YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE DEZENFEKSİYON

Transkript

1 YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE DEZENFEKSİYON Dr. Şaban Esen Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD. Samsun

2

3

4 An out break of neonatal infection with acinetobacter linked to contaminated suction catheters Journal of Hospital Infection : Critical care unit outbreak of Serratia liquefaciens from contaminated pressure monitoring equipment. J Hosp Infect 2001; 47: Serratia marcescens outbreak in a neonatal intensive care unit prompting review of decontamination of laryngoscopes. Cullen MM, Trail J Hosp Infect Jan;59(1): An outbreak of Pseudomonas aeruginosa infection caused by contaminated mouth swabs. Clin Infect Dis Mar 15;44(6): Epub 2007 Feb 1.

5 Sterilizasyon-Dezenfeksiyon EH Spaulding Tıbbi gereçleri kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayırdı Kritik aletler: Steril vücut boşluklarına, dokulara ve vasküler sisteme giren aletler (cerrahi aletler, kardiyak ve üriner kateterler, implantlar, vb.) Yarı-Kritik aletler: Mukoza veya bütünlüğü bozulmuş cilt ile teması olan aletler (endoskoplar, laringoskop bladeleri, ventilatör ve anestezi devreleri, vb.) Kritik olmayan alet ve yüzeyler: Bütünlüğü bozulmamış cilt ile temas (yerler, duvarlar, mobilyalar, tansiyon aleti, vb.) Spaulding EH. 1968

6 Dezenfektanlar Kimyasal sterilizasyon Yüksek düzey dezenfeksiyon Orta düzey dezenfeksiyon 4 Düşük düzey dezenfeksiyon

7 Dezenfektanlar Kimyasal sterilizasyon Yüksek düzey dezenfeksiyon Orta düzey dezenfeksiyon 4 Düşük düzey dezenfeksiyon

8 Kimyasal sterilizasyon Kimyasal sterilan Glutaraldehit (% > 2.0) Hidrojen peroksit-hp (% 7.5) Perasetik asit-pa (% 0.2) HP (1.0%) + PA (% 0.08) HP (7.5%) + PA (% 0.23) HP (8.3%) + PA (% 7) Glut (% 1.12) + Phenol/phenate (%1.93) Glut (% 3.4) + Isopropanol (% 26) süre 10 saat 5 saat 12 dk 8 saat 180 dk 5 saat 12 saat 10 saat ısı C C C 20 C 20 C 25 C 25 C -20 C FDA, September, 2006

9 Laparoskop-artroskop-sistoskop Steril boşluğa girdiklerinden steril olmalıdır Yüksek düzey dezenfeksiyon ile steril işlemler arasında infeksiyon açısından fark yoktur İnfeksiyon gelişen vakalarda önerilen dezenfeksiyon sürelerine uyulmadığı görülür

10

11 Trakeostomikanülü

12 Dezenfektanlar Kimyasal sterilizasyon Yüksek düzey dezenfeksiyon Orta düzey dezenfeksiyon 4 Düşük düzey dezenfeksiyon

13 Germisit Yüksek Düzey Dezenfektanlar yarı kritik gereçler Konsantrasyon Gluteraldehit % > 2.0 Orto-fitalaldehit (OPA) % 0.55 Hidrojen peroksit* Hidrojen peroksit + perasetik asit* Hidrojen peroksit + perasetik asit * Hipklorit (serbest klorin)* Gluteraldehit + fenol/fenat** *kozmetik ve fonksiyonel hasar yapabilir; % 7.5 %1.0 / % 0.08 % 7.5 / % ppm % 1.21 / % 1.93 **etkinlik doğrulanmamıştır

14 Yarı Kritik Gereçler Fleksible endoskoplar Laringoskoplar Endotrakeal tüpler Nazal kanüller Ventilatör bağlantı hortumları, nemlendiriciler ve filtreler, nebülizer kapları Aspirasyon sondaları, beslenme sondaları, Larengeal tüpler, airway Transözefagial EKO probu Vaginal-rektal ultrasonografi probları

15 Ventilasyon devreleri Tek kullanımlık vs. yeniden kullanılabilir Planlı değişim gerekli değildir Kabaca kirli ise (kan ve sekresyon) değiştirilmeli Hastadan hastaya değişim yapılmalıdır

16 Tek kullanımlık solunum devresi

17

18

19 Mekanik ventilatör İç makine aksamının sterilizasyonu veya yüksek düzey dezenfeksiyonu gereksizdir Tekrar kullanılabilen solunum sistemi parçaları hastadan hastaya geçişte temizlenip sterilize veya YD dezenfekte edilmelidir

20 Mekanik ventilasyon cihazlarının temizlik ve dezenfeksiyonu Günlük Dış yüzey temizliği (Cihaz ve eklerinin) Haftalık Ekspirasyon valfi*, akış sensörü*, soğutma hava filtresi, ambient hava filtresi, sıcaklık sensörü Her hastadan sonra Solunum hortumları, su tuzakları,y parçası, ısıtıcılı nemlendirici* *Solunum havası ile temas +

21

22 Nemlendirici ve nebulizer Nemlendiricilerin içine konulan su steril olmalıdır Nebulizerler aerosol oluşturduğundan pnömoniye neden olabilir Tek kullanımlık olanlar tercih edilmelidir Tek kullanılık olmayanlarda üretici firma önerileri dikkate alınmalıdır CDC GUideline 2003

23 Nebulizer Aynı hastaya kullanılsa bile günlük düşük düzey dezenfekte edilip kurulanmalıdır Başka hastaya kullanılacaklara sterilize edilmeli veya yüksek düzey dezenfeksiyon uygulanmalı ve steril su ile durulanmalıdır

24 AMBU Sekresyonlarla gözle görülür kirlenme olduğunda ve günlük olarak alkol ile dezenfekte edilmelidir Dış yüzeyi ve ekshalasyon valfi dezenfekte edilmelidir Mukus nefes çıkış bölümünden kolayca temizlenemiyorsa bu kısım sökülüp mekanik olarak temizlenmeli Sonra sterilize veya yüksek düzey dezenfekte edilmelidir Hastalar arası kullanımda sterilize edilmeli veya YD dezenfeksiyon sağlanmalıdır CDC and HICPAC Release Updated Guidelines 2004

25

26

27

28 Solunum fonksiyonu test cihazı Makine kısmının hastalar arasında dezenfeksiyonu gereksizdir Ağız mukozası ile temas eden ksımlar disposible olmalı Tekrar kullanılacaklar yüksek düzey dezenfekte edilmeli

29 Durulama Yapılan YD dezenfeksiyon işleminden sonra steril su ile durulama yapılmalıdır Bu sağlanamıyorsa filtre edilmiş su veya musluk suyu kullanılabilir sonrasında alkolden geçirme ve tazyikli hava ile kurlama yapılmalıdır

30 ENDOSKOP KANALLARI From Ruthala

31 Endoskoplar Isıya duyarlı olanlar steril olmalı veya yüksek düzey dezenfeksiyon uygulanmalı Fleksible endoskoplar girdikleri kaviteye göre bakteri ile kontamine olurlar ( cfu/ml) Temizlemek bakteri yükünü 4-6 log azaltır HIV kontamine endoskoplardan virüsün temizlik ile tamamen uzaklaştırıldığı gösterilmiştir

32 ENDOSKOP DEZENFEKSİYONU TEMİZLİK- su ile mekanik olarak ve enzimatik/ deterjan ile temizlik YDD/STERİLİZASYON- dezenfektana daldırılmalı, tüm yüzeyle teması sağlanmalı YDD/sterilant tüm kanallardan geçirilmeli, en az 12 d DURULAMA-endoskop ve tüm kanallar steril/filte edilmiş/ musluk suyu ile durulanır, ardından alkol ile muamele edilir KURULAMA- basınçlı hava ile kanallar ve endoskop kurulanır SAKLAMA-kontaminasyonu engelleycek şekilde saklanmaldır

33 Endokaviter problar Transözefagial ekokardiyografi, vaginal/rektal problar Rehberler yüksek düzey dezenfesiyona ilave olarak her hastada prob kaplayıcı veya kondom önermektedir Kondomlar perforasyon açısından prob kaplayıclara göre daha güvenlidir kaçak; % 1.7 kondom, % 8.3 kaplayıcı

34 Dezenfektanlar Kimyasal sterilizasyon Yüksek düzey dezenfeksiyon Orta düzey dezenfeksiyon 4 Düşük düzey dezenfeksiyon

35 Kritik olmayan gereçler için düşük düzey dezenfeksiyon Germisit Etil veya izopropil alkol Klorin 100 ppm Fenolik İyodofor Kuaterner amonyum UD= Üretici firma önerilerine uyulmalıdır Konsantrasyon % (1:500 dilüsyon) UD UD UD Temas süresi > 1 dak

36 Kritik olmayan gereçler Yüz maskeleri Noninvaziv ventilasyon maskeleri Oksijen maskeleri Stetoskop Tansiyon aleti manşonu EKG elektrotları Pulse oksimetre Tespit malzemeleri Küvöz, hasta yatağı ve örtüleri Yemek kapları Sürgüler.

37 Kontamine olmuş cansız objeler Direkt temasla bulaş Duyarlı hastalar El hijyenine uyum ~%50 Sağlık çalışanlarının elleri

38

39

40

41 Klavyeler ve telefonlar Kuaterner amonyum bileşikleri Alkoller Fenolikler Klor (80 ppm) Gözle görülür kirlenme varlığında Günlük dezenfekte edilmelidir

42

43

44

45

46 Etkin Dezenfeksiyon/Sterilizasyon Objelerin temizliği Organik ve inorganik madde yükü Mikrobiyal kontaminasyonun tipi ve yoğunluğu Dezenfektanın/sterilizanın konsantrasyonu ve temas süresi Tıbbi gereçin yapısı Ortamın ısısı ve nem oranı ph

47 Genel kurallar Dezenfektan doğru sulandırımlarda en iyi çalışırlar. Üretici firma önerilerini dikkate alın Dilüe edildikten sonra hızla inaktive olurlar. Çoğu aynı gün içinde kullanılmalıdır. Daime temiz ve ayı bir kap içinde temiz su ile karıştırılmalıdır Personel koruyucu ekipman daima ve uygun olarak kullanılmalıdır

48 Kontaminasyonun engellenmesi Taşıyıcı kaplar kullanım sonrası güvenli olarak temizlenip yeniden kullanılmalıdır Steril bir solüsyon açıldıktan sonra artık steril olarak kabul edilmemelidir Son kullanım tarihi her ürün üzerinde olmalı ve dikkatle takip edilmelidir

49 Kontaminasyon için riskler Eğitimsiz personel tarafından hazırlanması Uygunsuz kaplara yerkleştirme Önerilenden daha uzun süre kullanılması Danchaivijitr S, J Med Assoc Thai. 2005

50 Önemli noktalar Kritik veya yarı kritik gereçlerin dezenfeksiyonunda asla düşük düzey dezenfektanları kullanmayınız Yüksek düzey dezenfektanları çevre temizliği veya kritik olmayan gereçlerin dezenfeksiyonunda kullanmayınız Önerilen konsantrasyonlarda ve önerilen temas süresinde kullanınız Çok yüksek konsantrasyondaki dezenfektan bazen mikrobisidal olmayıp kullanıcı için toksik olabilir Herzaman güvenlik önlemlerini alınız

51

52

53