rar5ot24-4orr5 I / 94 Lretrronik Ag

Transkript

1 T.C. QVR V $HiRCiLiK BAKANLIGI Qevre Yonetimi Genel Mtidtirlii$i Say r o t o-.1 tc't} Konu: Hava Kalitesi Delerlendirme ve Ytjnetimi Genelgesi ()i.t[!\ GNLG (2013t37 Bilindili izere, 2872 sayrh Qevre Kanunu'nun k 6'ncr maddesinde "Hava kalitesinin belirlenmesi, izlenmesi ve olgtilmesine ydnelik ycintemler, hava kalitesi srnrr de[erleri ve bu srnrr deserlerin aqrlmamasr igin ahnmasr gerekli rinlemler ile kamuoyunun bilgilendirilmesi ve bilinglendirilmesine iligkin galgmalar Bakanhkga yt.iriitiili.ir. Bu gahqmalara iliqkin usil ve esaslar Bakanhkga grkanlacak yiinetmelikle belirlenir." hiikmii yer almaktadrr. Bu hiikiim gergevesinde, "Hava Kalitesi Delerlendirme ve Ydnetimi Yrinetmelifi" 06/ tarihli ve sayrh Resmi Gazetede yayrmlanarak yiiriirliife girmigtir ve tarihli ve sayrh Resmi GazeIe'de yayrmlanan "Hava Kalitesi Deferlendirme ve Yonetimi Ydnetmelilinde De[iqiklik Yaprlmasrna Dair Ycinetmelik" ile de ydnetmeli!in k-l A'stnda deiigiklik yaprlmrgtrr. Bu yonetmelikle, Avrupa Birliginin (AB) belirledili diiqiik hava kalitesi limit defierlerine uyum igin hava kalitesi alanrndaki AB mevzuatlnln mevzuatrmlza uyumlaqtrrrlmasr amaglanmrg ve ydnetmelik 96162,8C sayrh Hava Kalitesi Qergeve Direktifi ve 99l30lC, /C,200213lC ve lC sayrh kardeq direktifleri paralelinde hazrrlanmrgtrr. Yeni y<inetmelik 13 farkh kirletici igin mevzuat uyumu ve uygulama agamalarrnda uygulama takvimlerini belirlemektedir. Ytinetmelik aynca, kirlililin kontrolii ve hava kalitesi alanlannda dofru, tam ve giivenilir bir izleme, yaptrnm ve kurumsal giiglendirmeyi de amaglamaktadtr. Ycinetmelikle mevcut hava kalitesi limit delerlerinin tarihine kadar kademeli olarak azaltrlmasr ve o tarihten sonra AB hava kalitesi limit delerleri artl tolerans deferlerine baqlanarak kademeli bir gegiq ile AB limit delerlerine uyum sallanmasr hedeflenmektedir yrhna kadar tiim Tiirkiye igin hava kalitesi dn defierlendirme gahqmalarrnrn tamamlanmasr, rilgiim istasyonlannrn kurulmasr, bdlgesel a! merkezlerinin olugturulmasr, laboratuar alt yaprsrnrn oluqturulmasr, giivenli ve kaliteli Olgiim verilerinin siireklili!ini sallayarak raporlanacak diizeyde temininin sallanmasr, ydnetmelikteki kirletici emisyonlara iliqkin emisyon envanterlerinin elde edilmesine ydnelik gahgmalarrn yaprlarak hava kalitesinin delerlendirilmesi ve ydnetimine iligkin altyaprnrn olugturulmasr ve 2014 yrlnda AB hava kalitesi limit delerlerine uyum siirecinin baqlatrlmasr gerekmektedir. Bu Genelgenin amacr, bir taraftan hava kalitesinin belirlenmesine yrinelik uygulamalarda birliktelili sallamak igin yonetmelikte belirlenen tanrmlanmrg metotlafl ve kiterleri esas alarak tam bir hava kalitesi delerlendirmesinin sallanmasr, diler taraftan da hava kalitesi limit delerlerinin aqrlmamasr igin ahnmasr gerekli dnlemlerin belirlenmesi ile hava kalitesi ve hava kirlililinin dnlenmesi konusunda kamuoyunun bilgilendirilmesi ve bilinglendirilmesi konusunda destek saslanmasrdrr. Adres: hlibeyt Mah. Ceyhun AtrlKarsu Cad 127I Sok. No: Balgal qankaya,iankara Telefon: e-posta: havayonetimi@csb. gov.tr rar5ot24-4orr5 I / 94 Lretrronik Ag """..t,' (\, V/f

2 T.C. qvr V $HiRCiLiK BAKANLIGI Qevre Yonetimi Genel Miidiirliilii Bakanhftmrzca Hava Kalitesi De!erlendirme ve Ydnetimi Ydnetmelilinin 7 inci maddesine gcire hava kalitesini delerlendirmek amacryla belirlenen "btilge" ve "alt btilge"lerin listesi bu genelgenin KI'inde yer almaktadrr. Tiim Tilrkiye igin 8 bdlge (K-I, $ekil 1), il merkezi niifusu den fazla olan 15 "btiyiik alt bcilge" ile il merkezi niifusu den kiigiik olup den biiyiik olan 31 "kiigiik alt bolge" belirlenmigtir. Aynr madde uyarrnca kirletici konsantrasyonlannda onemli bir deligiklik meydana gelmesi durumunda, Bakanhk, "bdlge" ve "alt bolge"lerin belirlenmesini her beq yrlda bir veya daha erken tekrar g<izden gegirir ve kt.ikiirt dioksit, azot dioksit, azot oksitleri, partikiil madde, kurgun, benzen, karbon monoksit ile ilgili "brilge" ve "alt bdlge"lerin listelerini oluqturur. illerin kirlilik profilleri; bu genelgenin K-I'inde yer alan alt bcilgeler listesi, 2012 Y ve Ktq Sezonu hava kalitesi delerlendirmeleri, Ulusal Hava Kalitesi izleme Alrna bagl hava kalitesi izleme istasyonlan verileri ve Hava Kalitesi Biiltenleri kapsamrnda yaprlarak bu genelgenin KIII'i.inde verilmigtir. Kirlilik potansiyeli yiiksek olan iller; btiyiik ve kiigiik alt bolgeler, 2012 Y r ve Krg Sezonu hava kalitesi verileri ve hava kalitesi biiltenleri kapsamrnda delerlendirilerek Hava Kalitesi Delerlendirme ve Ydnetimi Ydnetmelipi'nde belirtilen uyarr eqikleri ve limit de$erleri agrm durumlanna gore belirlenmiq. bu kriterlerin drgrnda kalan iller ise kirlilik potansiyeli dliqiik olan iller grubunda 1er almrqtrr. il merkezlerinin niifusunda ve Bakanhlrmrzca yaprlan deferlendirme neticesinde illerin hava kalitesinde <jnemli bir defiqiklik olmasr halinde b6lge ve alt bolge listesi (K-l) ve illerin kirlilik profilleri (K-III) yeniden belirlenerek, Bakanhlrmrz tarafindan bildirilecektir. Bakanhfrmrzca herhangi bir bilgilendirme yaprlmamasr halinde bu genelge ekinde yer alan K-l ve K-lll gegerli olacaktrr. Bu genelgenin yayrmlanmasr ile 04 Temmuz 2012 tarlhh ve 2012/16 sayrh Hava Kalitesi Deferlendirme ve Ydnetimi Genelgesi yi.iri.irliikten kalkacakttr. Hava Kalitesi Degerlendirme ve Ycinetimi Yonetmelipi'nin iigiincti bdliimti altrndaki maddeleri tarihinde yiiriirliile girecek olup, difer maddeleri yayrmlandrlr tarihte yiiriirltile girmigtir tarihine kadar Gegici Madde 1 yi.iriirliikte olup, 0l/01/2014 tarihine kadar Hava Kalitesi Deferlendirme ve Ydnetimi Ybnetmelilinde De!iqiklik Yaptlmastna Dair Ydnetmeligin 1 inci maddesinde (k-i A) belirtilen hava kalitesi standartlarl yrllara gore egit olarak azaltrlarak uygulanacaktrr. Bu kapsamda gerekli clnlemlerin ahnarak yrlhk olarak azalacak limit delerlere uyulmasr gerekmektedir tarihinden itibaren ise Hava Kalitesi Delerlendirme ve Ydnetimi Ydnetmelifinin k-l'inde yer alan azalttm oranlart, bu genelgenin K-II'sinde detaylandrnlmrq olup, yrllar itibari ile azalan hava kalitesi limit delerlerinin uygulanmasr gerekmektedir. Bilindifi iizere, Hava Kalitesi Delerlendirme ve Yonetimi Ydnetmeliline gore 31112/2013 tarihine kadar; 1. Uzun vadeli ve krsa vadeli srnrr delerler aqrldrlrnda, valilikler hava kalitesini iyilegtirmek igin programlar geliqtirir. 2. Krgrn binalann rsrnmasrndan kaynaklanan kiikt.irt dioksit ve asrh partikiiler madde igin kim ve Mart aylan arasrnda yerlegim alanlarrnda yaptlan dlgiimlerin ortalamast, agrlmamasr gereken krg sezonu ortalamasr uzun vadeli srnrr deferleri ile karqrlaqtrrrhr. 3. k-l A'ya grire yrlhk olarak azalan uzun veya krsa vadeli srnrr delerlerin bir veya daha lazlasrnrn aqrldr!r alanlarda, valilik, 6ngdriilen uygun <inlemleri alrr. 4. saslan tebli[1e diizenlenecek $ekilde inversiyon qartlanntn beklendi!i ve/veya inversiyonun gdriildiipii bcilgelerde veya hava kirlenmesinin hrzh artr$ gdsterdii bcilgelerde, valilikler bu durumlar oluqur oluqmaz insanlann ve gevrenin zarar g<irmemesi igin aqafrdaki dnlemleri almaya yetkilidir. Adres: hlibe],t MaI. Ceyhun AtrfKansu Cad. l27l Sok. No: l Balgat- qankaya/ankara Telefon e-posta: havayonetimi@csb gov.lr iif":ifili,l'.,i,i.,,-",,, #U4' A

3 T.C, QVR V $HiRCiLiK BAKANLIGI Qevre Ydnetimi Genel Mtidtirlii$i a. Hareketlitesislerin igletiminin krsttlanmasr, b. Belirli temiz teknikler kullanrlmadrlrnda, araglar, di[er hareketli ve sabit kaynaklarrn gegici krsrtlanmasr, c. Hava kirlilifiini belirgin gekilde artrran tesislerde ve rsrnma sistemlerinde yakrt kullanrmrnrn krsrtlanmasr. 5. k-i A'da belirtilen ilgili kirletici konsantrasyonlarr hakkrndaki gi.incellenmiq bilgiler kamuoyuna medya, basrn, bilgi ekranlan veya bilgisayar a[t ve diler kolay ulaqtlabilir medya araglarr ile sunulur. Uyarr egikleri ile ilgili olarak kamuoyuna verilen bilgiler k- V'de listelenen ilgili detaylarr yansrtrr. 6. Hava kirlenmesinin k-i A'da belirtilen uyan egikleri seviyelerine ulaqtrlr yerlerde bdlgesel 6zelliklere ba!h olarak uygulanacak cinlemler, valilik tarafrndan belirlenir. 7. kl A'da belirtilen kirleticiler ile ilgili olarak ahnan dnlemler ve kirlilik seviyesi hakkrndaki bilgiler Bakanh!a gdnderilir. Bu ba$amda; yrllar itibariyle azalan hava kalitesi limit delerlerine uyum gergevesinde. cincelikle ildeki kirlilik kaynaklarrnrn ortaya konulmasr (hava kalitesi olgiim sonuglannn analiz edilmesi, emisyon envanteri gahgmalan vb.) ve Hava Kalitesi Degerlendirme ve Ytjnetimi Ydnetmelilinde belirtilen limit delerlerin agrlp agrlmamasr durumu goz dniinde bulundurularak ahnmast gereken onlemlerin uygulanmasr konusunda zamanlama, maliyet ve fizibilite galtgmalannrn yaprlmasr onem arz etmektedir. Temiz Hava ylem Planlan Yukarrda belirtildii izere, tarihli ve sayrh Resmi Gazetede yaytmlanan Hava Kalitesi Deferlendirme ve Ycjnetimi Ydnetmeli$inde insan salh!r ve gevre agrsrndan 6nemli olan hava kalitesi limit delerlerinin azaltrlarak AB standartlanna uyum saglanmasr hedeflenmektedir. Bu ballamda, Ycjnetmelikte 2014 yirna kadar belirtilen hava kalitesi limit de[erlerini ve 2014 yrhndan sonra Avrupa Birligi limit delerlerini sallamaya ydnelik Temiz Hava ylem Planlartnrn hazrrlanmasr ve illerde hava kirlili$ini azahmaya yrinelik uygulamalann hava kalitesi konusunda ilde gahgan ilgili kurum/kuruluglarla gciriiqtiliip karara ballanmasr igin 6ncelikle Mahalli Qevre Kurulu Karan ile her ilgili kurum/kuruluqtan en az bir temsilci ile Komisyon kurulmast ve bu komisyonca il bazrnda hava kalitesi durumunun kirlilik kaynaklan ve hava kirlililini dnlemeye y<inelik yaptlan gahgmalarr delerlendirerek, yaprlacak gahqmalan ve ilave ahnabilecek tedbirleri belirlemeleri gerekmektedir. Kurulan bu Komisyon tarafindan il bazrnda hava kirliligini dnleyici olarak yaprlan ve yaprlacak gahgmalar ve ahnacak tedbirleri igerecek detayh gahgmalar (ahnmasr gereken rinlemlerin uygulanmasr konusunda sorumlu kurum/kurulugun belirlenmesi, uygulama zamantnln belirlenmesi, varsa yatlnm programrndaki maliyeti ve fizibilite gahqmalarr vs.) Mahalli Qevre Kurulunda karara baglanmah ve K-III'e gore yi.iksek kirlilik potansiyeli olan illerin en geg 2014 yrh Temmuz ayt sonuna kadar Bakanhla gondermelidir. Ayrrca K-lll'e gore diigiik kirlilik potansiyeli olan iller ise Bakanhkga hazrrlanacak 2013 yrh yrlhk hava kalitesi biiltenine grire ydnetmelifin k-l'inde belirtilen bir veya daha fazla limit deger artl tolerans paylan veya uyarr eqili aqrlmasr durumunda, en geg 2014 yrh Arahk ayl sonuna kadar Temiz Hava ylem Planlartnt Bakanhlrmrza gdndermelidir. Valiliklerin ilgili kurum ve kuruluglarla koordinasyon igerisinde (Bilyiikgehir belediyeleri/belediyeler ve hava kalitesi konusunda ilgili diler kurum ve kuruluglar) belirtilen siire iginde limit delerlere ulaqrlmasrnr sallamak igin ilde ahnacak gerekli dnlemlere y<inelik yatrnm programlart ve planlamalanna temtz hava eylem planlannda yer vermeleri Adres: hlibelr Mah. Ceyhun AtrfKansu Cad Sok No Balgat qankaya/ankara Telefon: 03 i e-postar havayonetimi@csb. gov.tr 4^ iiji:ilii--lii"^',"'' # L4

4 T.C. qvr V $HiRCiLiK BAKANLIGI Qevre Ydnetimi Genel Miidiirliigii gerekmektedir. Daha cince Bakanhlrmrza gonderilen Temiz Hava ylem Planlarrnda defigiklik ve/veya diizeltme dngdriilmekte ise revize edilen planlar da Bakanh$rmrza gdnderilmelidir. Gtjnderilen Temiz Hava ylem Planlan Bakanhfrmrzca deferlendirilerek uygun bulunan planlar il bazrnda uygulanacak <inlemlerin izlenmesi igin il miidtirliiklerimiz intemet sitelerinde yayrmlanacaktrr. Hava kirlili!inin cinlenmesine yrinelik uygulanabilecek onlemlere iliqkin dokiimanlar Bakanh!rmtz internet sitesinden duyurulacakttr. Yerel Diizeyde misyon nvanteri Hazrrlanmast Hava Kalitesi Delerlendirme ve Ydnetimi Ytinetmeli[inin temiz hava planr baghkh I I inci maddesinde "Qevre ve gehircilik il Mtidtirliikleri, emisyon envanterleri oluqturabilir." ifadesi yer almaktadtr. Ayrrca Bakanhlrmrz ulusal/bdlgesel/yerel diizeyde emisyon envanteri hazrrlamak velveya hanrlatmakla yiikiimliidi.ir. Bakanhlrmrz ulusal diizeyde emisyon envanteri galtqmalartnt baqlatmrg ve yiiri.itmektedir. Bakanhfrmrz hava ycinetimi politikalarr gergevesinde belirlenen ve drg kurumlara verilen taahhiitlerimiz gergevesinde belirli bir takvime gdre 8l il igin emisyon envanteri gahgmalan yaprlmasr hedeflenmigtir. misyon envanteri gahgmalarr Bakanltltmtzca iqbirli[i halinde yiiriittilecektir. Bu kapsamda illerin rsrnma, trafik ve sanayi baghklarrnda olmak i.izere, SO2, NOx ve PMro kirleticilerine iliqkin yerel emisyon envanterinin hazrrhklanna baglamast ve haztrladtklart emisyon envanterini bu genelgenin K-IV'iinde belirtilen takvime balh kalacak gekilde Bakanltltmrza gdndermesi gerekmektedir. Bakanhfrmrzca yiiriitiilen ulusal emisyon envanteri gahqmalarrna paralel olacak gekilde hazrrlanmrg ve iller tarafrndan kullanrlacak yardtmct dokiimanlar ve rapor formatr Bakanhfrmrzrn internet sitesinde duyurulacakttr. misyon envanterinde kullanrlacak veriler igin diser kurumlarla iqbirli!i halinde gahqrlmasr gerekmektedir. Bu genelgenin K-IV'ilnde yer alan takvim do$rultusunda emisyon envanteri gahqmalannr tamamlayan illerin her yrl yeni veriler ile giincelleme yapmalart gerekmektedir. illetin giincellenmig verilerini, K-IV'de belirtilen takvim sonrasrnda her yrhn Arahk ayr sonuna kadar diizenli olarak Bakanhla grindermeleri gerekmektedir. Hallan Bilgilendirilmesi Bilindigi nzere, tarihli ve sayrl Resmi Gazetede yaytmlanan Hava Kalitesi Delerlendirme ve Ydnetimi Y<inetmeliline gore kirleticilerin dr$ ortam konsantrasyonlarr ile ilgili giincellenen verinin bilgisayar agr, bilgi ekranlarr, basrn yayrn organlarr ve diler kolay ulagrlabilir medya aracrhlryla diizenli olarak kamuoyuna, gevre kuruluqlan. tiiketici kuruluglarr ve belirli hassas ntilus gruplarr ve diler ilgili salhk mercileri gibi ilgili kuruluqlara sunulmast ve uyan eqikleri aracrhlr ile de bazr olumsuz hava kalitesi durumlartndan halkrn bilgilendirilmesi ve uyanlmasr gerekmektedir. Ayrrca, uyarr egilinin tahmini veya fiili agrmlarr ile ilgili bilginin de kamuoyuna ve sallk kuruluglartna zamantnda verilmesi saflanmahdrr. Bu gergevede, 1. Hava kirlilinin yofun oldupu giinlerde ahnmasr gereken onlemler konusunda hassasiyet gosterilmesi igin halkrn bilgilendirilmesi, 2. Halkrn duyarhh[rnrn arttrnlmasr igin hava kirlili!i cilgtim sonuglart ile ilgili gtincel bilgileri gtinliik olarak; bilgisayar a!r, bilgi ekranlar/billboardlar/reklam panolan, bastn yayrn organlarr ve diler kolay ulaqrlabilir medya aracrhlryla diizenli olarak kamuoyuna, gevre kuruluglarr, ti.iketici kuruluqlarr ve belirli hassas niifus gruplart ve diler ilgili safhk mercileri gibi ilgili kuruluglara sunmalart, Adresi hlibe),lmah Ceyhun AtrfKansu Cad Sok. No: BalgaF qankaya/ankara Telefon: e-posta: havayonetimi@csb. gov.tr Lar. n,r.474^, ', lektrorrk Ag "\!ri11 l rr Vk- I Ll- A

5 T.C. qvr V $HiRCiLiK BAKANLIGI Qevre Yonetimi Genel Miidiirliigii 3. Ozellikle kritik meteorolojik qartlarrn (inversiyon, diigiik rtizgdr hrzr vs.) oluqtu$u veya hava kirliliginin artr$ gostermesinin beklendi[i durumlarda halkrn dnceden bilgilendirilmesi, 4. Hava kirlili[inin yolun oldufu giinlerde dlrencilerin agrk alanda tdren yapmalartntn onlenmesi, 5. Krg gelmeden rince binalarda rsr kagafrnrn dnlenmesi, pencerelerin gift camh olmast ve binalarda 6zellikle drgtan yalrtrm yaprlmasr hususlannrn yakrt tasarrufuna katkrlart konulannda halkrn bilgilendirilmesi, 6. Okullarda ve resmi binalarda deligtirilmesi gereken pencerelerin gift camlt pencerelerle deliqtirilmesi ve kaloriferli okullarda radyatrirlerde termostatll vana kullanrlmasr, 7. Resmi kurumlar, lojmanlar ve yerleqim yeri igerisinde yer alan sosyal tesislerde tst yalrtrmlna cincelik r erilmesi. 8. Okullarda ve resmi binalarda giriq kaprsrnrn kendililinden kapanabilir ve hava stzdtrmaz yaprlmasr 9. Hava kirliligi ile ilgili efitici programlann diizenlenmesi cinem arz etmektedir. Bu gergevede, ycinetmelilin etkin uygulanmasr, hava kalitesi limit de[erlerine uyum saglanmasr, genelge dolrultusunda alman kararlartn uygulanmast, gerekli denetimlerin yaptlmast ve genelge kararlarrnrn Belediye Bagkanhklarrna, Kaymakamhklara ve difer ilgili kurum/kurulug/birimlere duyurulmasrnrn sa$lanmasr, ilgili kurum ve kuruluqlarla birlikte gerekli dnlemlerin altnmast ve her kurum/kuruluq/birimin kendine dii$en gdrevleri yerine getirmeleri gerekmektedir. Bilgilerinizi ve geregini rica ederim. KLR: -k 1- Bdlge ve Alt B<ilgelerin Listesi (3 Sayfa) -k 2- Hava Kalitesi Delerlendirme ve Y<inetimi Ydnetmeligi k-1, Limit Delerlerinde Azaltrm Tablosu (l Sayfa) -k 3- illerin Kirlilik Profilleri (2 Sayfa) -k 4- misyon nvanteri Haztrlama Takvimi (2 Sayfa) DAGITIM: 81 il Valiligi (Qevre Ve $ehircilik il Miidtirliigi.i) Adresr hlibeyt Mai. Ceyhun AtrfKansu Cad. l27l Sok. No: l Balgat- Qankaya/ANKARA Telefon: e-posta: havayonetimi@csb. gov.tr Faks: lektronik Ag: w\\\\'.csb!,:oy.tr

6 K-I Biilge ve Alt Biilgelerin Listesi B6LGLf,R 1. Marmara Bolgesi ($ekil 1'de I numara ile gcisterilmigtir.) 2. ge Brilgesi ($ekil I 'de 2 nrmara ile gdsterilmigtir.) 3. Kuzey ig Anadolu Btilgesi ($ekil I'de 3 numara ile gosterilmittir.) 4. Giiney i9 Anadolu Bdlgesi ($ekil 1'de 4 numara ile gijsterilmi$tir.) 5. Ofta Karadeniz Bcilgesi ($ekil l'de 5 numara ile gcisterilmiqtir.) 6. Dolu Anadolu Bolgesi ($ekil I'de 6 numara ile gdsterilmi$tir.) 7. Giineydogu Anadolu B<ilgesi ($ekil I'de 7 numara ile gosterilmigtir.) 8. Akdeniz Bdlgesi ($ekil I 'de 8 numara ile gosterilmigtir.) Tablo 1: Btilgelerdeki ilter Marmara Biilgesi ge Bdlgesi Kuzey If Anadolu Biilgesi Giiney Iq Anadoln Biils si Orta K^radeniz Btilsesi Dogu Anadolu Biilgesi Gltneydogu Anedolu Bdlgesi Akdeniz Bdlgesi I Balkesir L Avdrn 1. Ankara I Asrl I Adana 2. Bilecik a Denizli 2 Krflkkale 2 Aksarav 2. Corum 2. Ardahan 2. Batman 2. Gaziantep 3 Bursa 3. Izmir 3. Krrsehir 3 Giresun 3 Artvin 3 Binsirl 3 Hatav 4. Canakkale 4 Manisa 4. Burdur 4. Ordu 4 Bavburt 4. Bittis 4. K.Maras 5 dime 5 MuAla 5. Kutaiya 5. lsparta 5 Samsun 5 rzincan 5 Divzrbalrr 5. Kihs 6. lstanbul 6 Usak 5 skisehir 6. Karaman 6. Sinop 6. rzurum 6. lazr! 6. Mersin 7 Krrklareli 7. Bolu 7 Kayseri 7 Sivas 7 Giimiishane 7 Hakk6ri 7 Osmanive Kocaeli 8 DLizce 8 Konva 8. Tokat 8. Igdrr 8. Malatya 9 Sakarva 9. Zoneulda-k 9 Nevsehir 9 Kars 9. Mardin I0 Tekirdap 10. Karabuk 10. Nide I0 Rize l0 Mus 11. Yalova I I Bartrn l. Trabzon I L Siirt l2 Kastamonu l3 Cankrn l2 Sanlrurfa 13. Srmak 14 Tunceli

7 ALT BOLGLR Biiyiik Alt Biilgeler (Niifus > ) 1. Adana 2. Ankara 3. Antalya 4. Bursa 5. Diyarbakrr 6. Gaziantep 7. Mersin 8. istanbul f. izmir 10. Kayseri 1 l. Kocaeli 12. Konya 13. Manisa 14. Samsun 15. $anhurfa Kiigiik Alt Biilgeler (Niifus > ) 1. Adryaman 2. Afuonkarahisar 3. A[rt 4. Aydrn 5. Bahkesir 6. Qanakkale 7. Qorum 8. Denizli 9. dirne 10. lazr! 1 1. rzurum 12. skiqehir 13. Hatay 14. Isparta I 5. Kiitahya 16. Malatya 17. Kahramanmarag 18. Mardin 19. Mulla 20. Ordu 21. Sakarya 22. Sivas 23. Tekirda[ 24.'fokaf 25. Trabzon 26. Yan 27. Y ozgat 28. Zonguldak 29. Batman 30. $rmak 3 1. Osmaniye *Niifus verileri tarihine giire fuif in (Tiirkiye istatistik Kurumu) Adrese Dayah Kaylt Sisteminden ahnmr$trr. *AB projesi kapsamrnda tiim Tiirkiye igin 8 biilge, niifusu den fazla olan 15 "biiyiik alt biilge" ile niifusu den kiigiik olup den biiyiik olan 31 "kiigiik alt btilge" belirlenmigtir. q\ *'AA

8 N o) a, o a N tc bo 6) o (, bo :o.o co -,1.- -r oo bo aar *t 7l tt o oo = lf)lr)19 t) f.= aa:- ==-9 zz= croio :o 99 :o ca4 = oo5 <<6) x.=6 '*'d, o oy< ooo

9 \, f-l =;b ';; to!{ q?.rl>. 'Y.:rlP I!./ 1!T-8"9* o= 11V '=.< o!><:5 I 4 e dd 9DA=,f -b 4.o;e c -?^. l'-i"! i.i : g.! LB ; osq i *;s-; 5i ; 5&h,g >!IZ 6s.o 'i_.: (, )AO \o q Y )60 log t.. F. t-- N q doo )o0 N t:= 6li F].-; vi 't <D :q 6, LIJ :c 6.q 6 :9 6 'a :q a :9 s g r.9 I,'!o 9 e = g, r,9) i3 c5 r.d aa >cd (! 's, ) *tt ;r - I ob p :!! e,9 p ) iq :!! tr -. d \J :.= >1 = 4 l.= l.:.)r O.:r F o -s z o z z o (-) <: * l* =

10 ir-r,nnin rinr-ilir pno nillbni K-III illerin kirlilik profilleri; biiyiik ve ktiqi.ik alt bolgeler, Ulusal Hava Kalitesi izleme Agrna bafh hava kalitesi izleme istasyonlanndan ahnan 2012 Yth ve Krg Sezonu hava kalitesi verileri ve Hava Kalitesi Biiltenleri kapsamrnda yaprlmrqtrr. Gruplar igerisinde iller alfabetik olarak srralanmrqtrr. Tablo 3: illerin Kirlilik Profil Listesi YUKSK KiRLILIK POTANSiYLi BULUNAN illr l. Adana L Aksarav 2. Adryaman 2. Amasya 3. A&on 3. Artvin 4. Att 4. Bartln 5. Ankara 5. Bayburt 6. Antalya 6. Bilecik 7. Ardahan 7. Binsdl 8. Aydm 8. Bwdur 9. Bahkesir 9- Frzincan 10. Batman 10. Giresun I I Ritlis I I Karabiik DU$UKKIRLILIK. POTANSIYLI BULUNAN ILLR 12. Bolu 12. Kars 13. Bwsa 13. Kastamonu t4. Canakkale 14. Krnkkale 15. Cankrrr 15. Krrklareli I6. Corum 16. Krsehir 17. Denizli 17. Rize 18. Diyarbakrr I8. Sinop 19. Diizce 19. Tunceli 20. dime 20. Usak 21. lazl 21. Yalova 22. rzurum 23. skisehir 24. Gazrantep 25. Glimiighane 26. Hakkiri 2'7. Hatay 28. Idr 29. Isparta 30. istanbul 31. izmir 32. Kahramanmaras 3 3. Karaman J4. Kayseri 35. Kilis 36. Kocaeli 37. Konya 38. Ktitahya 39. Malarya 40. Manisa 41. Mardin 42. Mersin 41. Mugla 44. Mus 45. Nevsehir 46. Nigde /d\

11 47. Ordu 48. C)smanive 49. Sakarva 50. Samsun 51. Situt 52. Sivas 53. Sanhurfa 54. Smak 55. TekirdaA 56. Tokat 57. 'frabzon 58. Van 59. Yozgat 60. Zonguldak

12 K-IV MiSYON NVANTRi HAZIRLAMA TAKViMI Bakanlrlrmrzca yaprlan emisyon envanteri hazrlama takviminde belirtilen yrllar itibari i1e; Tiirkiye Cografik 7 Bolgesi kapsamrnda; Marmara Bcilgesi'nde yer alan iller bagta olmak iizere, srrasr ile ge ve Akdeniz, Giineydofu Anadolu ve Karadeniz, i9 Anadolu ve Dolu Anadolu'da yer alan iller olmak izere emisyon envanteri takvimi tamamlanacaktrr. Tablo 4: illerin misyon nyanteri Hazrrlama Takvimi II, AT)I BALIKSIR BiLCiK BURSA CANAKKAL DIRN istanbul KIRKLARLI KOCALi SAKARYA TF],KiRDAG YALOVA ADANA AFYON ANTALYA AYDIN BI]RDUR DNiZLi HATAY ISPARTA IZMIR KAHRAMANMARA$ KiITAHYA MANiSA MRSiN MIJGLA OSMANiY USAK ADIYAMAN AMASYA ARTVIN BARTIN BATMAN BAYBURT BOLU CORUM DiYARBAKIR DUz'C GAZiANTP GiRSUN GUMUSHAN KARABUK KASTAMONU KII,IS TARIH 2014 Aralk 2014 Aralk 2014 Aralrk 2014 Arahk 2014 Arahk 2014 Aral:k 2014 Arallk 2014 tualft 2014 Aralrk 2014 Aralk 2014 AraLk 2015 Aralk 2015 AraLk 2015 Aruhk 20I 5 Aralrk 2015 Aralrk 20I 6 Aralrk Aralrk 2016 Aralk 2016 Aralrk 2016 Aralk 2016 Aralrk 2016 AraLk 2016 Aralk 2016 A-rabk 20l6 Arahk

13 MARDiN ORDU RIZ SAMSUN SiiRT SINOP SANLIURFA SIRNAK TOKAT TRABZON ZONGULDAK AGRI AKSARAY ANKARA ARDAHAN BiNGOL BiTLiS CANKIRI LAZIG RZiNCAN RZURUM SKiSHiR HAKKARI IGDTR KARAMAN KARS KAYSRi KIRIKKAL KIR$HIR KONYA MALATYA MU$ NVSHIR NiGD SIVAS TUNCLI VAN YOZGAT 2016 AraLk 2016 Aralft 2016 Aralrk 2016 Aralrk 2016 Aralk 2016 Araltk 2016 tuahk 2016 AraLk 2017 Aralk 2017 Aralk 201'7 Aralk 2017 AraLk 2O1'7 Arahk 2017 Aralrk 201'7 AIal:lK 2017 Ara\k 201'7 *al K 2017 Aralk A /"/ \