ICS TÜRK STANDARDI TS 1130/Şubat 2008

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ICS 67.080.20 TÜRK STANDARDI TS 1130/Şubat 2008"

Tunç Akbaba
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 1

2 Ispanak 0 Giriş Bu standard; ıspanağın tarifine, sınıflandırma ve özelliklerine, numune alma ve muayeneleri ile piyasaya arz şekline dairdir. 1 Kapsam Bu standard taze olarak piyasaya arz edilen ıspanakları kapsar. 2 Atıf yapılan standardlar ve/veya dokümanlar Bu standardda diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. * işaretli olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayımlanmış olan Türk Standardlarıdır. TS No Türkçe Adı İngilizce Adı TS ISO 874 Yaş meyve ve sebzeler Numune alma Fresh fruits and vegetables - Sampling 3 Tarifler 3.1 Ispanak Spinacia oleracea L. türüne giren ve tüketiciye taze olarak arz edilen kültür bitkileri. 3.2 Yabancı madde Ispanak üzerinde bulunan kum, taş, toprak, kabuk, yaprak, bitkisel parçalar, yabancı tohumlar gibi kendinden başka gözle görülebilir her türlü madde. 4 Sınıflandırma ve özellikler 4.1 Sınıflandırma Ispanaklar, botanik yapılarına göre çeşitlere ve kalite özelliklerine göre sınıflara ayrılır Çeşitler Ispanaklar botanik yapılarına göre; - Matador, - Winna, - Kuzu olmak üzere çeşitlere ayrılırlar. Diğer çeşitler kendi adları ve orijinleri belirtilerek piyasaya arz edilir Sınıflar Ispanaklar kalite özelliklerine göre; - Sınıf I, - Sınıf II olmak üzere iki sınıfa ayrılır. 4.2 Özellikler Genel özellikler Bütün sınıflarda, her sınıfın özelliklerine ve toleranslara uymak koşulu ile, ıspanaklar; - Sağlam olmalı (çürüyerek ve kötüleşerek tüketime uygunsuz hâle gelenler hariç), - Temiz olmalı (gözle görülebilir yabancı madde ihtiva etmemeli), - Taze görünümlü olmalı, - Böcek ve böcek hasarları bulunmamalı, - Çiçeklenme belirtisi göstermemeli, - Yabancı koku ve/veya tat bulunmamalı dır. 2

Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir.

3 Yıkanmış ıspanaklar iyice kurutulmuş olmalıdır. Köklü ıspanaklarda kök kısmı, dip yaprakların altından kesilmiş olmalıdır. Ispanakların gelişmesi ve durumu aşağıdaki özelliklere imkân verecek şekilde olmalıdır; - Elle toplamaya, pazara hazırlamaya ve taşınmaya dayanıklı olmalı, - Gideceği yere ulaştığında tatmin edici durum (pazar isteklerini karşılamaya uygun özellikte) göstermeli dir Çeşit özellikleri Ispanağın çeşit özellikleri aşağıda verilenlere uygun olmalıdır Matador Genel görünüşü yayvan, orta derecede dik, yaprakları büyük, koyu yeşil renkte, kısa saplı, etli, yaprakları uzun ovalden yuvarlağa kadar değişmekte olup çabuk gelişen, depolamaya dayanıklı bir çeşittir (Resim 1) Winna Yaprakları orta koyu canlı yeşil renkte, yeşil aksam gelişimi hızlı, albenisi yüksek bir çeşittir (Resim 2) Kuzu Kısa saplı, bol yapraklı, körpe görünümlü, lezzetli bir çeşittir (Resim 3) Sınıf özellikleri Sınıf I Bu sınıfa iyi nitelikte ıspanaklar girer. Bu sınıfa giren ıspanakların yaprakları; - Çeşidine ve toplama zamanına göre kendine özgü normal renk ve taze görünüşte olmalı, - Görünüşünü ve yenilebilmesini etkileyen don zararı bulunmamalı dır. Yaprak hâlindeki ıspanaklarda yaprak sapının boyu 10 cm yi geçmemelidir Sınıf II Bu sınıfa, Sınıf I e giremeyen fakat genel özelliklere uyan ve pazarlamaya elverişli ıspanaklar girer. 4.3 Boylama Ispanaklarda boylama zorunlu değildir. 4.4 Boyut ve toleranslar Sınıf toleransları Sınıf I Bu sınıfın özelliklerine uymayan, fakat Sınıf II ye giren ıspanaklardan (Sınıf II nin toleransı hariç) kütlece en çok % 10 oranında tolerans tanınır Sınıf II Bu sınıfın özelliklerine veya genel özelliklere uymayan, çürüme ve bozulma gibi nedenlerle tüketime elverişli olmayan ürünler hariç, ıspanaklardan kütlece en çok % 10 oranında tolerans tanınır. Ayrıca köklü ıspanaklarda, dip yapraklardan başlayarak 1 cm den uzun olan kökler, kütlece % 10 oranına kadar bulunabilir. 4.5 Özellik, muayene madde numaraları Bu standardda verilen özellikler ile bunların, muayene madde numaraları Çizelge 1'de verilmiştir. 3

durum (pazar isteklerini karşılamaya uygun özellikte) göstermeli dir. 4.2.

4 Çizelge 1 Özellik, muayene madde numaraları Özellikler Özellik madde no Muayene madde no Genel özellikler Çeşit özellikleri Sınıf özellikleri Boylama Boyut ve toleranslar Ambalajlama İşaretleme Numune alma ve muayeneler 5.1 Numune alma Numune partiden alınır. Çeşidi, sınıfı ve ambalajı aynı olan ve bir seferde muayeneye sunulan ıspanaklar bir parti sayılır. Ispanak numunesi TS ISO 874 e göre alınır. Alınan temsili numunelerin ambalajlama, muhafaza ve lāboratuvara gönderilmesi TS ISO 874 e göre yapılmalıdır. 5.2 Muayeneler Ambalaj ve ambalaj malzemesinin muayenesi Ambalaj ve ambalaj malzemesinin muayenesi gözle, elle incelenerek yapılır. Sonucun Madde 6'ya uygun olup olmadığına bakılır Ispanağın muayenesi Ispanağın muayenesi gözle ve elle incelenerek, koklanarak, tadılarak, ölçülerek yapılır ve sonucun Madde 4.2.1, Madde 4.2.2, Madde 4.2.3, Madde 4.3 ve Madde 4.4 e uygun olup olmadığına bakılır. 5.3 Değerlendirme Muayene sonuçlarının her biri standarda uygunsa parti standarda uygun sayılır. 5.4 Muayene raporu Muayene raporunda en az aşağıdaki bilgiler bulunmalıdır; - Firmanın adı ve adresi, - Muayenenin yapıldığı yerin adı, - Muayeneyi yapanın ve/veya raporu imzalayan yetkililerin adları, görev ve meslekleri, - Numunenin alındığı tarih ile muayene tarihi, - Numunenin tanıtılması, - Muayenede uygulanan standardların numaraları, - Sonuçların değerlendirilmesi, - Muayene sonuçlarını değiştirebilecek faktörlerin mahsurlarını gidermek üzere alınan tedbirler, - Uygulanan muayene metotlarında belirtilmeyen veya mecburi görülmeyen fakat muayenede yer almış olan işlemler, - Numunenin standarda uygun olup olmadığı, - Rapora ait seri numarası ve tarih her sayfanın numarası ve toplam sayfa sayısı. 6 Piyasaya arz Ispanaklar aşağıdaki şekillerde ambalajlı veya dökme olarak piyasaya arz edilir; - Yaprak hâlinde, - Köklü olarak. 6.1 Birörneklik Her ambalajda bulunan ıspanaklar orijin, çeşit ve sınıf bakımından birörnek olmalıdır. Ambalajın görünen kısmındaki durum, tüm ambalaj için geçerli olmalı; ambalajın üstünde ve alt kısmında aynı görünüm ve kaliteye sahip olmalı, her ambalajda görünen ıspanaklar o ambalajdaki tüm ürünü temsil etmelidir. 4

Çeşidi, sınıfı ve ambalajı aynı olan ve bir seferde muayeneye sunulan ıspanaklar bir parti sayılır. Ispanak numunesi TS ISO 874 e göre alınır.

5 6.2 Ambalajlama Ambalajlar taşıma sırasında ıspanakların korunmasını sağlayacak, insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde ahşap, mukavva, plâstik vb. malzemelerden yapılmış olmalıdır. Ambalaj olarak kullanılacak malzeme; yeni, temiz, ürünün harici ve dahîlî zarar görmesini önleyecek kalitede olmalıdır. Ispanak dolu ambalajlar ürünü tam olarak muhafaza edecek şekilde tasarımlanmalıdır. Ambalajların yapımında kullanılan her çeşit malzeme ile içlerine konulacak kâğıt ve benzeri madde insan sağlığına zararsız, yeni, temiz, kuru ve kokusuz olmalıdır. Ambalajlamada kullanılan kâğıt, pul gibi malzemelerin baskısı, etiketlenmesi zehirli veya insan sağlığına zararlı olmayan mürekkeple ve tutkalla yapılmalıdır. Basılı kağıt kullanıldığında yazılı yüzün dışa gelmesine ve ürüne değmemesine dikkat edilmelidir. Sebze yüzeyine etiket uygulandığında, etiket çıkarıldığında sebze yüzeyinde iz, leke ve kabuk zararı oluşturmamalıdır. Bir ambalaja yaprak hâlinde ve köklü ıspanaklar bir arada konulamaz. Ambalajlar her türlü yabancı maddeden arî olmalı, rutubet ve koku çeken malzemeden yapılmamalıdır. Ambalajların içinde, ıspanağın kopmuş çiçekleri ve sararmış yaprakları, zararlı veya zararsız otlar ve başka yabancı maddeler bulunmamalıdır. 6.3 İşaretleme Ispanak ambalajları üzerine en az aşağıdaki bilgiler okunaklı olarak silinmeyecek ve bozulmayacak şekilde yazılır veya basılır. Ambalajın ağzı açıldığında tekrar kapatılmayacak veya tekrar kapatıldığında kapatıldığı belli olacak şekilde kapatılmalıdır. - Firmanın ticari unvanı ve adresi veya kısa adı ve adresi veya tescilli markası, - Bu standardın işaret ve numarası ( TS 1130 şeklinde), - Malın adı (Ispanak), - Yaprak hâlinde veya köklü olduğu, - Çeşidi, - Sınıfı, - Üretim bölgesi veya yerel ismi (isteğe bağlı), - Parti, seri veya kod numaralarından en az biri, - Net kütlesi (kg veya g), (sapları koparılmış dağınık hâldekiler için), - Demet sayısı (demet hâlindekiler için), - Büyük ambalajlardaki küçük tüketici ambalajların sayısı ve kütlesi (isteğe bağlı). Gerektiğinde bu bilgiler Türkçe nin yanı sıra yabancı dilde de yazılabilir. 6.4 Muhafaza ve taşıma Ispanaklar, 15 0 C da ve % 95 ila % 100 bağıl nemde, 10 gün ila 14 gün muhafaza edilebilir. - Ispanak ve içinde ıspanak bulunan ambalajlar işleme yerlerinde, depolarda ve taşıtlarda kötü koku yayan ve bunları kirleten maddelerle bir arada bulundurulmamalıdır. - İçinde ıspanak bulunan ambalajlar gölgede tutulmalı; çiğ, yağmur ve güneş altında veya dondurucu soğuklarda bırakılmamalı ve bu şartlarda yüklenip boşaltılmamalıdır. İçinde ıspanak bulunan ambalajların gemilere vinçle yükleme boşaltma işlerinde paletler kullanılmalıdır. 7 Çeşitli hükümler Üretici bu standarda uygun olarak ürettiğini beyan ettiği ıspanaklar için istenildiğinde standarda uygunluk belgesi vermeye veya göstermeye mecburdur. Bu beyannamede satış konusu olan ıspanakların; - Madde 4'deki özelliklere uygun olduğunun, - Madde 5'deki muayenelerin yapılmış ve uygun sonuç alınmış bulunduğunun belirtilmesi gerekir. Biçimlendirilmiş: Madde İşaretleri ve Numaralandırma 5

Ispanak dolu ambalajlar ürünü tam olarak muhafaza edecek şekilde tasarımlanmalıdır.

6 Resimler Resim 1 Matador Resim 2 - Winna Resim 3 Kuzu 6

Benzer belgeler

Enginar. 0 Giriş Bu standard; enginarın tarifine, sınıflandırma ve özelliklerine, numune alma ve muayeneleri ile piyasaya arz şekline dairdir.

Enginar. 0 Giriş Bu standard; enginarın tarifine, sınıflandırma ve özelliklerine, numune alma ve muayeneleri ile piyasaya arz şekline dairdir. Enginar 0 Giriş Bu standard; enginarın tarifine, sınıflandırma ve özelliklerine, numune alma ve muayeneleri ile piyasaya arz şekline dairdir. 1 Kapsam Bu standard, tüketiciye taze olarak arz edilen enginarları