Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 0

Transkript

1 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 0

2 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 1 İÇİNDEKİLER BAŞKANIN SUNUŞU 2 I. SUÇ GELİRLERİNİN AKLANMASI VE TERÖRÜN FİNANSMANIYLA MÜCADELE 3 II. MASAK HAKKINDA GENEL BİLGİLER 6 Vizyon ve Misyon 6 Görev, Yetki, Sorumluluklar ve Sunulan Hizmetler 6 Birime İlişkin Bilgiler 7 Bakanlık İçindeki Yeri ve Örgütsel Yapı 7 İnsan Kaynakları 11 III. FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER 12 Mali Bilgiler 12 Performans Bilgileri 13 Düzenleme, Dış İlişkiler ve Koordinasyon Faaliyetleri 13 Veri Toplama Faaliyetleri 22 Aklama Suçuna İlişkin Analiz, Değerlendirme ve İnceleme 25 Faaliyetleri Terörün Finansmanına İlişkin Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları 31 Yükümlülük Denetimi Faaliyetleri 32 Eğitim Faaliyetleri ve Kamuoyu Duyarlılığını Artırmaya Yönelik 36 Diğer Faaliyetler Proje Bilgileri 37 IV. SONUÇ 39 EKLER 41 TABLOLAR LİSTESİ 41 ŞEKİLLER LİSTESİ 42 GRAFİKLER LİSTESİ 42 KISALTMALAR 42

3 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ile suç gelirlerinin aklanmasıyla mücadelede temel kurumlardan birisi olan Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) nun görev, yetki ve sorumlulukları yeniden belirlenmiş, anılan Kanun ile aklama suçunun yanı sıra terörün finansmanı suçunun önlenmesi konusunda da görev üstlenen MASAK, bu suçlarla daha etkin mücadele edebilmek için gerekli kurumsal ve yasal altyapı oluşturulmasına yönelik çalışmalarını 2008 yılında da sürdürmüştür yılında, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadele kapsamında; Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik, Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik, 5, 6 ve 7 Sıra No.lu MASAK Genel Tebliğleri yürürlüğe girmiştir. Söz konusu düzenlemelerden, Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik ile bankalar, sermaye piyasası aracı kurumları, sigorta ve emeklilik şirketleri ve bankacılık faaliyetleri ile sınırlı olmak üzere PTT Genel Müdürlüğünden, 5549 sayılı Kanun ve ilgili yönetmelik ve tebliğlere uyumun sağlanması amacıyla kurum politika ve prosedürlerinin oluşturulması, risk yönetimi, izleme ve kontrol, eğitim ve iç denetim faaliyetlerinin yürütülmesi ve uyum birimi oluşturulması tedbirlerini içeren bir uyum programı oluşturmaları istenmiş ve kendilerine söz konusu uyum programının oluşturulması için de 1 Mart 2009 tarihine kadar süre tanınmıştır. Yükümlülerin, yeni düzenlemeler konusunda bilinçlendirilmesi amacıyla eğitim çalışmaları yoğun bir şekilde sürdürülmüş, bu kapsamda sermaye piyasası aracı kurumları, sigorta şirketleri ve PTT Genel Müdürlüğüne yönelik olarak eğiticilerin eğitimi programları düzenlenmiştir. Yükümlü gruplarına yönelik eğitim faaliyetleri sonucu oluşan farkındalık, şüpheli işlem bildirimi (ŞİB) sayılarına da yansımış ve 2008 yılı içinde alınan ŞİB sayısı, son beş yılda ( ) alınan ŞİB sayısını (4.908) aşarak adede ulaşmıştır. Karapara Aklama İle Mücadele Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi nde önemli bir yer tutan bankaların elektronik ortamda şüpheli işlem bildiriminde bulunmaları çalışmalarında ise sona yaklaşılmış olup, 2009 yılı içinde uygulamaya geçilmesi hedeflenmektedir. MASAK, 2008 yılı içinde, yabancı ülkelerdeki muadil kurumlarla işbirliğini geliştirmeye yönelik çalışmalara da hız vermiş, bu çerçevede Moğolistan, Gürcistan, Afganistan, Suriye, Arnavutluk ve Romanya Mali İstihbarat Birimleri ile aklama ve terörün finansmanı ile mücadelede işbirliğine yönelik mutabakat muhtıraları (MoU) imzalamıştır. MASAK olarak yıl boyunca gerçekleştirdiğimiz faaliyetlere ilişkin bilgilerin yer aldığı 2008 yılı Faaliyet Raporunun, kamuoyunu bilgilendirme görevimizi yerine getirme anlamında başarılı olmasını diliyor, bu vesileyle yürütülen faaliyetlerde emeği geçen tüm çalışma arkadaşlarıma teşekkür ediyorum. Ankara, 31/03/2009 Adnan ERTÜRK Başkan

4 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 3 I. SUÇ GELİRLERİNİN AKLANMASI VE TERÖRÜN FİNANSMANIYLA MÜCADELE Aklama kavramı en geniş anlamıyla yasadışı yollardan elde edilen kazançların kaynağının gizlenmesi ve niteliğinin değiştirilmesi suretiyle yasal görüntü kazandırılarak ekonomik sisteme sokulmasıdır. Aklama suçunun, bu suça kaynaklık eden öncül suçtan ayrı bir suç olarak sayılmasındaki asıl amaç, suç gelirlerinden yararlanan kişileri bu gelirlerden mahrum etmek suretiyle, kazanç elde etmek amacıyla işlenen suçların engellenmesidir. Bu nedenle aklama suçu ile mücadele öncül suçlarla mücadelenin de önemli bir aracı olarak görülmektedir. Aklama suçuyla mücadelenin önleyici ve caydırıcı tedbirler olmak üzere iki temel boyutu bulunmaktadır. Hapis cezası, para cezası, müsadere ve tüzel kişiler için güvenlik tedbiri uygulaması gibi caydırıcı tedbirler, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu nda düzenlenmiştir. Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadelenin başarısında suç ve ceza öngören caydırıcı tedbirlerin yanı sıra yükümlülere yönelik olarak getirilen müşterinin tanınması, şüpheli işlemlerin bildirimi, iç kontrol, iç denetim, risk yönetimi ve uyum görevlisi atanması gibi önleyici tedbirlerin ihdası da hayati öneme haizdir. Zira bilişim alanındaki gelişmeler ve finansal araçlardaki çeşitlenmeler, ekonomik sistemin özellikle de finansal faaliyetlerin hızlı, karmaşık ve sınır tanımayan bir boyut kazanmasına neden olmuştur. Bu gelişmeler, aklayıcılar ve terörü finanse edenler için uygun ortamlar oluşturmuştur. Bu nedenle aklama ve terörün finansmanı ile mücadelede suç gelirlerinin ekonomik sisteme sokulmasının önlenmesine yönelik tedbirler her zamankinden daha önemli hale gelmiştir. Nitekim suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadelede önleyici tedbirlerin önemine uluslararası düzenlemelerde de vurgu yapılmış ve ülkeler bu çerçevede gerekli önlemleri almaları konusunda uyarılmıştır. Sınır aşan örgütlü suçların önlenmesi ve bu çerçevede ülkeler arasındaki işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla 2000 yılında Birleşmiş Milletler nezdinde hazırlanan ve ülkemizin de tarihi itibariyle taraf olduğu Sınır Aşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (Palermo Konvansiyonu) organize suçlarla mücadele amacıyla hazırlanan ilk düzenleme niteliğini haiz olup, aklama ile mücadele amacıyla önleyici tedbirlere de yer vermiş bulunmaktadır. Sözleşmede, bankalar ve banka dışı mali kuruluşlar ile karapara aklamaya müsait diğer kurumlara; kimlik tespiti, kayıtların saklanması ve şüpheli işlem bildirimi yükümlülüklerinin getirilmesi suretiyle konunun önleyici tedbirler boyutuna da değinilmiş ve ülkelerden bu çerçevede gerekli düzenlemelerin yapılması istenilmiştir. Diğer taraftan, terörün finansmanının engellenmesine yönelik etkili önlemlerin oluşturulması ve benimsenmesi amacıyla ülkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi için 1999 yılında Birleşmiş Milletler nezdinde hazırlanan ve ülkemizin de tarihi itibariyle taraf olduğu Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşmede de aynı şekilde terörün finansmanıyla mücadele çerçevesinde önleyici tedbirlere değinilmiş ve bu kapsamda devletler, finansal kurumlar ve benzeri kuruluşları, devamlı

5 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 4 veya arızi müşterilerinin veya lehlerine hesap açılan kişilerin teşhisi için mevcut en etkili yöntemleri kullanmaya, olağandışı veya şüpheli işlemlere özel dikkat göstermeye ve suç teşkil eden bir eylemden kaynaklandığından şüphelenilen işlemleri haber vermeye mecbur eden önlemler almaya çağırılmış ve devletlerin terörün finansmanı suçunun önlenmesi için tüm para transferi kurumlarının denetlenmesini, sermayenin serbest dolaşımını engellemeksizin nakit ve ticaret senetlerinin izlenmesini veya gözetimini sağlayan tedbirleri almaları gerektiği belirtilmiştir. Bu kapsamda, ülkemizde aklama ve terörün finansmanı ile ilgili olarak temel önleyici tedbirlere 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun da yer verilmiştir. Bu tedbirler için yasal zeminde genel bir çerçeve çizilmiş, finansal araçlardaki çeşitlenmeler ve bunun sonucu olarak aklama yöntemlerine her geçen gün yenilerinin eklenmesi hususu da göz önünde bulundurularak ayrıntılı düzenlemelerin ikincil düzenlemelerle yapılması öngörülmüştür. Bu çerçevede hazırlanan Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik, Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik ile 5, 6 ve 7 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğleri, Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik te önleyici tedbirler ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Aklama suçunun önlenmesinde en önemli unsur olan müşterinin tanınması ilkesi kapsamında, kimlik tespitinin yanı sıra aklama ve terörün finansmanı bakımından yüksek risk taşıyan müşterilerin, iş ilişkilerinin ve işlemlerin belirlenmesi de alınması gereken bir tedbir olarak düzenlemede yerini almıştır. Yönetmelikte ayrıca önleyici tedbirlerin ana unsurlarından olan şüpheli işlem bildirim yükümlülüğünün esasları yeniden düzenlenmiş, yükümlülere karmaşık ve olağandışı büyüklükteki işlemlere özel dikkat gösterme zorunluluğu getirilmek suretiyle bu tür işlemlerin de takibi amaçlanmıştır. Söz konusu yükümlülüklere uyumun yükümlüler nezdinde oluşturulacak bir sistem dâhilinde sağlanmasını teminen hazırlanan ve dayanağını 5549 sayılı Kanun un Eğitim, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemleri ile diğer tedbirler başlıklı 5 inci maddesinden alan Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik ise yükümlülerin risk temelli bir yaklaşımla oluşturacakları uyum programına yönelik hükümler içermektedir. Bu düzenleme esas itibariyle aklama suçuyla mücadelede önleyici mekanizmanın etkinliğini sağlamaya yönelik olup yükümlülerin gerek aklamanın gerekse terörün finansmanının önlenmesi konusunda yeterli dikkat ve özeni göstermelerinin sağlanması amaçlanmıştır. Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik ve Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik ile ilgili önleyici tedbirlere ilişkin daha detaylı hususlar Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğlerinde düzenlenmiştir.

6 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 5 Bu çerçevede; yükümlüler tarafından müşterinin tanınması ilkesi kapsamında uyulması gereken basitleştirilmiş tedbirler 5 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğinde, yükümlüler tarafından suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi kapsamında şüpheli işlem bildiriminde bulunulması yükümlülüğü nün etkin, zamanında ve uygun şekilde yerine getirilmesine yönelik açıklamalar 6 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğinde, yükümlülerin sürekli iş ilişkisi içinde bulundukları müşterilerinin kimlik tespiti kapsamındaki bilgilerinin Yönetmeliğe uygun hale getirilmesi ile kimlik tespiti kapsamındaki diğer açıklamalar ise 7 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğinde düzenlenmiştir.

7 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 6 II. MASAK HAKKINDA GENEL BİLGİLER Vizyon ve Misyon Başkanlığımızın vizyon ve misyonu şöyle belirlenmiştir. Vizyon: Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanıyla etkili bir şekilde mücadele ederek etkin bir ekonomi ve güvenli bir toplum oluşmasına katkıda bulunan öncü bir kurum olmak. Misyon: Aklama ve terörün finansmanı suçlarının önlenmesi ve tespitine yönelik olarak; politika oluşturulması ve düzenleme yapılmasına katkıda bulunmak, hızlı ve güvenilir bir şekilde bilgi toplamak ve analiz etmek, araştırma ve inceleme yapmak, elde edilen bilgi ve sonuçları ilgili makamlara iletmek. Görev, Yetki, Sorumluluklar ve Sunulan Hizmetler 4208 sayılı Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun un tarihinde yürürlüğe girmesiyle Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı da kurulmuş ve ülkemiz karaparanın aklanmasıyla mücadele eden ülkeler arasında yerini almıştır. 17 Şubat 1997 de faaliyete geçen Başkanlığımız, doğrudan Maliye Bakanı na bağlı olarak çalışan, idari nitelikte bir kurum olup, görev ve yetkileri ilk olarak 4208 sayılı Kanunda düzenlenmiştir. Başkanlığımızın görev ve yetkileri, 18 Ekim 2006 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun un 19 uncu maddesinde yeniden düzenlenmiş olup, buna göre MASAK, aşağıdaki temel hizmetleri yürütmektedir: Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi amacıyla politika hazırlamak ve uygulama stratejileri geliştirmek, bu amaçla kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak, ortak çalışmalar yapmak, görüş ve bilgi alışverişinde bulunmak. Belirlenen politikalar çerçevesinde kanun, tüzük ve yönetmelik taslakları hazırlamak, 5549 sayılı Kanun ile buna ilişkin Bakanlar Kurulu Kararlarının uygulanması konusunda düzenlemeler yapmak. Suç gelirlerinin aklanması alanındaki gelişmeler ile aklama suçunun önlenmesi ve ortaya çıkarılmasına yönelik yöntemler konusunda araştırmalar yapmak. Suç gelirlerinin aklanmasını önlemek amacıyla sektörel çalışmalar yapmak, önlemler geliştirmek ve uygulamayı izlemek. Kamuoyu duyarlılığını ve desteğini artırmaya yönelik çalışmalar yapmak. Suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi kapsamında veri toplamak, şüpheli işlem bildirimlerini almak, analiz etmek ve değerlendirmek. Değerlendirme sürecinde gerek duyulduğunda kolluk ve diğer birimlerden kendi görev alanlarında inceleme ve araştırma yapılması talebinde bulunmak sayılı Kanun kapsamına giren işlemler ile ilgili olarak, araştırma ve inceleme yapmak veya yaptırmak.

8 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 7 Yapılan araştırma ve inceleme sonucunda aklama suçunun işlendiği hususunda olguların varlığının tespiti halinde, Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre gerekli işlemler yapılmak üzere Cumhuriyet başsavcılığına suç duyurusunda bulunmak. Cumhuriyet savcıları tarafından intikal ettirilen konuları incelemek ve aklama suçunun tespitine ilişkin talepleri yerine getirmek. Aklama veya terörün finansmanı suçunun işlendiğine dair ciddi şüphelerin mevcut olması durumunda konuyu ilgili Cumhuriyet savcılığına intikal ettirmek. Kanun ve ilgili mevzuat kapsamında yükümlülük denetimi yapılmasını sağlamak. Kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi istemek. Bilgi ve ihtisasına ihtiyaç duyulması halinde, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların Başkanlık bünyesinde geçici olarak görevlendirilmelerini talep etmek. Yabancı ülkelerdeki muadil kurumlarla bilgi ve belge değişiminde bulunmak, bu amaçla uluslararası antlaşma niteliğinde olmayan mutabakat muhtırası imzalamak. Birime İlişkin Bilgiler 1-Bakanlık İçindeki Yeri ve Örgütsel Yapı MASAK ın, Maliye Bakanlığı nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname nin 8 inci maddesinin (g) bendiyle Maliye Bakanlığı bünyesinde ana hizmet birimi olduğu, 5549 sayılı Kanunun 19 uncu maddesinde de doğrudan Maliye Bakanına bağlı olarak çalışacağı hüküm altına alınmıştır. Başkanlık, hizmetlerini; Başkana bağlı Başkan Yardımcıları, Daire Başkanları ve bunlara bağlı Dış İlişkiler, Mevzuatı İzleme ve Koordinasyon, Veri Toplama, Veri Girişi, Yükümlülük Denetimi, Kamuoyu Duyarlılığını Artırma, Aklama Suçuna İlişkin Analiz ve Değerlendirme, Aklama Suçu İnceleme, Terörün Finansmanına İlişkin Analiz ve Değerlendirme, Genel Analiz Grupları ile Bilgi İşlem, İnsan Kaynakları, İdari ve Mali İşler Şube Müdürlükleri eliyle yürütmektedir. Görev alanına giren konularda uluslararası ilişkileri yürütmek, görüş ve bilgi alışverişinde bulunmak.

9 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 8 Şekil 1- Başkanlığımızın Maliye Bakanlığı İçindeki Yeri

10 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 9 Mali istihbarat birimleri, karaparanın aklanması ve terörün finansmanı ile mücadelenin temel kurumlarından olup, bu mücadelede önemli fonksiyonlar üstlenmektedirler. Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force - FATF), 26 ncı tavsiyesinde; ülkelerden şüpheli işlem bildirimlerini alan, analiz eden ve ilgili birimlere dağıtan ulusal merkezi bir makam oluşturmalarını istemektedir. Bu çerçevede Türkiye nin mali istihbarat birimi (financial intelligence unit- FIU) olarak kurulan MASAK, temel FIU fonksiyonlarının yanı sıra düzenleyici, denetleyici ve eğitici bir rol de üstlenmiştir sayılı Kanunda belirtilen görevlerini daha etkin ve verimli bir şekilde yürütebilmek için MASAK ın organizasyon yapısında 1 Temmuz 2008 den itibaren geçerli olmak üzere bazı değişiklikler yapılmış olup, görev tanımları Başkanlıkça belirlenen çalışma grupları oluşturulmuştur. Yeni organizasyon yapısında terörün finansmanı ile mücadeleye özel bir önem verilmiş ve terörün finansmanına ilişkin analiz ve değerlendirmeden sorumlu ayrı bir grup oluşturulmuştur. Öte yandan aklama ve terörün finansmanıyla mücadelede olayları makro seviyede ele alarak çalışmalar yapacak yeni bir grup tesis edilmiştir. Genel Analiz Grubu olarak adlandırılan bu grubun, ülke genelinde riskli alanların tespiti amacıyla sektörel çalışmalar yapması hedeflenmektedir. Yeni yapılanmayla oluşturulan gruplardan biri de Kamuoyu Duyarlılığını Artırma Grubu olup, aklama ve terörün finansmanı ile mücadelede genelde kamuoyunun, özelde ise yükümlü gruplarının bilgi ve bilinçlendirilmesinin önemine binaen bu alanda çalışmalar yapmak üzere oluşturulmuştur. Oluşturulan gruplar Şekil 2 de gösterilmiştir.

11 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 10 Şekil 2- Başkanlığımızın Organizasyon Şeması

12 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı İnsan Kaynakları MASAK ta fiilen görev yapan toplam 155 personelin dağılımına ilişkin bilgilere aşağıdaki tabloda yer verilmiştir. Tablo 1- Personelin Unvanlar Bazında Durumu (31 Aralık 2008) Unvan Görev Yapan Personel Sayısı Başkan 1 Başkan Yardımcısı 2 Daire Başkanı 3 Şube Müdürü 5 Bilgi İşlem Merkezi Müdürü 1 Mali Suçları Araştırma Uzmanı 41 Mali Suçları Araştırma Uzm. Yrd. 20 Vergi Denetmeni 5 Gelir Uzmanı 8 Şef 3 Mühendis 3 Çözümleyici 3 Programcı 4 Bilgisayar İşletmeni 2 Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni 26 Mütercim 4 Memur 12 Teknisyen 2 Dağıtıcı 3 Şoför 1 Y.Hizmetli 6 Grafik 1- Personelin Kadro Bazında Durumu Sözleşmeli Personel ; 7 Geçici Görevli Personel; 40 Kadrolu Personel ; 108

13 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 12 III. FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER Mali Bilgiler Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı nın son beş yıla ilişkin bütçe ödenek ve harcamalarını gösteren tablo aşağıdaki gibidir. Tablodan da anlaşılacağı üzere, son beş yılda Başkanlık tarafından ödenek sınırları içinde harcama yapılmıştır. Tablo 2- Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırılması Ekonomik Sınıf Yıllar Bütçe Giderinin Türü Personel Giderleri Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri Mal ve Hizmet Alım Giderleri Cari Transferler Sermaye Giderleri Sermaye Transferleri Toplam 2004 Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama

14 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 13 Grafik Yılı Harcamalarının Yüzde Dağılımı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri 6,8% Mal ve Hizmet Alım Giderleri 9,2% Cari Transferler 1,2% Personel Giderleri 82,8% Bütçe harcamalarının tarihi itibariyle bütçe ekonomik kodlarına göre dağılımı yukarıdaki grafikteki gibidir. Grafikte de görüldüğü üzere, giderler içinde en büyük kalem personel giderleri olup toplam giderler içindeki payı %82,8 dir. Diğer harcama kalemlerinin toplam giderlere oranı sırasıyla mal ve hizmet alımları için %9,2, sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri için %6,8 ve cari transferler için %1,2 olarak gerçekleşmiştir. Cari transferler Türkiye nin (Mali Eylem Görev Gücü ile Egmont Grup) uluslararası kuruluşlara yaptığı yıllık üyelik aidatı ödemeleridir. Performans Bilgileri 1- Düzenleme, Dış İlişkiler ve Koordinasyon Faaliyetleri 1.1- Düzenleme tarihli ve 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun un tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle birlikte Kanunun uygulanmasına ilişkin hazırlanan ikincil mevzuat çalışmaları kapsamında 2008 yılı içerisinde aşağıdaki Yönetmelik ve Tebliğler yürürlüğe konulmuştur Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik Bakanlar Kurulu nun tarih ve 2007/13012 sayılı kararı ile kabul edilen Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik (Tedbirler Yönetmeliği) tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Yönetmelikte, 5549 sayılı Kanunun uygulanmasına yönelik olarak, suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi amacıyla yükümlüler, yükümlülükler, yükümlülüklere uyumun denetimi, gümrük

15 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 14 idaresine açıklama yapılması ve diğer tedbirlere ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir. Yönetmelikle getirilen yeni düzenlemeler aşağıda sıralanmıştır: 1- Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde yükümlü grupları sayılmış ve 4208 sayılı Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte belirlenen yükümlüler arasında bulunmayan bazı meslek grupları da yükümlüler arasına dahil edilmiştir. Tedbirler Yönetmeliği ile yükümlü grupları arasına dahil edilen yükümlüler aşağıda sıralanmıştır: Saklama hizmeti ile sınırlı olmak üzere İstanbul Altın Borsası Başkanlığı, Varlık yönetim şirketleri, Cumhuriyet altın sikkeleri ile Cumhuriyet ziynet altınlarını basma faaliyeti ile sınırlı olmak üzere Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, Emeklilik şirketleri, Belli işlerle sınırlı olmak üzere serbest avukatlar, serbest muhasebeci ve serbest muhasebeci mali müşavirler ile yeminli mali müşavirler, Spor Toto Teşkilat Başkanlığı. 2- Yükümlülerin risk temelli yaklaşımla müşterilerini tanımaları amacına yönelik olarak; teyide esas belgelerin gerçekliğinin kontrol edilmesi, gerçek faydalanıcının tanınması ve tüzel kişilere özel dikkat gösterilmesi, özel dikkat gerektiren işlemler, müşteri durumunun ve işlemlerin izlenmesi, teknolojik risklere karşı tedbir alınması, üçüncü tarafa güven ilkesi, işlemin reddi ve iş ilişkisinin sona erdirilmesi, muhabirlik ilişkisi, elektronik transferler ve riskli ülkelerle ilişkilere ilişkin bir dizi tedbir öngörülmüştür. 3- Aklama ve terörün finansmanı riskinin düşük olduğu işlem ve müşteriler bakımından yükümlülerin müşterilerini tanımaları konusunda daha basit tedbirlerle yetinebilecekleri belirtilmiş, basitleştirilmiş tedbirlerin uygulanabileceği işlem türleri sayılmış ve Bakanlık bu madde kapsamında uygulanabilecek tedbirleri ve sayılanlar dışında işlem türleri belirlemeye yetkili kılınmıştır. 4- Yükümlülük denetimine ve denetimler sonucunda düzenlenecek raporlar ile yapılacak idari işlemlere ilişkin ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir. 5- Gümrük idaresine yapılacak açıklama, mevzuatımız açısından 5549 sayılı Kanunun 16 ncı maddesinde düzenlenen yeni bir konu olması itibarıyla açıklama ya ilişkin usul ve esaslar ile yetkilendirme konuları düzenlenmiştir. 6- Kimlik tespiti gerektiren işlemler için belirlenen genel eşik tutar TL den TL ye çıkarılmıştır. 7- Başkası adına hareket edilmesi durumunda adına hareket edilen kimsenin kimlik tespitinde imza sirküleri de geçerli belgeler arasında sayılmıştır. 8- Uygulamada özellikle bankacılık işlemlerinde yaygın olarak yazılı talimatla işlem yapılmasına ihtiyaç duyulduğundan, gerekli kimlik tespitleri yapıldığı durumda yazılı talimatla işlem yapılmasına imkân tanınmıştır Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Bakanlar Kurulu nun tarih ve 2008/13460 sayılı Kararı ile kabul edilen Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

16 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelikte, Tedbirler Yönetmeliğinin Geçici 2 nci maddesinde yükümlülere, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla sürekli iş ilişkisi içinde oldukları müşterilerinin kimlik tespiti kapsamındaki bilgilerini Yönetmeliğe uygun hale getirmeleri için tanınan altı aylık süre tarihine kadar uzatılmış ve bu maddenin uygulanması bakımından Maliye Bakanlığına yetki verilmiştir. Diğer taraftan Tedbirler Yönetmeliğinin Geçici 3 üncü maddesinde ile tarihleri arasında yapılan işlemlere ilişkin teyidi zorunlu adres ve diğer iletişim bilgilerinin teyidinin de tarihine kadar tamamlanacağı belirtilmiştir Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik (Uyum Yönetmeliği) tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Anılan Yönetmeliğin 33 üncü maddesinde, yürürlük tarihi olarak belirlenmiştir sayılı Kanunun Eğitim, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemleri ile diğer tedbirler başlıklı 5 inci maddesine dayanılarak hazırlanan Yönetmelikte, anılan Kanunun uygulanmasına yönelik olarak, suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi amacıyla yükümlülerin uyum programı oluşturmaları ve uyum görevlisi atamalarına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Yönetmelikte, uyum görevlisi atayacak olan yükümlülerin söz konusu atama işlemini tarihine kadar gerçekleştirecekleri hüküm altına alınmış ve Uyum Yönetmeliğinin, uyum görevlisi atanması, uyum görevlisi atanacaklarda aranan şartlar, uyum görevlisinin görev, yetki ve sorumlulukları, uyum görevlisinin görevinden ayrılması ile ilgili hükümlerinin tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde, diğer hükümlerinin ise tarihinde yürürlüğe gireceği belirtilmiştir Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği Tedbirler Yönetmeliğinin 26 ncı maddesi gereğince hazırlanan 5 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Müşterinin tanınmasına ilişkin esasların açıklandığı Tedbirler Yönetmeliğinin 26 ncı maddesinde, müşterinin tanınmasına yönelik tedbirler bakımından yükümlülerin daha basit tedbirler almalarına Maliye Bakanlığınca izin verilebileceği ve bu madde kapsamında uygulanabilecek tedbirler ile işlem türlerini belirleme konusunda da Maliye Bakanlığının yetkili olduğu belirtilmiştir.

17 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 16 Bu çerçevede 5 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğinin konusunu da Yönetmelik uyarınca yükümlü tarafından müşterinin tanınması ilkesi kapsamında uyulması gereken basitleştirilmiş tedbirler ile diğer açıklamalar oluşturmaktadır. Genel Tebliğde ayrıca, Yönetmelik kapsamındaki adres, telefon ve faks numarası, elektronik posta adresinin doğruluğunun teyidi ile müteakip işlemlerde yapılacak kimlik tespitine ilişkin açıklamalara da yer verilmiş bulunmaktadır Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği Tedbirler Yönetmeliğinin 27 ve 28 inci maddeleri gereğince hazırlanan 6 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Tedbirler Yönetmeliğinin 27 nci maddesinde Başkanlığın şüpheli işlem tiplerini belirlemeye, 28 inci maddesinde ise Maliye Bakanlığının şüpheli işlem bildirim formlarının düzenlenmesine, bildirimlerin elektronik ortam ve bilgi iletişim araçları kullanılarak yapılması zorunluluğu getirilmesine ve bildirimlerde elektronik imza kullanılmasına ilişkin usul ve esasları yükümlüler bazında ayrı ayrı belirlemeye yetkili olduğu belirtilmiştir. Genel Tebliğde, suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi kapsamında şüpheli işlem bildiriminde bulunulması yükümlülüğünün etkin, zamanında ve uygun şekilde yerine getirilmesine yönelik olarak şüpheli işlem bildirimine ilişkin usul ve esaslar hakkında ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir. Ayrıca, Genel Tebliğ ekinde, yükümlülerin suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanında araç olarak kullanılmaları riskine karşı ortak bir tutum, anlayış ve işbirliği içinde olmalarının sağlanması ve şüpheli işlemlerin tespitinde yükümlülere yardımcı olunması amacıyla belirlenen şüpheli işlem tipleri yayımlanmıştır. Bu kapsamda, genel mahiyette, sektörel bazda ve terörün finansmanı ile bağlantılı olmak üzere üç ana başlık altında toplam 114 adet (rehber mahiyetinde) şüpheli işlem tipi belirlenmiştir Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği 7 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Tedbirler Yönetmeliğinin, tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelikle değişik Geçici 2 nci maddesinde yükümlülerin, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla sürekli iş ilişkisi içinde bulundukları müşterilerinin kimlik tespiti kapsamındaki bilgilerini tarihine kadar Yönetmeliğe uygun hale getirmeleri gerektiği ve maddenin uygulanmasında yükümlü grupları itibarıyla yapılacak işlemlerin kapsamı, sürelerin yeniden belirlenmesi, uygulamaya ilişkin diğer usul ve esaslar konusunda Maliye Bakanlığının yetkili olduğu belirtilmiştir. Anılan hükmün Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden çıkarılan 7 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği ile yükümlülere, tarihi itibarıyla sürekli iş ilişkisi içinde bulundukları müşterilerinin kimlik tespiti kapsamındaki bilgilerini Yönetmeliğe uygun hale getirmeleri için Yönetmelikle son tarih olarak belirlenen süre yeniden

18 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 17 düzenlenmiş, ayrıca kimlik tespiti kapsamında açıklamalar yapılmıştır Dış İlişkiler FATF Türkiye III. Tur Karşılıklı Değerlendirme Süreci Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadele etmek amacıyla uluslararası standartlar koyan, ulusal ve uluslararası düzeyde bu suçlara karşı politikalar geliştiren, hükümetler arası bir organizasyon olan FATF, 1989 yılında kurulmuş olup, şu anda Türkiye dâhil 32 ülke ve 2 bölgesel kuruluş olmak üzere toplam 34 üyesi bulunmaktadır. FATF, faaliyetlerini Paris teki OECD merkezinde yürütmektedir yılında 40 Tavsiye yi, 2001 ve 2005 yıllarında da terörün finansmanı ile ilgili 9 Özel Tavsiye yi yayımlayan FATF, karapara aklama ve terörün finansmanı ile mücadelede gerekli standartları belirlemiş bulunmaktadır. Bu standartları esas alan FATF, ülkelerin aklama ve terörün finansmanı ile mücadele mevzuatlarını ve uygulamalarını belirli periyotlarla değerlendirmeye tabi tutmaktadır. Türkiye 1994, 1998 ve 2006 yıllarında olmak üzere bugüne kadar 3 defa FATF tarafından değerlendirmeye tabi tutulmuştur yılında yapılan değerlendirmede, aklamayla mücadele mevzuatının olmaması nedeniyle eleştirilen ve 1996 yılında 4208 sayılı Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanunu çıkararak karapara aklama ile mücadelede yerini alan Türkiye bu eleştirinin giderilmesini sağlamıştır yılında yapılan değerlendirmede, Türkiye nin karapara aklama ile mücadelede önemli adımlar atmakla beraber, önleyici nitelikteki tedbirlere ağırlık vermesi ve kurumsal altyapısını güçlendirmesi gerektiği belirtilmiştir yılındaki üçüncü tur FATF değerlendirmesi, 2003 yılında yenilenen ve kapsamı genişletilen 40 Tavsiye ve terörün finansmanı ile ilgili 9 Özel Tavsiye esas alınarak yapılmıştır yılından itibaren FATF tarafından temel tavsiyeler olarak nitelendirilen 1, 5, 10 ve13 üncü tavsiyeler ile II ve IV üncü özel tavsiyelere yeterli ölçüde uyum sağlayamadığı değerlendirilen ülkeler ile bu tavsiyelere yeterli uyum sağlamış olmakla birlikte diğer tavsiyelere önemli ölçüde uyum sağlayamadığına FATF Genel Kurulu nca karar verilen ülkeler, FATF prosedürü gereğince düzenli izleme olarak ifade edilen izlemeye tabi tutulmaktadır. Bu izleme yönteminde ilgili ülke, karşılıklı değerlendirme raporunun genel kurulda kabulünü takip eden ikinci yılın sonunda, yetersiz olarak değerlendirilen tavsiyelere ilişkin olarak bir İlerleme Raporu sunmaktadır. İlerleme raporunun genel kurulda görüşülmesi sonrası; Ülkenin yeterli ilerleme kaydetmediği sonucuna varılırsa, ülke daha sıkı bir izlemeye tabi tutulmakta bu kapsamda ülkenin bir yıldan daha kısa sürelerle ilerleme raporu sunması (örneğin 4 ayda bir), ilgili bakana durumun ciddiyetini anlatan resmi yazı yazılması, aynı amaçla ülkeye üst düzey ziyaret gerçekleştirilmesi, riskli ülkelerle ilişkileri düzenleyen 21 inci tavsiyenin uygulanması veya ülkenin FATF üyeliğinin sona erdirilmesine kadar gidebilecek bir yaptırım mekanizması söz konusu olabilmektedir. Ülkenin, önemli ilerleme kaydetmiş olmakla birlikte, atması gereken bazı adımlar olduğu sonucuna varılırsa, ilgili ülkeye genel olarak 1 yıllık ilave bir süre

19 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 18 verilmekte ve gelişmeler izlenmektedir. Nitekim FATF tarafından üçüncü tur değerlendirmesi yapılan ülkelerin çok büyük bir bölümü bu şekilde düzenli izlemeye tabi tutulmuştur. Dolayısıyla aralarında Türkiye nin yanı sıra, Amerika Birleşik Devletleri, İtalya, İngiltere, İsveç, Kanada, Norveç, Danimarka, İspanya gibi ülkelere de uygulanan bu izleme, FATF ın üçüncü tur değerlendirmeler kapsamında bugüne kadar değerlendirdiği ve önemli ilerlemeler kaydetmiş olmakla birlikte, atılması gereken bazı adımlar olduğu sonucuna vardığı ülkelere uyguladığı izleme yöntemidir. Türkiye hakkında herhangi bir sıkılaştırılmış takip (Enhanced Followup) uygulanmasına gerek görülmeyerek, Türkiye nin önemli ilerlemeler gösterdiği hususuna da vurgu yapılmak suretiyle normal izleme sürecinin devamına karar verilmiştir. Böylece ülkemizin, Şubat 2007 den Şubat 2009 a kadar olan dönemde, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi alanında önemli ilerlemeler kaydetmiş olduğu, bu alandaki temel uluslararası organizasyon olan FATF tarafından da kabul edilmiş bulunmaktadır. Üçüncü tur FATF Türkiye değerlendirmesinde de ülkemizin aklama ve terörün finansmanı ile mücadele mevzuatının yanı sıra bu suçlarla mücadelede uygulama ve etkinlik konuları da ele alınmış ve değerlendirme neticesinde hazırlanan Türkiye Taslak Raporu Şubat 2007 tarihinde Fransa nın Strasbourg kentinde gerçekleştirilen FATF Genel Kurulu nda görüşülerek kabul edilmiş, Türkiye nin Raporda belirtilen eksikliklerle ilgili olarak yapılan düzenleme ve uygulamalara ilişkin gelişmeleri Şubat 2009 FATF Genel Kurulu nda raporlaması istenilmiştir. Şubat 2007 tarihi itibariyle FATF ın 40+9 Tavsiyesinin, 11 inden uyumsuz, 22 sinden kısmen uyumlu, 12 sinden büyük ölçüde uyumlu, 3 ünden uyumlu ve 1 inden uygulanamaz olarak değerlendirilen Türkiye, Şubat 2007 den itibaren FATF standartlarına uyum sağlamak amacıyla mevzuat ve uygulama alanında önemli ilerlemeler kaydetmiş olup, bu durum kapsamlı bir şekilde hazırlanan Türkiye İlerleme Raporu na da yansımıştır. Söz konusu İlerleme Raporu, FATF ın Şubat 2009 Genel Kurulu nda ele alınmış ve yapılan değerlendirmeler neticesinde

20 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı FATF ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti İlişkileri 2006 yılında, FATF tarafından suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi ve terörizmin finansmanı ile mücadele konusunda zafiyet gösteren ve etkin bir AML/CFT (Anti- Money Laundering/Combating Terrorist Financing) sistemine sahip olmayan ülkelerin tespit ve takip edilmesi amacıyla yeni bir ülke izleme süreci kabul edilmiş ve bu amaçla FATF nezdinde Uluslararası İşbirliği Gözden Geçirme Grubu (ICRG) adı altında yeni bir oluşuma gidilmiştir yılı Ekim ayında yapılan FATF Genel Kurulu nda alınan karar uyarınca ICRG nin ilk toplantısı, Ocak 2007 tarihlerinde Roma da gerçekleştirilmiş, toplantıda aralarında KKTC nin de bulunduğu 30 ülke ele alınmış ve bunlardan da 11 inin incelenmesine karar verilmiştir: Angola, Komoros, Libya, Sao Tome and Principe, Sudan, Bahreyn, İran, Kuzey Kore, Türkmenistan, Belarus ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Haziran 2007 tarihlerinde yapılan FATF Genel Kurulu nda, KKTC AML/CFT sistemine ilişkin olarak ICRG nin hazırlamış olduğu Rapor görüşülmüş ve söz konusu raporda tespit edilen eksikliklerin giderilmesini teminen KKTC nin detaylı bir eylem planı hazırlamasına karar verilmiştir Ekim 2007 tarihlerinde yapılan FATF Genel Kurulu nda ise KKTC tarafından hazırlanan Eylem Planı (Initial Action Plan), FATF Sekretaryasının, Planı analiz etmek için yeterli zamanı olmadığını ifade etmesi üzerine, AB Komisyonunun arabulucu olarak, KKTC nin 2008 yılı Şubat ayında yapılacak olan Genel Kurul öncesinde Planı nihai hale getirmesine yardımcı olmasına karar verilmiş, ayrıca isteyen ülkelerin de sürece katkı sağlayabileceği belirtilmiştir. Bu çerçevede, KKTC nin AML/CFT sistemindeki eksikliklerini gidermesi ve sistemini güçlendirmesi amacıyla MASAK da KKTC yetkilileri ile yaptığı karşılıklı toplantıları artırarak teknik işbirliği ve eğitim çalışmalarına yoğunluk vermiş; teknik yardımlara ilaveten, KKTC nin AML/CFT alanında kaydetmiş olduğu olumlu gelişmeler hakkında, Türk Dışişleri Bakanlığı nca da FATF üyesi ülkeler nezdinde bilgilendirme faaliyetleri yürütülmüştür. KKTC, bu süreçte MASAK la yakın işbirliği içinde sürdürdüğü çalışmalara ilaveten, Avrupa Komisyonu ve bazı FATF üyesi ülkelerden de teknik yardım sağlamıştır. Tüm bu çabaların bir sonucu olarak; Haziran 2008 tarihlerinde yapılan FATF Genel Kurulu nda, KKTC tarafından hazırlanan güncelleştirilmiş Eylem Planı olumlu karşılanmış olmakla birlikte, AML/CFT açısından hala bazı risklerin devam ettiği zikredilerek FATF ın gelişmeleri değerlendirmeye devam etmesine, Ekim 2008 tarihlerinde yapılan FATF Genel Kurulu nda, KKTC nin FATF tarafından tespit edilen eksiklikleri büyük oranda gidererek AML/CFT açısından önemli bir ilerleme kaydettiği, uygulamaların uygun bir vasıta ile FATF tarafından takip edilmesine, Şubat 2009 tarihlerinde yapılan FATF Genel Kurulu nda da gösterdiği gelişmelerden dolayı KKTC nin ICRG sürecinden çıkarılmasına, karar verilmiştir.

21 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 20 Bugün itibariyle KKTC, ICRG sürecine alınmasını gerektiren eksiklikleri büyük oranda gidermiş durumdadır Muadil Kurumlarla İmzalanan Mutabakat Muhtıraları 5549 sayılı Kanunun 12 nci maddesi, MASAK ın görev alanına giren konularda uluslararası bilgi değişimini teminen, yabancı ülkelerdeki muadil kurumlarla uluslararası antlaşma niteliğinde olmayan mutabakat muhtıraları imzalamaya ve imzalanan mutabakat muhtıralarını değiştirmeye Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanı nı yetkili kılarak imzalanacak mutabakat muhtıralarının ve değişikliklerin Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe gireceğini hüküm altına almıştır. Bu kapsamda, aşağıdaki ülkelerle mutabakat muhtıraları imzalanmıştır yılında; K.K.T.C yılında; Endonezya Portekiz İsveç 2008 yılında; Moğolistan Afganistan Gürcistan Arnavutluk Suriye Romanya Yurtdışı Toplantılar 2008 yılı içinde; Paris, Rio ve Londra da gerçekleştirilen FATF Genel Kurul, Paris te gerçekleştirilen Değerlendirmecilerin Eğitimi Viyana da gerçekleştirilen BM Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesinin Uygulanmasının Gözden Geçirilmesine İlişkin Açık Katılımlı Hükümetlerarası Çalışma Grubu, Viyana da gerçekleştirilen SASMUS IV. Taraf Devletler Konferansı Brüksel de gerçekleştirilen Sermayenin Serbest Dolaşımı Faslı Açılış Kriteri Bükreş te gerçekleştirilen PAP-T Uygulaması-NATO Bükreş Zirvesi, Brüksel de gerçekleştirilen Terörizmin Mali Veçheleri ve Terör Örgütlerinin Mali Kaynaklarının Kesilmesi, Paris te gerçekleştirilen OECD Rüşvetle Mücadele, OECD Rüşvetle Mücadele Çalışma Grubu ve OECD 8 No.lu Alt Çalışma Grubu, Seul da gerçekleştirilen Egmont Genel Kurul, Bişkek ve Moskova da gerçekleştirilen EAG Genel Kurul, Lefkoşa da KKTC yetkilileriyle gerçekleştirilen Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında KKTC Yetkililerinin Bilgilendirilmesi ve Karapara Aklama ve Organize Suç, toplantılarına Başkanlığımızdan katılım sağlanmıştır Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 20 nci maddesi gereğince, ve

22 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı tarihlerinde Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu toplantıları gerçekleştirilmiştir tarihinde gerçekleştirilen toplantıda; tarihinde yapılan Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu toplantısından bu yana gerçekleştirilen çalışmalar, FATF ın Şubat 2009 tarihli Genel Kurul toplantısında görüşülecek olan Türkiye III. Tur Karşılıklı Değerlendirme Raporunda eleştiri konusu yapılan hususlarla ilgili olarak yapılması öngörülen mevzuat çalışmaları ve bu kapsamda ilgili kurumlarca gerçekleştirilmesi gereken faaliyet ve düzenlemeler, tarihinde gerçekleştirilen toplantıda ise; tarihinde yapılan Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu toplantısından bu yana gerçekleştirilen çalışmalar, FATF ın III. Tur Karşılıklı Değerlendirme Raporunda karşılanmayan tavsiyeler, görüşülmüştür.

23 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı Veri Toplama Faaliyetleri 2.1- Şüpheli İşlem Bildirimleri Tablo 3- Şüpheli İşlem Bildirimi Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı* Şüpheli İşlem Bildirim Kaynağı Bankalar Aracı Kurumlar Finansman ve faktoring şirketleri Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri Noterler TOPLAM *Terörün Finansmanına İlişkin Şüpheli İşlem Bildirimleri dahildir. Grafik 3- Şüpheli İşlem Bildirimlerinin Sayısal Trendi Adet Yıllar

24 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 23 Tablo 4- Terörün Finansmanı Konulu Şüpheli İşlem Bildirimi Sayılarının Yıllara Göre Dağılımı Yıllar Şüpheli İşlem Bildirimi Sayısı Savcılıklar Tarafından Yapılan İnceleme Talepleri Cumhuriyet savcılıkları, 5237 sayılı TCK nın 282 nci maddesinde tanımlanan Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu nun işlenip işlenmediğinin tespitine ilişkin taleplerini Başkanlığımıza intikal ettirmektedirler. Tablo 5- Savcılıklar Tarafından Yapılan İnceleme Taleplerinin Yıllara Göre Dağılımı Yıllar Savcılıkların İnceleme Talepleri Grafik 4 Savcılıklar Tarafından Yapılan İnceleme Taleplerinin Sayısal Trendi Adet/Yıl

25 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı Diğer Bildirimler Kamu kurum ve kuruluşları, denetim elemanlarınca yapılan incelemeler sonucunda gerekli gördükleri hususları raporla veya yazı ile aklama suçu açısından değerlendirilmek üzere Başkanlığımıza göndermektedirler. Gerçek ve tüzel kişiler ile yurt dışı muadil kuruluşlar ve basında çıkan bazı haberler de bildirim kaynağı olarak değerlendirilebilmektedir. Bu kapsamda, Başkanlığımıza intikal eden diğer bildirimlerin kaynaklarını gösteren tablo aşağıda yer almaktadır. Tablo 6- Diğer Bildirimlerin Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı Diğer Bildirimler Kamu Kurumları Bankalar Basın Gerçek Kişi / Özel Hukuk Tüzel Kişileri Yurtdışı TOPLAM Grafik 5- Diğer Bildirimlerin Kaynaklarına Göre Dağılım Grafiği Yurtdışı 1% Kamu Kurumları 33% Gerçek Kişi / Özel Hukuk Tüzel Kişileri 60% Bankalar 5% Basın 1%

26 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı Bilgi Talepleri 9 Haziran 1995 tarihinde, Brüksel de 24 ülke ve 8 uluslararası örgütün bir araya gelmesiyle Egmont Grubu oluşturulmuştur. Egmont Grubu nun temel amacı; ülkelerin karaparanın aklanmasıyla mücadelede ulusal sistemlerini geliştirebilmelerine yardımcı olmak ve uluslararası bilgi değişiminin önündeki engelleri kaldırmaktır. Söz konusu yardımın kapsamı içerisinde mali istihbarat birimlerine teknolojik yardım, personelin eğitimi, tecrübe ve bilgi aktarılmasının yanı sıra uluslararası bilgi değişiminin geliştirilip, sistematik bir yapıya kavuşturulması da bulunmaktadır tarihi itibariyle Egmont Grubu nun, ülkemiz de dahil olmak üzere 107 üyesi bulunmaktadır. Tablo 7- Egmont Kapsamında Bilgi Alışverişinin Yıllara Göre Dağılımı Yıl Diğer FIU'ların MASAK'tan Talepleri MASAK'ın Diğer FIU'lardan Talepleri Aklama Suçuna İlişkin Analiz, Değerlendirme ve İnceleme Faaliyetleri Sayılı Kanun Kapsamında Yapılan Çalışmalar MASAK, suç gelirlerinin aklanmasının tespitine yönelik değerlendirme ve incelemeleri çeşitli kaynaklara dayanarak başlatabilmektedir. Anılan kaynaklar; 5549 sayılı Kanuna göre şüpheli işlemleri bildirmekle yükümlü bulunan mali ya da mali olmayan kurum ve kuruluşlar, Cumhuriyet savcılıkları veya Cumhuriyet savcıları adına zabıta makamları, kamu kurum veya kuruluşları, yurt içindeki veya yurt dışındaki özel ve tüzel kişiler ve basın olarak belirtilebilir. MASAK 5549 sayılı Kanunun 19 uncu maddesine göre, analiz ve değerlendirmeleri Mali Suçları Araştırma Uzmanları; incelemeleri ise Maliye Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Gümrük Müfettişleri, Gelirler Kontrolörleri, Bankalar Yeminli Murakıpları, Hazine Kontrolörleri, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanları vasıtasıyla yerine getirmektedir Değerlendirme MASAK a intikal eden ihbar ve şüpheli işlem bildirimleri Mali Suçları Araştırma Uzmanları tarafından analiz ve değerlendirmeye tabi tutularak, aklama suçunun varlığı tespit edilenler hakkında doğrudan yetkili ve görevli Cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulmakta, daha ayrıntılı inceleme gerektirenler ise

27 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 26 (Kanunun 2 nci maddesinde sayılan denetim elemanlarınca yapılmak üzere) incelemeye sevk edilmektedir. Tablo 8- Değerlendirme Dosyalarının Envanteri Önceki Yıldan Devreden Açılan Dosya Sayısı Toplam Dosya Sayısı Sonuç Tamamlanan Kapsam Suç** İnc. Yıl Dosya Sayısı Dışı Duyurusu Sevk * Toplam (*) 2003 Yılından devreden 137 dosya, 2004 yılında açılan dosya sayısına eklenmiştir. (**) MASAK ta yapılan analiz ve değerlendirme sonucunda suç duyurusunda bulunulan dosyalar İncelemeler Sonraki Yıla Devreden Yapılan değerlendirmeler sonucunda daha ayrıntılı inceleme yapılması gerektiği belirtilen dosyalar ile Başkanlıkça özelliği sebebiyle doğrudan incelemeye gönderilmesi kararlaştırılan dosyalar, işin gerektirdiği uzmanlık ihtiyaçları da dikkate alınarak, 5549 sayılı Kanunun 2'nci maddesinde belirtilen denetim elemanlarına sevk edilmektedir. İncelemeye tabi tutulan inceleme dosyalarının yıllar itibariyle seyri Tablo 9 da gösterilmiştir. Tablo 9 - İnceleme Dosyalarının Envanteri Yıl Önceki Yıldan Devreden Açılan Dosya Sayısı Toplam Dosya Sayısı Tamamlanan Dosya Sayısı Kapsam Dışı Sonuç Suç Duyurusu Sonraki Yıla Devreden ** * 120 Toplam * (*) Devam eden dosyalardan suç duyurusu (**) Açılan inceleme dosyalarından bir tanesi ikinci bir inceleme dosyası ile birleşmiştir.

28 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı Değerlendirmelere ve İncelemelere İlişkin Genel Sonuçlar Tablo 10 - Açılan Değerlendirme ve İnceleme Dosyalarından Suç Duyuruları Suç Duyurusu Toplam İnceleme Analiz ve Değerlendirme Toplam tarihlerinde MASAK tarafından toplam 220 adet aklama suçundan suç duyurusunda bulunulmuştur. Aklama suçundan dolayı yapılan suç duyurularının 42 si değerlendirme, 178 i inceleme raporlarına dayanmaktadır. Tablo 11 - Aklama Suç Duyurularının Talep/İhbar Kaynaklarına Göre Dağılımı İhbar Kaynağı Toplam ŞİB Savcılık Diğer Toplam

29 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı Aklama Suç Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı MASAK tarafından yapılan değerlendirme ile denetim elemanlarınca yapılan incelemeler sonucunda tarihleri arasında aklama suçuna ilişkin olarak Cumhuriyet Başsavcılıklarına toplam 220 adet suç duyurusunda bulunulmuş olup buna ilişkin hazırlanan ayrıntılı tablo aşağıda sunulmuştur. Tablo 12- Aklama Suç Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı( ) Öncül Suç Toplam Toplam İçindeki Payı Uyuşturucu Madde Ticareti ,45% Gümrük Kaçakçılığı ,55% Nitelikli Dolandırıcılık ve Hileli İflas Evrakta ve Meşruiyet Belgelerinde Sahtecilik Sahte Belge Düzenleme Kullanma Yağma, Yol Kesme ve Adam Kaldırma Devletin Şahsiyetine Karşı Cürümler Şahıs Hürriyeti Aleyhinde Cürümler Devlete Ait Mühürlerde ve Damgalarda Taklit ,36% ,00% ,00% ,65% 3 3 1,36% ,36% 2 2 0,91% Silah Kaçakçılığı 2 2 0,91% Eski Eser kaçakçılığı 1 1 0,45% ,0% ile tarihleri arasında aklama suçunun işlendiği gerekçesi ile suç duyurusunda bulunulan 220 dosyanın %45,45 inin uyuşturucu madde ticareti; %19.55 inin gümrük kaçakçılığı; %11,36 sinin nitelikli dolandırıcılık ve hileli iflas; %10,00 unun evrakta ve meşruiyet belgelerinde sahtecilik suçundan kaynaklandığı görülmektedir.