FEASIBILITY ANALIYSIS FOR WIND POWER PLANT INSTALLATION AROUND ÇATALCA METEOROLOGY RADAR PERFORMED BY USING RETScreen AND HOMER ENERGY MODELS

Transkript

1 FEASIBILITY ANALIYSIS FOR WIND POWER PLANT INSTALLATION AROUND ÇATALCA METEOROLOGY RADAR PERFORMED BY USING RETScreen AND HOMER ENERGY MODELS E. Tuncay Özdemir 1, Bihter Yerli 2, Bahtiyar Efe 2, Mustafa K. Kaymak 3, İsmail Sezen 1 and Ahmet Duran Şahin 2 1 General Directorate of Meteorology, Atatürk Airport Meteorology Office, Yeşilköy, İstanbul, Turkey. 2 İstanbul Technical University, Department of Meteorology, Maslak, İstanbul, Turkey. 3 General Directorate of Meteorology, Sabiha Gökçen Airport Meteorology Office, Pendik, İstanbul, Turkey. ABSTRACT Wind Power Plants (WPP) are advisable for making profit in short and medium periods. Therefore, commercial recovery period and amount of income must be put in planning procedure depending on calculating the amount of the net energy that can be obtained for the planed WPP. In this study, it s considered to establish 10 turbines has 20MW power in the vicinity of Çatalca Meteorology Radar in Istanbul/Turkey to contribute to the electricity demand of Istanbul. The micro sitting of wind turbines are evaluated by using Wind Atlas Analysis and Application Program (WAsP). Furthermore, capacity factors, feasibility analysis, generation of greenhouse gasses are completed by using Renewable Energy Technology Screen (RETScreen) and The Hybrid Optimization Model for Electric Renewables (HOMER) softwares for this WPP. Keywords: RETScreen, HOMER, WAsP, Wind Energy, Çatalca Meteorology Radar.

2 ÇATALCA METEOROLOJİ RADARI ÇEVRESİNDE RÜZGÂR ENERJİ SANTRALİ KURULUMU İÇİN RETScreen ve HOMER ENERJİ MODELLERİ KULLANILARAK GERÇEKLEŞTİRİLEN FİZİBİLİTE ANALİZİ E. Tuncay Özdemir 1, Bihter Yerli 2, Bahtiyar Efe 2, Mustafa K. Kaymak 3, İsmail Sezen 1 ve Ahmet Duran Şahin 2 1 Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Atatürk Havalimanı Meteoroloji Müdürlüğü, Yeşilköy, İstanbul, Türkiye. 2 İstanbul Teknik Üniversitesi, Meteoroloji Mühendisliği Bölümü, Maslak, İstanbul, Türkiye. 3 Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Sabiha Gökçen Havalimanı Meteoroloji Müdürlüğü, Pendik, İstanbul, Türkiye ÖZET Rüzgâr Enerjisi Santralleri (RES), kısa ve orta vadede kâr sağlamaya müsait işletmelerdir. Dolayısıyla kurulması planlanan RES için, elde edilebilecek net enerji miktarının hesaplanmasına bağlı olarak, ticari olarak geri kazanım süresi ve bu zaman diliminden sonra sağlayacağı gelir miktarı planlama aşamasında ortaya konulmalıdır. Bu çalışmada, İstanbul un enerji ihtiyacına katkı sağlamak ve yenilenebilir enerji kaynaklarından (YEK) rüzgâr enerjisinin değerlendirilmesi için, İstanbul da bulunan Çatalca Meteoroloji Radarı civarında 20 MW toplam kurulu güce sahip 10 türbin için RES kurulması planlanmıştır. Türbinlerin mikro konuşlandırması Wind Atlas Analysis and Application Program (WAsP) yazılımı ile yapılmıştır. Ayrıca bu çalışma kapsamında Çatalca Meteoroloji Radarı çevresindeki RES için Renewable Energy Technology Screen (RETScreen) ve The Hybrid Optimizition Model for Electric Renewables (HOMER) yazılımları kullanılarak kapasite faktörleri karşılaştırılmış ve fizibilite analizleri yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: RETScreen, HOMER, WAsP, Rüzgâr Enerjisi, Çatalca Meteoroloji Radarı. GİRİŞ Global Wind Energy Council (GWEC) hazırladığı Global Wind Report 2011 raporunda, 1996 dan bu yana küresel toplam rüzgâr kurulu gücünün logaritmik olarak arttığını ortaya koymuştur (Şekil 1) yılında MW, 2011 yılında da MW güce sahip RES nin devreye alınmasıyla küresel rüzgâr enerjisi kurulu gücü 2010 da MW a ve 2011 yılında da MW a yükselmiştir (Şekil 1). Dünyadaki 10 büyük pazarın ilk iki sırasını Çin ve ABD almaktadır. Bu iki ülkenin sırasıyla; 2011 yılı Ocak-Aralık döneminde üretimlerine ekledikleri ek kapasiteleri MW ve MW dır ve Aralık 2011 verilerine göre toplam rüzgâr kurulu güçleri MW ve MW dır. Şubat 2012 tarihinde European Wind Energy Association (EWEA, 2012) yayınladığı rapora göre Avrupa Birliği (AB) Ülkelerinin 2011 yılının sonuna göre toplam kurulu kapasiteleri MW dır Aday ülkelerin (Türkiye ve Hırvatistan) toplam kapasiteleri MW ve EFTA ülkelerinin 565 MW olmak üzere toplam Avrupa Ülkelerinin toplam kapasitesi MW dır.

3 Şekil 1: Küresel Toplam Rüzgâr Kurulu Gücü ( )(Kaynak: GWEC). Türkiye çapında rüzgâr kaynağının mevsime bağlılığı ülkeyi etkileyen sinoptik sistemlere bağlıdır. Birçok mevkide, özellikle sahil boyunca ve doğudaki dağlarda kışları daha güçlü rüzgâr hızları tecrübe edilir. Termal sirkülasyonların önemli olduğu diğer yerlerde rüzgâr hızları yazları daha şiddetli olma eğilimindedir. Türkiye nin orta kesimleri boyunca çoğu yerde rüzgâr hızı değerleri mevsimden mevsime nispeten sabittir (Malkoç, 2008). Rüzgâr enerjisi uygulamalarını etkileyen tüm parametrelerin dikkate alınması (kullanılamaz alanlar) ve yapılan bazı kabuller sonucunda rüzgâr sınıfı orta ile sıra dışı arasında olan rüzgârlı arazilerin MW rüzgâr enerjisi potansiyelini desteklediği görülmüştür. Potansiyel içerisinde derinliği 50 m ye kadar olan deniz alanları da bulunmaktadır. Bu araziler Türkiye toplamının %3.57 lik kısmına denk gelmektedir (Malkoç, 2008). Türkiye Rüzgâr Enerjisi Birliği in Şubat 2012 de yayınladığı Türkiye Rüzgâr Enerjisi İstatistik Raporuna göre (TÜREB, 2012) Türkiye de işletme halindeki rüzgâr enerjisi santrallerinin kapasitesi MW ve inşa halindeki santrallerin kapasitesi ise MW dır. İZLENEN YOL YEK ndan biri olan rüzgâr enerjisinin elde edilmesinde önemli olan iki konu verimli rüzgâr türbinlerinin tasarımı (doğru aerodinamik ve yapısal analizleri) ve bu rüzgâr türbinlerinin uygun rüzgâr dağılımı olan bölgelere kurulumudur (Sezer Uzol ve Uzol, 2009). Mikro yerleştirme denilen analizlerle bir topografya üzerinde rüzgâr dağılımının detaylı hesaplanması ile rüzgâr türbinlerinin seçilen bu topografyada nasıl yerleştirileceğinin belirlenmesi oldukça önemlidir (Uzol, 2009). RES proje analizi için santrallerin kurulması planlanan alanlardaki meteorolojik parametrelerin ölçülmüş olması gerçekçi bir analiz için önemlidir. Bu çalışma kapsamında İstanbul un merkez ve ilçelerinde bulunan MGM ne ait 16 adet meteoroloji istasyonunda ölçülmüş meteorolojik parametreler değerlendirilmiş; ayrıca alana gidilerek arazi incelemesi yapılmıştır. Bu istasyonlarda yapılan rüzgâr hız ölçümleri 10 metre yükseklikte yapılmaktadır. 375 m yüksekliğindeki Çatalca Meteoroloji Radarı İstasyonunda (ÇMRİ) yılları arasında ölçülen ortalama rüzgâr şiddeti 7.2 m/s ile en yüksek değere sahiptir. ÇMRİ nunda en yüksek ortalama rüzgar şiddeti Aralık ayında 8.1 m/s, en düşük ortalama rüzgar şiddeti haziran ayında 5.8 m/s ölçülmüştür.

4 ÇMRİ nda tarihlerinde 10 metrede ölçülen ortalama rüzgâr şiddeti 7.2 m/s dir. ÇMRİ civarı enerji nakil hatlarına ve trafolara yakındır ve Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğünün RES kurulamayacak alanları gösteren haritasının kapsama alanında değildir. Bütün bu bilgilerin değerlendirilmesi sonucunda RES kurulumu için en uygun alanlardan biri olarak ÇMRİ çevresi olduğu kabul edilmiştir ve İstanbul Şehir Merkezine uzaklığı yaklaşık 62.2 km dir. Ayrıca, alan ziyareti yapılarak uygunluk teyidi gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma kapsamında ÇMRİ na ait meteorolojik parametreler kullanılmıştır (Tablo 1). ÇMRİ nda ortalama basınç değeri hpa, ortalama sıcaklığı 12.2 C ve ortalama nem %83.6 dır. Tablo 1: Yıllarına Ait ÇMRİ nun aylara göre meteorolojik parametrelerin değişimi. METEOROLOJİK PARAMETRELER Ortalama Basınç (hpa) Maksimum Basınç (hpa) Minimum Basınç (hpa) Ortalama Sıcaklık ( C) Maksimum Sıcaklıkların Ortalaması ( C) Minimum Sıcaklıkların Ortalaması ( C) Ortalama Nem (%) Minimum Nem (%) OCA ŞUB MAR NİS MAY HAZ TEM AĞU EYL EKİ KAS ARA ORT Meteorolojik Parametrelerin Değerlendirilmesi Bu çalışmada, MGM den temin edilen ÇMRİ nun 10 metre yükseklikte ölçülen Ocak Kasım 2012 arasındaki saatlik ortalama rüzgâr bilgileri kullanılmıştır. Çatalca Meteoroloji Radar ve çevresine ait meteorolojik veriler ve yükseklik bilgileri WAsP ile işlenmiştir. Ölçüm yüksekliğine ait frekans dağılım tablosu elde edilmiştir. Bu tablo yardımıyla ölçüm yüksekliğindeki rüzgârın yönlere göre esme sıklığı, hâkim rüzgâr yönü, ortalama rüzgâr hızı, ortalama enerji yoğunluğu ve rüzgâr hız verilerine ait Weibull parametreleri gibi istatistiksel değerler belirlenmiştir. Frekans dağılım tablosundaki bilgiler kullanılarak frekans histogramı ve yön histogramı elde edilmiştir. RETScreen ve HOMER Enerji Modellerinin Kullanılması Bu çalışma kapsamında RETScreen 4 ve HOMER enerji model yazılımları kullanılarak ÇMRİ çevresindeki RES için kapasite faktörlerinin karşılaştırılması ve aynı yazılımlar kullanılarak fizibilite analizleri yapılmıştır. RETScreen 4 Excel tabanlı temiz enerji proje analiz yazılım aracı olup karar mercilerine potansiyel yenilenebilir enerji, enerji verimliliği ve kojenerasyon projelerinde teknik ve finansal sürdürülebilirliğin çabuk ve düşük masrafla belirlenmesine yardımcı olur (RETScreen, 2013). HOMER geleneksel ve yenilenebilir enerji teknolojilerinin bir arada kullanılabildiği aynı zamanda ekonomik analiz de yapabilen bir yazılımdır. Yazılımın en önemli özelliği çeşitli kurulum alternatiflerini ve bunların maliyetlerini karşılaştırarak listeleme yapmasıdır.

5 Frekans ANALİZ ÇMRİ nun 10 metre yükseklikte ölçülen Ocak Kasım 2012 arasındaki saatlik ortalama rüzgâr şiddeti ve rüzgâr yönü bilgileri kullanılarak WAsP programı tarafından hesaplanan rüzgârgülü Şekil 2 de rüzgâr şiddeti histogramı Şekil 3 de verilmiştir. Şekil 2: ÇMRİ nun 2007 ile Kasım 2012 Yıllarına Ait Rüzgâr Gülü. 0,15 Şiddet Histogramı 0,1 0, Rüzgâr Şiddeti (ms -1 ) Şekil 3: Rüzgâr Şiddeti Histogramı. Buna göre A Ölçek Parametresi, k Şekil Parametresi, U Ortalama Rüzgâr Şiddeti, E Ortalama Güç Yoğunluğu ve f Sıklık (Frekans) ı temsil etmektedir. Hata! Başvuru kaynağı bulunamadı. e göre ortalama rüzgâr şiddeti ve ölçek parametresinin en fazla olduğu sektör 210 o sektörü iken, şekil parametresinin en fazla olduğu sektör 300 o sektörüdür. Hâkim rüzgâr yönü ise kuzeydoğudur. Türbin Seçimi ve Türbin Özellikleri WAsP yazılımı kullanılarak elde edilen bilgiler doğrultusunda RETScreen ürün veri tabanı bölümünden hub yüksekliği 78 m olan 2 MW lık Enercon E-82 modeli türbin seçilmiştir. Ayrıca türbin modeli özel bir fırtına kontrol sistemiyle işletilmektedir. Bu sayede çok yüksek rüzgâr hızlarında, önemli getiri kayıplarına yol açan ve normalde uygulanan durdurma işlemlerine gerek kalmadan, türbinin düşük güçte çalıştırılması mümkün olmaktadır. Rüzgâr

6 türbini 3 m/s rüzgâr şiddetinde MWh elektrik üretmeye başlayacak ve rüzgâr şiddeti 15 m/s değerine ulaştığında maksimum kapasitede MWh elektrik üretmeye devam edecektir. Türbinlerin Yerleşimi ve Yerleşim Özellikleri Rüzgâr kaynak bölgesi için WAsP yazılımında 78 m (agl) yüksekliğinde ortalama rüzgâr hızı ve güç yoğunluğu incelendi. En yüksek ortalama rüzgâr şiddeti ve en yüksek güç yoğunluğu değerine sahip olan bölgelere rüzgâr türbinleri yerleştirildi (Şekil 4, Şekil 5). Şekil 4: Türbinlerin Yerleşim Haritası. Şekil 5: Ortalama Rüzgâr Şiddetinin Alansal Dağılımı. Tablo 2 da 78 metre (agl) yüksekliğindeki Enercon 82 E2 2 MW türbinlerle ilgili genel bilgilerle birlikte WAsP yazılım programı tarafından hesaplanan ana parametre tahminleri

7 verilmiştir. Buna göre en yüksek net yıllık enerji potansiyeli GWh değeri ile T03 türbinine ait iken en düşük yıllık enerji potansiyeli GWh değeri ile T01 türbinine aittir (Tablo 2). Tablo 2: Türbinlerin Ana Parametrelerinin Tahmini. Site Konum [m] İrtifa (asl) [m] Net AEP [GWh] A [m/s] k U [m/s ] E [W/m²] T01 (610272, ) 227 5,977 7,8 2,47 6, ,2 4,2 2,92 T02 (610414, ) 322 7,458 8,7 2,57 7, ,2 4,2 3,0 T03 (610666, ) 350 7,679 8,8 2,57 7, ,1 5,1 2,31 T04 (610855, ) 311 7,031 8,4 2,52 7, ,0 3,0 2,76 T05 (612556, ) 265 6,773 8,2 2,54 7, ,7 2,8 1,39 T06 (610209, ) 219 6,858 8,3 2,52 7, ,8 4,8 1,13 T07 (612099, ) 301 6,800 8,3 2,52 7, ,2 1,3 2,2 T08 (612714, ) 333 7,645 8,8 2,40 7, ,5 0,5 1,46 T09 (612856, ) 270 6,107 7,9 2,58 7, ,0 2,1 3,18 T10 (613060, ) 322 7,077 7,8 2,47 6, ,2 4,2 1,57 RIX [%] drix [%] Wake loss [%] RETScreen Analizi WAsP yazılım programından elde edilen bilgilere göre hub yüksekliğindeki ortalama rüzgâr şiddeti değeri (10 Türbinin) 7.4 ms -1 olacak şekilde RETScreen yazılımında rüzgâr kesmesi kuvveti 0.02, Weibull dağılımı şekil faktörü de 2.0 olarak alınmıştır. RETScreen rüzgâr kesmesi kuvvetinin bulunmasında güç kanunu eşitliğinden yararlanmaktadır (Gipe,1995). ÇMRİ nda WAsP tarafından hesaplanan ortalama rüzgâr şiddeti de 7.1 m/s dir. 78 metre hub yüksekliğindeki ortalama rüzgâr şiddeti 7.4 m/s dir. Dolayısıyla ölçüm yerinden ölçülen ortalama rüzgâr şiddeti RETScreen ve HOMER da 78 metreye 0.02 güç katsayısı değeri kullanılarak hesaplama yapılmıştır. ÇMRİ 375 m yüksekliğinde hâkim tepe üzerine kurulmuş olup, 10 m yüksekliğindeki anemometrede radar kurulu alanından belirli bir mesafededir. Dizilim kayıpları değeri olan % 2.1 WAsP yazılım programı tarafından hesaplanmıştır. Yapılan dizilim, kanat ve çeşitli kullanım kayıplarının sonucunda RETScreen in hesapladığı Kapasite Faktörü % 35.1 ve şebekeye verilen elektrik değeri de MWh dır. HOMER da ise bu değerler sırasıyla % 39.1 ve MWh dir. HOMER da üretilen elektriğin yüksek çıkmasının sebebi ise çeşitli kayıpların girilemiyor olmasıdır. Fizibilite Analizi Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun (EPDK) 18/12/2012 tarihli toplantısında alınan karara göre; 2013 yılında geçerli olmak üzere, Türkiye Ortalama Elektrik Toptan Satış Fiyatının Krş/kWh esas alınmasına karar verilmiştir. Buna göre rüzgâr enerjisi santrallerinde üretilen elektriğin satış fiyatı yaklaşık Euro/MWh olarak hesaplanmıştır (11/01/2013 tarihli TC Merkez Bankası verilerine göre 1 Euro, 2.32 TL alınmıştır). Elektrik satış fiyatının 2012 yılındaki fiyatıyla karşılaştırma yapmak için; Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi (PMUM) nin tarihinde alınan 2012 yılına ait PMUM değerleri kullanılmıştır Buna göre rüzgâr enerjisi santrallerinde üretilen elektriğin elektrik satış fiyatı 2012 yılında yaklaşık Euro/MWh olarak hesaplanmıştır yılında geçen yıla göre 1.4 Euro/MWh artış

8 gerçekleşecektir. Türkiye de 500 kw tan daha büyük kapasiteli türbin satan firmalar türbin fiyatlarını ancak projelendirilmiş olan projelere anahtar teslim fiyatı üzerinden teklif vermektedirler. Bundan dolayı türbin fiyatı olarak Bloomberg New Energy Finance Wind Turbine Price Index (WTPI) (BNEF, 2013) in hazırladığı 6 Mart 2012 tarihli rapora göre maliyet her bir türbin için fiyat Euro 0.91 m/mw ($1.21/ MW) olarak raporlanmıştır. Bu çalışma kapsamında enflasyon oranı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB, 2013) yayınladığı 2012 yılına ait aylık enflasyon miktarlarının ortalaması olan yıllık Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) 6.17 ve Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) 8.94 değerlerinin ortalaması olan 7.55 değeri enflasyon oranı olarak belirlenmiştir. Toplam ilk maliyetlerin %88.9 unu elektrik sistemi maliyetleri oluşturmaktadır. Elektrik sistemi maliyetlerini 10 adet Türbin (10x2 MW), yol yapımı, iletim hattı, trafo merkezi ve enerji verimliliği önlemleri maliyetleri içermektedir. Toplam 20 MW kurulu güce sahip RES in toplam ilk maliyetleri 22,500,000 olmaktadır Proje ömrü 25 yıl olarak planlanmış ve %10 öz sermaye %90 banka kredisi olarak kabul edilerek banka kredisi %7 (Euro olarak) olarak kabul edilmiştir. Yıllık gelir vergisi oranı %35, elektrik satış fiyatı eskalasyon oranı %2.5 alınmıştır. Buna göre birikimli nakit akışlar grafiği Şekil 6 de gösterilmiştir. Şekil 6 e göre birikimli nakit akışı 25. yılda değerini bulmaktadır. Şekil 6: Toplam Nakit Akışları Grafiği. HOMER da bankadan kredi alıp modelleme yapmak gibi bir özellik olmadığı için yatırımın tamamı öz sermaye ile yapılıyormuş gibi ekonomik analiz yapılmaktadır. Sadece yıllık enflasyon oranı girilmektedir. Netice olarak sistemin hem nominal hem de iskontolu nakit akışı Şekil 7 ve Şekil 8 te görülmektedir. Şekil 7 ve Şekil 8 e baktığımızda sistemin nominal olarak 7. yılda, iskontolu olarak da 9. yılda kâra geçtiği söylenebilir. Sistemin ay bazında ürettiği elektrik miktarını en düşük Haziran ayında olmaktadır. Netice olarak sistemde üretilen elektriğin maliyeti (COE) /kwh dır. İlk 9 yıllık süreçte sistemin kendini hem nominal hem de iskontolu olarak amorti ettiği görülmektedir. Sistem 25. Yıl sonunda toplamda nominal olarak 81.8 milyon avro kazanırken iskontolu olarak ise 23.8 milyon avro kazanmaktadır.

9 Şekil 7: HOMER da sistemin nominal nakit akış grafiği Şekil 8: HOMER da sistemin iskontolu nakit akış grafiği RES kurulumu YEK nın kullanımında büyük önem taşımaktadır. Sera gazı azaltımına büyük katkı sağlayarak küresel ısınmaya negatif etki etmektedirler. RETScreen de net yıllık sera gazı salımı azalması tco 2 eşdeğeri kullanılmayan araba ve kamyonetlere veya tüketilmeyen ham petrol variline denk gelmektedir. SONUÇ VE TARTIŞMA İstanbul için enerji ihtiyacını kendi şehir sınırları içindeki yenilenebilir enerji sistemlerinden karşılamak için yapılan bu çalışma İstanbul daki potansiyelin değerlendirilmesini kapsamaktadır. Elde edilen bilgiler doğrultusunda Çatalca Meteoroloji Radarı çevresine yapılacak RES iyi bir yatırım seçeneğidir ve İstanbul un elektrik ihtiyacına yenilenebilir enerji sistemleri açısından çok olumlu bir katkı sağlayacaktır. RETScreen de Çatalca Meteoroloji Radar çevresine kurulabilecek 2 MW lık 10 türbinin toplam ilk maliyetleri olmaktadır. 78 metre hub yüksekliğinde ortalama rüzgâr

10 şiddeti (10 Türbin İçin) 7.4 ms -1, kapasite faktörü % 35.1 ve şebekeye verilen elektrik değeri de yıllık MWh dır. Yaklaşık evin 1 yıllık tüketimine denk gelmektedir. Toplam nakit akışının artı değere geçme süresi 9 ila 10 yıl arasıdır. HOMER da sistem 25. Yıl sonunda toplamda nominal olarak 81.8 milyon avro kazanırken iskontolu olarak ise 23.8 milyon avro kazanmaktadır. Buna bağlı olarak nominal olarak 7. Yılda, iskontolu olarak 9. yılda kâra geçmektedir. Sistemimiz atmosfere yılda tco 2, 187 tso 2 ve 91 tno x salınmasına engel olmuştur. RETScreen de net yıllık sera gazı salımı azalması 30,533 tco 2 ve 25 yılda net sera gazı azaltımı 763,319 tco 2 dir. Çatalca Meteoroloji Radar çevresine kurulacak (Daha fazla sayıda türbin kurma imkânı bulunmaktadır) RES İstanbul un enerji ihtiyacına katkı sağlayacaktır. Çözüm önerimiz Çatalca Meteoroloji Radar çevresindeki rüzgâr potansiyelinden yararlanmak için radar kulesini yükseltmek veya bunun teknik olarak mümkün olmaması halinde radarın çalışmasını etkilemeyecek mesafede bulunan rüzgâr potansiyeli yüksek alanlara RES kurmaktır. KAYNAKLAR BNEF. (2012). BNEF Web Site. Retrieved 01 02, 2012, from ENERCON. (2012). Enercon Web Site. Retrieved 01 02, 2012, from EWEA. (2012). European Wind Energy Association. Retrieved 12 31, 2012, from uropean_statistics.pdf Gipe, P. (1995). Wind Energy Comes of Age. NY, USA: John Wiley & Sons, Inc. GWEC. (2012). Global Wind Energy Council. Retrieved 12 30, 2012, from Malkoç, Y. (2008). Rüzgar Enerji Kaynaklarımız. MGM. (2012). Meteoroloji Genel Müdürlüğü. Retrieved 10 21, 2012, from Retscreen. (2012). RETScreen Web Site. Retrieved 01 02, 2012, from Sezer Uzol, N., & Uzol, O. (2009). Effect of Steady and Transient Wind Shear on the Wake Structure and Performance of a Horizontal Axis Wind Turbine Rotor. 47th AIAA Aerospace Sciences Meeting. Orlando, Florida. TCMB. (2013). Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası. Retrieved 01 03, 2013, from TÜREB. (2012). Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği. Retrieved 12 31, 2012, from Uzol, S. N. (2009). Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği ile Üç-boyutlu Karmaşık Akış Problemlerinin Yüksek Başarımlı Hesaplamaları. WAsP. (2012). Wind Atlas Analysis and Application Program. Retrieved 21 31, 2012, from