SAĞLIKTA ADRES BAŞ KENT SAYI 11 / BAHAR Başkent Üniversitesi Hastanesi yayınıdır.

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SAĞLIKTA ADRES BAŞ KENT SAYI 11 / BAHAR 2013. Başkent Üniversitesi Hastanesi yayınıdır."

Transkript

1 BAŞ KENT SAĞLIKTA ADRES SAYI 11 / BAHAR 2013 Başkent Üniversitesi Hastanesi yayınıdır.

2 TANI VE TEDAVİ BİRİMLERİ Acil Tıp Anestiziyoloji Ağrı Kliniği Aile Hekimliği Beyin ve Sinir Cerrahisi Çocuk Cerrahisi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dermatoloji Aşırı Terleme Tedavisi Botox Uygulaması Fototerapi Diş Hekimliği Endokrinoloji Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Gastroenteroloji Genel Cerrahi Yanık Polikliniği Göğüs Hastalıkları Sigara Bırakma Kliniği Uyku Laboratuarı Hematoloji Kalp Damar Cerrahisi Göz Hastalıkları Kadın Hastalıkları ve Doğum Tüp Bebek Kardiyoloji Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Nefroloji Ayaş Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi Yapracık Geriatri ve Psikososyal Rehabilitasyon Merkezi Yenikent Diyaliz Nöroloji Nükleer Tıp Ortopedi ve Travmatoloji Patoloji Plastik ve Rekonsrüktif Cerrahisi Psikiyatri Romatoloji Radyodiagnostik Tıbbi Genetik Tıbbi Onkoloji Üroloji Taş Kırma Kliniği Ürodinami Laboratuarı

3 İÇİNDEKİLER

4

5 EDİTÖRDEN Sahibi Başkent Üniversitesi Hastanesi Adına Başhekim Prof. Dr. Ali HABERAL Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Melek ALKAN ÇAKMAK Tasarım Uygulama Can Matematik Yayınları Baskı Cem Veb Ofset Alınteri Bulvarı No: 29 Ostim / Ankara Tel: (0312) Yayın Türü Yerel Süreli Yayın Baskı Tarihi İdare Adresi Mareşal Fevzi Çakmak Caddesi 10. Sokak, No: 45 Bahçelievler / ANKARA Tel: (0312) Faks: (0312) Merhaba sevgili okurlarımız, İnsanoğlu nefes aldığı müddetçe bitmek tükenmek bilmeyen hevesler, istekler ve hayaller peşinde koşuyor. Nasıl, Pazartesiler hep diyet başlangıçlarına mahkum edilmişse, yeni bir yıl da, ilkbahar da içimizin umutla dolmasını sağlayan katalizörlere dönüşüyor. Önümüz İlkbahar. Kendimizi; gücünü tazeliğinden, körpeliğinden alan güzel sevgilinin kollarına bırakma zamanı. İlkbahar; uyuyan toprağını canlandırdığın gibi yorgun yüreklerimizi de tazele. Kış kışlığını yapmadı, sen yap baharlığını. Güzel şeylerin başlangıcının bahanesi ol. Yorgunluğundan yakınalım, ama yine de kırkikindilerinden sonra açan güneşine teslim olalım yılının bu ilk sayısının geçerli olduğu zaman diliminde gündemimizde üç önemli gün yer alacak. Bunlardan ilki 14 Mart Tıp Bayramı. Hastanemiz ev sahipliğinde, bir gün yerine bir hafta sürecek ve geleneksel kutlamaların dışında gerçekleşecek çeşitli etkinliklerde sizlerle buluşacağız. Kutlamalarda, hekimlerin farklı yönlerinin sergilenmesi ağırlığını hissettirecek. Sağlık profesyonellerimizi, hekim kimliklerinin dışında sahip oldukları yönleriyle ağırlayacağız. Bir sonraki sayımızda, objektifl erimizi çevirdiğimiz bu etkinliklerden kareleri sizlerle paylaşacağız. Başkent Üniversitesi Hastanesi olarak gündemimize aldığımız diğer önemli iki gün ise; kadınlarımızla ilgili. 8 Mart Dünya Kadınlar Günü ve Mayıs ayının ikinci Pazar günü kutlanan Anneler Günü vesilesi ile erken teşhis ve tedavinin önemini vurgulamak için sağlıkla kadınlarımızın yanında olacağız. Bu günler; Batı dayatması ile gündemimize girip, tüketim çılgınlığını körükleyen popülist yaklaşımlar gibi görünse de konuyu sağlık açısından gündeme taşımakta bir araç olarak kullandık. Kadınlar için hazırladığımız farklı check-up paketleriyle özellikle 40 yaş üstü kadınlarımızın senede bir kez kontrol testlerini yaptırmasını sağlamak amacı hedefl endi. Hastalıklar sadece dergimizde okuduğunuz cümlelerde kalsın. Keyifl i okumalar. Bir sonraki sayıda görüşmek üzere sevgilerimizle Melek ALKAN ÇAKMAK

6 DOWN SENDROMUNA GENETİK BAKIŞ 4

7 Prof. Dr. Zerrin Yılmaz Çelik Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Anabilim Dalı Down Sendromu gündemden düşmeyen ve sık karşılaşılan sağlık sorunlarından biri olma özelliğini taşıyan bir hastalıktır. Hastalığın kromozom bozukluğu nedeniyle gelişmesi, bu hastalara ve ailelerine genetik tanı, tarama ve danışmalık hizmetlerinin verilmesini gerektirmektedir. Hastalığa sahip bireyler ya da riskli bir aile bu durumla karşılaştığında yapılması gerekenler nelerdir, risk ne zaman ortaya çıkar, kimleri ilgilendirir ve bu durumda neler yapılmalıdır gibi sorular akla gelmektedir. Bu yazıyla, sorular üzerinden giderek, sık karşılaşılan bu sağlık sorununa genetik yaklaşımın ve bunun öneminin anlatılması amaçlanmıştır. Down Sendromu nasıl bir hastalıktır? Down Sendromu bir kromozom bozukluğudur. Normal bireyler biri anneden diğeri babadan aktarılan 23 çift yani 46 kromozoma sahiptir. Down Sendromlu bireylerde ise iki tane olması gereken 21. kromozomdan üç kopya bulunur. Bu fazla kromozom ayrı bir 21 olabildiği gibi daha nadir olarak başka bir kromozoma yapışık olarak da bulunabilir. Down Sendromunda kromozom sayısı genellikle 47 dir ve bu nedenle trizomi 21 olarak da bilinir (Resim 1). Translokasyon tipi dediğimiz fazla 21. kromozomun bir başka kromozoma yapışık olarak bulunduğu durumda bakıldığında kromozom sayısının normal bireylerdeki gibi 46 olduğu görülür, ancak sonuçta 21. kromozom yine üç kopyadır. Down Sendromu olarak başlayan bir gebelik genellikle düşükle sonuçlanır, sadece %20-25 i doğabilir. Down Sendromlu bireylerde fazla kromozoma bağlı olarak zeka ve bedensel gelişim etkilenir. Tipik yüz bulguları vardır, çekik gözler belirgindir ve elde eli boydan boya geçen simian çizgisi dediğimiz tek derin bir çizgi bulunur. Bulgular kendini doğumdan itibaren gösterir. Kalp hastalıkları yoksa genellikle yaşlarına kadar yaşayabilirler, ancak ciddi kalp hastalıkları bu hastaların yaşamlarının ilk yıllarında kaybedilmesine neden olur. Kimler riskli grupta yer alıyor? Ortalama görülme sıklığı 800 canlı doğumda bir olarak bildirilmektedir. Ancak anne yaşı 35 olduğunda Down Sendromlu bir çocuğa sahip olma riski 350 de 1 e yükselmektedir. Bu risk 40 yaşında 100 de 1 olmaktadır. Dolayısıyla 35 yaş üzerinde gebe kalan annelerin çocuklarında risk artmaktadır. Ama bu söylenenler genç annelerin çocuklarında risk yok olarak algılanmamalı, onlar için de düşük olmakla birlikte risk bulunmaktadır. Down Sendromu, çoğunlukla kromozomların hücre bölünmesi sırasındaki dağılımında olan hatalar nedeniyle oluştuğu için, aslında her gebelik bir risk oluşturmaktadır. Risk grubunda olan ailelere neler önerilir? Gebelik takibinde perinatologlar tarafından genel uygulama olarak gebeliğin ilk ve ikinci üç aylık dönemlerinde tarama testleri ve ultrason incelemesi yapılır ve riskli gebelikler bu şekilde saptanabilir. Yapılan bu testler ve ultrasonda saptanan bulgular riski belirleyebilir ancak tanı koyamaz, bunun için riskli gebeler danışma için genetik tanı merkezine yönlendirilerek kromozom incelemesi ve bunun için yapılacak genetik testler hakkında bilgi almalarının sağlanması gerekir. Down Sendromlu çocuk öyküsü ya da 35 yaş ve üzerindeki gebeliklerde de genetik danışma ile aileler bilgilendirilerek bebek doğmadan önce kromozom incelemesi için yapılacak testler hakkında bilgilendirerek, tanı yöntemi seçmelerinde ve yöntemin sonuçlarını anlamalarında yardımcı olunmaya çalışılır. Down Sendromlu bebekler çoğunlukla tipik yüz görünümü nedeniyle dikkat çekerler, fi zik bulgular muayene sırasında belirlenebilir, bu nedenle muayene bulguları uyumlu olan çocukların aileleri çocuk hastalıkları uzmanları tarafından genetik merkezine yönlendirilerek danışma almaları ve tanı için periferik kandan kromozom incelemesi yapılması sağlanır. Dengeli translokasyon taşıyıcısı olan kişiler, kendilerinde böyle bir sorunun olduğunu nasıl anlayabilirler? 21. kromozomun biri bazen başka bir kromozom üzerinde bulunabilir, translokasyon olarak adlandırılan bu du- 5

8 rum yapısal bir bozukluktur ve yaşla ilgili değildir. Böyle bireylerde sağlık sorunları beklenmez ancak bazen kısırlık, tekrarlayan gebelik kayıpları gibi sorunlar gözlenebilir. Bu durum ancak kromozom incelemesi sonucu anlaşılabilir (Resim 2). Translokasyon taşıyıcısı bireylerin Down Sendromlu çocuk sahibi olma riskleri, yaştan bağımsızdır ve daha yüksek riske sahiptirler. Translokasyonu taşıyanın anne ya da baba olmasına bağlı olarak risk bazı durumlarda değişir. En riskli durum 21. kromozomların birbirine yapışık olduğu durumdur [t(21;21)] ve bu kişilerin yaşayan çocuklarının tümü Down Sendromu olacaktır. t(21;21) dışındaki diğer translokasyon taşıyıcılığı durumunda yardımlı üreme teknikleri sonrasında preimplantasyon genetik tanı ya da gebelik durumunda doğum ön- 6 cesinde mutlaka kromozom incelemesi önerilmektedir. Gebelik döneminde yapılması önerilen genetik tanı testlerinin riskleri nelerdir? Riskli gebeliklerde gebelik haftasına bağlı olarak kromozom incelemesi için üç farklı yöntemle fetal hücre elde edilebilir. Gebeliğin haftalarında koryonik villus hücreleri (CVS), haftaları arasında amniyon sıvısı hücreleri ve 20 hafta ve sonrasında fetal kan hücreleri kromozom eldesi için alınabilir. Bu işlemler tecrübeli bir perinatalog tarafından yapılmalıdır. Amniyosentez en sık uygulanan yöntemdir, ancak CVS de daha erken sonuç alınması nedeniyle tercih edilmektedir. Bu girişimsel yöntemler ultrason eşliğinde yapılmaktadır. İşleme bağlı olarak % lik gebelik kaybı riski mevcuttur. CVS de bu risk %1-2 arasındadır. Genetik testler ne kadar güvenilirdir? Kromozomların incelenmesi, Down Sendromunda kesin tanı koyduran bir testtir. Karyotipte fazladan bir 21inci kromozom görülmesi ile tanı konulur. Bazen bulgular Down Sendromu ile uyumlu olmasına rağmen sonuç normal olabilir. Bu durumda mozaiklik akla gelmelidir. Mozaik olgularda bireyin bazı hücreleri normalken bazı hücreleri trizomiktir (Trizomi: normalde anneden bir, babadan da bir olmak üzere iki adet gelen belli bir kromozom bilgisinin hücrelerde üçüncü kez yeralmasıdır). Bu durumda başka bir hücre kaynağında kromozom incelemesi yapılmalıdır. Örneğin amniyon hücreleri normalken fetal kan hücreleri trizomik olabilir ya da periferik kan sonu-

9 cu normalken cild örneklerinde trizomi saptanabilir. Mozaik olan hastaların yüz görünümü gibi fenotipik özellikleri, tüm hücreleri trizomik olanlarla aynı özellikleri taşır. Kromozom analizi; hücre kültürü, kromozom eldesi, kromozomların boyanması ve mikroskopta incelenmesini içeren bir süreçtir. Kromozom elde edilebilmesi için hücrelerin ortama uyum sağlaması ve çoğalması gerekir. Nadiren hücreler ortama uyum sağlamaz ve kromozom elde edilemez. Bu durumda yaklaşık 1-2 gün gibi kısa bir sürede sonuçlanan yöntemler kullanılabilir. Bu yöntemler genetik tarama yöntemleridir. Sadece 21. kromozomun sayısı hakkında bilgi verir, bu kromozom dışındaki kromozomların ve 21. kromozomun yapısal özelliklerinin değerlendirilmesi mümkün değildir. Bu nedenle her ne kadar kısa sürede bilgi verseler de, kromozom analizi, bakılamayan diğer durumları incelemek için mutlaka gereklidir. Down Sendromu teşhisi almış bebeklerde ne tip sorunlar gözlenir? Ailelere neler öneriliyor? Down Sendromu, zihinsel ve fi ziksel gelişimi mutlaka etkiler. Bu etkinin derecesini önceden kestirmek mümkün değildir. Tedavisi olmayan bir durumdur, ancak destek tedavileri özellikle ilk aylardan itibaren fi zik tedavi ve özel eğitim için yönlendirme ile yaşam kaliteleri arttırılabilir. Bu bebeklerde en büyük sorun aileleri tarafından kabul görmemeleridir. Ailenin çocuklarına gösterdiği ilgi aslında her şeyin temelidir. Bu nedenle ailelerin genetik danışma almaları, Down Sendromu hakkında bilgilendirilerek gerekirse psikolojik danışmanlık ile desteklenmeleri çok önemlidir. Tıbbi Genetik Anabilim Dalı nın buradaki önemi nedir? Tıbbi Genetik Uzmanı hangi aşamalarda ebeveynlerle iletişime geçmektedir? Biz Tıbbi Genetik Anabilim Dalı olarak, ailelerle sıklıkla; çocuk doğmadan önce (Prenatal) gebelik takipleri sırasında Down Sendromu riski belirlendiğinde tanı ve tarama testlerinin yapılması, ya da çocuk doğduktan sonra (Postnatal) Down Sendromu şüphesi olduğunda tanı testlerinin yapılması aşamalarında karşılaşıyoruz. Riski değerlendirmek, tanısal testler hakkında bilgi vermek ve test seçimine yardımcı olmak, testin yapılması ve sonuçlarının değerlendirilmesi gibi konularda danışmanlık ve tanı hizmeti veriyoruz. Sıklıkla başvurulan konular aşağıda sıralanmıştır: a) 35 yaş ve üzeri bir gebe, tarama testleri normal olarak değerlendirildiğinde test yaptırıp yaptırmama konusunda danışabilir. b) Gebelik takibinde sonucu trizomi 21 bulunan çiftler, Down Sendromu hakkında bilgi alarak gebeliği sonlandırıp sonlandırmama kararını verebilmek için danışabilir. c) Translokasyon taşıyıcısı çiftler gebelik kararı vermeden önce danışabilir, preimplantasyon ya da prenatal tanı seçenekleri hakkında danışma isteyebilir. d) Çocuğunda Down Sendromu saptanan aileler ikinci gebelik öncesi değerlendirme için danışabilir. e) Bazen Down Sendromu görünümü olan bireylerde, anormallik beklenen dışında başka kromozomlarda olabilir, ya da anormallik belirlenemeyebilir. Bu durumlara yönelik bilgilendirme ve danışma için başvurulabilir. f) Sendromik durumlarda kromozomlarda daha detaylı inceleme olanağı sağlayan yeni teknolojilerin uygulanması için ailelere danışma verilebilir. Down Sendromu ile birlikte başka genetik hastalıklar bir arada ortaya çıkabilir mi? Çok nadiren başka kromozom bozuklukları Down Sendromuna eşlik edebilir. Bu hastalarda ek olarak saptanan anormalliğe bağlı hastalık bulguları bulunabilir. Down Sendromu özellikle lösemiler için risk oluşturan bir durumdur. İleri yaşlarda Alzheimer hastalığı, demans görülebilir. Özellikle kalp hastalıkları yaşam kalitesi için çok kritiktir. Bu bireyler kardiyak anormallikler açısından mutlaka incelenmelidir. Özetle Down Sendromu ile ilgili akılda tutulması gereken noktalar nelerdir? a) Down Sendromu, 21. kromozomun iki yerine üç tane olmasıyla sonuçlanan bir kromozom bozukluğudur. Bu nedenle böyle hastalarda kromozom incelemesi yapılarak tanı doğrulanmalıdır. b) Çocukta translokasyon tipi Down sendromu saptandıysa anne babanın kromozomları mutlaka incelenmelidir. c) Hem üç 21 hem de iki 21 taşıyan hücreler aynı kişide birlikte bulunabilir. Bu durum mozaik trizomi 21 olarak adlandırılır. Hastalık bulguları daha hafif olabilir ancak böyle hastalarda zeka mutlaka etkilenmektedir. d) Down Sendromu riski, gebelik takibinde yapılan tarama testleri ve ultrasonografik değerlendirme ile belirlenebilir. Risk saptanması durumunda kromozom incelemesi yapılarak hastalığın var olup olmadığı anlaşılabilir. e) Risk saptanan ya da klinik şüphe olan her durumda; hastalığın klinik değerlendirmesi, yapılacak testlerin belirlenmesi ve kromozom sonuçlarının açıklanması için aileler genetik danışma almalıdır. 7

10 TİNNİTUS (KULAK ÇINLAMASI) 8

11 Doç. Dr. H. Seyra Erbek Dr. Reyan Elif Güner Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi KBB Hastalıkları Anabilim Dalı Tinnitus, yani kulak çınlaması, dışarıdan gelen uyaran olmaksızın kulakta ya da başta ses hissedilmesidir. Tinnitus ancak sessizlikte duyulabilen çok hafif bir ses olabildiği gibi, günlük yaşamdaki diğer seslerden çok daha şiddetli bir hale de gelebilmektedir. Tinnitus şikayeti olan hastalar tarafından duyulan ses; çınlama, vızıltı, gürleme, tıkırdama, fısıltı, motor gürültüsü, rüzgar gürültüsü gibi tarif edilebilir, hatta kişi müzik duyduğunu söyleyebilir. Tinnitus bir veya iki kulakta bazen kafanın içinde algılanır. Bu durum hasta için önemsiz olabileceği gibi, hastanın kendisini güçsüz hissetmesine neden olabilir. Tinnitus kendi başına bir hastalık olmamasına rağmen sık görülen, hastalar ve doktorlar için problem yaratan bir durumdur. Tinnitus mekanizması tam olarak açıklanamamakla birlikte işitme sistemindeki değişikliklere bağlı olduğu düşünülmektedir. Tinnitus dış kulak, orta kulak veya iç kulağı ve işitme sinirini etkileyen her türlü hastalıkta ortaya çıkabilmektedir. Nedenleri arasında sık karşılaşılan; altta yatan kulak enfeksiyonları, kulaktaki yabancı cisim, kulak kiri ve gürültü hasarları sıklıkla bildirilen durumlardır. Bunların yanı sıra serotonin düzeylerini düşüren ilaç alımı, yüksek ve şiddetli seslere maruz kalmaya bağlı işitme kayıpları da etken olarak sık görülür. İşitme kaybı tinnitus için en büyük ve tek risk faktörüdür. İşitme kaybının derecesinin artması tinnitus görülme oranının artmasına neden olur. İşitme kaybı olan hastaların %50-70 inde tinnitusun eşlik ettiği bilinmektedir. Aynı zamanda tinnitus hiç bir işitsel patoloji olmadan da görülebilmektedir. Tinnitusun görülme sıklığı farklı yaş grubunda ve farklı toplumlarda değişkenlik göstermekle birlikte yaklaşık olarak toplumun %7-33 ünde görülmektedir. Çocukluk çağından itibaren görülebilen bu semptomun insidansı yaşın ilerlemesi ile artar. Şiddetli tinnitusu olan hastaların sadece %25 i hayat kalitesinin etkilendiğini bildirirken, hastaların %1-3 ünde uyku bozuklukları, anksiyete gibi psikiyatrik bozukluklara sebep olmaktadır. Şikayetleri şiddetli olan hastalarda tinnitus, konsantrasyon bozukluklarına, seslere hassasiyete, anksiyeteye ve depresyona neden olabilmektedir. Bu rahatsızlıkların bir araya gelmesi ile yaşam kalitesinde düşüş gözlenmektedir. Tahmini olarak genel popülasyonda her 100 kişiden 1 inde tinnitus hayat kalitesini ileri derecede etkilemektedir. İşitme sisteminin her hangi bir yerinde dolaşım bozulmasına bağlı hasar oluşabilir ve dolaylı olarak tinnitusa neden olabilir. Kardiyovasküler hastalıklar ve risk faktörleri tinnitus ile ilişkili bulunmuş ve kardiyovaskuler hastalık riski arttıran her türlü etkenin tinnitusu arttırabileceği bildirilmiştir. Arteriyal hipertansiyon, hiperlipidemi, hiperinsulinemi gibi kardiyovasküler hastalıkların risk faktörleri ile tinnitus ilişkili bulunmuştur. Tinnitusun klinikte değerlendirilmesi yapılırken öncelikle önemli veya kayda değer olmayan şeklinde ayrılması gereklidir. Normal tinnitus beş dakikadan az sürüp, sıklığı haftada birden az olan ve çoğu insan tarafından deneyimlenen tinnitus olarak tanımlanır. Patolojik tinnitus ise 5 dakikadan fazla sürüp haftada birden daha fazla oluşan ve genellikle işitme kayıplı in- 9

12 sanlar tarafından deneyimlenen tinnitus olarak tanımlanır. Daha sonra şikayetin kaynağına yönelik tinnitus objektif ve subjektif olarak sınıfl andırılır. Objektif tinnitusta ses, hem hasta hem de başkaları tarafından duyulabilir; subjektif tinnitusta ise sadece hasta tarafından duyulabilmektedir. Tinnitus şikayeti ile başvuran hastada öncelikle temel klinik değerlendirme yapılmaktadır. Bu değerlendirme içinde ilgili otolojik, genel ve aile hikayesi üzerinde durulur ve muayenede kulaklar, dişler, baş- boyun değerlendirmesi yapılır. Ayrıntılı bir öykü alınması esastır. Bu grup hastalarda incelemeyi kolaylaştırmak için standart öykü formları kullanılabilir. Tinnitusa eşlik eden başka odyovestibuler semptom olup olmadığı özellikle sorgulanır. Sonrasında hastaya tam bir KBB, baş boyun muayenesi yapılır. Kulak içinde dinleme yapılabilir. Hastadan tinnitusunun ritmini söylemesi istenip nabız ile ilişkisine bakılabilir. Gerekli görüldüğünde kan tetkiklerinde rutin biyokimya testleri istenme- 10 li, hastanın elektrolit ve lipid parametreleri incelenmelidir. Tek tarafl ı tinnitus şikayeti ile gelen hastada mutlaka MRG ile internal akustik kanal ve serebellopontin köşe incelenmelidir. Nabız şeklinde tinnitus tarif eden hastalarda MR anjiyografi ve venografi, DSA gibi incelemelere yer verilmelidir. Tinnitus yakınması olan tüm hastalarda işitme azlığı şikayeti olsun olmasın saf ses odyometrisi, konuşma odyometrisi tam olarak uygulanmalıdır. Hastaların duydukları ses odyometre cihazları ile taklit edilebilmektedir. Böylece hastanın duyduğu ses gerek tını gerekse gürlük olarak belirlenebilir. Hastanın uyumunu gerektiren bir test olan tinnitus eşleme testi yapılır ve hastanın duyduğu sesin özellikleri ortaya konur. Gerektiğinde denge sistemini inceleyen testler ve ileri işitme testleri de uygulanabilir. Radyolojik olarak veya muayene bulgusu ile tinnitusa yol açabilecek durum tespit edildiğinde objektif tinnitustan bahsedilir. Tedavi buna göre yönlendirilir. Hastanın tüm incelemeleri sonunda organik patoloji bulunmadığı durumlarda subjektif tinnitus tanısı konur. Tinnitusun tedavisinde uygulanabilecek ve hastalarda yarar gösterebilecek tek bir yöntem bulunmamaktadır. Tedavi planlanırken ulaşılmak istenen 2 sonuç mevcuttur: 1. Tinnitusa cevabın habituasyonu: tinnitusun insomnia (uykusuzluk), depresyon, anksiyete gibi psikolojik etkilerinin azaltılmasını amaçlar 2. Tinnitus algısının habituasyonu: tinnitus hissinin azaltılarak kişinin sesleri duymasının engellenmesini amaçlar Günümüzde birinci amaca ulaşmada kullanılan bir çok tedavi seçeneği bulunmaktadır, ancak ikinci amaç halen araştırma konusu olmaktadır. Tinnitus yakınması olan hastalarda genellikle belirgin işitme kaybı da mevcuttur. Bu hastalar için hem işitmeyi düzeltmesi hem de tinnitus şiddetinde azalmaya sebep olması nedeni ile işitme cihazları tedavide birinci basamakta yer almaktadır.

13 Tinnitusta tedavi yöntemleri: 1. Medikal Tedavi 2. Maskeleme Tedavisi / akustik cihazlar: İşitme cihazları, Tinnitus cihazları, Masa üstü ses makineleri, Kaset ve CD ler, Ses yastıkları, 3. Elektroterapi: Biofeedback, Elektrik stimulasyonu, Transkutanoz elektriksel sinir stimulasyonu (TENS), Akupunktur, 4. Psikolojik Tedavi: Psikoterapi, Hipnoz, Meditasyon, Tinnitus Habituation Terapi (THT), 5. Cerrahi Tedavi 6. Yeni yaklaşımlar: Lazer Tedavisi, Manyetik stimulasyon Tinnitusun bir hastalık değil bir semptom olduğu hiçbir zaman unutulmamalı, öncelikle neden olabilecek medikal rahatsızlıklar ekarte edildikten ve medikal tedaviler yapıldıktan sonra devam eden tinnitus şikayeti varsa rehabilitasyon düşünülmelidir. Bu yöntemlerden bazıları : Bio-feedback Yöntemi: Biyolojik geri bildirim yöntemi olarak da tanımlanabilir. Tinnitus şikayeti olan hastada duygusal ve bedensel bir çok problem olmaktadır. Sempatik sistemi aktive ederek hastada kan basıncı artışa, kaslarda gerginliğe, kalp ve solunum hızında artışa neden olmaktadır. Biofeedback ile vücutta gelişen bu olayların kontrol edilmesi öğretilmektedir. İşitmenin Amplifikasyonu / maskeleme: Akustik cihazlar çevresel sesleri arttırarak hastanın tinnitus farkındalığını azaltmaya yardımcı olmaktadır. Yüksek frekanslarda (tiz seslerde ) işitme kaybı ile ortaya çıkan tinnitusta, en iyi sonuç veren uygulama işitme cihazları ile maskelemedir. Dijital teknolojinin sağladığı avantajlar kullanılarak yapılacak dikkatli bir maskeleme ile tinnitus çoğu hastada ortadan kalkar. İşitme cihazının hasta için uyarlanmasının deneyimli bir odyolog tarafından yapılması gereklidir. Çok ileri derecede veya tam işitme kaybı olan hastalarda ise koklear implant uygulanması oldukça etkili sonuç vermektedir. Özel olarak hazırlanmış tinnitus maskeleyici cihazlar kullanılarak rahabilitasyon sağlanabilmektedir. Elektrik stimulasyonu: Bu tedavi yöntemi daha çok fi zik tedavi ve rahabilitasyon bölümünce uygulanmaktadır. Kronik ağrı, kas ve eklem rahatsızlıklarında uygulanan bu yöntem de kulak çevresine çok düşük seviyede elektrik akımları uygulanarak beyinde çınlama nedeni ile oluşmuş yolakların yeniden oluşturulması amaçlanmaktadır. Tinnitus Retaining Terapi (TRT): TRT nin amacı kişinin çınlamaya alışmasını sağlamaktır. Bu amaca ulaşılırken 2 ayrı tedavi stratejisi birleştirilir. 1. Stratejide danışmanlık yolu ile tinnitus ile ilgili negatif düşünceler ve korkular ortadan kaldırılmaya çalışılır. 2. Stratejide ise ses terapisi kullanılarak bilinçli olarak algıdan kaynaklanan tinnitus ortadan kaldırılmaya çalışılır. TRT ilk ziyaret ve takip randevularından oluşan planlı bir tedavi sistemidir. İlk görüşmede TRT danışmanlığı ve uygun olan aletlerin ayarlanması yapılmaktadır. Takipte ise tedavinin gelişimi ve gerekirse ayarlarda değişiklik yapma açısından önemlidir. Hastaların 18 ay yakından takip edilmesi önerilmektedir. Düşük Enerjili lazer Tedavisi (DEL): Daha önce başka rahatsızlıklarda kullanılmaya başlanmış olan DEL in sinir hücrelerinde hasarı azalttığı ve kan akımını düzelttiği çalışmalarda gösterilmiş ve bu nedenle iç kulaktaki salyangoza etki edebileceği düşünülmüştür. Dış kulak yoluna yerleştirilen düşük enerjili lazer cihazı ile salyangozun uyarılacağı seviyede lazer uygulanır. Böylece DEL in salyangozdaki hasarı azaltarak, çınlama ve işitme kaybına olumlu etki edeceği beklenmektedir. Koklear İmplantasyon: İki taraflı çok ileri derece işitme kayıplarında çınlama çok sık olarak görülmektedir. Bu durumlarda uygun adaylara koklear implant denilen biyonik kulak diye adlandırabileceğimiz cihazlar ameliyat ile yerleştirilip hastanın hem işitme kaybının düzelmesi hem de çınlamasının azalması sağlanabilmektedir. Medikal Tedaviler: Çınlama tedavisinde bir çok ilaç kullanılmıştır ve daha bir çoğu araştırma aşamasındadır. Günümüzde sıklıkla uygulanan ilaçlar, iç kulak kan akımını arttırdığı düşünülen ilaçların yanında antidepresanlar çınlama nedeni ile ortaya çıkan anksiyete ve depresyon gibi rahatsızlıkların tedavisi ve böylece çınlamanın azaltılması için kullanılmaktadır. 11

14 RADYASYON İLE SAĞLIKLI YAŞAM 12

15 Prof. Dr. Muhteşem Ağıldere Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyodiagnostik Anabilim Dalı Radyoloji bölümünde teşhis için kullanılan cihazların tamamı radyasyon yayarak çalışmamaktadır. Yaygın olarak kullanılan ultrasonografi (US) ile renkli doppler ultrasonografi cihazları ses dalgalarıyla, manyetik rezonans (MR) cihazı radyo frekansları ile çalışmaktadır. Bugün için ses dalgaları ve radyofrekans dalgalarının hastalar üzerinde gösterilmiş doğrudan bir yan etkisi bulunmamaktadır. İnsanlar yaşamları süresince kozmik kaynaklardan, uçak ile uzun seyahatler sırasında, toprak kaynaklı doğal radyasyon, inşaat ürünleri ve sigara yanında tıpta radyolojik tetkikler ve nükleer tıp tetkiklerinden radyasyon almaktadır. Ancak radyasyon bu kadar faydasına rağmen insanlara özellikle sağlık hizmeti alanlara endişe verir hale gelmiştir. Bu özellikle teşhis konulmak üzere radyoloji bölümüne gelen hastalarda kendini göstermektedir. Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki radyoloji bölümlerinde teşhis için kullanılan cihazların tamamı radyasyon yayarak çalışmamaktadır. Yaygın olarak kullanılan ultrasonografi (US) ve renkli doppler ultrasonografi cihazları ses dalgaları, manyetik rezonans (MR) cihazı radyo frekans dalgaları ile çalışmaktadır. Bugün için ses dalgaları ve radyofrekans dalgalarının hastalar üzerinde gösterilmiş doğrudan bir yan etkisi bulunmamaktadır. Radyoloji bölümlerinde yapılan tetkiklerin %60-70 i radyasyon maruziyeti ile %30-40 ı radyasyona maruz kalmadan ses dalgaları veya radyofrekans dalgaları kullanarak yapılmaktadır. Radyasyon kullanılan yöntemlerin % nin yaklaşık 2/3 ünü radyografi ler veya röntgenler oluşturmaktadır. Röntgen tetkikleri en düşük dozda radyasyon verilerek yapılan tetkiklerdir. Yani tüm radyolojik tetkiklerin nerede ise %80 i radyasyon kullanılmadan ya da çok düşük dozda radyasyon kullanılarak yapılmaktadır. Radyasyon yayan cihazlarda bugün görüntüyü yoğunlaştıran, dijitalize eden sistemler radyasyon miktarını önemli ölçüde azaltmaktadır. Görüntüyü yoğunlaştıran sistemler daha az radyasyon ile aynı kalitede görüntü alınmasını sağlarken, dijitalize yöntemler çekim tekrarlarını önleyerek alınan radyasyon miktarını azaltır. Bugün bilgisayarlı tomografi lerde kullanılan düşük doz teknikleri ve radyasyon azaltıcı diğer güncel teknikler alınan radyasyon miktarını azaltmaktadır. Özellikle çocuklarda ve hamilelerde ses dalgaları ve radyofrekans dalgaları kullanılarak yapılan yöntemler radyasyonun azaltılmasında önemlidir. Hamilelerde böbrek taşı, apendisit, over torsiyonun (yumurtalık dönmesi) gibi hastalıkların teşhisinde ultrasonografi ve manyetik rezonansın, bilgisayarlı tomografi ye tercih edilmesi radyasyon kullanılmadan teşhis konulmasını sağlar. Özellikle kanser gibi nedenler ile sık tetkik yapılan çocuklarda tomografi yerine ultrasonografi ve manyetik rezonans (MR) tetkikleri tercih edilmektedir. Radyasyonun etkisi, alınan dozun miktarına, radyasyonun türüne ve vücudun nerede ve nasıl radyasyona maruz kaldığına bağlı olarak değişmektedir. Bugün için tıpta yüksek dozda radyasyona maruziyet kanser tedavi- 13

16 sinde radyoterapi cihazlarının kullanımında, nükleer tıpta teşhis sırasında ve radyolojide bilgisayarlı tomografi, mamografi, anjiografi tetkikleri sırasında ortaya çıkmaktadır. Burada önemli olan hastaya sağlanacak olan yarara karşı doğabilecek zararın iyi değerlendirilmesidir. Radyasyonun dokularda meydana getirdiği etkiyi ölçmede değişik doz birimleri kullanılmaktadır. Bugün için biyolojik hasarı ifade etmek için Sievert terimi kullanılmakta ve kısaca Sv ile gösterilmektedir. Tıpta kullanılan tedavi ve tanı amaçlı değişik cihazlar beta, alfa, gamma veya x-ışınları gibi değişik tipte radyasyon yayarlar. Değişik tetkikler ve değişik cihaz modelleri için doz miktarı değişkendir. Bir hastalığın teşhisi ve tedavisi için alınan radyasyon miktarı değerlendirilirken hastaya sağlayacağı yarar ve zarar göz önüne 14 alınır. Radyasyonun önemli yan etkileri yüksek dozlarda ortaya çıkar. Hastanelerde tanı ve tedavi amaçlı işlemler sırasında verilen dozlar genellikle bu miktarın çok çok altındadır. Ülkelerin ve hastanelerin gelişmişlik düzeylerine göre değişmek ile beraber 1 akciğer grafisinde dünya ortalamalarına göre ortalama doz 0.1 msv, 1 ayak veya kol grafisinde 0.06 msv, bel omurga grafisinde 1.8 msv iken mamografide 0.5 msv, bilgisayarlı tomografide 8.6 msv ve anjiografide 12 msv dir. Etkili dozu ifade eden eski radyasyon birimi olan rem 1 rad lık radyasyon dozunun vücut dokusunda neden olduğu biyolojik etki birimidir. Bir fi kir oluşturması açısından insanların yaşam süresince radyasyon aldığı kaynaklar gözden geçirildiğinde alınan yıllık radyasyon miktarı mrem olarak günde bir paket sigara içende 1300, tıpta röntgen tetkiki veya nükleer tıp çalışmasında 53, kozmik radyasyon 30, uçakla kıtalar arası seyahatte ise 5 mrem dir. Teşhis amaçlı radyolojik tetkiklerden farklı olarak yüksek dozlarda radyasyon kanser hastalarının tedavisi için radyoterapi sırasında kullanılır. Kanser hastalarına tedavi amaçlı radyoterapi verilirken amaç kanserli dokuyu ortadan kaldırmanın yanında canlı dokuyu korumaktır. Bu amaçla hedefe yönelik tedavi verilir ve dozlar mümkün olduğunca bölünür. Buna rağmen alınan doz ile ilintili olarak bazı istenmeyen yan etkiler ortaya çıkabilir.

17 Radyolojik tetkiklerde ve tedavilerde kullanılan α (alfa), ß (beta), x ve α (gama) ışınları iyonize radyasyona neden olur. Bunlar zararlı etkilerini vücuda iyonlaşma neticesinde serbest radikaller meydana getirerek oluştururlar. İstenmeyen etkiler çok az oranda ortaya çıkar. Burada hastalara sağlanan yararın oluşabilecek zarara göre çok daha fazla olduğu akılda tutulmalıdır. Teşhis amaçlı hastaların röntgen çekimi sırasında aldığı x-ışını vücut içerisinde kalıcı birikici özellikte değildir. Bu nedenle x-ışınlarının uygulandığı hastalar çevrelerindeki bireylere radyasyon yönünden zararlı etkide yapmazlar. Röntgen çekilen odada röntgen veya tomografi çekildikten sonra ortam havasında veya yapı içerisinde herhangi bir radyoaktif artık ürün birikimi oluşmaz. Röntgen aygıtınının çekimi yapılan tüpünde de çekim biter bitmez hiçbir radyasyon özelliği kalmaz. Örneğin çekim dışındaki zamanlarda kritik dönemde bulunan hamileler dahi röntgen odalarına girebilirler. X - ışınları tetkik yapılırken yüksek delici özellikleri nedeni ile vücudu çok kısa bir sürede (saniyenin yüzdeleri kadar) terk ederler. Radyasyonun insanlarda en riskli olduğu dönemler, hamilelik dönemi (özellikle erken evre) ile bebeklik-çocukluk evreleridir. Radyasyona duyarlılık hamileliğin 4-18 haftaları arasındaki dönem içinde en yüksek derecededir. Bu dönemde radyasyona duyarlı bazı vücut dokuları özellikle risk altında olabilir. Bugün hamilelerde bebek ve annenin görüntülenmesi konusunda güvenirliği nedeni ile görüntüleme konusunda ultrasonografi (US) nin yeri birinci sıradadır. Doppler US de içinde olmak üzere tanı amaçlı US un anne karnındaki bebekler için bildirilmiş hiçbir yan etkisi saptanmamıştır. Hamilelik sırasında US işlemleri için herhangi bir kontrendikasyon yoktur. US yöntemi hamilelik görüntülenmesinde büyük oranlarda radyasyon kullanılan radyoloji yöntemlerin önüne geçmiştir. Tanı amaçlı olarak x-ışını kullanılarak tek bir görüntüleme ile alınan radyasyon anne karnında bebek (fetus) gelişmesini riske sokmaz. ABD de Ulusal Radyasyondan Koruma Konseyi (Natronal Counsil on Radiation Protection) ne göre 5 rad veya altındaki radyasyon ile fetal risk, hamileliğin diğer risklerine kıyasla ihmal edilebilir düzeydedir. Bununla beraber 15 rad veya üzerindeki dozlarda fetal risk belirgin olarak artar sonucuna varılmıştır. Hamilelikte mutlaka gerekmedikçe radyasyonla tetkik istenilmemelidir. Anne yaşamının tehlikede olduğu durumlarda radyolojik tetkikler gerekiyor ise uygulanmalıdır. Hamileliğin ilk üç aylık dönemi bebeğin anne karnında en az geliştiği dönem olup radyasyon ve diğer bazı tetkiklere en hassas olduğu dönemdir. Bu evre anne adayının henüz hamile olduğunun farkına varmadığı ve bu nedenle tıbbi radyasyonlu görüntüleme tekniklerinin yanlışlıkla en çok yapıldığı dönem olması bakımından da önemlidir. Hamilelik dönemindeki bayanlarda ilk adet gününden sonraki 10 günlük dönem radyasyonlu tetkik yapılması yönünden en güvenilir zamandır. Gerekli durumlarda hamilelik testini takiben testin negatif olması durumunda radyolojik tetkik yapılabilir. Bazı kritik durumlarda, acil servisten getirilen ve bilinç kaybı gösteren bayan travma hastalarında iç kanama riski varsa, bu hastalar hamile olsalar dahi gerekli radyolojik tetkikler bilgisayarlı tomografi dahil derhal uygulanmalıdır. Hastanın yaşam riskinin öncelikli olacağı doğaldır. Tetkikin gerekliliği ve anne sağlığına yararlılığı göz önüne alındıktan sonra tetkik için kullanılan radyasyon dozlarının en düşük seviyede ayarlanması gerekir. Yapılan radyolojik incelemenin anne karnına olan uzaklığı da bebeğin aldığı radyasyon miktarı da önemlidir. Beyin travması geçiren bir annede beyin tomografi si çekilirken annenin karnına kurşun önlük sarılarak bebek radyasyondan tamamen korunur. Annenin aldığı radyasyonun bebek üzerinde olası risklerin ortaya çıkması ve değerlendirilmesinde annenin yaşı ve sigara gibi alışkanlıklarının olup olmaması da önemlidir. Tiroid hastalığı bulunan ve iyot tedavisi alan hastalarda hasta hamile olduğunu bu sırada fark edebilir. Bu hastalarda alınan iyotun %80 i ilk 48 saat içerisinde vücuttan atılır. Radyoaktif madde gittikçe zayıfl ar ve 8 gün içinde yok olur. Hipertiroidi tedavisinde kullanılan radyoaktif iyotun hamilelerde belirgin bir riske yol açmayacağı bildirilmektedir. Ancak önlem olarak radyoaktif iyot tedavisi hamilelik olasılığı bulunan hallerde uygulanmamalıdır. Son yıllarda erken teşhis, korunma ve kontrol amaçlı bilgisayarlı tomografi ve mamografi tetkikleri daha çok yapılmaktadır. Radyolojik tarama tetkiklerinin etkin olması için aranan hastalık çok tehlikeli sonuçlara neden olmalıdır. Hastalık araz ve bulgu vermeden ön- 15

18 ceki dönemde uygulanacak radyolojik tetkik ile yüksek oranda tanımlanabilmelidir. Mamografi kadınlarda meme kanserini erken teşhis etmek için kullanılır. Genellikle 40 yaşına kadar kontrol edilmez ancak ailesel risk faktörleri yüksek olanlarda daha önce kontrollere başlanabilir. Meme kanserinin erken teşhisinde radyasyon kullanılmayan ultrasonografi ve manyetik rezonans alternatif görüntüleme yöntemleridir. Ancak meme kanserinin erken bulgusu olan kireçlenme, ultrasonografi ve MR da görülmez. Öte yandan yoğun meme yapısına sahip olan bayanlarda mamografi uygun radyolojik tetkik olmayabilir. Kontrol amaçlı tetkiklerin planlanması bireyden bireye çok değişkenlik gösterir. Hasta doktoru ile birlikte yapılacak doğru tetkiki ve kontrol sıklığını belirlemeli, kulaktan dolma yönlendirmelere itibar etmemelidir. BT tarama tetkikleri sağlıklı kişiler tarafından ve özellikle akciğer kanseri, kolon kanseri ve koroner arter hastalığını erken teşhis etmek için tercih edilmektedir. Bu hastalık teşhisini almış ve tedavi edilmiş hastaların takip edilmelerinde de bilgisayarlı tomografi kullanılmaktadır. Ancak bu tetkikler bir defa değil birden fazla sayıda hatta bazen her yıl tekrar şeklinde uygulanmakta ve bu uygulama özelliği alınan radyasyon miktarını arttırmaktadır. BT tetkiklerinin sonucu çok az da olsa farklı kanser türlerinin oluşma oranları yaş ilerledikçe azalmaktadır. Bugün günlük yaşamımızın önemli bir parçası haline gelmiş olan cep telefonları, elektromanyetik dalgalar aracılığı ile noniyonizan radyasyon oluşturmaktadır. Cep telefonları ile yapılan pek çok çalışma ve değerlendirme şunu göstermektedir ki 10 yıldan uzun süre kullanımlarda sağlığımızı tehdit eden belli riskler ortaya çıkabilir. Bu riskleri azaltmak için telefonun vücuttan uzak tutulması, başın radyasyon almaması için mikrofondan görüşme ve dış anten olmaksızın araçlarda telefon kullanılmaması şeklindedir. Sonuç olarak özetlenecek olur ise radyoloji bölümlerinde teşhis amaçlı yapılan tetkiklerin önemli bir bölümünde çok düşük dozda radyasyon kullanmakta veya kullanılmamaktadır. Radyasyon özellikle hamile bayanlarda ve çocuklarda az da olsa risk oluşturabilmekte bu grup hastaların teşhis ve takibinde radyasyon kullanılmayan ultrasonografi ve manyetik rezonans tetkikleri mümkün olduğunca tercih edilmelidir. Çok az hastada da olsa teşhis ve tedavi amaçlı daha yüksek doz verilerek yapılan radyolojik tetkiklerde hastaya sağlanan yarar ve olası zarar göz önüne alınmalıdır. Erken teşhis amaçlı bilgisayarlı tomografi ve mamografi gibi tetkiklerde teşhis edilecek hastalık yönünden risk faktörleri ve takip sıklığı, kullanılacak cihaz iyi seçilmelidir. Düşük doz tekniği kullanan cihazlar tercih edilmelidir. Radyasyonun yalnız radyoloji bölümlerinde olmadığı unutulmamalı, radyasyonlu bir ortamda sürekli yaşadığımızın bilincinde olarak ve radyasyondan vazgeçemeyeceğimiz düşünülerek yaşamımız planlanmalıdır. * Bu yazının hazırlanmasında Prof. Dr. Ertuğrul Eğilmez in Tıpta Radyasyon ve Korunma başlıklı kitap ve Dr. Muhteşem Ağıldere nin 1993 yılında Milliyet gazetesinde Düşünenlerin Düşüncesi köşesinde yayınladığı Radyasyonla Birlikte Yaşamak başlıklı yazısı kaynak olarak kullanılmıştır. 16

19 14 MART TIP BAYRAMI ETKİNLİKLERİ Ankara daki Tıp Fakültelerinin 1981 yılında imzaladıkları protokolle, dönüşümlü olarak her yıl bir başka Tıp Fakültesinin ev sahipliğinde ortak bir etkinlikle kutlamayı kararlaştırdıkları 14 Mart Tıp Bayramı bu yıl dördüncü kez Fakültemizin ev sahipliğinde kutlanacaktır. Fakültemiz daha önce de 1997, 2002 ve 2007 yıllarında bu etkinliğin ev sahipliğini üstlenmişti. Bu yıl otuzikinci kez ortaklaşa düzenlenecek olan bu etkinliğin ev sahibi olarak 14 Mart Tıp Bayramı etkinliğini tek günle sınırlandırmayıp, Mart haftası boyunca yapılacak etkinliklerle bir bayram haftasına dönüştürmeyi düşündük. Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi 14 Mart Tıp Bayramı Haftası Etkinlikleri kapsamında hem fakültemizden, hem de diğer tıp fakültelerinden konuk konuşmacıların bilgilerini, donanımlarını, yeteneklerini ve deneyimlerini şimdiki ve gelecekteki meslektaşlarıyla paylaşmaları amacıyla çeşitli sunumlar yapılacaktır. Örneğin, her akşam yapılacak bir saatlik sunumlardan oluşan artıhekim programında, meslekleri dışında çeşitli alanlarda da üretkenlik gösteren meslektaşlarımızın, bu özelliklerini dinleyicilerle paylaşmaları, özellikle tıp fakültesi öğrencilerine hekimliğin çok yönlülükten beslenen niteliğini tanıtmaları, mesleklerini besleyen ve mesleklerinden beslenen bu uğraşlarını onlarla paylaşarak rol model olmaları ve en önemlisi de dinleyicilerin farklı bakış açıları ile tanışıp hoşça zaman geçirmeleri amaçlanmaktadır. artıhekim programında konuk konuşmacı olarak Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalından Prof. Dr. Ercüment H. Tekin Heykel Sanatı, Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalından Prof. Dr. Ömer Uluoğlu Türk Mutfağı, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalından Prof. Dr. Alp Bayramoğlu Takım Olmak, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalından Prof. Dr. Sait Eğrilmez Türkülerde Hekimlik, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji Anabilim Dalından Prof. Dr. Alp Can Sualtı Fotoğrafçılığının Sanat ve Belge Yönleri, Farmakoloji uzmanı Dr. Selda Emre Aydıngöz Türk Müziğinde Saz Eserleri: Açıklamalı Dinleti ve Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalından Prof. Dr. Üstün Aydıngöz Uzay Tıbbı başlıklı sunumlar yapacaklardır. bayramlık adlı programda ise fakültemiz öğretim üyeleri sunumlar yapacaklardır. Bu programda Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalından Prof. Dr. Handan Özdemir Tıp Tarihinde Kadının Yeri, Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp, Damar ve Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalından Doç. Dr. Dalokay Kılıç Hekim Müzisyenler, Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalından Dr. R. Vedat Yıldırım Yurt Savunmasında Tıbbiyeliler ve 14 Mart ın Tıp Bayramı Oluşu ve Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalından Prof. Dr. J. Sedef Göçmen Sinemada Hekim İmgesi konulu sunumlar yapacaklardır. Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalından Prof. Dr. Levent Peşkircioğlu nun koordinatörlüğünde oluşturulan Tıp Fakültelilerden Canlı Müzik Dinletisi programında ise sunumlar arasında fakültemiz öğrencilerinden oluşan müzik grupları kısa dinletiler gerçekleştireceklerdir. Başkent Üniversitesi 14 Mart Tıp Bayramı Etkinlikleri kapsamında yine ilk kez, Ankara daki tıp fakülteleri arasında Öğretim üyeleri, Araştırma Görevlileri ve Öğrenciler kategorilerinde 3x3 Basketbol Turnuvası düzenlenecektir. Artık gelenekselleşen 14 Mart Tıp Bayramı Halı Saha Futbol Turnuvası da yine aynı kategorilerde yapılacaktır. Her iki turnuva sonunda dereceye girenlere ödülleri 14 Mart Tıp Bayramı töreninde verilecektir. 17

20 Excimer Laser in kornea (gözün en önünde bulunan saat camına benzer tabaka) şekillendirilmesinde kullanılması ilk kez EXCIMER LASER Trokel tarafından 1983 te tanımlanmış ve ilk insan çalışmaları 1983 te literatüre gir- NEDİR? miştir. Amerikan Sağlık Dairesi nin (FDA) onayı bulunan Excimer Laser, 1990 yılından beri tüm dünyada yaygın olarak gözde kırma kusurları tedavisinde kullanılmaktadır. 193 nm Argon-Flourid in yüksek enerji yüklü UV radyasyon ışınları, civar dokularda hasar meydana getirmeden, uygulandığı dokunun ön yüzeyinde hassas ve düzgün bir ablasyon (doku buharlaşması) yapmaktadır. Excimer Laser sayesinde kornea şeklini değiştirerek göz numarasının yok edilmesi mümkündür. 18

MEME KANSERİ TARAMASI

MEME KANSERİ TARAMASI MEME KANSERİ TARAMASI Meme Kanseri Taramanızı Yaptırdınız Mı? MEME KANSERİ TARAMASI NE DEMEKTİR? Kadınlarda görülen kanserlerin %33 ü ve kansere bağlı ölümlerin de %20 si meme kanserine bağlıdır. Meme

Detaylı

GÖZ HIRSIZI GLOK M (=GÖZ TANSİYONU)

GÖZ HIRSIZI GLOK M (=GÖZ TANSİYONU) Op.Dr. Tuncer GÜNEY Göz Hastalıkları Uzmanı GÖZ HIRSIZI GLOK M (=GÖZ TANSİYONU) HASTALIĞINI BİLİYOR MUSUNUZ? Glokom=Göz Tansiyonu Hastalığı : Yüksek göz içi basıncı ile giden,görme hücrelerinin ölümüne

Detaylı

AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR

AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR Akciğer kanseri olmak her şeyin sonu değildir. Bu hastalığı yenmek için mutlaka azimli, inançlı ve sabırlı olmanız

Detaylı

İLAN NO BİRİMİ BÖLÜMÜ ANABİLİM DALI UNVANI DERECE AÇIKLAMA

İLAN NO BİRİMİ BÖLÜMÜ ANABİLİM DALI UNVANI DERECE AÇIKLAMA Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörlüğünden: ÖĞRETİM ÜYESİ ALIMI İLANI Üniversitemizin aşağıda belirtilen birimlerine 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu, Öğretim Üyeliğine Yükseltilme ve

Detaylı

Diyabet ve göz sorunları

Diyabet ve göz sorunları TÜRKİYE ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA DERNEĞİ DİABETES MELLİTUS ÇALIŞMA VE EĞİTİM GRUBU TEMD DİABETES MELLİTUS ÇALIŞMA VE EĞİTİM GRUBU HASTA EĞİTİM KİTAPÇIKLARI SERİSİ 08 Diyabet ve göz sorunları Diyabet

Detaylı

ÇANKAYA BELEDİYESİNİN ÖZEL HASTANELERLE YAPMIŞ OLDUĞU PROTOKOLLERLE ALINAN İNDİRİM ORANLARI

ÇANKAYA BELEDİYESİNİN ÖZEL HASTANELERLE YAPMIŞ OLDUĞU PROTOKOLLERLE ALINAN İNDİRİM ORANLARI ÇANKAYA BELEDİYESİNİN ÖZEL HASTANELERLE YAPMIŞ OLDUĞU PROTOKOLLERLE ALINAN İNDİRİM ORANLARI ÖZEL ÇANKAYA YAŞAM HASTANESİ Ayaktan Tedavi: %15 Yatarak Tedavi: %15 Diyet: %10 Lazer epilasyon: %10 Check-up:

Detaylı

İNME. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak

İNME. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak İNME Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları TND ye aittir. Kaynak

Detaylı

Epilepsi nedenlerine gelince üç ana başlıkta incelemek mümkün;

Epilepsi nedenlerine gelince üç ana başlıkta incelemek mümkün; Epilepsi bir kişinin tekrar tekrar epileptik nöbetler geçirmesi ile niteli bir klinik durum yada sendromdur. Epileptik nöbet beyinde zaman zaman ortaya çıkan anormal elektriksel boşalımların sonucu olarak

Detaylı

ÇINLAMA KONUSUNDA EN SIK RASTLANAN SORULAR

ÇINLAMA KONUSUNDA EN SIK RASTLANAN SORULAR KULAK ÇINLAMASININ NEDENİ? Bazı zamanlar kulağımda zil sesi duyuyorum bu normal midir? Tamamiyle değil. Kafa içinde ki bu seslere genel olarak tinnitus denilir ve çok yaygındır. Tinnitus zaman zaman ortaya

Detaylı

KALİTE YÖNETİM BİRİM ÇALIŞMA TALİMATI

KALİTE YÖNETİM BİRİM ÇALIŞMA TALİMATI Sayfa No 1 / 7 AMAÇ : SKS ve SAS çerçevesinde yürütülen çalışmaların koordinasyonu sağlamak. KAPSAM: Tüm Hastane KISALTMALAR: SKS: Sağlıkta Kalite Standartları SAS: Sağlıkta Akreditasyon Standartları DÖF:

Detaylı

Endometriozis. (Çikolata kisti)

Endometriozis. (Çikolata kisti) Endometriozis (Çikolata kisti) Bugün Neler Konuşacağız? Endometriozis Nedir? Belirtileri Nelerdir? Ne Sıklıkta Görülür? Hangi Sorunlara Neden Olur? Nasıl Tanı Konur? Nasıl Tedavi Edilir? Endometriozis

Detaylı

Hisar Intercontinental Hospital

Hisar Intercontinental Hospital Varisler BR.HLİ.92 Venöz Hastalıklar (Toplardamarlar) Varis Hastalığı: Bacaklarımızda kirli kanı yukarı taşımak üzere görev alan iki ana ven sistemi bulunur. Yüzeyel ve derin ven sistemi olarak adlandırılan

Detaylı

Doç. Dr. Orhan YILMAZ

Doç. Dr. Orhan YILMAZ Yazar Ad 145 Doç. Dr. Orhan YILMAZ İnsanda yaş ilerledikçe tüm organlarda görülebilen yaşlanma işitme organında da görülür ve bu arada işitme duyusu da gün geçtikçe zayıflar. Yaşlılığa bağlı olarak gelişen

Detaylı

RADYASYON GÜVENLİĞİ. Öğr.Gör. Şükrü OĞUZ KTÜ Tıp Fakültesi Radyoloji AB

RADYASYON GÜVENLİĞİ. Öğr.Gör. Şükrü OĞUZ KTÜ Tıp Fakültesi Radyoloji AB RADYASYON GÜVENLİĞİ Öğr.Gör. Şükrü OĞUZ KTÜ Tıp Fakültesi Radyoloji AB İyonlaştırıcı radyasyonlar canlılar üzerinde olumsuz etkileri vardır. 1895 W.Conrad Roentgen X ışınını bulduktan 4 ay sonra saç dökülmesini

Detaylı

BASIN AÇIKLAMASI SAĞLIKTA ŞİDDET SONA ERSİN Şanlıurfa Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk Acil Servisi nde görevli olan Dr.

BASIN AÇIKLAMASI SAĞLIKTA ŞİDDET SONA ERSİN Şanlıurfa Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk Acil Servisi nde görevli olan Dr. ! BASIN AÇIKLAMASI SAĞLIKTA ŞİDDET SONA ERSİN Şanlıurfa Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk Acil Servisi nde görevli olan Dr. Bahattin Ahmet Yalçın, 17 Temmuz Salı günü bir hasta yakını tarafından

Detaylı

Prof. Dr. Pınar AYDIN O DWEYER

Prof. Dr. Pınar AYDIN O DWEYER Yazar Ad 139 Prof. Dr. Pınar AYDIN O DWEYER Yaşın ilerlemesine bağlı olarak göz sağlığında değişiklikler veya bozulmalar olabilir. Bu değişikliklerin tümü hastalık anlamına gelmemektedir. Ancak diğer

Detaylı

ADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ. Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu

ADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ. Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu ADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu Sağlık Hizmetlerinin Özellikleri Ergenin yaşına, gelişim düzeyine uygun Bireysel, kültürel ve sosyoekonomik farklılıklara

Detaylı

KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem.

KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem. KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem. Onkoloji Okulu İstanbul /2014 SAĞLIK NEDİR? Sağlık insan vücudunda; Fiziksel, Ruhsal, Sosyal

Detaylı

LASIK ONAM FORMU. LASIK alternatifleri

LASIK ONAM FORMU. LASIK alternatifleri LASIK ONAM FORMU LASIK olarak bilinen operasyonun gerçekleşmesini sağlayan excimer laser ve mikrokeratom cihazları hakkında bilgilendirme formunu okumaktasınız. LASIK myopiyi düzeltmenin yöntemlerinden

Detaylı

BEL AĞRISI. Dahili Servisler

BEL AĞRISI. Dahili Servisler BEL AĞRISI Dahili Servisler İnsan omurgası vücut ağırlığını taşımak, hareketine izin vermek ve spinal kolonu korumak için dizayn edilmiştir. Omurga kolonu, birbiri üzerine dizilmiş olan 24 ayrı omur adı

Detaylı

MEME KANSERİNDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ

MEME KANSERİNDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ MEME KANSERİNDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ Dr. Filiz Yenicesu Düzen Laboratuvarı Görüntüleme Birimi Meme Kanserinde Tanı Yöntemleri 1. Fizik muayene 2. Serolojik Testler 3. Görüntüleme 4. Biyopsi Patolojik

Detaylı

YUCELE N AS NES. 1996 Yılında hizmete açılan hastanemiz, deneyimli ve uzman kadrosuyla ve ileri teknolojik imkanlarıyla

YUCELE N AS NES. 1996 Yılında hizmete açılan hastanemiz, deneyimli ve uzman kadrosuyla ve ileri teknolojik imkanlarıyla - YUCELE N AS NES 1996 Yılında hizmete açılan hastanemiz, deneyimli ve uzman kadrosuyla ve ileri teknolojik imkanlarıyla sizlere sağlık alanında çağdaş bir hizmet vermenin mutluluğunu ve gururunu yaşıyor.

Detaylı

Arka Vitreus Dekolmanı, Retina Yırtıkları ve Latis Dejenerasyonu (İlk ve Takip Değerlendirmesi)

Arka Vitreus Dekolmanı, Retina Yırtıkları ve Latis Dejenerasyonu (İlk ve Takip Değerlendirmesi) Arka Vitreus Dekolmanı, Retina Yırtıkları ve Latis Dejenerasyonu (İlk ve Takip Değerlendirmesi) İlk Muayenede Hiakye (Anahtar ögeler) AVD semptomları (II+, Retina dekolmanı, ilişkili genetik bozukluklar

Detaylı

Uzman Doktorlar. Akay Hastanesi nin tıbbi kadrosu, alanında uzmanlaşmış, bilgili, deneyimli, yenilikleri takip eden doktorlardan oluşmaktadır.

Uzman Doktorlar. Akay Hastanesi nin tıbbi kadrosu, alanında uzmanlaşmış, bilgili, deneyimli, yenilikleri takip eden doktorlardan oluşmaktadır. /akayhastanesi /akayhastanesi Hizmetindeyiz Akay Hastanesi hedeflerinin doğrultusunda tıbbın bütün kliniklerinde hizmet vermeyi ve 450 yi aşan personeli ile standartlarını daha da ileriye taşımayı amaçlamaktadır.

Detaylı

Kan Kanserleri (Lösemiler)

Kan Kanserleri (Lösemiler) Lösemi Nedir? Lösemi bir kanser türüdür. Kanser, sayısı 100'den fazla olan bir hastalık grubunun ortak adıdır. Kanserde iki önemli özellik bulunur. İlk önce bedendeki bazı hücreler anormalleşir. İkinci

Detaylı

2012/2013 Yılı İstatistiki Verileri

2012/2013 Yılı İstatistiki Verileri T.C SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU Ankara 1.Bölge Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği Ankara Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim Araştırma Hastanesi / Yılı İstatistiki Verileri /

Detaylı

Çok Kesitli Bilgisayarlı Tomografik Koroner Anjiyografi Sonrası Uzun Dönem Kalıcı Böbrek Hasarı Sıklığı ve Sağkalım ile İlişkisi

Çok Kesitli Bilgisayarlı Tomografik Koroner Anjiyografi Sonrası Uzun Dönem Kalıcı Böbrek Hasarı Sıklığı ve Sağkalım ile İlişkisi Çok Kesitli Bilgisayarlı Tomografik Koroner Anjiyografi Sonrası Uzun Dönem Kalıcı Böbrek Hasarı Sıklığı ve Sağkalım ile İlişkisi Hamza Sunman 1, Mustafa Arıcı 2, Hikmet Yorgun 3, Uğur Canpolat 3, Metin

Detaylı

PIHTIÖNLER (KAN SULANDIRICI) İLAÇ KULLANIM KILAVUZLARI }EDOKSABAN (LİXİANA)

PIHTIÖNLER (KAN SULANDIRICI) İLAÇ KULLANIM KILAVUZLARI }EDOKSABAN (LİXİANA) 1 EDOKSABAN (LİXİANA) pıhtıönler ilaç grubundadır. Halk arasında kan sulandırıcı ilaç olarak bahsedilen ilaçlardan bir tanesidir. Kan damarları içerisinde pıhtı oluşmasını ve oluşan pıhtının büyümesini

Detaylı

Prenatal Tanının Etik ve Hukuk Yönleri

Prenatal Tanının Etik ve Hukuk Yönleri Prenatal Tanının Etik ve Hukuk Yönleri Dr. İsmail Dölen Türkiye Maternal Fetal Tıp ve Perinataloji Derneği IX. Ulusal Kongresi 24-27 Eylül 2014, İstanbul Prenatal Test Çeşitli metotlarla embrio/fetusun

Detaylı

TIPTA UZMANLIK KURULU. 23/06/2010 tarih ve 82 sayılı Karar Sayfa 1 / 20

TIPTA UZMANLIK KURULU. 23/06/2010 tarih ve 82 sayılı Karar Sayfa 1 / 20 3/06/00 tarih ve 8 sayılı Karar Sayfa / 0 a Gönderen Alanı Yılı Acil Tıp Anesteziyoloji ve Reanimasyon Genel Cerrahi Göğüs Hastalıkları İç Hastalıkları Kardiyoloji 3 Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları 3 Kadın

Detaylı

LENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR!

LENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR! LENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR! Lenfödem, lenf sıvısının dolaşımındaki yetersizlik yüzünden dokular arasında proteinden zengin sıvı birikimine bağlı olarak şişlik ve ilerleyen

Detaylı

Vücutta dolaşan akkan sistemidir. Bağışıklığımızı sağlayan hücreler bu sistemle vücuda dağılır.

Vücutta dolaşan akkan sistemidir. Bağışıklığımızı sağlayan hücreler bu sistemle vücuda dağılır. HODGKIN LENFOMA HODGKIN LENFOMA NEDİR? Hodgkin lenfoma, lenf sisteminin kötü huylu bir hastalığıdır. Lenf sisteminde genç lenf hücreleri (Hodgkin ve Reed- Sternberg hücreleri) çoğalır ve vücuttaki lenf

Detaylı

CEP TELEFONUNUN ZARARLARI VE ALINABİLECEK TEDBİRLER

CEP TELEFONUNUN ZARARLARI VE ALINABİLECEK TEDBİRLER CEP TELEFONUNUN ZARARLARI VE ALINABİLECEK TEDBİRLER Nobel ödül sahibi Onkolog Devra Davis: Cep telefonunun zararları konusunda Küresel bir alarm durumu ilan edilmeli. Bir bilim adamı olarak, 6 yıl öncesine

Detaylı

TPOG İSKİP Merkez Çalışma Kodu: Hasta TC Kimlik No Hasta İsim, Soyadı. Gönüllü Bilgilendirilmiş Onam Formu. Sayın Anne Babalar,

TPOG İSKİP Merkez Çalışma Kodu: Hasta TC Kimlik No Hasta İsim, Soyadı. Gönüllü Bilgilendirilmiş Onam Formu. Sayın Anne Babalar, TPOG İSKİP 2011 Gönüllü Bilgilendirilmiş Onam Formu Sayın Anne Babalar, Bu bir klinik araştırma çalışmasıdır. Klinik araştırmalar sadece bu çalışmaya katılmayı seçen hastaların dahil edildiği protokollerdir.

Detaylı

GÜZEL SANATLAR (Resim, Müzik vb) 2 0 S

GÜZEL SANATLAR (Resim, Müzik vb) 2 0 S TIBBİ LABORATUVAR TEKNİKLERİ PROGRAMI DERS PLANI ANATOMİ 6703101 2 0 Z 3 TÜRK DİLİ I 6703109 2 0 Z 2 YABANCI DİL I 6703110 2 0 Z 2 ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ I 6703114 2 0 Z 2 GENEL BİYOLOJİ 6703121

Detaylı

PROSTAT BÜYÜMESİ VE KANSERİ

PROSTAT BÜYÜMESİ VE KANSERİ PROSTAT BÜYÜMESİ VE KANSERİ PROSTAT BÜYÜMESİ Prostat her erkekte doğumdan itibaren bulunan, idrar torbasının hemen altında yer alan bir organdır. Yaklaşık 20 gr ağırlığındadır ve idrar torbasındaki idrarı

Detaylı

Bir Hastada Astım Hastalığı İle Karıştırılan Yabancı Cisim Aspirasyonunda Röntgen Grafisinin Önemi: Ne Umduk,Ne Bulduk?'

Bir Hastada Astım Hastalığı İle Karıştırılan Yabancı Cisim Aspirasyonunda Röntgen Grafisinin Önemi: Ne Umduk,Ne Bulduk?' Bir Hastada Astım Hastalığı İle Karıştırılan Yabancı Cisim Aspirasyonunda Röntgen Grafisinin Önemi: Ne Umduk,Ne Bulduk?' Serdar Sedat IŞIK 1,2 1 T.C.Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü

Detaylı

1. İnsan vücudunun ölçülerini konu edinen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?

1. İnsan vücudunun ölçülerini konu edinen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir? VÜCUT BAKIMI 1. İnsan vücudunun ölçülerini konu edinen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir? A) Anatomi B) Fizyoloji C) Antropometri D) Antropoloji 2. Kemik, diş, kas, organlar, sıvılar ve adipoz dokunun

Detaylı

Doz Birimleri. SI birim sisteminde doz birimi Gray dir.

Doz Birimleri. SI birim sisteminde doz birimi Gray dir. Doz Birimleri Bir canlının üzerine düşen radyasyon miktarından daha önemlisi ne kadar doz soğurduğudur. Soğurulan doz için kullanılan birimler aşağıdaki gibidir. 1 rad: Radyoaktif bir ışımaya maruz kalan

Detaylı

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI TIP FAKÜLTESİ DERS PROGRAMI

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI TIP FAKÜLTESİ DERS PROGRAMI Adnan Menderes Üniversitesi TIP FAKÜLTESİ TIP FAKÜLTESİ 2013-2014 EĞİTİM PROGRAMI 1 2013-2014 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI TIP FAKÜLTESİ DERS PROGRAMI 1. Sınıf TEMEL TIP BİLİMLERİ I TEMEL TIP BİLİMLERİ II TEMEL

Detaylı

ÇOCUKLARDA BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ VE RADYASYON GÜVENLİĞİ KLİNİSYEN BİLGİLENDİRME PLATFORMU

ÇOCUKLARDA BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ VE RADYASYON GÜVENLİĞİ KLİNİSYEN BİLGİLENDİRME PLATFORMU ÇOCUKLARDA BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ VE RADYASYON GÜVENLİĞİ KLİNİSYEN BİLGİLENDİRME PLATFORMU X ışını nedir? X-ışınları gözle görülmeyen ve iyonizan radyasyon içeren ışın demetleridir. 1895 yılında Alman

Detaylı

DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU. Dahili Servisler

DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU. Dahili Servisler DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU Dahili Servisler Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHP) Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), her 10 çocuktan birinde görülmesi, ruhsal, sosyal

Detaylı

T.C.DİCLE ÜNİVERSİTESİ HASTANELERİ 1 / 63 ACİL TIP ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI

T.C.DİCLE ÜNİVERSİTESİ HASTANELERİ 1 / 63 ACİL TIP ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI EYLEMCAN TIRPANCI-SERFİRAZ ATABEY EYLEMCAN TIRPANCI-SERFİRAZ ATABEY BİRİM ACİL TIP ANABİLİM DALI TETKİK EDİLECEK KRİTER/DOKÜMAN Acil Tıp AD Başkanlığı İş Akış Acil Servis Süreci Radyoloji Süreci Beslenme

Detaylı

EK-2: FİİLİ HİZMET KAPSAMINDAKİ MESLEK KODLARI

EK-2: FİİLİ HİZMET KAPSAMINDAKİ MESLEK KODLARI EK-2: FİİLİ HİZMET KAPSAMINDAKİ MESLEK KODLARI SAĞLIK MESLEK MENSUPLARININ MESLEK KODLARINA GÖRE SAYILARI S.N. MESLEK KODU MESLEK AÇIKLMA 1 2111.1 1 Radyasyon (Sağlık) Fizikçisi 2 2131.01 Biyokimyager

Detaylı

Universitäts-Frauenklinik Essen. Koryon villus biyopsisi ve Amniyosentez

Universitäts-Frauenklinik Essen. Koryon villus biyopsisi ve Amniyosentez Universitäts-Frauenklinik Essen Koryon villus biyopsisi ve Amniyosentez Koryon villus biyopsisi Sorular ve cevaplar Koryon villus biyopsisi nedir? Trizomi 21(Down Sendromu), Trizomi 18(Edwards Sendromu)

Detaylı

Odyolog. Bilimsel yayınlarda «odyoloji» ve «odyolog» kavramlarının kullanımı ilk 1946 yılına dayanır

Odyolog. Bilimsel yayınlarda «odyoloji» ve «odyolog» kavramlarının kullanımı ilk 1946 yılına dayanır ODYOLOJİ NEDİR? Odyoloji İşitme bilimi 1927 de ABD de işitme konuşma ile ilgili meslek sahipleri «American Academy of Speech Correction» adı altında örgütlenmişlerdir Aynı kuruluş 1947 yılında «American

Detaylı

ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.

ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR. SAYFA NO 1/5 TANISAL VE GİRİŞİMSEL DİZ ARTROSKOPİSİ AMELİYATI AYDINLATILMIŞ ONAM FORMU Hasta Adı Dosya No Tarih / Saat Yöntem: Eklem içerisini gözlemek için, 0.5 cm'lik kesi deliklerinden artroskopinin

Detaylı

Katarakt cerrahisinde bıçak yerine lazer

Katarakt cerrahisinde bıçak yerine lazer femtosaniye lazer Yaşa bağlı olarak göz içi merceğinin saydamlığını kaybetmesi anlamına gelen kataraktın cerrahi tedavisinde en son aşama olan ve operasyonun önemli bir kısmının el değmeden bilgisayar

Detaylı

Beyin tümörü, beyni oluşturan üç bölgeden birinden -beyin, beyincik ve beyin sapıkaynaklanabilir.

Beyin tümörü, beyni oluşturan üç bölgeden birinden -beyin, beyincik ve beyin sapıkaynaklanabilir. BEYİN TÜMÖRÜ BEYİN TÜMÖRÜ NEDİR? Beyin tümörü beyinde anormal hücrelerin çoğalması sonucu gelişen bir kitledir. Bazı beyin tümörleri iyi huylu (örneğin meningiom), bazıları ise kötü huylu kitlelerdir.

Detaylı

B unl a r ı B i l i yor mus unuz? MİTOZ. Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı,

B unl a r ı B i l i yor mus unuz? MİTOZ. Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı, MİTOZ Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı, sitoplazma ve çekirdekten meydana gelmiştir. Hücreler büyüme ve gelişme sonucunda belli bir olgunluğa

Detaylı

YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR. Prof. Dr. Mehmet Ersoy

YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR. Prof. Dr. Mehmet Ersoy YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR Prof. Dr. Mehmet Ersoy DEMANSA NEDEN OLAN HASTALIKLAR AMAÇ Demansın nedenleri ve gelişim sürecinin öğretmek Yaşlı bireyde demansa bağlı oluşabilecek problemleri öğretmek

Detaylı

Genellikle çocukluk ve gençlik döneminde başlayan astım kronik bir solunum sistemi hastalığıdır.

Genellikle çocukluk ve gençlik döneminde başlayan astım kronik bir solunum sistemi hastalığıdır. Bölüm 9 Astım ve Gebelik Astım ve Gebelik Dr. Metin KEREN ve Dr. Ferda Öner ERKEKOL Genellikle çocukluk ve gençlik döneminde başlayan astım kronik bir solunum sistemi hastalığıdır. Erişkinlerde astım görülme

Detaylı

KANSER ERKEN TANI VE TARAMA PROGRAMI

KANSER ERKEN TANI VE TARAMA PROGRAMI KANSER ERKEN TANI VE TARAMA PROGRAMI Hasta Adı - Soyadı: Cinsiyet: K E Hasta ID No: Doğum Tarihi: Baba Adı: Kimlik No: Sayın Hastamız, Bu form, size uygulanması planlanan erken tanı ve tarama programının

Detaylı

Mamografi BR.HLİ.099

Mamografi BR.HLİ.099 BR.HLİ.099 Meme Kanserinde Erken Tanının En Büyük Yardımcısı Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanser türüdür. Her 8 kadından biri yaşam süresi içinde meme kanserine yakalanmaktadır. ABD'de her yıl

Detaylı

Kendiniz için, bir güzellik yapın

Kendiniz için, bir güzellik yapın Kendiniz için, bir güzellik yapın Dünya Standartlarında Estetik Uygulamaların Adresi: Akay Hastanesi İnsanlar binlerce yıldır genç ve güzel görünmenin kendilerine verdiği güç için çaba sarfetmişler. 5000

Detaylı

VARİS TEDAVİSİNDE KONFORUN YENİ ADI. Endovenöz Radyofrekans Ablasyon

VARİS TEDAVİSİNDE KONFORUN YENİ ADI. Endovenöz Radyofrekans Ablasyon VARİS TEDAVİSİNDE KONFORUN YENİ ADI Endovenöz Radyofrekans Ablasyon Varis ve venöz yetersizlik toplumda en sık görülen belki de bu nedenle kanıksanabilen ciddi bir hastalıktır.venöz yetersizliğin ana nedeni

Detaylı

BÖBREK HASTALIKLARI. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Böbrekler ne işe yarar?

BÖBREK HASTALIKLARI. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Böbrekler ne işe yarar? BÖBREK HASTALIKLARI Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Böbrekler ne işe yarar? Böbreğin en önemli işlevi kanı süzmek, idrar oluşturmak ve vücudun çöplerini (artık ürünleri) temizlemektir. Böbrekte oluşan idrar, idrar

Detaylı

Şaşılık cerrahisi onam formu

Şaşılık cerrahisi onam formu Göz kaymasının düzeltilmesi hasta açısından isteğe bağlı yapılan bir cerrahi o lup zorunlu değildir. Şaşı doğan bebeklerde en iyi düzeltme zamanı 6 ay ile 18 ay arasındadır. Erken yapılan cerrahi iki gözün

Detaylı

Poliklinik Đşlemleri Prosedürü

Poliklinik Đşlemleri Prosedürü T.C. Süleyman Demirel Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Doküman Adı Poliklinik Đşlemleri Prosedürü Doküman Numarası TBH/229/PR-001 ISO 9001:2008 KYS Kriter No 7.1./7.2./7.5.1./7.5.4. Yayın Tarihi

Detaylı

Sperm Bozuklukları Sperm Testi: Sperm testi nasıl yapılır, gerekli koşullar nelerdir?

Sperm Bozuklukları Sperm Testi: Sperm testi nasıl yapılır, gerekli koşullar nelerdir? Sperm Bozuklukları Sperm Bozuklukları Çocuk sahibi olamayan çiftlerin yaklaşık yarısında neden erkeğe bağlı olabilir. Dünya Sağlık Örgütü nün yaptığı araştırmalar doğrultusunda dünya genelinde erkeklerde

Detaylı

KANSER ERKEN TEŞHİS TARAMA ve EĞİTİM MERKEZİ HEMŞİRE GÜLBAHAR GÜNEŞ OKUDUCU

KANSER ERKEN TEŞHİS TARAMA ve EĞİTİM MERKEZİ HEMŞİRE GÜLBAHAR GÜNEŞ OKUDUCU KANSER ERKEN TEŞHİS TARAMA ve EĞİTİM MERKEZİ HEMŞİRE GÜLBAHAR GÜNEŞ OKUDUCU Sunum Planı Ketem Kuruluş ve Amaçları İdari ve Teknik Yapılanması Ketem Faaliyetleri Ketem Çalışma programları Hedefler KURULUŞ

Detaylı

T E N S T E R A P İ BİLGİLENDİRME AMAÇLIDIR

T E N S T E R A P İ BİLGİLENDİRME AMAÇLIDIR T E N S T E R A P İ BİLGİLENDİRME AMAÇLIDIR İÇİNDEKİLER TENS TERAPİ NEDİR... 1 TENSİN VÜCUDA UYGULANMASI, TENS İÇİN ELEKTRODLARIN YERLEŞTİRİLMESİ... 2 TENS TERAPİNİN ETKİLİ OLDUĞU HASTALIKLAR... 3 TENS

Detaylı

NÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR

NÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR NÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları

Detaylı

METASTATİK BEYİN TÜMÖRLERİ Hazırlayan: Türk Nöroşirürji Derneği Nöroonkoloji Eğitim ve Araştırma Grubu (TURNOG)

METASTATİK BEYİN TÜMÖRLERİ Hazırlayan: Türk Nöroşirürji Derneği Nöroonkoloji Eğitim ve Araştırma Grubu (TURNOG) METASTATİK BEYİN TÜMÖRLERİ Hazırlayan: Türk Nöroşirürji Derneği Nöroonkoloji Eğitim ve Araştırma Grubu (TURNOG) Metastatik tümörler en sık görülen beyin tümörleridir. Her geçen yıl çok daha fazla sayıda

Detaylı

ASİSTAN SAYILARINDAKİ AZALMA VE FAKÜLTEMİZ ÜZERİNE ETKİLERİ

ASİSTAN SAYILARINDAKİ AZALMA VE FAKÜLTEMİZ ÜZERİNE ETKİLERİ ASİSTAN SAYILARINDAKİ AZALMA VE FAKÜLTEMİZ ÜZERİNE ETKİLERİ Mart 2014, Kocaeli Bilindiği gibi tıp fakültelerinin en önemli fonksiyonlarından birisi öğrenci eğitiminin yanı sıra ana dal ve yan dal uzmanlık

Detaylı

Genel Bilgiler. Hastalar için önemli hususlar

Genel Bilgiler. Hastalar için önemli hususlar Genel Bilgiler Bölümümüzde uyguladığımız kapsamlı muayene esnasında; genel sağlık durumunuz ile ve varsa sürekli kullandığınız ilaçlarla ilgili bilgi alınır; genel ağız muayeneniz yapılır, tedaviden beklentileriniz

Detaylı

TIPTA UZMANLIK KURULU. 23/06/2010 tarih ve 82 sayılı Karar Sayfa 1 / 12

TIPTA UZMANLIK KURULU. 23/06/2010 tarih ve 82 sayılı Karar Sayfa 1 / 12 Sayfa 1 / 12 Acil Tıp 1 1 Kardiyoloji 2 2 3 Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları 3 3 1 Radyoloji 1 2 İç Hastalıkları 1 1 Genel Cerrahi 2 1 Ortopedi ve Travmatoloji 2 1 Kadın Hastalıkları ve Doğum 1 1 Göğüs Hastalıkları

Detaylı

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ ENGELLİLER ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ PROJESİ

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ ENGELLİLER ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ PROJESİ HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ ENGELLİLER ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ PROJESİ Projenin Adı: İskenderun ve Çevresinde Yaşayan İşitme Engelli Bireylere, Ailelerine ve Öğretmenlere Yönelik Değerlendirme ve Eğitim

Detaylı

Zeka Gerilikleri Zeka Geriliği nedir? Sıklık Nedenleri

Zeka Gerilikleri Zeka Geriliği nedir? Sıklık Nedenleri Zeka Geriliği nedir? Zeka geriliğinin kişinin yaşına ve konumuna uygun işlevselliği gösterememesiyle belirlidir. Bunun yanı sıra motor gelişimi, dili kullanma yeteneği bozuk, anlama ve kavrama yaşıtlarından

Detaylı

KULAK BURUN BOĞAZ ANABİLİM DALI TIPTA UZMANLIK EĞİTİM PROGRAMLARI. KBB-007 KBB Ab.D. Burun ve Paranazal Sinüs Hastalıkları Teorik Dersleri

KULAK BURUN BOĞAZ ANABİLİM DALI TIPTA UZMANLIK EĞİTİM PROGRAMLARI. KBB-007 KBB Ab.D. Burun ve Paranazal Sinüs Hastalıkları Teorik Dersleri KULAK BURUN BOĞAZ ANABİLİM DALI TIPTA UZMANLIK EĞİTİM PROGRAMLARI KBB-001: KBB Ab.D. KBB nin temelleri Teorik Dersleri KBB-002: KBB Ab.D. Seminer, Makale ve Olgu tartışması saati KBB-003: KBB Ab.D. KBB

Detaylı

TIPTA UZMANLIK KURULU. 23/06/2010 tarih ve 82 sayılı Karar Sayfa 1 / 17

TIPTA UZMANLIK KURULU. 23/06/2010 tarih ve 82 sayılı Karar Sayfa 1 / 17 Eğitimi Yılı 1 Süresi (Ay) Sayfa 1 / 17 a Gönderen Alanı a Gönderilen Alanı Acil Tıp 1 1 Genel Cerrahi 1 1 Göğüs Hastalıkları 1 2 İç Hastalıkları 1 1 Kardiyoloji 2 2 3 Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları 3 2

Detaylı

MEME KANSERİ. Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler

MEME KANSERİ. Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler MEME KANSERİ Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler KANSER NEDİR? Hücrelerin kontrolsüz olarak sürekli çoğalmaları sonucu yakındaki ve uzaktaki başka organlara yayılarak kötü klinik

Detaylı

Artroskopi, ortopedik cerrahların eklem içini görerek tanı koydukları ve gerektiğinde

Artroskopi, ortopedik cerrahların eklem içini görerek tanı koydukları ve gerektiğinde Artroskopi nedir? Artroskopi, ortopedik cerrahların eklem içini görerek tanı koydukları ve gerektiğinde çeşitli tedavileri uyguladıkları bir cerrahi prosedürdür. Artroskopi sözcüğü latince arthro (eklem)

Detaylı

Omurga-Omurilik Cerrahisi

Omurga-Omurilik Cerrahisi Omurga-Omurilik Cerrahisi BR.HLİ.017 Omurga cerrahisi, omurilik ve sinir kökleri ile bu hassas sinir dokusunu saran/koruyan omurga üzerinde yapılan ameliyatları ve çeşitli girişimleri içerir. Omurga ve

Detaylı

NEDENLERİ. Endometrial polipler ile sigara kullanımı, doğum kontrol hapı kullanımı ve yapılan doğum sayısı arasında bir ilişki yoktur.

NEDENLERİ. Endometrial polipler ile sigara kullanımı, doğum kontrol hapı kullanımı ve yapılan doğum sayısı arasında bir ilişki yoktur. Polipler küçük ve çoğu zaman iyi huylu küçük tümoral oluşumlardır. Vücutta rahim ağzı, rahimin içi (endometrium), ses telleri ve barsaklar gibi pekçok değişik bölgede görülebilir. Endometrial polip rahimin

Detaylı

Nükleer Tekniklerin Endüstriyel Uygulamalarında Radyasyondan Korunma. Prof.Dr.Ali Nezihi BİLGE İstanbul Bilgi Üniversitesi

Nükleer Tekniklerin Endüstriyel Uygulamalarında Radyasyondan Korunma. Prof.Dr.Ali Nezihi BİLGE İstanbul Bilgi Üniversitesi Nükleer Tekniklerin Endüstriyel Uygulamalarında Radyasyondan Korunma Prof.Dr.Ali Nezihi BİLGE İstanbul Bilgi Üniversitesi Endüstride Nükleer Teknikler Radyoaktif izleyiciler Radyasyonla Ölçüm Cihazları

Detaylı

Rahim Ağzı Kanseri Korkulu Rüyanız Olmaktan Çıkıyor

Rahim Ağzı Kanseri Korkulu Rüyanız Olmaktan Çıkıyor Rahim Ağzı Kanseri Korkulu Rüyanız Olmaktan Çıkıyor Rahim Ağzı Kanseri Korkulu Rüyanız Olmaktan Çıkıyor Rahim Ağzı Kanserinde Çığır Açan Adım Kadın Kanserleri Hakkında Mutlaka Bilmeniz Gerekenler Özel

Detaylı

BARİATRİK AMELİYATLARIN KİLO VERMENİN ÖTESİNDE 7 ÖNEMLİ YARARI

BARİATRİK AMELİYATLARIN KİLO VERMENİN ÖTESİNDE 7 ÖNEMLİ YARARI BARİATRİK AMELİYATLARIN KİLO VERMENİN ÖTESİNDE 7 ÖNEMLİ YARARI Bariatrik ameliyatlar sadece kilo kaybı sağlayarak fiziksel değişim sağlamazlar, asıl önemli olan kilo kaybı sonrası vücudumuz için bu 7 önemli

Detaylı

Uygulama yirmi dakika sürüyor ve hemen normal yaşamınıza dönebiliyorsunuz. "Kaşlarımın arasındaki çizgi beni aslında olmasamda, kızgın gösteriyor.

Uygulama yirmi dakika sürüyor ve hemen normal yaşamınıza dönebiliyorsunuz. Kaşlarımın arasındaki çizgi beni aslında olmasamda, kızgın gösteriyor. Yüzümüzde aşırı çalışan mimik kasları dinamik yüz çizgilerine yol açıyor ve bizi olduğumuzdan daha yaşlı gösteriyor. Bu çizgilerin cerrahi ile giderilmesi çok zahmetli olabiliyor. Botoks maddesini yüzdeki

Detaylı

KALP KRİZİNDE İLK MÜDAHALE VE STENTLİ HASTANIN YAŞAMI. Uzm.Dr. Selahattin TÜREN Kardiyoloji Bölümü

KALP KRİZİNDE İLK MÜDAHALE VE STENTLİ HASTANIN YAŞAMI. Uzm.Dr. Selahattin TÜREN Kardiyoloji Bölümü KALP KRİZİNDE İLK MÜDAHALE VE STENTLİ HASTANIN YAŞAMI Uzm.Dr. Selahattin TÜREN Kardiyoloji Bölümü KALP KRıZINDE ILK MÜDAHALE Kalp krizi tıbbi bir acil durumdur. Erken tanı ve hızlı tedavi oldukça hayati

Detaylı

KANSER TANIMA VE KORUNMA

KANSER TANIMA VE KORUNMA KANSER TANIMA VE KORUNMA Uzm. Dr Dilek Leyla MAMÇU Sunum İçeriği Genel Bilgiler Dünyada ve Ülkemizdeki son durum Kanser nasıl oluşuyor Risk faktörleri neler Tedavi seçenekleri Önleme mümkün mü Sorular/

Detaylı

Tekrarlayan Gebelik Kayıpları

Tekrarlayan Gebelik Kayıpları Tekrarlayan Gebelik Kayıpları Tekrarlayan gebelik kaybı, üç ve daha fazla gebeliğin 20. gebelik haftasından önce düşükle sonlanması olarak tanımlanır. Kadınların %10-20'sinde 1 kez düşük görülebilir. Yani

Detaylı

ÖZEL ÖZKAYA HASTANE İŞLETMECİLİĞİ

ÖZEL ÖZKAYA HASTANE İŞLETMECİLİĞİ ÖZEL ÖZKAYA HASTANE İŞLETMECİLİĞİ Özel Özkaya Hastane İşletmeciliği olarak 2006 yılından itibaren Kızılay da bulunan Tıp Merkezlerimiz siz değerli hastalarımıza hizmet vermektedir. Merkezlerimiz ; - Milli

Detaylı

UYGUN AĞRI KESİCİ-ROMATİZMA İLACI SEÇENEĞİ İLE İLAÇ YÜKLEME TESTİ İÇİN AYDINLANMIŞ ONAM (RIZA) BELGESİ

UYGUN AĞRI KESİCİ-ROMATİZMA İLACI SEÇENEĞİ İLE İLAÇ YÜKLEME TESTİ İÇİN AYDINLANMIŞ ONAM (RIZA) BELGESİ UYGUN AĞRI KESİCİ-ROMATİZMA İLACI SEÇENEĞİ İLE İLAÇ YÜKLEME TESTİ İÇİN AYDINLANMIŞ ONAM (RIZA) BELGESİ HASTANIN... Kayıt (protokol) numarası :... Doğum tarihi (gün/ay/yıl) :... Adresi :...... Telefon numarası

Detaylı

KATARAKT İKİ GÖZDE BİRLİKTE Mİ ORTAYA ÇIKAR?

KATARAKT İKİ GÖZDE BİRLİKTE Mİ ORTAYA ÇIKAR? Katarakt, saydam olan göz merceğinin saydamlığını kaybederek görmenin azalmasıdır. Gözün renkli tabakası irisin arkasında yer alan ve saydam bir yapı olan göz merceğinin, görme işlevinde önemli bir rolü

Detaylı

TIPTA UZMANLIK KURULU. 23/06/2010 tarih ve 82 sayılı Karar Sayfa 1 / 21

TIPTA UZMANLIK KURULU. 23/06/2010 tarih ve 82 sayılı Karar Sayfa 1 / 21 3/06/00 tarih ve 8 sayılı Karar Sayfa / a Gönderen Alanı Yılı Acil Tıp Anesteziyoloji ve Reanimasyon Genel Cerrahi Göğüs Hastalıkları İç Hastalıkları Kardiyoloji 3 Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları 3 Kadın

Detaylı

DIŞ KULAK YOLUNDAN YABANCI CİSİM / POLİP ÇIKARTILMASI AMELİYATI HASTA BİLGİLENDİRME VE ONAM (RIZA) FORMU

DIŞ KULAK YOLUNDAN YABANCI CİSİM / POLİP ÇIKARTILMASI AMELİYATI HASTA BİLGİLENDİRME VE ONAM (RIZA) FORMU DIŞ KULAK YOLUNDAN YABANCI CİSİM / POLİP ÇIKARTILMASI AMELİYATI HASTA BİLGİLENDİRME VE ONAM (RIZA) FORMU Hastanın Adı, Soyadı: TC Kimlik No: Baba adı: Ana adı: Doğum tarihi: Sayın Hasta, Sayın Veli/Vasi,

Detaylı

SANATORYUM ATATÜRK ÜN HAYALİNDEKİ HASTANE: Hastanemizin kuruluş düşüncesi 1930 lu yıllara dayanmaktadır. Toraks Bülteni 33

SANATORYUM ATATÜRK ÜN HAYALİNDEKİ HASTANE: Hastanemizin kuruluş düşüncesi 1930 lu yıllara dayanmaktadır. Toraks Bülteni 33 ATATÜRK ÜN HAYALİNDEKİ HASTANE: SANATORYUM Vefatından birkaç sene öncesinde Atatürk, yaverlerinden Cevat Abbas Bey in köşküne sık sık gelir ve hastanemizin şu an bulunduğu tepeden Ankara yı seyredermiş.

Detaylı

HASTANESİ KARDİYOLOJİ KLİNİĞİ AORT BALON VALVÜLOPLASTİ (AORT KAPAĞINI BALON İLE GENİŞLETME) İÇİN HASTANIN BİLGİLENDİRİLMİŞ ONAM (RIZA) BELGESİ

HASTANESİ KARDİYOLOJİ KLİNİĞİ AORT BALON VALVÜLOPLASTİ (AORT KAPAĞINI BALON İLE GENİŞLETME) İÇİN HASTANIN BİLGİLENDİRİLMİŞ ONAM (RIZA) BELGESİ HASTANESİ KARDİYOLOJİ KLİNİĞİ AORT BALON VALVÜLOPLASTİ (AORT KAPAĞINI BALON İLE GENİŞLETME) İÇİN HASTANIN BİLGİLENDİRİLMİŞ ONAM (RIZA) BELGESİ HASTANIN Adı Soyadı:..... Protokol Numarası:..... Doğum Tarihi:.....

Detaylı

HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI KİMLERE YAPILIR? HEPATİT B RİSKİ OLAN KİŞİLER

HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI KİMLERE YAPILIR? HEPATİT B RİSKİ OLAN KİŞİLER HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI Hepatit B aşısı bilinen en etkili aşılardan biridir. Hepati B aşısı inaktif ölü bir aşıdır, aşı içinde hastalık yapacak virus bulunmaz. Hepatit B aşısı 3 doz halinde yapılmalıdır.

Detaylı

HEPATİTLER (SARILIK HASTALIĞI) VE 0212 5294400 2182 KRONİK BÖBREK HASTALIKLARI VE 0212 5294400 2182

HEPATİTLER (SARILIK HASTALIĞI) VE 0212 5294400 2182 KRONİK BÖBREK HASTALIKLARI VE 0212 5294400 2182 İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ 2013 YILI HASTA OKULU PLANI HASTANE ADI TARİH SAAT KONU EĞİTİM YERİ HASTA OKULU PROGRAMI İÇİN HASTA VE YAKINLARININ İLETİŞİM KURABİLECEKLERİ TELEFON NUMARASI HASEKİ 28/01/2013

Detaylı

Kalp Kapak Hastalıkları

Kalp Kapak Hastalıkları BR.HLİ.085 içerisinde kanın bulunduğu dört odacık vardır. Bunlardan ikisi sağ, ikisi ise sol kalp yarımında bulunur. Kalbe gelen kan önce sağ atriuma gelir ve kalbin sağ kulakcığı ve sağ karıncığı arasında

Detaylı

KAPAK HASTALIKLARINDA TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?

KAPAK HASTALIKLARINDA TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR? KAPAK HASTALIKLARINDA TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR? Prof.Dr. Batuhan Özay İstanbul MedicineHospital, Kalp ve Damar Cerrahisi Kliniği Kapak hastalıkları hastalığın başvuru anındaki ciddiyeti ve hasta profiline

Detaylı

Kaç çeşit yara vardır? Kesik Yaralar Ezikli Yaralar Delici Yaralar Parçalı Yaralar Enfekte Yaralar

Kaç çeşit yara vardır? Kesik Yaralar Ezikli Yaralar Delici Yaralar Parçalı Yaralar Enfekte Yaralar YARALANMALAR YARA NEDİR? Bir travma sonucu deri yada mukozanın bütünlüğünün bozulmasıdır. Aynı zamanda kan damarları, adale ve sinir gibi yapılar etkilenebilir. Derinin koruma özelliği bozulacağından enfeksiyon

Detaylı

Radyasyona Bağlı Hücre Zedelenmesi. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015

Radyasyona Bağlı Hücre Zedelenmesi. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 Radyasyona Bağlı Hücre Zedelenmesi Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 Radyasyon nedir? «Yüksek hızlı partiküller ya da dalgalar şeklinde yayılan enerji» Radyasyon kaynakları 1- Doğal kaynaklar 2- Yapay kaynaklar

Detaylı

Dr. Aslıhan Yazıcıoğlu, Prof. Dr. Aydan Biri Yüksek İhtisas Üniversitesi Koru Ankara Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD

Dr. Aslıhan Yazıcıoğlu, Prof. Dr. Aydan Biri Yüksek İhtisas Üniversitesi Koru Ankara Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD Dr. Aslıhan Yazıcıoğlu, Prof. Dr. Aydan Biri Yüksek İhtisas Üniversitesi Koru Ankara Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD Son dört dekat boyunca prenatal izlem sırasında fetüs taramaları için ultrasonografi

Detaylı

Sağlıklı Hamilelik BR.HLİ.081

Sağlıklı Hamilelik BR.HLİ.081 Sağlıklı BR.HLİ.081 Sağlıklı Sağlıklı bir hamilelik geçirmek hamilelik öncesi dönemde sağlığınızla ilgili testleri yaptırmakla başlar. Bu nedenle çocuk istediğinize karar verdiğinizde önce bir kadın hastalıkları

Detaylı

ÖĞRENİM HEDEFLERİ Öğrenciler 4. ve 5. sınıf stajları sonunda;

ÖĞRENİM HEDEFLERİ Öğrenciler 4. ve 5. sınıf stajları sonunda; 4. SINIF ve 5. SINIF VE Staj kurullarında öğrencilerin farklı kliniklerde, uygun sürelerde gerçekleştireceği stajlarda hastaların öyküsünü alma ve sistemik muayenesini yapma, hekimlik uygulamalarını geliştirme,

Detaylı

DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR

DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI D.P.Ü. KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR PROF. DR. AHMET HAKAN VURAL OP. DR. GÜLEN SEZER ALPTEKİN ERKUL OP. DR. SİNAN ERKUL

Detaylı

Diyabetik Ayak Yarası ve İnfeksiyonunun Tanısı, Tedavisi ve Önlenmesi: Ulusal Uzlaşı Raporu

Diyabetik Ayak Yarası ve İnfeksiyonunun Tanısı, Tedavisi ve Önlenmesi: Ulusal Uzlaşı Raporu Diyabetik Ayak Yarası ve İnfeksiyonunun Tanısı, Tedavisi ve Önlenmesi: Ulusal Uzlaşı Raporu Diyb. Hemş. Dr. Selda ÇELİK İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesi, İç Hastalıkları Anabilim

Detaylı