6.1.1.Ameliyat,sonrası Kontamine Olmuş Cerrahi Aletlerin Yıkama Odasına getirilmesi temizliği ve bakımı:

Transkript

1 1.AMAÇ :Hastanemizin sterilizasyon işlemlerini belirlemektir. 2.KAPSAM:Sterilizasyon birimini kapsar. 3.KISALTMALAR: 4.TANIMLAR: Dekontaminasyon: Dezenfeksiyon / sterilizasyon öncesinde, fiziksel ve kimyasal yöntemlerle bir yüzey veya malzemeden organik madde ve patojenleri uzaklaştırarak, güvenli hale getirme işlemidir. Dezenfektan: Dezenfeksiyon işleminde kullanılan maddelere verilen isimdir. Sterilizasyon: Cansız yüzeyler üzerindekimikroorganizmaların sporlar dahil tüm yaşam şeklerinin yok edilmesidir. 5.SORUMLULAR: Sterilizasyon Bölümü çalışanları. 6.FAALİYET AKIŞI: 6.1.STERİLİZASYON ÖNCESİ YIKAMA Ameliyat,sonrası Kontamine Olmuş Cerrahi Aletlerin Yıkama Odasına getirilmesi temizliği ve bakımı: Ameliyat bitiminde kontamine olan cerrahi aletler ameliyat hemşiresi tarafından eksizsiz olarak toplanmalı. Yıkanmalı kurulanmalı bakımı yapılarak (yağlama parlatma) konteynırlara yerleştirilmeli sterilizasyona verilmeli. Malzemeler malzeme arabasına/taşıma çantasına konmalı ve yıkama odasına teslim edilmeli. Bu işlem sırasında personelin delici kesici alet yaralanmasından korunmasını sağlamak amacı ile eldiven takması ve etrafın kontamine edilmemesine özen gösterilmeli. Ameliyathanede delici, kesici, iğne gibi Delici-kesici tıbbi atık toplama kutusu na atılmalı. Kutu dolduğunda ağzı kapatılmalı, imha edilmek üzere tıbbi atıklarla gönderilmeli.

2 6.1.2.Elde Yıkama: Yıkamadan sorumlu personel mutlaka su geçirmez önlük giymeli, eldiven, bone, gözlük ve maske takmalı. Sterilizasyon teknisyeni kotamine olmuş aletleri eklem yerlerinden tam olarak açarak yıkama kabına yerleştirmeli. Manuel temizlikte yıkama yapılmadan önce normal aletler, hassas aletlerden ve çok parçalı aletler birbirinden ayrılmalı Aletler tamamı kapanacak şekilde enzim çözücü solüsyon içerisine batırılmalı. Lümenli aletlerin içinden enjektör veya tabanca yardımı ile solüsyon geçirilmeli. Aletlerin üzerinde ve eklemlerinde bulunan kan, protein ve müküs gibi materyaller yumuşak fırça ile fırçalanmalı. Cihazların özelliğine göre uygun aparatlar kullanılmalı.(basınçlı hava tabancası, özel fırçalar, sünger, yumuşak bez). Aletler solüsyon içerisinde 15 dakika (üretici firma önerisi ile) bekledikten sonra çıkarılıp durulanmalı. Durulanan aletler temiz bir bez ile kurulanmalı. Daha sonra malzemeler, yüksek düzey dezenfektan solüsyona atılıp, dakika (üretici firma önerisi ile) bekletilmeli. Tekrar çıkarılarak kurulanmalı. Dezenfeksiyondan sorumlu personel mutlaka su geçirmez önlük giymeli eldiven, bone, gözlük ve maske takmalı. 6.2.BUHAR STERİLİZASYONU Buhar otoklav çalışma prensipleri:buhar sterilizasyonu 121 derece yapılıyorsa dk, 134 derece ile yapılıyorsa 3,5 10 dk sterilizasyon işlemine tabi tutulmalı Malzemelerin buhar otoklavına hazırlığı; Buhar sterilizasyonu uygulanacak aletler, ön dekontaminasyon, yıkama işlemini takiben buharı geçirecek ve sterilitesini koruyacak özellikte materyalle paketlenmeli..(tekstil, konteyner, rulo poşet, medikal kağıt). Paket boyutları yaklaşık 30x30x50 cm olacak şekilde hazırlanmalı. Tekstil bohçalar 5.5 kg, alet setleri 8 kg, en fazla 11kg ağırlıkta olmalı.

3 Cerrahi aletler konteynırlara düzgün bir şekilde yerleştirilmeli. Aletler tepsiye yerleştirilmeden önce tepsi tabanına emici bir havlu yayılmalı. Sapları ağır olan aletlerin sapları metal yoğunluğu arttırmamak için aynı yönde dizilmemeli, karşılıklı bir alet sapı, bir alet başı olacak şekilde yerleştirilmeli. Alet setlerine klempli olan aletler sadece tel diş tutturulmalı. Paketlemede malzeme / aletler birbirine paralel olarak, çukur kaplar açıklıkları alta gelecek şekilde yerleştirilmeli. Yüklemede, yük ile sterilizatör çemberi arasında buharın geçebileceği boşluk bırakılmalı. Her paket arasında buhar dağılımını sağlayacak kadar boşluk olmalı. Böylece dolgun buhar, paketin her köşesine kolayca ulaşabilmeli. Paketler tamamen kurumadan steril olmayan yüzeylere temas ettirilmemeli.işlem sonunda sterilizatörden çıkan paketler ızgaralı raflarda soğutulmalı Buhar otoklav sterilizasyon kontrolü: Sterilizasyon işleminin güvenli bir şekilde yürütülebilmesi için yapılması gereken periyodik kontroller; Cihaz kontrolü: Endoskoplar kullanım sonrası hemen bulundukları yerde dekontamine edilmeli ve tüm ayrılabilir parçaları sökülmeli. Endoskopların ısıya dayanıklı bölümleri dekontamine edildikten sonra otoklavda steril edilmeli. Steril dokular ile temas eden endoskop aksesuarları (biopsi forcepsleri, sitoloji fırçaları, skleroterapi iğneleri, elektrokoter probları) steril edilmeli veya tek kullanımlık olmalı. Laparoskop, sistoskop, artroskop gibi steril dokulara giren tüm aletler her kullanım öncesi steril edilmeli.ancak bunun mümkün olmadığı durumlarda en azından yüksek düzey dezenfeksiyon uygulanmalı. Temizlik için kullanılan fırçalar temizlendikten sonra yüksek seviyede dezenfekte edilmeli veya tek kullanımlık olmalı. Otomatik yıkayıcı-dezenfektan kullanılıyor ise endoskoplarının elevatör tel kanalı gibi otomatik cihazların temizleyemediği kısımların önceden elle temizlenmesi sağlanmalı. Gastroskopi ve kolonoskopi için uygulanan dezenfeksiyon işlemi ayrı hazırlanmış dezenfeksiyon kabı ve çözeltisi ile yapılmalı.

4 6.3.ENDOSKOPİK CİHAZLARIN STERİLİZASYON VE DEZENFEKSİYONU Hastaya kullanılmış endoskobun hortum yüzeyindeki kaba kir ve sekresyonları temiz bir gazlı bez ile alındıktan sonra ayrılabilen tüm parçaları sökülmeli, nötral veya enzimatik deterjan çözeltisi içine atılmalı. Endoskop ve parçaları üzerinde organik madde kalmayıncaya kadar yıkanmalı. Endoskobun iç kanalları bol deterjanlı su ile jet akım sağlanarak yıkanıp fırçalanmalı. Hareket edebilen parçaları tüm pozisyonlara getirilmeli. Endoskop ve parçaları bol basınçlı su ile yıkanmalı. Kaçak testi yapılmalı. Yüksek düzey dezenfektan çözeltisi içine konulmadan önce fazla suyu giderilmeli. Endoskop ve parçaları steril distile su ile veya musluk suyu ile iyice durulanmalı. (Hastaya hemen kullanılacak ise veya steril su ile durulanmış ise bir sonraki basamak uygulanmayabilir, hastaya hemen kullanılmayıp saklanacak ise steril su ile durulansa bile bir sonraki basamak uygulanır. ) Kanallardan %70 lik alkol ve basınçlı hava geçirilmelidir. Endoskop ek parçaları takılmadan kurumayı kolaylaştırmak için dikey pozisyonda ve kontaminayonu engelleyecek şartlarda saklanmalı. Endoskopik uygulamaya bağlı bir enfeksiyon gelişirse EKK derhal haberdar edilmeli. 6.4.Biyonik İndikatör: Her otoklava günde bir, implant varsa her çevrimde, otoklavlara bakım, onarım, kalibrasyon yapıldıktan sonraki ilk çalışmada mutlaka konularak biyolojik ölümün gerçekleşip gerçekleşmediği test edilmeli. Biyolojik indikatör buhar otoklavın kapak, köşe ve vakum çıkışları gibi sterilizasyon işleminin en zor gerçekleşeceği düşünülen bir bölgesine yerleştirilmeli. Hızlı sonuç veren biyolojik indikatörlerde 3 saat sonra floresan ışıma ile biyolojik ölümün gerçekleşip gerçekleşmediği tespit edilmeli, ameliyathaneye ulaşmasına izin verilecek paketlerin sadece ve sadece indikatör sonuçları uygun olanları teslim edilmeli. Biyolojik indikatör potizif ise hangi sterilizatörün, hangi çevriminde üreme oldusa o malzemeler toplanmalı, paketler açılmalı ve malzemeler en baştan işleme alınmalıdır.

5 Olaya ilişkin tüm seri numaraları, tarihler belirtilmeli. Söz konusu indikatör rapora zımbalanarak arşivlenmeli. İlgili rapor sterilizasyon sorumlu teknisyeni tarafından imzalanmalı. Tüm kimyasal biyolojik indikatör ve Browie-Dick test sonuçları kaydedilmeli,arşivlenmeli. Otoklav konteyner etiketleri, kontrol numarası (çevrim sayısı, sterilizatör, tarih) kayıtlarıda tutulmalı. 6.5.MALZEME DEPOLAMA, SAKLAMA ve DÖKÜMANTASYON Sterilizasyon ünitesinde sterilizasyonu yapılmış tüm malzemelerin depolanması konusunda bir yöntem belirlemektir. Sterilizasyon ünitesi personelini kapsar. Tüm kimyasal biyolojik indikatör ve Browie-Dick test sonuçları kaydedilmeli, arşivlenmeli. Steril malzemeler mümkün olan en kısa sürede ilgili birimlere gönderilmeli. Malzemeler mümkünse kapalı transfer araçları ile kullanılacağı alana ulaştırılmalı. Steril depo alanı trafikten uzak olmalı. Depoya ilk giren malzeme önce kullanılmalı. Malzemelerde ilk giren ilk kullanılır prensibine uygun olarak yerleştirilmeli. Malzemenin üzerinde cinsi, sterilizasyon tarihi ve son kullanma tarihi bulunmalı. Kirli malzemeler steril malzemelerle birlikte bulunmamalı. Kirli malzemelerin üniteye alındığı yer ile steril malzemelerin teslim edildiği yer farklı alanlarda olmalı. Kullanım sırasında sterilizasyon tarihi mutlaka kontrol edilmeli, herhangi bir şüphe durumunda kesinlikle kullanılmamalı. Steril malzemeler bölümlere göre depolanmalı. Ameliyat sonrası kullanılmayan steril malzemeler hemen depoya iade edilmeli. Tozlanmış veya yere düşen steril malzeme kullanılmamalı. Steril kağıt paket üzerinde kalemle tarih yazılmamalı. Depolama alanı nemden uzak olmalı ve doğrudan güneş almamalı. Steril malzemelere mümkün olduğu kadar az temas edilmeli. Steril paketler, çekmece, raf ve dolaplarda sıkıştırılmamalı. Depolama alanının yer, duvar, raf ve çekmeceleri kolay temizlenebilir malzemeden olmalı. Steril malzeme rafları; yerden cm yukarıda, tavandan 15 cm aşağıda, duvardan 5 cm önde, yangın söndürme musluklarında 45 cm uzaklıkta olmalı. Malzemelerin raf ömrü:buhar otoklavından çıkan

6 Kumaş paketler kapalı depolarda 2 hafta, açık raflarda 1 hafta, Çift kat kumaş-wrap kağıtla yapılan paketler 1 ay Şeffaf poşetler 6 ay Kayıt Sistemi:Kayıt sistemi tüm basamaklarla istenildiği zaman tekrar dönülmesini sağlayacak şekilde düzenlenir. Kayıtlar 5 yıl saklanır. 6.6.STERİLİZASYON/ DEZENFEKSİYON PARAMETRELERİ Sterilizasyon: Cansız maddeler üzerinde bulunan mikroorganizmaların sporlar dahil öldürülmesidir Dezenfeksiyon: Cansız maddeler üzerinde bulunan patojen mikroorganizmaların yok edilmesidir. Bakteri sporları dezenfeksiyon düzeyine göre azalır. Dekontaminasyon: Sağlık çalısanının, tıbbi alet ya da malzemeye herhangi bir koruyucu araç kullanmaksızın elle dokunması durumunda risk tasımaması anlamında kullanılan bir terimdir Sterilizasyon ve dezenfeksiyon konusu, sadece mikrobiyolojinin temel bir konusu olmayıp hastanelere ait tüm birimlerde yaygın olarak uygulama alanı bulan ve her sağlık personelinin bilgi sahibi olması gerekli rutin işlemlerdir. Mikroorganizmaları etkisiz hale getirmek veya yok etmek için antiseptik, dezenfektan ve sterilanların doğru seçimi ve prosedürlerinin doğru bir biçimde uygulanabilmesi hastanelerde etkili bir infeksiyon kontrol programının en önemli parametrelerinden biridir. Nesnelerden veya canlı dokulardan patojen mikroorganizmaların temizlik, dezenfeksiyon, sterilizasyon ve/veya antisepti ile uzaklaştırılması işlemi dekontaminasyon olarak tanımlanır. Sterilizasyon, mikrobiyal yaşamın tüm formlarının fiziksel veya kimyasal yöntemler uygulanarak tamamen yok edilmesidir. Dezenfeksiyon ise cansız nesneler üzerinde bulunan potansiyel olarak patojen mikroorganizmaları elimine eden, genellikle endosporları etkilemeyen, hastanelerde sıklıkkla dezenfektan adı verilen kimyasal maddelerle, bazen de mekanik temizlik ve ısı uygulamaları ile gerçekleştirilen bir yöntemdir. Tıbbi gereçleri kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler:steril vücut boşluklarına, dokulara ve vasküler sisteme giren aletler (cerrahi aletler, kardiyak ve üriner kateterler, implantlar, vb.) Yarı-Kritik aletler: Mukoza veya bütünlüğü bozulmuş cilt ile teması olan aletler

7 (endoskoplar, laringoskop bladeleri, ventilatör ve anestezi devreleri, vb.) Kritik olmayan alet ve yüzeyler: Bütünlüğü bozulmamış cilt ile temas (sürgüler, yerler, duvarlar, mobilyalar, tansiyon aleti, vb.) 6.7.İdeal Bir Dezenfektanda Bulunması Gereken Özellikler : Genellikle dezenfeksiyon için tercih edilecek kimyasal ajandan ideal bir dezenfektanın taşıması gerekli özelliklerin büyük bir kısmına sahip olması beklenir. Bu özellikler arasında en fazla arananlar, Tüm mikroorganizmaları öldürebilmeli, Stabil olmalı, Hızlı etki etmeli, Uygulanacağı eşyaya zarar vermemeli, Toksik olmamalı, Sıradan temizlik araçları ile geçimsiz olmamalı, Nötral ph de suda çözönebilmeli, Organik ajanlarla aktivitesi kaybolmamalı, Renksiz ve kokusuz olmalı, Çevreye zarar vermemeli, Herhangi bir ph de aktif olabilmeli, Ucuz ve kullanımı kolay olmalı, Dezenfeksiyonu Etkileyen Faktörler : Sterilizasyon ve dezenfeksiyonu etkileyen faktörlerin iyi bilinmesi de, bu konudaki doğru seçim ve uygulamayı sonuçta infeksiyon riskini minimize etmeyi sağlar. Bunlar; Dezenfektanın tipi, Kullanım konsantrasyonu, Temas süresi, Ortamın ph sı, Isısı, Ortamda organik maddelerin varlığı ve miktarı, Nesnenin yapısı, Nisbi nem ve suyun sertliği, Mikroorganizmanın yapısı, miktarı ve üreme periyodu dezenfeksiyonu etkileyen faktörlerdir.

8 7.İLGİLİ DÖKÜMANLAR:-