Otomatik Kontrol. 18 Şubat 2008
|
|
- Süleyman Namli
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Otomatik Kontrol İbrahim B. Küçükdemiral 18 Şubat Giriş Dinamik sistemlerin kontrolü bir çok değişik özelliği üzerinde barındıran çok genel bir konudur. İnsanların bizzat kontrolü üslendiği sistemlere biz genellikle manuel kontrol sistemleri adını veririz. Bu tip sistemlere örnek olarak bisiklet kullanan bir adamı örnek gösterebiliriz. Şayet burada bisiklet kullanan kişi bir makina olsaydı bu sistem bir otomatik kontrol sistemi olarak adlandırılırdı. O halde, bir sistemin otamatik kontrol sistemi olabilmesi için tam olarak makina kontrollü bir sistem olması gerekmektedir. Örneğin sıcaklık kontrol sistemleri, robotlar, titreşim azaltıcı sistemler, Otomatik iniş sistemleri, otomatik uçuş kontrol sistemleri, otomatik kontrollü füze sistemleri v.b. Bu durumda, bir otomatik kontrol sisteminde olmazsa olmaz olan bileşen geri-besleme sistemidir. Zira sistemi yöneten beyin (kontrolör) muhakka suretle anlık olarak sistemin kontrol edilen büyüklüklerini ölçmeli (ölçemiyorsa kestirmeli) ve değerlendirmelidir. Çoğunlukla kontrol sistemlerinin bir kaç temel amacı vardır. Bunlar temel olarak: kapalı çevrim sistemin kararlı kılmak, belli performans ölçütlerini yerine getirmektir. Burada kararlılık en önemli unsurdur. Zira kararsız bir sistemin düzgün olarak çalışması beklenemez. Yani istenilen görevleri yerine getiremez. Bu durumda sistem kararlı ise ikinci olarak sistemin belli performans ölçütlerini yerine getirmesi istenir. Bu istekler ise çoğunlukla üç ana grupta toplanabilir. Belli bir referans yörüngenin izlenmesi (tracking problem), sabit bit referansın izlenmesi (sıfır veya sabit bir değer)(regulator problem) ve sisteme etki eden bozucuların bastırılması (disturbance rejection problem). Bunlardan ilki referans bir yörüngenin izlenmesi problemidir. Bu problemde zamanla değişen bir referansa en yakın olarak çıkışın haraket etmesi istenir. Bu tür sistemleri, regülatör sistemlerden ayıran en önemli özellik, regülatör sistemlerin referans işaretleri zamanla değişmeyen türdendir. Örneğin ters sarkaç sisteminin referans işareti her zaman düşey düzlem ile sıfır derece açıdır. Bir derin dondurucunun referans ısısı 20 dir. Ancak güdümlü füze sisteminin konum Yıldız Teknik Üniversitesi, Elektrik Müh. Bölümü, 34349, Beşiktaş / İstanbul, beklan@yildiz.edu.tr 1
2 yörüngesi, zamanla değişen bir yörüngedir. Yada bir robot kolunun izlemesi istenen yörünge zamanın bir fonksiyonudur. En son tip kontrol sistemleri ise bozucu bastıran sistemlerdir. Örneğin bir radar antenine etki eden rüzgarın çıkış konumunu etkilememesi istenir. Bu türden sistemlerde bozucu bastıran kontrolörler kullanılır. Kontrol sistemleri, sistem üzerinde dolaşan sinyallerin değerlendirilmesine göre de sınıflandırılabilir. Şayet sistemi kontrol eden ünite, sistem çıkış işaretinin ölçümüne ihtiyaç duyuyor ise bu türden sistemlere kapalı çevrim sistemler (Closed- Loop Systems) adı verilir. Şayet sistemi kontrol eden ünite, sistem çıkış sistem üzerinde dolaşan işaretlere ihtiyaç duymuyor ise bu türden sistemlere açık çevrim sistemler (Open-Loop Systems) adı verilir. Bu durumda kapalı çevrim sistemlerde mutlaka geri-besleme (feedback) yapısı kullanılır. Biz bu derste açıkçevrim kontrol sistemlerine otomatik kontrol sistemi demeyeceğiz. Günümüzde güçlü, güvenilir ve hızlı bilgisayarların üretiliyor olması ve yaygınlaşması otomatik kontrol sistemlerinin gelişmesinde büyük pay sahibi olmuştur. Aynı zamanda üstün bilgisayar yazılımları vasıtası ile kontrol sistemlerinin daha kolay analizi ve tasarımı yapılabilir olmuştur. MATLAB ve SİMULINK kontrol sistemlerinin analiz ve tasarımında eşsizdir. Dünya üzerinde kontrol sistemlerinin kullanılmadığı yerler hemen hemen yok gibidir. Kiminin varlığı son kullanıcı için oldukça net olmasına rağmen kimi otomatik kontrol sistemi gizli olarak bazı sistemlerin içinde yer alır. Örneğin robotlar, otomatik hız kontrol sistemleri (otomatik seyrülsefer kontrolü-cruise control), otomatik iniş sistemleri, çamaşır makinaları vs. kullanıcının otomatik kontrol sisteminin varlığını net olarak bildiği sistemlere bir kaç örnek olarak listelenebilir. Buna karşın bazı sistemlerde ise otomatik kontrol sistemleri gizli olarak yer alır. Örneğin bir el kamerasında görüntünün titreşmesini engelleyen steady-shot mekanizması, yeni nesil bir çep telefonunda görüntü-ses uyumunu sağlayan faz kilitlemeli devreler buna örnek gösterilebilir. Son 200 yıl içinde otomatik kontrol sistemleri önemli bir gelişme göstermiştir. Bu gelişme kontrol sistemleri disiplini içinde oluşmuştur. 2 Kısa bir tarihçe Kontrol sistemlerinin tarihçesi çok eski dönemlere dayanır. İlk otomatik kontrol sistemleri su saatini aayar etmek maksadı ile kullanılan sıvı akış kontrolörleri ile şarap fıçılarını sürekli olarak dolu tutmaya yarayan sistemlerdir. Sonuncusunda kontrol sisteminin amacı, şarap fıçısından ne kadar kupa şarap alınırsa alınsın fıçıyı dolu tutmaktır. Bu sistemlerde kullanılan sıvı seviye kontrol sistemleri günümüzde bile hala kullanılmaktadır. Şekil 1 den görülebileceği gibi sıvı seviyesi yükseldikçe, özel olarak tasarlanmış tıpa su borusunun ağzını tıkayarak sıvı akışını azaltmakta, sıvı seviyesi gider vasıtası ile düştüğünde ise tıpa boruyu açarak su kaynağının akışını hızlandırmaktadır. Dikkat edilmesi gereken nokta bu sistemde geri besleme sensörü ve eyleyici (actuator) aynı elemandır. Bir diğer önemli kilometre taşı ise Cornelis Drebbel tarafından 1620 yılında üretilen kuluçka makinasıdır(bakınız Şekil 2). Amaç kuluçka sisteminin iç ısısını 2
3 su kaynagi gider Şekil 1: Sıvı seviye kontrol sistemi. istenilen sıcaklıkta tutmaktır. Sistemin basitleştirilmiş blok diyagramı şekilde gösterilmiştir. Burada sıcaklık kaynağı kontrollü şöminedir. Sensör ise içi alkol ve civa ile dolu cam bir borudur. Sistemin iç ısısı arttığında alkol ve civa içeren cam borudaki sıvı karışımı genleşerek l uzunluğundaki pistonu kaldırır. Bu hareket damperi aşağıya doğru hareket ettirerek bacayı kapatır ve sistemdeki oksijen miktarını düşürerek ateşin şiddetini azaltır. Benzer şekilde sıcaklık istenilen seviyenin altına düştüğünde ise bu sefer alkol ve civa içeren cam borudaki basınç düşmekte ve böylece damper yukarı haraket ederek bacayı açmaktadır. Bu durumda şöminenin ateşi daha da şiddetlenerek mekanizma ısısını arttırmaktadır. Sistemin referans sıcaklığını ayarlayan ise l uzunluğudur. Son olarak verebileceğimiz örnek ise fly-ball governer adı verilen sistemdir. Bu sistemin amacı buhar makinalarının hızını ayarlamaktır. Yine daha önceki sistemlerde olduğu gibi mekanik bir yapıdır.bu sistem James Watt tarafından 1788 de ortaya atılmıştır. Bir çok yöntemden sonra en iyi sonuç konik sarkaç sistemi ile elde edilmiştir. Sistemin basitleştirilmiş blok diyagramı Şekil 3 de gösterilmiştir. Çalışma prensibi şu şekilde özetlenebilir: Sistem hali hazırda sabit bir devirde çalışıyor olsun. Bu durumda milin dönüş hızı sabit olduğundan hareketli toplar merkez şaft etrafında belli bir açı ile dönüş yaparlar. Motor miline sni bir yük binmesi durumunda motorun dolayısı ile milin hızı düşeceğinden topların merkez eksenle yaptığı açı azalacaktır. Bu durumda topların bağlı olduğu mekanik bağlantı nedeni ile buhar makinasının kelebek açısı artacak ve sisteme daha fazla buhar girecek ve makinanın hızı tekrar artacaktır. Benzer durum mil hızı arttığında da kelebek açısının azalmasına neden olacak ve dolayısı ile buhar makinası daha az buhar üreterek motoru yavaşlatacaktır. 3 Basit bir geri-beslemeli sistem Şimdi bir odanın sıcaklığını istenilen bir noktada sabit tutan bir otomatik kontrollü ısıtıcı sistemin genel yapısını ele alalım. Açıktır ki, odanın iç ısısını sağlayan bir ısıtıcı Q in gibi bir ısı üretsin. Oda dış ortamdan tam izoleli olmadığı için dış 3
4 damper baca l su ates alkol civa Şekil 2: Kuluçka makinası. Şekil 3: Fly-ball governer. 4
5 ısıtıcı Q in Q out ısı sensörü Q out referans sıcaklık ön filtre termostat ısıtıcı Oda ısısı Oda Oda ısısı referans ON OFF t Şekil 4: Otomatik ısı kontrol sisteminin basitleştirilmiş blok diyagramı. sıcaklığın odaya etkisi ise Q out şeklinde olacaktır. Odanın termodinamik denklemlerini dikkate almaksızın oluşturulan genel yapı Şekil 4 de gösterilmiştir. Burada odanın sıcaklığı bir algılayıcı yardımı ile ölçülmekte ve arzu edilen ısı değerinin elektriksel karşılığı ile karşılaştırılmaktadır. Karşılaştırma neticesinde belli bir sıcaklık farkı ile orantılı belli bir elektriksel değer üretilmekte ve termostata gönderilmektedir. Termostat ta ısıtıcıyı belli oranda devreye sokarak oda ısısını arttırmaktadır. Şayet oda sıcaklığı istenilen sıcaklıktan yüksek bir değerde ise termostat ısıtıcıyı çalıştırmamakta ve oda sıcaklığının düşmesi dolaylı olarak sağlanmaktadır. Dikkat edilmesi gereken nokta ise burada bir soğutucu sisteminin bulunmayışıdır. Bu bakımdan oda sıcaklığı istenilen değerden büyükse sistem herhangi bir şey yapmamaktadır. Buradaki kontrolör ON/OFF şeklinde bir çalışma gösterdiğinden ayrık bir kontrol sistemidir. Zira kontrol işareti parçalı sürekli (piece-wise linear) bir fonskiyondur. Bu tarz bir kontrol işareti ile sıfır kontrol hatası asla elde edilemez. Daima çıkış ısısı, referans işaretin üzerinde küçük te olsa bir salınım gösterir. Burada arzu edilen sıcaklığın elektriksel karşılığını elde edebilmek için ön filtre adı verilen yapı kullanılmıştır. Termostat ısıtıcıyı çalıştırabilmek için ısıtıcı için gerekli olan gaz akışını bir elektriksel kontrollü vana üzerinden kontrol etmektedir. Burada vana ve ısıtıcıya birlikte eyleyici (actuator) adı verilir. Odaya etki eden dış ısıl kaynak ise sistem üzerinde bir bozucu(disturbance) etkisi yapmaktadır. Sistemin çıkışı odanın ısısıdır. Bu değer bir algılayıcı (sensör) vasıtası ile ölçülerek geri beslenmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta ise sensörün girdisinin bir ısıl değer, çıkışının elektriksel bir değer olduğudur. İyi bir sensör lineer bir çalışma gösterir ve çevre şartlarından fazla etkilenmez. 5
6 u 10 çıkış hızı 0.5 w Şekil 5: Otomobil modeli. 4 Neden geri-besleme kullanılır? Geri-beslemenin faydalarını ve gerekliliğini en güzel açıklama yöntemlerinden birisi otomatik seyrülsefer sistemidir (cruise-control). Bunun için bize otomobilin matematiksel modeli gerekir. Ancak biz burada geçici rejim davranışı ile ilgilenmeyeceğimiz ve aracın daima 65km/h hızın üzerinde seyrettiğini kabul edeceğimiz için matematiksel model diferansiyel ifadeler içermez. Diğer taraftan, aracın maruz kaldığı herhangi bir yol veya rüzgar kaynaklı sürtünme olmadığını kabul edeceğiz. Son kabullenmelerimiz ise 1 lik kelebek açısının 10km/h lik hız değişimine neden olduğu ve 1 lik eğimin 5km/h lik hız değişimine neden olduğudur. Kullanılan sistemde hız sensörünün hassasiyeti 1km/h şeklindedir. Bu bilgiler ışığı altında, hız sisteminin modeli kontrol girişi kelebek açısı u olmak üzere ve w yol eğimi olmak üzere Şekil 5 teki gibi gösterilebilir. İlk olarak takometre bulunmayan açık çevrim sistemi ele alalım ve referans hızı 1/10 genlikli sabit kazançlı bir kontrolör üzerinden sisteme uygulayalım. Bu durumda genel yapı Şekil 6 da gösterilmiştir. Burada r, km/h cinsinden aracın gitmesi gereken referans sürattir. Sistemin giriş çıkış ilişkisi ise ( r ) y OL = 10(u 0.5w) = w = r 5w (1) şeklindedir. Hız hatası ise olacaktır. Ortalama hata değeri ise bu durumda e OL = r y OL = 5w (2) %Hata = 500 w r (3) şeklinde hesaplanır. Durum ile ilgili olarak şu analizler yapılabilir: Şayet otomobilin hızı 65km/h ise ve w = 0 ise hız hatası e = 5w = 0 olur. Şayet eğim 6
7 otomobil modeli r 1/10 u 10 çıkış hızı 0.5 w Şekil 6: Açık çevrim kontrol. w = 1 olursa y OL = 60km/h olacağından e = 5km/h olacaktır. Bu durumda yüzde hata %hata = 7.69 olur. w = 2 olursa y OL = 55km/h saat olacağından e = 10km/h olur. Bu durumda ise yüzde hata %hata = olur. Şimdide geri-beslemeli sistemi ele alalım. Yalnız bu sistemde kontrolör kazancı 10 olarak seçilmiş olsun. Bu seçimin niçin bu şekilde yapıldığını ilerki konularda anlayacağız. Şimdi bu noktaya odaklanmayalım. Bu durumda sistemin genel blok diyagramı Şekil 7 de gösterilmiştir. Bu durumda kapalı çevrim sistem için denklemler y CL = 10u 5w (4) u = 10(r y CL ) (5) şeklinde olur. İlgili düzenlemeler yapılırsa y CL = r w (6) e CL = r 101 5w (7) 101 şeklinde elde edili. Hatırlanırsa e OL = 5w şekline hesaplanmıştı. Yani geribeslemeli bir kontrolör kullanılması hız hatasının eğimden etkilenme oranını 101 kat azaltmıştır. Ancak w = 0 olduğunda açık çevrim sistemde hız hatası sıfır olmasına rağmen geri-beslemeli sistemde hız hatası küçükte olsa mevcut olmaktadır. Bu hata değeri çevrim kazancı büyükdükçe küçülecektir. Şimdi hızımız 65km/h saat olsun ve eğim w = 1 olsun. Bu durumda %hata = şeklinde hesaplanır. 7
8 otomobil modeli r 10 u 10 çıkış hızı 0.5 w Şekil 7: Kapalı çevrim kontrol. Dikkat edilirse eğimin hıza verdiği tepki 100 kat azalmıştır. Aslında bu azalma çevrim kazancıdır (loop gain). O halde, şu soru akla gelebilir: Acaba kontrolör kazancını ben çok çok büyük seçemezmiyim? Cevap: Hayır. Teorik olarak bu mümkün olsa bile kontrol sinyali belli bir değerin üzerine fiziksel olarak çıkamaz. Yani konrol sinyalinin alabileceği en büyük değer ilgili eyleyicinin fiziksel kısıtlamaları altındadır. Sonuç olarak bir kontrolör ancak ve ancak geri-besleme ile oluşturulabilir. Aksi taktirde kontrol sistemi istenilen performans şartlarını sadece belli durumlarda (ideal şartlarda) yerine getirebilir. Çoğu zaman iyi tasarlanmış bir geri-beslemeli kontrol sistemi bozuculara duyarlılığı azaltır, kararsız bir sistemi kararlı kılabilir. Gürültülere karşı dayanıklılığı arttırır. 8
MKT 210 OTOMATĠK KONTROL
KOCAELĠ ÜNĠVERSĠTESĠ MEKATRONĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ MKT 210 OTOMATĠK KONTROL Doç.Dr. H.Metin ERTUNÇ 2012 BAHAR DÖNEMĠ ĠĢlenecek konular Kontrol sistemlerinin tanımı. Kontrol sistemlerinin önemi. Kontrol
DetaylıOtomatik Kontrol. Otomatik kontrol sistemleri ve sınıflandırılması
Otomatik Kontrol Otomatik kontrol sistemleri ve sınıflandırılması H a z ı r l aya n : D r. N u r d a n B i l g i n Temel Kontrol Çeşitleri 1. Açık Çevrim (Open Loop) Kontrol Trafik Işıkları Çamaşır makinası,
DetaylıH1 - Otomatik Kontrol Kavramı ve Örnek Devreler. Yrd. Doç. Dr. Aytaç Gören
H1 - Otomatik Kontrol Kavramı ve Örnek Devreler MAK 3026 - Ders Kapsamı H01 İçerik ve Otomatik kontrol kavramı H02 Otomatik kontrol kavramı ve devreler H03 Kontrol devrelerinde geri beslemenin önemi H04
DetaylıH04 Mekatronik Sistemler. Yrd. Doç. Dr. Aytaç Gören
H04 Mekatronik Sistemler MAK 3026 - Ders Kapsamı H01 İçerik ve Otomatik kontrol kavramı H02 Otomatik kontrol kavramı ve devreler H03 Kontrol devrelerinde geri beslemenin önemi H04 Aktüatörler ve ölçme
DetaylıOTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ TEMEL KAVRAMLAR VE TANIMLAR
OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ TEMEL KAVRAMLAR VE TANIMLAR KONTROL SİSTEMLERİ GİRİŞ Son yıllarda kontrol sistemleri, insanlığın ve uygarlığın gelişme ve ilerlemesinde çok önemli rol oynayan bir bilim dalı
DetaylıAçık Çevrim Kontrol Açık Çevrim Kontrol
Açık Çevrim Kontrol Açık Çevrim Kontrol Açık çevrim kontrol ileri kontrol prosesi olarak da ifade edilebilir. Yandaki şekilde açık çevrim oda sıcaklık kontrolü yapılmaktadır. Burada referans olarak dışarı
DetaylıDerste Neler Anlatılacak? Temel Mekatronik Birimler,temel birim dönüşümü Güncel konular(hes,termik Santral,Rüzgar Enerjisi,Güneş
Derste Neler Anlatılacak? Temel Mekatronik Birimler,temel birim dönüşümü Güncel konular(hes,termik Santral,Rüzgar Enerjisi,Güneş Enerjisi,Doğalgaz,Biyogaz vs.) Mekatroniğin uygulama alanları Temel Mekanik
DetaylıElektrikle ısıtılan bir fırın
GDM 404 Proses Kontrol Elektrikle ısıtılan bir fırın Soru: Aşağıdaki fırın prosesinde herhangi bir problem bulabilir misiniz? Eğer varsa nasıl çözersiniz? izolasyon Isı kaybı yaklaşık sıfır. Isıtma Güç
DetaylıELEKTRİK MOTORLARI VE SÜRÜCÜLER ELEKTRİK MOTORLARINDA DENETİM PRENSİPLERİ
BÖLÜM 2 ELEKTRİK MOTORLARINDA DENETİM PRENSİPLERİ 2.1.OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİNE GİRİŞ Otomatik kontrol sistemleri, günün teknolojik gelişmesine paralel olarak üzerinde en çok çalışılan bir konu olmuştur.
DetaylıAraştırma Geliştirme Ltd. Şti. - Firma Tanıtım Sunumu -
Araştırma Geliştirme Ltd. Şti. - Firma Tanıtım Sunumu - Şubat 2013 Hakkımızda Firma Profili Ekip Faaliyet Alanları Firma Profili Hakkımızda Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nın 2012 Teknogirişim Sermaye
DetaylıKST Lab. Shake Table Deney Föyü
KST Lab. Shake Table Deney Föyü 1. Shake Table Deney Düzeneği Quanser Shake Table, yapısal dinamikler, titreşim yalıtımı, geri-beslemeli kontrol gibi çeşitli konularda eğitici bir deney düzeneğidir. Üzerine
DetaylıOTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ. DİNAMİK SİSTEMLERİN MODELLENMESİ ve ANALİZİ
OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ DİNAMİK SİSTEMLERİN MODELLENMESİ ve ANALİZİ 1) İdeal Sönümleme Elemanı : a) Öteleme Sönümleyici : Mekanik Elemanların Matematiksel Modeli Basit mekanik elemanlar, öteleme hareketinde;
DetaylıOtomatik Kontrol. Kontrol Sistemlerin Temel Özellikleri
Otomatik Kontrol Kontrol Sistemlerin Temel Özellikleri H a z ı r l aya n : D r. N u r d a n B i l g i n Açık Çevrim Kontrol Kontrol Edilecek Sistem () Açık Çevrim Kontrolcü () () () () C : kontrol edilecek
Detaylı(Mekanik Sistemlerde PID Kontrol Uygulaması - 3) HAVA KÜTLE AKIŞ SİSTEMLERİNDE PID İLE SICAKLIK KONTROLÜ. DENEY SORUMLUSU Arş.Gör.
T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1 (Mekanik Sistemlerde PID Kontrol Uygulaması - 3) HAVA KÜTLE AKIŞ SİSTEMLERİNDE PID İLE SICAKLIK
DetaylıMAK3002 OTOMATİK KONTROL 2008-2009 BAHAR. Ders Kitabı (Ders Notu)
MAK3002 OTOMATİK KONTROL 2008-2009 BAHAR Dersin Adı Otomatik Kontrol Dersin Dili Dersin Türü Dersin Ön Koşulu Dersin Koordinatörleri Dersin İçeriği Dersin Amacı Dersin Kodu MAK 3002 Türkçe Zorunlu Yok
DetaylıDers #1. Otomatik Kontrol. Otomatik Kontrol e Giriş. Prof.Dr.Galip Cansever. 26 February 2007 Otomatik Kontrol. Prof.Dr.
Ders #1 Otomatik Kontrol Otomatik Kontrol e Giriş 1 0123012 Otomatik Kontrol Öğretim Görevlisi : Sınıf : A-201 Ofis : E-Blok E-mail : cansever@yildiz.edu.tr Danışma Saatleri : Pzt 13-15, Cuma:16-18 Ders
DetaylıTemel Semboller. Sürekli Çizgi - Akış hattını gösterir. Kesik Çizgi - Pilot veya drenaj hattını gösterir
Çizgi Temel Semboller Sürekli Çizgi - Akış hattını gösterir Kesik Çizgi - Pilot veya drenaj hattını gösterir Bir ünitedeki iki veya daha fazla fonksiyonu gösterir Daire - Yarımdaire Daire - Enerji çevrim
DetaylıHidrolik devre sembolleri Hidrolik Devre Kontrol ve Ekipman Sembolleri
Hidrolik devre sembolleri Hidrolik Devre Kontrol ve Ekipman Sembolleri Çizgi Temel Semboller Sürekli Çizgi - Akış hattını gösterir Daire - Yarımdaire Kare - Dikdörtgen Dörtgen Çeşitli Semboller Üçgen Pompa
DetaylıHidrolik Devre Kontrol ve Ekipman Sembolleri Çizgi Temel Semboller Sürekli Çizgi - Akış hattını gösterir Kesik Çizgi - Pilot veya drenaj hattını gösterir Daire - Yarımdaire Bir ünitedeki iki veya daha
DetaylıKONTROL ORGANI VE SİSTEMLERİ:
KONTROL ORGANI VE SİSTEMLERİ: Open and Closed Loop Control(Açık ve kapalı Çevrim) KONTROL SİSTEMLERİ : 1) Açık çevrim Kontrol sistemleri 2) Kapalı Çevrim Kontrol Sistemleri Kontrol Sistemlerin kullanılması
DetaylıEge Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi
1) Giriş Ege Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi Pendulum Deneyi.../../2015 Bu deneyde amaç Linear Quadratic Regulator (LQR) ile döner ters sarkaç (rotary inverted
DetaylıBAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK - 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 4
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK - 0 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY İÇİNDE SABİT SICAKLIKTA SİLİNDİRİK ISITICI BULUNAN DİKDÖRTGEN PRİZMATİK SAC KUTU YÜZEYLERİNDEN ZORLANMIŞ TAŞINIM
Detaylı18.10.2015. Otomatik Kontrol (2) - Ders sorumlusu: Doç.Dr.Hilmi Kuşçu
1 2 1 3 4 2 5 6 3 7 8 4 9 10 5 11 12 6 13 14 7 15 16 8 17 18 9 19 20 10 21 22 11 23 24 12 25 26 13 27 28 14 29 KONTROL SİSTEM UYGULAMALARINA İLİŞKİN ÖRNEKLER 1. Otomobillerde Komut kontrolü İki ön tekerleğin
DetaylıHidrostatik Güç İletimi. Vedat Temiz
Hidrostatik Güç İletimi Vedat Temiz Tanım Hidrolik pompa ve motor kullanarak bir sıvı yardımıyla gücün aktarılmasıdır. Hidrolik Pompa: Pompa milinin her turunda (dönmesinde) sabit bir miktar sıvı hareketi
DetaylıU.Ü. Mühendislik Mimarlık Fakültesi Elektronik Mühendisliği Bölümü ELN3102 OTOMATİK KONTROL Bahar Dönemi Yıliçi Sınavı Cevap Anahtarı
U.Ü. Mühendislik Mimarlık Fakültesi Elektronik Mühendisliği Bölümü ELN30 OTOMATİK KONTROL 00 Bahar Dönemi Yıliçi Sınavı Cevap Anahtarı Sınav Süresi 90 dakikadır. Sınava Giren Öğrencinin AdıSoyadı :. Prof.Dr.
DetaylıEge Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi
1) Giriş Ege Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi Pendulum Deneyi.../../2018 Bu deneyde amaç Linear Quadratic Regulator (LQR) ile döner ters sarkaç (rotary inverted
DetaylıEGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI
EGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI SENSÖRLER VE DÖNÜŞTÜRÜCÜLER SÜREÇ KONTROL Süreç Kontrol Süreç kontrolle ilişkili işlemler her zaman doğada var olmuştur. Doğal süreç kontrolünü yaşayan bir
DetaylıOTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ İŞARET AKIŞ DİYAGRAMLARI SIGNAL FLOW GRAPH
OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ İŞARET AKIŞ DİYAGRAMLARI SIGNAL FLOW GRAPH İŞARET AKIŞ DİYAGRAMLARI İşaret akış diyagramları blok diyagramlara bir alternatiftir. Fonksiyonel bloklar, işaretler, toplama noktaları
DetaylıOTOMATİK KONTROL. Set noktası (Hedef) + Kontrol edici. Son kontrol elemanı PROSES. Dönüştürücü. Ölçüm elemanı
OTOMATİK KONTROL Set noktası (Hedef) + - Kontrol edici Dönüştürücü Son kontrol elemanı PROSES Ölçüm elemanı Dönüştürücü Geri Beslemeli( feedback) Kontrol Sistemi Kapalı Devre Blok Diyagramı SON KONTROL
DetaylıOTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ İŞARET AKIŞ DİYAGRAMLARI SIGNAL FLOW GRAPH
OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ İŞARET AKIŞ DİYAGRAMLARI SIGNAL FLOW GRAPH İŞARET AKIŞ DİYAGRAMLARI İşaret akış diyagramları blok diyagramlara bir alternatiftir. Fonksiyonel bloklar, işaretler, toplama noktaları
DetaylıHareket Kanunları Uygulamaları
Fiz 1011 Ders 6 Hareket Kanunları Uygulamaları Sürtünme Kuvveti Dirençli Ortamda Hareket Düzgün Dairesel Hareket http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.tarakci/ Sürtünme Kuvveti Çevre faktörlerinden dolayı (hava,
DetaylıOTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ TEMEL KAVRAMLAR VE TANIMLAR
OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ TEMEL KAVRAMLAR VE TANIMLAR KONTROL SİSTEMLERİ GİRİŞ Son yıllarda kontrol sistemleri, insanlığın ve uygarlığın gelişme ve ilerlemesinde çok önemli rol oynayan bir bilim dalı
DetaylıKOÜ. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği ( 1. ve 2. Öğretim ) Bölümü Dinamik Dersi (Türkçe Dilinde) 1. Çalişma Soruları / 24 Eylül 2017
SORU-1) Dirençli bir ortamda doğrusal hareket yapan bir parçacığın ivmesi a=k V 3 olarak tanımlanmıştır. Burada k bir sabiti, V hızı, x konumu ve t zamanı sembolize etmektedir. Başlangıç koşulları x o
DetaylıTRANSİSTÖRLÜ YÜKSELTEÇLERDE GERİBESLEME
TRANSİSTÖRLÜ YÜKSELTEÇLERDE GERİBESLEME Amaç Elektronikte geniş uygulama alanı bulan geribesleme, sistemin çıkış büyüklüğünden elde edilen ve giriş büyüklüğü ile aynı nitelikte bir işaretin girişe gelmesi
DetaylıBuhar çevrimlerinde akışkan olarak ucuzluğu, her yerde kolaylıkla bulunabilmesi ve buharlaşma entalpisinin yüksek olması nedeniyle su alınmaktadır.
Buhar Çevrimleri Buhar makinasının gerçekleştirilmesi termodinamik ve ilgili bilim dallarının hızla gelişmesine yol açmıştır. Buhar üretimi buhar kazanlarında yapılmaktadır. Yüksek basınç ve sıcaklıktaki
DetaylıELN3102 OTOMATİK KONTROL BAHAR
ELN3102 OTOMATİK KONTROL 2011-2012 BAHAR Prof. Dr. İbrahim YÜKSEL Dr. Ekrem DÜVEN /Dr. Metin HATUN Uludağ Üniversitesi Prof. Dr. İbrahim YÜKSEL Dr. Ekrem DÜVEN Dr. Metin HATUN Dersin Adı Dersin Kodu Dersin
DetaylıOtomatik Kontrol. Kontrol sistemlerine giriş
Otomatik Kontrol Kontrol sistemlerine giriş H a z ı r l aya n : D r. N u r d a n B i l g i n Otomatik Kontrol Uygulama Alanları Otomatik kontrol, bilim ve mühendisliğin gelişiminde önemli bir role sahiptir.
DetaylıBölüm 7 ENTROPİ. Bölüm 7: Entropi
Bölüm 7 ENTROPİ 1 Amaçlar Termodinamiğin ikinci kanununu hal değişimlerine uygulamak. İkinci yasa verimini ölçmek için entropi olarak adlandırılan özelliği tanımlamak. Entropinin artış ilkesinin ne olduğunu
DetaylıELN3052 OTOMATİK KONTROL 2008-2009 BAHAR
ELN3052 OTOMATİK KONTROL 2008-2009 BAHAR Dersin Adı Dersin Kodu Dersin Yarıyılı Dersin Kredisi Ders Uygulama 3 0 Otomatik Kontrol ELN3052 6 3 Laboratuar (Saat/Hafta) 0 Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Seçmeli
DetaylıBÖLÜM 1: MADDESEL NOKTANIN KİNEMATİĞİ
BÖLÜM 1: MADDESEL NOKTANIN KİNEMATİĞİ 1.1. Giriş Kinematik, daha öncede vurgulandığı üzere, harekete sebep olan veya hareketin bir sonucu olarak ortaya çıkan kuvvetleri dikkate almadan cisimlerin hareketini
DetaylıKRONOS Gaz Motor Kontrolü
KRONOS Gaz Motor Kontrolü KRONOS 10 Elle Ayarlanabilir Hava Yakıt Oranı Sistemi Elektronik Hava Yakıt Oranı Kontrol Sistemi KRONOS 30 M Hız regülatörlü Hava Yakıt Oranı Kontrol Sistemi Mekanik Şebeke Ayar
DetaylıDENEY.3 - DC MOTOR KONUM-HIZ KONTROLÜ
DENEY.3 - DC MOTOR KONUM-HIZ KONTROLÜ 3.1 DC MOTOR MODELİ Şekil 3.1 DC motor eşdeğer devresi DC motor eşdeğer devresinin elektrik şeması Şekil 3.1 de verilmiştir. İlk olarak motorun elektriksel kısmını
DetaylıMANOMETRELER 3.1 PİEZOMETRE
18 3 MANOMETRELER Düşük sıvı basınçlarını hassas olarak ölçmek için yaygın bir metot, bir veya birden fazla denge kolonu kullanan piezometre ve manometrelerin kullanılmasıdır. Burada çeşitli tipleri tartışılacaktır,
DetaylıAKIŞ ÖLÇÜMLERİ. Harran Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü. Dr.M.Azmi AKTACİR-2010-ŞANLIURFA 1
AKIŞ ÖLÇÜMLERİ Dr.M.Azmi AKTACİR-2010-ŞANLIURFA 1 Akış ölçümleri neden gereklidir? Akış hız ve debisinin ölçülmesi bir çok biyolojik, meteorolojik olayların incelenmesi, endüstrinin çeşitli işlemlerinde
DetaylıPROSES KONTROL DENEY FÖYÜ
T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNA TEORİSİ, SİSTEM DİNAMİĞİ VE KONTROL ANA BİLİM DALI LABORATUARI PROSES KONTROL DENEY FÖYÜ 2016 GÜZ 1 PROSES KONTROL SİSTEMİ
DetaylıT. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 2
T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 2 DOĞAL VE ZORLANMIŞ TAŞINIMLA ISI TRANSFERİ DENEYİ ÖĞRENCİ NO: ADI SOYADI:
Detaylıf = 1 0.013809 = 0.986191
MAKİNA MÜHNDİSLİĞİ BÖLÜMÜ-00-008 BAHAR DÖNMİ MK ISI TRANSFRİ II (+) DRSİ YIL İÇİ SINAVI SORULARI ÇÖZÜMLRİ Soruların çözümlerinde Yunus A. Çengel, Heat and Mass Transfer: A Practical Approach, SI, /, 00,
DetaylıContents. Doğrusal sistemler için kontrol tasarım yaklaşımları
Contents Doğrusal sistemler için kontrol tasarım yaklaşımları DC motor modelinin matematiksel temelleri DC motor modelinin durum uzayı olarak gerçeklenmesi Kontrolcü tasarımı ve değerlendirilmesi Oransal
DetaylıMAK3002 OTOMATİK KONTROL 2007-2008 BAHAR. Ders Kitabı (Ders Notu)
MAK3002 OTOMATİK KONTROL 2007-2008 BAHAR Dersin Adı Otomatik Kontrol Dersin Dili Dersin Türü Dersin Ön Koşulu Dersin Koordinatörleri Dersin İçeriği Dersin Amacı Dersin Kodu MAK 3002 Türkçe Zorunlu Yok
DetaylıKISIM 1 ELEKTRONİK DEVRELER (ANALİZ TASARIM - PROBLEM)
İÇİNDEKİLER KISIM 1 ELEKTRONİK DEVRELER (ANALİZ TASARIM - PROBLEM) 1. BÖLÜM GERİBESLEMELİ AMPLİFİKATÖRLER... 3 1.1. Giriş...3 1.2. Geribeselemeli Devrenin Transfer Fonksiyonu...4 1.3. Gerilim - Seri Geribeslemesi...5
DetaylıDers İçerik Bilgisi. Dr. Hakan TERZİOĞLU Dr. Hakan TERZİOĞLU 1
Dr. Hakan TERZİOĞLU Ders İçerik Bilgisi PID Parametrelerinin Elde Edilmesi A. Salınım (Titreşim) Yöntemi B. Cevap Eğrisi Yöntemi Karşılaştırıcı ve Denetleyicilerin Opamplarla Yapılması 1. Karşılaştırıcı
DetaylıMEKATRONİĞİN TEMELLERİ
MEKATRONİĞİN TEMELLERİ Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Mekatronik Programı Yrd. Doç. Dr. İlker ÜNAL Vize %30 Dersin Koşulları Final %60 Ödev %10 Dersin Konuları Mekatronik Sistemler Birimler ve Ölçme
DetaylıMÜHENDİSLİK ÖLÇÜMLERİNİN TEMEL ESASLARI
MÜHENDİSLİK ÖLÇÜMLERİNİN TEMEL ESASLARI ÖLÇME SİSTEMLERİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ ÖLÇME SİSTEMLERİ Bütün ölçme sistemleri üç temel elemanı içerir. Transducer :Ölçülecek fiziksel değişkeni ortaya çıkaran hassas
DetaylıBernoulli Denklemi, Basınç ve Hız Yükleri Borularda Piezometre ve Enerji Yükleri Venturi Deney Sistemi
Bernoulli Denklemi, Basınç ve Hız Yükleri Borularda Piezometre ve Enerji Yükleri Venturi Deney Sistemi Akışkanlar dinamiğinde, sürtünmesiz akışkanlar için Bernoulli prensibi akımın hız arttıkça aynı anda
DetaylıSİSTEM DİNAMİĞİ VE KONTROL
ABANT İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ SİSTEM DİNAMİĞİ VE KONTROL (1. Bölüm) Yrd. Doç. Dr. Turan ŞİŞMAN 2012 - BOLU 1 Otomatik Kontrol Kuramı Belirli
DetaylıBu ders boyunca, ilk önce sayısal kontrol sistemlerinin temellerini tanıtıp, daha sonra birkaç temel pratik uygulamasından bahsedeceğiz.
Özellikle 2000 li yıllarda dijital teknolojideki gelişmeler, dijital (sayısal) kontrol sistemlerini analog kontrol sistemleriyle rekabet açısından 90 lı yıllara göre daha üst seviyelere taşımıştır. Düşük
DetaylıSU BASINÇ DÜŞÜRÜCÜ (PM Serisi)
SU BASINÇ DÜŞÜRÜCÜ (PM Serisi) Ağustos 2018 Ürün Kodu 0308 0315 0415 0515 0615 0320 0420 0520 0620 0325 0525 0332 0532 0340 0540 0350 0550 03 05 0380 0580 Bağlantı Ölçüsü Ürün Çeşitleri ÜRÜNLER 1/4" S.B.D.
DetaylıÜÇ ÇUBUK MEKANİZMASI
ÜÇ ÇUBUK MEKNİZMSI o l min l, lmaks B l,, B o Doç. Dr. Cihan DEMİR Yıldız Teknik Üniversitesi Dört çubuk mekanizmalarının uygulama alanı çok geniş olmasına rağmen bu uygulamalar üç değişik gurupta toplanabilir.
DetaylıBC237, BC338 transistör, 220Ω, 330Ω, 4.7KΩ 10KΩ, 100KΩ dirençler ve bağlantı kabloları Multimetre, DC güç kaynağı
DENEY 7: BJT ÖNGERİLİMLENDİRME ÇEŞİTLERİ 7.1. Deneyin Amacı BJT ön gerilimlendirme devrelerine örnek olarak verilen üç değişik bağlantının, değişen β değerlerine karşı gösterdiği çalışma noktalarındaki
Detaylı4.4. Gerilim Kararlılığının Temel Geçici Hal Durumu
49 4.4. Gerilim Kararlılığının Temel Geçici Hal Durumu Đletim sistemine bağlı bir asenkron motorun şekil (4.3.b) ' deki P-V eğrileriyle, iletim sisteminin P-V eğrilerini biraraya getirerek, sürekli hal
DetaylıHız-Moment Dönüşüm Mekanizmaları. Vedat Temiz
Hız-Moment Dönüşüm Mekanizmaları Vedat Temiz Neden hız-moment dönüşümü? 1. Makina için gereken hızlar çoğunlukla standart motorların hızlarından farklıdır. 2. Makina hızının, çalışma sırasında düzenli
Detaylı25. KARARLILIK KAPALI ÇEVRİM SİSTEMLERİNİN KARARLILIK İNCELENMESİ
25. KARARLILIK KAPALI ÇEVRİM SİSTEMLERİNİN KARARLILIK İNCELENMESİ a-) Routh Hurwitz Kararlılık Ölçütü b-) Kök Yer Eğrileri Yöntemi c-) Nyquist Yöntemi d-) Bode Yöntemi 1 2 3 4 a) Routh Hurwitz Kararlılık
DetaylıDersin Yarıyılı. Kredisi. Prof. Dr. İbrahim YÜKSEL/ Öğr. Gör. Dr. Mesut ŞENGİRGİN/ Öğr. Gör. Dr. Gürsel ŞEFKAT/Öğr.Gör.Dr. Zeliha K.
MAK3002 OTOMATİK KONTROL 2007-2008 YAZ OKULU Adı Otomatik Kontrol Dili Türü Ön Koşulu Koordinatörleri İçeriği Amacı Kodu MAK 3002 Türkçe Zorunlu Yok Yarıyılı 6 Kredisi Laboratuar (Saat/Hafta) Prof. Dr.
DetaylıMAK-LAB009 DOĞAL VE ZORLANMIġ TAġINIM YOLUYLA ISI TRANSFERĠ DENEYĠ
MAK-LAB009 DOĞAL VE ZORLANMIġ TAġINIM YOLUYLA ISI TRANSFERĠ DENEYĠ 1. GĠRĠġ Endüstride kullanılan birçok ısı değiştiricisi ve benzeri cihazda ısı geçiş mekanizması olarak ısı iletimi ve taşınım beraberce
Detaylıİşlemsel Yükselteçler
İşlemsel Yükselteçler Bölüm 5. 5.1. Giriş İşlemsel yükselteçler aktif devre elemanlarıdır. Devrede gerilin kontrollü gerilim kaynağı gibi çalışırlar. İşlemsel yükselteçler sinyalleri toplama, çıkarma,
DetaylıMAK Makina Dinamiği - Ders Notları -1- MAKİNA DİNAMİĞİ
MAK 0 - Makina Dinamiği - Ders Notları -- MAKİNA DİNAMİĞİ. GİRİŞ.. Konunun Amaç ve Kapsamı Makina Dinamiği, uygulamalı mekaniğin bir bölümünü meydana getirir. Burada makina parçalarının hareket kanunları,
DetaylıMAK669 LINEER ROBUST KONTROL
MAK669 LINEER ROBUS KONROL s.selim@gyte.edu.tr 14.11.014 1 State Feedback H Control x Ax B w B u 1 z C x D w D u 1 11 1 (I) w Gs () u y x K z z (full state feedback) 1 J ( u, w) ( ) z z w w dt t0 (II)
DetaylıKONTROL VE OTOMASYON MÜH. BÖLÜMÜ
KONTROL VE OTOMASYON MÜH. BÖLÜMÜ http://www.kontrol.itu.edu.tr İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK FAKÜLTESİ KONTROL ve OTOMASYON MÜHENDİSLİĞİ NEDİR Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği; elektrik,
DetaylıKontrol Sistemleri Tasarımı
Kontrol Sistemleri Tasarımı Giriş ve Temel Kavramlar Prof. Dr. Bülent E. Platin Giriş Çalıştay İçeriği: Giriş ve Temel Kavramlar Açık Çevrim Kontrol Kapalı Çevrim Kontrol Kök Yer Eğrileri ve Yöntemleri
DetaylıSAYISAL İŞARET İŞLEME LABORATUARI LAB 5: SONSUZ DÜRTÜ YANITLI (IIR) FİLTRELER
SAYISAL İŞARET İŞLEME LABORATUARI LAB 5: SONSUZ DÜRTÜ YANITLI (IIR) FİLTRELER Bu bölümde aşağıdaki başlıklar ele alınacaktır. Sonsuz dürtü yanıtlı filtre yapıları: Direkt Şekil-1, Direkt Şekil-II, Kaskad
DetaylıGERİBESLEME VE OSİLATÖR DEVRELERİ
GERİBESLEME VE OSİLATÖR DEVRELERİ Haberleşme sistemleri günlük yaşamın vazgeçilmez ögeleri haline gelmiştir. Haberleşme sistemlerinde kullanılan temel birimlerden bazıları osilatör ve filtre devreleridir.
DetaylıMekatroniğe Giriş Dersi
Mekatroniğe Giriş Dersi 3. Hafta Temel Kavramlar Sistem Mekatronik Sistem Modelleme ve Simülasyon Simülasyon Yazılımları Basit Sistem Elemanları Bu Haftanın Konu Başlıkları SAÜ - Sakarya MYO 1 Mekatroniğe
DetaylıBölüm 4 KAPALI SİSTEMLERİN ENERJİ ANALİZİ. Bölüm 4: Kapalı Sistemlerin Enerji Analizi
Bölüm 4 KAPALI SİSTEMLERİN ENERJİ ANALİZİ 1 Amaçlar Özellikle otomobil motoru ve kompresör gibi pistonlu makinelerde yaygın olarak karşılaşılan hareketli sınır işi veya PdV işi olmak üzere değişik iş biçimlerinin
DetaylıO )molekül ağırlığı 18 g/mol ve 1g suyun kapladığı hacimde
1) Suyun ( H 2 O )molekül ağırlığı 18 g/mol ve 1g suyun kapladığı hacimde 10 6 m 3 olduğuna göre, birbirine komşu su moleküllerinin arasındaki uzaklığı Avagadro sayısını kullanarak hesap ediniz. Moleküllerin
DetaylıBASINÇLI KAPLARDA MEYDANAGELEBİLECEK TEHLİKELER
BASINÇLI KAPLAR Kazanlar Kompresörler Buhar ve sıcak su kapları Basınçlı asit tankları Gaz tankları Sıvılaştırılmış Petrol Gazı tankları ve tüpleri Asetilen tankları ve tüpleri İçinde zehirli ve zararlı
DetaylıDENEY 5 TRANSİSTOR KUTUPLAMA KARARLILIK ve DC DUYARLILIk
DENEY 5 TRANSİSTOR KUTUPLAMA KARARLILIK ve DC DUYARLILIk AMAÇLAR Bipolar transistorleri kullanarak güncel bazı kutuplama devreleri tasarımı ve analizi. Kutuplama devrelerinin sıcaklığa karşı kararlılık
DetaylıSıvı soğutma takımları Grasso FX GC PP Soğutma gücü kw. Bakım kitabı (Orijinal metnin Çeviri) L_202523_1
Soğutma gücü 260-1800 kw Bakım kitabı (Orijinal metnin Çeviri) L_202523_1 COPYRIGHT Tüm hakları saklıdır. Bu dokümantasyonun hiçbir bölümü, GEA Refrigeration Germany GmbH (bundan böyle Üretici olarak anılacak)
DetaylıDERSİN ADI DENEY ADI DENEYİN SORUMLUSU DENEYİN YAPILDIĞI LABORATUAR
ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DERSİN ADI MAK 4119- MAKİNE TASARIM LABORATUARI DENEY ADI BİR SÜREÇ DENETİM SİSTEMİNİN İNCELENMESİ DENEYİN SORUMLUSU ÖĞR. GÖR.
DetaylıOtomatik Sıcaklık Kontrolü Otomatik Sıcaklık Kontrolü
Otomatik Sıcaklık Kontrolü Otomatik Sıcaklık Kontrolü Bir çok pratik sistemde sıcaklığın belli bir değerde sabit tutulması gerekir. Oda sıcaklığı kontrolü, kimyasal reaksiyonlar ve standart ürün alınması
DetaylıOp-Amp Uygulama Devreleri
Op-Amp Uygulama Devreleri Tipik Op-amp devre yapıları şunları içerir: Birim Kazanç Arabelleği (Gerilim İzleyici) Evirici Yükselteç Evirmeyen Yükselteç Toplayan Yükselteç İntegral Alıcı Türev Alıcı Karşılaştırıcı
DetaylıZENİ. : Yrd.Doç.Dr. Meral Bayraktar. : :
Yrd. Doç.. Dr. Meral Bayraktar mbarut@yildiz.edu.tr www.yildiz.edu.tr/~mbarut 1 DERS DÜZEND ZENİ Ders Yurutucusu Ders Saati : Yrd.Doç.Dr. Meral Bayraktar : Carsamba 09:00-11:00 (G1) : Persembe 16:00-18:00
DetaylıRMS İSTASYONLARI NEDİR?
KERİM ÖZBEYAZ RMS İSTASYONLARI NEDİR? O Basınç düşürme ve ölçüm istasyonu bölgesel istasyonlardan orta basınçta gelen gazı müşterinin ihtiyaç duyduğu basınca düşürme ve faturalamaya baz alacak ölçümü yapmak
DetaylıOtomatik Kontrol Kapalı Çevrim Kontrol Si stemin İ şl evsel Kalitesi. H a z ı r l aya n : D r. N u r d a n B i l g i n
Otomatik Kontrol Kapalı Çevrim Kontrol Si stemin İ şl evsel Kalitesi H a z ı r l aya n : D r. N u r d a n B i l g i n Kapalı Çevrim Kontrol Sistemin İşlevsel Kalitesi Kapalı Çevrim Kontrol Sistemin İşlevsel
DetaylıAREL ÜNİVERSİTESİ DEVRE ANALİZİ
AREL ÜNİVERSİTESİ DEVRE ANALİZİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİLER DR. GÖRKEM SERBES İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ İşlemsel kuvvetlendirici (Op-Amp); farksal girişi ve tek uçlu çıkışı olan DC kuplajlı, yüksek kazançlı
Detaylı6. DİJİTAL / ANALOG VE ANALOG /DİJİTAL ÇEVİRİCİLER 1
6. DİJİTAL / ANALOG VE ANALOG /DİJİTAL ÇEVİRİCİLER 1 Günümüzde kullanılan elektronik kontrol üniteleri analog ve dijital elektronik düzenlerinin birleşimi ile gerçekleşir. Gerilim, akım, direnç, frekans,
DetaylıKESİKLİ İŞLETİLEN PİLOT ÖLÇEKLİ DOLGULU DAMITMA KOLONUNDA ÜST ÜRÜN SICAKLIĞININ SET NOKTASI DEĞİŞİMİNDE GERİ BESLEMELİ KONTROLU
KESİKLİ İŞLETİLEN PİLOT ÖLÇEKLİ DOLGULU DAMITMA KOLONUNDA ÜST ÜRÜN SICAKLIĞININ SET NOKTASI DEĞİŞİMİNDE GERİ BESLEMELİ KONTROLU B. HACIBEKİROĞLU, Y. GÖKÇE, S. ERTUNÇ, B. AKAY Ankara Üniversitesi, Mühendislik
DetaylıATIK SULARIN TERFİSİ VE TERFİ MERKEZİ
ATIK SULARIN TERFİSİ VE TERFİ MERKEZİ Pompa; suya basınç sağlayan veya suyu aşağıdan yukarıya terfi ettiren (yükselten) makinedir. Terfi merkezi; atık suların, çamurun ve arıtılmış suların bir bölgeden
DetaylıÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1. Y. Doç. Dr. Güray Doğan
ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1 Y. Doç. Dr. Güray Doğan 1 Kinematik Kinematik: akışkanların hareketlerini tanımlar Kinematik harekete sebep olan kuvvetler ile ilgilenmez. Akışkanlar mekaniğinde
DetaylıJEOTERMAL BÖLGE ISITMA SİSTEMLERİNDE SICAKLIK KONTROLUNUN DÖNÜŞ SICAKLIĞINA ETKİSİ
JEOTERMAL BÖLGE ISITMA SİSTEMLERİNDE SICAKLIK KONTROLUNUN DÖNÜŞ SICAKLIĞINA ETKİSİ Doç. Dr. Serhan KÜÇÜKA Dokuz Eylül Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü GİRİŞ Jeotermal kaynaklı bölge ısıtma sistemlerinde,
DetaylıSÜRTÜNME Buraya kadar olan çalışmalarımızda, birbirleriyle temas halindeki yüzeylerde oluşan kuvvetleri etki ve buna bağlı tepki kuvvetini yüzeye dik
SÜRTÜNME Buraya kadar olan çalışmalarımızda, birbirleriyle temas halindeki yüzeylerde oluşan kuvvetleri etki ve buna bağlı tepki kuvvetini yüzeye dik (normal) olarak ifade etmiştik. Bu yaklaşım idealize
DetaylıBASINÇLI KAPLARDA MEYDANAGELEBİLECEK TEHLİKELER
BASINÇLI KAPLAR Kazanlar Kompresörler Buhar ve sıcak su kapları Basınçlı asit tankları Gaz tankları Sıvılaştırılmış Petrol Gazı tankları ve tüpleri Asetilen tankları ve tüpleri İçinde zehirli ve zararlı
DetaylıHT-350 ISIL İLETKETLİK EĞİTİM SETİ DENEY FÖYLERİ
HT-350 ISIL İLETKETLİK EĞİTİM SETİ DENEY FÖYLERİ DENEYSAN EĞİTİM CİHAZLARI SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. Küçük Sanayi sitesi 12 Ekim Cad. 52.Sok. No:18/ABALIKESİR Tel:0266 2461075 Faks:0266 2460948http://www.deneysan.com
DetaylıTermodinamik Termodinamik Süreçlerde İŞ ve ISI
Termodinamik Süreçlerde İŞ ve ISI Termodinamik Hareketli bir pistonla bağlantılı bir silindirik kap içindeki gazı inceleyelim (Şekil e bakınız). Denge halinde iken, hacmi V olan gaz, silindir çeperlerine
DetaylıİSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İMALAT MÜHENDİSLİĞİ PROGRAMI BAHAR IML-322 İMALATTA OTOMASYON ÖDEV 1 Çözümü Y.Doç. Dr.
İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İMALAT MÜHENDİSLİĞİ PROGRAMI BAHAR 2009-2010 IML-322 İMALATTA OTOMASYON ÖDEV 1 Çözümü Y.Doç. Dr. Erdinç ALTUĞ Problem 1. (10 Puan) Gündelik hayatımızda karşımıza çıkan herhangi
DetaylıELEKTRİKSEL EYLEYİCİLER
ELEKTRİKSEL EYLEYİCİLER Eyleyiciler (Aktuatörler) Bir cismi hareket ettiren veya kontrol eden mekanik cihazlara denir. Elektrik motorları ve elektrikli sürücüler Hidrolik sürücüler Pinomatik sürücüler
DetaylıDoç. Dr. Sabri KAYA Erciyes Üni. Müh. Fak. Elektrik-Elektronik Müh. Bölümü. Ders içeriği
ANTENLER Doç. Dr. Sabri KAYA Erciyes Üni. Müh. Fak. Elektrik-Elektronik Müh. Bölümü Ders içeriği BÖLÜM 1: Antenler BÖLÜM 2: Antenlerin Temel Parametreleri BÖLÜM 3: Lineer Tel Antenler BÖLÜM 4: Halka Antenler
DetaylıBURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ
Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ 1 Bu bölümden elde edilecek kazanımlar Güç Ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri Redüktörler Ve Vites Kutuları : Sınıflandırma Ve Kavramlar Silindirik
DetaylıKONUM ALGILAMA YÖNTEMLERİ VE KONTROLÜ
KONUM ALGILAMA YÖNTEMLERİ VE KONTROLÜ 1. AMAÇ: Endüstride kullanılan direnç, kapasite ve indüktans tipi konum (yerdeğiştirme) algılama transdüserlerinin temel ilkelerini açıklayıp kapalı döngü denetim
DetaylıVR4+ DC Inverter Heat Recovery Dış Üniteler
VR4+ DC Inverter Heat Recovery Dış Üniteler 27 VR4+ DC Inverter Heat Recovery TEMEL ÖZELLİKLER Eş Zamanlı Isıtma ve Geçerli V4+ Heat Pump sistemi göz önüne alınarak, VR4+ Heat Recovery sisteminde bir oda
Detaylı