Mali İzleme Raporu Yılı Ekim Ayı Bütçe Sonuçları Mali Yılı Bütçe Hedeflerine Nasıl Ulaşılıyor?

Transkript

1 istikrar enstitüsü Mali İzleme Raporu Yılı Ekim Ayı Bütçe Sonuçları Mali Yılı Bütçe Hedeflerine Nasıl Ulaşılıyor? -Faiz Dışı Fazla Performansındaki Bozulma Ne Zaman Başladı? : Bazı Hatırlatmalar

2 2007 TEPAV ISE Bu rapordaki tüm bilgiler kaynak gösterilmesi kaydıyla kullanılabilir. 2

3 I Yılı Ekim Ayı Sonuçları A. Merkezi Yönetim 2007 Yılı Ekim Ayı Bütçe Sonuçlarına Kısa Bakış Merkezi Yönetim Bütçesi Ekim ayı sonunda geçen yılın aynı dönemine göre % 224 oranında artarak 12,3 milyar YTL düzeyine çıkmıştır. Düzeltilmiş bütçe dengesi açısından bakıldığında ise bu oran % 154 e düşmektedir. Tablo 1. Merkezi Yönetim Bütçesi 2007 Ekim Gerçekleşmeleri (2006 Yılı ile Karşılaştırmalı) milyon YTL Oc.-Ekim 06 Oc.-Ekim 07 Değişim (%) Harcamalar ,5 1-Faiz Hariç Harcama ,3 Personel Giderleri ,6 Sosyal Güv.Kur. Devlet Primi ,2 Mal ve Hizmet Alımları ,3 Cari Transferler ,1 Sermaye Giderleri ,6 Sermaye Transferleri ,6 Borç Verme ,3 2-Faiz Harcamaları ,5 Gelirler ,9 1-Genel Bütçe Gelirleri ,2 Vergi Gelirleri ,0 Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri ,4 Faizler, Paylar ve Cezalar ,2 Sermaye Gelirleri ,9 Alınan Bağış ve Yardımlar ,2 2-Özel Bütçe Gelirleri ,5 3-Düzen. ve Denet. Kurul.Gel ,3 Açıklanan Bütçe Dengesi Yerel Yön. ve Fon Payı Öd ,0 Düzeltilmiş Bütçe Dengesi ,0 Açıklanan Faiz Dışı Denge ,4 Düzeltilmiş Faiz Dışı Denge (Yer. Yön. Ve Fon Payları Düşülmüş) ,1 Program Tanımlı Faiz Dışı Denge ,7 Prog. Tan. Düz. Faiz Dışı Denge ,7 3

4 Ekim ayında bütçe performansında nisbi bir düzelme gözlemlenmektedir. Ancak bir bütün olarak merkezi bütçe gelirleri arasında yer alan özelleştirme gelirleri (TELEKOM hisse satış gelirleri ile özelleştirme kapsamında arsa satış gelirleri) dışarıda tutularak bütçe dengesindeki gelişmelere baktığımızda, bütçe açığının 6,2 milyar YTL den 19,1 milyar YTL ye çıktığı görülmektedir. Tablo 2. Özelleştirme Gelirleri Hariç Ekim Sonu Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi ( ) milyon YTL Oc.-Ekim 06 Oc.-Ekim 07 Değişim (%) Açıklanan Bütçe Dengesi Yerel Yön. ve Fon Payı Öd Düzeltilmiş Bütçe Dengesi Özelleştirme Gelirleri Hesaplanan Bütçe Dengesi Bütçe dengesindeki olumsuz gelişme kendisini esas olarak program tanımlı faiz dışı dengede göstermektedir yılının ilk 10 ayı sonunda program tanımlı faiz dışı fazla performansı yılsonu hedefinin % 62,1 i düzeyinde gerçekleşmiştir. Buna karşılık, faiz dışı fazla performanslarının, yıllarında aynı dönemdeki yıl sonu gerçekleşmelerine oranı ise % 90 ının üzerinde çıkmıştır. Geçen raporlarda sürekli altını çizdiğimiz şekilde, 2007 yılı performansında yaşanan olumsuz gelişme yılsonunda program tanımlı faiz dışı fazla hedefinin uzağında kalınacağını bize göstermektedir. Burada gelinen nokta da risk, 2007 yılı revize hedefi olan % 3,3 ün de altına düşülecek olmasıdır. 4

5 Grafik 1. Ocak-Ekim Konsolide Bütçe ( ) ve Merkez Yönetim Program Tanımlı Faiz Dışı Fazla Performansı ( Yıl sonu hedefine oran olarak) 100,0 90,0 96,0 92,7 92,9 80,0 70,0 62,7 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,

6 B. Bütçe Giderleri Bir önceki yılın aynı dönemine göre Ekim ayı sonu itibarı ile bütçe giderleri % 16,5, faiz dışı harcamalar ise % 19,3 oranında artmıştır. Ekim ayında görülen faiz dışı harcamalardaki düşme, Ekim sonu itibarı ile faiz dışı giderlerdeki artışın yavaşlamasına neden olmuştur. Bununla birlikte, 2007 yılı itibarı ile faiz dışı giderlerdeki artış oranı enflasyon ve büyüme hedeflerinin üzerinde gerçekleşmiştir. Tablo Ekim Ayı Sonu Karşılaştırmalı Bütçe Harcamaları (milyon YTL) Ocak-Ekim Artış Oranı (%) 2006 Gerç. Oranı (%) 2007 Gerç. Oranı (%) Merkezi Yönetim Bütçe Harc. Top ,5 82,3 82,1 Faiz Dışı Giderler ,3 80,0 81,2 I. Per. Giderleri ,6 84,3 84,2 II.Sos. Güv. Kur. Devlet Primi Giderleri ,2 78,6 45,0 III. Mal ve Hizmet Alım Giderleri ,3 67,7 98,2 Sağlık Harcamaları ,9 82, ,1 İlaç Harcamaları ,4 Tedavi ve Sağlık Malzemesi Harc ,0 Yeşil Kart ,3 Savunma ve Güvenlik (Sağlık Harıç) ,3 54,9 57,1 Diğer Mal ve Hizmet Harcamaları ,0 85,7 86,7 IV. Cari Transferler ,1 85,7 86,7 Görev Zararları ,8 89,7 93,8 Hazine Yardımları ,5 86,2 88,7 Sosyal Güv. Kuruluş. Hazine Yard ,3 86,4 88,5 SGK Transfer* ,6 86,6 88,6 İşsizlik Sigorta Fonu ,3 80,7 86,1 Kar Amacı Güt. Kur. Yap. Trans ,8 86,2 89,1 Hane Halkına Yapılan Transferler ,7 74,3 86,6 Tarımsal Amaçlı Transferler ,6 95,8 98,4 Hane Halkına Yapılan Diğ. Trans ,1 75,0 65,1 Sosyal Amaçlı Transferler ,2 15,5 Yurtdışına Yapılan Transferler ,2 85,5 63,4 Gelirden Ayrılan Paylar ,3 80,4 80,9 V. Sermaye Giderleri ,6 59,6 70,3 VI. Sermaye Transferleri ,6 84,4 74,2 Yurtiçi Sermaye Transferi ,0 87,3 77,2 Yurtdışı Sermaye Transferi ,0 43,9 29,0 VII. Borç Verme ,3 86,9 78,8 Yurtiçi Borç Verme ,1 88,2 80,2 Yurtdışı Borç Verme ,6 70,3 60,4 VIII. Yedek Ödenekler Faiz Giderleri ,5 88,8 84,4 Kaynak: Maliye Bakanlığı Muhasebat Gn. Md. ve kendi hesaplamalarımız Ekim sonu itibarı ile toplam bütçe ödeneklerinin % 82,1 i, faiz dışı ödeneklerin ise % 81,2 si kullanılmıştır. Faiz dışı ödeneklerde 6

7 bir önceki yıla göre ödenek kullanım oranı 1,2 puan yüksek gerçekleşmiştir. Ekim ayı sonu itibarı ile faiz dışı harcamalardaki artışa en fazla katkı yapan kalem, geçen ayda olduğu gibi, cari transferler olmuştur. Faiz dışı harcamalardaki artışın % 51,2 si, başta sosyal güvenlik kurumlarına yapılan transferler ile yerel yönetim ve fonlara gelirden ayrılan paylar olmak üzere, bu kalemden kaynaklanmıştır. Yeşil kart harcamaları da cari transferler içinde düşünüldüğünde bu oran % 55 civarına ulaşmaktadır. Ekim ayı sonu itibarı ile sosyal güvenlik kurumlarına yapılan transferlerdeki artış oranı (görev zararları ve Hazine yardımları toplamı olarak) % 28,5 oranında çıkmıştır. Buradaki artışı belirleyenler; (i) yeni düzenlemenin uygulamaya girmemesi nedeni ile gelirlerdeki düşme ve (ii) geçen yıl bir defalık tedbir niteliğindeki prim affı nedeni ile sosyal güvenlik kurumlarına 2006 yılı transferlerinin daha düşük olmasından kaynaklı baz etkisi olmuştur. Tablo 4. Ekim Ayı Sonu Merkezi Yönetim Bütçe Faiz Dışı Harcamalarının Faiz Dışı Harcamalardaki Artışa Katkısı Artış Oranına Katkı (%) Dağılım Faiz Dışı Harcamalar 19,3 100,0 Cari Harcamalar 7,4 38,3 Personel 4,8 24,9 Mal ve Hizmet Alımları 2,6 13,4 Sağlık 0,7 3,5 Savunma ve Güvenlik 0,5 2,7 Cari Transferler 9,9 51,2 Sosyal Güvenlik Kuruluş.Hazine Yard. 7,1 36,6 SGK Transfer 6,9 35,9 Tarımsal Amaçlı Transferler 0,6 3,1 Gelirden Ayrılan Paylar 2,4 12,5 Sermaye Giderleri 1,3 7,0 Sermaye Transferleri 0,5 2,4 Diğer -0,3-1,7 7

8 Harcamalardaki artışa ikinci en büyük katkı % 38,3 oranı ile başta personel olmak üzere cari harcama kalemlerinden gelmiştir. Cari harcamalar içinde olmasına rağmen cari transfer niteliğinde olan yeşil kart harcamaları da faiz dışı harcamalardaki dönemsel artış oranını belirleyen alt kalemlerdendir. Yeşil kart harcamaları geçen yıla göre % 26,3 oranında artmıştır. Yeşil kart harcamaları içinde bu dönemde öne çıkan kalem % 41,8 oranındaki artışla ilaç harcamaları olmuştur. Yeşil kart harcamaları 2007 yılında programlanan ödeneğini Ekim sonu itibarı ile % 123 oranında aşmış gözükmektedir. Yıl sonunda bu kalemden yapılacak harcamanın yaklaşık olarak 3,6-3,8 milyar YTL düzeyinde olması beklenmektedir. Bu ise 2007 yılında bir önceki yıla göre yeşil kart harcamalarının yaklaşık % 27 artması anlamına gelmektedir. Sermaye transferleri kalemi üzerinde ise, il özel idareleri ile özellikle belediyelere yapılan transferlerdeki % 23 oranındaki dönemsel nitelikli artış dikkati çekmektedir. Esnek olmayan, yani nitelikleri gereği kamu politikası aracı olarak ihtiyari bir biçimde arttırılıp azaltılması mümkün olmayan harcamaların 1 payı, Ekim sonu itibarı ile, dönemsel artış eğilimini devam ettirmiş % 79,7 oranına çıkmıştır. Özellikle program tanımlı faiz dışı fazla performansında program hedeflerinin oldukça altında kalınan bir dönemde bütçe harcamalarının yaklaşık % 80 inin esnekliğin olmadığı alanlarda yoğunlaşması, bütçenin bir politika uygulama aracı olarak geldiği sınırlı noktayı göstermesi açısından da önemli görülmelidir. 1 Esnek olmayan harcamaların belli başlıları bilindiği gibi faiz, personel, sosyal güvenlik kurumlarına transferler gibi yükümlülüklerin yerine getirilmesine yönelik olarak yapılmaktadır. 8

9 Grafik 2. Esnek Olan ve Olmayan Harcamaların Bütçe Harcamaları İçindeki Paylarının Gelişimi (Ocak-Ekim) 100,0 90,0 80,0 79,4 79,7 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 20,6 20,3 0, Ocak-Ekim 2007 Ocak-Ekim Esnek Olmayan Harc. Esnek Harc. 9

10 C. Bütçe Gelirleri Ekim sonu itibarı ile merkezi yönetim bütçe gelirleri br önceki yılın aynı dönemine göre % 10,9 oranında artmıştır. Özelleştirme gelirleri ayıklanıp bakıldığında toplam bütçe gelirlerindeki artış oranı % 7,2 ye düşmektedir. Vergi gelirlerinde ise artış oranı geçen aylara göre % 10 oranında gerçekleşmiştir. Eylül ve Ekim aylarında vergi performansında yaşanan olumlu gelişme vergi tahsilatındaki artış oranının % 7-8 lerden % 10 lara yükselmesine neden olmuştur. Tablo 5. Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri (Ocak-Ekim) (milyon YTL) Ekim 07 Ekim 06 Artış Or. (%) Merkezi Yönetim Gelirleri ,9 Genel Bütçe Gelirleri ,2 I-Vergi Gelirleri ,0 1. Gelir ve Kazanç Üz. Al.Vergiler ,2 a) Gelir Vergisi ,5 Gelir Vergisi Tevkifatı ,2 b) Kurumlar Vergisi ,5 Kurumlar Geçici Vergisi ,6 2. Mülkiyet Üzerinden Alınan Vergiler ,1 b) Motorlu Taşıtlar Vergisi ,4 3. Dahilde Alınan Mal ve Hizmet Ver ,6 a) Dahilde Alınan Katma Değer Vergisi ,3 b) Özel Tüketim Vergisi ,6 c) Banka ve Sigorta Muameleleri Ver ,5 d) Şans Oyunları Vergisi ,4 e) Özel İletişim Vergisi ,8 4. Uluslararası Tic. ve Mua. Al. Verg ,0 b) İthalde Alınan Katma Değer Vergisi ,9 5. Damga Vergisi ,6 6. Harçlar ,7 Başka Yerde Sınıf. Diğ. Ver ,8 II-Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri ,4 III-Alınan Bağışlar ve Yard. ile Özel Gel ,2 IV-Faizler, Paylar ve Cezalar ,2 1.Faiz Gelirleri ,0 V-Sermaye Gelirleri ,9 Özel Bütçeli İdarelerin Gelirleri ,5 Düzenleyici ve Denetleyici Kur. Gel ,3 10

11 Önceki raporlarımızda sürekli vurguladığımız şekilde toplam vergi gelirlerinin % 42 sini oluşturan dahilde alınan mal ve hizmet vergileri ile yine toplam vergi gelirlerinin % 17,4 ünü oluşturan ithalde alınan katma değer vergisindeki artış oranının % 3,9 oranında gerçekleşmesi, vergi tahsilatının bu dönemde reel olarak düşmesine yol açmıştır. Nitekim, bu iki kalemin toplam vergi gelirleri tahsilatı içindeki payı bu dönemde önceki yıla göre 3,2 puan gerilemiştir. Eylül ayı Mali İzleme Raporunda belirttiğimiz üzere, 2007 yılı bütçe vergi gelirlerinin hedefin altında kalmasına; (i) Ekonominin talep düzeyinde yaşanan göreli yavaşlamadan dolayı özel kesim harcamalarının tahmin edilenden daha az artması, (ii) KİT ürünlerine yönelik zamların ertelenmesi ve başta KİT ler ve yerel yönetimler olmak üzere bazı kamu kurumlarının dolaylı vergi yükümlülüklerini yerine getirmemeleri, (iii) YTL nin değerlenmesi sonucunda ithalde alınan vergilerin hedeflenen rakamların gerisine düşmeye başlaması, (iv) 2007 yılı için öngörülen gelir artırıcı politika tedbirlerinin uygulamaya yeterli etkinlikle konulamaması, (v) Seçim sürecine girilmesiyle de gelir idaresinde ortaya çıktığını tahmin ettiğimiz performans düşüklüğü neden olmuştur. Bu çerçevede, Ekim sonu itibarı ile toplam vergi gelirleri hedefinin ancak % 78,3 üne ulaşılabilmiştir yılı Ekim ayında ise bu oran % 81,8 seviyesinde idi. Dolaysız vergilerde yaşanan performans artışı, vergi gelirlerinin çok daha düşük seviyede gerçekleşmesinin önüne geçmiştir. Bu dönemde vergi gelirlerindeki artışın % 56,4 ü gelir ve kurum kazançları üzerinden elde edilen vergilerden kaynaklanmıştır. 11

12 Tablo Ekim Sonu Bütçe Vergi Gelirleri Gerçekleşmesi ve Artış Oranına Katkısı Ocak-Ekim Artış Artış Oranı milyon YTL Oranına (%) Katkı (%) Vergi Gelirleri ,0 100,0 Gelir ve Kur.Kaz. Üz.Elde Edilen Ver ,2 56,4 Gelir Vergisi Tevkifatı ,2 41,3 Kurumlar Geçici Vergisi ,6 19,0 Özel Tüketim Vergisi ,6 9,9 Petrol ve Doğalgaz Ür. İlişkin ÖTV ,7 10,0 Kolalı Gazoz, Alkollü İç. Ve Tüt Mam ,1-0,1 KDV Tahsilatı ,3 9,9 İthalda Alınan Katma Değer Vergsi ,9 7,2 Dahilde Alınan Katma Değer Vergisi ,3 2,8 Diğer Vergiler ,8 23,8 Damga Vergisi ,6 4,0 Harçlar ,7 6,1 Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi ,5 3,9 Başta KDV ve ÖTV olmak üzere dolaylı vergi kalemlerinde yaşanan performans düşüklüğü, dolaysız vergilerin 2006 yılına göre yaklaşık 3 puan artmasına yol açmıştır. Ekim sonu itibarı ile genel bütçe vergi gelirlerinin % 66,7 si dolaylı vergilerden, % 33,3 ü ise dolaysız vergilerden oluşmuştur. 12

13 Grafik Ekim Sonu Genel Bütçe Vergi Gelirleri Tahsilatının Dolaylı ve Dolaysız Vergi Paylarının Gelişimi ,3 30,6 32,0 32,0 32,2 33,2 66,7 69,4 68,0 68,0 67,8 66, ,5 41,1 59,5 58,9 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 Dolaysız Vergiler Dolaylı Vergiler 13

14 C. Bütçedeki Eğilimler Nisan ayı Mali İzleme Raporunda başlattığımız çerçevede, ertelenmiş harcamalar ile bir defalık tedbirleri ayıklamak sureti ile hesapladığımız, yapısal nitelikli açığın kompozisyonuna bakmaya bu ayki raporda da aşağıdaki tablo çerçevesinde devam ediyoruz. 2 Tablo Düzeltilmiş Bütçe Gelir ve Giderlerindeki % Artış Ocak- Mart Ocak- Nisan Bir Önceki Yıla Göre % Artış Ocak- Mayıs Ocak- Haziran Ocak- Ağustos Ocak- Eylul Ocak- Ekim Bütçe Giderleri 25,6 20,7 21,8 23,4 18,1 19,0 16,5 Ayıklamalar Sonrası Bütçe Giderleri 17,5 14,4 15,0 17,1 12,4 13,4 10,8 Faiz Dışı Giderler 19,2 19,5 23,4 25,7 22,2 21,1 19,3 Ayıklamalar Sonrası Faiz Dışı Giderler 8,6 10,9 13,9 16,9 14,0 13,3 11,3 Bütçe Gelirleri 20,3 19,7 16,4 12,8 10,3 10,7 10,9 Ayıklamalar Sonrası Bütçe Gelirleri 10,6 12,6 12,9 10,3 8,3 9,1 10,0 Vergi Gelirleri 8,6 7,2 8,0 7,0 9,5 9,5 10,0 Ayıklamalar Sonrası Bütçe Vergi Gelirleri 9,4 8,0 8,6 7,5 9,9 9,9 10, ve 2007 yılı bütçe performansı gelişmelerine bu düzeltmeler sonrası bakıldığında; yılın ilk çeyreğinde kümülatif olarak % 8,6 oranında tahmin edilen düzeltilmiş faiz dışı harcamalardaki artış, yılın ikinci yarısında önemli oranda artarak % 16,9 düzeyine çıkmış, Ocak-Ekim dönemi itibarı ile ise % 11,3 oranına inmiştir. Gelir tarafında ise, düzeltilmiş toplam bütçe gelirleri ilk çeyrekteki % 10,6 oranından yılın ikinci yarısı sonunda % 10,3 e, Ocak-Ekim dönemi itibarı ile ise % 10 oranına gerilemiştir. 2 Nisan raporunda belirttiğimiz gibi, ayıklamalar gider kanadında Yerel Yönetim ve Fon Payı, Emeklilere Vergi İadesi, Yükümlülüğü Doğmuş Giderler, Müteahhit Alacakları ile Bağ-Kur, SSK prim affı etkisi gibi ilgili yıl hesaplarında gösterilmesi gereken ama ertesi yıla devreden yükümlülüklerin ilgili yılda ait oldukları aylara belli varsayımlar altında oransal olarak dağıtılmasıyla yapılmıştır. Bu hesaplamalardaki miktarlara baz olarak önceki aylarda yayınladığımız Mali İzleme Raporlarındaki hesaplamalarımız kullanılmıştır. Gelir kanadında ayıklama ise, Özelleştirme Gelirleri, TELEKOM Nakit Fazlası, TMSF tahsilatları gibi bir defalık gelir kalemlerinin ait oldukları dönem gelir kalemlerinden düşülmesi suretiyle yapılmıştır. Buna ek olarak, İhracatta KDV iadesi için ise geçmiş yıl eğilimlerine göre ilgili olduğu yıl hesaplarında gösterilmek suretiyle bir düzeltme yapılmıştır. 14

15 Düzeltilmiş vergi gelirleri ilk çeyrekte % 9,4, yılın ikinci yarısında ise daha düşük bir performansla % 7,5 oranında artış gösterirken, Ocak-Ekim dönemi itibarı ile artış oranı tekrar yükselmiş ve % 10,5 e çıkmıştır. Sonuç olarak: Bütçenin yıllık olma prensibinin dışına çıkılarak bir sonraki yıla (yani 2007 yılına) aktarılan yükümlülükler ile bir defalık tedbirlerin etkisi ayıklanarak Ocak-Ekim dönemleri bazında yapılan karşılaştırmalarda, önceki dönemlere göre nisbi bir yavaşlamanın görüldüğünü söyleyebiliriz. Bu yılın başından itibaren Temmuz sonuna kadar yaşanan harcama gelişmelerinin yılın sonuna gelindikçe hız kesmesi, bir kısım harcama yükümlülüklerinin bu sefer de gelecek yıla aktarılması yoluna gidilebileceği ihtimalini gündeme getirmektedir. 15

16 II Mali Yılı Bütçe Hedeflerine Nasıl Ulaşılıyor? Maliye Bakanlığı 2008 bütçesini TBMM ye sunarken, 2007 bütçe açığının yılsonu tahminini de açıklamış bulunmaktadır. Ekim ayı bütçe uygulama sonuçlarının açıklandığı basın duyurusunda da belirtildiği üzere, 2007 bütçesinin hedeflerinin yılsonunda tutturulacağı, bütçe açığının başlangıçta öngörülen tutarın da altında gerçekleşeceği öngörülmektedir. İlk bakışta bütçe performansının olumlu bir seyir izlediği ve hedeflerin tutturulduğu izlenimi veren bu görüntünün arka planına bakılmasında yarar olduğunu düşünmekteyiz. Nitekim, 2007 yılı bütçe gerçekleşme tahmininin ileri sürüldüğü gibi herhangi bir performans artışı ile sonuçlanmadığı, tam tersine, devletin mali pozisyonunu ve politika uygulama becerisini daha iyi gösterebilecek olan faiz dışı fazla kavramı penceresinden bakıldığında performansın o kadar da iyi olmadığı sonucuna varmaktayız. 16

17 Tablo Bütçe Hedeferi ve Gerçekleşmeleri (milyon YTL) Bütçe Ekim Sonu 2007 Gerç. Tah. Bütçeye Göre Gerç. (%) Merkezi Yön.Bütçe Harcamaları ,0 Faiz Hariç Harcamalar ,2 I. Personel Harcamaları ,0 II. Sosyal Güv. Kur. Devlet Primi ,2 III. Mal ve Hizmet Alımları ,3 IV. Faiz Harcamaları ,5 V. Cari Transferler ,7 VI. Sermaye Giderleri ,6 VII. Sermaye Transferleri ,2 VIII. Borç Verme ,8 IX. Yedek Ödenekler Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri ,9 I. Genel Bütçe Gelirleri ,6 A. Vergi Gelirleri ,5 Dolaysız Vergiler ,1 Dolaylı Vergiler ,6 B. Vergi Dışı Gelirler ,0 Özelleştirme ,7 Diğer ,8 II.Özel Bütçeli İd. Öz Gel ,4 III.Düzen. ve Denet. Kurum. Gel ,4 Bütçe Dengesi ,4 Faiz Dışı Denge ,5 Program Tanımlı Denge ,4 Bu tabloya yüzeysel olarak bakıldığında ve Ekim ayı sonuçları dikkate alındığında, yılsonu hedefinin gerçekleştirilmesi mümkün gibi gözükmektedir. Ancak bunun Hükümetin mali performansının başarılı olarak değerlendirilmesi için yeterli olmadığı açıktır. Herşeyden önce performansın değerlendirilmesi açısından kriter olarak kullanılabilecek aşağıdaki soruların dikkate alınmasının gerektiğini düşünmekteyiz. Bu soruları şu şekilde sıralamak mümkündür: Hükümetin kontrol edebileceği maliye politikası değişkeni olarak faiz dışı harcamalardaki performansı ne düzeydedir? Bütçe harcamalarında Hükümetin kontrolü dışındaki değişkenler nedeni ile oluşan iyileşme ne düzeydedir? 17

18 Gelir kanadında yine kontrol edilebilecek değişkenlerin başında gelen vergi tahsilatındaki öngörüler ne ölçüde gerçekleşmiştir? Buna karşılık, vergi dışı gelir olarak öngörülen gelirlerdeki bir defalık artışların etkisi nedir? Bu sorular ışığında ortaya çıkan tabloyu değerlendirecek olursak: Faiz dışı harcamalardaki artış bütçe başlangıç ödeneklerinin üzerinde gerçekleşmiştir. Bu harcama kalemleri içinde tasarruf edilmiş gibi gözüken sosyal güvenlik kurumları devlet primi ödemelerindeki azalış sosyal güvenlik reformuna ilişkin kanunun çıkmamış olmasından kaynaklanmaktadır. Bu ise, hem sosyal güvenlik kuruluşlarının açığını arttırdığı için cari transferler kaleminde hem de yeşil kart ve memurların sağlık harcamalarından dolayı mal ve hizmet alımları kaleminde ödeneküstü artışlara yol açmıştır. Sonuç olarak faiz dışı harcamalar bir bütün olarak başlangıç ödeneklerinin üzerinde gerçekleşmiştir. Dolayısı ile Hükümetin kontrol edebileceği harcamalarda kontrol görevini gerçekleştiremediği anlaşılmaktadır. Buna karşılık, bir bütün olarak bütçe harcamalarında başlangıç ödeneklerine göre 2,1 milyar YTL lik bir azalış görülmektedir. Bu ise ağırlıklı bir biçimde faiz ödenekleri içinde dış borç faizleri için ayrılan ödeneğin hesabında kullanılan YTL/Dolar kurunun ortalama olarak 1,54 olarak öngörülmesine rağmen 1,30 lar civarında gerçekleşmesinden kaynaklanmaktadır. Dolayısı ile, Hükümetin kontrolü dışındaki bu gelişmeden dolayı, bütçe harcamalarında bilinçli bir iyileşmeden söz etmek mümkün gözükmemektedir. 18

19 Gelir kanadındaki kontrol edilebilecek bir değişken olan vergi tahsilatında ise ciddi bir performans düşüklüğü görülmektedir. Bu durum özellikle ÖTV ve KDV gibi dolaylı vergilerde daha açık bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Vergi performansındaki bu düşüklüğü bir ölçüde telafi etmek üzere, vergi dışı gelirler içinde yer alan özelleştirme gelirlerinde başlangıç tahminine göre Telekom hisse satış gelirlerinin öne alınmasına ve TCK nın arazilerinin satışından gelen gelirlere ağırlık verilmiştir. Bu ise düzenli vergi toplama yerine bir defalık varlık satışı gelirleri ile durumun kurtarılması politikasının devamı anlamına gelmektedir. Bütün bunların sonucunda, faiz dışı fazla performansı başlangıç hedeflerinin oldukça altında kalmış bulunmaktadır. Kısaca; 2007 yılı bütçe açığı tahmininin tutturuluyor gibi gözükmesi bir defalık gelir tedbirleri ve Hükümetin kontrolü dışındaki harcama iyileşmeleri ile sağlanmış kalitesi şüpheli bir performans olup, esas performans göstergesi sayılabilecek olan faiz dışı fazla hedefinin oldukça gerisinde kalınmış olması bunun en önemli kanıtıdır. Aslında kamu maliyesinde faiz dışı fazla performansındaki bu bozulma sadece bu yıla özgü olmayıp, geçen yıllara göre yaptığımız bir karşılaştırma bu konuda bazı ilginç noktaları ortaya çıkarmaktadır. İzleyen bölümde bu konuda yaptığımız kısa bir dönemsel analiz yer almaktadır. 19

20 III. Faiz Dışı Fazla Performansındaki Bozulma Ne Zaman Başladı? : Bazı Hatırlatmalar Bu bölümde, IMF Program tanımlı merkezi yönetim faiz dışı fazla değişkenini dikkate alarak, bu değişkende ve bu değişkeni oluşturan gelir-gider kalemlerinde bir önceki yıla göre kümülatif reel değişmelere bakıyoruz. Böylece kamu maliyesinin faiz dışı fazla yaratma kapasitesinin dönemsel olarak ne gibi bir eğilim izlediği konusunda bazı ipuçları elde etmeye çalışıyoruz. Grafik 7. Konsolide Kamu Sektörü Faiz Dışı Fazla Hedefleri ve Gerçekleşmeler ( ) Mart 2006 Haziran 2006 Eylül 2006 Aralık 2007 Nisan 2007 Ekim Hedef Gerçekleşmeler Fark Bu grafiğe bakıldığında, 2006 yılı içinde genel olarak hedeflerin üzerinde gerçekleşen faiz dışı fazla rakamlarının 2007 yılı içinde hedeflerin tamamen altında oluşmaya başladığı dikkati çekmektedir. Hatırlatmakta yarar gördüğümüz nokta, geçen yıldan bu yıla önemli ölçüde aktarılan harcama yükümlülüklerinin ait oldukları 2006 yılında gider kaydedilmeleri halinde 2006 faiz dışı performans hedeflerinin altında kalınacağı hususudur. Bu yükümlülüklerin 2007 başından itibaren harcamaya dönüştürülmeleri ile geçen yıla ait performansın iyi gösterilmesi adına bu yılın performansının bozulmasında bu tür mali oyunların (fiscal tricks) etkisi göz ardı edilmemelidir. 20

21 2007 yılının ilerleyen aylarında bu etkilerin azalmasına rağmen, bu sefer de bu yıla ilişkin seçimle ilintili gelişmeler ile faiz dışı fazla performansındaki bozulmanın devam ettiğini önceki raporlarımızda ayrıntılı bir biçimde dile getirmiştik. Bu noktada, söz konusu ertelemelere rağmen faiz dışı fazla performansındaki bu bozulmanın sadece bu yıla özgü mü olduğu, yoksa sorunun kökeninin önceki dönemlere dayanıp dayanmadığı sorusu akla gelmektedir. Bunun için, yukarıda da açıkladığımız gibi, kamu maliyesinin faiz dışı fazla yaratma kapasitesinin önceki yılların aynı dönemleri ile reel değişim yüzdelerini karşılaştırdığımız aşağıdaki grafikleri hazırladık. Bu grafiklerden birincisi IMF program tanımlı konsolide kamu kesimi faiz dışı fazla rakamlarının aylık kümülatif değerlerini içermektedir. Diğeri ise, bu tanım içinde en ağırlıklı yeri tutan merkezi yönetim bütçesinin gelir- gider ve vergi gelirleri cinsinden aynı bazdaki değişimini vermektedir. Grafik 8. Program Tanımlı Faiz Dışı Denge Performansı Şub.06 Nis.06 Haz.06 Ağu.06 Eki.06 Ara.06 Şub.07 Nis.07 Haz.07 Ağu.07 Eki.07 21

22 Grafik 8 de dikkati çeken husus, 2006 yılının ilk ayları hariç tutulacak olursa faiz dışı fazla performansının Temmuz ayına kadar hızlı ve olumlu bir reel değişim gösterdiği ancak daha sonra bunun hız kestiği ve 2006 yılının ikinci yarısından itibaren bir önceki yıla göre performansta bir azalma başladığı hususudur. Bu azalmanın, önceki bölümlerde de açıkladığımız nedenler ile, 2007 yılı başından itibaren hızlanmaya başladığı ve özellikle seçim öncesinden başlamak üzere daha da hızlandığı ve Temmuz ayında dip yaptıktan sonra bir ölçüde toparlanmakla beraber önceki yıllar seviyesinin çok altında kaldığı gözlemlenmektedir. Grafik 9. Program Tanımlı Gelir, Gider ve Vergi Geliri Performansı Oca.06 Mar.06 May.06 Tem.06 Eyl.06 Kas.06 Oca.07 Mar.07 May.07 Tem.07 Eyl.07 Gelir (Prog. Tan.) Vergi Gelirleri Gider (Prog. Tan.) Grafik 9 de ise bu gelişmede en önemli rolü oynadığını düşündüğümüz merkezi yönetim bütçesinin program tanımlı gelir, faiz dışı gider ve vergi gelirleri açısından bu sürece nasıl bir katkı yaptığı, bir diğer deyişle merkezi yönetim bütçesinin faiz dışı fazla yaratma kapasitesini değerlendirmekteyiz yılı başından itibaren bir önceki yıla göre bu değişkenlerin aylık reel kümülatif değişim yüzdelerine baktığımızda, faiz dışı harcamaların sürekli bir biçimde toplam gelirler ve vergi gelirlerinin üzerinde seyrettiğini ve bunun faiz dışı fazla 22

23 performansını 2006 yılının ilk aylarında bir ölçüde olumsuz etkilediğini; ancak vergi gelirlerindeki performansın olumsuz seyretmesine rağmen vergi dışı gelirlerde (özellikle Telsim satış gelirlerinin vergi cezalarına sayılmasının da etkisi ile) sağlanan nisbi düzelme ve harcamalarda sağlanan kontrol ile Temmuz 2006 yılında faiz dışı fazla performansının en üst noktaya çıktığını söyleyebiliriz. Önemli nokta bu gelişmede vergi dışı gelirlerin (bir defalık özelliği ağır basan) rolüdür. Halbuki vergi gelirleri reel olarak sürekli bir biçimde bir önceki yıla göre azalma eğilimini sürdürmektedir. Temmuz 2006 dan sonra ise, harcamalarda belli bir kontrol sağlanmış gözükmekle beraber, vergi dışı gelirlerde de erozyon başlamakta ve vergi gelirlerinin reel artış hızındaki artışın yavaşlaması ile birlikte aslında 2006 yılının ikinci yarısından itibaren faiz dışı fazla performansı da hız kesmeye başlamaktadır yılı başından itibaren ise bu sürecin çok daha belirgin bir biçimde ve artarak devam ettiğini görmekteyiz. Özellikle yılın ikinci çeyreğinden itibaren harcamalardaki reel değişim hızı artarken hem vergi gelirleri hem de vergi dışı gelirlerdeki tahsilat performansı olumsuz eğilimini sürdürerek toplam konsolide kamu sektörü faiz dışı fazlasındaki performansı bozmaya devam etmektedirler. Son aylarda gözlemlenen nisbi toparlanmanın bu durumu değiştirmeyeceği ve faiz dışı fazla performansının hedeflerin altında kalacağı artık kamu otoriteleri tarafından da kabul edilen bir husustur. Kuşkusuz son aylarda gözlemlenen bu toparlanmanın ne kadarının bir sonraki yıla ertelenen ödemelerden kaynaklandığının da yanıtlanması gereken önemli bir soru işareti olduğuna bir önceki bölümde de (Bütçedeki Eğilimler) değinmiş bulunmaktayız yılında gözlemlenen mali performans bozukluğunun; yılının ikinci devamı olduğunu, yarısından itibaren başlamış bir sürecin 23

24 2. Bu süreçte faiz dışı harcamaların kontrol edilemediği ve bunun özellikle 2007 yılında çok daha belirgin hale geldiği, dolayısı ile Hükümetin bazı dönemler hariç kontrol edebileceği harcamaları kontrol etmekte güçlük çektiği ve bu alandaki esnekliği azaldıkça harcama ertelemeleri yolu ile 2006 yılını kurtarmaya çalıştığı, muhtemelen bu yıl içinde aynı yolun izlenebileceği, 3. Daha da önemlisi vergi gelirlerindeki tahsilat performansının harcamalar karşısında yetersiz kaldığı ve bunun da ötesinde bir bütün olarak Hükümetin dolaylı vergilere dayalı vergi politikalarının sınırlarına gelindiği ve vergi toplamada artık güçlük çekildiği, 4. Bunların bir bileşkesi olarak aslında mali performanstaki bozulmanın sadece bu yıla özgü değil kökleri en azından geçen yılın ortalarına giden bir geçmişi olduğu, sonuçlarına varabiliriz. 24

25 IV. Bütçe Finansmanı ve Borç Stokundaki Gelişmeler Hazine nakit dengesi Ekim sonu itibari ile 19,3 milyar YTL civarında açık vermiştir. Bu açık bir defalık gelir niteliği taşıyan özelleştirme gelirlerini içermediği için, bütçe açığının daha doğru bir görünümünü vermektedir. Tablo 8. Hazine Nakit Dengesi (Ocak-Ekim) (milyon YTL) Ocak* Şubat* Mart* Nisan* Mayıs* Haziran* Temmuz* Ağustos* Eylül* Ekim* Toplam* GELİRLER GİDERLER Faiz Dışı Giderler Faiz Ödemeleri FAİZ DIŞI DENGE NAKİT DENGESİ FİNANSMAN BORÇLANMA (NET) DIŞ BORÇLANMA NET Kullanım Ödeme İÇ BORÇLANMA NET Kulllanım Ödeme ÖZELLEŞTİRME GELİRİ TMSF'DEN AKTARIMLAR DEVİRLİ-GARANTİLİ BORÇ GERİ DÖNÜŞÜMLERİ BANKA KULLANIMI KUR FARKLARI BANKA KULLANIMI NET * Geçici Hazine nakit açığını ağırlıklı olarak iç borçlanma ile karşılamıştır. Ekim ayı içinde hem iç borçlanma hem de dış borçlanmada net geri ödeyici durumdadır. 25

26 Tablo 9. Genel Bütçe Dengesi ve Merkezi Bütçe Dengesi Karşılaştırmalı Tablosu (Ekim) Genel Bütçe Dengesi Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi (milyon YTL) Ekim Sonu (milyon YTL) Ekim Sonu Bütçe Dengesi Bütçe Dengesi Emanetler 130 Emanetler 93 Avanslar 397 Avanslar 405 Nakit Dengesi Nakit Dengesi Finansman Finansman Toplam Net Borçlanma Toplam Net Borçlanma Özelleştirme Geliri 987 Özelleştirme Geliri 987 Kasa/Banka ve Diğer İşlemler -531 Kasa/Banka ve Diğer İşlemler Genel bütçenin nakit dengesi Ekim sonu itibarı ile 13,1 milyar YTL açık vermiş iken, merkezi yönetim nakit dengesi 11,8 milyar YTL açıkla kapanmıştır. Bu durum, genel bütçe nakit açığının bir kısmının özel bütçeli kuruluşlar (üniversiteler ve diğer özel bütçeli kuruluşlar) ile düzenleyici ve denetleyici kuruluşların bütçelerinin katkısı ile kapatılmasının devam ettiği şeklinde yorumlanabilir. Grafik 4. Merkezi Yönetim İç Borç Stoku Faiz Yapısı 53,0 52,4 52,3 52,0 51,0 51,9 50,4 50,7 51,2 51,0 51,8 51,6 52,0 51,5 50,0 49,0 48,0 48,1 49,6 49,3 48,8 49,0 47,6 47,7 48,2 48,4 48,0 48,5 47,0 46,0 45, Yıl Sonu 2007 Şubat 2007 Nisan 2007 Haziran 2007 Ağustos 2007 Ekim Sabit Faizliler Değişken Faizliler Merkezi yönetim iç borç stokunun faiz kompozisyonunda yılın başından itibaren dikkat çeken bir değişiklik görülmemektedir. 26

27 Grafik 5. Merkezi Yönetim İç Borç Stoku YTL-Döviz Yapısı 100,0 90,0 86,2 85,3 85,9 86,5 87,7 87,7 87,6 87,8 87,8 88,8 88,9 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 13,8 14,7 14,1 13,5 12,3 12,3 12,4 12,2 12,2 11,2 11,1 10,0 0, Yıl Sonu 2007 Şubat 2007 Nisan 2007 Haziran 2007 Ağustos 2007 Ekim Türk Lirasi Cinsinden Döviz Cinsinden ve Dövize Endeksli İç borç stoku YTL-döviz kompozisyonunda 2006 yılsonuna kıyasla 2007 Ekim sonu itibarı ile YTL lehine bir kayma vardır. 27

28 Grafik 6. İç Borçlanmanın Ortalama Vadesi ve Faiz Oranı 61, , ,0 46, , , , ,0 21, , Yıl Sonu 2007 Şubat 2007 Nisan 2007 Haziran 2007 Ağustos 2007 Ekim 15 İç Borçlanmanın Ortalama Vadesi (Ay) İç Borç İhaleleri Ortalama Faiz Oranı % (2) Hazine iç borçlanma faizlerinde Eylül ayı itibarı ile başlayan düşme eğilimi Ekim ayında da devam etmiştir. 28

29 EKLER Ek Tablo Merkezi Yönetim Bütçe Ödenek ve Giderleri (Ekim Sonu) Oca-Mar. Nis.-Haz. Tem-Eyl Ekim Toplam 2006 Bütçe (%) Gerçekleşme Harcamaların (%) Dağılımı Giderler ,06 100,00 Faiz Hariç Giderler ,25 73,43 I. Personel Giderleri ,23 21,87 Memur ,75 18,53 İşçi ,22 1,57 Diğer ,20 1,77 II. Sosyal Güvenlik Kurum. Devlet Primi ,04 2,70 Memur ,84 2,23 İşçi ,13 0,27 Diğer ,07 0,20 III. Mal ve Hizmet Alımları ,20 9,10 Savunma-Güvenlik ,12 2,77 M.S.B ,23 2,16 Jandarma Genel Komutanlığı ,92 0,36 Emniyet Genel Müdürlüğü ,84 0,25 Sağlık Harcamaları ,13 3,05 Yeşil Kart Uygulamasına İlişkin Sağlık Hizmetleri ,00 1,92 İlaç ,80 0,41 Tedavi ve Sağlık Malzemesi ,94 0,72 Devlet Boçları Genel Giderleri ,30 0,03 Diğer Mal ve Hizmet Giderleri ,37 3,24 IV. Cari Transferler ,69 31,37 Görev Zararları ,77 0,66 KİT Görev Zararları ,50 0,40 SGK Görev Zararları ,00 0,00 Mali Kurumlar ,41 0,18 Diğer Görev Zararları ,99 0,08 Hazine Yardımları ,65 18,20 Sosyal Güvenlik Kurumlarına Hazine Yardımları ,08 0,39 Emekli Sandığı ,00 0,00 Bağ-Kur ,00 0,00 SSK ,00 0,00 İşsizlik Sigortası Fonu ,08 0,39 Mahalli İdareler ,72 0,85 Belediyelere Yardım ,00 0,04 Diğer (İl özel İd. ve köyler) ,97 0,82 Diğer Hazine Yardımları ,06 0,32 DFİF ,00 0,16 Diğer ,46 0,17 Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlara Yapılan Transferler ,11 0,35 Hane Halkına Yapılan Transferler ,59 0,48 Burslar ve Harçlıklar ,28 0,25 Eğitim Amaçlı Diğer Tarnsferler ,59 0,15 Sağlık Amaçlı Transfer ,31 0,02 Yiyecek Amaçlı Transfer ,65 0,05 Barınma Amaçlı Transfer ,56 0,01 Tarımsal Destekleme Ödemeleri ,42 3,07 Doğrudan Gelir Desteği ,34 1,53 Ürün Destekleme Ödemeleri ,52 1,02 Hayvancılık Destekleme Ödemeleri ,00 0,19 Diğer ,02 0,33 Hane Halkına Yapılan Diğer Transferler ,10 0,19 Sosyal Amaçlı Transferler ,51 0,02 Yurtdışına Yapılan Transferler ,44 0,24 Gelirden Ayrılan Paylar ,87 8,15 V. Sermaye Giderleri ,30 5,06 VI. Sermaye Transferleri ,19 1,61 VII. Borç Verme ,82 1,73 Yurtiçi Borç Verme ,24 1,64 KİT ,77 0,82 Risk Hesabı ,87 0,14 Diğer ,21 0,67 Yurtdışı Borç Verme ,38 0,10 Kıbrıs ,38 0,10 VIII. Yedek Ödenekler ,00 0,00 Faiz Giderleri ,40 26,57 I. İç Borç Faizi ,69 22,74 II. Dış Borç Faizi ,42 3,44 III. İskonto ve Kısa Vadeli İşlemlere Ait Faiz ,65 0,39 29

30 Ek Tablo 2. Merkezi Yönetim Bütçe Giderleri Karşılaştırmalı (Ekim Sonu) Artış Oranı Ekim Toplam Gerçekleşen Gerçekleşme Oranı Ekim Toplam Bütçe Tahmini Gerçekleşme Oranı Ekim Toplam Merkezi Yönetim Bütçe Giderleri , ,06-4,42 16,54 Faiz Hariç Bütçe Giderleri , ,25 5,11 19,31 Personel Giderleri , ,23 3,64 15,62 Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Pri , ,04 7,40 14,18 Mal ve Hizmet Alım Giderleri , ,20 11,30 21,25 Savunma-Güvenlik , ,12 5,46 13,35 Sağlık Giderleri , ,13 34,15 15,94 Genel Tedavi ve Sağlık Malzemesi Gid Genel İlaç Giderleri Yeşil Kart Sağlık Hizmetleri Devlet Borçları Genel Giderleri , , ,73-23,99 Diğer Mal ve Hizmet Alım Giderleri , ,37 2,59 36,05 Cari Transferler , ,69 7,38 24,08 Görev Zararları , ,77-71,34-82,85 KİT' Görev Zararları , ,50 24,96 T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü' , #DIV/0! -100,00-100,00 Hazine Yardımları , ,65 26,24 63,43 Sosyal Güvenlik Kuruluşlarına Hazine Ya , ,52 35,45 72,56 SGK Transfer* , ,58 Emekli Sandığı , #DIV/0! -100,00-100,00 Bağ-Kur , #DIV/0! -100,00 SSK , #DIV/0! -100,00-100,00 İşsizlik Sigorta Fonu , ,08 26,66 23,26 Sağlık, Emeklilik ve Sosyal Yardım Gider ,58 Mahalli İdarelere Hazine Yardımları , ,72-13,68 10,18 Diğer Hazine Yardımları , ,06-68,07-34,71 Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlara Yap , ,11-35,73 269,83 Hane Halkına Yapılan Transferler , ,59 66,74 35,66 Tarımsal Amaçlı Transferler , ,42-76,27 13,60 Hane Halkına Yapılan DiğerTransferler , ,10-53,37 27,13 Sosyal Amaçlı Transferler , ,51 173,28 57,14 Yurtdışına Yapılan Transferler , ,44 42,60 Gelirden Ayrılan Paylar , ,87 30,38 22,27 Mahalli İdare Payları , ,49 15,34 21,38 Fonlara Verilen Paylar , ,61 40,50 30,04 Diğer Paylar , ,31-197,63 7,54 Sermaye Giderleri , ,30-10,76 19,58 Sermaye Transferleri , ,19-61,55 21,61 Yurtiçi Sermaye Transferleri , ,18-65,51 22,98 Yurtdışı Sermaye Transferleri , ,04 #DIV/0! -16,05 Borç Verme , ,82 84,34-10,35 Yurtiçi Borç Verme , ,24 Yurtdışı Borç Verme , ,38-13,63 Yedek Ödenekler ,00 Faiz Giderleri , ,40-39,68 9,52

31 Ek Tablo 3. Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri Karşılaştırmalı (Ekim Sonu) 2007 Ekim 2006 Ekim Artış (%) 2007 Bütçede Ön Görülen 2006 Yılsonu 2007 Bütçeye Göre Gerçekleşen (%) 2006 Yılsonuna Göre Gerçekleşen (%) Merkezi Yönetim Gelirleri , ,88 82,04 I-Vergi Gelirleri , ,30 81,85 Gelir, Kar ve Sermaye Kazanç. Üz. Al. Ver , ,61 78,56 Gelir Vergisi , ,12 80,50 Beyana Dayanan Gelir Vergisi , ,08 Basit Usulde Gelir Vergisi , ,84 Gelir Vergisi Tevkifatı , ,81 Gelir Geçici Vergisi , ,91 Kurumlar Vergisi , ,20 73,52 Beyana Dayanan Kurumlar Vergisi , ,64 Kurumlar Vergisi Tevkifatı , ,72 Kurumlar Geçici Vergisi , ,07 Mülkiyet Üzerinden Alınan Vergiler , ,60 92,91 Veraset ve İntikal Vergisi , ,62 69,17 Motorlu Taşıtlar Vergisi , ,68 93,86 Dahilde Alınan Mal ve Hizmet Vergileri , ,61 83,69 Dahilde Alınan Katma Değer Vergisi , ,14 85,73 Özel Tüketim Vergisi , ,21 82,86 Petrol ve Doğalgaz Ürünlerine İlişkin ÖTV , ,46 Motorlu Taşıt Araçlarına İlişkin ÖTV , ,66 Kolalı Gazoz, Alkollü İç. Ve Tüt Mam , ,40 Dayanıklı Tüketim ve Diğer Mallara İlişkin ÖTV , ,67 Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi , ,12 82,77 Mal ve Hizmetlerden Alınan Diğer V , ,25 83,88 Uluslararası Ticaret ve Muame. Al. Ver , ,81 81,78 Gümrük Vergileri , ,88 82,58 İthalda Alınan Katma Değer Vergsi , ,97 81,72 Diğer Dış Ticaret Gelirleri , ,67 80,53 Damga Vergisi , ,39 80,98 Harçlar , ,87 80,09 Başka Yerde Sınıflandırılmayan Diğer Vergiler , ,11 84,47 II-Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri , ,77 90,43 Mal ve Hizmet Satış Gelirleri , ,95 80,74 KİT ve Kamu Bankaları Gelirleri , ,12 96,44 Kurumlar Karları , ,34 93,02 Kira Gelirleri , ,50 81,38 Diğer Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri , ,25 III-Alınan Bağışlar ve Yardımlar ile Özel Gelirler , ,91 57,86 Yurt Dışından Alınan Bağış ve Yardımlar ,20 99,97 Özel Gelirler , ,10 57,49 IV-Faizler, Paylar ve Cezalar , ,20 86,37 Faiz Gelirleri , ,52 80,60 Kişi ve Kurumlardan Alınan Paylar , ,33 88,13 Devlet Payları , ,59 85,36 Genel Bütçeli İdarelere Ait Paylar , ,36 88,22 Para Cezaları , ,78 86,99 Yargı Para Cezaları , ,32 79,68 İdari Para Cezaları , ,96 80,47 Vergi Cezaları , ,90 91,46 Diğer Para Cezaları , ,04 51,29 Diğer Çeşitli Gelirler , ,69 90,80 V-Sermaye Gelirleri , ,91 15,01 Taşınmaz Satış Gelirleri , ,06 85,34 Taşınır Satış Gelirleri , ,48 78,95 Diğer Sermaye Satış Gelirleri ,10 0,13 Özel Bütçeli İdarelerin Gelirleri , ,11 81,84 Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların Gelirleri , ,57 91,66

32 Ek Tablo Merkezi Yönetim Bütçe Giderlerinin Fonksiyonel ve Ekonomik Sınıflandırmaya Göre % Dağılımı (Ekim Sonu) 4 a) Personel Gid. SGK Prim Öd. Mal ve Hiz. Al. Faiz Harc. Cari Trans. Sermaye Gid. Sermaye Trans. Borç Verme Genel Kamu Hizmetleri 6,1 0,6 2,8 67,9 21,0 0,4 0,6 0,6 100 Savunma Hizmetleri 50,0 5,8 44,0 0,0 0,0 0,2 0,0 0,0 100 Kamu Düzeni ve Güvenlik Hizmetleri 66,6 6,7 21,5 0,0 0,0 5,1 0,0 0,0 100 Ekonomik İşler ve Hizmetler 15,2 2,4 6,5 0,0 40,1 27,1 0,6 8,2 100 Çevre Koruma Hizmetleri 57,7 8,0 9,4 0,0 0,2 7,3 17,5 0,0 100 İskan ve Toplum Refahı Hizmetleri 0,3 0,0 0,2 0,0 37,1 8,7 53,6 0,0 100 Sağlık Hizmetleri 44,8 6,7 42,5 0,0 0,1 6,0 0,0 0,0 100 Dinlenme, Kültür ve Din Hizmetleri 58,7 7,8 11,3 0,0 10,2 10,4 1,5 0,1 100 Eğitim Hizmetleri 65,7 8,3 10,0 0,0 4,2 6,9 0,2 4,6 100 Sosyal Güv.ve Sosyal Yardımlar 0,5 0,1 0,9 0,0 98,1 0,2 0,0 0,2 100 Toplam 4 b) Personel Gid. SGK Prim Öd. Mal ve Hiz. Al. Faiz Harc. Cari Trans. Sermaye Gid. Sermaye Trans. Borç Verme Genel Kamu Hizmetleri 10,8 9,3 11,9 100,0 26,2 3,5 14,8 13,5 Savunma Hizmetleri 11,4 10,7 24,0 0,0 0,0 0,2 0,0 0,0 Kamu Düzeni ve Güvenlik Hizmetleri 17,7 14,4 13,7 0,0 0,0 5,9 0,0 0,0 Ekonomik İşler ve Hizmetler 7,7 9,7 7,9 0,0 14,2 59,6 4,4 52,5 Çevre Koruma Hizmetleri 0,2 0,2 0,1 0,0 0,0 0,1 0,8 0,0 İskan ve Toplum Refahı Hizmetleri 0,0 0,0 0,0 0,0 2,7 4,0 76,8 0,0 Sağlık Hizmetleri 11,1 13,4 25,2 0,0 0,0 6,4 0,0 0,0 Dinlenme, Kültür ve Din Hizmetleri 4,1 4,5 1,9 0,0 0,5 3,2 1,4 0,1 Eğitim Hizmetleri 36,5 37,4 13,4 0,0 1,6 16,6 1,6 32,3 Sosyal Güv.ve Sosyal Yardımlar 0,4 0,4 1,8 0,0 54,7 0,6 0,2 1,6 TOPLAM