MARBLE 2015 DÜNYA LİDERLİĞİNİ HEDEFLİYOR

Transkript

1 Türkiye nin İlk Madencilik Dergisi Yıl 2015, Sayı: 54 Ocak, Şubat, Mart MARBLE 2015 DÜNYA LİDERLİĞİNİ HEDEFLİYOR MADEN KANUNU NDAKİ DEĞİŞİKLİKLER ÜZERİNE KROMDA NELER OLUYOR? DÜNYADA İLK KEZ ENERJİ HAMMADDELERİ ZİRVESİ DÜZENLENİYOR

2 Ocak-Şubat-Mart

3 Türkiye'nin İlk Madencilik Dergisi Ocak, Şubat, Mart 2015 sayı: 54 Yayın Türü : Yaygın Süreli YÖNETİM İmtiyaz Sahibi: YMGV adına Prof. Dr. Güven ÖNAL YMGV YÖNETİM KURULU Prof. Dr. Güven Önal (Başkan) Prof. Dr. Işık Özpeker (Bşk.Yad.) Murat Turan (Genel Sekreter), Alp Gürkan (Muhasip Üye), Selçuk Buyurgan (Üye), Prof. Dr. Erdoğan Yüzer (Üye), Dr. Nijat Gürsoy (Üye), İsmet Sivrioğlu (Üye), Cevdet Özçelik (Üye) DENETİM KURULU Dr. Dündar Renda, Günaydın Yirmibeşoğlu, Özer Altay YMGV MÜTEVELLİ HEYETİ TÜZEL KİŞİLER Altın Madencileri Derneği, MTA, Eti Bakır A.Ş., TKİ, Eti Maden, TTK, İTÜ Maden Fakültesi, Tümmer, Migem, Türkiye Maden İşçileri Sendikası, Maden Müh. Odası, Türkiye Madenciler Derneği YMGV MÜTEVELİ HEYETİ GERÇEK KİŞİLER Abdullah Mısırlıoğlu Ali Erguvanlı Ali Türkoğlu Alp Gürkan Antony Caouki Atılgan Sökmen Behçet Süleymanoğlu Caner Zanbak Cemil Ökten Dündar Ergunalp Dündar Renda Ekrem Yüce Enver Erdoğan Erdoğan Yüzer Gülhan Özbayoğlu Günaydın Yirmibeşoğlu Güngör Tuncer Güven Önal Halil Köse Halim Demirel Hayrettin Elmas Işık Özpeker İbrahim Halil Kırşan İlgin Kurşun İlhami Tezcan İsmail Hakkı Arslan İsmet Kasapoğlu İsmet Sivrioğlu Lütfi Çallı Mahir Vardar Melih Turhan Metin Balıbey Mevlüt Kemal Murat Dedeman Murat Turan Mustafa Sönmez Necati Kurmel Nedret Durukan Nijat Gürsoy Nizamettin Çoban YÖNETİM YERİ Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı Cumhuriyet Cad.No.179/5, Daire: 10 Harbiye İSTANBUL Tel.: Fax: e-posta: ymgv@ymgv.org.tr Oktar Kızılsencer Ömer Yenel Özer Altay Rıfat Kont Sabri Karahan Sadrettin Alpan Selahaddin Anaç Selçuk Buyurgan Selim Çiçek Senai Saltoğlu Suat Sarısoy Şeyda Çağlayan Taşkın Akdeniz Tolga Yalçın Tuğrul Erkin Ümit Akdur Yener Cander Yüceer Göver Zeki Doğan Zeki Yavuztürk YAYIN YÖNETİM Yazı İşleri Müdürü: Prof.Dr. Işık Özpeker Yayın Koordinatörü: Mad. Yük. Müh. Dündar Ergunalp Yayın Kurulu: Mad. Yük. Müh. Dündar Ergunalp,Mad. Yük. Müh. Murat Turan Reklam Sorumlusu: Gülseren Koçer - gulseren@ymgv.org.tr Grafik Tasarım: Tarkan Özdemir - tarkanozdemir1975@gmail.com BASKI-CİLT Karakter Color Matbaası A.Ş Yıl Mah. Massit 3. Cadde No: 200 Bağcılar / İstanbul Tel: Faks: SEKTÖRMADEN DERGİSİ YURT MADENCİLİĞİNİ GELİŞTİRME VAKFI TARAFINDAN 5680 SAYILI BASIN KANUNUN 9/2 MADDESİ GEREĞİNCE İSTANBUL VALİLİĞİNE BEYANNAME VERİLEREK AYNI KANUNUN 9.MADDESİNE GÖRE TANZİM EDİLEN TARİHLİ İZİNLE ULUSAL GAYRİ SİYASİ VE YAYGIN SÜRELİ TÜRÜNDE 3 AYDA BİR YAYINLANMAKTADIR. SEKTÖRMADEN DERGİSİ ABONELERİNE DAĞITILMAKTADIR. DERGİYE GÖNDERİLEN YAZILAR VE FOTOĞRAFLAR GERİ İADE EDİLMEZ. YAYINLANMASI İSE YAYIMCININ KARARINA BAĞLIDIR. YAYINLANAN YAZI VE FOTOĞRAFLARIN SORUMLULUĞU YAZARINA AİTTİR. KAYNAK GÖSTERİLEREK ALINTI YAPILABİLİR. İÇİNDEKİLER 8 INERMA Enerji Zirvesi 9 7.Uluslararası Maden Türkiye Fuarı 10 YMGV Mütevelliler Toplantısı 14 Türkiye den Haberler 18 Endüstriyel Mineral Haberleri 22 Sektörün Sorunları ve Çözüm Arayışları 20 Dünyadan Haberler 24 Teknolojinin Nimetleri 26 Marble 2015 Dünya Liderliğini Hedefliyor 28 Kromda Neler Oluyor? 30 Tungsten 32 Agrega Sektörünün Önü Açık 34 Şen Plastik 38 Feldspat 42 DBC Makina 46 Yeni Maden Kanunu 52 Maden Hukukumuzun Geçmişi REKLAM INDEX ERAY BAZALT MAD.İNŞ.LTD.ŞTİ ÖN KAPAK İÇİ ETİ BAKIR A.Ş. ARKA KAPAK İÇİ AK-SA MAGNET SAN.TİC.A.Ş. ARKA KAPAK ERSEL AĞIR MAKİNE SAN.TİC.A.Ş. 3 ÇAYELİ BAKIR İŞL.A.Ş. 6 SIEMAG TECBERG GmbH 7 KOZA ALTIN İL. A.Ş. 12 REMAS REDÜKTÖR SAN.A.Ş 13 SATILIK KÖMÜR İŞLETMESİ 17 TÜFEKÇİOĞLU KAUÇUK 27 ADG MADENCİLİK İNŞ. MÜH. 31 CİNER GROUP 45 MATEL HAMMADDE. SAN.TİC.A.Ş. 51 AYDIN LİNYİT LTD.ŞTİ. 55 ERSENCER MÜHENDİSLİK 59 ANT GROUP 61 ANAGOLD MADENCİLİK SAN.A.Ş. 65 TÜPRAG MET. MAD. SAN.TİC.A.Ş Ocak-Şubat-Mart 2015 Ocak-Şubat-Mart

4 Esas Holding, Ali Sabancı

5 Haber Esas Holding, YMGV'den Ali Sabancı 7. Uluslararası Maden Türkiye Fuarı 2016 da yapılacak DÜNYADA İLK KEZ ENERJİ HAMMADDELERİ ZİRVESİ DÜZENLENİYOR Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı ve Clarion Events Türkiye, İstanbul Teknik Üniversitesi nin işbirliği ile 1-3 Ekim 2015 tarihlerinde, İstanbul Hilton Kongre ve Sergi Merkezinde, INERMA Uluslararası Enerji Hammaddeleri ve Enerji isimli bilimsel ve teknolojik bir zirve düzenleyecekler. Türkiye de ve Dünyada bir ilk olarak düzenlenecek bu Uluslararası Zirvede bilimsel araştırmaları içeren bildirilerin yanı sıra endüstriyel uygulamaların yer aldığı sunumlar da yapılacak. Ayrıca, enerji teknolojileri ile makine ve teçhizatlarının tanıtılacağı bir sergi de bulunacak. Dünyada, Türkiye de Enerji ve Enerji Stratejileri, Enerji Hammaddeleri, Kömür, Petrol, Doğalgaz, Kaya Gazı, Hidroelektrik, Nükleer Hammadder, Jeotermal, Bioyakıt Teknolojileri, Güneş, Rüzgar ve Hidrojen Enerjisi gibi konuların mercek altına alınacağı Zirvenin Bilim Kurulu ve Uluslararası Danışma Kurulu şu isimlerden oluşuyor: Bilim Kurulu: Prof. Dr. Fatma Arslan (İTÜ), Prof. Dr. Altuğ Şişman (İTÜ Enerji Enstitüsü), Prof. Dr. Gülçin Özürlan Ağaçgözgü (İTÜ), Prof. Dr. Ahmet Tuğrul Başokur (Ankara Üniversitesi), Prof. Dr. Ali Nezihi Bilge (İstanbul Bilgi Üniversitesi), Prof. Dr. Mehmet Sabri Çelik (İTÜ), Prof. Dr. Üner Çolak (İTÜ Enerji Enstitüsü), Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu (İTÜ), Prof. Dr. Sezai Kırıkoğlu (İTÜ), Prof. Dr. Orhan Kural (İTÜ), Prof. Dr. Hasancan Okutan (İTÜ), Prof. Dr. Sadriye Küçükbayrak Oskay (İTÜ), Prof. Dr. Bihrat Önöz (İTÜ), Prof. Dr. Gülhan Özbayoğlu (Atılım Üniversitesi), Prof. Dr. Abdurrahman Satman (İTÜ), Prof. Dr. Mete Şen (İTÜ), Prof. Dr. Ayşe Kaşlılar Şişman (İTÜ), Prof. Dr. Raşit Turan (ODTÜ), Yrd. Doç. Dr. Mahmut Faruk Akşit (Sabancı Üniversitesi), Yrd. Doç. Dr. Burak Barutçu (İTÜ Enerji Enstitüsü), Yrd. Doç. Dr. Şule Ergün (Hacettepe Üniversitesi), Yrd. Doç. Dr. Tahsin Perek (İTÜ) Uluslararası Danışma Kurulu: Prof. Dr. Robin J. Batterham (Avustralya), Prof. Dr. Roberto C. Vilas Bôas (Brezilya), Prof. Dr. Rolf Bracke (Almanya), Dr. Johan van Dyk (Güney Afrika), Prof. Dr. Eric Forssberg (İsveç), Prof. Dr. James Hendrix (ABD), Prof. Dr.-Ing. Halit Z. Kuyumcu (Almanya), Francis Lau (ABD), Prof. Badie I. Morsi (ABD), Prof. Dr. Ivan Nishkov (Bulgaristan), Prof. Dr. Cyril T. O Connor (Güney Afrika), Prof. Dr. Vladko Panayotov (Bulgaristan), Dr. Pradip (Hindistan), Dr. Luis Sobral (Brezilya) INERMA Uluslararası Enerji Hammaddeleri ve Enerji Zirvesi ile ilgili ayrıntılı bilgilere web sitesinden ulaşılabilir. Maden sektörünün Avrasya coğrafyasında düzenlenen en kapsamlı fuarı olan, Maden Türkiye Uluslararası Madencilik, Tünelcilik, Makine Ekipmanları ve İş Makineleri Fuarı 2016, maden arama, üretim, zenginleştirme, değerlendirme teknoloji ve hizmetlerini 7. kez bir araya getiriyor. Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı ve TÜYAP işbirliğiyle düzenlenen Maden Türkiye Fuarı yıllar itibariyle yüzde 100 büyüme ve son olarak 2014 yılında kaydettiği katılımcı sayısında yüzde 30, ziyaretçi sayısında da yüzde 47 artış ile madencilik dünyasının cazibe merkezi olduğunu gösterdi Kasım 2016 tarihleri arasında Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi nde, sektör profesyonellerine kapılarını açacak. Maden Türkiye 2016, 7. Uluslararası Madencilik, Tünelcilik, Makine Ekipmanları ve İş Makineleri Fuarı Türkiye den ve tüm dünyadan lider firmaların katıldığı, sektörün üretim gücünün ve yeteneklerinin sergilendiği, uluslararası satış ve pazarlama platformu olma özelliğini koruyacak. Yıllar içinde kaydettiği büyüme ve gelişmeye paralel olarak kapsamı da genişleyen Maden Türkiye Fuarı 2016 yılında yeni ürün ve hizmet gruplarına da kapısını açıyor. 7. Uluslararası Maden Türkiye Fuarı'nın kapsamına alınan yeni konular şunlar: Tünel Açma Makineleri ve Ekipmanları Beton Makineleri ve Ekipmanları Asfalt Yapım Makineleri ve Ekipmanları Tünel Scada Yönetim Sistemleri Taklitlerinden sakınınız Maden Türkiye Fuarı'nın yarattığı bu büyük etki ve prestij pek çoklarına ilham verirken elbette öykünme ve taklit girişimlerine de yol açıyor. Bu anlamda, benzer bir isim altında düzenlenen ve 2015 yılında yapılacağı duyurulan Fuar ile ilgili yanılgı ve karışıklığı engellemek üzere Maden Türkiye Fuarı'nın düzenleyicisi olan Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı bir açıklama yayınlayarak 7. Maden Türkiye Fuarı'nın 2016 yılında yapılacağını bir kez daha hatırlattı. Açıklama şöyle: Değerli Madenciler, Maden ve İş Makineleri üreticileri. Bilindiği gibi Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı, TÜYAP fuarcılık şirketi ile birlikte Maden Türkiye adı altında Uluslararası bir fuarı 15 yıldan bu yana iki yılda bir düzenlemektedir. Son fuar Kasım 2014 tarihinde büyük bir başarı ile gerçekleştirilmiş ve madencilik kamuoyunun takdirini kazanmıştır. Gelecek fuar Kasım 2016 da yapılacaktır. Son günlerde duyurulan ve 2015 yılında yapılacağı belirtilen fuarla Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı ve TÜYAP ın ilişkisi olmadığını, Ülkemizde başarılı ve güzel her şeyin taklit edilebileceğini de anımsatarak, geleneksel Maden ve Maden Makineleri Uluslararası fuarının 2016 yılında yapılacağını, yanılgıları önlemek amacıyla, Değerli Madencilik kamuoyunun bilgisine sunmayı görev sayıyoruz. Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı Yönetim Kurulu 10 Ocak-Şubat-Mart 2015 Ocak-Şubat-Mart

6 YMGV'den Mütevelliler Yeni Yönetimi Seçti "Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı'nın 20 Aralık 2014'te yapılan 60. Mütevelliler Toplantısında üç yıllık görev süreleri dolan Vakıf Yönetim Kurulu Başkan ve üyeleri ile Denetim Kurulu üyelerinin seçimi yapıldı." Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı nın 60. Mütevelliler Toplantısı 20 Aralık 2014 tarihinde İTÜ Maçka Sosyal Tesislerinde yapıldı. YMGV Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Güven Önal'ın yaptığı açılış konuşması ve saygı duruşuyla başlayan toplantıda, Divan Başkanlığına Zeki Yavuztürk, Başkan Yardımcılığına Doç. Dr. Tolga Yalçın, Kâtip Üyeliğe Doç. Dr. İlgin Kurşun seçildiler. Vakfın 2014 yılı Ocak-Kasım dönemi faaliyetleri ile ilgili bilgilendirme Prof. Dr. Güven Önal tarafından yapıldı. Prof. Önal'ın verdiği bilgilere göre, Madencilik Ana Planı ve Kömür Konseyi çalışmaları devam etti; özel ve kamu kurumlarından 200 kişinin katılımı ile 6 adet eğitim semineri yapıldı. Beypazarı Trona ve Çayırhan Yeraltı Kömür İşletmesi ile Termik Santraline ve Balya Kuşun-Çinko Madeni ile Cevher Hazırlama Tesisi ne teknik inceleme gezileri gerçekleştirildi. 31.Vakıflar Haftası kapsamında Madencilik ve Yerbilimlerinde İş Olanakları konulu bir panel düzenlendi; Madenciliğin ve Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı'nın kamuoyuna tanıtımını amaçlayan Madenciler Dünyası isimli TV programı iki haftada bir ve birer saatlik olmak üzere, Cem TV de yayınlandı. Dokuz Eylül Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü ile birlikte, XIV. IMPS Uluslararası Cevher Hazırlama Sempozyumu ve Sergisi; Güney Amerika (Şili, Brezilya ve Arjantin) Teknik İnceleme Gezisi gerçekleştirildi. Ankara Temsilciliği etkin duruma getirildi, yayınlanan Cevher Hazırlama El Kitabı (1000 adet) ve Kömür ve Enerji broşürünün (2000 adet) yanı sıra Sektörmaden Dergisinin de üç sayısı çıkarıldı. Ayrıca, bu dönemde başlayan Madencinin Kılavuzu kitabının yayın hazırlıkları devam ediyor. Vakfın Gelir-Gider durumu ile ilgili de Mütevellilere bilgi veren Prof. Dr. Güven Önal, 2014 Ocak-Kasım döneminde gerek Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı'nın gerekse de İktisadi İşletmenin gelirlerinin Kasım ayı sonu itibarı ile tahmin edilenin üzerinde gerçekleştiğini belirtti. Yapılan bilgi sunumunun ardından söz konusu dönem faaliyetleri ile ilgili denetçi raporu Vakfın denetim kurulu üyeleri Dr. Dündar Renda ve Günaydın Yirmibeşoğlu tarafından okundu ve oy birliği ile kabul edildi. Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı bünyesinde bir Gençlik Komitesi oluşturmak üzere yapılan çalışmalarda sona gelindi. Çalışmalar kapsamında, 7 Mart 2015 tarihinde İTÜ Maçka Sosyal Tesislerinde gerçekleştirilen toplantıya İstanbul Teknik Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi'nin maden, cevher hazırlama, jeoloji ve jeofizik mühendislikleri bölümlerinden 4'ü Vakıf bursiyeri olmak üzere toplam 32 öğrencinin katıldığı bir toplantı gerçekleştirildi. Vakıf Başkanı Prof. Dr. Güven Önal'ın başkanlığında yapılan toplantıya öğrencilerin yanı sıra Vakıf Yönetiminden Prof. Dr. Erdoğan Yüzer, Murat Turhan, Doç. Mütevelliler Toplantısında Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı'nın 2015 Yılı çalışma programı da kurula sunuldu. Prof. Dr. Güven Önal'ın yaptığı sunumda, Vakfın rutin faaliyetleri olan toplantı, eğitim seminerleri, teknik geziler, tanıtım, burs, dergi basımı ve benzeri çalışmaların devam edeceği belirtildi. Bu çalışmalar kapsamında özellikle maden mevzuatı ile iş sağlığı ve güvenliği konularına önem verileceği vurgulandı. Konu ile ilgili yurt genelinde 14 il merkezinde, 1 günlük Madencilik Sektörü Yönetici, Teknik ve İdari Personel, İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim Programı konulu seminerleri ile ilgili çalışmaların devam ettiğini ifade eden Prof. Önal, ayrıca 1-3 Ekim 2015 tarihlerinde gerçekleştirilecek, INER- MA Enerji Hammadeleri ve Enerji Zirvesi hakkında da Mütevellilere bilgi verdi. 60. Mütevelliler Toplantısında üç yıllık görev süreleri dolan Vakıf Yönetim Kurulu Başkan ve üyeleri ile Denetim Kurulu üyelerinin seçimi de yapıldı. Seçim sonucunda Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı'nın yeni Yönetim ve Denetim organları şöyle oluştu: Yönetim Kurulu: Prof. Dr. Güven Önal (Başkan) Prof. Dr. Işık Özpeker (B.Yardımcısı) Murat Turan (Genel Sekreter) Alp Gürkan (Muhasip Üye) Selçuk Buyurgan Prof. Dr. Erdoğan Yüzer Dr. Nijat Gürsoy İsmet Sivrioğlu Cevdet Özçelik Yedek Üyeler : Mustafa Sönmez, Dr. Sehehaddin Anaç, Doç. Dr. Ekrem Yüce Denetim Kurulu: Özer Altay, Dündar Renda, Günaydın Yirmibeşoğlu. YMGV Gençlik Komitesi kuruldu Dr. Ekrem Yüce, Mütevelli Heyet üyesi Doç. Dr. İlgin Kurşun ve Maden Yük. Müh. Ayşe Koç da katıldı. Toplantıda, katılımcı öğrencilerin Vakıf faaliyetleri hakkında bilgilendirilmesinin yanı sıra öğrencilerin Vakıf tan beklentileri ve oluşacak Gençlik Komitesinin gerçekleştireceği faaliyetler ve Vakfa sunacağı katkılar üzerine yapılan konuşmaların ardından, YMGV Gençlik Komitesi Genel Kurulunu oluşturacak üyeler belirlendi. 32 kişiden oluşan Genel Kurul kendi içinde yaptığı seçimle Gençlik Komitesi Yönetim Kurulu üyelerini belirledi. Belirlenen Yönetim Kurulu da daha sonra toplanarak kendi içinde görev dağılımını yaptı. Buna göre YMGV Gençlik Komitesi Yönetim Kurulu ve görev dağılımı şöyle oluştu: Şahan Gül (Başkan) ( İTÜ Cevher Haz. 4. Sınıf ), Kıymet Batmaz (2. Başkan) ( İ.Ü. Maden 3. Sınıf ), Ender Cevak (Genel Sekreter), (İTÜ Jeofizik2. Sınıf), Akın Değişmiş (İ.Ü. Maden 2. Sınıf), Cem Ali Çelik (İTÜ Maden 1. Sınıf), Fatih Keklik (İ.Ü. Maden 3. Sınıf), Serpil Karakaya (İTÜ Jeoloji 1. Sınıf) 12 Ocak-Şubat-Mart 2015 Ocak-Şubat-Mart

7 Ocak-Şubat-Mart

8 Türkiye'den Haberler KISA KISA Türkiye Enerji Vakfı (TENVA) Türkiye de Toryum: Enerji, Ekonomi ve Siyasette Fırsatlar başlıklı bir rapor yayınladı. Toryum rezervi bakımından dünyada ikinci sırada yer alan ülkemizin milli toryum teknolojisine sahip olması halinde çok önemli fırsatlar yakalayacağı belirtilen raporda Milli bir toryum teknolojisine sahip olunması sayesinde Türkiye, yakın gelecekte gerçek bir uluslararası enerji merkezine ve teknoloji ihraç ülkesine dönüşebilir denildi. TENVA nın raporuna göre, Türkiye, toryum reaktörleri sayesinde, elektrik üretiminde dışa bağımlılıktan kurtulabilecek, daha gü- sunacağı belirtildi. venli, temiz, ucuz elektrik üretme imkânına kavuşacak ve böylece yüksek enerji ithalatı faturasını azaltabilecek. Ankara merkezli ve resmi dili Türkçe olan bir Uluslararası Toryum Ajansı nın kurulmasına öncülük edilebilecek. Toryum teknolojisinin ticarileşmesiyle yüksek teknolojili ürün ve hizmet ihracından kazanç elde edilebilecek. Toryum reaktörlerinin devreye girmesiyle daha çevreci bir elektrik üretim altyapısına sahip olunabilecek ve böylece fosil kaynak kullanımı azaltılabilecek. Ne yapmalı? Türkiye nin toryum stratejisi geliştirmesi için önerilere de yer verilen raporda, idari, beşeri ve fiziki alanlarda toryum kabiliyetlerinin geliştirilmesi gerektiği vurgulanarak Türkiye Toryum Enstitüsü nün kurulması ve toryum varlıklarının tam ve kesin bir şekilde raporlanması gerektiği belirtildi. Raporda ULUSLARARASI ENERJİ HAMMADDELERİ ve ENERJİ ZİRVE & SERGİSİ INTERNATIONAL ENERGY RAW MATERIALS and ENERGY CONFEX Yoğun talep üzerine, Özetlerin Teslim Tarihi uzatılmıştır. Enerjide büyük fırsat: Toryum Türkiye Enerji Vakfının toryumla ilgili hazırladığı raporda, milli toryum teknolojisine sahip olunmasının Türkiye ye 4 büyük fırsat 30 Nisan ayrıca, Ar-Ge projelerini yürütecek insan gücünün yetiştirilmesi ve Türkiye nin toryum stratejisinin barışçıl bir nükleer Ar-Ge faaliyeti olarak mevcut nükleer stratejiye entegre edilmesi gereği de ifade edildi. Raporda Türkiye nin Toryum rezervlerine ilişkin olarak da şu bilgilere yer verildi: Türkiye deki rezervlerin tam ve kesin miktarının belirlenmesi için henüz yeterince çalışma yapılmamıştır. MTA ya göre Türkiye deki kanıtlanmış toryum rezervi tondur. OECD ve UAEA ya göre ise Türkiye deki toryum rezervi asgari ton olup Türkiye, Hindistan dan sonra ikinci büyük toryum rezervine sahiptir. Türkiye deki rezervler, Eskişehir-Sivrihisar, Isparta-Aksu ve Malatya-Hekimhan bölgelerinde yoğunlaşmaktadır. (Kaynak: AA) EKİM 2015 OCTOBER ISTANBUL HILTON CONVENTION CENTER XVIII. Uluslararası Kömür Hazırlama Kongresi Rusya da yapılacak 1950 yılından beri üç-dört yılda bir gerçekleştirilen Uluslararası Kömür Hazırlama Kongreleri nin 18. si olan XVIII.ICPC, 28 Haziran 01-Temmuz tarihleri arasında Rusya nın St.Petersburg kentinde gerçekleştirilecek. Uluslararası Organizasyon Komitesi ve Rusya Federasyonu Enerji Bakanlığı tarafından düzenlenen ve dört gün sürecek Kongrede kömür hazırlamada karşılaşılan probemler, gelişmeler ve yeniliklerin tartışılacağı teknik oturumların yanısıra kömür hazırlama makine-teçhizat ve kimyasallarının tanıtılacağı bir sergi de yer alacak da SSCB nde yapılan VIII. ICPC şimdiki Ukrayna nın Donetsk şehrinde gerçekleştirildiği için, XVIII.ICPC Rusya Federasyonu nda yapılacak ilk kongre olarak kabul ediliyor. Kongre nin yapılacağı St.Petersburg, sarayları, katedralleri, köprüleri, heykelleri, parkları, bahçeleri, anıtları ve meydanları ile dünyanın en güzel şehirlerinden birisi olarak kabul ediliyor. Bilindiği üzere XVII.ICPC 1-6 Ekim 2013 tarihinde Türkiye de ilk defa yapılmış ve İstanbul Grand Cevahir Hotel ve Kongre Merkezi ndeki gerçekleşti. Kongreye dünyanın 25 ülkesinden 525 delege katılmış ve kongrede 120 bildiri sunulmuştu. Kongrede ayrıca kömür hazırlama ve teçhizatlarının tanıtıldığı bir fuar da yer almıştı. Kongreye bildiri özeti yollamak için son tarih: 10 Mayıs 2015 Kabul edilen bildirilerin tam metninin son gönderilme tarihi: 15 Kasım 2015 Kongrenin adresi: icpc-2016@icpc-2016.com İsmet Kasapoğlu onurlandırıldı Ülkemiz madencilik camiasının en önemli duayenlerinden, İsmet Kasapoğlu onuruna bir yemek düzenlendi. Kasapoğlu nun 19 yıl başkanlığını yaptığı Türkiye Madenciler Derneği (TMD) tarafından düzenlenen geceye, TMD Yönetim Kurulu Başkanı Atılgan Sökmen, Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı Başkanı Prof. Dr. Güven Önal, Eski Milli Savunma Bakanlarından Zeki Yavuztürk, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Nevzat Kavaklı, Koza Altın Genel Müdürü İsmet Sivrioğlu gibi isimlerin de aralarında bulunduğu pek çok davetli katıldı. Gecede konuşan TMD Genel Başkanı Atılgan Sökmen, derneğin sektörün en eski kuruluşu olduğuna dikkat çekerek İsmet Kasapoğlu nun da sektörün gelişmesine büyük katkılar sunduğunu dile getirdi. İsmet Kasapoğlu ise yaptığı konuşmada ülke ekonomisi için büyük öneme sahip madencilik sektörüne hizmet vermiş olmaktan gurur duyduğunu söyledi. 16 Ocak-Şubat-Mart 2015 Ocak-Şubat-Mart

9 Tarihin İlk Maden Ruhsatı Niğde de Niğde nin Ulukışla İlçesi ne bağlı Maden Köyü nde, Geç Hitit Dönemi ne ait olan ve dünyada bilinen ilk maden ruhsatı olduğu belirtilen yazıt, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından tescillenip koruma altına alındı. Bolkar Dağları nda bir kaya üzerinde yer alan ve yaklaşık 3 bin yıllık olduğu belirtilen yazıt 1973 yılında arkeolog Mustafa Kalaç tarafından bulunmuş ve içeriği kısmen okunarak bir çeşit maden ruhsatı olduğu tespit edilmişti yılı sonunda Niğde Valisinin girişimleriyle Kültür ve Turizm Bakanlığı uzmanlarınca tescillenip koruma altına alındı. Yaklaşık 3 bin yıllık olduğu tahmin edilen yazıt, çalışma sonucunda mumyalama tekniğiyle kopyalanarak Niğde Müzesi nde sergilenecek. Orijinali ise koruma altına alınarak bulunduğu yerde sergilenecek. Hitit dilinde yazılmış yazıtın günümüze ulaşabilen ve okunup tercüme edilmiş kısmı şöyle (Okunamayan kısımlar (?) ile gösterilmiştir): TMMOB 3. jeotermal Kongresi Ankara da yapılacak Ben Tarhunazi, Prens Tarhuwartanun oğlu, Kral Warpalawanın kahramanı, vazal hizmetkarıyım Ve beyim Kral Warpalawaya iyi hizmet ettim Ve o bana tanrı Muti Dağını verdi Tanrı Tarhu ve Kubaba beni zaten (önceden) (?) diler Ve onları (?) ettim Ve beyim Kral Warpalawayı iyi şekilde yükselttim Fakat o bana süratli (?) katırlar verdi (?) Ve Tarhunazi bu tanrılara her yıl kurban eder Ve ona Muti Dağı tanrıları iyi gelirler Bu yazıyı kim kazırsa silerse parçalarsa Bu kimseyi fırtına tanrısı ve tanrılar sürsünler Ve ay tanrısı onu yakalasın Ve tanrı Nikaruha onu yesin Tanrı Kupapa onu (?)sin SATILIK KÖMÜR İŞLETMESİ BUGÜN DEVİR, YARIN ÜRETİM İLETİŞİM Balıkesir-Dursunbey Tel: TMMOB 3. Jeotermal Kongresi ve Sergisi Ekim 2015 tarihlerinde Ankara Bilkent Otel`de gerçekleştirilecek. İlki 2007, ikincisi 2009 yıllarında yapılan TMMOB Jeotermal Kongresi ve Sergisi, Türkiye Jeotermal sektörünün en önemli etkinliği olarak sahip olduğu üstün bilimsel ve teknik niteliği ile jeotermal sektörünün tüm paydaşlarını bir araya getiriyor. Jeotermal kaynakların aranmasından nihai kullanımına kadar olan tüm süreçleri kapsayan Kongrede jeotermal sektöründeki bilimsel ve teknik son gelişmelerin aktarılması, jeotermal kaynakların geliştirilmesinde ve kullanılmasında karşılaşılan sorunların tartışılması, jeotermal gelişim için çözüm önerilerinin üretilmesi ve sektör temsilcilerinin bir araya getirilmesi amaçlanıyor. Uluslararası katılıma da açık olan Kongre süresince, Bilim Kurulu`nca kabul edilen bildiri sunumlarının yanında, poster sunumları ile Dünya`da ve ülkemizde jeotermal enerji konusunda otorite kabul edilen uzmanların çağrılı sunumlarına da yer verilecek. Kongre kapsamında jeotermal bilim ve teknolojisindeki son gelişmelerin ve ürünlerin tanıtılacağı bir sergi de düzenlenecek. Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu İzmir de TMMOB Maden Mühendisleri Odası İzmir Şubesi ve Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü işbirliği ile düzenlenecek olan 9. Uluslararası Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu Mayıs 2015 tarihlerinde İzmir de MINEX 2015 Fuarı ile birlikte gerçekleştirilecek. Sempozyum hakkında ayrıntılı bilgi için: indmintr@deu.edu.tr Turkey Stone Antalya Fuarı kapılarını açıyor Dünya'nın en büyük mermer ve doğal taş ihracatçılarından biri olan Türkiye'de sektörün ulusal ve uluslararası oyuncularını buluşturacak yeni fuar, Turkey Stone Antalya Mermer ve Doğaltaş Ürünleri Fuarı Mayıs tarihlerinde Antalya'da yapılacak yılları arasında mermer ve doğaltaş ihracatını yüzde 211 lik artış ile ve 2.7 milyon tondan 8.4 milyon tona çıkaran ve alanında dünyanın en önemli bir kaç ülkesinden biri olan Türkiye'de sektörün ulusal ve uluslararası oyuncularını buluşturacak bir fuar daha Antalya'da kapılarını açmaya hazırlanıyor Mayıs tarihlerinde Antalya Fuar Merkezi'nde yapılacak olan Turkey Stone Antalya Mermer ve Doğaltaş Ürünleri Fuarı Pyramids Fuarcılık'ın organizasyonu ve Antalya Büyükşehir Belediyesi, İstanbul Maden İhracatçılar Birliği, Antalya Ticaret ve Sanayi Odası, Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği, İstanbul Doğal Taş Dernekleri Federasyonu, Marmara Mermerciler ve Madenciler İş Adamları Derneği ve ANFAŞ'ın destekleriyle gerçekleştirilecek. AGÜB yönetiminde nöbet değişimi Agrega Üreticileri Birliği Derneği'nin (AGÜB) 13. Olağan Genel Kurul Toplantısı 28 Mart 2015 tarihinde derneğin İstanbul daki merkezinde yapıldı. Genel Kurulda yapılan seçim sonucunda Beşir Kemal Ustaoğlu Dernek Başkanlığı görevini Barbaros Onulay'dan devir aldı. Derneğin yeni Yönetim Kurulunda Ustaoğlu'nun birlikte çalışacağı isimler ise şöyle: G. Şevket Koruç (Başkan Yardımcısı), Mesut Uzal, Cüneyt Ertuğrul, Cem Sürek, Barbaros Onulay, Melih Çelikkol, Kağan Eren ve Barış Karahüseyin. Yeni Başkan Ustaoğlu, Genel Kurulda yaptığı konuşmada agrega sektörünün yıllık 454 milyon ton üretim, 25 binden fazla istihdam ve 3.5 milyar liralık büyüklüğü ile ülkemizin en önemli madencilik faaliyetlerinden birisi olduğunu ifade ederek İnşaat sektörü ekonominin lokomotifi, Agrega madenciliği de bu lokomotifin motorudur" şeklinde konuştu. Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı ve Sektörmaden Dergisi olarak Agrega Üreticileri Birliği Derneği'nin yeni yönetimine çalışmalarında başarılar diliyoruz. 18 Ocak-Şubat-Mart 2015 Ocak-Şubat-Mart

10 Endüstriyel Mineral Haberleri Kısa Kısa Baritte standart 4'e doğru Ocak ayında Abu Dhabi de yapılan Orta Doğu Petrol Sondajı Mineralleri Konferansında delegeler sondaj çamurunda kullanılan barit için halen asgari yoğunluk kabul edilen 4.1 in daha aşağı çekilmesi yönünde görüşlerini dile getirdiler. Halen sadece ABD ve Kanada yoğunluğu 4.1 olan bariti standartlarında kabul ediyor, ancak Arjantin, Peru, Meksika, Ekvador ve Venezuela nın da 4.1 yoğunlukta barit kullandığı bilinmekte. Orta Doğu ülkeleri 4.2 yoğunluktan henüz vazgeçmiş değil, ABD deki uygulamalarda ise 4.2 daha ziyade denizde yapılan sondajlarda tercih ediliyor. Geçmişte M-I Swaco nun 4.2 standartı gevşetilmezse ABD'deki barit rezervlerinin 20 yıllık ömrünün kaldığını açıklamasının ardından, API 2008 yılında 4.1 yoğunlukta bariti standart olarak kabul etmişti. Bugün de benzer gerekçelerle standartın 4'e çekilmesine ihtiyaç olduğu dillendirilmekte. M-I Swaco nun testlerine göre sondaj çamurunda 4.2 yoğunlukta baritle elde edilen performansı 4.1 yoğunlukta baritle elde etmek için sadece % 1,1 ilave barit kullanmak gerekiyor. Imerys in 2014 performansı sektöre moral verdi Dünyanın en büyük ve en çeşitli endüstriyel mineral üreticisi olan Imerys in performansı endüstriyel mineraller piyasasında turnusol testi gibidir. Şirketin 2014 gelirleri 2013'e göre % 3 artışla 4,2 milyar Dolar oldu ki bu da piyasalarda geleneksel pazarlara olan talebin güçlendiği yönünde yorumlanıyor. Imerys performansını sadece hacimsel büyüklüğü ile değil, yaratıcılığa yaptığı yatırımlarla da destekliyor. Bu yıl şirket piyasalara gene pek çok yenilik sunuyor; Plastik atıkları geri kazanılabilir hale getiren mineral katkı (Imerplast), ilaç üretiminde protein elde edilmesi için kullanılan mineral solüsyon (CelPure), yeni kuşak kurşunlu akülere karbon katkısı (CyPbrid), Li-ion pillerin elektrodları için saf sentetik grafit, otomotiv plastik aksamı için yüksek saflıkta talk, hayvan yemi katkısı olarak yüksek saflıkta diatomit. Dunkin Donuts şekerine ayar çekti ABD de aktivist grup As You Saw un Dunkin Donuts ın pudra şekerini beyazlatmak için kullandığı Titanyum Dioksite karşı başlattığı kampanya sonuç verdi ve firma artık ürünlerinde TiO2 kullanmadığını açıkladı. Her ne kadar TiO2 ağırlıklı olarak boya, plastik ve kağıt sektöründe kullanılmaktaysa da, global üretimin %1 kadarı da gıda ve ecza sektöründe kullanılmakta. TiO2'nin gıdada ağırlıkça %1'i aşmayacak oranda kullanılması ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından zararsız kabul edilmekte. Ancak karşı düşüncede olanlar, bu değerlendirmenin nanoparçacıklar esas alınarak yapılmadığını, nano boyuttaki parçacıkların da değişen özelliklerinden dolayı zararlı olabileceklerini savunuyor. Dunkin Donuts konuyla ilgili yaptığı açıklamada yatırımcılarının önceliğinin şirketin sürdürülebilirliği olduğunu, paydaşlarının hassasiyetlerini anladığını ve yapıcı katkılara açık olduğunu ifade ederek bu konuda örnek bir tavır sergiledi. Türkiye maden yatırımcılarına cazibesini yitirmeye başladı Mart ayında Fraser Enstitüsü 2014 yılı madencilik araştırmasını yayınladı. Bu yıl Dünyanın dört bir tarafında madenci veya madenle ilgili konularda iştigal eden 4,200 firmaya anket yollandı ve 122 ülke ve eyaletin madencilik sektörü değerlendirildi. Çalışma jeolojik veri tabanı, terörizm, kanunlar, rüşvet gibi pek çok parametre hakkında her ülkenin reytingini hesaplamakta. Bunlar içinde en önemlisi Yatırım Cazibesi Endeksi kabul edilmekte. Türkiye bu sıralamada 2013 yılında 112 ülke arasında 29 uncu iken, 2014 yılında 122 ülke arasında 78 inci konuma geriledi. Rating sıralamasına bakınca bizimki kadar büyük düşüş yaşayan bir kaç ülke daha olduğu gözüküyor; Kenya, Etopya, Madagaskar, Eritre. Bu sonuç pek çoğumuz için malumun ilanı sayılır. Bu sıralarda Afrika ya açılmaya özenen yatırımcıların listenin son sıralarına göz atmasında çok fayda var. ( ) Esan'da Genel Müdür Serpil Demirel Ülkemizin endüstriyel mineraller sektöründe faaliyet gösteren önemli madencilik kuruluşlarından biri olan Esan Eczacıbaşı Endüstriyel Hammaddeler Sanayi ve Ticaret A.Ş. nin Genel Müdürlüğüne Serpil Demirel getirildi. ODTÜ Metalurji Mühendisliği bölümü mezunu olan Demirel bu göreve getirilmeden önce yine Esan da Pazarlama ve Satış Direktörü ve Genel Müdür Yardımcısı olarak görev almıştı. Sektörmaden Dergisi olarak Serpil Demirel i yeni görevinden dolayı kutluyor, ülkemiz madenciliğine katkı sunacak çalışmalarında başarılar diliyoruz. Toprakta kükürt eksikliği tarımsal minerallerde yeni fırsatlar doğuruyor EuroChem den edinilen bilgilere göre hayvan gübresi, tekli süper fosfat ve kömür kullanımının azalması, bacalardan atılan kükürtün filtre edilmesi gibi etkenlerden dolayı topraklarda kükürt eksikliği görülmeye başlandı. Bu gelişme Tata Chemicals, HJ Baker, Sirius gibi firmaların da dikkatinden kaçmadı. HJ Baker 4 kükürte 1 bentonit oranında hazırlanan kapsül şeklindeki gübresini bu yıl piyasaya sürdü. EuroChem kükürt eksikliğinin en çok görüldüğü Karadeniz sahillerindeki ülkelerde 20:20:13,5 oranlarında azot: fosfat : kükürt içeren bir gübre sunmakta. Sirius un kükürt takviyesi daha mineral bazlı: polihalit. Bir çeşit potasyum, kalsiyum, magnezyum sülfatı olan bu tuz bugüne kadar sadece Israel Chemicals Ltd. tarafından üretilmekteydi. Bu şirket ton olan yıllık kapasitesini e çıkaracağını ilan etti. Sirius ise İngiltere, Yorkshire daki tuz madeninden yılda 6,5 milyon ton polihalit üretmek için izin bekliyor. Sirius un ürünü %14 potasyum oksit, %19 kükürt, %6 magnezyum oksit ve %17 kalsiyum oksit içeren, %90 saf polihalit. Düşen petrol fiyatı kaya gazı aramalarını da frenledi Baker Hughes tarafından yayınlanan son verilere göre ABD de yıllık 895 olan yatay sondaj sayısı 2010 dan beri en düşük seviyeyi işaret ediyor. Daha çok kaya gazı çalışmaları ile ilintili görülen bu veri yıllarındaki iyimser ortamda 1,930 ile zirve yapmıştı. Bu gelişme sondajda kullanılan silis kumu, proppan boksit, bentonite, barit, kalsit gibi pek çok endüstriyel mineral üreticisi tarafından yakından takip edilmekte. 20 Ocak-Şubat-Mart 2015 Ocak-Şubat-Mart

11 Dünyadan Haberler Kısa Kısa Hindistan madenlerini açık arttırmaya çıkarıyor Çin kömürde işçi ölümlerini azaltıyor Çin, kömür madenlerinde yaşanan can kayıplarında rekor seviyede bir düşüş olduğunu açıkladı. Açıklamaya göre, geçen yıl ülkedeki kömür madenlerinde yalnızca 931 can kaybı yaşandı. Bu 7 binden fazla işçinin hayatını kaybettiği 2002 yılına göre yüzde 87'lik bir azalmaya işerat ediyor. Açıklamaya kuşkuyla yaklaşan kimi uzmanlar, ülkede pek çok kaza ve can kaybının istatistiklere yansımadığı ve gerçek rakamın çok daha yüksek olduğu yolundaki iddiaları dile getirse de, Çin son yıllarda iş güvenliği konusunda çok sıkı tedbirler aldı ve bu çerçevede birlerce küçük ölçekli ve düşük iş güvenliği standardına sahip kömür madeni kapandı. Robotlar geliyor Bununla yetinmeyen Çinliler önümüzdeki yıllarda madenlerdeki can kayıplarını daha da aşağıya çekecek uygulamaların hazırlıklarını yapıyor. Çin Ulusal İş Güvenliği Kurumu Başkanı Yang Dongliang uzun vadedeki hedeflerinin kömür madenlerinde otomasyon ve robot kullanımının esas hale gelmesi olduğunu söylüyor. Hali hazırda ülkenin büyük kömür üreticileri robotik ekipman teknolojilerinin kullanımı konusunda hayli yol almış durumda. Fakat, kömür üretiminde önemli yer tutan orta ve küçük ölçekli işletmelerde üretimin yükü hala işçilerin sırtında. Dahası, bu işletmeler çoğunlukla kar maksimizasyonunu iş güvenliği önlemlerine tercih ediyorlar. Dünyanın en büyük kömür üreticisi olan Çin'de kömür madenlerinde çalışan işçi ayısının 5.8 milyon olduğu tahmin ediliyor. Hindistan maden kaynaklarını açık arttırmaya çıkarıyor. Hindistan Hükümeti ülkenin demir cevheri, manganez ve boksit gibi maden kaynaklarının işletme haklarını açık arttırmaya çıkarmaya hazırlanıyor. Mevcut imtiyaz uygulamalarının keyfiliğe, yolsuzluklara ve verimsizliğe yol açtığını düşünen Hükümet bu soruna çözüm getirecek bir hukuki çerçeve üzerinde çalışıyor. Tasarlanan yeni düzenlemeye muhalefet eden Hindistan madencilik sektörü ise bu planın sektörün ölüm fermanı olduğunu savunuyor. Hükümet yetkilileri, hazırlanan düzenlemenin yasalaşmasıyla ülkenin maden kaynaklarının Rio Tinto, BHP Biliton gibi büyük uluslararası maden şirketlerine açılacağını, yapılacak yatırımlar sayesinde de ülke madenciliğinin büyük bir atılım yapacağını savunuyor. Mevcut uygulamada, ülkedeki maden kaynakları ya kamu teşebbüsleri tarafından işletiliyor, ya da merkezi ve yerel hükümetlerin ihtiyari olarak imtiyaz verdiği özel şirketlerce. Bu plana karşı çıkan Hindistan Maden Üreticileri Birliği (FIMI) hükümetin bu planı hazırlarken bu işlerin Dünyanın geri kalanında nasıl yürüdüğünden haberdar olmadığını iddia ediyor. FIMI plana karşı çıkma gerekçesini şöyle özetliyor: Planlanan düzenlemeni yasalaşması halinde ihalelerde en fazla parayı veren imtiyazlara sahip olacak. Yatırımcılar sadece yüksek tenörlü ve büyük kar getirecek madenlerle ilgilenecek, bu da, düşük tenörlü madenlerin etkin bir şekilde ekonomiye kazandırılmasına sekte vuracak. Suudi Arabistan Madencilik Şirketi (Ma aden) ile Alcoa'nın ortak girişimi olan Ma aden Aluminium, Ras Al Khair'de bulunan alüminyum üretim kompleksindeki rafineride alumina üretimine Aralık 2014'te başladı. Al Ba itha'daki boksit madeni, ile Ras Al Khair'de bulunan alüminyum izabe ve haddeleme tesisi ve alumina rafinerisini kapsayan entegre alüminyum tedarik zinciri geliştirme projesi için 10.8 milyar dolar yatırım yapılmıştı. Ras al Khair'de ilk alumina üretildi Yıllık 4 milyon ton boksit üretim kapasitesine sahip olan Al Ba itha madeninde çıkarılan cevher demiryolu ile Ras Al Khair alumina rafinerisine taşınıyor. Ras Al Khair aluminyum tesisinde ilk sıcak metal üretimi 2012 Aralık ayında gerçekleşmişti. Tesiste, o zamandan bu yana ithal alumina kullanılıyordu ve kompleks dahilindeki rafinerinin üretime geçmesi dört gözle bekleniyordu. Tam kapasite çalışmaya başlaması halinde rafineride yıllık 1.8 milyon ton alumina üretilecek ve üretilen alumina aynı kompleks içindeki aluminyum döküm tesisine konveyör ile beslenecek. Bu tesiste de yıllık 740 bin ton alüminyum metal üretilecek. Haddeleme tesisinin yıllık üretim kapasitesi ise yılda 380 bin ton. Ras Al Khair kompleksinin diğer bileşenleri arasında enerji, buhar ve su üretecek bir tesis de bulunuyor. Deniz suyunu arıtan ve enerji üreten tesis MW gücünde ve günlük milyon m 3 küp su üretim kapasitesine sahip. Üretilen enerjinin 1350 MW'ı ve suyun 25,000 m 3 'ü tesiste kullanılırken geri kalan elektrik ve su sivil kullanıma besleniyor. Dünyanın en büyük potas tüketicisi konumundaki Çin gübre olarak kullanılan potasa bu sene daha iyi fiyat verecek gibi görünüyor. Dünyanın en büyük potas üreticisi olan Rus Uralkali ve Amerikalı Canpotex gibi önde gelen diğer üreticiler fiyat artışı talep ederken Çin ise fiyatta indirim için bastırıyor. Puslu hava dağılmıyor Global madencilik piyasalarında bir süredir yasanan ve sektörün üzerine kara bulutlar gibi çöken durgunluk, 2015'in ilk iki ayında da bir düzelme emaresi göstermedi. SNL Metals & Mining tarafından Mart ayında yayınlanan rapora göre yalıtık bazı sektörlerde yaşanan olumlu gelişmelere rağmen, bakır, altın, gümüş, kobalt, molibden, nikel, platin ve çinko gibi kilit sektörlerde büyük Potas üreticisi fiyat artışı bekliyor Her sene Ocak, en geç Şubat aylarında sonuçlanan pazarlıkların bu sene Mart ortasında hala sonuçlanmamış olması sektörde anlaşmanın ne zaman ve hangi fiyattan sağlanacağına yönelik spekülasyonları da beraberinde getiriyor. Çoklarının öngörüsü Çinli ithalatçıların pes edeceği ve pazarlıkların bir fiyat artışı ile sonuçlanacağı yönünde. Kimileri yüzde 10'luk bir yükseliş öngörüyor fakat bu fazla iyimser bir öngörü. Uzmanlar rekor büyüklükteki stokların ve potas üreticilerinin ortak hareket edememesinin Çin'in elini nispeten güçlendirdiğini belirtiyorlar. Anlaşmanın Nisan ortasına hatta Mayıs ayına sarkabileceğini belirten uzmanlar, fiyatın 320$/ton civarında olacağını belirtiyorlar. Geçen yılki fiyat 305 $/ton seviyesinde idi. Ayrıca, bu yıl ticaret hacminin de geçen yıla nazaran yüzde civarında düşmesi bekleniyor. Dünya potas talebi geçen yıl rekor bir seviyeye ulaşarak 62 milyon ton olmuştu. Bunda, Brezilya, Çin ve Kuzey Amerikalı çiftçilerin artan tüketiminin büyük etkisi var. Fakat ekonomilerdeki yavaşlama ile birlikte Çin limanlarındaki potas stokları da hızla artıyor. Çin'in bu yıl 6 milyon ton potas ithal etmesi bekleniyor. Ülkenin limanlarında bekleyen stoklar ise 1.6 milyon ton'a kadar çıkabilir düşüşler yaşanmaya devam etti. Kötü haberler bununla da sınırlı değil. Rapora göre, sektörün bu düşüş trendinin devam edeceğini gösteren işaretler de var. Altın fiyatı 2030'da İkiye katlanacak Altının ounce fiyatının 2030 yılında 2,400 $'a kadar çıkacağı tahmin ediliyor. Bu tahmini dile getiren New Zealand Banking Group (ANZ) yayınladığı raporda bu artışın iki temel sebebe dayanacağını belirtiyor: Asya ülkelerinde yaşanan ekonomik liberalizasyon ve halkın zenginleşmesi. Özellikle Çin ve Hindistan'da geliri artan insanlarır ziynet eşyasına iştahları daha da kabaracak, böylelikle altına olan talep artacak ve fiyatlar ikiye katlanacak. East to El Dorado: Asya ve Altının Geleceği başlıklı rapora göre Asya'da değerli madenlere olan tüketici ve yatırımcı talebi önümüzdeki 15 yıl içinde tona kadar çıkabilir. Raporu hazırlayan Yeni Zelanda Bankası söz konusu Asya ülkelerini "A10" olarak adlandırmış: Çin, Hindistan, Endonezya, Japonya, Güney Kore, Malezya, Filipinler, Singapur, Tayland ve Vietnam. Bankanın Baş Ekonomisti Warren Hogan, altının bir yatırım aracı olarak önümüzdeki yıllarda daha da önemli bir hale geleceğine vurgu yapıyor. 22 Ocak-Şubat-Mart 2015 Ocak-Şubat-Mart

12 Makale Haber Sektörün sorunlar Maden aramacılığı aslında ciddi miktarda bir risk sermayesi harcanmasını gerektirmektedir. Kimse ciddi miktarlarlarda risk sermayesi harcamadan madencilikte başarıyı yakalayamaz. İstatistiki veriler ülkemizde maden aramalarına harcanan risk sermayesinin çok düşük olduğunu göstermektedir. Orman bedelleri madenciliği imkânsız hale getiriyor Ülkemizde 1 hektar alan için Orman İdaresine ödenen bedel karşılığında, aynı bölgede orman olmayan özel mülkiyete tabi olan alanda 1 hektarlık alan satın alınabilmektedir. 20 yıllık bir orman izni süresince aynı alanı 20 kez satın alacak para ödenmektedir. Madenler ancak bulundukları yerde işletilebileceği için madencini daha ucuz olan özel mülkiyette çalışması imkânı olmadığı için ya madencilik yapmaktan vazgeçmekte ya da eğer mümkün ise cevherin zengin kısmını işleyip daha az tenörlü olan cevheri pasa olarak ayırmakta ve işlememektedir. Bu durum yer altı kaynaklarımızın heba edilmesi anlamına gelmekte ve ülkeye büyük zararlar vermektedir. Dünyanın en önemli madencilik ülkelerinden biri olan Kanada da ise durum tamamen farklıdır. Kanada nın Ontario Bölgesinde yapılan gezi sırasında edindiğimiz bilgilere göre, ülkenin en büyük gelir kaynağı olan madencilik ve orman sanayinin çok akılcı bir yönetim ile birbirine zarar vermeden gelişmesini sağladığı net olarak görülmüştür. Orman İdaresi maden aramacılığını teşvik etmek için, arama ruhsat döneminde madenciden hiçbir ücret talep etmemektedir. İşte bu nedenle Kanada dünyada en çok arama ve sondaj yapılan ülkelerinden birisidir. İşletme ruhsat döneminde ise, kesilen ağaç için talep Ümit AKDUR Madencilik Sektörü Başkanlar Konseyi Birliği Yönetim Kurulu Başkanı SEKTÖR GENELGE VE ORMAN İZİN BEDELLERİ KONUSUNDA ÇÖZÜM ARAYIŞINDA edilen bedel ise son derece makuldür. 1m 3 ağaç için sadece 8 Kanada Doları bedel alınmakta ve ağaç, maden şirketinin malı olmaktadır. Bizde ise kesilen ağaç Orman İdaresi nin malı olmaktadır. Yine işletme ruhsat döneminde Orman İdaresi hektar başına sadece 4 Kanada Doları bedel talep etmektedir. Orman İşletmesinin almakta olduğu bedelleri yeniden gözden geçirerek ülke yararına olan hale getireceğine olan inancımız sürmektedir. Maden aramacılığı teşvik edilmeli Maden aramacılığı madenciliğin en riskli kısmını oluşturmaktadır. Maden bulmadan madencilik yapamayacağınıza göre madenciliği geliştirmek için maden aramacılığının ciddi bir şekil- de teşvik edilmesi gerekmektedir. Maden aramacılığı aslında ciddi miktarda bir risk sermayesi harcanmasını gerektirmektedir. Kimse ciddi miktarlarlarda risk sermayesi harcamadan madencilikte başarıyı yakalayamaz. İstatistiki veriler ülkemizde maden aramalarına harcanan risk sermayesinin çok düşük olduğunu göstermektedir. Dünyada son 10 yılda demir dışı metal aramalarına harcanan risk sermayesi yaklaşık 124 milyar dolardır. Bir başka ifade ile dünyada demir dışı metal aramalarına yılda yaklaşık 12,4 milyar dolar harcanmaktadır. Ülkemizde ise ne yazık ki demir dışı metal aramalarına harcanan risk sermayesi yılda milyon dolar seviyesindedir. Dünya demir dışı metal aramalarındaki payımız binde 6-8 arasında değişmektedir. Enerji ve metal madenciliğinde yaşanan sorunun temelinde maden arama projelerine yeterli kaynağın (risk sermayesinin) bulunamaması yatmaktadır. Enerji ve metal madeni aramalarında yatırımcı, arama döneminde yıl hiç para kazanmadan, sürekli para harcayarak arama projelerini yürütmek zorundadır. Bu nedenle gelişmiş madencilik ülkeleri madencilikte en riskli dönem olan, maden aramalarını teşvik etmek için yüksek orman veya arazi izin bedelleri veya yüksek ruhsat bedelleri yerine düşük bedeller alarak maden aramacılığını teşvik etmektedirler. Biz ise madenciliği daha arama safhasında ağır bedeller ödemek durumunda bırakarak zorlaştırmakta ve sanayimizin ihtiyacı olan mineral ve metalleri kendi kaynaklarımızdan üretme yerine, her sene milyarlarca dolar ödeyerek ithal etmeye devam etmekteyiz. Arama için gereken kaynak izin bedellerine gidiyor Özellikle metal madenciliğinde yüzlerce arama ruhsatında yapılan maden arama harcamalarının %99 u yeterli rezerv bulunamadığı için geri dönüşü olmamaktadır. Yüzlerce maden arama ruhsatından bir veya iki tanesi belki madene dönüşebilmektedir. Yüzlerce arama ruhsatı için bakanlıklara izin adı altında ödenen bedeller aslında madencinin aramalara harcayacağı risk sermayesinin devlet eliyle önemli ölçüde erimesine neden olmaktadır. Maden arama dönemi madencinin yerin derinliklerinde ne olduğunu bilmediği bir yerde para harcadığı dönemdir. Yeni bir maden keşfedip onu üretime geçirmeden yüksek ruhsat bedelleri veya izin bedelleri almanın madenciliğin gelişmesine ne kadar zarar verdiğini görmemiz gerekir. Yüksek izin bedelleri, vergiler ve metal fiyatlarındaki ciddi düşüşler madencin işletilebilir minimum tenör değerini doğrudan etkilemektedir. Aşırı vergi yükü ve izin bedelleri maden yatağının fakir kısımlarının ekonomiye kazandırılmasını imkânını ortadan kaldırmakta ve daha zengin kısımlarının değerlendirilmesine neden olmaktadır. Örneğin daha düşük işletme maliyetlerinde, 1 tonda 1 gram altın olan kayalar ekonomik olarak işletilebilirken; yüksek vergiler, yüksek izin bedelleri veya ciddi fiyat düşüşleri neticesinde tonunda 1 gram altın olan kayalar yerine; tonunda 1,5-2 gram veya daha yüksek değerde altın içeren kayaların ekonomik olarak işletilmesi mümkün olabilmektedir. Çeşitli Bakanlıkların uygulamakta oldukları yüksek izin bedelleri ve vergi politikaları ekonomik olarak işletilebilecek olan kaynaklarımızın ekonomiye kazandırılması yerine heba olmasına neden olmaktadır. Başbakanlık genelgesi 2012 yılında yürürlüğe giren Başbakanlık Genelgesi nedeniyle ülkemizde yerleşmiş olan yabancı sermayeli şirketlerden 7 tanesi maalesef orman izinlerini ve maden ruhsatlarını alamadıkları için ülkemizdeki faaliyetlerine son vererek madenciliğin daha iyi şartlarda yapılacağını düşündükleri ülkelere yönelmişlerdir. Bu durumun devamı halinde ülkemizde yabancı sermayeli arama ve işletme firmalarının faaliyetlerine devam etme imkânı zor görünmektedir. Dünyada mineral ve metal fiyatlarının düşüşe geçtiği, maliyetlerin önemli ölçüde arttığı bir ortamda; ruhsat ve orman izin bedellerinin ve devlet haklarının ciddi oranda arttırılmasının yeni yatırım ve üretim projeleri için ne kadar büyük bir olumsuz etki yaratacağı madencilikte sürdürülebilirliği ortadan kaldıracağını sektör dışındaki karar vericiler bilmiyor olabilirler. Ancak sektördeki karar vericiler bu konuda daha dirayetli olup bu tür kararların ülkemizi için ne kadar vahim sonuçlar doğuracağını anlatabilmenin bir yolunu bulabilmelidir. 24 Ocak-Şubat-Mart 2015 Ocak-Şubat-Mart

13 Teknolojinin Nimetleri Isıya dayanıklı, cırcırlı kafa bantlı baret MPS Centurion S22 serisi yüksek ısıya ve darbeye dayanıklı baretlerini cırcırlı kafa bandı ile donattı. Yeni cırcırlı kafa bantları tek elle ve kolayca ayarlanabilmesinin yanı sıra son derece hafif ve esnek. Bu kafa bantlarının birlikte kullanılabileceği mevcut S22 serisi darbeye dayanıklı sert baretler aynı zamanda 500 santigrat dereceye kadar radyan sıcaklığa da dayanabiliyor. Yani, termik santraller, döküm tesisleri veya kimya fabrikaları gibi yerler için ideal. MPC Centurion, baretlerin yanı sıra maskeler boyun koruyucular gibi pek çok başka aksesuar da üretiyor. GPS teknolojisi açık alanlarda konum belirleme ve takip konusunda çok başarılı sonuçlar verse de kapalı alanlarda ne yazık ki pek işe yaramıyor. Personel, araç ve malzeme takip sistemleri üreten iknaia bu soruna bir çözüm bulmak amacıyla bir kapalı alan konum belirleme sistemi (IPS-Indoor Positioning System) geliştirdi. Bluetooth kablosuz iletişim teknolojisinden yararlanılan bu sistemle, kapalı alanlarda ve hatta yer altındaki personel, araç, ekipman ve malzemenin konum tespiti ve takibi yapılabiliyor. Sistem, telsiz veya telefon, tablet gibi diğer Bluetooth cihazları üzerinden çalışıyor. Personelin üzerinde taşıdığı veya araçlarda bulunan Konveyörlerde malzeme kaçağına son Yeraltında personel ve araç takibi Konveyörlerde en sık karşılaşılan sorunlardan biri taşınan malzemenin bant üzerinden dökülmesidir. Standart konveyör etek sistemlerinde bant hareketinin yarattığı sürtünme eteğin bantla birleştiği yerlerde aşınmaya ve malzeme kaçağına neden olduğu için, işçilerin sık sık makineyi durdurup eteği her seferinde elle tekrar ayarlamaları gerekiyor. Bu yapılmadığı takdirde kaçak malzeme rulmanların ve diğer makine parçaların içine kaçarak önemli zararlara yol açabiliyor, makinenin atıl kalması da cabası. Martin Mühendislik tarafından geliştirilen kendinden ayarlı etek bu soruna kalıcı bir çözüm getiriyor. Konveyör bantın kenarına monte edilen etek boşluk bırakmayacak ve kaçağa izin vermeyecek şekilde kendi kendini ayarlıyor ve bantta akan malzemenin hacmi ve boyutu ne olursa olsun kaçağa izin vermiyor. Bu sistemde, eteğin üst kısmına monte edilen sıkıştırma plakasına bağlı bir baskı kolu kullanılmış. Etek alttan aşınsa da üstten gelen baskı ile sızdırmazlık korunmuş oluyor. Bu kendinden ayarlı eteğin montajı için bantın kenarında 33 mm'lik bir boş alan bulunması yeterli, kenarlarında oluklar olan bantlar ise ideal. Kendinden ayarlı etek 30 metreye kadar eksiz parçalar halinde tedarik edilebiliyor. Bluetooth cihazları ayrı ayrı kimliklendirilerek sisteme bağlanıyor. Böylelikle her bir cihazın, dolayısıyla da personel veya aracın konumu hakkında anlık olarak bilgi akışı sağlanıyor. Sahadaki belli noktalara yerleştirilen Bluetooth dedektörleri her bir cihazdan aldığı sinyalleri merkez sunucuya gönderiyor ve sunucu da bu cihazların konumlarını hesaplayıp gerçek zamanlı olarak web yönetim konsoluna gönderiyor. Sistem bir kez kurulduktan sonra istenildiği kadar bluetooth cihazı sisteme tanıtılarak entegre edilebiliyor. IPS hakkında ayrıntılı bilgi için: Boyu küçük işlevi büyük TEI Rock Drills tarafından üretilen TE160 hidrolik drifter kaya matkabı, dev bir delme gücünü nispeten minik bir ambalajda sunuyor. Brokk 100 veya Brokk 160 taşıyıcı üzerine monte edilebilen bu yeni delme sistemi maden veya tünel gibi dar alanlarda kullanım için üretilmiş. Bu Brokk/TEI bileşimi büyük ve hantal makinelerin kullanımının yol açtığı yorgunluk ve yıpranmayı ortadan kaldırıyor, delme işlenminde hataları en aza indiriyor ve operatörün delme alanından bir Flotasyon köpüğü ölçüm cihazı Fluid Components International tarafından piyasaya sunulan ST50 ve ST100 hava/gaz akış ölçer flotasyonda köpük üretiminin kontrolü için kesin ölçüm imkanı sağlıyor. ST50 ve ST100 köpük ölçüm cihazları, sahip oldukları termal dispersiyon akış sensörleri ve dayanıklı gövdeleri ile kirli endüstriyel alanlarda kullanım için biçilmiş kaftan. Özel olarak basınçlı hava ve nitrojen kütle akış uygulamaları için tasarlanmış ST50 iki standard kalibrasyonla geliyor ama isteğe göre kalibrasyon da mümkün. Cihazın tamamı paslanmaz çelikten gövdesi ve Hastelloy-C uçları boru içindeki yıpratıcı ortama karşı yüksek koruma ve uzun ömür sağlıyor. ST100 ise yüksek otomasyonlu madencilik uygulamalarında kütle akış kontrolü için ideal. Cihazın veri iletimi ise 4-20 ma analog, frekans/atım sistemi veya HART, Foundation Fieldbus, Profibus PA ya da Modbus RS485 gibi onaylı dijital veriyolu iletişimi ile sağlanıyor. Ayrıca, ST100'de bulunan aydınlatmalı grafik LCD gösterge paneli sayesinde prosese ilişkin ölçümler ile alarm durumu ve servis diagnostikleri ile ilgili veriler anlık olarak izlenebiliyor. ST100'de 5 ayrı kalibrasyon yapılıp kaydedilebiliyor. mesafede çalışmasına imkan sağlayarak iş güvenliğine katkıda bulunuyor. Brook 100 ünitesi yalnızca 114 cm boyunda (kolları ve sabitleyici ayakları katlandığında sadece 80 cm) ve 1.8 metre yüksekliğindeki bir alanda rahatlıkla çalışabiliyor. Sadece 60 cm boyundaki TE160 ise ailenin en küçüğü. Ama bu boyuna rağmen dakikada 5-6 bin darbe seviyesinde 50 ila 80 Nm enervi üretiyor. Maksimum 135 Nm tork üreten matkap 250 rpm devire kadar çıkabiliyor. Terex'ten modüler yatay elek Terex Maden Hazırlama Sistemleri bugüne kadarki en büyük modüler elek ünitesi olan MHS8203 yatay elek modülünü piyasaya sundu. MHS8203 elek modülünde, El-Jay oval strok hareketli yeni Terex Cedarapids LJ-TSV 8 x 20-ft (1,438 x 6,096-mm) elek bulunuyor. Modülün harmanlama kapak sistemi ve döner savak mekanizması sayesinde tam ürün kontrolü sağlanabiliyor. Elek modülünün diğer özellikleri arasında, ilave bir ağır hizmet I-profil çerçeve ve sağlamlaştırıcı diagonal kiriş de bulunuyor. Elek modülü, merdivenleri ve korkulukları da dahil tamamen galvanizli çelikten mamul. MHS8203 ayrıca taşıma kolaylığı da düşünülerek tasarlanmış ve standard taşıma konteynerine sığabiliyor. Terex in modüler ürün hattı bir dizi statik ve yarı statik 'tak-çalıştır' kırma ve eleme modülünü kapsıyor. Modüler ürünlerin basit tasarımı, hızlı kurulum ve kolay işletim avantajı sağlıyor. Modüller değişik şekillerde bir araya getirilip çalıştırılabiliyor. 26 Ocak-Şubat-Mart 2015 Ocak-Şubat-Mart

14 Haber Marble 2015 fuarı MARBLE 2015 Dünya Liderliğini Hedefliyor "Ege Maden İhracatçıları Birliği nin desteği ile İZFAŞ tarafından düzenlenen 21. Marble Fuarı, dünyanın lider üreticileri ile Türk mermer sektörünü bir araya getirdi. Marble Fuarı 21 yıllık tarihinde bin 500 ün üzerinde katılımcı firma ve 110 bin metrekareyi aşan alanı ile bir rekora imza attı." Türkiye'nin en büyük ihtisas fuarı olan MARBLE Uluslararası Doğaltaş ve Teknolojileri Fuarı, Dünyanın mermer ve doğaltaş sektörünü İzmir de buluşturdu. Farın açılışına Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı adına Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Erdoğan Yüzer de katıldı. İlk kez 1995 yılında 2 bin 600 metrekare alanda 47 firma ile düzenlenen MARBLE Fuarı, bu yıl alan olarak yüzde 168, katılımcı sayısı olarak yüzde 31 ve stant sayısı olarak yüzde 64 oranında büyüdü. İzmir Fuarcılık Hizmetleri A.Ş. (İZ- FAŞ) tarafından düzenlenen Uluslararası Doğaltaş ve Teknolojileri Fuarı nda, 27 ülkeden 373 ü yabancı olmak üzere toplam 1562 katılımcı ürünlerini sergiledi. Toplam 119 bin metrekare alan üzerinde düzenlenen fuarda mermer ve doğaltaş, fabrika makineleri, ocak ve iş makine ve ekipmanları ile sarf malzemeleri yer alıyor. Fuarda, ağırlıkları 10 ile 30 ton arasında değişen işlenmiş, yarı işlenmiş ve ham olmak üzere, toplam ağırlığı 15 bin tonu bulan 784 adet blok sergilendi. Türkiye nin dört bir yanından gelen doğal taşların sergilendiği Marble 2015 Fuarı'nın Uluslararası katılımcıları şu ülkelerden oldu: Almanya, ABD, Avustralya, Belçika, Birleşik Arap Emirlikleri, Çek Cumhuriyeti, Çin, Danimarka, Endonezya, Fransa, Güney Kore, Hindistan, İngiliz Virgin Adaları, İngiltere, İran, İspanya, İtalya, Mauritus, Mısır, Polonya, Romanya, Rusya, San Marino, Suudi Arabistan, Ukrayna ve Yunanistan. Hedef birincilik Fuarı'ın ev sahiplerinden olan Ege Maden İhracatçıları Birliği'nin Başkanı Mevlüt Kaya yaptığı değerlendirmede, son dönem gerçekleştirilen ve dünyanın en büyük fuarları arasında yer alan Verona ve Xiamen fuarları ile karşılaştırıldığında Marble'ın bu yıl en yüksek katılımcı memnuniyet oranını yakaladığını belirtti. Türk mermer sektörünün esasen yaklaşık 25 yıllık çok genç bir sekör olduğunu belirten Kaya bu kısacık sürede çok büyük başarılara imza attıklarını, Türkiye'nin mermer ve doğaltaş alanında dünya piyasalarında parlayan bir yıldız haline geldiğini ifade etti. Bu yıl 21. yaşını kutlayan Marble fuarının alanında dünyanın en önemli üç fuarından biri haline geldiğini vurgulayan Kaya, Biz dünyanın üç fuarından biriyiz. İddia ediyoruz, ikinci ve birinci olacağız. 25 yıllık yol haritamızda 5 milyon dolardan 2,5 milyar dolarlara geldiysek, neden birinci olmayalım? Bu hayal değil, şeklinde konuştu. Mevlüt Kaya fuarların mermer sektörü açısından çok önemli olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi: Mermer dokunarak, görerek ticareti yapılan bir ürün. Mermeri sanal alemde resimlerle kataloglarla satamayız. Ürün çok pahalı olduğu için de büyük miktarda numune göndermek hem maddi hem de lojistik olarak mümkün değil. İşte tam bu noktada fuar kavramı çıkıyor karşımıza. Dünya çapındaki fuarların hacim olarak bu kadar büyük olmasının sebebi de zaten bu. Burada yaklaşık 110 bin metrekarelik fuar alanının net 58 bin metrekaresi tümüyle sergi alanına ayrılmış durumda. Yeni trendler, yeni taşlar, yeni türler çoğaldıkça herkesin her ürününü sergileme ihtiyacı da doğal olarak arttı ve fuarların büyümesi gerekliliği de ortaya çıktı. Fuarlarda uluslararası boyutta alıcı ve satıcılar aynı ortamda bir araya gelebiliyor ve büyük ticari anlaşmalar fuar ortamlarında sonuca bağlanıyor diyerek fuarların sektör açısından önemine de değindi. 28 Ocak-Şubat-Mart 2015

15 Makale Kromda Neler Oluyor? Mehveş Özer, Norecom Ltd. Türkiye Sorumlusu Dünya parça krom piyasasında düşük stok seviyelerine rağmen fiyatlar da düşük seyretmekte ve ilginç bir şekilde, bu düşük fiyatlara rağmen talepte bir canlanma görülmemektedir. İlk defa Türkiye krom satışlarında ciddi bir depresyon adir. Parça fiyatlarının düşmeye devam edeceği dile getirilmektedir. muştur.? KROMDA NELER OLUYOR 2014 yılının son çeyreğinden itibaren, Krom sektöründe hem daha stabil kalmıştır. Paslanmaz çelik krom sektöründe fiyatlar göreceli olarak Çin de hem tedarikçi ülkelerde sektöründe son 50 yıllık tüketim trendinde çok sakin bir seyir izlenmektedir. her yıl ortalama yüzde 6-7 lik bir büyüme, Yüklemeler ve satışlar azalmıştır. Çin de krom tüketiminde istikrarı sağlamıştır. stoklar ton seviyesindedir. Çok Paslanmaz çelik sektörü, ferrokrom üretimine yön verirken, ferrokrom üretimi de küçük tonajlarda yüklemeler yapılmaktadır. krom madenciliğineyön vermektedir. Bu sebeple krom madenciliğinde her zaman Son 2 yılda aşırı ölçüde gerileyen demir umut vardır. Mart ayında yüksek karbonlu Ferrokrom kapasite kullanım oranı fiyatları nedeni ile en zor duruma düşen demir cevheri sektörü iken, buna karşılık Çin de ortalama yüzde 50 seviyesinde ol- Çin Halk Cumhuriyeti nin, Güney Afrika konsantresine olan talebi çok ciddidir ve vazgeçilmez boyuttadır. Ocak 2015 yılında Çin, 532 bin ton G. Afrika menşeili krom cevheri ithal etmiştir. Bir önceki yılın aynı ayına göre bu rakamda yüzde 15 lik bir artış, bir önceki aya göre de yüzde3 lük bir artış gözlenmiştir. Güney Afrika nın, Çin in krom ithalatındaki payı 2013 yılında yüzde 55 iken, bu oran 2014 yılında yüzde e yükselmiştir. Hareket görmeyen dar hacimli ferrokrom pazarında parça kroma talep hiç yok denecek kadar az olmakla birlikte, parça fiyatları yavaş yavaş düşmeye devam etmektedir. Buna karşılık Güney Afrika konsantresine olan talepten dolayı, G. Afrika konsantre fiyatları hem uluslararası pazarlarda hem de spotda Çin limanlarında artmıştır. Çin deki ferrokrom tesislerinin Güney Afrika konsantresine vazgeçilmez bir talepleri oluşmuştur. Güney Afrika nın Çin in krom ithalatında pazar payı yüzde 62 lere çıkarken Türkiye nin payı yüzde 13 lere gerilemiştir. Buna karşılık İran ve Arnavutluk un her birinin payları yüzde 5 in üstüne çıkmış, yüzde 6 lara yaklaşmıştır. Umman da pazar payını koruyarak yüzde 5 lerde kalmıştır. Ummanlı krom ihracatçıları fiyatlarında indirime gitmedikleri için Çinli ithalatçılar bu ülkeden alımlarını durdurdular. Çinliler in teklif ettikleri fiyatlar yüzde parça için 190 usd/dmt CFR Çin, yüzde için 135 usd/dmt CFR Çin şeklindedir. Umman daki büyük üreticiler, parçaya olan talebin azalması ile fiyatların düşmeye devam etmesi durumunda üretimlerini durdurmayı düşündüklerini dile getirmektedirler. Ayrıca Umman da yeni ferrokrom tesislerinin yatırımı gündemdedir ve bu tesislerin 2017 yılının ortalarında devreye girmesi beklenmektedir. Gelecek yeni kapasitenin ton olacağı beklenmektedir. Böyle bir kapasite yatırımı için bu tesislerin 400 bin ton ilave krom cevherine ihtiyacı doğmaktadır. Bu sebeple Ummanlı krom üreticileri üretim yapmak yerine, rezervlerini gelecek kapasiteler için saklamayı tercih etmektedirler. DÜŞÜK FİYATLAR TÜRK ÜRETİCİYİ ZORLUYOR Türk krom konsantresi satışları Güney Afrika konsantre satışları gibi düzgün gitmektedir. İhracatçılar Güney Afrika konsantre satış fiyatlarını artırmaya çalışırken, alıcıları Türk krom konsantresi almaya itebilirler. Ancak bu riske rağmen Çin deki Jiangsu ve Zhejiang bölgesindeki ferrokrom tesisleri Türk krom konsantresi kullanımını tamamen durdurduklarını, maliyetlerini düşürmek amacı ile bu kararı aldıklarını belirtmektedirler. Bu bölgede bazı tesisler Türk konsantresi yerine daha uygun fiyata Madagaskar konsantresi kullandıklarını ifade etmektedirler. Çin tarafından Türkiye den özellikle yüksek rasyolu konsantre talep edilmeye başlanmıştır. Türk üreticiler 2.3/1 min. rasyolu yüzde konsantreyi Çin teslim 260 usd/dmt teklif etmektedirler. Ancak 255 usd/dmt fiyattan alıcı bulabilmektedirler. Büyük üreticiler teklif vermekte çok istekli davranmamaktadırlar. Bazı üreticiler düşen pazar yüzünden üretimlerini iyileştirme planlarını ertelemişlerdir yılından itibaren, İran parçasına artan talebe rağmen, parça pazarındaki durgunluktan dolayı, İran parça fiyatları da yavaş yavaş gerilemektedir. Düşük tenörlü parça krom fiyatları stabil kalırken, yüksek tönörlü parça fiyatları düşen talepten dolayı gerilemektedir. 2.5/1 min rasyolu yüzde Çin teslim İran orijinli parça fiyatı 220 usd/dmt seviyesindedir. İran limanlarında yüksek miktarda stok olması, fiyatların biraz daha düşeceği sinyalini vermektedir. Çin yılbaşısından sonra Çinli ferrokrom üreticileri maalesef beklenen kapasite artışı ile dönmediler. Yüksek karbonlu ferrokrom üretcileri üretim yapmak için fiyatların hala çok düşük olduğunu dile getirmektedirler. TISCO nun yüzde 50 bazlı yüksek karbonlu FeCr alım fiyatında, Mart ayında 50RMB artış yapması, Güney Afrika da konsantre fiyatlarına hafif de olsa yukarı yönde bir destek sağlamıştır. Ferrokrom fiyatındaki az miktardaki artış, stokların hala düşük seviyede olması yine de krom fiyatlarının yükselmesine yol açmamıştır. Ana limanlarda parça krom stokları düşük olmala beraber sadece birkaç tüccarın elinde, Zhanjiang ve Shanghai limanlarında parça stokları bulunmaktadır. Artık tesisler için yüksek kaliteli parça krom kullanmak çok gerekli olmadığından, parça satışı düşmüştür. Çin deki stoklarda tüccarlar, İran parçalarını düşük fiyata teklif ederken, Türkiye, Pakistan ve Arnavutluk parçalarını fiyatlarından dolayı daha az teklif etmektedirler. İran parçasının kullanım oranı artarken, Türkiye ve Arnavutluk parçasının pazar payı almıştır. Düşük stoklara rağmen, düşük fiyatların olması ve buna rağmen talep olmaması, parça krom piyasasındaki anlaşılmaz durumun bir süre daha devam edeceği sinyalini vermektedir. Fiyatların düşüşü talebi canlandırmamaktadır. İlk defa Türkiye krom satışlarında ciddi bir depresyon dönemi geçirmektedir. Parça fiyatlarının düşmeye devam edeceği dile getirilmektedir. Güney Afrika konsantre fiyatlarının ise Çinli kullanıcıların kullanım oranlarını artırmasından ve Hindistan ve Umman gibi pazarlardan da talebin artması ile artacağı yönde ifade edilmektedir. 30 Ocak-Şubat-Mart 2015 Ocak-Şubat-Mart

16 Makale Tungsten Dündar Ergunalp Maden Yük. Mühendisi Tungsten Bu kelime bazılarına yabancı gelebilir çünkü biz Türkçe de bu metali volfram olarak adlandırıyoruz. Tungsten, İsveç dilinde Tung (ağır) ve Sten (taş) kelimelerinden türetilmiş. Bu, metalin Anglo-Sakson kültüründe tercih edilen ismi. En büyük özelliği ise bütün elementler arasında en yüksek ergime noktasına sahip olması: o C. Tungsten 2012 de British Geological Survey in hazırladığı gelecekte tedariki riskli metaller sıralamasında nadir topraklardan sonra ikinci sıradaydı. Maalesef Tungsten önemi gözardı edilebilecek veya yerine farklı bir metalin ikame edilebileceği bir metal değil. Biz madencilerin en aşina olduğu kullanımı delici tabancalarda ve sondajda kullanılan, bazılarımızın vidya kron dediği, uçlar. Silah sanayii içinse tungsten zırh delici mermi imalatının vazgeçilmezi. Tungsteni bu derece önemli yapan nadir olması değil. Yeraltında 3,5 milyon ton tungsten olduğu tahmin ediliyor. Sıkıntı bunun üretiminin yüzde 75 inin Çin den geliyor olmasında. Yıllık 71,000 ton üretimin 60,000 tonu Çin menşeli. Durumu daha da kötüleştiren Çin dışındaki en büyük üretime sahip, Kanada daki Cantung madeni 2017 de tükeniyor olması. Kısa dönemde devreye girecek bir iki proje var. Mesela Devon, İngiltere de 50 yıl kadar önce çalışmış olan Hemerdon madeninin bu yılın son çeyreğinde devreye girmesi bekleniyor yıllık ömrü olacağı tahmin edilen maden yılda ton kapasiteli olacak. DÜNYA TUNGSTEN ÜRETİMİ Çin Rusya Kanada Bolivya Avusturya 800 Portekiz 800 Diğer (yaklaşık) Toplam (yaklaşık) Tungsten önemi gözardı edilebilecek veya kolayca ikame edilebilir bir metal değil. Biz madencilerin en aşina olduğu kullanımı delici tabancalarda ve sondajda kullanılan, bazılarımızın vidya kron dediği, uçlar. Silah sanayii içinse tungsten zırh delici mermi imalatının vazgeçilmezi. Roskill e göre Cantung dan doğacak boşluğu doldurması beklenen diğer bir maden de Vietnam daki Nui Phao projesi: Yılda ton kapasiteli madenin beklenen ömrü 16 yıl. Uzun dönemde Çin in tungsteni ihraç etmekten ziyade kendi ihtiyaçları için kullanması bekleniyor. Ayrıca 2013 de Metal Pages tarafından yayınlanan Dünya Tungsten Raporuna göre Çin de her yer tungsten kaynamıyor. Çin li madenciler düşen tenörler ve yatırımsız geçen yılların ardından biraz da çaresiz görünüyor. Dolayısıyla ortada çok ciddi bir arz sorunu var. Sonuç olarak madencilerin şimdilik delici uçların veya sondaj bitlerinin fiyatlarını merak etmeleri için bir neden yok ancak birkaç yıl içinde oluşacak aşırı fiyatlara hazırlıklı olmakta fayda var. Bu durum Uludağ madeninin de artık devreye girmesinin zamanı geldiğine işaret ediyor. 32 Ocak-Şubat-Mart 2015

17 Haber Sempozyum Katılımcılar ne dedi? AGREGA SEKTÖRÜNÜN ÖNÜ AÇIK Hazırlayan: Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı Gençlik Komitesi TMMOB Maden Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi tarafından düzenlenen 7. Ulusal Kırmataş Sempozyumu 5-6 Mart tarihlerinde İstanbul da gerçekleştirildi. Agrega Üreticileri Birliği, Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği ve Türkiye Hazır Beton Birliği nin de destekleriyle gerçekleştirilen ve "Agrega (Beton-Asfalt) Çimento Hammaddeleri Madenciliği" teması ile yapılan Sempozyuma 39 bildiri sunuldu ve 200 ün üzerinde katılım sağlandı. Eş zamanlı olarak gerçekleştirilen Sergide de sektörden 11 firma ürün ve hizmetlerinin tanıtımını yaptı. Agrega Üreticileri Birliği Genel Sekreterliği ve Maden Mühendisleri Odası İstanbul Şube Yönetim Kurulu üyesi Mesut Erkan dergimize yaptığı açıklamada, Sempozyumun amacının kırmataş ve agrega sektörü ile ilgili üreticileri, bu sektöre tedarik sağlayan firmaları, yine bu konuda uzmanlaşmış akademisyenleri bir araya getirerek sektörle ilgili sorunların, yeniliklerin tartışılacağı bir ortamı yaratmak olduğunu ifade etti. Erkan şöyle konuştu: Agrega sektörü çok kısa sürede çok Dizel Turbo, Maden Mühendisi Barış ONUR Dizel Turbo olarak, kurulduğumuz 1989 yılından beri madencilik ve inşaat sektörlerine yönelik olarak kırma eleme ve yıkama sistemleri üreten uluslararası firmaların Türkiye temsilciliğini yapıyoruz. Sektörde Uluslar arası bilinirliği olan Astec firmasının temsilciliğini yapıyoruz. Dizel Turbo olarak biz mühendislik firmasıyız. Biz müşterilerimizin sorunlarına ekonomik ve sürdürülebilir çözümler sunmak için çalışıyoruz.. Ürün yelpazemizdeki en uygun makinalarımızı müşterimizin sorunlarına en uygun şekilde hizmet edecek şekilde seçip, bunları sunuyoruz. Türkiye de agrega ve madencilik sektörü ülkenin ekonomik ve politik sorunları doğrultusunda talepleri sürekli değişen ve yatırımların inişleri ve çıkışları olan bir sektör. Dizel Turbo ciddi üretim artışları gösteren bir sektör. Bugün özellikle ciddi anlamdaki mega projelerin hammaddesi olarak üretilen bir kaynak. Bu nedenle üretim rakamları her geçen gün artıyor. Bundan 5-6 yıl öncesinde ülke genelinde yaklaşık 200 milyon ton yıllık üretim varken bugün bu rakam milyon seviyelerine çıkmış. Önümüzdeki dönemdi altyapı ve inşaat yatırımlarının devam etmesi agrega talebini daha da arttıracak. Yani, agrega sektörünün önü açık. büyük kırma eleme ve yıkama tesisleri konusunda sektörde ilerlemiş bir firma. Son zamanlarda sektörün ihtiyacı olan kaliteli ve temiz ürün konusunda müşterilerimizin istekleri değişti. Şartlar zor, çevresel şartlar bizi ve müşterilerimizi zorluyor. Biz de bu zorlukların üstesinden gelebilmek için, müşterilerimizin ihtiyaç duyduğu yenilikçi çözüm ve ekipmanları sağlamaya çalışıyoruz. Zaten küçük bir sektörümüz var. Bizim sektörümüz ve meslektaşlarımız ile buluştuğumuz birkaç tane fuar ve sempozyumlarımız oluyor. Yıllardır da bunlara düzenli olarak katılıyoruz. Katılımcılar ne dedi? Katılımcılar ne dedi? Eray Bazalt Madencilik, Maden Müh. Genel Koordinatör Ercüment AYDIN Eray Bazalt Madencilik Ltd. Şti olarak 2008 yılından beri kırma eleme üzerine faaliyet gösteren Eskişehir- Kütahya arasında Ilıca Bazalt İşletmelerimiz bulunmaktadır. Tesislerimizde TCDD Hızlı Tren projelerine Balast (30-60 mm) üretiyoruz. Zira Bazalt, aşınma Kaybı, su emme ve don kaybı parametreleri açısından Hızlı Tren Teknik Şartnamesi koşullarını sağlayan en uygun volkanik kayaçtır. METEK Madencilik, Proje Geliştirme Müdürü Erdem ÖNAL Bazalt ayrıca Karayolları BSK Aşınma tabakasında ve yüksek dayanımlı beton üretiminde kullanılan çok önemli bir agrega kaynağıdır. Fakat ne yazık ki bazalt, özellikle agrega ve kırma taş sektöründe şu anda hak ettiği yeri tam bulmuş değildir. Hâlbuki bu malzeme, beton yapı elemanlarında, yüksek dayanımlı beton yapımında, kumlama kumunda, taş yünü imalatında, yapı kimyasallarında, özellikle karayollarında çok uzun ömürlü ve çok daha ekonomik anlamda kullanılabilecek bir malzeme olup ulaştırmanın temel taşı niteliğindedir. Bu anlamda bazalt ve onun türevleriyle ilgili yaptığımız çalışmalarda geliştirdiğimiz bir takım yenilikler var. Özellikle bemiryolu balast konusunda, balast verimliliğini arttırmak için makine yatırım dizayn ve bununla ilgili bilgiler noktasında çok önemli yenilikler yaptık ve bunları da sürekli geliştiriyoruz. Kendi meslek kuruluşum olan Maden Mühendisleri Odası nın düzenlediği bu sempozyuma sektöre destek olmak için katılıyoruz. Eray Bazalt Madencilik olarak aynı zamanda bu etkinliğin sponsorlarından biriyiz. Kendi birikimlerimizi ve sektörde karşılaştığımız sorunları da bu tür sempozyumlarda, panellerde, toplantılarda ortaya koyup, konuşmak, tartışmak ve bilgi alış verişinde bulunup ortaklaşa çözümler üretmeyi önemsiyoruz. Sektörde bu tür etkinlikler hem ürünlerimizi hem ürün kalitemizi hem de firmamızı tanıtma açısından da imkân sağlıyor. Metek Madencilik 2007 yılından beri, madencilik sektöründe maden arama, maden işletme ve cevher hazırlama konularında uzman bir kuruluş olarak yer almakta olup, etüd, proje, fizibilite çalışmaları ve uygulamaları yapmakta ve danışmanlık hizmeti sunmaktadır. Alman ticari ortağı ile birlikte yürüttüğü Kuyu İhraç Sistemleri konusunda devlet kuruluşlarında ve özel sektörde hayata geçmiş pek çok projesi mevcuttur. Hali hazırda bu saydığım faaliyetlerin yanı sıra, Metek Madencilik olarak maden zenginleştirme tesislerinin makina teçhizat tedariklerini ve kurulumlarını da üstlenerek anahtar teslim hizmet vermeye de devam etmekteyiz. Türkiye madenciliği geçtiğimiz 2014 senesinde maalesef ciddi yaralar aldı. Soma ve Ermenek te yaşanan elim kazalar milletimizi ve sektörümüzü derinden sarsmıştır. Maden ruhsatlarının Başbakanlık onayına bağlanması da Türk madencisini zor durumda bırakmıştır. Ancak, umuyoruz ki 2015 in ikinci yarısından itibaren madencilik tekrar canlanacak ve yatırımlar da güçlü bir şekilde geri gelecektir. Agrega sektörüyle son 6 aydır yakından ilgilenmekteyiz. Geliştirmiş olduğumuz Kum Zenginleştirme ve Atık Su Geri Kazanım Tesisleri projemizle agrega üreticilerine yenilikçi çözümler sunmaktayız. Türk madencilerine, özellikle de agrega konusunda faaliyet gösteren firmalara çok büyük faydalar sağlayacağını düşündüğümüz bu projemizi sektöre tanıtmak için 7. Kırmataş Sempozyumu na katılmaya karar verdik. 34 Ocak-Şubat-Mart 2015 Ocak-Şubat-Mart

18 Röportaj Şen Plastik 1983 yılında İstanbul Bayrampaşa da Hüseyin Şen tarafından kurulan Şen Plastik, 1990 yılından bu yana yalnızca madencilik sektörü için patlayıcı madde yardımcı malzemeleri ve iş güvenliği ekipmanlarının üretimi ve pazarlaması üzerine faaliyet gösteriyor. ŞEN PLASTIK:PATLATMAYA YARDIMCI ÇÖZÜMLER Bilindiği gibi yer altı madenciliğinde en ciddi faaliyetlerden birisi de patlayıcı madde kullanımıdır. Bu bakımdan patlayıcı madde kullanımının taşıdığı büyük önem ile bu konudaki maliyet, işci sağlığı, iş güvenliği ve verimlilik ile ilgili hususlarda, patlayıcı maddenin deliğe itilmesinden arkasının sıkılanması, delik dibine yerleştirilmesi, kapsül tellerinin izole edilmesi ve deliğe itmek için kullanılan çubuğa kadar hepsinin ayrı ayrı büyük önemi bulunuyor. Şen Plastik tarafından üretilen patlayıcı madde yardımcı malzemeleri anti-statik ve alev geciktiricilik gibi belirleyici özelliklere sahip. Dinamit patlatılarak çalışan bütün mekanlarda, tozun, dumanın bastırılmasında, patlayıcı maddenin performansının arttırılmasında, muhtelif gazların ve kömür tozunun alev alması veya patlamasının kesinlikle önlenmesinde kullanılıyor. Söz konusu malzemeler Avrupa ve Amerika gibi gelişmiş ülkelerde 1960 lardan beri kullanıla geliyor ve bu bakımdan iş verimi ve güvenliğine yaptıkları katkılar kanıtlanmış. Şen Plastik, bu malzemelerin Türkiye de üretimine geçmeden önce hem dünyanın gelişmiş ülkelerindeki uygulamaları ayrıntılı olarak incelemiş hem de ülkemizin önemli madencilik kuruluşlarının ihtiyaçlarını tespit edip fikir ve düşüncelerini almış ve 1990 yılında üretime geçilmiş. Sektörü ve teknolojiyi yakından takip eden Firma, dünyada ortaya çıkan yenilikler, teknolojik gelişmeler ve değişen müşteri ihtiyaçları doğrultusunda ürünlerini geliştirmeye, yenilikleri Türk madencilerinin hizmetine sunmaya devam ediyor. Şen Plastik kendisi imal ederek madencilik ve inşaat sektörüne sunduğu pek çok ürünün yanı sıra iki önemli uluslararası ürünün de Türkiye distribütörlüğünü yapıyor: Yangın ve kızışma ile mücadelede kullanılan One Seven Mining basınçlı hava köpüğü sistemi ve DOKS WATA kapalı su çantaları. Bu iki ürün ve sundukları avantajlar hakkındaki sorularımızı Firmanın kurucusu Hüseyin Şen e yönelttik. İşte aldığımız yanıtlar: Şen Plastik, 1983 yılında İstanbul Bayrampaşa da plastik deterjan şişeleri üretmek amacıyla kurulmuş bir firma. Firmanın, kendisi de madenci kökenden gelen kurucusu Hüseyin Şen, 1990 yılından itibaren sadece madencilik sektörüne yönelik ürünler üzerine yoğunlaşma kararı almış, ve o tarihten bu yana da Şen Plastik madencilik sektörü için çok geniş bir yelpazede patlayıcı madde yardımcı malzemeleri ile güvenliği ekipmanlarının üretimi ve pazarlaması alanında faaliyetlerini sürdürüyor. Madencilik sektöründe 25 yıla dayanan tecrübe ve birikimi ile Şen Plastik bugün ülkemiz madencilik sektörünün tanınmış ve önde gelen tedarikçilerinden biri olarak hizmet vermeye devam ediyor. Firma, delme-patlatma uygulamaları başta olmak üzere iş güvenliği, işçi sağlığı ve verimlilik konusunda sahip olduğu devasa deneyim ve uzmanlığını geniş Ar-Ge olanakları ile birleştirerek müşteri talepleri doğrultusunda ihtiyaca özel ürünler tasarlayıp üretiyor. Yer altı maden ocaklarında, yer üstü maden ocaklarında, HES projelerinde, yol, tünel, baraj inşaatları gibi patlayıcı madde kullanılan bütün alanlarda firmaların ihtiyaç duyduğu patlayıcı madde yardımcı malzemeleri ve güvenlik gereçlerini tedarik ediyor. Şen Plastik ayrıca alanında dünyada kendini kanıtlamış ve yaygın olarak kullanılan ürünlerin de Türkiye distribütörlüğünü yapıyor. Tam güvenli ve verimli patlatma Şen Plastik in tedarik ettiği plastik sulu sıkılama kartuşu, (PSSK), su bariyerleri, plastik kaval kemiği koruyucu, plastik dinamit sandıkları, dinamit delme pensi gibi ürünler delme-patlatma uygulamalarının yapıldığı alanlarda iş güvenliği ve işçi sağlığının korunması konusunda büyük katkılar sağlıyor. Yer altı ocaklarında dayanıklı, anti-statik, eklenebilir plastik dinamit sıkılama çubukları, plastik örümcek, plastik dinamit kılıfları, anfo kullanan işletmelerde anfo poşetleri, anfo şarj hunisi, anfo şarj boruları, plastik delik tıkacı, plastik anfo tutucu şemsiye ve benzeri malzemelerin kullanımı, zaman kaybını ve olası problemleri ortadan kaldırarak iş verimliliğinin arttırılmasına katkıda bulunuyor. 36 Ocak-Şubat-Mart 2015 Ocak-Şubat-Mart

19 ONE SEVEN MINING SİSTEMİ Mümessili olduğunuz One Seven Mining 6000 in özelliklerini anlatabilir misiniz? One Seven Mining bir makina, bir pompa da diyebiliriz. Su ve kimyasalı birbiriyle orantılı şekilde karıştıran bir makina One Seven Mining Belli bir tazyikte, sadece 2 bar veya üzerinde hava lazım, bir de su bağlantısı lazım. Bazı yerlerde azot gazı bağlantısı da yapıyorlar ama biz azota gerek duymuyoruz, Amasra da kullananlar ihtiyaç duymamışlar. Bir tankına su koyuyorsunuz, bir tankına 1 e 7 (One Seven) diye tabir ettiğimiz kimyasal köpük konsantresini koyuyorsunuz, onu orantılı biçimde karıştırıyor makina. Uygulama hortumunu 200 metreye kadar uzatabiliyorsunuz. One-Seven Mining 6000 zaruri bir şey değil mi yeraltı madenciliği için? Tabi yeraltı kömür madenciliğinde olması gereken bir araç. Kömür tozunun veya kömürün kızışmasını engellemek için hazırlanmış bir konsantre köpük. İmalat öncesi yapılan hazırlıklarda oksijenle buluşacak kömürü suluyorsunuz, ıslıyorsunuz bu kimyasalla. Herhangi bir engelleyici etkeni yok, kaymaya yol açmıyor. Bildiğiniz sabun köpüğü gibi bir kimyasal. Üretimde kızışabilecek noktalara sıkılıyor veya üretim sonrası terk edilmiş yerlerde kullanılıyor. Bugün yeraltında oksijenle buluşan veya yer üstünde atıklarla buluşan kömür kendi kendine kızışıyor. Bunun soğukla, sıcakla alakası yok, oksijenle alakası var. Bu köpük sayesinde kızışmayı engelleyebiliyorsunuz. Diğer söndürme köpüklerinden farkı nedir peki? Yeraltında kullanılan köpüklerin hiçbiri buna benzemiyor. Yeraltında kullanılan köpükler daha çok oksijeni kesmek, dolgu yapmak, boşluk bırakmamak için kullanılıyor. Halihazırda kullanılan köpükler yangının üzerine sıkılamıyor. Bizim köpüğümüz yangının üzerine de sıkılıyor ve çok hızlı hararet düşürme özelliği sayesinde yangını söndürebiliyor. Bunun örneği Amasra da yaşandı, bizim her yerde referans olarak gösterdiğimiz bir söndürme çalışması bu. Peki bu araç daha çok kömür madenciliği için mi? Sistem dışardaki bütün yangınlarda kullanılıyor, hava alanlarında, itfaiye operasyonlarında kullanılıyor. Bizim Mining 6000 yeraltı ocaklarında kullanılmaya elverişli olarak tasarlanmış, kömür madenleri için geliştirilmiş. Piyasada bunun muadili bir başka araç var mı peki? Bunun muadili yok. Bu köpüğün muadili bir köpük yok. Bu makinayı seyyar gezdirebiliyorsunuz. Bir işletmeden diğerine götürülebiliyor, mesela Zonguldak la Amasra, Ereğli, Armutçuk arasında kaç kere gidip geldi. Oradaki riski gören hemen burayı sulayalım diyor, kamyona yükleyip hemen götürülüyor. Peki özellikleri nelerdir? Toplam ağırlığı 1600 kilo kadar. Ölçüleri broşürlerde var. Kullanma tarifleri orada yazıyor. Zaten herhangi bir zorluğu yok kullanımıyla ilgili. Biz gerektiğinde alıcıya kullanma eğitimide veriyoruz. Zaten sistemin ilk kurulumunu kendimiz yapıyoruz. Köpük konsantresini talebe göre sağlıyoruz. Mesela en son TTK 22 ton aldı. DOKS WATA SU ÇANTALARI Wata yı tanıtabilir misiniz? Wata nın yaratıcısı Dr. Schulte Almanya da yeraltı ekipmanları üreten bir firma. Ben Dr. Schulte yle tanışma fırsatı buldum 2002 de, firmasına gittim ziyaret ettim. Dr. Schulte yeraltı madenlerine gidip iş güvenliğiyle ilgili, iş sağlığıyla ilgili ne yapılabilir, hangi ürün neyle daha iyi olmak üzere değiştirilebilir konularında çok gezen, yeraltı madenlerini ziyaret eden bir madenciydi. Plastik su bariyerlerinin yoğun bir şekilde kullanıldığını görüyor bunları torba yapalım, stoklaması daha kolay olur diyor. Epey araştırma yapılıyor plastik firmalarıyla, hammade üreticileriyle, aleve dayanıklı, anti statik, kırılganlığı ve saçılma özelliğiyle üretimi başarıyorlar. Bunu Çin e, Macaristan a, Çek Cumhuriyeti ne, Güney Afrika ya, dünyaya satmaya başlıyorlar. Çünkü bu ürünün vaat edilen özelliklere sahip olduğunu, herhangi bir sıradan plastik olmadığını belgelemeyi başarıyorlar. Diğer plastikten yapılma torbalar saçılmıyor ve parçalanmıyor. Dolayısıyla suyun eşit şekilde saçılmasını sağlayamıyor. Bu özelliği sebebiyle biz bunu Türkiye de pazarlıyoruz. Kullandırmaya çalışıyoruz. Stoklaması kolay, yer kaplamıyor, nakliyede kırılacak, dökülecek riski yok. Mesela şu anda 20 bin tane torba geliyor. 20 bin tane su bariyeri almış olsaydım ben, en az 20 tıra yüklemem gerekirdi. Şimdi ise 4 paletle geliyor 20 bin torba. Kullanıcı müşteri için 1000 tane sipariş verebiliyor, çünkü koyacak yeri var, aralarında patlayan çatlayan olursa askıda, işçiler delerlerse bilinçsiz şekilde, onu değiştirmek için stoklayabiliyor. Bu su bariyerlerden daha ucuz. Bunların tek dezavantajı torbaların içi doldurulduğu zaman, aşağıya su bariyerinden daha fazla sarkması. Su bariyerleri 90 litreliği 27 santim derinlikte oysa su torbasının sarkma boyutu 51 santim. Bir dezavantaj budur, ben bunu her zaman anlatıyorum çünkü Türkiye de özel sektör galerileri dar, bunu iyi görmeleri açısından. Galerinin yan taraflarına asabiliyorsunuz torbaları, çalışanlara engel olmayacak şekilde. Tek dezavantajı fazla sarkması galeri içinde. Öbür türlü bir dezavantajı yok, her yönden avantajlı. Bunun su bariyerlerine göre en önemli özelliği titreşimle patlıyor olması galiba? Bu zaten olması gereken bir özelliği ve şart. Metan, grizu patlamalarında oluşan basınç bunları parçalıyor, içindeki su pulverize şekilde saçılıp, çevredeki kömür tozunu suluyor ve toz patlamasını engellemiş oluyor bu şekilde. Çok önemli bir özelliği daha var. Su barajlarında ve su bariyerlerinde buharlaşmadan ötürü su eksiliyor sürekli ama bunda küçük bir delik var, 30 milim çapında Kapak var deliğin üstüde, o kapağın üstünü küçük bir bantla kapattığınızda buharlaşma sıfıra yakın oluyor. En büyük avantajlarından birisi bu, çünkü diğer kutularda buharlaşmadan dolayı sürekli takviye edilmesi gerekiyor, suların sürekli doldurulması gerekiyor. Kurulum masrafı oldukça düşük diğer kutulara göre. Tavana bir tane 30 a 30 profil demir asıyoruz, profil demirin üstüne su torbasının ağzından tutturup, iki tur sarıyoruz profil demire, kendi kendine tutuyor. Tek profil demire asıldığı için su bariyerlerini iki konsol üzerine koymak, asmak durumundasınız, bu noktada bir tasarrufu var. Teşekkürler. Eklemek istediğiniz bir şey var mı? Türkiye de kömür madenciliğinde kazaların önlenebilmesi için ne yapılabilir sorusunun cevabının peşindeyiz Şen Plastik olarak. Fikir alışverişi yapıyoruz bu konuda piyasayla. Bu konuda iş kazalarını önleyebilecek, iş güvenliğini geliştirecek çalışmalarımız devam edecek. Peki makinanın diğer yangın söndürme araçlarına göre üstünlüğü nedir? Yeraltı madenciliği için özel üretilmiş bir makina bu, ayrıcalığı o zaten. Diğer yerüstünde kullanılanlardan bu anlamda üstün. 38 Ocak-Şubat-Mart 2015 Ocak-Şubat-Mart

20 Makale Feldspat "Ülkemiz, Çine- Milas-Yatağan- Bozdoğan arasında kalan bölgede çok zengin ve kaliteli sodyum feldspat albit yataklarına sahip olup, yıllık 10 milyon ton civarındaki üretim ve 5 milyon tona yaklaşan ihracat rakamları ile dünya sıralamasında en önde yer almaktadır." FELDSPAT MADENCİLİĞİMİZ Ali İŞCAN Jeoloji Yük.Mühendisi Maden Kanunu kapsamına ancak, 1985 yılında 3213 Sayılı Maden Kanunu nun çıkmasıyla giren feldspat, seramik sektöründeki hızlı gelişimle birlikte ciddi madencilik faaliyetlerine konu olmuştur. Son yıllarda, maden ihracatımızda, endüstriyel hammaddeler içinde bor minerallerinden sonra ikinci sırayı feldspat almaktadır. Feldspat, Na, K ve Ca elementleri içeren susuz alümina silikat minerallerinin oluşturduğu grubun adıdır. Feldspatlar, yüzde 60 oranıyla mağmatik kayaçları oluşturan en önemli minerallerdir. Sodyum ve potasyum oksit içermeleri nedeniyle düşük erime sıcaklığı gösterirler. Bu nedenle seramik ve cam sanayinde kullanım alanı bulurlar. Bünyedeki alümina içeriği de üründe dayanım ve mukavemeti artırır. Ticari değere sahip başlıca feldspat kaynakları arasında Pegmatitler, Aplitler, Nefelinli Siyenit ve Siyenitler bulunmaktadır. Bu kayaçların dışında, feldspatik kumlar, altere granitler, arkozik kumtaşları, gnayslar ve albitik şistler de birer feldspat kaynağı olarak değerlendirilebilmektedir. Feldspat kaynaklarının çeşitli ve yaygın olması, spektlerin çok geniş bir aralık içinde kalması gibi nedenler, literatürlerde rezerve yönelik bilgi verilmesini zorlaştırmaktadır. Bu nedenle, ülkelerin kaynakları tam bilinmemektedir. Jeolojik veriler, mevcut kaynakların, dünya talebini düzenli bir şekilde karşılayacağını düşündürmektedir. U.S.G.S., Min. Com. Sum. ın değişik yıllardaki verilerine göre:1990 yılında 6 milyon ton olan dünya üretimi, 2000 yılında 9,5 milyon ve 2014 yılında 22,5 milyon tona ulaşmıştır yılı rakamlarına göre Türkiye 5 milyon ton üretimle ilk sırada yer alırken, İtalya 4,7, Çin 2 ve Tayland bir milyon üretimle diğer önemli ülkeler olarak öne çıkmaktadır. Fakat gerek Türkiye nin gerekse de diğer ülkelerin üretim rakamlarının gerçekçiliği şüphelidir. Zira, Türkiye nin 2013 ve 2014 yıllarında 4 milyon tonun üzerinde feldspat ihracatı söz konusudur. KULLANIM ALANLARI Feldspatın en önemli iki kullanım alanı, seramik ve cam sanayileridir. Dünyada üretilen feldspatın yaklaşık yüzde 60 ı seramik, yüzde 35 i cam sanayii ve geri kalan yüzde 5 i kaynak elektrotu, kauçuk, plastik ve boya sanayilerinde dolgu malzemesi olarak kullanılmaktadır. Feldspatlar, seramik reçetelerde, pişme işlemi sırasında sıvı oluşumunu sağlama ve pişme sıcaklığının düşürülmesini sağlayan eritici (flaks) bileşen olarak yer alırlar o C arası erime derecesine sahip sodyum ve potasyum feldspatlar, kil ve kuvars gibi daha yüksek sıcaklıklarda eriyen hammaddelerden önce eriyerek, onların arasındaki gözenekleri doldurup, mukavemetli ve yoğun bir kütle oluşmasını sağlarlar. Farklı seramik bünyelerin pişme dereceleri de farklı olduğundan, kullanılacak eritici miktarı da değişkendir. Örneğin; düşük ısıda pişirilmiş yumuşak porselenlerde yüzde 25-40, sofra eşyasında yüzde 18-30, beyaz ürün, fayans, sıhhi tesisat ürünlerinde yüzde 15-30, granit yer karosunda yüzde 50, seramik sırında ise yüzde arasında kullanılır. Genel olarak, sofra eşyası, elektro porselen ve seramik sır yapımında potasyum feldspat, diğer seramik bünyelerde ise sodyum feldspat albit kullanımı yaygındır. Feldspatlar, eritici özelliği olan alkali oksit içermesinin yanında, çarpma, bükülme ve termal şoklara karşı mukavament sağlayan, saydamlık veren bir bileşen olan alümina içeriğinin de yüksek olması nedenleriyle cam üretiminde kullanılan bir hammaddedir. Cam sanayinde, diğer alkali ve alümina kaynaklarının temin kolaylığı ve ekonomik parametreler tercihte etkili olmaktadır. Genellikle konteyner ve düz cam üretiminde yüzde 8 e yakın, cam elyafında (fiberglass) yüzde 18 e yakın oranda feldspat kullanılmaktadır. Düz camlar için yüzde 0,04 den daha düşük olan demir içeriği, renkli camlarda biraz daha yukarı çıkabilir. Cam elyafında ise yüzde 0,1 gibi demir oranları kabul edilmektedir. Ayrıca, feldspatın alümina içeriğinin yüzde 18 den, Na2O içeriğinin de yüzde 10 dan az olmaması istenir. ABD de 2014 yılı feldspat tüketiminin yüzde 60 ı cam, geri kalan yüzde 40 ı ise seramik ve diğer alanlar olmuştur. Cam sanayinde, kalsine alümina, alümina hidrat, yüksek fırın cürufu, geri dönüşüm camları ve kaolin feldspatın ikame hammaddeleridir. Feldspatın yuvarlak tane şekli, 6-6,5 (mohs )arasındaki sertliği, kırılma indeksi(1,53), kimyasal olarak inert olması, stabil Ph değeri, yağ emmesinin düşük olması (19-23lbs/100lb), iyi dağılma özelliği, ince tane boyutuna (4-12 mikron) öğütülebilmesi gibi fiziksel özellikleri, bir çok kimyasal üründe doldu olarak kullanımına olanak sağlamaktadır. Feldspat, dolgu olarak boya, plastik, kauçuk, izolasyon malzemesi üretiminde kullanılmaktadır. Barit, kalsit, kaolin, mika, perlit, pirofillit, mikrokristalin kuvars gibi hammaddeler, boya ve plastik üretiminde ikame hammaddelerdir. Feldspatlar, eritici özelliği ile kaynak elektrotları üretiminde de kullanılmakdır. "Türkiye de, üretim, seramik ve cam fabrikalarının gereksinimleri ile yurtdışı talebe bağlı olarak yapılmaktadır. Delme patlatma yöntemi ile üretim yapılan ocaklarda, çıkarılan albitler kalitesine göre ayrılarak ya doğrudan kullanım için kırma tesislerine, ya da manyetik separasyon veya flotasyon için zenginleştirme tesislerine gönderilmektedir." TÜRKİYE DE DURUM Feldspatın ana kaynağı olan asidik karekterli mağmatik kayaçlar, ülkemizin birçok yöresinde bulunmaktadır. Ancak, feldspat kaynağı olabilecek mağmatik kayaçlar yeterince araştırılmış değildir. MTA Genel Müdürlüğü çalışmalarına göre, Batı Anadolu da Menderes Masifi, Orta Anadolu da Ankara, Aksaray, Kırşehir ve Yozgat illerindeki granit, monzonit, siyenit bileşimli mağmatikler, Bilecik Bozüyük ve Söğüt çevresindeki granitler ve içindeki aplit ve pegmatit damarları, Istaranca Masifindeki pegmatit damarları, Doğu Anadolu daki masifler ticari üretime uygun feldspatik oluşumlar bulundurmaktadır. Menderes Masifi iki tür feldspatın bulunduğu ve yaygın olarak madencilik faaliyetinin sürdürüldüğü en önemli bölgedir. Çine asmasifinde 250 den fazla albit filonu bulunmakta olup filonlar birkaç metreden metre kalınlığa, yer yer 1000 metreyi aşan uzunluğa sahiptirler. Filonlarda ana mineral albit olup, kuvars ikinci bollukta olan mineraldir. Birçok filonda sınırlı olarak bulanan potasyumlu feldspat, birkaç yatakta yüzde 50 lere varan oranlarda bulunabilmektedir. Bu ana minerallerin dışında, safszlık olarak biotit, muskovit, rutil, sfen, apatit, ve zirkon mineralleri izlenmektedir. Çine asmasifindeki albit potansiyeli tam olarak bilinmemektedir. Maden sahalarının tümü ruhsatlandırılmış olup, arama çalışmaları ancak ruhsat sahiplerince yapılabilmekte ve elde edilen sonuçlar doğal olarak paylaşılmamaktadır. Masifin albit potansiyeli, MTA kaynaklarına göre 197,5 milyon ton, bazı özel sektör verilerine göre de 400 milyon tonun üzerindedir. Masifteki madencilik faaliyeti ve jeolojik veriler dikkate alındığında, gerçek potansiyelin bu rakamların daha da üstünde olması beklenmektedir. Menderes masifinin kuzeyinde, özellikle Manisa Gördes ve Demirci ile Kütahya Simav çevrelerinde ise potasyum feldspatca zengin pegmatit damarları veya mix feldspat damarları görülür. Uzun yıllardan beri üretim faaliyetinin sürdürüldüğü bu damarlar, genelde küçük boyutlu olup rezervleri oldukça sınırlıdır. Mikroklin veya pertitik yapılı ortoklasların yanında, albit ve iri kuvars minerali de içermeketdir. Muskovit, biotit, turmalin gibi istenmeyen minerallerin eşlik ettiği bu damarlardan küçük ölçekli madencilik faaliyeti ile üretim yapılmakta, tuvenan ürün el triyajından sonra fabrikalara sevk 40 Ocak-Şubat-Mart 2015 Ocak-Şubat-Mart