KENT ORMANCILIĞI PROF. DR. ĠBRAHĠM TURNA (KENTSEL ALANLARIN BĠTKĠLENDĠRĠLMESĠ) KTÜ ORMAN FAKÜLTESĠ 2012 TRABZON

Transkript

1 KENT ORMANCILIĞI (KENTSEL ALANLARIN BĠTKĠLENDĠRĠLMESĠ) PROF. DR. ĠBRAHĠM TURNA KTÜ ORMAN FAKÜLTESĠ 2012 TRABZON

2 KENTSEL ALANLARIN BİTKİLENDİRİLMESİ

3 GĠRĠġ Dünyada yaşanan değişim ve gelişim süreci ile ülkemizdeki ekonomik ve sosyal gelişmeler insanımızın kentsel yeşil alanlardan beklentilerini değiştirmiş ve çeşitlendirmiştir. Günümüzde toplumun bu taleplerdeki değişimine paralel olarak çok çeşitli yeşillendirme çalışmaları yapılmaya başlanmıştır. Ancak bu çalışmaların yapıldığı yeşil alanların ekolojik, ekonomik ve sosyal değerleri giderek daha da önemli hale gelmiştir. Ormancılık, genellikle kentsel alanların dışındaki doğal yeşil alanlar içerisindeki alanlarda gerçekleştirilmektedir. Ormanlık alanlardaki ormancılık faaliyetlerinde odun dışında çok çeşitli fonksiyonlar da dikkate alınmaktadır. Bunlardan birisi de rekreasyon amacı yani estetiklik olup kırsal peyzaj olarak da isimlendirilmektedir. Kırsal peyzajın gün geçtikçe artan önemine karşılık, kentsel alanlardaki artan hava kirliliği, iklim değişikliği ve şehirleşme baskısı, gibi özellikler nedeniyle kent içi ve çevresindeki yeşil alanlar bozulmakta yada yok edilmektedir. Dolayısıyla kentsel alanlar içerisindeki yeşil alanların önemi dikkat çekici bir şekilde giderek artmaktadır. Son yıllarda Sürdürülebilir Orman Yönetimi ni hedefleyen uluslar arası ormancılık sürecinde de ormanların ekolojik, ekonomik ve sosyal işlevlerini dengelemek ve geliştirmek için yoğun çaba sarf edilmekte, yeşil alanların devamlılığı üzerinde durulmaktadır.

4 Dünyanın çok büyük bir bölümünde kentleģme oranı artmakta ve halkın büyük bir kısmı kentlerde yada kasabalarda yaģamaktadır. Bu durum kentlerde yeģil alanlar üzerine olan baskıyı artırmaktadır yılında dünya nüfusunun yalnızca %9 u kentlerde yaģamını sürdürürken bu değer 1980 lerde %40 a, 2000 yılında %50 ye çıkmıģtır yılında da %60 olması düģünülmektedir. GeliĢmiĢ ülkelerde nüfusun %80-90 ı kentlerde yaģarken, geri kalmıģ ülkelerde yalnızca %20 dir. Bu değer Avrupa birliği ülkelerinde ise yaklaģık %85 oranındadır. Kent halkının 15 dakika içerisinde ulaģabileceği yeģil alan miktarı ortalaması ise sadece %7 dir. Zira Brüksel (Belçika), Kopenhag (Hollanda), Glasgov, Madrid, Milano ve Paris gibi kentlerde halk 15 dakika içerisinde yeģil alanlara yürüyerek ulaģabilmektedir. Benzer Ģekilde Prag ve Zürih de halkın %90 ı, Sofya da %85 i, Bratislava da %63 ü, Venedik te %90 ı ve Kiev de %47 si yeģil alanlara ulaģabilmektedir. Bu durum Avrupa kentlerinin büyük bir kısmında %50 nin üzerindedir.

5 GeliĢmiĢ ülkelerde kentsel yeģil alanlar (Münih, Tokyo, Montreal ve Pekin)

6 Avrupa kentlerindeki yeģil alanlar üzerinde yapılan bir araģtırmaya göre de yeģil alan miktarları ile kentler arasında önemli farklılıkların olduğu belirlenmiģtir. Avrupa da yeģil alanların kapladığı alanlar bazı kentlerde %5 iken, bazı kentlerde %60 lara kadar çıkmaktadır. Avrupa kentlerinde yeģil alan miktarı ortalama %30 civarındadır. KiĢi baģına düģen yeģil alan miktarları m 2 arasında değiģmektedir. Büyük oranlı bu farklılığın ana nedeni kentlerdeki yeģil alan miktarlarının birbirinden önemli farklılıklar göstermesinden kaynaklanmaktadır. Örnek olarak Ġspanya nın Madrid kentinin %5 i yeģil alanlarla kaplı iken Slovenya nın Bratislava kentinin %60 ı yeģil alandır. Benzer Ģekilde kent alanlarının oranı Ġngiltere de yaklaģık %15, Belçika da %9, Atina (Yunanistan) da %4, BudapeĢte (Macaristan) de %53, Hollanda da ise %19-22 (228 m 2 /kiģi) arasında değiģim gösterdiği anlaģılmaktadır (Konijnendijk, 2003).

7 Ülkemizin demografik yapısına bakıldığında nüfus sayımlarına göre Ģehir nüfusunun %38 den %65 e çıktığı, yine nüfusumuzun %44 ünün il merkezlerinde, ilçe ve beldelerdekilerle birlikte %70 lere çıktığı anlaģılmaktadır yılında nüfusun %60 olan Ģehir nüfusu 2000 yılında %65 e çıkmıģtır. Bu değerin 2025 yılında %89 e çıkması beklenmektedir (AtmıĢ vd. 2007, AtmıĢ 2004). Örneğin Trabzon da kentsel nüfusun oranı 1960 da %42 iken 2000 yılında %50 olduğu belirtilmektedir. Hızlı nüfus artıģına paralel olarak hızlı, düzensiz ve plansız kentleģmenin ortaya çıkardığı sorunlar, diğer taraftan hava kirliliği, gürültü ve trafik gibi olumsuzluklar, insanların beden ve ruh sağlığını olumsuz yönde etkileyen faktörlerin baģında yer almıģtır. Sanayi toplumuna geçiģ sürecini yaģayan ülkemizde hızlı kentleģmenin sonucu çevre kirliliği artmakta, kiģi baģına düģen yeģil alan miktarı azalmakta, yeģile özlem artmaktadır. Bu durum her geçen gün artarak devam etmektedir. GeliĢmiĢ ülkelerde kiģi baģına düģen yeģil alan miktarı m 2 iken bu değer ülkemiz kentlerinde ortalama 1 9 m 2 arasında değiģmektedir. Dünya sağlık örgütünün yapmıģ olduğu bir araģtırmada sağlıklı bir toplum için kiģi baģına en az 9 m 2 yeģil alan düģmesi önerilmektedir.

8 Isparta kentindeki yeģil alan miktarları üzerine yapılan bir çalıģmada kiģi baģına düģen yeģil alan miktarı 2001 yılında 1.9 m 2 iken 2003 de 2.7 m 2, 2007 de 5.4 m 2 ve 2008 yılında ise 6.03 m 2 olarak tespit edilmiģtir (Yılmaz, Eraslan 2009). Bir baģka araģtırmada Isparta kenti için mevcut düzenlenmiģ açık yeģil alanlar (kent ve mahalle parkları, çocuk bahçeleri ve oyun alanları) ile yol, cadde, meydan ve mezarlık alanları yanı sıra düzenlenmemiģ veya potansiyel yeģil alanlarda dikkate alındığında kiģi baģına düģen yeģil alan miktarının en az 14.6 m 2 olduğu ileri sürülmektedir (Gül ve Küçük 2001). Kentsel açık yeģil alanlar dikkate alındığında kiģi baģına düģen yeģil alan miktarları Erzurum da 0.9, Erzincan da 4.25, Ġzmir de 2.6, Ankara da 8.27, Edirne de 0.7, Aydın da 0.34 ve Kars ta ise 1.02 m 2 /kiģi olarak belirlenmiģtir (Demircioğlu 2001). Bu rakamlara kamu kurumlarına ait yeģil alanlar (Üniversite, Askeri tesisler, vb.) dahil edildiğinde oranlar daha da yükselecektir. Kentlerimiz arasındaki farklılıkların bir nedeni de kent nüfusu ile ilgilidir. Nitekim ormanlık alan miktarı oldukça yüksek (%60) olan Ġstanbul ilinde kiģi baģına düģen yeģil alan miktarı ise 1.13 m 2 olarak hesaplanmıģtır. Zira kent ülke nüfusunun yaklaģık %15 inden fazlasını oluģturmakta olup hızlı nüfus artıģı ile birlikte yeģil alan miktarında azalmalar görülmektedir (Alparslan ve DönerbaĢ 2004).

9

10 Kentsel yeģil alanların çok çeģitli faydaları nedeniyle gittikçe artan duyarlılık söz konudur. Bunun bir sonucu olarak T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, kentlerimizde yaģayan insanlarımızın kent yaģamının stresinden uzak, doğayla iç içe yaģaması, orman gerçeğini yakından tanıması, doğal ortamlarda dinlenmesini sağlamak amacıyla ormanları kent insanının hizmetine sunmak amacıyla Her Ġlde Bir Kent Ormanı projesini uygulamaya koymuģtur. Bu projelerle toplum ihtiyaçlarından kaynaklanan kent ormancılığı kavramı, Ģehir plancılarının ve yönetiminin önemli bir unsuru haline gelmiģtir. Bunun dıģında kentsel yeģil alanlar üzerinde de büyük geliģmeler kaydedilmiģtir. Ülkemize bakıldığında kent içi ve çevresinde yer alan yeģil alanlar kentsel yaģam kalitesini artırmaktadır. Bilindiği gibi bu çeģit yeģil alanlar doğal ve genellikle yapay olarak tesis edilmektedir. Son dönemlerde kent çevresindeki yeģil kuģak ağaçlandırmaları adı altında yapılmıģ ormanlık alanlarda estetik, psikolojik ve ekolojik iģlevleri ile ekonomik öneminden ziyade kent insanına hizmet eder konuma getirilmeye çalıģılmaktadır yılında çıkarılan Ġmar yönetmeliğinde, özellikle ayrık nizam yapı alanlarındaki uygulamalarda, binanın oturduğu sahanın dıģında kalan alanın asgari %30 unun ağaç ve ağaççıklarla yeģillendirilmesi zorunluluğu getirilmiģtir. Benzer Ģekilde belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde kiģi baģına düģen yeģil alan miktarı ise 10 m 2 dir.

11 Kentler için güzellik, estetik, ferahlık ve canlılık meydana getiren kent ağaçları ve yeģil alanlar; kent insanı için sağlık, huzur, yaģama sevinci, mutluluk, tabiattan kopmama ve bir ölçüde de tabiatla iç içe yaģama demektir. Kent içi ve çevresindeki yeģil alanlar baģta kent ormanları olmak üzere kent insanının yeni akciğerleri olmaktadır (ġekil 1).

12 Tarihi süreçte kentleģmenin olduğu yerler ya yeģil alanlar içerisine kurulmuģlar yada bunların koruması altında tesis edilmiģlerdir. Doğası gereği yeģil alan (orman) olmayan yerleģim yerleri de, Ģehirlerin kurulması ile parkların, bahçelerin tesisi, Ģehir korulukları, mezarlıklar, vb. yeģil alanlar oluģturularak kentsel alanların oranı artırılmaya çalıģılmıģtır. Dolayısıyla kentsel alanların daha da yaģanabilir olması sağlanmaktadır. Gerçekten bugün Ģehirlere havadan yada uydudan bakıldığında adeta ağaçlar arasına yuvalanmıģ bir manzara oluģturduğunu görürüz. Fakat yerden bakıldığında görünüm daha farklıdır. YeĢil örtü bölük pörçük oraya buraya dağılmıģ bir görünüm arz eder; pek az kimse ise buraları yeģil alan olarak tanımlayabilecek konumdadır. Bu durum özellikle geliģmiģ ülke kentlerinde rahatlıkla görülebilmekte (ġekil 2), ülkemiz kentlerinde ise bu çeģit manzaralara çok az yada hiç rastlanılmamaktadır.

13 GeliĢmiĢ ülke kentlerinde kent içi yeģil alanlar (Pekin ve Münih)

14 kentsel yeģil alan kavramı ülkemiz kentlerinin birçoğunda söz konusu değildir. Zira ülkemiz Ģehir planlamacıları ve yerel yönetimler yeģil alan olgusunu yeni yeni kavramaya baģlamıģtır. yeģil Ģehircilik kavramı büyük halk topluluklarınca benimsenmeye baģlanmıģtır. Bunun bir sonucu olarak birçok kentte yerel yönetimler yeģil alan tesisi yoluna gitmekte, kent içi park-bahçe, yol ve konut çevrelerinde çok sayıda bitkilendirme çalıģmalarına devam etmektedir. Ancak çok büyük hatalar yapılmakta olup, bazı yerlerde yeģil alan için uygun veya yeterli alan bulmak imkânsız hale gelmiģtir (Resim 3).

15 1985 yılında çıkarılan imar yönetmeliğinde, özellikle ayrık nizam yapı alanlarındaki uygula malarda, binanın oturduğu sahanın dıģında kalan alanın asgari %30 unun ağaç ve ağaççıklarla yeģillendirilmesi zorunluluğu getirilmiģtir.

16 Kentler için güzellik, estetik, ferahlık ve canlılık meydana getiren kent ağaçları ve yeģil alanlar; kentli için sağlık, huzur, yaģama sevinci, mutluluk, tabiattan kopmama ve bir ölçüde de tabiatla iç içe yaģama demektir.

17 Kent Ormancılığının Tarihçesi Tarihsel süreçte hüküm süren birçok medeniyetler Anadolu toprakları üzerinde sayısız yerleģim merkezleri kurmuģlardır. Bu merkezlerin son yıl öncesine ait olanları halen Türkiye nin çeģitli bölgelerinde kalıntılar halinde görülebilmektedir. Eski çağlarda ağaçlar insan ve toplum hayatında; sembol olma, kutsallık, meyve, gölgeleme, barınma gibi yönleri ile ön plana çıkmıģtır. Ancak insan ve toplum hayatındaki geliģmelere paralel olarak ağaçların önemi ve değeri daha da artmıģ, görsel ve iģlevsel etkileri ağırlık kazanmıģtır. Ağaçların kentsel peyzajdaki görsel ve iģlevsel etkilerinin anlaģılması da esasen antik çağlar kadar eskilere dayanır. Mısır da milattan önce binlerce kilometre uzaklıklardan taģınan ağaçların kentlere dikildiği ve yine milattan önce Theophrastus ( M.Ö.) ve Pling (23-79) in ağaçların dikimi ve bakımı ile ilgili kapsamlı bilgiler verdiği tarihi yazıtlarda belirtilmektedir.

18 Tarihsel süreç içerisinde, yol ağaçlandırmalarının geliģimine bakacak olursak; yol ağaçlarının ilk kullanımı 15. yüzyıl Rönesans bahçeleri nde gerçekleģtirilmiģtir. 17. yüzyılda yol ağaçları Fransa, Ġngiltere ve Ġtalya da asaletin bir simgesi olarak değerlendirilmiģtir. Bu dönemlerde ağaçlandırma tekniği ve büyük ağaçların nakli konusunda önemli aģamalar kaydedilmemiģtir. Ancak ağaçların yollar üzerindeki gerçek rolü anlaģılamamıģtır. Yol ağaçlarının günümüz düģüncesine uygun olarak ortaya çıkıģı 19. yüzyılın ikinci yarısında Rönesans Avrupası nda olmuģtur. Türkiye de ise kentlerdeki ağaç kültürü konusundaki en eski kayıtlar 500 yıl öncesine ait dönemleri kapsamaktadır. Bu kayıtlarda gerek önceden yapılmıģ, gerekse yapılmakta olan kent ağaçlandırmaları konusunda bilgiler bulunmaktadır.

19 Ülkemizde bu alandaki bilinçli ve sistemli çalıģmalar, Türkiye Cumhuriyeti Devleti nin kuruluģu ile baģlamıģtır. Bugün, geliģmiģ modern yerleģim alanlarına baktığımızda yol düzenlemeleri içinde, kent içi yol ağaçlandırmalarının önemi çok yoğun olarak ortaya çıkmaktadır. Bu uygulama aynı zamanda bir kentin prestiji açısından da çok önemlidir. BaĢta Ġstanbul olmak üzere birçok kentte kentsel yeģil alanlar ve kent ağaçları, Cumhuriyet öncesi ve sonrası olmak üzere 2 ana baģlıkta açıklanacaktır.

20 Cumhuriyet Öncesi (Osmanlı) Kent Ağaçları (Bizans ve Erken Osmanlı Dönemi) Bu dönemde dikimi en çok yapılan egzotik ağaç türü Cupressus sempervirens var. pyramidalis (Ehrami Servi), Pinus pinea dır. Bunun yanında; Aesculus hippocastanum (Atkestanesi), Salix babylonica (Salkım söğüt), Biota orientalis (Doğu mazısı) olmuģtur de Fatih Sultan Mehmet in Beykoz da Tokad bahçesi ile Boğaziçi nin ilk bahçesi kurulmuģtur.1562 tarihinde Kanuni Sultan Süleyman ın diktirdiği Serviler bugün anıtsal niteliktedir. Osmanlı Ġmparatorluğu döneminde ilk kent ormanı ise yılları arasında Ġstanbul da Haliç sırtlarında kurulmuģtur. Fatih Sultan Mehmed KasımpaĢa-Hasköy arasındaki tersane bahçesine adet satrançvari servi ağacı diktirmiģtir.

21 Osmanlı Ġmparatorluğu nun YükseliĢ Dönemi 1722 de Sultan III. Ahmed, 1745 de Sultan I. Mahmud un buyrukları ile Boğaziçi ve Kağıthane ye Ihlamur, Karaağaç, MeĢe, KocayemiĢ, DiĢbudak, Gürgen, Çınar, Defne, Erguvan ve Ahlat fidanlarının dikimleri emredilmiģtir. Ġstenen bu fidanlar mevcut su kenarı ve ormanlardan elde edilen yabani nitelikteki fidanlardı. Bu arada egzotik olarak Taxodium distichum, Zelkova carpinifolia (Zelkova) ile Fraxinus angustifolia (Sivri meyveli DiĢbudak) ında mevcudiyeti görülür. Bunu benzer nitelikli münferit çalıģmalar takip etmiģtir.

22 Esas geliģmeler, XVII. yüzyılın sonlarında ve XVIII. yüzyılın baģlarında (Lale devri) Ġstanbul un çeģitli yerlerinde estetik ve rekreasyonel amaçlarla kurulan koruluklar ile köģk, saray ve kasırların bahçelerinde yapılan plantasyonların kurulması ile gerçekleģmiģtir. Benzer çalıģmalar diğer büyük Anadolu kentlerinde de kısmen uygulanmıģtır.

23 Gerek bu süreçte, gerekse bir önceki dönemde özellikle dinsel mekânlarda (cami, kilise, medrese, türbe, havra, sinagog avluları) çoğunlukla Çınar, Servi, Çitlembik, Sakız gibi türlerle yapılan ağaçlandırmaların 500 yaģına ulaģmıģ örneklerine günümüzde birçok tarihi Türk kentinde (özellikle; Ġstanbul, Bursa, Edirne, Ġzmir) rastlamak mümkündür. Bu ağaçlar halen kentlerin yeģil dokusuna katkıda bulunmanın ötesinde 500 yıl öncesi dönemle günümüz arasında bağ kuran anıt nitelikli eģsiz doğal ve kültürel varlıklar olarak olağanüstü değerler taģımaktadırlar. İSTANBUL

24 Tanzimat (1839) ve Islahat Fermanı (1856) sonrası (Son Osmanlı) Dönemi Bu dönemlerde sarayların, kasırların, yüzlerce yalı, köģk, konak ve evlerin bahçeleri Avrupa Fidanlıklarından sağlanan süs ağaç ve çalıları ile bezeniyordu. Süs bitkileri üretmek için ilk fidanlığın 1900 yıllarının baģlarında, birinin Ortaköy (bir Alman), diğerinin ise Kadıköy HaydarpaĢa da (Fransız) olduğunu biliyoruz. Bu dönemde; Taxus baccata (Konik porsuk), Cephalotaxus harringtonia (Japon yalancı porsuğu), Ginkgo biloba (Mabet ağacı), Cedrus atlantica, Cedrus deodora, Cedrus libani, Calocedrus decurens (Kaliforniya Su Sediri), Sequoia sempervirens (Sahil sekoyası), Abies pinsapo (Ġspanyol Göknarı), Quercus suber (Mantar meģesi), Quercus ilex (Pırnal meģesi), Magnolia grandiflora (Büyük çiçekli manolya), Sophora japonica Pendula (Sarkık dallı japon soforası), Liriodendron tulipifera (Amerikan lale ağacı), Pinus pinaster (Sahil çamı), Pinus halepensis (Halep çamı), Platanus x acerifolia (Londra çınarı), Robinia pseudoacacia (Yalancı akasya), Ailanthus altissima (Kokar ağaç), Pinus nigra subsp. nigra (Avusturya karaçamı) en çok kullanılan türlerdir. XVIII. yüzyılın sonlarına doğru Ġstanbul ile birlikte diğer Anadolu kentlerinde de kent ve kent çevresi ağaçlandırmaları kapsamında yapılan çalıģmalar yaygınlaģmaya baģlamıģtır.

25 Ġstanbul da yol ağaçlandırmalarına örnek teģkil edebilecek en önemli çalıģmalar ise 1856 yıllarında Dolmabahçe-BeĢiktaĢ yolu, ikinci yol 1870 yıllarında Beykoz- AbrahampaĢa Korusu, üçüncü yol ise 1873 yılında uygulanan Büyükdere ve Belgrad Ormanı arasında uygulanmıģtır (Londra Çınarı (Platanus x acerifolia) tüm fidan materyalinin Ġtalya dan getirilmiģtir.

26 Bu dönemde Ġstanbul Halkalı da (1892) Halepçamı, Servi, Karaçam, Mazı, Sedir, DiĢbudak türleri ile büyük bir kent koruluğu kurulmuģtur. Yine 1916 da Ġstanbul da Haliç in sahilinde ve yamaçlarında bugün de mevcudiyetini koruyan bir Fıstıkçamı koruluğu kurulmuģtur. Bu çalıģmalar aģama aģama Ġstanbul un diğer kesimlerine yaygınlaģtırılmıģtır. Ġstanbul da bu süreçte gerçekleģtirilmiģ bitkilendirme ve düzenlemelerin etüt ve envanteri yılları arasında yapılmıģ ve Ġstanbul da 902 adet egzotik ağaç ve çalı taksonu saptanmıģtır. Bu sayı Ġstanbul daki bitki türü zenginliği ve çeģitliliği açısından önemlidir. Bu bitkilerden 285 adedi tek veya ender olarak Ġstanbul da kullanılan bitkilerdir.

27 1.2. Cumhuriyet Dönemindeki Kent Ağaçları Cumhuriyet döneminin ilk önemli çalıģması 1930 lu yıllarda Ġç Anadolu da step rejyonda yer alan baģkent Ankara da gerçekleģtirilmiģtir. Atatürk ün direktifleri ile kentin kuzeybatısında Gazi koruluğu kurulmuģtur. Aynı dönemde Ġstanbul-Florya da Atatürk Ormanı, Yalova-Termal de Termal koruluğu kurulmuģtur. Cumhuriyet dönemindeki kapsamlı çalıģmalar II. Dünya SavaĢı sonrasında gerçekleģtirilmiģtir.

28 1949 yılında Ġ.Ü. Orman Fakültesi ve Orman Bakanlığı iģbirliği ile, bitki türü çeģitliliğinin kent halkına tanıtılması ve kentlerde kullanımı mümkün olabilecek olanların denenmesi amaçlarına yönelik olarak Ġstanbul da Türkiye nin ilk Arboretumu (Atatürk Arboretumu) kurulmuģtur

29 1960 yılı Türkiye de diğer sektörlerde olduğu gibi kent ormanı ve Ağaçlandırmaları çalıģmalarında da kapsamlı planlama ve uygulamalar gerçekleģtirilmiģtir. Bu çalıģmalar hem OGM, AGM, hem de Belediyeler tarafından kent ormanı tesisi, yeģil kuģak projeleri, yol ağaçlandırmaları, erozyon kontrol ağaçlandırmaları, hatıra ormanı tesisleri gibi çok değiģik kapsamlarda kent çevresinde gerçekleģtirilmiģtir.

30 Kent içindeki ağaçlandırmalar ise esasen Belediyeler tarafından gerçekleģtirilmektedir. Bu çalıģmalarla kentlerde, kiģi baģına düģen yeģil alan miktarlarında önemli düzeylere ulaģılmıģtır. Ülke genelinde çok yüksek miktarlara ulaģan fidan ihtiyacını karģılayabilmek için baģta Ġtalya olmak üzere çeģitli Avrupa ülkesi fidanlıklarından ithal fidan getirilme yoluna gidilmiģtir.

31 Kent ağaçlandırmaları, günümüzde resmi kurumlar yanında sivil toplum örgütleri tarafından da sahiplenilmiģ durumdadır. Bu ihtiyaçlara paralel olarak ülke genelinde kent ağacı fidanlıklarının sayıları ve kapasiteleri de artmıģtır.

32 Özellikle son dönemlerde süs bitkilerine verilen önemden dolayı yerli fidan üretimi çalıģmaları hız kazanmıģtır. BaĢta Sakarya, Yalova, Ġzmir ve Antalya olmak üzere ülkenin birçok yerinde özel sektör fidan üretimi gerçekleģtirilmeye baģlanmıģtır.

33 ġehirlerdeki bütün park, bahçeler, yol (alle) ağaçları, kamu binaları çevresindeki ağaçlar, özel ve devlete ait mülklerdeki ağaç veya ağaç toplulukları, doğal ormanlardan kalan korular ve yapay olarak kurulan park, bahçe ve ormanlar hep kent ormanı ve kent ağacı kavramı içinde yer alır