TÜRKİYE DE NEFROLOJİ, DİYALİZ VE TRANSPLANTASYON REGISTRY OF THE NEPHROLOGY, DIALYSIS AND TRANSPLANTATION IN TURKEY

Transkript

1 TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ YAYINLARI PUBLISHED BY THE TURKISH SOCIETY OF NEPHROLOGY T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE DE NEFROLOJİ, DİYALİZ VE TRANSPLANTASYON REGISTRY OF THE NEPHROLOGY, DIALYSIS AND TRANSPLANTATION IN TURKEY REGISTRY 2017 T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI VE TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ ORTAK RAPORU MINISTRY OF HEALTH AND TURKISH SOCIETY OF NEPHROLOGY JOINT REPORT YAYINA HAZIRLAYANLAR / EDITORS Gültekin SÜLEYMANLAR Kenan ATEŞ Nurhan SEYAHİ Başkan / Chairman Genel Koordinatör / General Coordinator Üye / Member Ankara

2 TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ YAYINLARI PUBLISHED BY THE TURKISH SOCIETY OF NEPHROLOGY Önemli Not / Important Note Bu kitabın bütün hakları Türk Nefroloji Derneği ne aittir. Makale ve bulgular kaynak gösterilmeden yeniden yayınlanamaz. All copyrights are reserved for Turkish Society of Nephrology. Articles and figures can not be published without reference. ISBN Dizgi ve Tasarım / Contents and Design: BAYT Bilimsel Arş. Basın Yayın Tanıtım Ltd. Şti. Ziya Gökalp Cad. 30/31, Kızılay Tel Baskı / Printing: Miki Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Matbaacılar Sitesi, 560 Sk. No. 27, Yanimahalle, Ankara Tel Baskı Tarihi / Printing date: Eylül / September 2018 ii National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

3 TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ REGISTRY KURULU TURKISH SOCIETY OF NEPHROLOGY REGISTRY COMMITTEE Başkan: Chairman Registry Kurulu Üyeleri: Members of the Registry Committee: Prof. Dr. Gültekin SÜLEYMANLAR Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Prof. Dr. Kenan ATEŞ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Prof. Dr. Nurhan SEYAHİ İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Prof. Dr. H. Zeki TONBUL Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Prof. Dr. Mehmet Rıza ALTIPARMAK İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Prof. Dr. Aykut SİFİL Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Doç. Dr. İsmail KOÇYİĞİT Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI / MINISTRY OF HEALTH Prof. Dr. Alper CİHAN Dr. M. Ertuğrul EĞİN Dr. Murat ÖZTÜRK Dr. Pınar GÜNEŞER YAVAŞ Dr. İlker ÜNSAL Ayşegül KAPTAN Veri Toplama ve Yönetimi / Data Collection and Management: Aylin GÖKDUMAN, Cemre KARACA, PLEKSUS Bilişim Teknolojileri A.Ş. Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu iii

4

5 ÖNSÖZ / PREFACE Türk Nefroloji Derneği (TND) Ulusal Kayıt ve İstatistik Yirmi sekizinci yılını dolduran Türk Nefroloji Derneği (TND) Ulusal Kayıt ve İstatistik (Registry) faaliyetleri ve her yıl yayımladığımız raporlar, ülkemizde renal replasman tedavisi (RRT) gerektiren son dönem böbrek hastalığının (SDBH) demografik, epidemiyolojik, klinik özellikleri ve tedavi yöntemlerinin durumu ile yıllar içinde bu parametrelerde yaşanan değişimleri yansıtan temel kaynak konumundadır. Ancak, son yıllarda TND Registry çalışmalarına katılım ve anket geri dönüş oranlarındaki azalma ciddi boyutlara ulaşmış ve sürecin bu koşullarda sürdürülmesi zorlaşmıştır. Anket geri dönüş oranlarındaki düşmenin getirdiği güvenilirlik sorununun giderilmesi amacıyla Registry çalışmalarımızda Sağlık Bakanlığı ile iş birliğine devam edilmiş ve Ulusal Transplantasyon, Diyaliz ve İzlem Sistemleri (TDIS) veri tabanından kümülatif veri desteği alınmıştır. Ayrıca periton diyalizi verilerinin çapraz kontrolünde Baxter ve Fresenius Medical Care firmalarının kayıtlarında da yararlanılmıştır. Ulusal Böbrek Kayıt Sisteminin yıllık raporları, ülkemizde RRT gören hastaların güncel durumlarını ve zamanla değişimlerini gösteren, kamu ve özel sektörün strateji ve eylemlerine yön veren bilgi kaynaklarının başında gelmektedir. Renal replasman tedavilerine ilişkin verilerimiz 15 yılı aşkın süredir USRDS ve ERA- EDTA Registry raporlarının uluslararası karşılaştırmalar bölümlerinde de yer almaktadır. Bu durum, ülkemizdeki RRT sonuçlarının diğer ülke sonuçları ile karşılaştırılmasına olanak sağlamaktadır. Ulusal Böbrek Kayıt Sistemi içinde birlikte çalıştığımız değerli arkadaşlarım Prof. Dr. Kenan Ateş e, Prof. Dr. Nurhan Seyahi ye, diğer kurul üyelerine ve TND Yönetim Kurulunun değerli üyelerine, kendi veri tabanlarından yararlanma fırsatı tanıyan Sağlık Bakanlığı yetkililerine, kayıt sisteminin elektronik alt yapısını oluşturan ve merkezlerden verileri toplayan Pleksus şirketi çalışanlarına ve verilerini bizlerle paylaşan merkez sorumlularına çok teşekkür ederim. Saygılarımla, Turkish Society of Nephrology (TSN) National Registry and Statistics (Registry) activities and the annual reports that have completed the twenty-eighth year document the changes in the demographic, epidemiological, clinical characteristics and treatment methods of end-stage renal disease requiring RRT in our country over the years. In order to minimize the reliability problem caused by the decrease in the survey response rates, good cooperation with the Ministry of Health has been continued in our Registry studies and cumulative data support was obtained from the National Transplantation, Dialysis and Monitoring System (TDIS). In addition, Baxter and FMC companies were also used in the cross-checking of peritoneal dialysis data. The annual reports of the National Kidney Registry System revealing the current situation and timedependent changes in patients undergoing renal replacement therapy in our country are among the primary sources of information that guide the strategies and actions of the public and private sectors, Our demographic data for RRT has been included in the international comparisons section of USRDS and ERA-EDTA Registry reports for more than 15 years. This allows us to compare the results of the RRT in our country with the results of the other countries. I would like to thank my colleagues in the National Kidney Registry System Prof. Kenan Ateş, Prof. Nurhan Seyahi, other members of the board, the members of the Executive Board of TSN, the Ministry of Health officials providing the opportunity to benefit from their own databases, the staff of the Pleksus company collecting the data from the centers and the dialysis and transplant center managers sharing the data with us. Best regards, Prof. Gültekin SÜLEYMANLAR Chairman of the TSN Registry and Statistics Board Prof. Dr. Gültekin SÜLEYMANLAR TND Kayıt ve İstatistik Kurulu Başkanı Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu v

6 KISALTMALAR / ABBREVIATIONS APD BTx ESA HD HT İYE KB mnb PD RRT SAPD SDBH TND VUR Aletli periton diyalizi Böbrek transplantasyonu Eritropoezi stimüle edici ajan Hemodiyaliz Hipertansiyon İdrar yolu enfeksiyonu Kan basıncı Milyon nüfus başına Periton diyalizi Renal replasman tedavisi Sürekli ayaktan periton diyalizi Son dönem böbrek hastalığı Türk Nefroloji Derneği Veziko-üreteral reflü APD BP CAPD ESA ESRD HD HT KTx PD pmp RRT TSN UTI VUR Automatic peritoneal dialysis Blood pressure Continuous ambulatory peritoneal dialysis Erythropoiesis stimulating agent End stage renal disease Hemodialysis Hypertension Kidney transplantation Peritoneal dialysis Per million population Renal replacement therapy Turkish Society of Nephrology Urinary tract infection Vesico-ureteral reflux vi National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

7 İÇİNDEKİLER / CONTENTS Sayfa /Page Türkiye de Renal Replasman Tedavisi: Genel Bilgiler / Renal Replacement Therapy in Turkey: General Considerations Hemodiyaliz / Hemodialysis Periton Diyalizi / Peritoneal Dialysis Böbrek Transplantasyonu / Kidney Transplantation Pediatrik Hemodiyaliz / Pediatric Hemodialysis Pediatrik Periton Diyalizi / Pediatric Peritoneal Dialysis Pediatrik Böbrek Transplantasyonu / Pediatric Kidney Transplantation Yıllık Registry den Grafikler / Figures from Registry of 28 Years Uluslararası Karşılaştırmalar / International Comparisons Kayıt Sistemine Katılan Merkezler / Centers Included in the Registry Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu vii

8

9 TÜRKİYE DE RENAL REPLASMAN TEDAVİSİ: GENEL BİLGİLER RENAL REPLACEMENT THERAPY IN TURKEY: GENERAL CONSIDERATION

10

11 Genel İnsidans General Incidence TABLO yılı içinde ilk kez RRT ne başlayan hastaların (çocuk hastalar dahil) uygulanan RRT tipine göre dağılımı. TABLE 1. Distribution of incident RRT patients (including pediatric patients) according to RRT type in Hemodiyaliz / Hemodialysis Periton diyalizi / Peritoneal dialysis Transplantasyon / Transplantation * Toplam / Total * Pre-emptif Tx / Pre-emptive Tx Genel insidans / General incidence = mnb / ppm Genel Prevalans General Prevalence TABLO yılı sonu itibarıyla kronik HD/PD programında veya fonksiyonel greftle izlenmekte olan tüm hastaların (çocuk hastalar dahil) RRT tipine göre dağılımı. TABLE 2. Distribution of chronic HD/PD patients or patients followed with functioning graft (including pediatric patients) according to RRT type as of the end of Hemodiyaliz / Hemodialysis Periton diyalizi / Peritoneal dialysis Transplantasyon / Transplantation * Toplam / Total * Yaklaşık sayı / Approximate number Genel prevalans / General prevalence = mnb / ppm Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 3

12 Sayı (mnb) / Count (ppm) Yıl / Year İnsidans / Incidence Prevalans / Prevalence ŞEKİL 1. Türkiye de RRT gerektiren SDBH insidansı ve prevalansı. FIGURE 1. Incidence and prevalence of ESRD requiring RRT in Turkey. TABLO yılı sonu itibarıyla RRT (HD/PD/BTx) uygulanan merkez sayıları. TABLE 3. Number of RRT centers (HD/PD/KTx) as of the end of Sağlık Bakanlığı / Ministry of Health Üniversite / University Hemodiyaliz / Hemodialysis Periton Diyalizi / Peritoneal Dialysis Transplantasyon / Transplantation Özel / Private Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla HD cihaz sayıları. TABLE 4. Number of HD machines as of the end of Sağlık Bakanlığı / Ministry of Health Üniversite / University Özel / Private Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

13 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının kurumlara göre dağılımı. TABLE 5. Distribution of prevalent HD patients according to the institutions as of the end of Sağlık Bakanlığı / Ministry of Health Üniversite / University Özel / Private Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının coğrafik bölgelere göre dağılımı. TABLE 6. Distribution of prevalent HD patients according to the geographical region as of the end of Marmara / Marmara Ege / Aegean Akdeniz / Mediterranean İç Anadolu / Central Anatolia Karadeniz / Black Sea Doğu Anadolu / East Anatolia Güneydoğu Anadolu / Southeastern Anatolia Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 5

14 Değerlendirme / Discussion 2017 yılında Türkiye de renal replasman tedavisi (RRT) gerektiren son dönem böbrek hastalığı nokta prevalansı milyon nüfus başına olarak saptanmıştır (bu sayıya çocuk hastalar dahildir) yılında Türkiye de RRT insidansı, çocuk hastalar dahil milyon nüfus başına olarak hesaplanmıştır (yeni transplantasyon yapılan hastalardan yalnızca pre-emptif olanlar hesaba dahil edilmiştir). Prevalansın yıllar içinde kararlı bir artış trendi içinde olduğu görülmüş olsa da, son yıllardaki veriler bir plato oluşumunun başladığını düşündürmektedir. İnsidans ile ilgili olan trend ise prevalansdaki kadar net değildir. Özellikle 2012 yılında insidansta bir azalma olduğu dikkati çekmektedir. Bu tarihten itibaren (2012) insidans ve prevalans rakamları hesaplanırken Sağlık Bakanlığı tarafından toplanılan hasta bazlı veriler kullanılmaktadır. Daha önceki yıllarda Türk Nefroloji Derneği nin topladığı merkez bazlı veriler kullanılmaktaydı. Veri toplama yöntemleri arasındaki değişikliğin insidans rakamlarında görülen düşüşün nedeni olabileceği düşünülmüştür. Nitekim insidans verisinin son 6 yılda yatay bir trend çizdiği görülmektedir yılı Türkiye nüfusu dir. For the year 2017, the point prevalence of end-stage renal disease needing renal replacement therapy (RRT) is found as per million population in Turkey (including pediatric patients). For the year 2017, the incidence of RRT is found as per million population in Turkey (including pediatric patients) (from new transplanted cases only the pre-emptive ones are included). A clear trend of increase was seen in the number of prevalent patients. However, the data from the last year might suggest beginning of a stable era. However, the trend in the number of incident patients is not as clear. Specifically, there is a remarkable reduction in incidence in the year Since this year (2012) incidence and prevalence calculations were done using patient-based data collected by the Ministry of Health. In previous years, center-based data collected by Turkish Society of Nephrology was used. We suggested that changes in data collection methods in the last years could be a major cause of this noticeable change in incidence numbers. In line with this suggestion in the last 6 years a sideways trend is observed in incidence data. Population of Turkey in 2017 is National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

15 HEMODİYALİZ HEMODIALYSIS

16

17 Hemodiyaliz İnsidansı Incidence of Hemodialysis TABLO yılı içinde ilk RRT olarak hemodiyalize (HD) başlayan insidan hastaların HD tipine göre dağılımı. TABLE 1. Distribution of incident hemodialysis (HD) patients according to HD type in Merkezde standart HD / Standard HD in center Hemodiyafiltrasyon / Hemodiafiltration Hemofiltrasyon / Hemofiltration Evde HD / Home HD Tipi belli değil / Unknown type Toplam / Total TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD'e başlayan ve 90 günden uzun süre izlenen insidan hastaların HD tipine göre dağılımı. TABLE 2. Distribution of incident HD patients followed for longer than 90 days in 2017, according to HD type. Merkezde standart HD / Standard HD in center Hemodiyafiltrasyon / Hemodiafiltration Hemofiltrasyon / Hemofiltration Evde HD / Home HD Tipi belli değil / Unknown type Toplam / Total TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD'e başlayan insidan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 3. Age and gender distribution of incident HD patients in Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 9

18 TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD'e başlayan ve 90 günden uzun süre izlenen insidan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 4. Age and gender distribution of incident HD patients followed for longer than 90 days in Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD'e başlayan insidan hastaların etyolojik nedenlere göre dağılımı (70 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 5. Distribution of incident HD patients according to ESRD etiology in 2017 (according to the data obtained from 70 centers). Diabetes mellitus / Diabetes mellitus Tip 1 DM / Type 1 DM Tip 2 DM / Type 2 DM Hipertansiyon / Hypertension * Glomerülonefrit / Glomerulonephritis Polikistik böbrek hastalıkları / Polycystic kidney diseases Tübülointerstisyel nefrit / Tubulointerstitial nephritis Obstrüktif nefropati / Obstructive nephropathy Renal vasküler hastalık / Renal vascular disease Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total * Hipertansiyonun primer değil, kronik böbrek yetmezliğine bağlı oluşan sekonder hipertansiyon olduğuna dair kuvvetli şüpheler vardır. * There are strong suspects that hypertension mentioned here is not primary but secondary which has occurred due to chronic renal failure. 10 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

19 TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD'e başlayan diyabetik nefropatili insidan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı (70 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 6. Age and gender distribution of incident HD patients with diabetic nephropathy in 2017 (according to the data obtained from 70 centers). Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total Hemodiyaliz Hastalarında Diyaliz Öncesi Dönem Predialytic Period of Hemodialysis Patients TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD e başlayan insidan hastaların diyalize başlangıç durumlarına göre dağılımı (70 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 7. Distribution of incident HD patients according to the initial approach of RRT in 2017 (according to the data obtained from 70 centers). Acil / Urgent Programlı / Scheduled Toplam / Total TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD e başlayan insidan hastalardan diyalize acil olarak başlanan hastaların diyaliz endikasyonlarına göre dağılımı. TABLE 8. Distribution of incident HD patients who have urgently started hemodialysis, according to dialysis indications in Hipervolemi / Hypervolemia Hiperkalemi / Hyperkalemia Kontrolsüz asidoz / Uncontrolled acidosis İnatçı bulantı-kusma / Persistent nausea-vomiting Üremik ensefalopati / Uremic encephalopathy Üremik perikardit / Uremic pericarditis Diğer / Other Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 11

20 TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD e başlayan insidan hastaların diyalize başlangıç sırasındaki laboratuvar bulgularına göre dağılımı. TABLE 9. Distribution of incident HD patients according to the initial laboratory data in % % % % <4.0 mg/dl mg/dl mg/dl 10.0 mg/dl Toplam Total Serum kreatinin / Serum creatinine <3.5 gr/dl gr/dl gr/dl 4.5 gr/dl Serum albümin / Serum albumin <3.5 mmol/l mmol/l mmol/l 7.5 mmol/l Serum potasyum / Serum potassium <8.5 mg/dl mg/dl mg/dl 12.0 mg/dl Serum kalsiyum / Serum calcium <3.5 mg/dl mg/dl mg/dl 7.5 mg/dl Serum fosfor / Serum phosphorus <8.0 gr/dl gr/dl gr/dl 12.0 gr/dl Hemoglobin / Hemoglobin Hemodiyaliz Prevalansı Prevalence of Hemodialysis TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının HD tipine göre dağılımı. TABLE 10. Distribution of prevalent HD patients according to HD type as of the end of Merkezde standart HD / Standard HD in center Hemodiyafiltrasyon / Hemodiafiltration Evde HD / Home HD Hemofiltrasyon / Hemofiltration Tipi belli değil / Unknown type Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

21 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 11. Age and gender distribution of prevalent HD patients as of the end of Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla evde HD uygulanan prevalan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 12. Age and gender distribution of prevalent home HD patients as of the end of Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının diyaliz süresine göre dağılımı. TABLE 13. Distribution of prevalent HD patients according to duration of dialysis as of the end of yıl / years yıl / years yıl / years yıl / years >20 yıl / years Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 13

22 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının etyolojik nedenlere göre dağılımı (69 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 14. Distribution of prevalent HD patients according to ESRD etiology as of the end of 2017 (according to the data obtained from 69 centers). Diabetes mellitus / Diabetes mellitus Tip 1 DM / Type 1 DM Tip 2 DM / Type 2 DM Hipertansiyon / Hypertension * Glomerülonefrit / Glomerulonephritis Polikistik böbrek hastalıkları / Polycystic kidney diseases Obstrüktif nefropati / Obstructive nephropathy Amiloidoz / Amyloidosis Tübülointerstisyel nefrit / Tubulointerstitial nephritis Renal vasküler hastalık / Renal vascular disease Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total * Hipertansiyonun primer değil, kronik böbrek yetmezliğine bağlı oluşan sekonder hipertansiyon olduğuna dair kuvvetli şüpheler vardır. * There are strong suspects that hypertension mentioned here is not primary but secondary which has occurred due to chronic renal failure. TABLO yılı sonu itibarıyla diyabetik nefropatili prevalan HD hastalarının yaş ve cinsiyet dağılımı (69 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 15. Age and gender distribution of prevalent HD patients with diabetic nephropathy in 2017 (according to the data obtained from 69 centers). Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

23 Hemodiyaliz Hastalarında Damar Erişim Yolu Vascular Access in Hemodialysis Patients TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD e başlayan insidan hastaların HD başlangıcındaki damar erişim yoluna göre dağılımı. TABLE 16. Distribution of incident HD patients according to the type of vascular access at the onset of HD in AV fistül / AV fistula AV greft / AV graft Kalıcı (tünelli) kateter / Permanent (tunnelled) catheter Geçici (tünelsiz) kateter / Temporary (untunnelled) catheter Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının halen kullanılmakta olan damar erişim yoluna göre dağılımı. TABLE 17. Distribution of prevalent HD patients according to vascular access still being used as of the end of AV fistül / AV fistula AV greft / AV graft Kalıcı (tünelli) kateter / Permanent (tunnelled) catheter Geçici (tünelsiz) kateter / Temporary (untunnelled) catheter Toplam / Total TABLO yılı içinde geçici (tünelsiz) kateter yerleştirilen tüm HD hastalarının (insidan ve prevalan) kateter yerleştirme yerine göre dağılımı (70 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 18. Distribution of all HD patients (incident and prevalent) who inserted untunnelled catheter according to the place of the catheter in 2017 (according to the data obtained from 70 centers). İnternal juguler ven / Internal jugular vein Femoral ven / Femoral vein Eksternal juguler ven / External jugular vein Subklavian ven / Subclavian vein İnferior vena kava / Inferior vena cava Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 15

24 Hemodiyaliz Hastalarında Diyaliz Reçetesi Dialysis Prescriptions in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının hemodiyalize giriş sıklığına göre dağılımı. TABLE 19. Distribution of prevalent HD patients according to HD frequency as of the end of Haftada 1 kez / Once weekly Haftada 2 kez / Twice weekly Haftada 3 kez / 3 times weekly Haftada >3 kez / >3 times weekly Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının kullanılan membran tipine göre dağılımı. TABLE 20. Distribution of prevalent HD patients according to the membrane type as of the end of Düşük akışlı / Low-flux Yüksek akışlı / High-flux Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının membran yüzey alanına göre dağılımı. TABLE 21. Distribution of prevalent HD patients according to membrane surface area as of the end of <1.0 m m m m >1.8 m Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

25 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının kan akım hızına göre dağılımı. TABLE 22. Distribution of prevalent HD patients according to blood flow velocity as of the end of <200 ml/dk / ml/min ml/dk / ml/min ml/dk / ml/min >400 ml/dk / ml/min Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının diyalizat potasyum konsantrasyonuna göre dağılımı (67 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 23. Distribution of prevalent HD patients according to dialysate potassium concentration as of the end of 2017 (according to the data obtained from 67 centers). 1.0 mmol/l mmol/l mmol/l Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının diyalizat kalsiyum konsantrasyonuna göre dağılımı (67 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 24. Distribution of prevalent HD patients according to dialysate calcium concentration as of the end of 2017 (according to the data obtained from 67 centers) mmol/l mmol/l mmol/l Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 17

26 Hemodiyaliz Hastalarında Diyaliz Yeterliliği Dialysis Adequacy in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının üre azalma oranına göre dağılımı. TABLE 25. Distribution of prevalent HD patients according to urea reduction rate (URR) as of the end of <% 65 / <65% % / 65-70% >% 70 / >70% Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının Kt/V üre değerine göre dağılımı. TABLE 26. Distribution of prevalent HD patients according to Kt/V urea values as of the end of > Toplam / Total Hemodiyaliz Hastalarında Hipertansiyon Hypertension in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının diyaliz seansı öncesi hipertansiyon durumuna göre dağılımı (69 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 27. Distribution of prevalent HD patients according to hypertension status before the dialysis session as of the end of 2017 (according to the data obtained from 69 centers). İlaç yok, KB <140/90 mmhg / Untreated, BP <140/90 mmhg İlaç var, KB <140/90 mmhg / Treated, BP <140/90 mmhg İlaç yok, KB 140/90 mmhg / Untreated, BP 140/90 mmhg İlaç var, KB 140/90 mmhg / Treated, BP 140/90 mmhg Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

27 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında antihipertansif ilaç kullanımı. TABLE 28. Antihypertensive drug usage in prevalent HD patients as of the end of Kullanmayan / Not using ilaç / 1 drug ilaç / 2 drugs >2 ilaç / >2 drugs Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının kullanılan antihipertansif ilaç türlerine göre dağılımı (69 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 29. Distribution of prevalent HD patients according to type of antihypertensive drug as of the end of 2017 (according to the data obtained from 69 centers). Kalsiyum kanal blokeri / Calcium channel blocker Beta bloker / Beta blocker Diüretik / Diuretic ACE inhibitörü / ACE inhibitor Anjiotensin reseptör blokeri / Angiotensin receptor blocker Alfa bloker / Alpha blocker Diğer / Other Toplam / Total Hemodiyaliz Hastalarında Serum Albümin Düzeyi Serum Albumin Level in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının serum albümin düzeyine göre dağılımı. TABLE 30. Distribution of prevalent HD patients according to serum albumin level as of the end of <3.5 gr/dl gr/dl >4.0 gr/dl Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 19

28 Hemodiyaliz Hastalarında Serum Potasyum Düzeyi Serum Potassium Level in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının diyaliz öncesi serum potasyum düzeyine göre dağılımı. TABLE 31. Distribution of prevalent HD patients according to predialytic serum potassium level as of the end of <3.5 meq/l meq/l meq/l meq/l >6.5 meq/l Toplam / Total Hemodiyaliz Hastalarında Anemi Anemia in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının hemoglobin düzeyine göre dağılımı. TABLE 32. Distribution of prevalent HD patients according to hemoglobin level as of the end of <8.0 gr/dl gr/dl gr/dl gr/dl gr/dl Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

29 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının transferrin satürasyonu değerine göre dağılımı (68 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 33. Distribution of prevalent HD patients according to transferrin saturation as of the end of 2017 (according to the data obtained from 68 centers). <% 20 / <20% % / % % / % % 50 / 50% Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının serum ferritin düzeyine göre dağılımı (68 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 34. Distribution of prevalent HD patients according to serum ferritin level as of the end of 2017 (according to the data obtained from 68 centers). <100 ng/ml ng/ml ng/ml ng/ml ng/ml >1200 ng/ml Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının ESA tedavisine göre dağılımı (69 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 35. Distribution of prevalent HD patients according to ESA therapy as of the end of 2017 (according to the data obtained from 69 centers). Halen ESA kullanıyor / Using currently ESA Daha önce ESA kullanmış, ancak halen kullanmıyor / Have received ESA before, but not using currently de hiç ESA kullanmamış / Never used ESA in Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 21

30 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının demir tedavisine göre dağılımı (69 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 36. Distribution of prevalent HD patients according to iron therapy as of the end of 2017 (according to the data obtained from 69 centers). Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Oral demir / Oral iron Parenteral demir / Parenteral iron Toplam / Total Hemodiyaliz Hastalarında Mineral-Kemik Metabolizması Mineral-Bone Metabolism in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının serum fosfor düzeyine göre dağılımı. TABLE 37. Distribution of prevalent HD patients according to serum phosphorus level as of the end of <3.5 mg/dl mg/dl mg/dl mg/dl mg/dl >7.5 mg/dl Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının serum kalsiyum düzeyine göre dağılımı. TABLE 38. Distribution of prevalent HD patients according to serum calcium level as of the end of <8.4 mg/dl mg/dl mg/dl >10.2 mg/dl Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

31 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının serum PTH düzeyine göre dağılımı (69 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 39. Distribution of prevalent HD patients according to serum PTH level as of the end of 2017 (according to the data obtained from 69 centers). <150 pg/ml pg/ml pg/ml pg/ml >1000 pg/ml Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında fosfor bağlayıcı ilaç kullanımı (68 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 40. Phosphate binder agent usage in prevalent HD patients as of the end of 2017 (according to the data obtained from 68 centers). Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Kalsiyum bazlı / Calcium-based Sevelamer / Sevelamer Lantanyum / Lanthanum Alüminyum / Aluminum Kalsiyum bazlı + Sevelamer / Calcium-based + Sevelamer Kalsiyum bazlı + Lantanyum / Calcium-based + Lanthanum Diğer / Other Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 23

32 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında sekonder hiperparatiroidi tedavisinde kullanılan ilaçlar (68 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 41. Drugs used for treatment of secondary hyperparathyroidism in prevalent HD patients as of the end of 2017 (according to the data obtained from 68 centers). Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Oral D vitamini / Oral vitamin D İntravenöz D vitamini / Intravenous vitamin D D vitamini analoğu / Vitamin D analog Kalsimimetik / Calcimimetics D vitamini + Kalsimimetik / Vitamin D + Calcimimetics D vit. analoğu + Kalsimimetik / Vit. D analog + Calcimimetics Toplam / Total TABLO yılı içinde paratiroidektomi yapılan prevalan HD hasta sayısı (51 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 42. Number of prevalent HD patients performed parathyroidectomy in 2017 (according to the data obtained from 51 centers). Paratiroidektomi yapılan / Parathyroidectomy performed 74 / Hemodiyaliz Hastalarında Viral Seroloji Viral Serology in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında hepatit serolojisi. TABLE 43. Hepatitis serology in prevalent HD patients as of the end of HBsAg (+) Anti-HCV (+) HBsAg (+), Anti-HCV (+) HBsAg (-), Anti-HCV (-) Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

33 TABLO yılı sonu itibarıyla kronik HD hastalarında HIV serolojisi. TABLE 44. HIV serology in chronic HD patients as of the end of HIV (+) HIV (-) Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının serum ALT düzeyine göre dağılımı. TABLE 45. Distribution of prevalent HD patients according to serum ALT level as of the end of <30 U/L U/L U/L U/L >150 U/L Toplam / Total Hemodiyaliz ve Ölümler Hemodialysis and Deaths TABLO 46. Prevalan HD hastalarından 2017 yılında ölenlerin yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 46. Age and gender distribution of prevalent HD patients died in Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 25

34 TABLO yılında ölen prevalan HD hastalarının ölüm nedenlerine göre dağılımı (70 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 47. Distribution of prevalent HD patients died in 2017, according to the cause of death (according to the data obtained from 70 centers). Kardiyovasküler / Cardiovascular Malignite / Malignancy Enfeksiyon / Infection Serebrovasküler / Cerebrovascular Akciğer yetmezliği / Pulmonary failure Gastrointestinal kanama / Gastrointestinal bleeding Karaciğer yetmezliği / Hepatic failure Diyalize girmeyi reddetme / Refusal of dialysis treatment Diğer / Other Toplam / Total Hemodiyaliz ve Kadavra Böbrek Transplantasyonu Hemodialysis and Cadaveric Kidney Transplantation TABLO yıl sonu itibariyle kadavra böbrek bekleme listesine aktif olarak kayıtlı HD hasta sayısı (62 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 48. Number of HD patients actively registered on the cadaveric kidney waiting list as of end of 2017 (according to the data obtained from 62 centers). Kayıtlı hasta sayısı / Number of registered patients Kayıtlı olmayan hasta sayısı / Number of unregistered patients Toplam / Total TABLO yılında kadavra böbrek nakli için çağrılan HD hasta sayısı. TABLO 49. Number of HD patients invited for cadaveric kidney transplantation in Çağrılan hasta sayısı / Number of invited patients Çağrılmayan hasta sayısı / Number of uninvited patients Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

35 Hemodiyaliz Hastalarında Özürlülük Disability in Hemodialysis Patients TABLO yıl sonu itibarıyla ağır özürlü olan prevalan HD hasta sayısı (60 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 50. Number of prevalent HD patients with severely disabled as of end of 2017 (according to the data obtained from 60 centers). Ağır özürlü hasta sayısı / Number of severely disabled patients 260 / Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 27

36 Değerlendirme / Discussion Hemodiyaliz (HD), ülkemizde en sık uygulanan renal replasman tedavi yöntemidir. Hemodiyalize yeni başlayan hasta sayısında geçen yıla göre artış vardır. Prevalan hasta sayısı da artmaya devam etmektedir. Evde HD uygulanan hasta sayısı 414 e çıkmıştır ve sayının geçen yıla göre arttığı dikkati çekmektedir. Son dönem böbrek hastalığı etyolojisinde diabetes mellitus en sık rastlanan nedendir, bunu hipertansiyon izlemektedir. Ancak, yüksek hipertansiyon oranının primer hipertansif nefroskleroza mı, yoksa tespit edilmemiş başka bir nedene bağlı olarak gelişen renal hastalığa sekonder mi olduğu tartışmalıdır. Hastaların yaklaşık % 90 ına haftada 3 seans HD tedavisi uygulanmaktadır. Veriler geçen yıla benzerdir yılında kronik HD tedavisine yeni başlayan hastalarda damara erişim yolu olarak % 23.8 hastada tünelsiz (geçici), % 37.5 hastada tünelli (kalıcı) kateterizasyon, % 38.4 hastada ise AV fistül kullanılmıştır. Hastaların önemli kısmında HD başlangıcından itibaren fistül kullanılması olumlu bir durumdur. Bu oran önceki yıldan belirgin olarak farklı değildir yıl sonu itibariyle izlemde olan düzenli HD hastalarında en sık kullanılan damara erişim yolu AV fistüldür (% 78.7). Prevalan hastalarda kateter (tünelli ve tünelsiz) kullanım oranı % 23.1 dir. Prevalan hastalarda yüksek oranda AV fistül kullanımı ülkemizdeki HD tedavisi açısından olumlu ve istenilen bir bulgudur. Ancak, son yıllarda AV fistül kullanımının bir trend şeklinde giderek Hemodialysis (HD) is the most commonly used renal replacement therapy method in Turkey. There is an increase in the number of incident HD patients compared to last year. The number of prevalent patients continues to increase. The number of home HD patients increased to 414, and it is noted that the number increased compared to the previous year. Diabetes mellitus is the most common etiology of end-stage renal disease, followed by hypertension. However, it is not clear whether this high rate of hypertension is linked to primary hypertensive nephrosclerosis or secondary hypertension, due to underlying kidney disease. The number of HD session per week is three times for approximately 90% of the patients. This data is similar to previous year. Route of vascular access in HD patients newly started routine HD treatment in the year 2017 are untunnelled (temporary) catheterization by 23.8%, tunnelled (permanent) catheterization by 37.5% and AV fistula by 38.4%. AV fistula was used in most of the patients from the beginning of HD. This rate is not significantly different from previous year. Main vascular access route in routine HD patients as of the end of 2017 is AV fistula by 78.7%. Catheter use rate (tunnelled or untunnelled) in prevalent patients is found as 23.1%. High rate of AV fistula use in prevalent patients is a positive and desired figure by means of HD treatment in our country. However, it is noteworthy that the use of AV fistula is gradually decreased to 28 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

37 azaldığı dikkati çekmektedir. Bu durum, damar erişim yolu problemli olan diyabetik ve yaşlı hastaların artışına bağlı olabilir. Femoral kateter kullanım oranındaki artış da damar erişim yolu sorununun bir sonucu olarak değerlendirilebilir. Bu durumun damar erişim yolu oluşturulması rutininde kalıcı bir yaklaşım değişimine yol açmasına engel olunmalıdır. Hastaları 91.6 sında Kt/V üre 1.2 nin üstündedir. Genel olarak diyalizin yeterli dozda yapıldığı söylenebilir. HD hastalarında hipertansiyon oranı % 42.6 bulunmuştur. Bu hastaların 1/3 den fazlasında kan basıncı kontrol altında değildir. Beslenme durumunun bir göstergesi olan serum albümin düzeyi HD hastalarını 87 sinde 3.5 gr/dl nin üzerindedir. Hemodiyaliz hasta popülasyonumuzda aktif ESA kullanım oranı % 54.6 dır. Bu oran önceki yıllardakine benzerdir. Hemodiyaliz hastalarını 73 ünde serum fosfor düzeyi 5.5 mg/dl nin altındadır. Genel olarak, fosfor kontrolünün tatminkâr olduğu söylenebilir. HCV pozitif hasta oranında düşüş, bu yılda da devam etmiştir. Yeni HD hastalarını 53 ünde diyalize acil şartlarda başlanmaktadır. Geçen yıl gözlenen artışın bu yıl devam etmediği ve trend oluşturmadığı tespit edilmiştir. Böbrek hastalıklarının erken tanısı, nefroloğa erken yönlendirme, hasta eğitimi gibi faktörlerle bu oran düşürülebilir. Yeni HD hastalarının yaklaşık % 45 inde diyalize başlama sırasında kreatinin düzeyi 6 mg/dl veya üstündedir. Bu MDRD formülüne göre 50 yaşındaki beyaz ırktan bir erkek için yaklaşık 11 ml/dk/1.73 m 2, kadın için ise 7 ml/dk/1.73 m 2 lik bir GFH değerine tekabül etmektedir. form a trend in last years. This situation may be caused by the increase in the number of patients with vascular access problem such as diabetic and old patients. The increase in the rate of femoral catheter use may also be considered as a result of the vascular access problem. This situation must not cause to a permanent change in the usual routine for vascular access creation. Kt/V urea was over 1.2 i91.6 of the patients. Dialysis dose is adequate in the majority of the HD patients. The rate of hypertension among HD patients is found as 42.6%. Blood pressure is not under control in more than 1/3 of these patients. Serum albumin level, which is an indicator of nutrition, is above 3.5 g/dl in 87% of HD patients. The ratio of active ESA usage in our HD population is 54.6%. This ratio is similar to previous years. Serum phosphorus level is lower than 5.5 mg/dl in 73% of hemodialysis patients. In general, phosphorus control can be said to be satisfactory. The decrease of HCV positivity continued this year also. In 53% of incident HD patients, dialysis has been started urgently. It was determined that the observed increase of the last year did not continue this year. Early diagnosis of the renal diseases, referring patients to a nephrologist in an early phase and patient training may lead to decrease in this rate. Creatinine level is 6 mg/dl in approximately 45% of the incident HD patients. According to MDRD formula this number corresponds to approximately 11 ml/min/1.73 m 2 GFR for a 50 years old white male and to 7 ml/min/1.73 m 2 for a same age female Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 29

38 Hemodiyaliz hastalarındaki en sık rastlanan ölüm nedeni kardiyovasküler hastalıklardır (% 53.5). Bu durum renal ve kardiyovasküler patolojiler arasındaki yakın ilişkinin bir sonucu olarak kabul edilebilir. Bunu maligniteler, enfeksiyonlar ve serebrovasküler hastalıklar izlemektedir. With a rate of 53.5%, cardiovascular diseases are the most common death causes in HD patients. This finding might be considered as a result of close relationship between renal and cardiovascular pathologies. Malignancies, infections and cerebrovascular diseases are the following causes. Registry verilerinin yıllar içindeki değişimi incelenirken trend oluşturan değişimlerin dikkate alınması daha doğru olabilir. Gerçek bir değişimle ilişkili olmayan yıllık oynaklıklar; veri toplama yöntemi, merkez özellikleri, veri setinin özellikleri gibi birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. During the evaluation of registry data, it would be more appropriate to look at the trends rather than yearly changes. Yearly volatility in data that is not associated with real changes can be caused by many different factors such as; data collection methods, factors related to data center and factors related to data set. 30 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

39 PERİTON DİYALİZİ PERITONEAL DIALYSIS

40

41 Periton Diyalizi İnsidansı Incidence of Peritoneal Dialysis TABLO yılı içinde ilk RRT olarak PD'ne başlayan insidan hastaların PD tipine göre dağılımı. TABLE 1. Distribution of incident PD patients according PD type in SAPD / CAPD APD / APD Toplam / Total Baxter ve Fresenius Medical Care verilerine göre. According to the data from Baxter and Fresenius Medical Care. TABLO yılı içinde ilk RRT olarak PD'ne (SAPD/APD) başlayan insidan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı (26 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 2. Age and gender distribution of incident PD (CAPD/APD) patients in 2017 (according to the data obtained from 26 centers). Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılı içinde PD ne başlayan insidan hastaların kateter yerleştirme yöntemine göre dağılımı (26 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 3. Distribution of incident PD patients according to catheter placement method in 2017 (according to the data obtained from 26 centers). Laparoskopi / Laparoscopy Kılavuz tel (Seldinger) / Guide wire (Seldinger) Açık cerrahi / Surgical Tenckhoff trokar / Tenckhoff trochar Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 33

42 TABLO yılı içinde ilk RRT olarak PD'ne başlayan insidan hastaların etyolojik nedenlere göre dağılımı (26 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 4. Distribution of incident PD patients according to etiology in 2017 (according to the data obtained from 26 centers). Diabetes mellitus / Diabetes mellitus Tip 1 DM / Type 1 DM Tip 2 DM / Type 2 DM Hipertansiyon / Hypertension * Glomerülonefrit / Glomerulonephritis Polikistik böbrek hastalıkları / Polycystic kidney diseases Tübülointerstisyel nefrit / Tubulointerstitial nephritis Amiloidoz / Amyloidosis Obstrüktif nefropati / Obstructive nephropathy Renal vasküler hastalık / Renal vascular disease Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total * Hipertansiyonun primer değil, kronik böbrek yetmezliğine bağlı oluşan sekonder hipertansiyon olduğuna dair kuvvetli şüpheler vardır. * There are strong suspects that hypertension mentioned here is not primary but secondary which has occurred due to chronic renal failure. TABLO yılı içinde ilk RRT olarak PD'ne başlayan diyabetik nefropatili insidan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı (26 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 5. Age and gender distribution of incident PD patients with diabetic nephropathy in 2017 (according to the data obtained from 26 centers). Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

43 Periton Diyalizi Prevalansı Prevalence of Peritoneal Dialysis TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının PD tipine göre dağılımı. TABLE 6. Distribution of prevalent PD patients according to PD type as of the end of SAPD / CAPD APD / APD Toplam / Total Baxter ve Fresenius Medical Care verilerine göre. According to the data from Baxter and Fresenius Medical Care. TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 7. Age and gender distribution of prevalent PD patients as of the end of Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının diyaliz süresine göre dağılımı. TABLE 8. Distribution of prevalent PD patients according to dialysis duration as of the end of yıl / years yıl / years yıl / years yıl / years >20 yıl / years Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 35

44 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının etyolojik nedenlere göre dağılımı (25 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 9. Distribution of prevalent PD patients according to ESRD etiology as of the end of 2017 (according to the data obtained from 25 centers). Hipertansiyon / Hypertension * Diabetes mellitus / Diabetes mellitus Tip 1 DM / Type 1 DM Tip 2 DM / Type 2 DM Glomerülonefrit / Glomerulonephritis Polikistik böbrek hastalıkları / Polycystic kidney diseases Tübülointerstisyel nefrit / Tubulointerstitial nephritis Obstrüktif nefropati / Obstructive nephropathy Amiloidoz / Amyloidosis Renal vasküler hastalık / Renal vascular disease Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total * Hipertansiyonun primer değil, kronik böbrek yetmezliğine bağlı oluşan sekonder hipertansiyon olduğuna dair kuvvetli şüpheler vardır. * There are strong suspects that hypertension mentioned here is not primary but secondary which has occurred due to chronic renal failure. TABLO yılı sonu itibarıyla diyabetik nefropatili prevalan PD hastalarının yaş ve cinsiyet dağılımı (25 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 10. Age and gender distribution of prevalent PD patients with diabetic nephropathy in 2017 (according to the data obtained from 25 centers). Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

45 Periton Diyalizi Hastalarında Diyalizat Dialysate in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının kullanılan diyalizat türüne (konvansiyonel veya nötral ph lı solüsyon) göre dağılımı (26 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 11. Distribution of prevalent PD patients according to dialysate type as of the end of 2017 (according to the data obtained from 26 centers). Konvansiyonel solüsyon / Conventional solution Nötral ph lı solüsyon / Neutral-pH solution Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla en az bir değişimde ikodekstrinli solüsyon kullanılan prevalan PD hasta sayısı (26 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 12. Number of prevalent PD patients using icodextrin solution at least one change as of the end of 2017 (according to the data obtained from 26 centers). İkodekstrin kullananlar / Using icodextrin İkodekstrin kullanmayanlar / Not using icodextrin Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Diyaliz Yeterliliği Dialysis Adequacy in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının periton membran geçirgenliğine göre dağılımı. TABLE 13. Distribution of prevalent PD patients according to peritoneal membrane permeability as of the end of Düşük / Low Düşük-orta / Low-average Yüksek-orta / High-average Yüksek / High Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 37

46 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının Kt/V üre değerine göre dağılımı (26 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 14. Distribution of prevalent PD patients according to Kt/V urea values as of the end of 2017 (according to the data obtained from 26 centers). < > Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Hipertansiyon Hypertension in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının hipertansiyon durumuna göre dağılımı (26 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 15. Distribution of prevalent PD patients according to hypertension status as of the end of 2017 (according to the data obtained from 26 centers). İlaç yok, KB <140/90 mmhg / Untreated, BP <140/90 mmhg İlaç var, KB <140/90 mmhg / Treated, BP <140/90 mmhg İlaç yok, KB 140/90 mmhg / Untreated, BP 140/90 mmhg İlaç var, KB 140/90 mmhg / Treated, BP 140/90 mmhg Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında antihipertansif ilaç kullanımı. TABLE 16. Antihypertensive drug usage in prevalent PD patients as of the end of Kullanmayan / Not using ilaç / 1 drug ilaç / 2 drugs >2 ilaç / >2 drugs Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

47 TABLO sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının kullanılan antihipertansif ilaç türlerine göre dağılımı (26 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 17. Distribution of prevalent PD patients according to type of antihypertensive drug as of the end of 2017 (according to the data obtained from 26 centers). Diüretik / Diuretic Kalsiyum kanal blokeri / Calcium channel blocker Beta bloker / Beta blocker Alfa bloker / Alpha blocker ACE inhibitörü / ACE inhibitor Anjiotensin reseptör blokeri / Angiotensin receptor blocker Diğer / Other Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Serum Potasyum Düzeyi Serum Potassium Level in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının serum potasyum düzeyine göre dağılımı. TABLE 18. Distribution of prevalent PD patients according to serum potassium level as of the end of <3.5 meq/l meq/l meq/l meq/l >6.5 meq/l Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 39

48 Periton Diyalizi Hastalarında Serum Albümin Düzeyi Serum Albumin Level in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının serum albümin düzeyine göre dağılımı (26 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 19. Distribution of prevalent PD patients according to serum albumin level as of the end of 2017 (according to the data obtained from 26 centers). <3.5 gr/dl gr/dl >4.0 gr/dl Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Anemi Anemia in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının hemoglobin düzeyine göre dağılımı. TABLE 20. Distribution of prevalent PD patients according to hemoglobin level as of the end of <8.0 gr/dl gr/dl gr/dl gr/dl gr/dl Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının transferrin satürasyonu değerine göre dağılımı (25 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 21. Distribution of prevalent PD patients according to transferrin saturation as of the end of 2017 (according to the data obtained from 25 centers). <% 20 / <20% % / % % / % % 50 / 50% Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

49 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının serum ferritin düzeyine göre dağılımı. TABLE 22. Distribution of prevalent PD patients according to serum ferritin level as of the end of <100 ng/ml ng/ml ng/ml ng/ml ng/ml >1200 ng/ml Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının ESA tedavisine göre dağılımı. TABLE 23. Distribution of prevalent PD patients according to ESA therapy as of the end of Halen ESA kullanıyor / Using currently ESA Daha önce ESA kullanmış, ancak halen kullanmıyor / Have received ESA before, but not using currently de hiç ESA kullanmamış / Never used ESA in Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının demir tedavisine göre dağılımı (26 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 24. Distribution of prevalent PD patients according to iron therapy as of the end of 2017 (according to the data obtained from 26 centers). Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Oral demir / Oral iron Parenteral demir / Parenteral iron Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 41

50 Periton Diyalizi Hastalarında Mineral-Kemik Metabolizması Mineral-Bone Metabolism in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının serum fosfor düzeyine göre dağılımı. TABLE 25. Distribution of prevalent PD patients according to serum phosphorus level as of the end of <3.5 mg/dl mg/dl mg/dl mg/dl mg/dl >7.5 mg/dl Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının serum kalsiyum düzeyine göre dağılımı. TABLE 26. Distribution of prevalent PD patients according to serum calcium level as of the end of <8.4 mg/dl mg/dl mg/dl >10.2 mg/dl Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının serum PTH düzeyine göre dağılımı (26 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 27. Distribution of prevalent PD patients according to serum PTH level as of the end of 2017 (according to the data obtained from 26 centers). <150 pg/ml pg/ml pg/ml pg/ml >1000 pg/ml Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

51 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında fosfor bağlayıcı ajan kullanımı (26 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 28. Phosphorus binding agent usage in prevalent PD patients as of the end of 2017 (according to the data obtained from 26 centers). Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Kalsiyum bazlı / Calcium-based Sevelamer / Sevelamer Lantanyum / Lanthanum Alüminyum / Aluminum Kalsiyum bazlı + Sevelamer / Calcium-based + Sevelamer Kalsiyum bazlı + Lantanyum / Calcium-based + Lanthanum Diğer / Other Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında sekonder hiperparatiroidi tedavisinde kullanılan ilaçlar (26 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 29. Drugs used for treatment of secondary hyperparathyroidism in prevalent PD patients as of the end of 2017 (according to the data obtained from 26 centers). Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Oral D vitamini / Oral vitamin D İntravenöz D vitamini / Intravenous vitamin D D vitamini analoğu / Vitamin D analog Kalsimimetik / Calcimimetics D vitamini + Kalsimimetik / Vitamin D + Calcimimetics D vit. analoğu + Kalsimimetik / Vit. D analog + Calcimimetics Toplam / Total TABLO yılı içinde paratiroidektomi yapılan prevalan PD hasta sayısı (26 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 30. Number of prevalent PD patients performed parathyroidectomy in 2017 (according to the data obtained from 26 centers). Paratiroidektomi yapılan / Parathyroidectomy performed 11 / Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 43

52 Periton Diyalizi Hastalarında Viral Seroloji Viral Serology in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında hepatit serolojisi. TABLE 31. Hepatitis serology in prevalent PD patients as of the end of HBsAg (+) Anti-HCV (+) HBsAg (+), Anti-HCV (+) HBsAg (-), Anti-HCV (-) Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında HIV serolojisi. TABLE 32. HIV serology in prevalent PD patients as of the end of HIV (+) HIV (-) Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının serum ALT düzeyine göre dağılımı. TABLE 33. Distribution of prevalent PD patients according to serum ALT level as of the end of <30 U/L U/L U/L U/L >150 U/L Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

53 Periton Diyalizi Hastalarında Komplikasyonlar Complications in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılında PD hastalarında peritonit sıklığı (26 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 34. Peritonitis rate in PD patients in 2017 (according to the data obtained from 26 centers). Atak/hasta/yıl Episode/patient/year Peritonit sıklığı / Peritonitis rate 0.24 TABLO yılında prevalan PD hastalarında peritonit dışındaki komplikasyonlar (toplam 715 hastadan elde edilen verilere göre). TABLE 35. Complications in prevalent PD patients other than peritonitis in 2017 (according to the data obtained from total 715 patients). Fıtık / Hernia Obezite (VKİ >30 kg/m 2 ) / Obesity (BMI >30 kg/m 2 ) Diyaliz yetersizliği / Inadequate dialysis Diyalizat kaçağı / Dialysate leakage Drenaj bozukluğu / Drainage problem Malnütrisyon / Malnutrition Ultrafiltrasyon yetersizliği / Ultrafiltration failure Enkapsüle peritoneal skleroz / Encapsulated peritoneal sclerosis Periton Diyalizi Hastalarında Tedaviden Ayrılma Nedenleri Drop-out Causes in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılında prevalan PD hastalarında HD e transfer nedenlerinin dağılımı. TABLE 36. Distribution of causes of transfer to HD in prevalent PD patients in Diyaliz ve/veya UF yetersizliği / Dialysis and/or UF failure PD ilişkili enfeksiyon / PD-related infection Mekanik komplikasyonlar / Mechanical complications Hasta tercihi / Patient preference Psikososyal nedenler / Psychosocial causes Diğer / Other Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 45

54 Periton Diyalizi ve Ölümler Peritoneal Dialysis and Deaths TABLO 37. Prevalan PD hastalarından 2017 yılında ölenlerin yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 37. Age and gender distribution of prevalent PD patients died in Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılında ölen prevalan PD hastalarının ölüm nedenlerine göre dağılımı (24 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 38. Distribution of prevalent PD patients died in 2017 according to the cause of death (according to the data obtained from 24 centers). Kardiyovasküler / Cardiovascular Enfeksiyon / Infection Malignite / Malignancy Serebrovasküler / Cerebrovascular Diğer / Other Toplam / Total Periton Diyalizi ve Kadavra Böbrek Transplantasyonu Peritoneal Dialysis and Cadaveric Kidney Transplantation TABLO yıl sonu itibariyle kadavra böbrek bekleme listesine aktif olarak kayıtlı PD hasta sayısı (23 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 39. Number of PD patients actively registered on the cadaveric kidney waiting list as of end of 2017 (according to the data obtained from 23 centers). Kayıtlı hasta sayısı / Number of registered patients Kayıtlı olmayan hasta sayısı / Number of unregistered patients Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

55 TABLO yılında kadavra böbrek nakli için çağrılan PD hasta sayısı. TABLO 40. Number of PD patients invited for cadaveric kidney transplantation in Çağrılan hasta sayısı / Number of invited patients Çağrılmayan hasta sayısı / Number of uninvited patients Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Özürlülük Disability in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yıl sonu itibarıyla ağır özürlü olan prevalan PD hasta sayısı (25 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 41. Number of prevalent PD patients with severely disabled as of end of 2017 (according to the data obtained from 25 centers). Ağır özürlü hasta sayısı / Number of severely disabled patients 41 / Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 47

56 Değerlendirme / Discussion Periton diyalizi (PD) uygulanan hasta sayısında 2008 yılındaki zirve noktasından sonra devam eden düşme dikkati çekmektedir (önceki yıl 3.508, bu yıl 3.346). Bu konuda net bir trend oluştuğu görülmektedir. USDRS verisine göre dünyada da diyaliz tercihi genelde HD lehine görülmektedir. Ancak, ülkemiz PD kullanım oranı yönünden orta sıralardan az kullanan ülkelere yaklaşmaktadır. Periton diyalizi oranındaki azalma birden çok faktöre bağlı olabilir. Yeni hasta alımının ciddi olarak artmaması muhtemelen en önemli faktördür (geçen yıl 1020, bu yıl 876). Ayrıca, PD hastalarına HD hastalarına göre daha yüksek oranda nakil yapıldığı da dikkati çekmektedir (% 6.0 ve % 3.1), ancak bu mutlak rakam olarak fazla yüksek değildir (201 hasta). Hemodiyalize geçişte, diyaliz ve/veya UF yetersizliği ve PD ilişkili enfeksiyonlar en önemli nedenler olarak öne çıkmaktadır. PD hastalarında enfeksiyon dışı sorunların başında fıtık ve obezite gelmektedir. Periton diyalizinde hipoalbüminemili hasta oranı HD dekinden daha yüksektir (PD'de % 26.2, HD de % 12.9). Periton diyalizi hasta popülasyonumuzda ESA kullanım oranı % 46.6 dır. Bu oran, HD hastalarından (% 54.6) daha düşüktür. Periton diyalizi hastalarını 74 ünde serum fosfor düzeyi 5.5 mg/dl nin altındadır. Genel olarak, fosfor kontrolünün tatminkâr olduğu söylenebilir. Periton diyalizi hastalarındaki en önemli ölüm nedeni kardiyovasküler hastalıklar olup, bunu enfeksiyonlar ve maligniteler izlemektedir. A decline in the number of patients undergoing peritoneal dialysis (PD) after the peak in 2008 is noteworthy (previous year 3.508, this year There is a clear downtrend in this regard. According to USRDS data, HD is the more common dialysis type worldwide. However, our country is moving to low PD using part from the middle region. The ethology of decreasing PD rate seems to be multifactorial. No any significant increase in new recruited patients is probably most important factor (last year 1020, this year 876). Additionally, higher rate of Tx is noted among PD patients compared to HD patients (6.0% vs. 3.1%, respectively), however the absolute number (201) of those patients is relatively low. Inadequate dialysis, UF failure and PD-related infections seem to be the most important factors for switching to HD. The most common non-infectious complications in PD patients are hernia and obesity. The ratio of patients with hypoalbuminemia is higher in PD compared to HD patients (PD: 26.2%, HD: 12.9%). The rate of ESA usage in our PD patients is 46.6%, and this ratio is lower than that of HD (54.6%) treatment. Serum phosphorus level is lower than 5.5 mg/dl in 74% of PD patients. In general, phosphorus control can be said to be satisfactory. Cardiovascular diseases are the most common death causes among PD patients and followed by infections and malignancies. 48 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

57 BÖBREK TRANSPLANTASYONU KIDNEY TRANSPLANTATION

58

59 Transplantasyon İnsidansı Incidence of Transplantation TABLO yılı içinde ilk RRT olarak böbrek transplantasyonu (BTx) yapılan hastaların (pre-emptif) donör kaynağına göre dağılımı. TABLE 1. Distribution of incident kidney transplantation (KTx) patients (pre-emptive) according to donor source in Canlı vericiden BTx / KTx from living donor Kadavra vericiden BTx / KTx from deceased donor Toplam / Total TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların donör kaynağına göre dağılımı. TABLE 2. Distribution of KTx patients according to donor source in Canlı vericiden BTx / KTx from living donor Kadavra vericiden BTx / KTx from deceased donor Toplam / Total Not: 2017 yılında böbrek transplantasyonu yapılan toplam hasta sayısı dur. 12 hastaya 2017 yılı içinde iki kez transplantasyon yapılmıştır. Note: The total number of patients undergoing kidney transplantation in 2017 is patients underwent twice transplantation in TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 3. Age and gender distribution of KTx patients in Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 51

60 TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların yaş ve donör kaynağına göre dağılımı. TABLE 4. Distribution of KTx patients according to age and donor source in Yaş / Age Canlı / Living Kadavra / Deceased Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların etyolojik nedenlere göre dağılımı (20 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 5. Distribution of KTx patients according to ESRD etiology in 2017 (according to the data obtained from 20 centers). Hipertansiyon / Hypertension * Diabetes mellitus / Diabetes mellitus Tip 1 DM / Type 1 DM Tip 2 DM / Type 2 DM Glomerülonefrit / Glomerulonephritis Polikistik böbrek hastalıkları / Polycystic kidney diseases Obstrüktif nefropati / Obstructive nephropathy Tübülointerstisyel nefrit / Tubulointerstitial nephritis Amiloidoz / Amyloidosis Renal vasküler hastalık / Renal vascular disease Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total * Hipertansiyonun primer değil, kronik böbrek yetmezliğine bağlı oluşan sekonder hipertansiyon olduğuna dair şüpheler vardır. * There are suspects that hypertension mentioned here is not primary but secondary which has occurred due to chronic renal failure. 52 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

61 TABLO yılında BTx yapılan hastaların Tx öncesi RRT'ne göre dağılımı. TABLE 6. Distribution of new KTx patients according to pretx RRT in Hemodiyaliz / Hemodialysis Periton diyalizi / Peritoneal dialysis Transplantasyon / Transplantation Preemptif Tx / Preemptive Tx Canlı / Living Kadavra / Deceased Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılı içinde canlı vericiden yapılan BTx lerin vericilere göre dağılımı. TABLE 7. Distribution KTx from living donors according to donors in dereceden akraba / First-degree related dereceden akraba / Second-degree related dereceden akraba / Third-degree related dereceden akraba / Fourth-degree related Eş / Spouse Akraba dışı / Unrelated Çapraz nakil / Paired kidney exchange Toplam / Total TABLO yılı içinde canlı vericiden BTx yapılan hastalarda doku uyumu. TABLE 8. HLA matching in KTx patients from living donor in HLA uyumu olmayan BTx / KTx with no HLA matching antijen uyumu ile BTx / KTx with 1 antigen matching antijen uyumu ile BTx / KTx with 2 antigen matching antijen uyumu ile BTx / KTx with 3 antigen matching antijen uyumu ile BTx / KTx with 4 antigen matching antijen uyumu ile BTx / KTx with 5 antigen matching antijen uyumu ile BTx / KTx with 6 antigen matching Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 53

62 TABLO yılı içinde kadavra vericiden BTx yapılan hastalarda doku uyumu. TABLE 9. HLA matching in KTx patients from deceased donor in HLA uyumu olmayan BTx / KTx with no HLA matching antijen uyumu ile BTx / KTx with 1 antigen matching antijen uyumu ile BTx / KTx with 2 antigen matching antijen uyumu ile BTx / KTx with 3 antigen matching antijen uyumu ile BTx / KTx with 4 antigen matching antijen uyumu ile BTx / KTx with 5 antigen matching antijen uyumu ile BTx / KTx with 6 antigen matching Toplam / Total TABLO yılı içinde desensitizasyon protokolü uygulanarak BTx yapılan hasta sayısı (18 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 10. Number of KTx patients applying desensitization protocol in 2017 (according to the data obtained from 18 centers). Desensitizasyon uygulanan / Desensitization applied 13 / Transplantasyon Hastalarında Hepatit Hepatitis in Transplantation Patients TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların hepatit serolojisine göre dağılımı. TABLE 11. Distribution of KTx patients according to hepatitis serology in HBsAg (+) Anti-HCV (+) HBsAg (+), Anti-HCV (+) HBsAg (-), Anti-HCV (-) Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

63 Transplantasyon Hastalarında Greft Fonksiyonu Graft Function in Transplantation Patients TABLO yılı içinde BTx yapılan hastalarda gecikmiş greft fonksiyonu (BTx sonrası diyaliz gereksinimi) (18 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 12. Delayed graft function (post-ktx dialysis need) in KTx patients transplanted in 2017 (according to the data obtained from 18 centers). Canlı vericiden BTx / KTx from living donor 14 / Kadavra vericiden BTx / KTx from deceased donor 30 / Toplam / Total 44 / TABLO yılı içinde BTx yapılan hastalarda ilk 6 ayda akut rejeksiyon görülme oranı (17 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 13. Rate of acute rejection in first 6 months in KTx patients transplanted in 2017 (according to the data obtained from 17 centers). Canlı vericiden BTx / KTx from living donor 31 / Kadavra vericiden BTx / KTx from deceased donor 13 / Toplam / Total 44 / Transplantasyon Hastalarında Prognoz Prognosis in Transplantation Patients TABLO yılı içinde BTx yapılan tüm hastalarda 2017 yılı sonu itibarıyla son duruma göre dağılım. TABLE 14. Distribution of all KTx patients transplanted in 2017 according to final situation as of the end of Fonksiyonel greftle izlenen / Followed with functioning graft Diyalize dönen / Returned to dialysis Ölen / Died Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 55

64 TABLO yılı içinde canlı vericiden BTx yapılan hastalarda 2017 yılı sonu itibarıyla son duruma göre dağılım. TABLE 15. Distribution of KTx patients from living donor in 2017 according to final situation as of the end of Fonksiyonel greftle izlenen / Followed with functioning graft Diyalize dönen / Returned to dialysis Ölen / Died Toplam / Total TABLO yılı içinde kadavra vericiden BTx yapılan hastalarda 2017 yılı sonu itibarıyla son duruma göre dağılım. TABLE 16. Distribution of KTx patients from deceased donor in 2017 according to final situation as of the end of Fonksiyonel greftle izlenen / Followed with functioning graft Diyalize dönen / Returned to dialysis Ölen / Died Toplam / Total Transplantasyon Hastalarında Ölümler Deaths in Transplantation Patients TABLO yılında BTx yapılan hastalardan 2017 yılında ölenlerin donör kaynağına göre dağılımı. TABLE 17. Distribution of new KTx patients died in 2017 according to donor type. n Ölüm Oranı (%) Death Rate (%) Canlı vericiden BTx / KTx from living donor Kadavra vericiden BTx / KTx from deceased donor Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

65 TABLO yılında BTx yapılan hastalardan 2017 yılında ölenlerin yaş ve cinsiyete göre dağılımı. TABLE 18. Distribution of new KTx patients died in 2017 according to age and gender. Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılında ölen BTx li hastaların ölüm nedenlerine göre dağılımı (18 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 19. Distribution of KTx patients died in 2017 according to cause of death (according to the data obtained from 18 centers). Kardiyovasküler / Cardiovascular Enfeksiyon / Infection Malignite / Malignancy Serebrovasküler / Cerebrovascular Diğer / Other Toplam / Total Transplantasyon Prevalansı Prevalence of Transplantation TABLO yılı sonu itibarıyla fonksiyonel greftle izlenmekte olan BTx hastaların donör kaynağına göre dağılımı (15 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 20. Distribution of KTx patients with functioning graft according to donor source as of the end of 2017 (according to the data obtained from 15 centers). Canlı vericiden BTx / KTx from living donor Kadavra vericiden BTx / KTx from deceased donor Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 57

66 TABLO yılı sonu itibarıyla fonksiyonel greftle izlenmekte olan BTx hastalarının yaş ve cinsiyete göre dağılımı (18 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 21. Age and gender distribution of KTx patients with functioning graft as of the end of 2017 (according to the data obtained from 18 centers). Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total Kadın Transplantasyon Hastalarında Gebelik ve Doğum Pregnancy and Birth in Female Transplantation Patients TABLO 22. Fonksiyonel greftle izlenen 45 yaş altı kadın BTx hastalarında 2017 yılında gebelik ve canlı doğum sayısı (18 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 22. Number of pregnancy and live births in female KTx patients under 45 years old with functioning graft in 2017 (according to the data obtained from 18 centers). Gebelik / Pregnancy 20 / Canlı doğum / Live birth 18 / National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

67 Değerlendirme / Discussion Değerlendirme, insidan olgular için Sağlık Bakanlığı tarafından sağlanan verilere göre yapılmıştır yılında hastaya toplam böbrek transplantasyonu yapılmıştır. Toplam transplantasyon sayısı geçen yıla (3.416) göre hafifçe azalmıştır. Kadavra vericiden nakil oranı % 20.7 dir. Bu oran önceki yıl % 22.8 idi. Kadaverik nakil oranında halen anlamlı bir artış olmadığı görülmektedir. Geçen yıl % 34.6 olan pre-emptif nakil oranı bu yıl daha da artarak % 38.4 e çıkmıştır. Bu yüksek oran dikkat çekicidir. Bu yüksek oran naklin doğru zamanda yapılıp yapılmadığı konusunda bazı endişelere yol açmaktadır yılında canlıdan böbrek nakillerini 62.7 si akraba vericilerden, % 22.4 ü eşlerden yapılmıştır. Çapraz nakil oranı ise % 4 dür. Birinci yılda, özellikle canlı vericili nakillerde fonksiyonel greft ile izlenen hasta oranının yüksek olması olumlu bir bulgudur. Kardiyovasküler hastalıklar ve enfeksiyonlar en önemli ölüm nedenleridir yılında yapılan böbrek nakil sayısı, son yıllardaki artışa rağmen ihtiyacın altındadır. En önemli kaynak olan kadavra vericilerde istenilen artışın olmaması ve düşük oranların devamlılık göstermesi düşündürücüdür. Etkinlik-maliyet açısından en uygun tedavi olan böbrek transplantasyonunun arttırılması hastalarımızın sağlığı ve ülke ekonomisi açısından çok önemlidir. Kadaverik nakil oranının artması için makro düzeyde (Sağlık Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu ve diğer devlet kurumları) uygulamayı özendirici düzenlemeler yapılması gereklidir This report is compiled through the data provided by the Ministry of Health for incident patients. A total of kidney transplantation were performed to patients in The total number of Tx was slightly decreased compared to the previous year (3.416). The rate of deceased donation is 20.7%, previous year this rate was 22.8%. Unfortunately, there is no any significant increase in cadaveric transplantation rate. The rate of pre-emptive transplantation is even higher this year compared to that of the last year (34.6% vs. 38.4%). Those high numbers raise some concerns about the correct timing of transplantation. Living donations were from 62.7% from living related donors and 22.4% from spouses in the year Paired exchange is done by 4%. High rate of functional graft especially following living donor transplantation is a good finding. Cardiovascular diseases and infections are the most common causes of death. Kidney transplantation rate in 2017 is still lower than needed. The number of deceased donation, which is the most important source, is still low and show a consolidation this is an important problem. Kidney transplantation is the best RRT method with regard to the cost-effectiveness, it is very important for wellbeing of our patients and the economy of our country. Macro scale (involving Ministry of Health, Social Security Agency and other government departments) planning is important to increase cadaveric transplantation rate. Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 59

68

69 PEDİATRİK HEMODİYALİZ PEDIATRIC HEMODIALYSIS

70

71 BU BÖLÜM, 13 MERKEZDEN ELDE EDİLEN VERİLERİN ANALİZİNİ İÇERMEKTEDİR. Akut Hemodiyaliz Acute Hemodialysis 13 merkezden elde edilen verilere göre, 2017 yılında 159 çocuk hastaya akut hemodiyaliz (HD) uygulanmıştır. In 2017 acute hemodialysis (HD) was performed in 159 pediatric patients, according to the data from responding 13 centers. TABLO yılı içinde akut HD uygulanan hastaların kateter yerleştirme yerine göre dağılımı. TABLE 1. Distribution of patients performed acute HD in 2017, according to the place of the catheter. İnternal juguler ven / Internal jugular vein Femoral ven / Femoral vein Subklavian ven / Subclavian vein Eksternal juguler ven / External jugular vein Toplam / Total Kronik Hemodiyaliz İnsidansı Incidence of Chronic Hemodialysis TABLO yılı içinde HD e başlayan hastaların HD öncesi RRT ne göre dağılımı. TABLE 2. Distribution of new HD patients according to pre-hd RRT in Hemodiyaliz ilk RRT / Hemodialysis is first RRT Periton diyalizi / Peritoneal dialysis Böbrek transplantasyonu / Kidney transplantation Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 63

72 TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD'e başlayan insidan hastaların HD tipine göre dağılımı. TABLE 3. Distribution of incident HD patients according to HD type in Merkezde standart HD / Standard HD in center Hemodiyafiltrasyon / Hemodiafiltration Evde HD / Home HD Toplam / Total TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD'e başlayan insidan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 4. Age and gender distribution of incident HD patients in Yaş / Age Erkek / Boy Kız / Girl Toplam / Total > > > > > Toplam / Total TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD'e başlayan insidan hastaların etyolojiye göre dağılımı. TABLE 5. Distribution of incident HD patients according to etiology in VUR ve tekrarlayan İYE / VUR and recurrent UTI Primer glomerülonefrit / Primary glomerulonephritis Doğumsal ürolojik anomaliler (VUR dışı) / Congenital urologic anomalies (excluding VUR) Nörojenik/non-nörojenik mesane / Neurogenic/nonneurogenic bladder Sekonder glomerülonefrit / Secondary glomerulonephritis Renal hipoplazi-displazi / Renal hypoplasia-dysplasia Taş hastalığı / Nephrolithiasis Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

73 TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD e başlayan insidan hastaların diyalize başlangıç durumlarına göre dağılımı. TABLE 6. Distribution of incident HD patients according to the initial approach of RRT in Acil / Urgent Programlı / Scheduled Toplam / Total TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD e başlayan insidan hastalardan diyalize acil olarak başlanan hastaların diyaliz endikasyonlarına göre dağılımı. TABLE 7. Distribution of incident HD patients who have urgently started dialysis, according to dialysis indications in Hipervolemi / Hypervolemia İnatçı bulantı-kusma / Persistent nausea-vomiting Hiperkalemi / Hyperkalemia Kontrolsüz asidoz / Uncontrolled acidosis Üremik ensefalopati / Uremic encephalopathy Üremik perikardit / Uremic pericarditis Üremiye bağlı kanama diyatezi / Hemorrhagic diathesis Diğer / Other Toplam / Total Hemodiyaliz Prevalansı Prevalence of Hemodialysis TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının HD tipine göre dağılımı. TABLE 8. Distribution of prevalent HD patients according to HD type as of the end of Merkezde standart HD / Standard HD in center Hemodiyafiltrasyon / Hemodiafiltration Evde HD / Home HD Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 65

74 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 9. Age and gender distribution of prevalent HD patients as of the end of Yaş / Age Erkek / Boy Kız / Girl Toplam / Total > > > > > Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının etyolojik nedenlere göre dağılımı. TABLE 10. Distribution of prevalent HD patients according to etiology as of the end of VUR ve tekrarlayan İYE / VUR and recurrent UTI Nörojenik/non-nörojenik mesane / Neurogenic/nonneurogenic bladder Primer glomerülonefrit / Primary glomerulonephritis Sekonder glomerülonefrit / Secondary glomerulonephritis Kistik böbrek hastalığı / Cystic kidney disease Taş hastalığı / Nephrolithiasis Doğumsal ürolojik anomaliler (VUR dışı) / Congenital urologic anomalies (excluding VUR) Renal hipoplazi-displazi / Renal hypoplasia-dysplasia Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının diyaliz süresine göre dağılımı. TABLE 11. Distribution of prevalent HD patients according to dialysis duration as of the end of ay / months >6-12 ay / months >12-24 ay / months >24-60 ay / months >60 ay / months Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

75 Hemodiyaliz Hastalarında Damar Erişim Yolu Vascular Access in Hemodialysis Patients TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD e başlayan insidan hastaların HD başlangıcındaki damar erişim yoluna göre dağılımı. TABLE 12. Distribution of incident HD patients according to the type of vascular access in AV fistül / AV fistula Kalıcı (tünelli) kateter / Permanent (tunnelled) catheter Geçici (tünelsiz) kateter / Temporary (untunnelled) catheter Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının halen kullanılmakta olan damar erişim yoluna göre dağılımı. TABLE 13. Distribution of prevalent HD patients according to vascular access still being used as of the end of AV fistül / AV fistula AV greft / AV graft Kalıcı (tünelli) kateter / Permanent (tunnelled) catheter Geçici (tünelsiz) kateter / Temporary (untunnelled) catheter Toplam / Total TABLO yılı içinde geçici (tünelsiz) kateter yerleştirilen tüm HD hastalarının (insidan ve prevalan) kateter yerleştirme yerine göre dağılımı. TABLE 14. Distribution of all HD patients (incident and prevalent) who inserted temporary (untunnelled) catheter according to the place of the catheter in İnternal juguler ven / Internal jugular vein Eksternal juguler ven / External jugular vein Femoral ven / Femoral vein Subklavian ven / Subclavian vein Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 67

76 Hemodiyaliz Hastalarında Diyaliz Reçetesi Dialysis Prescriptions in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının hemodiyalize giriş sıklığına göre dağılımı. TABLE 15. Distribution of prevalent HD patients according to HD frequency as of the end of Haftada 1 kez / Once weekly Haftada 2 kez / Twice weekly Haftada 3 kez / 3 times weekly Haftada >3 kez / >3 times weekly Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının kullanılan membran tipine göre dağılımı. TABLE 16. Distribution of prevalent HD patients according to the membrane type as of the end of Düşük akışlı / Low-flux Yüksek akışlı / High-flux Toplam / Total Hemodiyaliz Hastalarında Serum Albümin Düzeyi Serum Albumin Level in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının serum albümin düzeyine göre dağılımı. TABLE 17. Distribution of prevalent HD patients according to serum albumin level as of the end of <3.5 gr/dl gr/dl >4.0 gr/dl Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

77 Hemodiyaliz Hastalarında Büyüme Geriliği Growth Retardation in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında büyüme geriliği. TABLE 18. Growth retardation in prevalent HD patients as of the end of Büyüme geriliği var / Growth retardation present Büyüme geriliği yok / Growth retardation absent Toplam / Total Hemodiyaliz Hastalarında Antihipertansif İlaç Kullanımı Antihypertensive Drug Usage in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında antihipertansif ilaç kullanımı. TABLE 19. Antihypertensive drug usage in prevalent HD patients as of the end of Kullanmayan / Not using ilaç / 1 drug ilaç / 2 drugs ilaç / 3 drugs >3 ilaç / >3 drugs Toplam / Total Hemodiyaliz Hastalarında Anemi Anemia in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının hemoglobin düzeyine göre dağılımı. TABLE 20. Distribution of prevalent HD patients according to hemoglobin level as of the end of <8.0 gr/dl gr/dl gr/dl >12.0 gr/dl Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 69

78 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının ESA tedavisine göre dağılımı. TABLE 21. Distribution of prevalent HD patients according to ESA therapy as of the end of Halen ESA kullanıyor / Using currently ESA Daha önce ESA kullanmış, ancak halen kullanmıyor / Have received ESA before, but not using currently de hiç ESA kullanmamış / Never used ESA in Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının demir tedavisine göre dağılımı. TABLE 22. Distribution of prevalent HD patients according to iron therapy as of the end of Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Oral demir / Oral iron Parenteral demir / Parenteral iron Toplam / Total Hemodiyaliz Hastalarında Mineral-Kemik Metabolizması Mineral-Bone Metabolism in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının serum fosfor düzeyine göre dağılımı. TABLE 23. Distribution of prevalent HD patients according to serum phosphorus level as of the end of <3.5 mg/dl mg/dl mg/dl mg/dl >9.0 mg/dl Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

79 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının serum kalsiyum düzeyine göre dağılımı. TABLE 24. Distribution of prevalent HD patients according to serum calcium level as of the end of <8.4 mg/dl mg/dl mg/dl >10.2 mg/dl Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının serum PTH düzeyine göre dağılımı. TABLE 25. Distribution of prevalent HD patients according to serum PTH level as of the end of <150 pg/ml pg/ml pg/ml pg/ml >1000 pg/ml Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında fosfor bağlayıcı ilaç kullanımı. TABLE 26. Phosphorus binding agent usage in prevalent HD patients as of the end of Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Kalsiyum bazlı / Calcium-based Sevelamer / Sevelamer Alüminyum / Aluminum Kalsiyum bazlı + Sevelamer / Calcium-based + Sevelamer Kalsiyum bazlı + Lantanyum / Calcium-based + Lanthanum Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 71

80 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında sekonder hiperparatiroidi tedavisinde kullanılan ilaçlar. TABLE 27. Drugs used for treatment of secondary hyperparathyroidism in prevalent HD patients as of the end of Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Oral D vitamini / Oral vitamin D İntravenöz D vitamini / Intravenous vitamin D D vitamini analoğu / Vitamin D analog D vitamini + Kalsimimetik / Vitamin D + Calcimimetics Toplam / Total TABLO yılı içinde paratiroidektomi yapılan prevalan HD hasta sayısı. TABLE 28. Number of prevalent HD patients performed parathyroidectomy in Paratiroidektomi yapılan / Parathyroidectomy performed 5 / Hemodiyaliz Hastalarında Hepatit Serolojisi Hepatitis Serology in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında hepatit serolojisi. TABLE 29. Hepatitis serology in prevalent HD patients as of the end of HBsAg (+) Anti-HCV (+) HBsAg (+), Anti-HCV (+) HBsAg (-), Anti-HCV (-) Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

81 Değerlendirme / Discussion 13 merkezden elde edilen verilere göre 2017 yılında 159 çocuğa akut HD uygulanmıştır. Çocuk hastaları 52 si diyalize acil koşullarda başlamaktadır. Bu oranda geçmiş yıllara göre bir artış gözlenmektedir. Çocuk hastalarda SDBY etyolojisinde en sık görülen nedenler VUR ve tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, primer glomerülonefrit ve nörojenik mesanedir. Kronik HD uygulanan çocuk hastalarda damar erişim yolu olarak yüksek oranda kateter (tünelli ve tünelsiz) kullanımı istenmeyen bir durumdur (% 69.5). Kateter kullanım oranında geçen yıla göre artış gözlenmektedir. Hastaları 95 inden fazlasına haftada en az üç seans diyaliz tedavisi uygulanmaktadır. Veriler geçen yıla benzerdir. Yüksek akışlı membran kullanımı önceki yıllara göre giderek artmaktadır. Kronik HD uygulanan çocuk hastaların yaklaşık % 30 unda serum albümin düzeyi 3.5 gr/dl nin altındadır. Beslenme durumunda geçen yıla göre bir iyileşme gözlenmemektedir. Çocuk HD hastalarını 76 sında büyüme geriliği mevcuttur. Bu oran, geçen yılkine benzerdir. Kronik HD uygulanan çocuk hastaları 82 si antihipertansif ilaç kullanmaktadır. İlaç kullanım oranı önceki yıllardakinden yüksektir. Çocuk HD hastalarını 56 sında hemoglobin düzeyi 10 gr/dl nin altındadır. Çocuk hastalarda ESA kullanım oranı (% 84) erişkinlere göre yüksektir. Acute HD was applied to 159 children according to the data obtained from 13 centers in In 52% of pediatric patients, dialysis has been started urgently. There is an increase in this rate compared to previous years. VUR and recurrent urinary tract infections, primary glomerulonephritis, and neurogenic bladder are the most common seen etiologies of ESRD in pediatric patients. High rate of catheter (tunnelled and untunnelled) use as vascular access in pediatric patients under chronic HD is an undesired condition (69.5%). The rate of catheter usage has increased compared to the last year. More than 95% of the patients are treated at least three HD sessions per week. This data is similar to previous year. The use of high flow membranes has been steadily increasing compared to previous years. Serum albumin level is lower than 3.5 g/dl in 30% of pediatric HD patients. There is no improvement in nutritional status compared to the previous year. Growth retardation is present 76% of pediatric HD patients. This rate is similar to previous year. The 82% of pediatric HD patients are using antihypertensive drugs. The rate of drug usage is higher than previous years. Hemoglobin level is lower than 10 g/dl in 56% of pediatric HD patients. The rate of ESA usage in pediatric patients (84%) is more than adult patients. Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 73

82 Çocuk HD hastalarını 52 sinde serum fosfor düzeyi 5.5 mg/dl nin üzerindedir. Fosfor kontrolünde geçen yıla göre bir iyileşme gözlenmemektedir. Serum phosphorus level is over 5.5 mg/dl in 52% of pediatric HD patients. There is no improvement in phosphorus control compared to the previous year. Çocuk HD hastalarını 84 ü fosfor bağlayıcı ajan kullanmaktadır. Kalsiyum asetat en çok tercih edilen fosfor bağlayıcıdır. Çocuk HD hastalarını 80 ni PTH baskılayıcı ajan kullanmaktadır. Oral D vitamini en çok tercih edilen ajandır (% 58). The 84% of pediatric HD patients are using phosphorus binding agents. Calcium acetate is the most preferred phosphorus binder. The 80% of pediatric HD patients have received PTH suppressive agents. Oral vitamin D is the most preferred agent (58%). 74 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

83 PEDİATRİK PERİTON DİYALİZİ PEDIATRIC PERITONEAL DIALYSIS

84

85 BU BÖLÜM, 17 MERKEZDEN ELDE EDİLEN VERİLERİN ANALİZİNİ İÇERMEKTEDİR. Akut Periton Diyalizi Acute Peritoneal Dialysis 17 merkezden elde edilen verilere göre 2017 yılında 88 çocuk hastaya akut periton diyalizi uygulanmıştır. In 2017 acute peritoneal dialysis was performed in 88 pediatric patients, according to the data from 17 centers. Kronik Periton Diyalizi İnsidansı Incidence of Chronic Peritoneal Dialysis TABLO yılı içinde PD ne başlayan hastaların PD öncesi RRT ne göre dağılımı. TABLE 1. Distribution of new PD patients according to pre-pd RRT in Periton diyalizi ilk RRT / Peritoneal dialysis is first RRT Hemodiyaliz / Hemodialysis Böbrek transplantasyonu / Kidney transplantation Toplam / Total TABLO yılı içinde ilk RRT olarak PD'ne başlayan insidan hastaların PD tipine göre dağılımı. TABLE 2. Distribution of incident PD patients according to PD type in SAPD / CAPD APD / APD Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 77

86 TABLO yılı içinde ilk RRT olarak PD'ne (SAPD/APD) başlayan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 3. Age and gender distribution of incident PD (CAPD/APD) patients in Yaş / Age Erkek / Boy Kız / Girl Toplam / Total > > > > > Toplam / Total TABLO yılı içinde ilk RRT olarak PD'ne başlayan hastaların etyolojik nedenlere göre dağılımı. TABLE 4. Distribution of incident PD patients according to ESRD etiology in Primer glomerülonefrit / Primary glomerulonephritis Sekonder glomerülonefrit / Secondary glomerulonephritis VUR ve tekrarlayan İYE / VUR and recurrent UTI Kistik böbrek hastalığı / Cystic kidney disease Nörojenik/non-nörojenik mesane / Neurogenic/nonneurogenic bladder Renal hipoplazi-displazi / Renal hypoplasia-dysplasia Doğumsal ürolojik anomaliler (VUR dışı) / Congenital urologic anomalies (excluding VUR) Taş hastalığı / Nephrolithiasis Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

87 TABLO yılı içinde PD ne başlayan hastaların kateter yerleştirme yöntemine göre dağılımı. TABLE 5. Distribution of incident PD patients according to catheter placement method in Açık cerrahi / Surgical Laparoskopi / Laparoscopy Kılavuz tel (Seldinger) / Guide wire (Seldinger) Tenckhoff trokar / Tenckhoff trochar Toplam / Total Periton Diyalizi Prevalansı Prevalence of Peritoneal Dialysis TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının PD tipine göre dağılımı. TABLE 6. Distribution of prevalent PD patients according to PD type as of the end of SAPD / CAPD APD / APD Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının yaş ve cinsiyete göre dağılımı. TABLE 7. Age and gender distribution of prevalent PD patients as of the end of Yaş / Age Erkek / Boy Kız / Girl Toplam / Total > > > > > Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 79

88 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının etyolojik nedenlere göre dağılımı. TABLE 8. Distribution of prevalent PD patients according to ESRD etiology as of the end of Primer glomerülonefrit / Primary glomerulonephritis VUR ve tekrarlayan İYE / VUR and recurrent UTI Kistik böbrek hastalığı / Cystic kidney disease Nörojenik/non-nörojenik mesane / Neurogenic/nonneurogenic bladder Doğumsal ürolojik anomaliler (VUR dışı) / Congenital urologic anomalies (excluding VUR) Sekonder glomerülonefrit / Secondary glomerulonephritis Renal hipoplazi-displazi / Renal hypoplasia-dysplasia Taş hastalığı / Nephrolithiasis Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının diyaliz süresine göre dağılımı. TABLE 9. Distribution of prevalent PD patients according to dialysis duration as of the end of ay / months >6-12 ay / months >12-24 ay / months >24-60 ay / months >60 ay / months Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

89 Periton Diyalizi Hastalarında Diyalizat Dialysate in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının kullanılan diyalizat türüne (konvansiyonel veya nötral ph lı solüsyon) göre dağılımı. TABLE 10. Distribution of prevalent PD patients according to dialysate type (conventional or neutralph solution) as of the end of Konvansiyonel solüsyon / Conventional solution Nötral ph lı solüsyon / Neutral-pH solution Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla en az bir değişimde ikodekstrinli solüsyon kullanılan prevalan PD hasta sayısı. TABLE 11. Number of prevalent PD patients using icodextrin solution at least one change as of the end of İkodekstrin kullananlar / Using icodextrin İkodekstrin kullanmayanlar / Not using icodextrin Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Serum Albümin Düzeyi Serum Albumin Level in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının serum albümin düzeyine göre dağılımı. TABLE 12. Distribution of prevalent PD patients according to serum albumin level as of the end of <3.5 gr/dl gr/dl >4.0 gr/dl Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 81

90 Periton Diyalizi Hastalarında Büyüme Geriliği Growth Retardation in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında büyüme geriliği. TABLE 13. Growth retardation in prevalent PD patients as of the end of Büyüme geriliği var / Growth retardation present Büyüme geriliği yok / Growth retardation absent Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Antihipertansif İlaç Kullanımı Antihypertensive Drug Usage in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında antihipertansif ilaç kullanımı. TABLE 14. Antihypertensive drug usage in prevalent PD patients as of the end of Kullanmayan / Not using ilaç / 1 drug ilaç / 2 drugs ilaç / 3 drugs >3 ilaç / >3 drugs Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Anemi Anemia in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının hemoglobin düzeyine göre dağılımı. TABLE 15. Distribution of prevalent PD patients according to hemoglobin level as of the end of <8.0 gr/dl gr/dl gr/dl >12 gr/dl Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

91 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının ESA tedavisine göre dağılımı. TABLE 16. Distribution of prevalent PD patients according to ESA therapy as of the end of Halen ESA kullanıyor / Using currently ESA Daha önce ESA kullanmış, ancak halen kullanmıyor / Have received ESA before, but not using currently de hiç ESA kullanmamış / Never used ESA in Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının demir tedavisine göre dağılımı. TABLE 17. Distribution of prevalent PD patients according to iron therapy as of the end of Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Oral demir / Oral iron Parenteral demir / Parenteral iron Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Mineral-Kemik Metabolizması Mineral-Bone Metabolism in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının serum fosfor düzeyine göre dağılımı. TABLE 18. Distribution of prevalent PD patients according to serum phosphorus level as of the end of <3.5 mg/dl mg/dl mg/dl mg/dl >9.0 mg/dl Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 83

92 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının serum kalsiyum düzeyine göre dağılımı. TABLE 19. Distribution of prevalent PD patients according to serum calcium level as of the end of <8.4 mg/dl mg/dl mg/dl >10.2 mg/dl Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının serum PTH düzeyine göre dağılımı. TABLE 20. Distribution of prevalent PD patients according to serum PTH level as of the end of <150 pg/ml pg/ml pg/ml pg/ml >1000 pg/ml Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında fosfor bağlayıcı ilaç kullanımı. TABLE 21. Phosphorus binding agent usage in prevalent PD patients as of the end of Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Kalsiyum bazlı / Calcium-based Sevelamer / Sevelamer Kalsiyum bazlı + Sevelamer / Calcium-based + Sevelamer Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

93 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında sekonder hiperparatiroidi tedavisinde kullanılan ilaçlar. TABLE 22. Drugs used for treatment of secondary hyperparathyroidism in prevalent PD patients as of the end of Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Oral D vitamini / Oral vitamin D D vitamini analoğu / Vitamin D analog D vitamini + Kalsimimetik / Vitamin D + Calcimimetics D vit analoğu + Kalsimimetik / Vit D analog + Calcimimetics Toplam / Total TABLO yılı içinde paratiroidektomi yapılan kronik PD hasta sayısı. TABLE 23. Number of chronic PD patients performed parathyroidectomy in Paratiroidektomi yapılan / Parathyroidectomy performed 1 / Periton Diyalizi Hastalarında Hepatit Serolojisi Hepatitis Serology in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında hepatit serolojisi. TABLE 24. Hepatitis serology in prevalent PD patients as of the end of HBsAg (+) Anti-HCV (+) HBsAg (+), Anti-HCV (+) HBsAg (-), Anti-HCV (-) Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 85

94 Periton Diyalizi Hastalarında Peritonit Peritonitis in Peritoneal Dialysis Patients TABLO 25. Prevalan PD hastalarının 2017 yılında geçirilen peritonit atağı sayısına göre dağılımı. TABLE 25. Distribution of prevalent PD patients according to the number of peritonitis episode in Atak yok / No episode atak / 1 episode atak / 2 episode >2 atak / >2 episode Toplam / Total TABLO yılında prevalan PD hastalarında peritonit sıklığı. TABLE 26. Peritonitis rate in prevalent PD patients in Atak/hasta/yıl Episode/patient/year Peritonit sıklığı / Peritonitis rate 0.27 Periton Diyalizi ve Tedaviden Ayrılma Peritoneal Dialysis and Drop-out TABLO yılında tedaviden ayrılan prevalan PD hasta sayısı. TABLE 27. Number of drop-out in prevalent PD patients in Hemodiyalize transfer / Transfer to hemodialysis Böbrek transplantasyonu / Kidney transplantation Ölüm / Death Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

95 TABLO yılında prevalan PD hastalarında HD e transfer nedenlerinin dağılımı. TABLE 28. Distribution of causes of transfer to HD in prevalent PD patients in Diyaliz ve/veya UF yetersizliği / Dialysis and/or UF failure PD ilişkili enfeksiyon / PD-related infection Mekanik komplikasyonlar / Mechanical complications Diğer / Other Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 87

96 Değerlendirme / Discussion 17 merkezden elde edilen verilere göre 2017 yılında 88 çocuğa akut PD uygulanmıştır yılı sonu itibarıyla 17 merkezden toplam 203 kronik PD hastası bildirilmiştir. Çocuk PD hastalarında SDBY nin en sık görülen etyolojik nedenleri primer glomerülonefritler, VUR ve tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarıdır. Önceki yıllardaki gibi, çocuk hastalarda APD erişkinlerden daha çok tercih edilmektedir. Çocuk hastaları 61 inde kateter yerleştirme yöntemi olarak açık cerrahi teknik tercih edilmektedir. Çocuk PD hastalarını 50 sinde serum albümin düzeyi 3.5 gr/dl nin altındadır. Beslenme durumunda geçen yıla göre kötüleşme gözlenmektedir. Çocuk PD hastalarını 73 ünde büyüme geriliği bulunmaktadır. Kronik PD uygulanan çocuk hastaları 61 i antihipertansif ilaç kullanmaktadır. Bu oran, önceki yıllardakinden farklı değildir. PD tedavisi altındaki çocukları 51 inde hemoglobin düzeyi 10 gr/dl nin altındadır. Çocuk PD hastalarda ESA kullanım oranı (% 70) HD hastalarından daha düşüktür (% 88). Çocuk PD hastalarını 42 sinde serum fosfor düzeyi 5.5 mg/dl nin üzerindedir. Hastaların yaklaşık % 85 i fosfor bağlayıcı ilaç kullanmaktadır. Fosfor kontrolü geçen yıla göre iyileşmiştir yılı sonu itibarıyla PD hastalarını 78 i PTH baskılayıcı ajan kullanmaktadır. Oral D vitamini en çok tercih edilen ajandır. Çocuk PD hastalarında peritonit sıklığı kabul edilebilir düzeydedir. Acute PD was applied to 88 children according to the data obtained from 17 centers in As of the end of 2017, the number of chronic pediatric PD patients is 203 in 17 centers. Primary glomerulonephritis, VUR and recurrent urinary infections are the most common seen etiology of ESRD in pediatric PD patients. As in previous years, APD is more preferable in pediatric patients than in adults. Surgical technique as catheter placement method is preferable in 61% of pediatric patients. Serum albumin level is lower than 3.5 g/dl in 50% of pediatric PD patients. A deterioration in nutritional status is observed compared to the previous year. Growth retardation is present 73% of pediatric PD patients. The 61% of pediatric PD patients are using antihypertensive drugs. This rate is not different from that of the previous years. Hemoglobin level is lower than 10 g/dl in 51% of pediatric PD patients. The rate of ESA usage in pediatric PD patients (70%) is lower than pediatric HD patients (88%). Serum phosphorus level is over 5.5 mg/dl in 42% of pediatric PD patients. The 85% of patients take phosphorus binding drugs. Phosphorus control has improved compared to last year. As of the end of 2017, 78% of the PD patients have received PTH suppressive agents. Oral vitamin D is the most preferred agent. The rate of peritonitis in pediatric PD patients is the acceptable level. 88 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

97 PEDİATRİK BÖBREK TRANSPLANTASYONU PEDIATRIC KIDNEY TRANSPLANTATION

98

99 BU BÖLÜM, 12 MERKEZDEN ELDE EDİLEN VERİLERİN ANALİZİNİ İÇERMEKTEDİR. Transplantasyon İnsidansı Incidence of Transplantation TABLO yılı içinde ilk RRT olarak böbrek transplantasyonu (BTx) yapılan (pre-emptif) hastaların donör kaynağına göre dağılımı. TABLE 1. Distribution of incident kidney transplantation (KTx) patients (pre-emptive) according to donor source in Canlı vericiden BTx / KTx from living donor Kadavra vericiden BTx / KTx from deceased donor Toplam / Total TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların donör kaynağına göre dağılımı. TABLE 2. Distribution of KTx patients according to donor source in Canlı vericiden BTx / KTx from living donor Kadavra vericiden BTx / KTx from deceased donor Toplam / Total TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 3. Age and gender distribution of KTx patients in Yaş / Age Erkek / Boy Kız / Girl Toplam / Total > > > > > Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 91

100 TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların yaş ve donör kaynağına göre dağılımı. TABLE 4. Distribution of KTx patients according to age and donor source in Yaş / Age Canlı / Living Kadavra / Deceased Toplam / Total > > > > > Toplam / Total TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların etyolojik nedenlere göre dağılımı. TABLE 5. Distribution of KTx patients according to ESRD etiology in Primer glomerülonefrit / Primary glomerulonephritis VUR ve tekrarlayan İYE / VUR and recurrent UTI Kistik böbrek hastalığı / Cystic kidney disease Renal hipoplazi-displazi / Renal hypoplasia-dysplasia Doğumsal ürolojik anomaliler (VUR dışı) / Congenital urologic anomalies (excluding VUR) Nörojenik/non-nörojenik mesane / Neurogenic/nonneurogenic bladder Taş hastalığı / Nephrolithiasis Sekonder glomerülonefrit / Secondary glomerulonephritis Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total TABLO yılı içinde canlı vericiden yapılan BTx lerin vericilere göre dağılımı. TABLE 6. Distribution KTx from living donors according to donors in Anne / Mother Baba / Father Kardeş / Sibling Diğer akraba / Other relatives Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

101 TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların Tx öncesi RRT'ne göre dağılımı. TABLE 7. Distribution of new KTx patients according to pretx RRT in Hemodiyaliz / Hemodialysis Periton diyalizi / Peritoneal dialysis Transplantasyon/ Transplantation Preemptif Tx / Preemptive Tx Canlı / Living Kadavra / Deceased Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılı içinde canlı vericiden BTx yapılan hastalarda doku uyumu. TABLE 8. HLA matching in KTx patients from living donor in HLA uyumu olmayan (6 MM) BTx / KTx with no HLA matching 1 HLA antijen uyumu ile BTx / KTx with 1 HLA antigen matching 2-5 HLA antijen uyumu ile BTx / KTx with 2-5 HLA antigen matching 6 HLA antijen uyumu ile BTx / KTx with 6 HLA antigen matching Toplam / Total TABLO yılı içinde kadavra vericiden BTx yapılan hastalarda doku uyumu. TABLE 9. HLA matching in KTx patients from deceased donor in HLA uyumu olmayan (6 MM) BTx / KTx with no HLA matching 1 HLA antijen uyumu ile BTx / KTx with 1 HLA antigen matching 2-5 HLA antijen uyumu ile BTx / KTx with 2-5 HLA antigen matching 6 HLA antijen uyumu ile BTx / KTx with 6 HLA antigen matching Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 93

102 Transplantasyon Hastalarında Greft Fonksiyonu Graft Function in Transplantation Patients TABLO yılı içinde BTx yapılan hastalarda gecikmiş greft fonksiyonu (BTx sonrası diyaliz gereksinimi). TABLE 10. Delayed graft function (post-ktx dialysis need) in KTx patients transplanted in Canlı vericiden BTx / KTx from living donor 5 / Kadavra vericiden BTx / KTx from deceased donor 3 / Toplam / Total 8 / TABLO yılı içinde BTx yapılan hastalarda ilk 6 ayda akut rejeksiyon görülme oranı. TABLE 11. Rate of acute rejection in first 6 months in KTx patients transplanted in Canlı vericiden BTx / KTx from living donor 7 / Kadavra vericiden BTx / KTx from deceased donor 1 / Toplam / Total 8 / TABLO yılı içinde BTx yapılan tüm hastalarda 2017 yılı sonu itibarıyla son duruma göre dağılımı. TABLE 12. Distribution of all KTx patients transplanted in 2017 according to final situation as of the end of Serum kreatinin <2 mg/dl ile izlenen / Followed with serum creatinine <2 mg/dl Serum kreatinin 2 mg/dl ile izlenen / Followed with serum creatinine 2 mg/dl Diyalize dönen / Returned to dialysis Ölen / Died Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

103 TABLO yılı içinde canlı vericiden BTx yapılan hastalarda 2017 yılı sonu itibarıyla son duruma göre dağılım. TABLE 13. Distribution of KTx patients from living donor in 2017 according to final situation as of the end of Serum kreatinin <2 mg/dl ile izlenen / Followed with serum creatinine <2 mg/dl Serum kreatinin 2 mg/dl ile izlenen / Followed with serum creatinine 2 mg/dl Diyalize dönen / Returned to dialysis Ölen / Died Toplam / Total TABLO yılı içinde kadavra vericiden BTx yapılan hastalarda 2017 yılı sonu itibarıyla son duruma göre dağılım. TABLE 14. Distribution of KTx patients from deceased donor in 2017 according to final situation as of the end of Serum kreatinin <2 mg/dl ile izlenen / Followed with serum creatinine <2 mg/dl Serum kreatinin 2 mg/dl ile izlenen / Followed with serum creatinine 2 mg/dl Diyalize dönen / Returned to dialysis Ölen / Died Toplam / Total Transplantasyon Prevalansı Prevalence of Transplantation TABLO yılı sonu itibarıyla fonksiyonel greftle izlenmekte olan BTx hastalarının donör kaynağına göre dağılımı. TABLE 15. Distribution of KTx patients with functioning graft according to donor source as of the end of Canlı vericiden BTx / KTx from living donor Kadavra vericiden BTx / KTx from deceased donor Toplam / Total Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 95

104 TABLO yılı sonu itibarıyla fonksiyonel greftle izlenmekte olan BTx hastalarının yaş ve cinsiyete göre dağılımı. TABLE 16. Age and gender distribution of KTx patients with functioning graft as of the end of Yaş / Age Erkek / Boy Kız / Girl Toplam / Total > > > > > Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

105 Değerlendirme / Discussion 12 merkezden bildirilen verilere göre 2017 yılında böbrek transplantasyonu yapılan çocuk hasta sayısı 71 dir. Bu sayı, Sağlık Bakanlığı verilerine göre 248 dir. Böbrek transplantasyonu hastaları 25 ine ilk renal replasman tedavisi (pre-emptif) olarak uygulanmıştır. Transplantasyon yapılan çocuk hastaları 60 ı 10 yaş üzerindedir. Hastaları 35 ine kadavra vericiden böbrek transplantasyonu yapılmıştır. Çocuk hastalarda kadavradan transplantasyon oranı erişkin hastalardan yüksektir. Canlı vericiden nakillerin tamamı akrabalardan yapılmıştır. Anne, en önemli vericidir. Birinci yılda fonksiyonel greft ile izlenen hasta oranının yüksek olması olumlu bir bulgudur. The number of kidney transplantation performed in 2017 is 71 according to the data reported from 12 centers. According to the data of Ministry of Health, this number is 248. Kidney transplantation was performed as the first renal replacement therapy (preemptive) in 25% of the patients. The 60% of pediatric transplant patients are over 10 years old. Kidney transplantation from deceased donor was performed in 35% of the patients. The rate of deceased donation in pediatric patients is higher than adult patients. All living donors are relatives. Mother is the most important donor. High rate of functional graft at first year is a good finding. Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 97

106

107 28 YILLIK REGİSTRY DEN GRAFİKLER FIGURES FROM REGISTRY OF 28 YEARS

108

109 SDBH İnsidansı ve Prevalansı / Incidence and Prevalence of ESRD 300 Türkiye'de RRT Gerektiren SDBH İnsidansı Incidence of ESRD Requiring RRT in Turkey Sayı (mnb) / Count (ppm) Yıl / Year Türkiye'de RRT Gerektiren SDBH Prevalansı Prevalence of ESRD Requiring RRT in Turkey 1200 Sayı (mnb) / Count (ppm) Yıl / Year Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 101

110 Hemodiyaliz / Hemodialysis Prevalan Hemodiyaliz Hasta Sayısı Number of Prevalent Hemodialysis Patients Sayı / Count Yıl / Year 102 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

111 İnsidan HD Hastalarında Diyabet Sıklığı Diabetes Frequency in Incident HD Patients Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan HD Hastalarında Diyabet Sıklığı Diabetes Frequency in Prevalent HD Patients Yüzde / Percent Yıl / Year Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 103

112 İnsidan HD Hastalarında Yaşlı ( 65 Yıl) Oranı The Ratio of Elderly ( 65 Years) in Incident HD Patients Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan HD Hastalarında Diyaliz Süresi Dialysis Duration in Prevalent HD Patients Yüzde / Percent Yıl / Year >5 yıl / years >10 yıl / years Prevalan HD Hastalarında Damar Erişim Yolu Vascular Access in Prevalent HD Patients Yüzde / Percent Yıl / Year AV fistül / AV fistula AV greft / AV graft Kateter / Catheter 104 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

113 Prevalan HD Hastalarında Diyaliz Yeterliliği (Kt/V üre 1.2) Dialysis Adequacy in Prevalent HD Patients (Kt/V urea 1.2) Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan HD Hastalarında Hipertansiyon Sıklığı Hypertension Frequency in Prevalent HD Patients Yüzde / Percent 2017 Yıl / Year Prevalan HD Hastalarında Hipoalbüminemi (<3.5 gr/dl) Hipoalbuminemia in Prevalent HD Patients (<3.5 g/dl) Yüzde / Percent Yıl / Year Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 105

114 Prevalan HD Hastalarında ESA Kullanımı ESA Usage in Prevalent HD Patients Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan HD Hastalarında Demir Tedavisi Iron Therapy in Prevalent HD Patients Yüzde / Percent Yıl / Year Yüzde / Percent Prevalan HD Hastalarında PTH Düzeyi PTH Level in Prevalent HD Patients Yıl / Year PTH <150 pg/ml PTH >300 pg/ml 106 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

115 Prevalan HD Hastalarında PTH Baskılayıcı Ajan Kullanımı PTH Suppressive Agents Usage in Prevalent HD Patients Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan HD Hastalarında Hepatit Serolojisi Hepatitis Serology in Prevalent HD Patients Yüzde / Percent Yıl / Year HBsAg Anti-HCV Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 107

116 Periton Diyalizi / Peritoneal Dialysis Prevalan PD Hasta Sayısı Number of Prevalent PD Patients Sayı / Count Yıl / Year İnsidan PD Hastalarında Diyabet Sıklığı Diabetes Frequency in Incident PD Patients Yüzde / Percent Yıl / Year 108 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

117 İnsidan PD Hastalarında Yaşlı ( 65 Yıl) Oranı The Ratio of Elderly ( 65 Years) in Incident PD Patients Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan PD Hastalarında Diyaliz Süresi (>5 Yıl) Dialysis Duration in Prevalent PD Patients (>5 Years) Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan PD Hastalarında Diyaliz Yeterliliği (Kt/V üre 1.7) Dialysis Adequacy in Prevalent PD Patients (Kt/V urea 1.7) Yüzde / Percent Yıl / Year Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 109

118 Prevalan PD Hastalarında Hipertansiyon Sıklığı Hypertension Frequency in Prevalent PD Patients Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan PD Hastalarında Hipoalbüminemi (<3.5 gr/dl) Hypoalbuminemia in Prevalent PD Patients (<3.5 g/dl) Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan PD Hastalarında ESA Kullanımı ESA Usage in Prevalent PD Patients Yüzde / Percent Yıl / Year 110 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

119 Prevalan PD Hastalarında Demir Tedavisi Iron Therapy in Prevalent PD Patients Yüzde / Percent Yıl / Year Yüzde / Percent Prevalan PD Hastalarında PTH Düzeyi PTH Level in Prevalent PD Patients Yıl / Year 60.4 PTH <150 pg/ml PTH >300 pg/ml Prevalan PD Hastalarında PTH Baskılayıcı Ajan Kullanımı PTH Suppressive Agents Usage in Prevalent PD Patients Yüzde / Percent Yıl / Year Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 111

120 Prevalan PD Hastalarında Hepatit Serolojisi Hepatitis Serology in Prevalent PD Patients 30 Yüzde / Percent Yıl / Year HBsAg (+) Anti-HCV (+) Prevalan PD Hastalarında Enfeksiyona Bağlı Mortalite Mortality Due To Infection in Prevalent PD Patients Yüzde / Percent Yıl / Year 112 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

121 Böbrek Transplantasyonu / Kidney Transplantation Böbrek Transplantasyonu Sayısı Number of Kidney Transplantation Sayı / Count Yıl / Year İnsidan Tx Hastalarında Verici Kaynağı Donor Source in Incident Tx Patients Yüzde / Percent Yıl / Year Canlı / Living Kadavra / Deceased Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 113

122 Yüzde / Percent İnsidan Tx Hastalarında Diyabet Sıklığı Diabetes Frequency in Incident Tx Patients Yıl / Year Yüzde / Percent İnsidan Tx Hastalarında Yaşlı ( 65 Yıl) Oranı The Ratio of Elderly ( 65 Years) in Incident Tx Patients Yıl / Year Yüzde / Percent Prevalan Tx Hastalarında Enfeksiyona Bağlı Mortalite Mortality Due To Infection in Prevalent Tx Patients Yıl / Year National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

123 ULUSLARARASI KARŞILAŞTIRMALAR INTERNATIONAL COMPARISONS

124

125 ŞEKİL 1. Ağustos 2018 itibarıyla Avrupa ülkelerinde registry çalışmaları. FIGURE 1. Registry studies in European countries as of August, Kaynak: ERA-EDTA resmi web sitesi ( Source: ERA-EDTA official website ( ERA-EDTA kayıt sistemine hasta verisi bazında katkıda bulunan ülkeler. Registries contributing individual patient data to the ERA-EDTA Registry. Seçilmiş toplu verileri yıllık rapora dahil edilmek üzere gönderen ülkeler. Registries sending aggregated data to be included in the annual report. Kayıt sistemi olmayan / katkıda bulunmayan / verileri analiz için uygun olmayan ülkeler. No registry / no contribution / data not eligible for analysis. Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 117

126 Tayvan/Taiwan Jalisco (Meksika/Mexico) Brunei/Brunei ABD/USA Tayland/Thailand Singapur/Singapore Japonya/Japan Kore Cum./Rep. of Korea Malezya/Malaysia Yunanistan/Greece Portekiz/Portugal Çek Cum./Czech Rep. Macaristan/Hungary Kanada/Canada İsrail/Israel Brezilya/Brazil Belçika, Fransızca/Belgium, French sp. Filipinler/Philippines Şili/Chile Belçika, Hollandaca/Belgium, Dutch sp. Fransa/France Polonya/Poland Hong Kong/Hong Kong Arjantin/Argentina Uruguay/Uruguay Romanya/Romania İndonezya/Indonesia Bulgaristan/Bulgaria Makedonya/Macedonia Türkiye/Turkey Suudi Arabistan/Saudi Arabia Fas/Morocco Avusturya/Austria İspanya/Spain İtalya/Italy Kuveyt/Kuwait Katar/Qatar Birleşik Krallık/UK İsveç/Sweden İran/Iran Hollanda/Netherlands Yeni Zelanda/New Zealand Sırbistan/Serbia İskoçya/Scotland Bosna Hersek/Bosnia&Herzegovina Kolombiya/Colombia Avustralya/Australia Danimarka/Denmark Litvanya/Lithuania İsviçre/Switzerland Norveç/Norway Finlandiya/Finland Estonya/Estonia Arnavutluk/Albania Letonya/Latvia İzlanda/Iceland Rusya/Russia Mısır/Egypt Bengladeş/Bangladesh Güney Afrika/South Africa Ukrayna/Ukraine Milyon nüfus başına SDBY insidansı / ESRD incidence per million population 476 ŞEKİL 2. Ülkelere göre RRT gerektiren SDBH insidansı, FIGURE 2. Incidence of ESRD requiring RRT, by country, Kaynak / Source: Yıllık USRDS Veri Raporu 2017 / USRDS Annual Data Report National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

127 Singapur/Singapore Malezya/Malaysia Jalisco (Meksika/Mexico) Şili/Chile Hong Kong/Hong Kong Kore Cum./Rep. of Korea Yeni Zelanda/New Zealand Tayvan/Taiwan Katar/Qatar Kuveyt/Kuwait İsrail/Israel ABD/USA Japonya/Japan Fas/Morocco Macaristan/Hungary Filipinler/Philippines Çek Cumhuriyeti/Czech Republic Türkiye/Turkey Brezilya/Brazil Tayland/Thailand Kanada/Canada Avustralya/Australia Arjantin/Argentina Polonya/Poland Finlandiya/Finland Portekiz/Portugal Bosna Hersek/Bosnia&Herzegovina Danimarka/Denmark İskoçya/Scotland Yunanistan/Greece İsveç/Sweden Avusturya/Austria Uruguay/Uruguay Bulgaristan/Bulgaria Güney Afrika/South Africa İran/Iran Birleşik Krallık/UK Ukrayna/Ukraine Sırbistan/Serbia Makedonya/Macedonia İspanya/Spain Fransa/France Belçika, Fransızca/Belgium, French sp. İzlanda/Iceland Estonya/Estonia Belçika, Hollandaca/Belgium, Dutch sp. İndonezya/Indonesia Hollanda/Netherlands Norveç/Norway İtalya/Italy İsviçre/Switzerland Rusya/Russia Mısır/Egypt Letonya/Latvia Litvanya/Lithuania Arnavutluk/Albania Romanya/Romania Yüzde / Percent ŞEKİL 3. Ülkelere göre diyabetik insidan SDBH lı hasta yüzdesi, FIGURE 3. Percentage of incident ESRD patients with diabetes, by country, Kaynak / Source: Yıllık USRDS Veri Raporu 2017 / USRDS Annual Data Report Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 119

128 Tayvan/Taiwan Japonya/Japan ABD/USA Singapur/Singapore Portekiz/Portugal Kore Cum./Rep. of Korea Brunei/Brunei Jalisco (Meksika/Mexico) Tayland/Thailand Şili/Chile Kanada/Canada Malezya/Malaysia Hong Kong/Hong Kong Belçika, Fransızca/Belgium, French sp. Belçika, Hollandaca/Belgium, Dutch sp. Fransa/France Yunanistan/Greece İspanya/Spain İsrail/Israel Avusturya/Austria Uruguay/Uruguay Çek Cum./Czech Rep. İtalya/Italy Hollanda/Netherlands Macaristan/Hungary Avustralya/Australia İsveç/Sweden Romanya/Romania Finlandiya/Finland Birleşik Krallık/UK Yeni Zelanda/New Zealand Türkiye/Turkey Norveç/Norway İsviçre/Switzerland İskoçya/Scotland Danimarka/Denmark Arjantin/Argentina Brezilya/Brazil Polonya/Poland Sırbistan/Serbia Makedonya/Macedonia Litvanya/Lithuania Suudi Arabistan/Saudi Arabia Bosna Hersek/Bosnia&Herzegovina Kuveyt/Kuwait Katar/Qatar Umman/Oman Estonya/Estonia İzlanda/Iceland İran/Iran Mısır/Egypt Kolombiya/Colombia Bulgaristan/Bulgaria Fas/Morocco Letonya/Latvia Arnavutluk/Albania Filipinler/Philippines Rusya/Russia Kazakistan/Kazakhstan İndonezya/Indonesia Güney Afrika/South Africa Ukrayna/Ukraine Bengladeş/Bangladesh Milyon nüfus başına SDBY prevalansı / ESRD prevalence per million population ŞEKİL 4. Ülkelere göre RRT gerektiren SDBH prevalansı, FIGURE 4. Prevalence of ESRD requiring RRT, by country, Kaynak / Source: Yıllık USRDS Veri Raporu 2017 / USRDS Annual Data Report National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

129 Milyon nüfus başına SDBH prevalansı / ESRD prevalence per million population Tayland/Thailand Jalisco (Meksika/Mexico) Filipinler/Philippines Rusya/Russia Malezya/Malaysia Türkiye/Turkey Brezilya/Brazil Kore Cum./Rep. of Korea Tayvan/Taiwan Şili/Chile ŞEKİL yılları arasında SDBH prevalansında en fazla yüzde artış olan 10 ülke. FIGURE 5. Ten countries having the highest % rise in ESRD prevalence from 2002 to Kaynak / Source: Yıllık USRDS Veri Raporu 2017 / USRDS Annual Data Report Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 121

130 Tayvan/Taiwan Japonya/Japan Singapur/Singapore ABD/USA Tayland/Thailand Kore Cum./Rep. of Korea Malezya/Malaysia Portekiz/Portugal Şili/Chile Yunanistan/Greece Jalisco (Meksika/Mexico) Romanya/Romania Hong Kong/Hong Kong Türkiye/Turkey Kanada/Canada İsrail/Israel Belçika, Fransızca/Belgium, French sp. Uruguay/Uruguay İtalya/Italy Belçika, Hollandaca/Belgium, Dutch sp. Sırbistan/Serbia Makedonya/Macedonia Fransa/France Bosna Hersek/Bosnia&Herzegovina Arjantin/Argentina Macaristan/Hungary Çek Cum./Czech Rep. Mısır/Egypt Brezilya/Brazil Yeni Zelanda/New Zealand İspanya/Spain Suudi Arabistan/Saudi Arabia Avustralya/Australia Avusturya/Austria Polonya/Poland Bulgaristan/Bulgaria Kolombiya/Colombia Litvanya/Lithuania Birleşik Krallık/UK Danimarka/Denmark İsviçre/Switzerland Peru/Peru Kuveyt/Kuwait İsveç/Sweden İskoçya/Scotland Hollanda/Netherlands Umman/Oman Katar/Qatar Finlandiya/Finland Arnavutluk/Albania İran/Iran Filipinler/Philippines Estonya/Estonia Norveç/Norway Rusya/Russia Letonya/Latvia İndonezya/Indonesia İzlanda/Iceland Kazakistan/Kazakhstan Güney Afrika/South Africa Ukrayna/Ukraine Bengladeş/Bangladesh Milyon nüfus başına diyaliz prevalansı / Dialysis prevalence per million population ŞEKİL 6. Ülkelere göre kronik diyaliz prevalansı, FIGURE 6. Prevalence of chronic dialysis, by country, Kaynak / Source: Yıllık USRDS Veri Raporu 2017 / USRDS Annual Data Report National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

131 Mısır/Egypt Makedonya/Macedonia Kazakistan/Kazakhstan İndonezya/Indonesia Bengladeş/Bangladesh Japonya/Japan Litvanya/Lithuania Filipinler/Philippines Bulgaristan/Bulgaria Bosna Hersek/Bosnia&Herzegovina Arnavutluk/Albania Şili/Chile Rusya/Russia Portekiz/Portugal Polonya/Poland İran/Iran Arjantin/Argentina Yunanistan/Greece İsrail/Israel Çek Cum./Czech Rep. Türkiye/Turkey Suudi Arabistan/Saudi Arabia Romanya/Romania Fransa/France Brezilya/Brazil Umman/Oman Tayvan/Taiwan Belçika, Hollandaca/Belgium, Dutch sp. Belçika, Fransızca/Belgium, French sp. Avusturya/Austria Uruguay/Uruguay Malezya/Malaysia Kore Cum./Rep. of Korea Singapur/Singapore Sırbistan/Serbia Peru/Peru Kuveyt/Kuwait İsviçre/Switzerland İspanya/Spain ABD/USA İtalya/Italy Estonya/Estonia Ukrayna/Ukraine Macaristan/Hungary İskoçya/Scotland İzlanda/Iceland Norveç/Norway Güney Afrika/South Africa Birleşik Krallık/UK Hollanda/Netherlands Letonya/Latvia Kanada/Canada İsveç/Sweden Finlandiya/Finland Kolombiya/Colombia Katar/Qatar Danimarka/Denmark Tayland/Thailand Avustralya/Australia Yeni Zelanda/New Zealand Jalisco (Meksika/Mexico) Hong Kong/Hong Kong 0% 10% Merkezde HD / Center HD 20% 30% 40% 50% Evde HD / Home HD 60% 70% 80% 90% 100% SAPD-APD / CAPD-APD ŞEKİL 7. Prevalan hastalarda diyaliz modalitelerinin dağılımı, FIGURE 7. Distribution of dialysis modalities in prevalent patients, Kaynak / Source: Yıllık USRDS Veri Raporu 2017 / USRDS Annual Data Report Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 123

132 Jalisco (Meksika/Mexico) İspanya/Spain ABD/USA Hollanda/Netherlands Fransa/France Norveç/Norway Birleşik Krallık/UK İskoçya/Scotland Avusturya/Austria Portekiz/Portugal Danimarka/Denmark Finlandiya/Finland Kanada/Canada İsveç/Sweden Çek Cum./Czech Rep. İsrail/Israel Türkiye/Turkey Belçika, Hollandaca/Belgium, Dutch sp. Belçika, Fransızca/Belgium, French sp. Avustralya/Australia Litvanya/Lithuania Kore Cum./Rep. of Korea Kolombiya/Colombia Macaristan/Hungary Kuveyt/Kuwait Letonya/Latvia Yeni Zelanda/New Zealand Polonya/Poland İran/Iran Estonya/Estonia Arjantin/Argentina Uruguay/Uruguay İtalya/Italy Brezilya/Brazil İsviçre/Switzerland Suudi Arabistan/Saudi Arabia Katar/Qatar İzlanda/Iceland Singapur/Singapore Umman/Oman Şili/Chile Mısır/Egypt Japonya/Japan Sri Lanka/Sri Lanka Hong Kong/Hong Kong Bosna Hersek/Bosnia&Herzegovina Tayland/Thailand Sırbistan/Serbia Romanya/Romania Arnavutluk/Albania Kazakistan/Kazakhstan Yunanistan/Greece Bulgaristan/Bulgaria Rusya/Russia Makedonya/Macedonia Filipinler/Philippines Güney Afrika/South Africa Malezya/Malaysia Ukrayna/Ukraine Fas/Morocco Bengladeş/Bangladesh Milyon nüfus başına oran / Rate per million populaton 71 ŞEKİL 8. Ülkelere göre böbrek transplantasyon oranları, FIGURE 8. Kidney transplantation rates, by country, Kaynak / Source: Yıllık USRDS Veri Raporu 2017 / USRDS Annual Data Report National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

133 Yunanistan/Greece Fas/Morocco İsviçre/Switzerland Polonya/Poland Finlandiya/Finland Belçika, Hollandaca/Belgium, Dutch sp. İtalya/Italy Litvanya/Lithuania Estonya/Estonia Macaristan/Hungary Çek Cum./Czech Rep. Portekiz/Portugal İspanya/Spain Belçika, Fransızca/Belgium, French sp. Avusturya/Austria Fransa/France Uruguay/Uruguay Letonya/Latvia Hong Kong/Hong Kong Rusya/Russia Brezilya/Brazil Norveç/Norway Avustralya/Australia Bulgaristan/Bulgaria Şili/Chile Arjantin/Argentina ABD/USA İsveç/Sweden İskoçya/Scotland Birleşik Krallık/UK Kanada/Canada Güney Afrika/South Africa Tayland/Thailand Yeni Zelanda/New Zealand Romanya/Romania İran/Iran Danimarka/Denmark Malezya/Malaysia Kore Cum./Rep. of Korea Kolombiya/Colombia Hollanda/Netherlands Singapur/Singapore Sırbistan/Serbia İsrail/Israel Bosna Hersek/Bosnia&Herzegovina Makedonya/Macedonia Kazakistan/Kazakhstan Arnavutluk/Albania Türkiye/Turkey Jalisco (Meksika/Mexico) Suudi Arabistan/Saudi Arabia Kuveyt/Kuwait Katar/Qatar Sri Lanka/Sri Lanka Japonya/Japan Filipinler/Philippines Umman/Oman 0 Mısır/Egypt İzlanda/Iceland Bengladeş/Bangladesh Ukrayna/Ukraine 0 0% % Kadavra/Deceased % 30% 40% Canlı/Living 50% 60% 70% 80% 90% 100% Bilinmeyen/Unknown ŞEKİL 9. Böbrek transplantasyonlarının donör tipine göre dağılımı, FIGURE 9. Distribution of kidney transplantations according to donor type, Kaynak / Source: Yıllık USRDS Veri Raporu 2017 / USRDS Annual Data Report Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 125

134 İskoçya/Scotland Hollanda/Netherlands Uruguay/Uruguay Rusya/Russia 94 Kore Cum./Rep. of Korea Bengladeş/Bangladesh Tayland/Thailand İzlanda/Iceland 181 Hırvatistan/Croatia 240 Türkiye/Turkey 'den 2015'e değişim yüzdesi / % change from 2002 to 2015 ŞEKİL yılları arasında böbrek Tx oranında en fazla yüzde artış olan 10 ülke. FIGURE 10. Ten countries having the highest % rise in kidney Tx rate from 2002 to Kaynak / Source: Yıllık USRDS Veri Raporu 2017 / USRDS Annual Data Report National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017