevindirici. Ne zaman çýkacak kitap? Bu yýl çýkarmayý düþünüyoruz, bakalým. Tabi nasip. Yalnýz çok ince eliyoruz, þurada hatamýz olmasýn, bu þiiri koyalým mý koymayalým mý, þu bölüm olsun mu olmasýn mý filan. Bakalým yani. Edebiyat dýþýnda bir mesleðiniz var, ziraat mühendisisiniz. Edebiyatla hiç ilgisi olmayan bir mesainiz var. Bunun dýþýnda da yazmaya ve okumaya vakit ayýrýyorsunuz. Nasýl dengeliyorsunuz bunu? Keþke tek iþim yazmak olsaydý dediðiniz oluyor mu? Aynen söyledikleriniz oluyor. Ben Ýmam Hatip Lisesini bitirdiðimde hedefim tarih, edebiyat veya ilahiyat okumaktý. Ancak ailemin yönlendirmesi ile - babam Tarým Ýl Müdürlüðünde çalýþýyordu- Ziraat Fakültesine girdim. Aslýnda bu okula giriþim tamamen bir tercih hatasýydý. Hatta okula gittiðim gün ben okulu býraktým, çok ilginçtir. Sabah Erzurum'a gittiðim otobüse ayný gün akþam

7 Bir beyit yapmak, bir beyt yapmaktan daha zordur binip geri döndüm. (gülüþmeler) Geldim buraya, babam þaþýrdý. "Hayýrdýr" filan dedi. "Ben" dedim, "okula gitmeyeceðim, ziraatçý olmak istemiyorum. Ya edebiyatçý olacaðým ya da ilahiyatçý olacaðým." Tabi ertesi gün bizi geri gönderdi. (gülüyor) Ama ben yine de bu mesleðimi de seviyorum, o da ayrý. Mesleðimle ilgili de "Süt Sýðýrcýlýðý ve Yem Bitkileri Tarýmý" isminde yayýnlanmamýþ bir kitabým var. Yani yazmayý sadece edebiyat açýsýndan deðil, kendi mesleðimle ilgili de yazmayý çok seviyorum. Dergicilik zor bir iþ Küçük þehirde dergicilik yapmak daha da zor Aþkýn E-Hali'nin uzun ömürlü ve baþarýlý olmasýnýn sýrrý nedir? Baþarýnýn sýrrý ilk önce sevmekten geçiyor. Ýþe gönül vermek, onu ciddiye almaktan geçiyor. Baþta dergimizin sahibi Kenan Yaþar ve diðer arkadaþlar edebiyatý gerçekten sevdiklerinden, bu iþe deðer verdiklerinden bu dergi ortaya çýktý ve 15. sayýsýyla hala ayakta. Kenan Beyle önceden tanýþýyorduk ama ben Kenan Beyin þiir yazdýðýný bilmiyordum, o da benim edebiyatla uðraþtýðýmý bilmiyormuþ. Kenan Bey ilk þiir kitabýný yayýnlayýnca edebiyatçý yönlerimiz ortaya çýktý. Ben Aþkýn E-Hali'nin ikinci sayýsýndan itibaren dâhil oldum. Dergiyi ilk gördüðümde "Bu dergi nerede çýkýyor" dedim. "Biz çýkarýyoruz" dedi. Kenan Bey, 'Bizim dergiye seni de dâhil edelim, þiirlerini getir, yazý yaz" filan dedi. Ben aslýnda þiir haricinde yazmayý, öyküyü, denemeyi de býrakmýþtým, sadece þiirle ilgileniyordum. Aþkýn E Hali'ne bu þekilde dahil oldum. Dergicilik -dediðiniz gibi- çok zor. Bir kere, dergi okuyucuyla ayakta kalýyor, abone sistemiyle ayakta kalýyor. Geçmiþte de Erzurum'da çýkan dergilere yazý götürüyorduk ama onlar yayýnlamýyorlardý. Bu dergilerin kendi kadrolarý vardý. Kendi yazarlarý dýþýndakilere yer kalmýyordu. Çorum gibi ufak bir çevrede 48 sayfalýk bir dergi çýkarmak kolay deðil. Çorum'daki edebiyat çevrelerini saymaya kalksanýz, herhalde kiþi sayarsýnýz. Onlar da zaten bilinen insanlar. Bu insanlarýn da hepsi bir araya gelemiyor, herkes bir dergi çatýsý altýnda toplanamýyor. Büyük bir cesaret Aslýnda Kenan Bey'in fedakârlýklarýyla, rahmetli Paþa (Çeten) Aðabey ve Metin (Demirci) Aðabeyin de heyecanlarýyla devam ediyor. Bugünlerde derginin 15. sayýsý çýkmak üzere. Biz de katkýlarda bulunuyoruz. Ama gerçekten zor... Sizce þiire ve edebiyata hatta edebiyat dergilerine raðbet var mý? Geçenlerde bir yazý okumuþtum: "Þiire yeteri kadar ilgi var mý?" diye sormuþ bir þair. Diyor ki; "Þiire ilgi var ama þiirin alýcýsý az, satýcýsý çok." Herkesin þiir yazdýðý bir ortamda herkes kendi þiirini okuyor. Ýnanýn bazen öyle þeyler oluyor ki; dergiyi alýyor, 48 sayfa içerisinde adam açýyor kendi þiirini ya da yazýsýný okuyor, kapatýyor. "Bu adam ne yazmýþ, benim dergideki yazar arkadaþlarým kimdir, kimler sürekli yazýyor?" demiyor. Yani bir pazar düþünün, herkes bir þey satýyor. Ama herkes satýyor, alýcý yok. Edebiyat dergiciliði de böyle. Þunu da söyleyeyim; dergiyi görenler Çorum'da çýktýðýna inanmýyorlar. Yani bir cesaret iþi Ama o cesaret tamamen edebiyatý sevmekten, Çorum'a bir katký yapmayý istemekten kaynaklanýyor. Çorum'da geçmiþte çýkmýþ dergiler var. Belki onlar ilk çýktýðýnda da bazý insanlar deðer vermediler, burun kývýrdýlar ama bakýyorsunuz bugün onlar bu þehrin hafýzasý niteliðinde. Daha öncesinden de dergicilik tecrübeniz oldu mu? Daha önce de söylediðim gibi ben Ýmam Hatip'te okurken Kültür Edebiyat kolunun müdavimlerindendim. Sedat Akçakoyunlu ile filan ayný dönemiz. Ahmet Yetim hocamýz vardý. O da kolun yöneticisiydi. Okul gazetesi, duvar gazetesi filan çýkarýyorduk. Bazen öyle oluyordu ki; tek baþýma bütün gazeteyi o ay ben çýkarmak zorunda kalýyordum. Yayýncýlýk da oradan geliyor demek ki. Sizin müzikle de ilginiz var. Bestelenmiþ þiirleriniz var. Þiirin de bir müziði var aslýnda. Müzik ve þiir birbiriyle çok iliþkili Bu iki sanatla ilgili ne düþünüyorsunuz? Benim ortaokul, lise yýllarýnda þiiri bu kadar benimseyip üzerine düþmemde, -kendime þair sýfatý takmayayým ama- bize þair denilmesinde müziðin gerçekten çok büyük etkisi var. Müziðin bendeki etkisi belki dergimizde yazan diðer þairlerden çok daha fazladýr. Ben müziði seviyorum. Bizim yetiþtiðimiz dönemlerde Türk müziðinin -halk müziði ya da sanat müziði olsun hatta pop müzik, arabesk müzik olsun- en güzel örneklerinin verildiði yýllardý. Türkiye, o zamanlar çok büyük sýkýntýlardan geçiyordu ayný zamanda. Olaylar, sað-sol çatýþmalarý vardý, köylerden þehirlere göçler baþlamýþ, yine ayný þekilde yurtdýþýna göçler baþlamýþtý... biz de aile olarak memleketimizi býrakýp Ankara'ya taþýnmýþýz. Ýlkokul 4 e kadar ben Ankara'da okudum. Bunlarýn etkileriyle gurbet, hasret duygularýnýn aðýrlýklý olduðu týnýlar, insanlarýn þehirlere adapte olmada yaþadýðý zorluklarý iþleyen melodiler o zamanki müziði þekillendirdiði gibi, o zamanki insanlarýn da duygusal yönü bunlarla besleniyordu. O güzel örneklerle büyüdüðümüz için onlara karþý bir heves vardý. Ben müziði o yüzden çok seviyorum. Bundan dolayýdýr, ben daha çok bir hece þairi oldum. Serbest tarzda þiirler yazsam da aðýrlýkta hece var. Müzikle þiirin örtüþmesi konusunda þöyle bir þey var: mesela Yahya Kemal'in þiirlerini üstat Münir Nurettin Selçuk çok bestelemiþ. Hatta sorarlarmýþ "üstat, neden daha çok Yahya Kemal'in þiirlerini besteliyorsunuz veya onda ne buluyorsunuz" diye. "Onlar bana besteli geliyor" dermiþ. Yani o kadar þairle ve þiiriyle bütünleþiyor ki bestekârý, onun içindeki melodiyi alýyor, notalara döküyor. Bundan dolayý benim ilk þiirlerim de müzikle alakalý. Daha sonra, eðitim kültür birikimiyle daha toplumcu þiirler yazmaya çalýþtým 'lý yýllarda Milliyet Gazetesi'nin Müzik Magazin Dergisi vardý. Orada Mýsralarýn Dili bölümünde þiirlerimiz yayýnlanmýþtý. Mesela 30 Temmuz-5 Aðustos 1990 tarihli sayýsýnda benim 'Leyla' isimli bir þiirim çýktý. Bu þiiri, þu anda Samsun Belediye Konservatuarýnda Türk Müziði bölüm baþkaný olan Erdal Þahin okuyor, bunu besteliyor. Ve bu þiir TRT repertuarýna giriyor. Ben bu segah þarkýyý TRT'de dinledim. Ancak þarkýnýn sonlarýna Halit Yýldýrým denk geldim. "Bu" dedim "benim þiirime benziyor." (gülüyor) Arkadaþlar, "þiir þiire benzemiþtir" filan dediler, ilgilenmedim. Daha sonra tesadüfen internetten bir þey ararken bu þiir çýktý. Söz Halit Yýldýrým deyince ben Suat (Kýyak) Hoca'ya telefon ettim, varsa bu þarkýnýn notalarýný göndermesini rica ettim. Notalar geldi, bir baktým gerçekten benim þiirim. Daha sonra Erdal Þahin'le görüþme þansým oldu, o da çok þaþýrdý, "19 sene sonra söz yazarýyla tanýþýyorum" dedi. Üniversitede Sanat Müziði korosundaydým. Hocamýz Tevfik Soyata'ydý. Ondan bazý temel bilgileri aldým. Daha sonra rahmetli Emir Yadigar'dan ud öðrenmeye baþladým. Ama musikide ilk ciddi hocam Eczacý Enver Leblebicioðlu'dur. Onun sayesinde ud ve nota bilgimi artýrma fýrsatým oldu. Bizim Suat Kýyak Beyle ortak çalýþmalarýmýz da oldu tane þiirimi besteledi. Hatta, Ýlk Sevda isimli nihavent þarkýyý TSO Türk Sanat Müziði Korosu konserinde Nimet Alpoðlu seslendirdi. Yine tasavvuf musikisiyle de ilgileniyorum. Ud çaldýðým için amatörce beste çalýþmalarý da yapýyoruz. Saðolsun Enver Leblebicioðlu hocadan biraz feyizlendik. Müzikle baðlantýmýz da bu þekilde. Çok fazla þiir heveslisi var fakat þiir çok okunmuyor, edebiyat dergileri çok satmýyor. Bu tezadý nasýl açýklamak lazým? Þiir yazmak bir ayrýcalýk mý? Bunu ben þöyle deðerlendiriyorum; þiir yazmak bir ayrýcalýk mý? Belki deðil ama insanlarýn bulunduðu muhite göre bir ayrýcalýk oluyor. Örneðin üniversite. Özellikle gençler arasýnda yaygýn. Diyelim ki üniversitede okuyor, 8-10 kiþilik bir arkadaþ grubu içerisinde bir þeyler karalýyor. Ve onlar da bunu okuduðu zaman güzel olmuþ dediðinde onu bir þekilde teþvik etmiþ oluyor. Bizim de baþýmýzdan bu tür þeyler geçti. Ama dediðim gibi bizde bir tembellik var. Kendimizden baþkasýný okumuyoruz, araþtýrmýyoruz. Mesela eskilerin çok güzel bir deyimi var; - ben þiir yazmak diyorum Metin Aðabey, þiir yapmak diyor onun dediði gibi- 'Bir beyit yapmak bir beyt yapmaktan daha zordur' diyor eski þairler. Beyit, bildiðiniz gibi iki mýsralýk bir þiir. Beyt, Arapça ev. Yani bir beyit yazabilmek bir beyt yapmak gibi bir þey. Kalemi almak, bir þeyler yazmak güzel þey ama bunu yazarken bunun tekniði nedir, ben bunu birisine götüreyim, okutayým, usta çýrak iliþkisi içerisinde birilerinden feyiz alayým gibi bir þey yok maalesef. Ve insanlar deðer yargýlarý deðiþtiði için, yani bir dejenerasyon -bu kelimeyi de kullanmak istemiyorum ama- deðer yargýlarýnda biraz bozulmalar var. Mesela artýk diyorum ki; sevgi kelimesi, sevmek kelimesi, aþk kelimesi çok fazla ayaða düþen kelimeler haline geldi. Ýnternet sitelerinde filan öyle þeylerle karþýlaþýyoruz ki, insanýn konuþurken utanacaðý þeyleri adamlar þiir diye yazabilmiþler. Bunun adýna 'kaleme özgürlük' diyerek çok saçma sapan bir kýlýf da buluyorlar. Bundan dolayý da bakýyorsunuz bu kadar þiir var, bu kadar þair var, yüzlerce þiir kitabý var ama geriye dönüp baktýðýnýz zaman, Mehmet Akif diyorsunuz, Necip Fazýl diyorsunuz, Faruk Nafiz diyorsunuz, Ýsmet Özel diyorsunuz, Sezai Karakoç diyorsunuz. Zaten önemli olan kalýcý olmak Ýnternet dergiciliðini nasýl deðerlendiriyorsunuz? Ýnternet eriþimi en kolay ve belki de en masrafsýz bir araç günümüzde. Ancak bu tür siteler popülarite üzerine ve ticari kaygýlarla öne çýkmýþ durumda. Yani ne kadar çok üyesi olduðuyla ilgileniyor. Bu yüzden iyi kötü, etik, estetik kaygýlar arada kayboluyor. Eðer bu deðerler ölçüsünde faaliyet yapýlsa çok faydalý olur inancýndayým. Peki, gençlere, þiire yeni baþlayanlara neler tavsiye edersiniz? Bir kere þiir yazýyorsa eleþtirilmekten korkmayacak. Eleþtirildi diye de yýrtýp atmayacak. Eleþtirilecek, o eleþtiriyi hazmetmesini bilecek ve okuyacak. Bu iþin birinci ayaðý okumaktan geçiyor. Ama okumak, dediðim gibi, bir þiiri okuyup geçmek deðil. Okuduðunu anlamaya, tekniðini kavramaya çalýþacak. Dilini geliþtirmesi için okumasý, birilerine yol sormasý gerekiyor. Üstad Necip Fazýl'ýn deyimiyle, okuduðumuz þairlerin ne dediðine deðil, nasýl söylediðine odaklanmamýz lazým. Þiirden maksat da orijinallik ve söylenmemiþi söylemek, keþfetmek olmalý bence. Birilerinin yazdýklarýnýn bir benzerini yazabiliriz, hatta daha da iyisini yazabiliriz. Ama önemli olan orijinal bir þey yazmak ve orijinal olarak kalabilmektir. Bunun yanýnda kalýcý olabilmek; teknik bilgi gerektiriyor ve edebiyat aslýnda güzel söz söylemek ama biraz da edepli olmak gerekiyor diye düþünüyorum. * Beyt: Arapça da ev. Halit Yýldýrým, 1968 yýlýnda Çorum'un Uðurludað Ýlçesinde doðdu. Çorum Ýmam Hatip Lisesinden mezun olduktan sonra Erzurum Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümünü bitirdi. Bir müddet öðretmenlik yaptý. Daha sonra Tarým Bakanlýðýna Mühendis olarak atandý. Halen Çorum Tarým Ýl Müdürlüðünde görev yapmaktadýr. Mesleði ile ilgili olarak Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliði ve Baðýmsýz Tarým Orman ve Çevre Sendikasý (Batoç Sen) il temsilciliði görevlerini de yürütmektedir. Þiire daha ilkokul sýralarýnda baþlayan þairin binin üzerinde þiiri vardýr. Þiir ve yazýlarý birçok edebiyat sitesi yanýnda Aþkýn E Hali, Hale, Yazýlýkaya, Erzurum Aziziye, Çorum Hakimiyet, Uðurludað'ýn Sesi, Kent Haber, Çorum Gazetesi ve Manþet Gazetesi gibi yerel gazete ve dergilerde yayýnlandý. Ulusal Basýnda ise Ortadoðu, Gölge Adam, Milliyet Müzik Magazin (Mýsralarýn Dili), Gülpýnar, Somuncu Baba gibi dergi ve gazetelerinde yayýnlanmýþtýr. Þair halen Çorum'da çýkan Aþkýn E Hali Edebiyat Dergisi yayýn danýþmaný ve yazarý olarak görev yapmaktadýr. Þiirden baþka öykü, deneme ve makaleleri de vardýr. Öykülerini Ahmet Burhan Fakýoðlu müstear adýyla yayýnlamaktadýr. Bazý yazýlarýnda da Edip Uðurludað ismini kullanmaktadýr. Prof. Dr. Suat Kýyak, Erdal Þahin ve Murat Bedirhan tarafýndan bestelenmiþ þiirleri vardýr. Erdal Þahin tarafýndan bestelenen "Bir Mecnun Olmuþum Seni Ararým" isimli þiiri TRT Repertuarýna girmiþtir. Amatör olarak musikiyle de ilgilenen þair, Eczacý Enver Leblebicioðlu'ndan nota ve ud dersleri almýþtýr. Yine Eczacý Enver Leblebicioðlu yönetimindeki Çorum TSO, TSM korosu üyesidir. Ud ve baðlama çalan þairin þarký ve türkü formatlarýnda amatör olarak besteleri de bulunmaktadýr. Halit Yýldýrým; evli ve iki çocuk babasýdýr. 7

8 8 Çorum da geçmiþ zaman Zeki Önsöz 1940'larda Çorum Bizim eve giden cadde, solda aþaðýda Paþa Hamamý,saðda Han,1960'lar Çorum Belediyesi, 1897'den 1979 yýlýna kadar olan zaman dilimi içinde çekilen bazý Çorum fotoðraflarýný ''Geçmiþ Zaman Hâlleri'' isimli bir albümde toplamýþ. Resimlere bakarken hafýzamda kalan birçok hâtýra, insan ve yer ile eski Çorum'da geçen çocukluðuma sanki rüyada yolculuk yaptým. Günümüz Çorum'unda dolaþarak bu rüyadan uyandým yýlýnda ailemle Bayburt'tan gelip Çorum'a yerleþtik. Çöplü Mahallesinde Çangara denilen semtte Fatmabacý Sokaðýnda, bahçesinde büyük bir dut aðacý olan, iki katlý bir evde oturduk. Alt katta bir odayý, mutfak ve oturma odasý olarak kullanýrdýk. Bu odada bir divan, masa ve sandalyeler vardý. Kýþ günleri annemin üstünde yemek piþirdiði kuzine bir soba etrafýnda toplanýrdýk. Yerde hasýrýn üzerine serilmiþ bir Bayburt kilimimiz vardý. Yiyecekler tel dolapta saklanýrdý. Yaz günleri gaz ocaðýnda piþen yemekleri aþaðýdaki terasta yerdik. Alt katta ikinci oda, depo vazifesi görürdü. Burada evin kýþlýk kömür ve odunu dururdu. Ahþap bir merdivenle çýkýlan üst katta iki yatak odasý vardý. Yataklar yüklükten alýnýr ve yere serilirdi. Semtimizde herkesin evi ve evlerdeki eþyalar birbirine benzerdi. Evlerin dýþ cephe duvarlarý aðaç ve dolgu ile yapýlýr, üstüne kalýn alçý sürülürdü. Odalarýn içi kireçle boyanýrdý. Çatýlar kiremitle örtülürdü. Konaklar ise ayný sistemde çok odalý, 2-3 katlý, cumbalý evlerdi. Evlerde elektrik vardý. Herkes evinin suyunu, 1940'larda Çorum bakýr helkelerle mahallenin çeþmesinden getirirdi. Evlerde yýkanma için bir yer olmakla birlikte, temizlenmek için kadýnlar ve erkekler hamama ayrý giderdi. Bizim evimize yakýn olan Paþa Hamamý idi. Erkek çocuklar biraz serpilince, kadýnlar hamamýna alýnmazdý Yardýmlaþma, komþuluk önemliydi. Kadýnlar sonbaharda kýþ için eriþte keser, etlik hazýrlardý. Salça, turþu, tarhana ve pekmez yapýlýrdý. Kadýnlar ev iþlerini bitirdikten sonra kapý önünde oturur, el iþlerini yapar, sohbet eder, çocuklarý gözetlerdi. Kimsenin evine elektrikli ev aletleri girmemiþti. Buzdolabý, çamaþýr, bulaþýk makinesi, radyo ve televizyonu daha tanýmýyorduk. Sinema en birinci halk eðlencesi idi. Yerli veya yabancý film kahramanlarý, onlarýn konuþmalarý, þarkýlarý hemen herkesin dilinde olurdu. Mahalledeki türbe ''Bun Dede'' ve Çorum'da en fazla sevdiðim yer, Peygamber Efendimizin Pehlivaný Kerep Gazi'nin Türbesi'nin bulunduðu Hýdýrlýk, her vesileyle ziyaret edilirdi. Ramazanlarda teravih namazlarýnda Ulu Cami'de biz çocuklar arka saflarda kýkýrdayarak namaz kýlsak bile büyüklerimiz hoþ görülü davranýrdý. Tarihi Belediye Binasý'nýn saat kulesine bakan kýsmýndan giriþte iki oda eski il halk kütüphanesi idi. Oradaki kütüphane memuru Eþref Hoca, okuma salonunda gürültü yaptýrmaz, okuyacaðýmýz kitaplarý seçmemize yardýmcý olurdu. Burasý ve daha sonra lise yakýnlarýnda yapýlan yeni kütüphane benim neslimin çocuklarýnýn kitap okuma alýþkanlýðý kazanmasýnda ve bilgiye Ýstiklal ilkokulu ve Ulu Camii önündeki cadde,1960'lar ulaþmasýnda önemli rol üstlenmiþtir. Biz çocuklar, sokaklarýn hâkimi idik. Okul yoksa sabahtan akþama kadar dýþarýda oynardýk. Þimdiki çocuklarýn sahip olduðu oyuncaklarýmýz yoktu. Topaç, deþenek, aþýk, gazoz kapaðý en gözde oyuncaklarýmýzdý. Hele bir otomobil lastiðinin en sert iç kýsmý ise çember olarak çok havalý bir oyuncaktý. Mahallede bisikleti olan çocuk yoktu. Ama bisikletimiz yok diye üzülmek aklýmýza gelmez, ailelerimizden böyle bir þeyi istemeyi düþünemezdik bile. Ancak bayramlarda kiralýk bisiklete binerdik. Bayram yeri, þimdi Saat Kulesi'nin karþýsýnda olan parkýn bulunduðu yerdi. Elle sallanan, 'mahvel' denilen büyük bir salýncaða binmek bizi mutlu ederdi. Kýþ günleri Devane Meydaný'nýnda, Devane Camii ve çeþmelerin önünde kaz dövüþlerini seyrederdik. Dövüþçü kazlar arkalarýnda sürüleri ile kýzgýn sesler çýkararak meydana gelirdi. Sahipleri dövüþçü kazlara isimler verirdi. Medeni isimli kaz, Songullu isimli kazý meydandan kaçýrarak yenmiþti. Biz çocuklar büyüklerin bu kaz dövüþtürme merakýný anlamaz, kazlara verdikleri isimleri komik bulurduk. Yenik kazý bir insan gibi uyaran ''Songullu kaç! Medeni geliyor!'' diyen bir seyircinin cümlesi bizi yýllarca güldürmüþtü. Güvercin besleyip yetiþtirenler bize daha sevimli gelirdi. Komþumuz Cinon'un Bahattin Amca, hep güvercinleri ile uðraþýrdý. Gözü hep gökyüzünde, güvercinlerin havada takla atýþlarýný zevkle seyrederdi. Lale'den güvercinlere bir zarar gelecek diye korkardý. Lale, ailemizin bir ferdi gibi sevdiðimiz beyaz tüylü kedimizdi. Mahallenin çocuklarý baharda bir çalýnýn dikenlerine baharýn müjdecisi çiðdem çiçeklerini takar, grup 1960'lar Hýdýrlýk halinde her evin kapýsý önünde ''Çiðdem çiðdem çiçeði, alaca bulaca saçaðý '' diye bir tekerlemeyi þarký gibi söylerdik. Her evden bize bulgur, yað veya kýyma verilirdi. Sonra bir teyze verilenleri piþirirdi. Mahallemizin ortasýna kurulan bir çocuk sofrasýnda hazýrlanan etli bulgur pilavýný yerdik. Hele arkasýndan bir teyze un helvasý piþirip ikram ederse havalara uçardýk. Böyle güzel baharý karþýlama þölenini hiçbir yerde görmedim. Hýdýrellez günleri öðretmenlerimiz bizi mesire yerine götürürdü. Burada çuval yarýþý,halat çekme, aðýzda kaþýkla yumurta taþýma yarýþlarý yapýlýrdý. Çorumlular yazla birlikte hafta sonlarýnda þehrin yakýnýndaki baðlarýna giderdi. Çocuklar, yüzme havuzu olmayan þehirde bað, bahçe sulamak için kullanýlan havuzlarda serinlerdi. Yaz tatilinde çocuklar aile harçlýklarýný kazanmak için gazete, simit, su, nane þekeri sakýz satma gibi iþler yaparlar veya bir ustanýn yanýnda çýrak olarak çalýþýrlardý. Grupça oynadýðýmýz uzun eþek, çelik çomak, çanak çömlek patladý, birdirbir, dalya gibi oyunlardan baþka Cangara Meydaný'nda yakan top oynardýk. Bu oyun için uygun topumuz yoktu. Bunu da kendimiz hazýrlardýk. Bir bezin içine doldurulan toprak bir top þekli verildikten sonra dikilirdi. Bu top elbette deðdiði yeri yakardý. Bu gibi oyunlardan baþka kendi yaratýcý düþüncemizle bulduðumuz oyunlar da vardý. Ýçine çer çöp koyduðumuz bir kaðýdý, güzelce paket yapar, yola koyar ve saklanýrdýk. Yoldan geçen biri merak edip bunu eline alýnca saklandýðýmýz yerden çýkar ve önemli bir þey Dikiciler esnafý arastasýnda çay ikramý,sað baþta ayakta birinci aðabeyim Muammer Önsöz, 1956 buldum diye paketi açana güler ve kaçardýk.bir defasýnda böyle hazýrladýðýmýz bir paketi mahallemizde biz çocuklarýn saygýyla çekindiði Kürt Tevfik Amca bulmuþtu. Ýçine bakýnca oyunu anladý. Bize 'ortaya çýkýn' diye baðýrdý. Saklandýðýmýz yerlerden çýkýp, süklüm püklüm yanýna gittik. 'Bir daha böyle oyun yapmayýn, insanlarý kandýrmayýn' diye bizi azarladý. Ýtiraz ne haddimize idi. Baþýmýzý öne doðru saygýyla sallayýp oradan kaçtýk. En fazla hoþumuza giden ve bizi 'Kürt Tevfik' heye-

9 9 Çorum da geçmiþ zaman Ýstiklal Ýlkokulu,1950'ler canlandýran bir oyun da kapý tokmaklarýný vurmak veya kapý zillerini çalýp kaçmaktý. Bir defasýnda, kardeþim Cengiz'le koca þehirde baþka ev kalmamýþ gibi, Þahinci'nin gazete satýcýsý Kara Lütfü'nün evinin kapý zilini çaldýk. O, iri yarý, esmer, uzun boylu idi. Asker traþý kesilmiþ kýsa, kapkara saçlarý ve bütün alnýný kaplayan gür kaþlarý vardý. Madenî, tok sesi ile gazete satarken ''Gasteciiii'' diye baðýrýrdý. Biz zili çalar çalmaz kapýyý açtý. Meðer adam, masaldaki dev gibi kapýnýn arkasýndaymýþ. Ve tacizi anlayýnca bizi kovalamaya baþladý. Ýki kardeþ korkudan müthiþ bir yarýþ çýkardýk. Lütfü bizi yakalayamadý. Belki yalnýz korkutmak istedi. Ama o koþuyu aradan geçen yarým yüzyýla raðmen hâlâ unutamam. Lütfü ile daha sonra meslektaþ oldum. Ben de gazete satarken sesimi kalýnlaþtýrýp onun gibi 'Gasteciiii' diye baðýrmaya çalýþýrdým. Ama ondan evinin kapý zilini çalýp kaçan çocuk olduðumu anlayacak diye çekinirdim. Geçenlerde gazetede okuduðum bir haber bana çocukluðumun bu olayýný hatýrlatmýþtý. Adana'da çocuklar bizim gibi bir evin kapýsýný çalýp kaçmýþlar. Fakat adam silahýný alýp çocuklarý kovalamýþ. Birini öldürüp, diðerini aðýr yaralamýþ. Çocuklarýn yaptýðý masum bir oyuna böyle canavarca cevap veren bu adamý görünce, biz þanslý imiþiz, diye düþünmüþtüm. Mahallemizde yýkýlan eski evler ve yerine kondurulan beton binalar,temmuz 2009 Mahallemizde artýk kullanýlmayan çeþme, Temmuz,2009 Solda Ýstiklal Ýlkokulu arka duvarýna bitiþik yapýlan satýþ maðazasý ve karþýda tarihi Ulu Camii,Temmuz 2009 *** Çorum'da ilkokulu bitirdikten sonra öðretmen okulunu ve yüksek okulu Ankara'da yatýlý okudum. Yaz tatillerinde hep Çorum'a ailemin yanýna geldim. Hayata atýldýktan sonra yurt içinde ve dýþýnda mesleðimi yaparken de Çorum'la irtibatým hiç kesilmedi. Ailemizin diðer üyeleri Çorum'un yeni semtlerinde yaþýyor. Annem, babam ve aðabeyim Çorum Ulu mezarlýðýnda yatýyor. Bu yýlýn haziran ayýnýn son günlerinde yeðenim Murat Sakýnmaz'ýn düðünü nedeniyle bütün aile Çorum'da toplandýk. Kardeþim Cengiz'le geçmiþ zamaný özlemle yâd ettik. Çocukluðumuzun geçtiði sokaklarý dolaþtýk. Çorum'un nasýl deðiþtiðini gördük. Çorum'un etrafýndaki baðlar yok olmuþ. Buralara yeni mahalleler kurulmuþ, yeni caddeler açýlmýþ. Çorum'un merkezindeki tek ana yol ''Gazi Caddesi'ne''büyük bir trafik yükü binmiþ. Azap Ahmet Sokaðýndaki eski Doðum Evi binasý yerine yapýlan Kültür Merkezi, sütunlarý ve yüzlerce merdiveniyle 'zigurat' gibi yapý olmuþ. O eski yapýnýn neden yýkýldýðýný, yeni yapýda bir kültür merkezinde o merdiven ve sütunlarýn iþlevinin ne olduðunu anlayamadým. Kâtipler Konaðý'nýn aslýna uygun restore edilip bir lokanta olarak kullanýlmasý ve burada Çorum mutfaðýnýn yemeklerinin sunulmasý güzel olmuþ. Çorum'un temeli olan 'Eski Çorum' acýmasýzca tahrip edilmiþ. Oturduðumuz mahalledeki bazý eski evler, konaklar yýkýlmýþ, yerlerine çok katlý betonarme yapýlar kondurulmuþ. Bizim oturduðumuz ev de bu furyadan nasibini almýþ. Evin bahçesi yandaki evin bahçesi ile birleþtirilip üstüne çirkin bir beton yapý kondurulmuþ. Mahallenin en büyük konaðý, ''Kadifelerin Konak'' metruk bir halde. Yýkýlmayý veya yakýlmayý bekliyor. Mahallemizdeki evliya ''Bun Dede'' türbesi de betonarme olarak, çevresiyle uyumsuz bir þekilde yeniden yapýlmýþ. Çorum'un simgesi saat kulesinin yaný baþýndaki tarihi meslek arastalarý da yýkýlacakmýþ. Saraçlarbaþý Kahvesi'nde sohbet ettiðimiz insanlar Ahi geleneðini yaþatan bu arastalarýn yýkýlmasý ile bu arastalarda yaþatýlan geleneksel sanatlarýmýzýn da yok olacaðýný ifade ettiler yýlýnda mezun olduðumuz tarihi Ýstiklâl Ýlkokulu binasý restore edilmiþ. Ama duvarýna bitiþik beton yýðýný bir satýþ maðazasý yapýlmýþ. Ýstiklâl Ýlkokulu binasý ve tarihi Ulu Camii ile uyumlu olmayan bu yapýya bu dar sokakta bir satýþ maðazasý açma izni nasýl verilmiþ? Yalnýz bu yapý deðil, eski konak ve evlerin bulunduðu sokaklarda buna benzer yapýlara izin verilmiþ. Güzel bir bahçede biten yabancý ayrýk otlarý gibi beton yapýlar ahengi bozmuþ. Bu durumlarý bir imar faaliyeti olarak görmek ve anlamak mümkün deðil. Çorum'da ve diðer tarihi Anadolu þehirlerimizin eski kýsýmlarý bütün ileri ülkelerde olduðu gibi neden korumaya alýnmadý? Bu ülkelerde eski þehirlerin bir santimine bile dokunulamaz. Bu ülkeler, eski eserlerini korumakla kendi milli kültürlerinin o topraklar üzerinde devamlýlýðýný göstermek isterler. Kültürün özelliði, devam ederek deðiþmek, deðiþerek devam etmesidir. Yok edilen bir kültür devam edemez. Milli kültüre deðer veren ülkelerde yeni nesiller tanýdýk bir dünya ve kültür içinde yetiþtirilir. Savaþta yerle bir edilen Avrupa þehirleri bile eski haline getirilirken, biz de eline kazmayý alan istediði yeri yýkýyor. Neden biz Türkler kendi kültür geçmiþimizi ellerimizle yok ediyor, þehirlerimizi kurallarý, standartlarý belirlenmemiþ tutarsýz, uyumsuz, düzensiz, zevksiz, iþlevsiz, kaba yapýlarlarla dolduruyoruz? 'Geçmiþ Zaman Halleri' isimli fotoðraf albümüne bakarken içinde, ''Biz'' olan eski Çorum'da yolculuk yaptým yýl öncesinin resimlerine baktýktan sonra bugünün Çorum sokaklarýný gezmek, geçmiþimizin yok edildiðini görmek, içimi hüzünle doldurdu. Bu günkü Türk toplumunun en büyük meselesinin geçmiþimize nerede ve nasýl baðlanacaðýný bilmemek olduðunu Çorum'da bir kere daha gördüm. Bu kültür buhraný, bu kafa karýþýklýðý sona ermeden, hayatýmýza ve eserlerimize sahip çýkmadan, geleceðimizi geçmiþimizin üzerine kurmadan, kýsaca biz, biz olmadan huzuru bulamayýz. Çaðdaþ ve ileri olmanýn yolu kendi deðerlerimizi korumak ve geliþtirmekten geçer. Saraçlarbaþý Kahvesi,Temmuz 2009

10 10 Denizli den bir konk onuk yazary Kemal Yalçýn azar Abdulkadir OZULU Geçtiðimiz Pazar günü Denizli'den gelen bir konuðum oldu. Felsefe Öðretmeni imiþ. Almanya'da Türkçe Öðretmenliði yapmaktaymýþ ihtilalinde yazdýðý yazýlar yüzünden takibe alýndýðýný öðrenince kaçmýþ Almanya'ya. 13 yýl dönememiþ Türkiye'ye. Ana baba ve yurt hasreti çekmiþ. Gurbet; toyluðu, hamlýðý, hoyratlýðý, dizginsiz heyecanlarý almýþ koymuþ ocaðýna ýlýtmýþ, ýsýtmýþ, kaynatmýþ Kaptan kaba süzmüþ Önce kendini tanýmýþ, kendini tanýdýkça insana, insanlýða daha bir yakýn bulmuþ kendini. Gözü bir baþka görür olmuþ dünyayý. Bir baþka duyar olmuþ insan sevgisini yüreði. Ne yad kalmýþ, ne yaban. Hesaplaþma bitmemiþ içinde Çevresinde hep hasret çeken, çileli insanlar olmuþ. Kimi sakýncalý, kimi canýndan kaygýlý Birlikte oturup dokumaya baþlamýþlar hasret yýllarýný motif motif. Kimi resim yapmýþ, kimi yazý. Ýçlerini boþaltmýþlar satýr satýr, dize dize. Konuðum Kemal Yalçýn Almanya'da, Çorum'a çocuk yaþta enterne gelen Cornelius Bichof'la tanýþmýþ. Ýkinci Dünya Savaþý yýllarýnda Çorum'da kalan Bichof'un Çorum anýlarýný dinlemiþ. Bunu yazmalýyým diyerek tutmuþ Çorum'un yolunu. Bulmuþ Hakimiyet Gazetesini. Aldý getirdi Recep Mebet. "Hocam size bir misafir getirdim" diyerek. Pazar günü ikindi öncesi evdeyim. Çorum Ýmam Hatip Okulu mezunlarý günü için Çorum'a gelen yýldýr görüþmediðimiz pek çok arkadaþla beraber olduk öðleden önce. Geçmiþte kalmayan tatlý öðrencilik hatýralarý. Arkadaþlýk sevgileri, dostluk sýcaklýklarý ile yüreðim allak bullak olmuþ. Atýlmýþ papuk gibiyim. Dokunsalar yýkýlacaðým. Temmuz güneþi bedenlerimizi, geçen yýllar yüreðimizi harlamýþ. Yorgunluk sevgi yorgunluðu, sevinçle hüznün kucaklaþtýðý bir duygusallýk. Ýçimde bir coþku seli, dýþa vurumu, söze getirimi zor. Zaman zaman gelen vakitsiz konuklardan bizarým. Her gelen tanýmadýk misafirden bu yüzden biraz korkuyorum. "Siz Çorum tarihi ile ilgileniyormuþsunuz " Evet. "Þu konuda bilgi." Þu þu eserlere bakýn. Þunu þurada, bunu þurada bulursunuz. Diyorsunuz ama yetmiyor kapýnýza gelene "Elinizde yazýlý olanlarý rica etsem, bahsettiðiniz kaynaklarý da verseniz " Tut kelin perçeminden. Bilgi almaya deðil can almaya gelmiþ. Hem bilgi ver, hem de adamýn yapýp hazýrlayacaðýný hemen anýnda Alaattinin Lamba cini misali hazýrla takdim et Þükür konuðum Kemal Yalçýn böylesi can alanlardan deðil. Bildiðini paylaþan ve neyin isteneceðini, neyin istenmeyeceðini bilen biri. Can kurban böylesi, araþtýrma sevdalýsýna. Oturduk, konuþtuk. Konuþtukça birbirimizi daha iyi tanýdýk. Vaktimin darlýðýný, çok yorgun olduðumu ve arkadaþlarýmý uðurlamaya söz verdiðimi söyledim Kemal Yalçýn'a. Anlayýþla karþýladý. Pazartesi günü saat 11'de buluþmak kararýyla kalktýk. Kendi sokaðýmýzdan baþlayarak enterne Almanlarýn kaldýklarý birkaç evin yerini gösterdim. Fotoðrafladý. Bilgi aldý. Ertesi gün beraberliðimizde çantasýndan bir kitap çýkarttý. "Emanet Çeyiz- Mübadele Ýnsanlarý" baþlýklý yazdýðý bir roman Abdi Ýpekçi Dostluk ve Barýþ Özel Ödülü, 1998 Kültür bakanlýðý Roman Baþarý Ödülü ve 1999 Türkiye- Yunanistan Dostluk ve Barýþ Ödülü'ne layýk bulunmuþ bir eser. Ýmzaladý verdi. En kýsa zamanda okuyacaðýmý söyledim. Teþekkür ettim. Ýkinci dünya savaþý yýllarýnda Çorumlularýn yaþantýsýndan, o yýllarýn Çorum'undan anlattým bildiklerimi. Kemal Yalçýn Çorum'dan baþka Kýrþehir ve Yozgat'ta da kalmýþ enterne Almanlar. Onlarý da arayýp soracak Kemal Yalçýn. Çorum hakkýnda yaptýðým çalýþmalardan birkaç kitapla mukabelede bulundum. Vedalaþtýk. "Emanet Çeyiz" Uður Dündar'ýn Arena Programý ile ekrana da taþýnmýþtý. Kitabý okumaya baþlayýnca daha iyi anýmsadým Türk -Yunan mübadelesinde Yunanistan'a giden Denizlili Rum komþulardan bir aile Müslüman komþularýna bir çeyiz sandýðý býrakýrlar. "Dönersek alýrýz, dönmezsek verirsiniz bir münasibine" diyerek. Denizlili Hacý dede saklar yýllar yýlý çeyiz sandýðýný. Sonunda oðluna emanet eder bu komþu sandýðýný. Veremez kimselere "ahlý çeyizdir, kimseye hayýr getirmez, sahibine teslim edilmeli" diyerek. Oðul saklar çocukluk arkadaþý olan Rum kýzýnýn çeyizlerini. Gelmez çocukluk arkadaþý. Yýllar durmaz ki genci koca kocayý toprak eder. Yaþlanýr. O da oðluna "Ya bul þu çeyizin sahiplerini, ya da buluncaya kadar sakla" diye vasiyet eder oðluna. Son emanetçi Oðul, kitabýn yazarý Kemal Yalçýn. Üç hafta Yunanistan'da köy köy kasaba kasaba gezer. Türkiye'den mübadele olmuþ Rumlarý arar bulur, konuþur. Selam gönderirler Anadolu'da kalan evlerine, çeþmelerine, Müslüman komþularýna. Köy pýnarlarýndan su getir bize, Nevþehir'den üzüm, Denizli'den erik, kiraz Anlatýrlar yol, yurt, göç hikâyelerini Aradýðý çeyiz sahiplerini bulamaz. Türkiye'ye döner. Bu defa da Yunanistan'dan gelen Türklerle konuþmak üzere yollara düþer. Denizli, Tokat, Amasya, Sivas, Samsun, Giresun, Rize'yi dolaþýr ve arar bulur, muhacir gelenleri Bu defa sanki gidenlerin dönüþ hikayesidir dinledikleri. Ayný acýlar, ayný ayrýlýklar. Sadece kahramanlarýn adlarý farklý. Aleksandr deðil Aliekber, Sofya deðil de Safiye. Yorgo deðil de Yakup anlatmakta mübadeleyi, muhacereti. Kitap, ikinci bir defa Yunanistan yolculuðu ve çeyiz sahiplerinin bulunup torunlarý eline ulaþtýrýlmasýyla tamamlanmýþ. Mükemmel bir final sahnesi insanlýk adýna. Her bir satýrda bir hatýra kývýlcýmý, her bir sayfada hatýralarýn yüreklerde yaktýðý bir külhan sýcaklýðý. Ýnsan ve öfke. Ýnsan ve dil. Ýnsan ve yurt. Savaþlarýn, kavgalarýn kabaran sularý durulunca geride býraktýðý acýlar, yokluklar, yoksulluklar ve kayýplar kayýplar Kemal Yalçýn kadar iþlek ve usta bir kalem sahibi olmadýðým gibi, onun gezip gördüðü kadar bir görgüye de sahip deðilim. Kemal Yalçýn'ýn sahip olduðu zengin coðrafya sözlüðüne de sahip deðilim. Çektiði yolculuklarý da göze alamam. Yüreðim de bilmem bu kadar acý dinlemeye dayanabilir mi? Zevkle okudum baþtan sona, çoðu sayfalarda yüreðim burkularak. Emanet Çeyiz'i okurken nedendir bilmiyorum, Homeros'un Ýlyada'sýný okuyormuþum gibi bir his kapladý içimi. Tarih, çað, devir dönem farklý olsa da insan hep ayný. Konu baþtan sona insanlýk maceralarý, doða sevgisi, doðumlar, ölümler, savaþlar, yangýnlar, hastalýklar, yollar, göçler ve ayrýlýklar, hasretler Yaþayanlarýn aðzýndan aynen aktarýlýnca roman boyutlarýna sýðmamýþ yürümüþ ötelere destan olmuþ. Bin bir söz ipliði, bin bir yürekte eðirilip, bükülmüþ, ilmek ilmek dokunmuþ eriþi ardýcýyla. Destana yürümüþ Emanet Çeyiz romaný. Geleceðe çeyiz olmuþ yazýlan barýþ çaðrýlarý. Her insana, her eve, her düvele huzur ve ferahlýk katacak cinsten. Kutluyorum Kemal Yalçýn'ý. Ýnsan, yýllarca kendisiyle bütünleþen düþünceleri, ideallerini, sevgilerini, acýlarýný velhasýl kiþilik kimliðini örgüleyen her ne varsa içinden söküp atmasý gerekenlerin hepsini birden deðiþtirmeye de yetkinleþtirmeye de kolay varamýyor. Kiþinin, insanlýðýn ahlakta erdemde geliþimi de zaman istiyor, eðitim, emek ve imkânlar istiyor. Taþ, beton maddi duvarlar çabucak yýkýlýyor. Lakin alýþkanlýklar, yanlýþ zevkler, kendi kendimize yarattýðýmýz korkular, yanlýþ uygulamalar kolay kolay terk edilemiyor. Bu yönden Kemal Yalçýn ile karþýtlýklarýmýz bulunabilir. Lakin "insan sevgisi" konusunda birbirimizden farkýmýz olmadýðý kesin. Kemal Yalçýn'ýn Enterne Almanlar konusunda da iyi bir eser ortaya koyacaðýna inanýyor ve baþarýlar diliyorum.

11 29. Hitit Fuar ve Festivali yapýldý Uluslararasý Hitit Fuar ve Festivali, düzenlenen renkli programlarla gerçekleþtirildi. 5 gün süren festival, beðeniyle karþýlandý. Ýmam Hatipliler den BÜYÜK BULUÞMA Çorum Ýmam Hatip Lisesi Mezun ve Mensuplarý Platformu tarafýndan geleneksel olarak düzenlenen 'Hasrete Veda Keþkek Günü' okul bahçesinde gerçekleþtirildi. Çorumlu nun konser coþkusu Sorkoðlan da ilk þenlik heyecaný Çorum'un Mecitözü ilçesine baðlý Sorkoðlan Köyü'nde bu yýl ilki düzenlenen Sorkoðlan Köyü Kýrklar Þenliði gerçekleþtirildi. 29. Uluslararasý Hitit Fuar ve Festivali kapsamýnda düzenlenen Ferhat Göçer, Serap Sapaz, Gökhan Ertek ve Celalettin Kurtoðlu konseri yoðun ilgi gördü. Konser ve Sema bir arada Yazarlarýmýzdan imza günü Gazetemiz Hakimiyet'in köþe yazarlarý, Çorum Sanayi ve Ticaret Fuarý'nda açýlan hakimiyet standýnda okurlarý ve Çorumlular ile buluþtu. 29. Uluslararasý Hitit Fuar ve Festivali etkinlikleri kapsamýnda Destarensemble Klasik Türk Müziði Gösteri Sanatlarý Topluluðu, Devlet Tiyatro Salonunda bir konser verdi. Konserin ikinci bölümünde yer alan sema gösterisi beðeniyle izlendi. Aþýklar coþtu coþturdu 29. Uluslararasý Hitit Fuar ve Festivali kapsamýnda düzenlenen Âþýklar Þöleni, Âþýk Mahsuni Þerif Parký'nda gerçekleþtirildi. Çetmi de þenlik coþkusu Çorum'un Kargý ilçesine baðlý Çetmi Köyü'nde bu yýl 11.'si düzenlenen Akkaya Güreþ ve Yayla Þenlikleri gerçekleþtirildi.

12 12 Aðustos 2009 Sayý: 59 web : hale@corumhakimiyet.net Erdoðan Oruç'un eserleri Ressamlar Çorum'da buluþtu karikatür severlerle buluþtu Gazetemiz Hakimiyet'in mizah sayfasý 'Leblebi Keyfi'nin editörü karikatürist Erdoðan Oruç'un, festival etkinlikleri kapsamýnda açýlan karikatür sergisi büyük beðeni topladý. Çorum Belediyesi'nin organize ettiði ve Türkiye'nin ünlü ressamlarýnýn yer aldýðý 'Ressamlar Buluþmasý' Temmuz tarihleri arasýnda Çorum'da gerçekleþtirildi. Etkinlik kapsamýnda Çorum'un tarihi ve doðal güzelliklerini gezen ressamlar Çorum'u resmettiler. Çorum Fotoðraflarý na tam not Kösedað da Çorum GÖLGE yle GÖLGE coþtu þenlik coþkusu Hitit Fotoðraf ve Sinema Amatörleri Derneði'nin 'Çorum Fotoðraflarý' sergisi, 29. Hitit Fuar ve Festivali etkinlikleri kapsamýnda, Devlet Güzel Sanatlar Galerisinde açýldý. Çalyayla Köyü Yardýmlaþma ve Dayanýþma Derneði tarafýndan organize edilen 3. Kösedað Yayla Þenlikleri, Çatak Mesire Alaný kayak pisti civarýnda gerçekleþti. Radyo 7'nin baþarýlý program sunucularýndan Gölge, Devlet Tiyatro Salonunda gerçekleþtirilen gösteriyle Çorumlu hayranlarýyla buluþtu. Çorum resimleri görücüye çýktý Mecitözü nden Nasrettin Oðlu sanat esintisi Seyfettin beðenildi 29. Uluslararasý Hitit Fuar ve Festivali çerçevesinde 'Nasrettin Oðlu Seyfettin' adlý bir çocuk oyunu sahnelendi. Mecitözü ilçesinde eðitim ve öðretim veren Kýz Yatýlý Ýlköðretim Bölge Okulu öðrencilerinin, öðretmenleri Selviye Ergül ile birlikte yaptýklarý resimler Devlet Güzel Sanatlar Galerisinde açýlan sergide sanatseverlerin beðenisine sunuldu. 'Ressamlar buluþmasý' programý kapsamýnda Çorum'a gelen 15 ressamýn yaptýðý Çorum resimleri, Velipaþa Konaðý'nda açýlan sergiyle sanatseverlerin beðenisine sunuldu. KOORDÝNATÖR Gülesin AÐBAL ÖYTAÞ (Önder Basýn Yayýn A. Þ) Adýna Sahibi Yön. Kur. Bþk. Kemal MESCÝ Genel Yayýn Yönetmeni Þevket ERZEN Yazý Ýþleri Müdürü Mustafa DEMÝRER YAYIN KURULU Abdulkadir Ozulu, Ethem Erkoç, Sümeyra Çaðdaþ, Mevlüt Uyanýk, Kâzým Alkan, Mehmet Aydýnkal, Hasan Kahraman, Meryem Uyanýk. ADRES: Gazi Cad. Hamoðlu Ýþhaný No: 3/109 (Posta Kodu ) hale@corumhakimiyet.net TELEFONLARIMIZ (pbx) (pbx) (pbx) (pbx) (Fax)