COĞRAFYA GİRİŞ HEDEFLER

Transkript

1 COĞRAFYA GİRİŞ Corafya, bir bilim kolu olarak (doğa ve toplum) onuncu sınıf müfredatında yer alan bilimleri inceleyerek (Yerküre ve Uzay), Yerküre sargıları, onların önemini ve rolünü, Yerkürenin doğal ve toplumsal özelliklerini, söz konusu özelliklerin insan, bitki ve hayvanlar alemine olan etkileri. Farklı liselere ait onuncu sınıf Coğrafya dersinde dört genel alan vardır: Coğrafya alanı, doğa ortamı (fiziksel özellikler), insani coğrafya (insani özellikler) ve toplumsal özellikler. HEDEFLER Coğrafya dersinin hedefleri Coğrafya nın bir bilim kolu olduğunu bilmek, Yerkürenin Uzayın şeklini, büyüklüğünü (Yerkürenin bir gezegen gibi) ve hareketlerini, fiziki ve insani özelliklerini, bunlara dayanarak öğrenci düşünerek eleştiri yapabilir; Öğrenci coğrafya nın yardımıyla alan, doğa, insani, bölge ve toplumsal ortamların sorunlarının çözülmesi sonucuna varabilir; Öğrenci bazı coğrafya şekillerini (plan, harita v.b.) çizebilmesini öğrenebilir; Coğrafya bilgilerini biriktirmesini, analizini, çeşitlerini, grafikte l gösterilişini (çizim, harita, aerofotografi, uzay fotoğrafları, GİS v.b.) öğrenci anlayıp kullanmasını öğrenmelidir, doğa ve toplumsal olayları, rolünü ve genel örgütlenmeyi aynı zamanda bilmelidir; Kitap, küre, atlas, literatür, leksikon, ansiklopedi, internet, diğer bilgisayar programlarını, eğitimci televizyon programlarının kullanmasını öğrenmelidir; Diğer ulus ve halklarla işbirlik yapmaya alışmalıdır. 255

2 256 GENEL AMAÇLAR Genel özelliklerin amacı, öğrenciler bilgilenmeden başka, araştırma ve değerlendirmeyi öğrenmelidirler. Tüm bu özellikleri bir araya getirdikten sonra onlar şu soruları cevaplandırmalıdırlar; Obje nerede bulunur? Onların orada bulunmasının sebepleri? Nasıl meydana gelmişler? Ne gibi etkiler yapabilir? Bir toplumun çeşitli ortamlarda örgütlenmesi nasıl yapılır? Öğrenci: Yerkürenin şeklini, büyüklüğünü, hareketlerini, Güneş sisteminde bulunan bir uzay cismi olduğunu, Uzay ve uzay cisimlerini, Yerküre hareket sonuçlarını ve onların insan ve Dünyada olan etkilerini anlamalıdır; Haritaların, enlem ve boylamların, objelerin, bölgelerin, yüksekliklerin, harita işaretlerinin yöneltmede kullanmasını, okumasını ve çizimleri öğrenmelidir. Yerküre sargıları, benzerliklerini, farklılıkların,işbirliklerini ve onların insan, bitki, hayvanlar alemine olan etkilerini bilmelidir; Yerkürede nüfus sayısı, doğa artışı, göçler, ırk, dil, din farkları, devlet örgütleri, iktisadi gelişme, toplumsal düzenleri hakkında bilgileri kavramalıdır; Dünyada fiziki ve insani özelliklerini ve sorunlarını, su erozyon, ozon, kirlilik, yoğun nüfus artışı, açlık, mültecilik, iktisadın aynı seviyede gelişmemesi, dünyadaki çatışmalar hakkında öğrenci bilgilenmelidir. ÖZEL AMAÇLAR Yerkürenin Uzaydaki yerini ve hareketlerini esas konularını bilmelidirler; Harita şeklinde objelerin, ülkelerin Coğrafya durumlarını tayin etmesini öğrenmelidirler; Sayı ve grafik ölçeklerinin kullanmasını bilmelidirler, aynı zmanda topografi haritalarında yerel ve genel yükseklikleri, haritalar arasındaki farkları, onların özelliklerini ve diğer bilgileri kullanmasını öğrenmelidirler; Yerküre kabuğu sargısı, sargı içindeki olayları, volkan ve depremleri, yerküre kabuğunun genel şekillerini, meydana gelmelerini, iç ve dış kuvvetlerinin rölü ve etkileri hakkında bilgileri olmalıdır;

3 Havaküre yapısını, termik olayları, havada dikey yapılar, iklim ve zamanın anlamlarını öğrenmelidirler; Suküre, suyun doğadaki hareketlerini, suların özelliklerini, doğada ve toplumda suyun önemini ve rolünü, Yerkürede onun dağılışını ve onun kirlenmemesi için alınacak olan tedbirler hakkında öğrenci bilgilenmelidir; Öğrenci Dünyada bitki ve hayvanlar alemini, iklim, ve suyun yayılışında insan etkisinin önemli olduğunu öğrenmelidir; Doğal felaketlerin meydana gelmelerine sebep olan faktörler ve onların Dünyada dağılışı hakkında bilgisi olmalıdır; Dünya nüfusu, onların hızlı artışını, aynı seviyede dağılmamasını, sosyo-iktisadi gelişmesini ve doğal koşulları hakkında öğrenci bilgi sahibi olmalıdır; Doğal artış, ona etki eden faktörleri, genel halk yapılarının, göçlerin, çeşitleri ve sebepleri ile ilgili öğrenci bilgilenmelidir; Üretim ve hizmet verme çeşitleri, iktisat kolları ve onların Dünyada yayılışı hakkında bilgiler verilmelidir; Yaşam ortamları, onların meydana gelişleri, şekilleri (toplu, dağınık), tipleri (köy, kent), büyüklükleri (küçük, orta, büyük), yapılışını (fiziksel yapısı), fonksiyonları v.b. hakkında bilgilenmelidirler. BECERİLER Coğrafya dersinde öğrenci şu konular üzerinde bilgiler alıp değerlendirmeler yapmalıdır: Haritanın içindekilerini farketmelidir, aynen ölçeklerin kullanmasını, haritada objeler arasında yükseklikleri tayin etmesini, işaret ve renklerin kullanılmasını öğrenmelidir; Grafikon, diyagram, tablo, harita ve içindekilerini okumasını öğrenmelidir; Yerkürede meydana gelen doğal olaylar ve onların Coğrafya bölgelerinde yayılışı (rölyef şekilleri, su objeleri, iklim elemanları ve faktörleri) hakkında bilgileri olmalıdır; Çeşitli ölçekli haritalarda farklı yükseklikleri tespit edip göstermeyi; Çeşitli rölyef şekillerini, iklim elemanlarının grafikte gösterişini, hidrografi özellikleri hakkında bilgilenerek kullanmalarını öğrenmek; 257

4 Dünyada nüfus ve yaşam ortamları hakkında çeşitli kaynakları kullanarak (izleme, harita, grafikon, tablo, CD v.b.) bilgi sahibi olmak; Harita yardımıyla Dünyada genel yaşam ortamlarını ve nüfusun yayılışı hakkında bilgilendirilmek; Çeşitli harita, grafikon, v.b. çizerek (örneğin: Dünya nüfusu ve onun yayılışı, yaşam ortamları, çeşitli iktisadi kolları ve üretimleri) ve onları kullanarak bilgi sahibi olmalıdırlar; Öğrenci, bilgi ve iletişim kaynaklarını, not defterlerini, tablo, grafikon, harita v.b. kullanarak herhangi bir konuda araştırma yaptığı sonuçları göstermeli; Öğrencinin, kendi yaşam ortamında herhangi bir olumsuz olaya karşı eleştirisi sert olmalıdır. 258 MÜFREDATLAR ARASI VE DERSLER ARASI İLİŞKİ Genel coğrafya, yani onuncu sınıfa ait ders birimleri diğer derslere sıkı olduğunu söyleyebiliriz, o da: a. Sağlık eğitimi Öğrenci hava koşullarını öğrenirken aynı zamanda, iklim elemanlarını yani sıcaklık, basınç, nemlilik v.b. özellikler hakkında bilgisi olmalıdır. Bu bilgilere dayanarak insan sağlığı ve onun çalışma gücü seviyesini de öğrenmelidir. Söz konusu değişmelerin değerlendirilmesi için kendine ait fikir sahibi olmalıdır; Öğrenci iklim hakkında bilgilendirilerek, iklim elemanları ve faktörleri ile onların değişmeler sonucu olan etkilerini anlamalıdır. Örneğin: Güney ve Doğu Asya da yaşayanlar genellikle pirinç üretirler ve onların esas besinleri pirinçtir. Bununla ilgili bu bölgede yaşayanlar çeşitli kemik hastalıklarına kapılırlar ve yaşam süreleri ortalama olarak daha kısadır; Öğrenci su ve günlük hayatdaki önemi ve rölü hakkında bilgilenirken, aynı zamanda su kirliliğinden meydana gelen çeşitli hastalıklarla ilgili bilgi de elde etmelidir; Öğrenci, tatil ve serbest zamanlarda her ırmak, göl ve deniz kıyılarında yıkanılmaz olduğunu bilmelidir; çünkü su kirliliğinden ötürü çeşitli bulaşıcı hastalıklara yakalanabilir; Öğrenci aynı zamanda herhangi bir gezi ya da bilgilenme gezisi esnasında bazı tehlikelerle karşılaşabilir; onun için ilk yardım konusu hakkında bilgilenmelidir.

5 b. Yurtaşlık eğitimi Ülke, ırk, dil, din, devlet örgütleri ve toplumsal düzenler hakkında öğrenci bilgilenerek, aynı zamanda çeşitli toplumlarda insanlar arası saygı ve sevgi olmasını farketmelidir. c. Cinsel eşitlik Coğrafya bilim kolu olarak cinsel eşitlik hakkında öğrenciyi bilgilendirmekte önemli rol oynamaktadır; Cinsel eşitlik denildiği zaman çeşitli konuların gelişmesi düşünülmektedir, örneğin: Doğal artış, halk yapısı (cins, yaş, din, eğitim, çalışanlar-çalışmayanlar v.b.). Tüm bu belgeleri öğrenci bir araya getirdikten sonra kadın-kız, erkek-oğlan arasındaki benzerlik ve farkları öğrenebilir; Yeni gelişmiş teknoloji sayesinde Coğrafya eğitimi (GPS, GİS, bilgisayar haritaları v.b.) her iki cinsiyetin özelliklerinin incelemesinde yardımcı olmaktadır; Ülke, ırk, halk, dil, din, devlet örgütleri ve toplumsal düzenler hakkında öğrenci bilgilenerek, aynı zamanda çeşitli toplumlarda insanlar arası saygı ve sevgi olmasını farketmelidir. 259

6 COĞRAFYA (haftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 74 ders saati) Fen Lisesi Ders programının dağılımı Kategoriler Toplam Ders Sayısı % Alan ve Fiziksel Özellikler İnsanlık Coğrafyası Seçme Dersler 6 8 Tekrarlamalar Toplam DERS İÇERİĞİ DAVRANIŞLARI ESAS KONULAR DERSLER ARASI İLİŞKİ I. FİZİKSEL COĞRAFYA araştırma ve ayrılışı Jeoloji, jeofizik, kimya, biyoloji. II. YERKÜRENİN BÜYÜKLÜĞÜ VE ŞEKLİ ÖĞRENCİ: - Coğrafya bilim kolu olarak ve onun diğer derslerle nı öğrenmelidir. - Yerkürenin büyüklüğü şekli, hareketleri ve sonuçları hakkında açıklamalar yapmalıdır. Fiziksel Coğrafya, jeomorfoloji, hidroloji, iklim bilgisi. Elipsoid, geoid, apioid 261

7 III. HARİTA VE KÜRE, Yerküre yüzeyinin harita ve kürede gösterilişi - Yerküre yüzeyinin harita ve kürede gösterme şekilleri ve tekniğinin öğrenilmesi Harita, küre, ölçek, projeksiyonlar v.b. Jeodezi IV. YERKÜRE YAPISI VE ŞEKLİ, Yerküre kabuğunun jeolojik gelişmesi - Yerküre sargılarını, meydana gelmelerini, kütleler, mineraller ve onların önemini açıklamalıdır. Taşküre, taşküre sargısını, çekirdek, mineraller, mağma, pangea, tortul ve metamorf kütleler. Jeoloji, Jeofizik V. YERKÜRE YÜZEYİNİN RÖLYEFİ, rölyef şekillerinin meydana gelmesi, tipleri ve şekilleri VI. ZAMAN VE İKLİM Havaküre yapısı, havaküre olayları, havakürede su, İklim tipleri ve yayılışı, İklim değişmelerine etki eden faktörler. - Rölyef şekillerinin meydana gelmesi için en önemli faktörler iç ve dış kuvvetlerdir. Volkan ve depremlerin meydana gelmeleri, etkileri ve meydana getirdikleri felaketler. - Rölyefin günümüzdeki önemi ve rolü. - Havaküre yapısını ve onun havakürede meydana gelen olayların etkileri. - Havaküredeki enerji kaynaklarını ve onların yerküremize yayılışı. - Hava basıncı ve onu etkileyen faktörler. - Zaman, iklim ve iklim tipleri. Rölyef, endogen, ekzogen, volkanlar, depremler, iç ve dış merkezler, erozyonlar, oroonlar, antiklinal, sinklinal, Tetis v.b. Atmosfer, troposfer, zaman, iklim, ozon tabakası, siklon, antisiklon, hava durumu tahminleri, sinoptik haritaları, hava basıncı, buharlaşma, atmosfer yağışları, hava nemliliği, rüzgarlar, hava ceryanları v.b. Jeoloji, Jeotektonika Meteoroloji, klimatoloji, fizik 262

8 VII. SULAR Suküre yapılışı, Dünya deniz ve okyanusları, karadaki sular, suyun günümüzdeki önemi ve yeri. VIII. BİOSFER Dünyamızda bitki ve hayvan alemi yayılışı, gelişmeleri, önemi ve yeri. -Dünyada okyanusların yayılışı. -Dünyada tatlı ve tuzlu suların yayılışı. -Dünyada su kirliliği oranını açıklamak. -Karadaki sular, onların yayılışı ve önemi. -Dünyada var olan iklim kuşakları ve bu kuşaklardaki bitki ve hayvanlar aleminin yayılışı. -Bitki ve hayvanlar aleminin yayılışında insan etkisi. Suküre, su bilançosu, yeraltı suları, kaynaklar, ırmaklar, buzullar, sinkler, deniz,okyanuslar, estauar, fiyordlar. Ekosistem, biot, abiot, stepler, savanalar, tundralar, toprak bilgisi, kserofitler, mezofitler, hidrofitler, taygalar. Hidroloji, hidrojeoloji Botanik, zooloji, ekoloji IX. NÜFUS Halk yapısı, doğal artışı ve dünyada yayılışı. X. YERLEŞME YERLERİ Anlamı, fonksiyonları ve çeşitleri XI. İKTİSAT İktisat kolları, tarımcılık, endüstri, ulaşım, turizm. - Dünyada doğal artışı, sebepleri, halk,yapısını göçleri, demografi değişmeleri ve yayılışını açıklamak. -Dünyamızda yerleşme yerleri, çeşitleri, fonksiyonları ve önemlerini açıklamak. -iktisat kollarının gelişmesini açıklayıp, iktisadın coğrafya yayılışını ve faktörlerini gösterilecek Doğanlar, ölenler, doğal artış, göçler, nüfus yoğunluğu, ırklar, demografi değişmeler. Kent yerleşme yerleri, rural, megapolis v.b. Iktisat, tarımcılık, endüstri, ulaşım Sosyoloji, tıp, iktisat İktisat, teknoloji. UYARI: Öğrencilerin ilgilerini en çok çeken ders birimleri için öğretmenin 6 ders kullanması tercihe bırakılmıştır. Söz konusu dersler çerçevesinde müze, doğada veya herhangi bir özel coğrafya bölgesi ziyaret edilebilir. 263

9 264

10 COĞRAFYA (haftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 74 ders saati) Sosyal Bilimler Lisesi ve Dil Ağırlıklı Liseler Kategoriler Ders sayısı % Fiziksel ve Alan Coğrafyası İnsanlık Coğrafyası Seçme Dersler 5 7 Tekrarlamalar Toplam İÇİNDEKİLER, DAVRANIŞLAR, ESAS KONULAR VE DERSLER ARASI İLİŞKİ Kategoriler ve alt kategoriler Yer ve Alan İçerik Davranışlar Esas Konular Fiziksel coğrafyaya giriş, anlamı ve ayrılması. Öğrenci coğrafyanın anlamı, konusu, ayrılması ve fiziksel coğrafya hakkında bilgilenmelidir. Fiziksel coğrafyanın bölümlerinden. Dersler arası ilişki Jeoloji, biyoloji ve fizik ile 265

11 Fiziksel Coğrafya Litosfer ( Taşküre ) Yerkürenin fiziksel coğrafya özellikleri, büyüklüğü, Yerkürenin hareketleri ve hareket sonuçları. Harita ve küre, coğrafya haritaları, ölçekleri ve içindekiler. Yerkürenin yapılışı Yerküre kabuğu, meydana gelmesi ve yapısı Kütleler ve mineraller. Yerküre kabuğunun rölyefi, şekilleri, iç ve dış kuvvetler. Öğrenci Yerküre şeklini, büyüklüğünü, boyutlarını, hareketlerini ve hareket sonuçlarını bilmelidir. Öğrenci harita ve kürenin anlamını ve önemini bildikten sonra, Yerkürede enlem-boylam ve harita işaretlerin yardımıyla yöneltmeyi öğrenebilir. Yerküre yapısının esas elemanlarını öğrenciye öğretilmelidir. Yerküre kabuğunun nasıl meydana geldiğini hangi tektonik orogenlerinde hangi şekiller kazandı. Kütleler nedir, nelere dayanarak ayrımı yapılır, mağmatik tortul ve başkalaşım kütleler.kütlelerin ülke iktisadına olan etkisi. Öğrenci esas rölyef şekilleri, sıradağlar, ovalar, yaylalar, vadiler v.b. hakkında bilgilenmelidirler. Yerkür şekli,geoid, enlem ve boylamlar, kutuplar. Harita, küre, enlem, boylam, ölçek, projeksiyonlar, planlar, atlas, izohip, izobarlar v.b. Yerküre sargısı, kabuğu, çekirdeği, taşküre, SİAL, SİMA, NİFE, sargılardaki sıcaklık. Tektonik hareketler, iç ve dış kuvvetler, sıradağlar, horst, antiklinal, sink, v.b. Mağmatik, tortul ve başkalaşım kütleleri. Metal ve metal olmayan kütleler. Kıtalar, yaylalar, sıradağlar, vadiler, dar boğaz ve geçitler, erozyon, abraziyon, buzul, eol v.b. fizik, astronomi ve matematik ve jeodezi ile haritografi matematik ve jeodezi ile jeoloji ile Jeoloji ile Jeoloji ile Jeoloji ile 266

12 Atmosfer (Havaküre) Erozyonlar ve Yerkaymaları İnsan hayatında rölyefin önemi ve yeri. Atmosferin yapısı ve orada meydana gelen olaylar. Rüzgarlar, meydana gelmeleri ve ayrılışı. Atmosfer yağışları şekilleri, yayılışı, El Ninyo fenomeni. Erozyon ve yer kaymaların meydana gelmelerine etki eden faktörler. Toplumda meydana getirdikleri zararlar. İnsanoğlu çeşitli rölyef şekillerini tarımcılık, yerleşme yerleri, ulaşım v.b. amaçlı kullanmaktadır. Öğrenci havaküre yapısını, sargılarını, onların özelliklerini, Yerküreye olan etkileri hakkında bilgiler etmelidir. Rüzgarların meydana gelmeleri, hareketleri, hızı, yönleri, özellikleri ile Yerküredeki etkileri hakkında öğrenci esas bilgiler almalıdır. Öğrenci bilmelidir ki yağış şekillerini, miktarını, El Ninyo fenomenini Yıkıcı ve biriktirici erozyon çeşitleri. Dağ, düzlük, yayla, vadi, sahil, deniz, kıyı v.b. rölyef şekilleri. Troposfer, stratosfer, iyonosfer, iklim, iklim faktörleri, iklim elemanları, iklim tipleri. Sürekli-devir ve yerel rüzgarlar, sıcak ve soğuk rüzgarlar, pasatlar, antipasatlar, musonlar, tayfunlar, uraganlar v.b. Yağış çeşitleri, yağmurlar, kırağı, çığ,kar, dolu, sürekli, devir, ekvatoryal, tropik v.b. jeoloji, fizik, biyoloji, kimya ve matematik ile fiziksel coğrafya, mimarlık, tarımcılık ile havaküre fiziği ile havaküre fiziği ile havaküre fiziği ile 267

13 Suküre (Hidrosfer) Bitki ve hayvanat alemi (Biosfer) Hava kirliliği ve ozon sorunu. Genel kirlilik ve iklim. Sular, meydana gelmeleri, özellikleri, su bilançosu. Su-insan toplumunun en önemli faktörü. Yerkürede bitki ve hayvanat alemi. Hava kirliliğini ve ozon sorununu öğrenciye toplumun hızlı endüstrileşmesini, kentleşmesini, trafiğin gelişmesini v.b. olarak açıklanmalıdır. Endüstri ve otomobil gazlarından başka, insanoğlu da doğayı kirleterek iklim değişimine sebep olmaktadır. Öğrenci Yerkürede suların yayılışını, şekillerini, belirmelerini, su bilançosunu bilmelidir. Öğrenciye suyun hergünkü hayatımızdaki önemini, korunmasını ve kirliliği hakkında bilgiler verilmelidir. Dünyamızda var olan bitki ve hayvanat alemi günden güne azaldığını ve bu sorunun bir an önce durdurulması için eylem alınmaları hakkında öğrenci bilgilenmelidir. Hava kirliliği ve ozon sorunu kimyasal gazlardan, toz, zararlı gazlardan ultraviole ışınlarından v.b. CO, CO 2, SO 2, gibi gazlar, kuru yağmurlar, diğer olumsuz doğal belirtiler. Dünya denizi, denizler, göller, ırmaklar, bataklıklar, tuzluluk, sıcaklık, hareketleri gelgit, akıntı. Suyun önemi, noksanlığı, kirliliği v.b. Ormanların kesilmesi ve yangınlar, ortamın kirlenmesi, tarım alanların açılması, bazı bitki ve hayvanat türlerin yokedilmesi. fizik, kimya ve biyoloji ile fizik, kimya ve biyoloji ile fizik ve kimya ile iktisadi ve diğer toplumsal birimlerle biyoloji ve kimya ile 268

14 Bitki ve Hayvanat alemi (Pedosfer) İnsani (human) sistemler İnsan ve toplum Toprak-meydan gelmesi, çeşitleri, verimli toprakların azalması. İnsani coğrafyası, önemi, ayrılışı ve ödevleri. İnsani coğrafyasında haritalar ve harita yöntemleri. Dünya nüfusu, yayılışı, yoğunluğu ve doğal artışı. Doğal hareketler, göçler, mülteci sorunları. Öğrenci toprağın nasıl meydana geldiğini, onun fiziksel, kimyasal ve biyoloji özelliklerini çeşitlerini, verimli arazilerin günden güne azaldığı bilmelidir. Öğrenciye insan coğrafyası ve onun hergünkü hayatımızda önemi ve rölü hakkında bilgi verilmelidir. Öğrenci harita elemanlarını, işaretlerini bilmelidir ki ileride her çeşit haritayı rahat rahat kullanabilir. Öğrenciyi rakam ile grafiklerle dünya nüfusunu, artışını, yoğunluğunu ve hareketlerini öğretmeliyiz. Öğrenci doğal hareketleri, göçleri ve sebeplerini bilmelidir. İskelet toprakları, alüviyal toprakları, kara toprak, kızıl toprak, podzol, omoniça v.b. İnsani coğrafyası, sosyal, iktisadi, tarım, endüstri, ulaşım v.b. Ölçek, projeksiyonlar, özel haritalar, grafikonlar v.b. Artış, azalış, dağılış, genel ve relativ artış v.b. Aktif-aktif olmayan nüfus, cins, yaş, iktisadi, eğitim, ırk, dil, din, halk yapısı. pedoloji, biyoloji, fizik, kimya ile Ders birimi benzeri derslerle hartografi, istatistik, matematik dersleriyle demografi, istatistik iktisadi ve sosyoloji dersleriyle sosyal, iktisadi, tıp ve psikoloji ile 269

15 Yerleşim Yerleri Alan Örgütlenmesi Dünyamızda halk yapısı ve özellikleri. Yerleşim yerleri, ayrılışı, tipleri ve fonksiyonları. Urbanizm dünya prosedürü gibi. Dünya siyasi haritası Devlet, coğrafi alanı olarak. Öğrenci dünya nüfusunun çeşitli biyoloji, iktisadi, sosyal, eğitim, ırk, dil, din, alanlarındaki farklara alışmalıdır. Köy-kent, toplu-dağınık yerleşme yerleri ve onların fonksiyonları hakkında öğrenciye bilgi verilmelidir. Öğrenci bilmelidir ki kentleşme endüstrisinin, halka hizmet veren, ulaşımın, iç yapısına ve fonksiyonlarına bağlıdır. Öğrenci bilmelidir ki dünya siyasi haritası günden güne durmaksızın değişmektedir. (Bilhasa sosyalizm toplumsal düzenin dağılmasından sonra). Bir devletin alandan, halktan, doğal zenginliklerinden, toplumsal-siyasi düzeninden, sınırlarından v.b. meydana geldiğinden öğrencilere bilgi verilmelidir. Köyler, kentler, sürekli devir, küçük, orta, büyük, tarım, endüstri, turistik v.b. yerleşim yerleri. Natalitet, mortalitet, göçler, mülteciler. Kentleşme, iç yapısı, iletişim, trafik ağı v.b. Büyük coğrafya buluşları, sömürgecilik, dekolonizasyon, ekonomiteknoloji bağlılığı, borçlanma, küçük devletlerin kurulması. Küçük, orta ve büyük devletlerin coğrafya durumu, doğal ve etnik sınırları, denize çıkıntıları, kara ülkeler, zengin, gelişmekte olan ve fakir ülkeler, kapitalist, sosyalist v.b. ülkeler. sosyal ve iktisad ile sosyal, iktisadi ile teknik bilgilerle siyasi ve iktisad birimleri ile Ders birimleri ile 270

16 İnsanlar ve çalışmaları. Dünyada iktisadi, askeri ve siyasi topluluklar. Dünya ülkeleri arasında işbirlik ve anlaşmazlıklar. Dünyamızın iktisadicoğrafya özellikleri. İktisadi ve hizmet verme çalışmaları. Bilim ve teknoloji devrimi ve onun iktisada olan etkisi. Devletler arasında iktisadi ve siyasi gruplar oluştururlar, çünkü o zaman kendilerini daha güçlü ve güvenli hissederler. Öğrenciler, milletler ve devletler arası siyasi ve ekonomik işbirliğin olduğunu, aynı zamanda devletler arası sınır problemleri, etnik grup poblemleri, fakat iyi işbirliğinin olduğunu da bilmelidir. Öğrenci iktisadın anlamını, bölümlerini, üretim ve üretim olmayan kollarını, faktörlerini v.b. bilmelidir. Öğrenci iktisadın önemini, kollarını ve günlük hayatımızdaki yerini farketmelidir. Bilim ve teknolojinin gelişmesiyle, bir devletin iktisadi gelişmesi daha yüksek seviyeye geleceğini öğrenciye öğretilmelidir. Ekonomi toplulukları (OECD, EFTA,OPEC,GATT v.b.), askeri NATO, Arap ligi, siyasi (OSCE, OKB,EU). Alan, su, doğal zenginlikle, sınır, azınlık anlaşmazlıkları, sınırlar, devletler ve kültürel işbirliğin varlığı. Üretim ve hizmet ekonomisi sektörleri, insan faktörü, teknik ve mali faktörler. İktisadi çalışmaları, özel iktisadi kolları. Bilim, teknik ve teknoloji devrimi, endüstri devrimi, kömür, petrol, cereyan, atom enerjisinin kullanışlı, elektronik mühendislik. siyasi bilimleri ile iktisat, siyasi bilimlerle iktisad bilimiyle iktidsadi bilim koluyla teknik, teknoloji, enformatik bilim kollarıyla 271

17 Tarım üretimleri, koşulları ve gelişme faktörleri. Tarım üretim tipleri Orta kuşakta bitki üretimi Suptropik bölgesinde bitki üretimi. Ekvatoryal ve tropik bölgesinde bitki üretimi. Dünyada hayvan üretimi ve balıkçılık. Tarımcılığın gelişmesinde doğal koşullardan başka teknolojinin gelişmiş maddi desteği olmasının ön şart olduğu öğrenciye bilgi verilmelidir. Öğrenci tarım üretimi tiplerinin gelişmesinde doğal koşullardan başka iktisadın ve tekniğin yüksek seviyede olması şartını bilmelidir. Orta kuşağa ait bitkiler yetiştiğini öğrenciye anlatılmalıdır. Suptropikal bölgesinde bitkilerin yetiştiğini öğrenciye anlatmalıdır. Ekvatoryal ve tropik bölgelerde bitkilerin yetiştiğini öğrenciye anlatmalıdır. Öğrenci hayvancılığın gelişmesini, tiplerini, ulaşımını, balık avı bölgelerini, balık avı miktarını ve endüstride balık üretimine etki eden faktörlerini analiz etmelidir. Rölyef, iklim, nemlilik, sulama, dünya nüfusunun artması, endüstrinin gelişmesi, ulaşım v.b. Yerel, ekstenziv, intenziv çeşitleri, piyasa iktisadi, özel tarım üretimleri. Buğday, mısır, patates, şeker pancarı, ayçiçeği, v.b. orta kuşak üretimleri. Turunçgiller, zeytin, hurma, pamuk, tütün üretimleri. Pirinç, kahve, çay, muz, kokos v.b. üretimleri. Ekstenziv ve intenziv hayvancılık, hayvan tipleri, büyükbaş, koyun,yabani hayvanlar, at sayıları, hayvan üretimleri. agronomi ile agronomi ile agronomi ile agronomi ile agronomi ile agronomi ile 272

18 Dünyada açlık sorunu, sebepleri ve izleri. Endüstri, gelişmesi, özellikleri ve endüstri üretimi. Endüstrinin bölgeleşmesinde sebep olan faktörler. Enerji-iktisadi gelişmede önemi ve rölü. Hamadde-dünyada yayılışı, iktisadi önemi ve rölü. Öğrenciye neden bugün dünyada açlık var, sulama nedenleri ve sorunların nasıl çözülmesi gerektiği anlatılacak. Endüstri nedir, endüstri kolları ve endüstri üretimi hakkında öğrenciye bilgi verilmelidir. Endüstri bölgeleşmesini ve ona etki eden faktörler önceden bilinmelidirler. Enerji gelişmesi, teknik ve iktisadi gelişmesinin en önemli faktörüdür. Öğrenci bilmelidir ki endüstrinin gelişmesinde hamaddelerin önemi çok büyüktür. Aynı zamanda hamadde Dünyada aynı şekilde yayılmış değildir. Dünyamızda açlık sorunu, sebepleri ve faktörleri. Zanaatçılık, manifaturacılık, endüstri, I-II-III endüstri devrimleri, dünyada endüstrileşme önemi ve rolü. Hammadde,enerji, işgücü, kapital, ulaşım, piyasa v.b. faktörler. Güneş, rüzgar, hayvansal, insan buhar makinesi, iç yanma, elektrik, atom enerjisi, dünyada onların üretimi. Enerjiye ait hammaddeler, metaller,(kara ve renkli metalurji), metal olmayanlar, endüstri üretimleri. iktisadi ve tıp bilim kollarıyla iktisadi ve teknik bilim kollarıyla iktisadi ve teknik bilim kollarıyla teknik bilimiyle jeoloji ve teknik bilimleriyle 273

19 Dünyada endüstri bölgeleri ve onların özellikleri. Endüstrinin aynı seviyede gelişmesi, sebepleri ve izleri. Ulaşım, ticaret ve turizm Ulaşımın gelişmesine etki eden faktörler ve sebepler. Ulaşım kolları ve özellikleri. Endüstrinin kendi özellikleri vardır, ki onlara dayanarak endüstri bölgelerinin meydana geldiği öğrenciye açıklanmalıdır. Öğrenci bilmelidir ki Dünyada endüstri aynı şekilde gelişmemiştir. Söz konusu kolların hangi seviyede geliştiğini teknoloji, iktisadi ve coğrafya koşullarına bağlı olduklarını öğrenci bilmelidir. Ulaşımın gelişmesinde doğal, toplumsal, iktisadi ve teknoloji koşullarının hangi seviyede oldukları çok önemlidir. Öğrenci, ulaşım kolları hangileridir, onların özellikleri nelerdir ve dünyada yayılışı nasıldır, bunları bilmelidir. Eski ve yeni endüstri bölgeleri, metalurji, metal ve makine endüstri bölgeleri, yenlik endüstri (yan sanayi), deniz kıyısı endüstri bölgeleri, kömür, petrol v.b. endüstri bölgeleri. Gelişme-gelişmeme sebepleri insan başına gelirler, ihracat ve ithalat, endüstrinin gelişmesi için krediler. Ulaşımın anlamı, iç ve dış ticaret, turizm ve çeşitleri. Rölyef, iklim, hidrografi, coğrafya durumu, doğal zenginlikler, teknolojinin gelişmesi gibi sebepler. Yerel, modern, kara, su, hava, demir, deniz, göl, ırmak, kanal, TT, elektronik ulaşım kolları. iktisadi ve teknik bilimleriyle iktisad ve sosyolojiyle iktisad ve teknik bilimleriyle doğal iktisad ve teknik bilim kollarıyla teknik ve iktisad bilimleriyle 274

20 Toplum ve Yaşam Ortamı Dünyada malların biriktirilmesi. Turizm fonksiyonları ve önemi Toplum ve yaşam ortamı, çeşitleri ve özellikleri. Toplumun gelişmesinde doğanın etkisi. Doğanın değişmesinde toplumun etkisi. Öğrenci malların biriktirilmesi, tüketiciye gelecekte büyük yardımda bulunabilirliğini bilmelidir. Öğrenci kendi yaptığı seyahatlerinden bilgiler vermelidir, aynı zamanda turizmin fonksiyonlarını ve onun önemini bilmelidir. Öğrenciye insanın doğaya olan etkisini, gelişmesini ve özel yaşam şartlarının yaradılışı anlatılmalıdır. Rölyef, iklim, su, toprak, bitki ve hayvanlar alemi gibi doğal elemanların etkisi altına toplumun gelişmesi konusunda öğrenci bilgilenmelidir. İnsanın günümüze kadar doğaya olan etkisi, öğrencilere açıklanmalıdır. Biriktirme, biriktirme çeşitleri, pozitif ve negatif bilanço, ticaret örgütleri v.b. Eğlence, rekreasyon, tatil, turistik kapasiteler, doğal güzellikler, kültür merkezleri v.b. Doğal, kültürel, coğrafyasal v.b. gibi yaşam ortamları. Rölyef, iklim, su, yaşam ortamları, verimli arazilerin kullanışı, ulaşım, sağlık v.b. Doğal ortamın tarım, endüstri, turistik, kentleşme gibilerine değişmesi. iktisad ile iktisad bilimiyle biyoloji, iktisad ve sosyoloji ile fen bilimleriyle iktisad ve teknik bilimleriyle 275

21 Dünyada geniş yaşam ortamları Öğrenci, Dünyada çöller, ekvatoryal ormanlar, savana, step, tayga, tundra v.b. gibi özel yaşam ortamları bulunmaktadır, bunları bilmelidir. Sıcak çöl bölgeleri, kutup bölgeleri, ekvatoryal ormanları, tropikal, muson, savana, istep, tundra, tayga gibi bölgeler. UYARI: Öğrencilerin ilgilerini en çok çeken ders birimleri için öğretmenin 5 ders kullanması tercihe bırakılmıştır. Söz konusu dersler çerçevesinde müze, doğada veya her hangi bir özel coğrafya bölgesi ziyaret edilebilir. 276

22 COĞRAFYA (haftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 74 ders saati) Matemetik ve Bilişim Liseleri Ders programının dağılımı Kategoriler Ders Sayısı % Alan ve Harita Bilgisi Fiziksel Coğrafyası İnsanlık Coğrafyası Seçme Dersler Tekrarlamalar Toplam Kategoriler Alt kategoriler - Konular Davranışlar Dersler arası ilişki ALAN VE HARİTA BİLGİSİ Harita Bilgisi. Bilim kolu olarak, ayrımı, gelişmesi ve gerçekleşmesi Öğrenci esas hartografi elemanları hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Jeodezi ile Haritada Matematik Bilgileri. Sayısal ve grafik ölçekleri, ölçeklerin tayin edilmesi Harita içinde esas matematik özelliklerini bilmelidirler. Aynı zamanda sayısal ve grafiksel ölçeklerini kullanmasını öğrenmelidir. Jeodezi ve matematik ile 277

23 Enlem ve Boylamların Tayin Edilmesi. Coğrafya uzunluğu ve yassılığı, onların hesaplanması Haritada Jeodezik Temeller Jeodezik ağı ( trigonometri, nivelizasyon) GPS sistemi Aerofotogranlar ve ölçekleri, fotoharitalar Haritografi Projeksiyonları Geoid, elipsoid Gaus-Krüger ve Merkator projeksiyonları Coğrafya Haritalarının Elemanları Haritada coğrafya objeleri (rölyef, hidrografi, bitki alemi, yerleşme yerleri, ulaşım, sınır, iktisad) Rölyef haritası, planlar, küre, atlas Haritametre. Haritayla yöneltme, alanda harita yardımıyla yöneltme ve hareket Harita boyutlarını ölçmek Haritada yüksekliklerin belirtmesi Alan eğiminin ölçmesi Harita yüzeyinin ölçmesi Haritada alanların dikey şekillerin çizilmesi Koordinant sistemlerini kullanmasında enlem ve boylam ölçeklerinin hesaplamalarını yapmalıdır. Jeodezik ağının ne olduğunu anlayıp, GPS sistemini kullanarak aerofotografi ölçeklerini tayin etmeye alışmalıdır. Coğrafya da aerofotografi sistemini nerede ve ne zaman kullanacağını öğrenmelidirler. Gaus-Krüger ve Merkator projelerinin kullanması için bilgi sahibi olmalıdır. Harita elemanlarını farkederek, onları coğrafya haritasını göstermesini öğrenmelidir. Öğrenci bir alanda haritanın yardımıyla yöneltmeyi bilmelidir. Aynı zamanda enlem ve boylamların kullanmasını, dikey profilleri, eğimini ve haritada doğada gerçek yüzeylerin kullanmasını ne kadar olduğunu öğrenmelidir. Jeodezi ve matematik ile Jeodezi ile Matematik ve jeodezi ile Coğrafya, iktisad, topografi ile Jeodezi ve matematik ile 278

24 ALAN VE UZAY Coğrafya Enformasyon Yöntemleri (GIG). GİS anlamı ve hazırlanması Bilgilerin GİS e yükletilmesi (sayı, vektörler v.b.) Verilen bilgilere dayanarak coğrafyada sayısal ve alansal işletmeler Özel (Konulu) Haritalar. Özel haritaların çizilmesi için kullanılan harita yöntemleri Özel haritaların GİS ile yapılması FİZİKSEL COĞRAFYA Yerküre Şekli ve Büyüklüğü. Yerküre hareketleri ve sonuçları Güneş ve Ayın tutulması Yerküre Kabuğunun Yapılışı. Yerkürenin iç yapısı Yerküre kabuğunun, meydana gelmesi ve yapısı. Yerküre Kabuğunun Yapılışı. İç kuvvetler. Volkanlar ve depremlerin meydana gelmeleri ve etkileri. Dış kuvvetler ve onların rölyefe olan etkisi. Öğrenci GİS in ne olduğunu, nasıl hazırlandığını ve nasıl kullanıldığını alışmalıdır. Hartografi metodları kullanarak ve GİS in bir haritanın çizilmesindeki önemi ve yerini bilmelidir. Öğrenci Yerküremizin kendi ve Güneşin ekseni etrafında dönmesi hakkında bilgilenmelidir. Aynı zamanda Ayın ve Güneşin tutulması nasıl meydana geldiğini bilmelidir. Öğrenciye Yerküre kabuğu içindeki yapısı hakkında bilgi verilmelidir. Yerküre yüzeyindeki tüm rölyef şekillerinin iç ve dış kuvvetler sayesinde meydana geldiğini öğrenciye anlatmalıdır. O aynı zamanda volkan ve depremlerin nasıl meydana geldiğini ve etkilerini bilmelidirler. Matematik ve enformatik ile İstatistik ve enformatik ile Fizik ve astronomi ile Jeoloji ile Jeoloji ile 279

25 İklim ve Zaman. Havaküre ve onun yapısı. Havakürede meydana gelen olaylar (sıcaklık, basınç, nemlik, bulutluluk, yağışlar). İklim tipleri Sular. Yeryüzü suları, şekilleri, özellikleri ve yayılışları Yeraltı suları, şekilleri, özellikleri ve yayılışları Suların bilançosu ve onların gelişme için olan önemleri Topraklar Toprakların meydana gelmeleri ve yayılışları, özellikleri, tipleri Bitki ve Hayvanlar Alemi Dünyada bitki ve hayvanlar alemi ve onların yayılışında doğanın ve insanın etkisi İNSANLIK COĞRAFYASI Nüfus Nüfus sayısı, gelişmesi ve yoğunluğu Doğal hareketler, bölgesel farklar, sebepler ve etkiler Havaküre yapısını ve iklim elemanları hakkında öğrenci bilgilenmelidir. İklim tiplerini ve onların Yerkürede yayılışını bilmelidir. Öğrenci Suküre nin anlamını, doğadaki suyun hareketlerini, meydana gelme şekillerini v.b. öğrenmelidir. Yerkürede suların yayılışı ve önemini bilmelidir. Yerkürede toprak tiplerini, onların yayılışını ve tarımcılıktaki önemi ile rölü öğrenciye anlatılmalıdır. Yerkürede bitki ve hayvanat aleminin yayılışını, doğa ve insanoğlunun etkileri altında gelişmeleri ile ilgili bilgiler öğrenciye verilmelidir. Harita, grafikon ve tablo kullanarak öğrenci dünya nüfusu hakkında bilgi alabilir. Dünya nüfusunun aynı şekilde Meteoroloji ve Klimatoloji ile Hidroloji ile Pedoloji ile Biyoloji ile Demografi, iltatistik ve iktisad ile 280

26 Bölgemizde ve dünyada tranzisyon teorisi Göçler, şekilleri ve sebepleri Halk yapısı ve onun toplumdaki rolü Yaşam Ortamları Köy yaşam ortamları, çeşitleri, şekilleri ve gelişmeleri Kent yaşam ortamları, büyüklükleri, şekilleri, fonksiyonları ve iç yapısı Kentleşme dünya olayı gibi yayılmaması, doğal artış, halk strüktürü, v.b. öğrenmeli. Bir toplumun halk strüktürü sayesinde gelişmesini nasıl olduğunu bilmeliyiz. Yerleşme yerleri, çeşitleri, doğada ve toplumda gelişmeleri, önemi ve yerini öğrenciye ders veren öğretmen bilgileme zorundadır. Bir toplumun gelişmesinde yerleşme yerlerinin önemi ve rolünü bilmelidirler. İstatistik, jeodezi, sosyoloji ve iktisad ile İktisat İktisat kolları ve hizmetleri Modern iktisat gelişmesi Tarımcılığın gelişmesi için gereken koşullar ve faktörler Dünyada bitki ve hayvanlar üretimleri Endüstrinin gelişmesi için gereken faktörler Ulaşım ve taşımacılık (yollar, çeşitleri, grafik gösterişi, yoğunluk) Turizm ( gelişme faktörleri, turizm bölgeleri, turizmin etkileri) Öğrenciye iktisad ve iktisad kolları hakkında bilgiler vermelidir. Bir ülkenin gelişmesinde iktisadın önemi ve rolünü bilmelidir. İktisadın gelişmesine etki eden faktörler (endüstri, tarımcılık v.b.). Bir ülkenin iktisadı hangi seviyede geliştiğini ulaşım, ticaret, turizm v.b.ile sıkı bağklantıları olduğunu vurgulamalıyız. İktisadi ve istatistik ile UYARI: Öğrencilerin ilgilerini en çok çeken ders birimleri için öğretmenin 5 ders kullanması tercihe bırakılmıştır. Söz konusu dersler çerçevesinde müze, doğada veya herhangi bir özel coğrafya bölgesi ziyaret edilebilir 281

27 ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ Coğrafya dersi esnasında çeşitli sorunlarla karşılaşabilir. Bunların arasında çeşitli anlam taşıyan coğrafya adları, istatistik teminolojisi ve terimler. Bu nedenle ders veren öğretmen öğrencilere en uygun, yakın ve anlamlı bir şekilde anlatıp öğretmek zorundadır. Aynı zamanda yeni yeni coğrafya terimleri en uygun biçimde öğrenciye iletilmelidir. Öğrenciye çeşitli terimleri Kosova bölgesini, kıta ve dünyadan örnekler vererek gösterip öğretmelidir. ÖĞRETİM YÖNTEM VE YÖNELGELERİ Öğretmenin hangi ders biriminde, hangi metodu kullanılacağı hususundaki tercihler, öğrencilerin ihtiyaçlarına, ders birimine, konulara, öğrencinin gelişme safhalarına göre yapılmalıdır. Başarının daha yüksek seviyede olması için aşağıdaki metot ve teknikler rahatça kullanılabilir: - Açıklama ve gösterme, - Sorunların öğrenilmesi, - Grup halinde çalışmalar, - Sorunun çözülmesi için konuşup tartışmalar, - Eleştirme tekniği, - Fikirlerin ortaya atılması, - Araştırmalar, - Sözlü ifadeler, - Yazılı ifadeler, - Gösterme ve açıklama. Derslerin öğrencilerle işlenmesinde şu metodlar da kullanılabilirler: - Tüm sınıfla çalışmak, - Grup halinde çalışmak, - Bireysel çalışmak. Başlangıçta ikişer, daha sonraları ise gruplar halinde çalışmak tercih edilmelidir. Grup halinde çalışmalarda 4-7 öğrenci olabilir, dersin son beş dakikasında grubun çalışması bir araya getirilerek, bireysel ve grup halindeki çalışmaların başarısını, sınıfın başarısıyla kıyaslamak mümkündür. Bazı ders birimlerinde ön bilgilerimiz yeteri kadar ise, o zaman pratik gösterimlerle interaktif açıklamalar yapılabilir. Saydığımız tüm metot ve tekniklerin kullanılması, didaktik eleman ve araçların kullanılmasıyla istediğimiz başarıya da ulaşabiliriz. Bazı özel ders birimleri için dersin doğada gerçekleşmesi, yani çeşitli hidro- 282

28 meteoroloji, seizmoloji, jeoloji istasyonlarını, istatistik, kütüphane gibi enstitüleri ve coğrafya ağırlığı taşıyan gezileri uygulamak, başarının daha yüksek seviyeye ulaşması demektir. Sorunun çözülmesi için kullanılan metod her bir sorunun çözülebilmesi için yetmez; fakat bir sorunun bir çok yoldan çözülebilmesi mümkün olmalıdır. Fikir değiştirme metodu ise bir çok yeni fikirlerin ortaya atılması, çözülmesi ve gerçekleşmesi mümkün kılmaktadır. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Bilginin değerlendirilmesi ve ölçme (yazılı veya sözlü), ders veren öğretmen Bloom taksonimisini kullanmalıdır(bilmek, anlamak, kullanmak, analiz, sentez, değerlendirme). Değerlendirme üç bölümle gerçekleşmelidir: - kontrol - ölçme - değerlendirme. Ders birimlerinin sona ermesiyle kontrol yapılır. O şu soruları cevaplandırmalı ne biliyorsun?, ne öğrenebildin? öğrenci bilmediği taktirde ne öğrenemedin?. ÖLÇME - Kontrol edildikten sonra ölçülmelidir. Öğrenci kontrol sonuçlarını bilmelidir. O nokta, yüzdelik (%) veya basit bir not tutmayla, bilgi kriterilerine dayanarak ölçme neticesi belirlenir. DEĞERLENDİRME - Sistematik bir şekilde öğrencinin kontrol ve ölçme sonuçları olarak, objektif bir şekilde değerlendirme yapılmalıdır. Tüm bilinen metod ve teknoloji sistemlerini bir araya getirerek öğrenci hakkında genel bilgileri de göz önüne alarak değerlendirme yapılabilir. Değerlendirmeyi öğretmen notla, sözle veya her hangi bir sembol kullanarak yapabilir. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ARAÇLARI: - Bir araştırma ve pratik çalışma yazılı veya sözlü rapor halinde verilebilir. Yazılı şekilde yapıldığı zaman test, kontrol sayfaları v.b. kullanılabilir. 283

29 ÖĞRENCİNİN BAĞIMSIZ ÇALIŞMASI İÇİN YÖNELTME Coğrafya dersinin esas temelleri, bilhasa X. Sınıflar için, öğretmenin, öğrencinin ve ebeveynin yöneltmeleri, öğrencinin ne kadar daha kısa zaman içinde ders birimlerini anlayarak, pratik hayatta kullanması demektir. Öğrencilerin bağımsız bir şekilde çalışmaları, değerlendirme esnasında göz önüne alınmalıdır. Coğrafya dersinde daha büyük başarıya ulaşmak için öğrenciye bağımsızlık verilmelidir, nitekim öğretmen başarıyı gerçekleştirmek için şu görevlerin başında durmalıdır: - Anlatıcı, gösterici ve koordinatör olmalı. - Kendi bilgilerini öğrencilere vermeli. - Sınıfta inanç ve güven yaratmalı. - Öğrenciyi tümüyle derse verme alışkanlığı yaratmalı. - Öğrenciyi motive ederek ilgisini çekmeli. - Öğrenciyi önder olmaya alıştırmalı v.b. Bununla ilgili öğrenciler önderlik yaparak, hata yapmalarından korkmayarak, şunlara uymalıdırlar: : - Çalışma koşullarına uymalıdırlar. - Öğretmenden hazır bilgiler her zaman beklememelidirler. - Çeşitli kaynaklardan bilgiler toplamalıdırlar. - Grup halinde çalışmalar sürdürmelidir. - Kendi pozitif ve negatif noktalarını fark ederek, düzeltmeler yapmalıdırlar. - Toplu çalışmada üstüne düşen görevi yapmalıdırlar. KAYNAKÇA 1. Okullara Ait Coğrafya Atlası, 2. Bardhyl Musai:Öğretmen metodolijisi, Tiran,