working in partnership

Transkript

1 Beş Yaşindan küçük çocuklar için ana öğün arasi atiştirmalar working in partnership

2 Konu sağlıklı beslenme olduğu zaman, çocukların sadece küçük yetişkinler olmadığını unutmamakta yarar vardır. Beş yaşından küçük çocukların, çok çabuk büyüyüp geliştikleri için yedikleri yiyeceklerden bol miktarda besleyici madde ve enerji almaları gerekir. Ne var ki, küçük çocukların minik mideleri vardır ve genellikle büyük öğünler yiyemezler. Yedikleri yiyecekler bu nedenle çok besleyici olmalıdır. Küçük çocukların düzenli aralıklarla yemek yemeleri ve gün boyunca ana öğünler ve ara atıştırmalar arasında düzenli aralıklar olması önemlidir. Eğer bu aralıklar çok büyük olursa, çocuğunuz acıkır ve huysuzlaşır ama eğer ara atıştırma yiyecekleri bir sonraki ana öğünden hemen önce verilirse, çocuğunuz öğününü yiyemeyecek kadar tok olabilir. Çocuğa meyve, sebze, yoğurt, bandırma sosları, diğer iştah açıcı gıdalarla sandviç dahil herhangi tür bir ekmek gibi çeşitli atıştırma yiyecekleri verilmelidir. Bir yaşının altındaki çocuklar için anne sütü de sağlıklı bir atıştırma sayılır. Tatlılar, tatlı bisküviler, kek, çikolata veya şekerli ve sodalı içecekler vermekten kaçınmak gerekir. Çünkü bunlar çocukların dişlerine zararlıdır ve diğer birçok besin maddesini içermezler. Eğer kurutulmuş meyveler ve meyve suları verecekseniz (bir ölçü meyve suyuna 10 ölçü su katın), bunları tek başlarına değil bir atıştırma/ara öğününün veya ana öğünün bir parçası olarak vermek daha iyidir. Bu diş çürümelerini önlemeye yardımcı olur. Küçük çocukların yemeklerini kendilerinin yemesine izin vermenizde yarar vardır. Meyve dilimleri veya çiğ ya da (pişmiş) sebzeler ya da ekmek parçaları gibi elleriyle tutabilecekleri yiyecekler verin. Büyük yiyecek parçalarını lokmalara ayırın.

3 Besleyici atıştırma yiyecekleri için öneriler: Peynir parçaları gibi mandıra ürünleri ve krakerler ya da meyve ile sade yoğurt. Mandalina, muz, çekirdeksiz üzüm, kivi, erik (çekirdeği çıkarılmış); elma, şeftali, kavun, mango veya ananas dilimleri ya da çilek, böğürtlen veya ahududu gibi taze meyveler. Mevsimlik meyveleri ve mümkünse, yerel olarak yetiştirilen meyveleri seçin. Suyuyla birlikte konserve edilmiş meyve parçaları da, örneğin, meyve salatası veya yoğurta ya da taze peynir ezmesine (fromage frais) eklenerek kullanılabilir. Avokado, humus sosları veya cacıkla birlikte soyulmuş, çiğ veya pişmiş havuç, tatlı biber, küçük domates, salatalık, çiğ veya pişmiş taze fasulye ya da kereviz gibi sebzeler. bagel (simit gibi), scone (kurabiye benzeri ekmek), crumpet (gözenekli yassı çörek) veya pancake (gözlemeye benzer), pitta (küçük yuvarlak pide) veya sandviç. Bulabildiğiniz yerlerde tuzu azaltılmış* ekmekleri arayın. Sandviçlerin içine koymak için uygun malzemelerden bazıları şunlar olabilir: Et (örneğin soğuk rosto et, tavuk, jambon, konserve sığır eti, et ezmesi), yumuşak çedar peyniri, çökelek gibi yumuşak pastörize peynirler, balık ezmesi, ateş balığı (pilchard) veya sardalya ezmesi, ton balığı, katı pişmiş, omlet veya çılbır şeklinde pişirilmiş yumurta, yer fıstığı ezmesi (eğer çocuğunuzun yer fıstığına alerjisi yoksa) ya da tahin, humus, fırınlanmış/kavrulmuş sebzeler, kuru fasulye konservesi (baked beans), fasulye ezmesi, muz, salata veya bunların karışımı. Gevrek ekmek (crispbreads), yulaf kurabiyesi, çubuk kraker, krem kraker, mayasız ekmek (matzo), pirinç gevreği, tost melba gibi lezzetli bisküviler. Bunların bazıları çok tuzlu olabilir, bu nedenle tuzu azaltılmış olanları seçin*. Herhangi bir tür ekmek (tost dâhil beyaz, esmer, wholemeal (tam buğday), granary (tahıl taneli) veya crusty (kalın kabuklu) ekmek çeşitlerini kullanın); English muffin (küçük çöreğe benzer), Sebzeli bir pizza dilimi Evde hazırlanmış sade patlamış mısır Sütle karıştırılmış küçük bir kâse kahvaltılık tahıl gevreği (100 gramında en 15 gramdan az şeker 1,5 gramdan az tuz bulunan çeşitleri seçin*) Boğazlarına takılabileceği için beş yaşından küçük çocuklara kuru yemişleri bütün olarak vermeyin.

4 Ara ve ana öğünlerin sunumu Yiyeceklerin görünümü özellikle de küçük çocuklar için çok önemlidir. Bu nedenle yiyecekleri çekici, çocukların seveceği bir biçimde sunmaya çalışın. İlginç ve renkli görünmelerini sağlayın. Tabağa hiçbir zaman çok fazla yiyecek koymayın gerekirse sonradan biraz daha koyarsınız. Öğünü aceleyle yedirmeye çalışmayın. Çünkü çocuğunuzun yemek yeme tarzı yavaş olabilir. Yine de yemek yemenin aşırı uzun sürmesine de izin vermemeye çalışın. Yaklaşık yarım saat en uygun süredir. Televizyon kapalıyken, sakin, rahat bir yerde yemek yedirmeye çalışın. Çocukların dikkati kolaylıkla başka tarafa kayabilir. Yemek zamanlarının bir mücadele alanı değil, keyifli bir zaman olmasını sağlamak önemlidir. Sakin olmaya çalışın. Birlikte yemeye çalışın. Çocuğunuzla birlikte masaya oturup, sadece bir parça meyve bile olsa, onunla birlikte bir şey yiyin. Çocuklar etrafındakilerden öğrenirler. Çocuğunuzun yiyeceklerle ilgilenmesini sağlayın. Küçük çocuğunuza parmak şeklinde dilimlenmiş yiyecekler veya kendi kaşığını vererek, onun kendi kendini beslemesine izin verin. Biraz daha büyük çocuklar basit yemek hazırlama veya masaya yerleştirme işlerine yardımcı olabilirler.

5 Bebekler ve yeni yürümeye başlayanlar yemeklerini çok pasaklı şekilde yiyebilirler. Eğer çocuğunuz mutlu ama pasaklı şekilde yemek yiyorsa, en önemli hedefe, yemek yedirme hedefine ulaşmışsınız demektir. Çocuğunuzun yemek yeme, bıçak ve çatal kullanma alışkanlığı arttıkça, masa terbiyesi gelişecektir. Plastik masa örtüsü ve zemine serilecek plastik bir örtü temizliği daha da kolaylaştıracaktır. Çocuğun elleri ve yüzü yemek sonrasında kolaylıkla silinebilir.

6 Yemek seçen çocuklar Yeni yürümeye başlayan çocukların ne yiyecekleri konusunda mızmız davrandıkları aşamalardan geçmeleri çok sık görülen bir durumdur. Bazen çok az yerler, bazı yiyecekleri (daha önce hoşlandıklarını bile) yemeyi tamamen reddederler veya aynı yiyeceği her gün yemeyi isterler. Bu çok stresli bir durum olabilmesine karşın, nadiren zararlıdır. Aslında, yemek seçme, büyümekte olan ve bağımsızlığını ilân eden çocukların normal bir davranışıdır. Eğer çocuğunuzun büyümesi ve kilo alması konusunda endişeleriniz varsa, daha fazla bilgi ve tavsiye almak için sizi evinizde ziyaret eden sağlık görevliniz, aile hekiminiz veya bulunduğunuz yerdeki çocuk sağlığı merkeziyle irtibat kurun. Yapmanız gerekenler: Çocuğunuza düzenli aralıklarla ana ve ara öğünler verin. Çünkü bu çocuğunuzun gün boyunca kendi kendine rasgele atıştırmasına izin vermekten daha iyidir. Ancak, ara öğünleri ana öğünlere yakın bir zamanda veya bu atıştırma öğünlerinde çok fazla yiyecek vermeyin. Çünkü asıl yemek saatinde çocuğunuzun karnı tok olabilir. Çocuğunuz bir yiyeceği bir gün istemeyebilir ama ertesi gün onu yemekten mutlu olabilir, dolayısıyla farklı yiyecekler vermeyi sürdürün. Bazı çocuklar bir yiyeceğin tadına alışmaları için onu on kez veya daha fazla tatmaya ihtiyaç duyarlar.

7 Verilen bir yiyeceğin şeklini değiştirmek onu daha çekici hale getirebilir. Örneğin, bir çocuk pişmiş havuç yemeyi reddedebilir ama çiğ havuç yemekten hoşlanabilir. Küçük çocuklar çoğu kez ıslatılmış yiyeceklerden hoşlanırlar, bu nedenle yemekleri bir sosla veya suyuyla birlikte vermeye çalışın. İstemediği bir şeyi yemesi için ona rüşvet teklif etmeyin. Örneğin, eğer sebzeleri yerse ona puding verme vaadinde bulunmayın. Diğer yiyecekler yenilinceye kadar tatlıları gözden uzak tutun. Çocuğunuzun yemek yemesini teşvik etmek için iyi yemek yiyen çocukları yemeğe dâvet edin.

8 Cambridge Kaynak: Caroline Walker Trust, Eating Well for Under-5s in child care Practical and nutritional guidelines, 2nd Edition ( Photographs in this leaflet were taken at Rosedale Early Years Centre by Tessa Hallman and at Kate Greenaway Nursery School and Children's Centre by Lottie Davies. If you would like more copies of this leaflet, or copies in another language or large font please contact: Children s Information Service Telephone: cis@islington.gov.uk For further information please contact your local children's centre or health visitor This leaflet is also available in English, Somali, Bengali, Arabic, Spanish, French and Albanian.