AYLARA GÖRE BAKIM İŞLEMLERİ Ocak-Şubat Aylarında Bakım İşlemleri

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "AYLARA GÖRE BAKIM İŞLEMLERİ. 4.1. Ocak-Şubat Aylarında Bakım İşlemleri"

Transkript

1 ZEYTİNDE BAKIM İŞLEMLERİ 37 AYLARA GÖRE BAKIM İŞLEMLERİ 4.1. Ocak-Şubat Aylarında Bakım İşlemleri 4 Bu aylarda hava ve toprak sıcaklığının uygun olduğu günlerde toprağın derince sürülmesi yararlıdır. Böylece İlkbahar yağmurlarının toprağa daha iyi işlemesi, yabani otların toprağa karışması ve aynı zamanda topraktaki haşere yumurtalarının da imha edilmesi sağlanmış olmaktadır. Derin sürümden sonraki toprak işlemelerinde, toprağı sadece goble veya kültivatör ile işlemek yeterli olacaktır. Gübreleme yapmadan önce arazinin toprak yapısının ve terkibinin bilinmesinde çok büyük yarar vardır. Bu amaçla zeytin bahçesinin çeşitli yerlerinden usulüne göre alınan toprak numuneleri analiz ettirilmeli ve bu analiz neticesinde önerilen miktar ve çeşitlerde gübre verilmelidir. Aksi halde bilinçsizce yapılan gübreleme ile, toprağa ihtiyacı olmayan elementlerin verilmesi neticesinde gereksiz gübreleme yapılmış olacaktır. Bu durum hem zaman kaybına, hem de ekonomik bakımdan zarara neden olacaktır. Ayrıca gereksiz ve fazladan toprağa verilen bu elementler diğer bitki besin maddelerinin de zeytin ağacı tarafından kullanımını engellemektedir. Bitki besin maddelerinin tam ve eksiksiz olarak verilmesi için diğer önemli bir tahlil de yaprak analiz metodudur. Bu tahlil neticesinde zeytin ağacının hangi elementlere ihtiyaç duyduğu daha ayrıntılı ve sağlıklı olarak tespit edilmektedir. Gerek toprak analizi gerekse yaprak analizinin mutlak suretle yaptırılması ve bu analiz sonuçlarına göre gübre uygulaması hem ekonomik hem de ağaçların sağlıklı gelişmesi yönünden faydalı ve gereklidir.

2 4.2. Mart-Nisan Aylarında Bakım İşlemleri AYLARA GÖRE BAKIM İŞLEMLERİ 38 Mart-Nisan aylarında yapılacak işler budama, gübreleme, ilaçlama ve toprak işlemedir. Bu işlerin en önemlisi ise budamadır. Zeytinlerde budama, hasat zamanından îtibaren baharda sürgün büyümesine kadar geçen sürede yapılabilir. Ancak erken budama, ağaçların vakitsiz uyanmasına neden olacağından önerilmemektedir. Bu durum Marmara Bölgesi gibi Kış ve İlkbahar donlarının zeytinlere önemli zararlar verdiği yerlerde daha da önemlidir. Budamanın, ağaçlarda uyanmanın başlamasından sonra yapılması da uygun değildir. Çünkü bu dönemde ağaçta depolanmış yedek besin maddelerinden bir kısmı sürgün faaliyeti için harcanmıştır. Dolayısıyla geç budamalar çiçek gözü oluşumunu geciktirmekte ve olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle Doğu Akdeniz Bölgesi nde en uygun budama zamanı Kışın geç, İlkbaharın erken dönemleri olan Ocak ayı sonu Mart ayı başıdır. Zeytin Gal Hastalığı nın yaygın olduğu yerlerde hastalığın yayılmasını önlemek için budama işlemi yaz aylarında yapılmalıdır. Kış budamalarında ise budama aletleri sık sık dezenfekte edilmelidir. Ağacın yaşı ve budamadan beklenen amaca göre zeytinlerde yapılacak budamalar şekil budaması, mahsul budaması ve gençleştirme budaması olmak üzere 3 e ayrılmaktadır. Zeytin ağacına üç yaşından sonra şekil budaması yapılmalıdır. Diğer meyve ağaçları gibi zeytinlere de değişik şekiller verilebilir. Zeytin ağaçlarında en uygun şekil Serbest Goble dir. Zeytin ağaçlarında on yaşından sonra her yıl düzenli olarak mahsul budaması yapılmalıdır. Mahsul budamasında ilk önce kalın, kuru, odunlaşmış ve obur dallar kesilmelidir. Budama uç dallardan başlanarak geriye ve içten dışa doğru yapılır. Bu arada hastalıklı dallar ile birbiri üzerine binen dallardan uygun olmayanlar kesilmelidir. Ürün verimi azalmış, taç kısmı dağılmış ve değişik nedenlerden zarar görmüş elli yaşından daha büyük ağaçların yeniden şekillenmesi için gençleştirme budaması yapılmalıdır. Gençleştirme budaması kademeli olarak asgarî 3-4 yılda tamamlanmalıdır. Mart-Nisan aylarında zeytin ağaçlarında yeni sürgün oluşumu sebebiyle ağaçlar Amonyum Sülfat veya Amonyum Nitrat gübresi ile gübrelenmelidir.

3 ZEYTİNDE BAKIM İŞLEMLERİ 39 Bu aylarda hava sıcaklığı artmaya başlayınca Zeytin Güvesi zararlısının yaprak içindeki tahribatı görülmektedir. Sözkonusu zararlı ile mücadele edilmelidir. Ayrıca mantarî (fungal) hastalıklara karşı hazır bakırlı ilaçlarla veya Bordo Bulamacı ile ağaçlar ilaçlanmalı ve bahçedeki yabancı otlara karşı da orta düzeyde toprak çapalanmalıdır. Yeni bahçe tesis edilecek ise kışı sert geçen yörelerde zeytin fidanlarının dikimi Mart ayında yapılmalıdır Mayıs-Haziran Aylarında Bakım İşlemleri Mayıs-Haziran aylarında hava çok kurak gitmiş ise zeytin ağaçlarında çiçeklenme başlamadan önce mutlaka sulama yapılmalıdır. Sulama işlemi 4 şekilde uygulanabilir; (i) Tava sulama, (ii) karık sulama, (iii) yağmurlama sulama, (iv) damla sulama. Özellikle su kaynağının diğer sulama yöntemleri için yeterli olmadığı durumda damla sulama yöntemi en iyi neticeyi vermektedir. Etkili bir şekilde yapılan damla sulama dan elde edilecek yararlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir; Ürün kalitesinde ve verimde büyük artış sağlanır, Bu yöntemle bitki kök bölgesinde bitkinin gereksinim duyduğu su sürekli sağlanmış olur, İş gücünden tasarruf sağlanır, Gübreleme kolaylıkla yapıldığı için gübreden tasarruf sağlanır, Toprakta kaymak tabakası oluşmaz, bu nedenle toprak işlemesi azalmış olur, Toprakta Erozyonu önler, Tesviye işlemine gerek kalmamaktadır. Bahar yağışlarıyla veya sulama işlemlerinden sonra bahçelerde görülecek yabancı otlarla mutlaka mücadele edilmelidir. Bu ayların en önemli konusu Zeytin Güvesi zararlısının çiçek ve meyveye yapmış olduğu zarara karşı yapılacak ilaçlamalardır. Zeytin çiçekleri tomurcuk halinde iken Zeytin Güvesi nin dişisi tomurcuklara yumurta bırakmaktadır. Yumurtadan çıkan larvalar (kurtçuklar) tomurcuk içindeki döllenme organlarını yediği için açan çiçek sayısı azalmakta ve verim düşmektedir.

4 AYLARA GÖRE BAKIM İŞLEMLERİ 40 Dişinin yumurtasını bıraktığı dönemler takip edilerek larvalar görüldüğünde veya yumurtadan çıkacağı zamanda ağaçlar insektisitlerle ilaçlanmalıdır. Zeytin tomurcukları daneye dönüştüğünde bu defa Zeytin Güvesi zararlısı daneler üzerinde zarar yapmaktadır. Zeytin danesi saçma iriliğine geldiğinde Zeytin Güvesi nin dişisi dane ile sapın birleştiği noktaya yumurtasını bırakmaktadır. Yumurtadan çıkan larva danenin çekirdeğinin içine girerek, çekirdeğin özünü yemektedir. Çekirdek özünü yedikten sonra tekrar girdiği sap deliği çukurundan çıkmaktadır. Bu arada sap ile dane arasındaki irtibatı kopardığı için danenin dökülmesine neden olmaktadır. Bunu önlemek için dişinin yumurta koyduğu dönem ağaçlara tuzak konularak takip edilmeli ve uygun bir insektisit (böcek öldürücü) ile mutlaka ilaçlanma yapılmalıdır Temmuz-Ağustos Aylarında Bakım İşlemleri Temmuz-Ağustos aylarında dane irileşmeye ve yağlanmaya başlayacağından ağaçlara ikinci sulama yapılmalıdır. Yabancı ot mevcut ise çapalama yapılmalı yada ilaçlama ile mücadele edilmelidir. Zeytin Güvesi nin daneye verdiği zarar Temmuz ayında devam edeceğinden ilaçlamanın yapılması gerekir. Ayrıca Zeytin Karakoşnili nin kabuğunun altından çıkan yavrulara karşı yazlık beyaz yağlarla ve insektisitlerden biri kullanılarak ilaçlama yapılmalıdır. Sulama bu ayların en önemli sorunudur. Susuzluk sonucu yapraklar solar, daneler buruşur, kırışır, sap kuruyunca da dökülmek zorunda kalır. Bu aylarda mutlaka sulama yapılmalıdır. Ayrıca topraktaki nemin muhafazası için toprak hafif sürülmeli veya çapalanmalıdır Eylül-Ekim Aylarında Bakım İşlemleri Bu aylarda yapılacak işler ilaçlama, sulama ve toprak işlemedir. Bu ayda Zeytin Sineği yapacağın tahribat çok önemlidir. Bilhassa Eylül ayında Zeytin Sineği nin dişisi zeytin danesinin 1 mm içine yumurtasını bırakmaktadır. Yumurtadan çıkan larva zeytin danesinde beslenerek danenin deformasyonuna neden olmaktadır. Bu daneler her zaman dökülmediği için hasat zamanı toplanıp havuzlanırsa sonuçta kalitesiz ve çürük zeytin elde edilir ki bu istenmeyen bir durumdur. Bunu önlemek için dişi sineğin yumurta bıraktığı devreler takip edilmeli ve bu dönemde özellikle sistemik etkili insektisitlerden biri ile ilaçlama yapılmalıdır.

5 ZEYTİNDE BAKIM İŞLEMLERİ 41 Ayrıca mantarî (fungal) hastalıklara karşı da hazır bakırlı ilaçlardan biri veya Bordo Bulamacı ile ağaçlar ilaçlanmalıdır. Bu aylarda ihtiyaç yoksa ağaçlara su verilmemelidir. Ayrıca yabancı otlara karşıda zeytinlikler çapalanmalıdır Kasım-Aralık Aylarında Bakım İşlemleri Bu aylar zeytinin hasat edildiği dönemdir. Kasım ayından îtibaren zeytin olgunlaştığı için hasada başlanmaktadır. Ağaçtaki zeytinler aynı anda kararmadığı için hasat her zaman bir defada yapılamamaktadır. Hasat bazı yıllar Ocak ve Şubat aylarına kadar sürebilmektedir. Eğer hasat erken tamamlanırsa toprak mutlaka çapalanmalıdır. Ayrıca gerek görüldüğü takdirde Fosforlu ve Potasyumlu gübrelerle ağaçların besin ihtiyacı giderilmelidir.