X. Ulusal Sinirbilim Kongresi

Transkript

1 X. Ulusal Sinirbilim Kongresi ShinichiMaruyama The object of sumi-e is to capture the essence, or spirit, of the subject matter. Kafatasıgeçişli Elektriksel Uyarma Teknikleri (Transkranyal Elektriksel Stimulasyon) Prof. Dr. Sacit Karamürsel & Adnan Kurt v1: 15 Nisan 2009 v2: 15 Mart 2010 v3: 10 Nisan 2011

2 Motivasyon Motivasyon: Beyin yapılarının elektriksel uyarımıyla davranışsal ve bilişsel değişiklikler oluşturma çabaları eski ve yaygın bir yöntemdir. Güncel görüntüleme ve ölçüm teknikleriyle tümleştirilerek, üstünkörü uygulanan bu yöntemlere yeni bir bakış ve yeniden değerlendirme getirmek anlamlı olabilir. Bu konuda yapılmakta olan çalışmalar değerlendirilerek, bir araştırma programı düzenlenebilir.

3 Tarih Bilgisi MS43 yılında Romalı Hekim Scribonius Largus, başağrısını tedavi için elektrik balığı kullanmasını anlatır. Elektrik kaynaklarının bulunmasıyla, gelişen her adımda elektrikle tedavi tıpta yeralmıştır. Duchenne de Bologne, elektrikle sağaltımın ilk sistematik çalışmalarını yapmıştır de Beard and Rockwell tıpta elektrik kullanımına ilişkin ilk kitabı yazdılar arasında, Giovanni Aldini psikozdan depresyona, hatta ölüleri diriltmeye kadar değişik olguların elektriksel uyarılarla tedavisini yaptı ve anlattı larda Bini ve Cerletti ECT yöntemini geliştirdi larda, düşük akımların etkililiği, denetimli akım kaynaklarının kullanılmasıyla yine araştırılmaya başlandı. Anan ev, ve Limoge nin yeni öncü çalışmalarıyla özellikle anestezi uygulamaları geliştirildi larda geliştirilen TMS çalışmalarına koşut olarak Nitsche ve Paulus, kortikal uyarılabilirliğin düşük şiddette elektriksel alanlarla sağlanabileceği varsayımıyla yeni bir araştırma programı başlattı. Fregni, Pascual-Leone, Antal da bu çalışmaların öncülerindendir. a. A. Datta, V. Bansal, J. Diaz, J. Patel, D. Reato, M. Bikson Brain Stimulation, Volume 2, Issue 4, Pages e1 b. Soroush Zaghi, Mariana Acar, Brittney Hultgren, Paulo S. Boggio, and Felipe Fregni Neuroscientist OnlineFirst, published on December 29, 2009 c. MichaelA.Nitsche,MD,LeonardoG.Cohen,MD,EricM.Wassermann,MD, NicolasLang,MD,AndreaAntal,PhD,WalterPaulus,MD, AlbertoPriori,MD,PhD, PauloS.Boggio,PhD,FelipeFregni,MD,PhD, FriedhelmHummel,MD, AlvaroPascual- Leone,MD,PhD BrainStimulation(2008)1,

4 Tanımlar Cranial Electrical Stimulation (CES) (Faradik uyarım) Kulak arkasına yerleştirilen elektrotlarla, hipotalamik bölge hedeflenerek endorfin salgısında yükselme sağlanmaktadır. 1902'de Fransa da Rouxeau tarafından, ve 1946'da Sovyetler birliği'nde kaygı ve uykusuzluk sorunlarının tedavisinde elektrik akımlarıyla beyin uyarılması kullanılmıştır. Ama, electrosleep denilen bu yöntem ABD'de yapılan çalışmalarda başarısız bulunmuştur. Yapılan çalışmalar, depresyon, kaygı, ve ağrı gibi sorunların tedavisinde başarılı sonuçlar göstermiştir. [M.F.Gilula. Cranial Electrotherapy Stimulation Review. Journal of Neurotherapy, Vol. 9(2) 2005] TransCranial Direct Current Stimulation (tdcs) (Galvanik Uyarım) TDCS, kafatası üzerinden düşük şiddette (1-2 ma) doğru akım uygulamayı temel alır. Kendiliğinden sinir hücreleri ateşlemesini tetiklemez, ya da dinamik değişmelere, motor etkileşimlerine neden olmaz. Ama, yapılan çalışmalarda, sinir hücreleri ya da dendritlere uygulanan artı (anot) gerilimlerle hücre ateşlemesi sıklıklarının arttığı, tersine yönde azaldığı gözlenmiştir. [M. A. Nitsche & W. Paulus (September 2000). "Excitability changes induced in the human motor cortex by weak transcranial direct current stimulation". The Journal of Physiology 527 Part 3: ]

5 AC CES CES Yöntemi Üzerine: CES'in kaygı, ağrı, depresyon vb. tedavisinde kullanılması için FDA onayı verilmiştir. CES aygıtları genel olarak şiddeti 100uA-1mA arasında ayarlanabilir, Hz arasında sıklığı değiştirilebilir sinüs veya kare dalga akım verebilen aygıtlardır. Genellikle %50 görev döngüsüyle çalışırlar. Tıbbi aygıt uygunluk belgesini kolaylaştırmak için pille çalışırlar. Kulağa takılabilen elektrotlar kullanılır. Her uygulama dakika arasında değişir. Birkaç hafta süren tedavi dönemlerinden sonra istek üzerine sürdürülür. Klinik protokol kesin veri ve yöntemler içermez. Hekimin deneyimleri daha baskındır.

6 tacs tacs için yaygın olarak kullanılan geometri ve uyarı parametreleri. Noninvasive Brain Stimulation with Low- Intensity Electrical Currents: Putative Mechanisms of Action for Direct and Alternating Current Stimulation Neuroscientist OnlineFirst, published on December 29, 2009 Soroush Zaghi, Mariana Acar, Brittney Hultgren, Paulo S. Boggio, and Felipe Fregni

7 tacs tacs için varsayılan etki mekanizması. AC uyarının olası etki mekanizmaları: 1. Nörotransmitterlerin salımı, 2. Süregiden kortikal etkinliğin kesilmesi, 3. Periferik sinir uyarısıyla ikincil etkilerin oluşması. Noninvasive Brain Stimulation with Low- Intensity Electrical Currents: Putative Mechanisms of Action for Direct and Alternating Current Stimulation Neuroscientist OnlineFirst, published on December 29, 2009 Soroush Zaghi, Mariana Acar, Brittney Hultgren, Paulo S. Boggio, and Felipe Fregni

8 tdcs [M. A. Nitsche and W. Paulus, Journal of Physiology (2000), 527.3, pp , Excitability changes induced in the human motor cortex by weak transcranial direct current stimulation ] 1. Kafatasından geçirilen zayıf bir doğru akımla, sağlıklı insanda motor korteks uyarılabilirliğinin kiplemesi gösterilmiştir. 2. Uyarılabilirlik değişiminin %40 a kadar çıktığı TMS çalışmalarıyla kanıtlanmıştır. Akım uyarısından sonra dakikalarca bu durum sürmektedir. 3. Uyarma anodal akımla ve baskılama katodal akımla seçimli olarak yapılabilir. 4. Akım yeğinliği ve süresini değiştirerek, uyarı sonrası etkilerin gücü ve süresi denetlenebilir. 5. Etkiler büyük olasılıkla membran kutuplanmasının değişimiyle oluşurlar. Zayıf akımlarla kafatası geçişli elektriksel uyarım girişimsiz, acısız, tersinir, seçici ve odaklı bir biçimde serebral uyarılabilirliği kiplemek için ümitveren bir araç olabilir.

9 FEM [ MODELING OF TRANSCRANIAL ELECTRICAL STIMULATION BY FINITE ELEMENT ANALYSIS, William Tyler Rath, 2006, M.S.Thesis, PU] Transkranyal Elektriksel Uyarı, ameliyat sırasında da kullanılabilen ve beyin ve omuriliğin duyarlı cerrahisi sırasında CST (corticospinal tract) korunmuşluğunu gösteren bir izleme tekniğidir de. Kafatasına yerleştirilen elektrotlardan kaynaklanan elektronlar saçlı deriyi, kafatasını, BOSu, ve beyni geçerek CST ye ulaşır. Sinyaller alfa motor sinirleriyle (α-mn) MSS nde yolalırlar. Buradan da kasların oluşturduğu yanıtla CNS işlerliğinin sınanması sağlanır. Kafatasının MR görüntüleriyle alınan ölçüm bilgileri kullanılarak, 3 boyutta Maxwell denklemlerinin sayısal çözümü, kafatası içindeki elektriksel alan dağılımını verir. Beyin dokusuna ilişkin parametrelerdeki değişkenlikler ve yüksek beyin perfüzyonu doğru çözümlerin kesinliğini azaltmaktadır. Yine de, FEM yöntemleriyle yapılan modeller, akım odaklanması çözümleri için yeni pencereler açabilecektir.

10 FEM Gyri-precise head model of transcranial direct current stimulation: Improved spatial focality using a ring electrode versus conventional rectangular pad, A. Datta, V. Bansal, J. Diaz, J. Patel, D. Reato, M. Bikson Brain Stimulation, Volume 2, Issue 4, Pages e1

11 tdcs tdcs için yaygın olarak kullanılan geometri ve uyarı parametreleri. Noninvasive Brain Stimulation with Low- Intensity Electrical Currents: Putative Mechanisms of Action for Direct and Alternating Current Stimulation Neuroscientist OnlineFirst, published on December 29, 2009 Soroush Zaghi, Mariana Acar, Brittney Hultgren, Paulo S. Boggio, and Felipe Fregni

12 tdcs tdcs için varsayılan etki mekanizması. Sabit gerilim gradyanı iyonik kaymalara ve transmembran protein değişimlerine neden olarak, kortikal uyarımda değişmelere yol açar. Noninvasive Brain Stimulation with Low- Intensity Electrical Currents: Putative Mechanisms of Action for Direct and Alternating Current Stimulation Neuroscientist OnlineFirst, published on December 29, 2009 Soroush Zaghi, Mariana Acar, Brittney Hultgren, Paulo S. Boggio, and Felipe Fregni

13 Elektriksel Alanda Sinir Etkinlikleri 1

14 Elektriksel Alanda Sinir Etkinlikleri 2

15 Beyin Akımları CES engages the serotonergic (5-HT) raphe nuclei of the brainstem. 5-HT inhibits brainstem cholinergic (ACh) And noradrenergic (NE) systems that project supratentorially. This suppresses thalamo-cortical activity, arousal, agitation, alters sensory processing and induces EEG alpha rhythm. As well, 5-HT can act directly to modulate pain sensation in the dorsal horn of the spinal cord, and alter pain perception, cognition and emotionality within the limbic forebrain. İzler: Mavi Oklar: baskılayan etkileşimler Mor Oklar: uyaran etkileşimler X :Baskılanmış yollar/ etkileşimler Kısaltmalar: ACh: actetylcholine; LDT: laterodorsal tegmental nucleus of the brainstem; PPN: pediculo-ponitne nucleus of the brainstem; NE: norepinephrine; LC: locus ceruleus, 5-HT: serotonin

16 EEG Haritası 0.5 Hz. CES kullanımından sonra beyin dalgaları dağılımı. 30 Gönüllüden alınan kayıtların ortalama değerleri haritalanmıştır. Bu fark haritasında, CES sonrasında azalan beyin etkinliği maviyle, artan etkinlik sarıyla ve değişmeyen etkinlik bölgeleri de yeşille boyanmıştır. EEG biofeedback (Neurotherapy) uygulamalarında yaygın olarak C3 üzerindeki 13-15Hz etkinliği artırılmaya eğitilerek gevşeme sağlanır ve epilepsi giderilmeye çalışılır.

17 Kaygı Bozuklukları D.L. Kirsch, Low Level Brain Stimulation for Anxiety: A Review of 50 years of Research and Supporting Data.

18 D. L. Kirsch and M. F. Gilula, CES IN THE TREATMENT OF PAIN- RELATED DISORDERS. Practical PAIN MANAGEMENT, April 2008 Ağrı

19 CES Aygıtı Alpha-Stim sayfasından alıntılar [ CES uyarı aygıtı, ve tipik bir dalga şekli görünüyor. Sol üstte, CES uygulanmadan önce ve 20 dakika CES uygulaması sonrasında alınan EEG spektrumu görünüyor [Kennerly, R. QEEG analysis of cranial electrotherapy: a pilot study. Journal of Neurotherapy (8)2, ]

20 TES Aygıtları TES amacıyla kullanılan ticari aygıtlara örnekler. Az sayıda üretici ve nitelikleri uygun olabilecek az sayıda ürün var. Fiyatları Euro mertebesinde değişiyor.

21 SK_TES Tasarımı Rasyonalizasyon: Beyin yapılarının doğru akımla kutuplanarak uyarılma eşiğini değiştirmekle eşzamanlı olarak sinüsoidal uyarı verilmesi algılamada ve duygulanımda değişmeler gösterebilir. Biyogeribildirim çalışmalarında elde edilen sonuçlar da değerlendirilerek, uygun uyarı parametreleri için kestirimde bulunarak bunun etkileri psikofizyolojik yöntemlerle sınanabilecektir. Teknik Gereksinimler: 0-1kOhm deri direnci üzerinde 0-4mA dc ofset ve 0-3mA ac modulasyon yapabilecek; akım genliği, dc ofset değeri, uyarı frekansı ve polaritesi değiştirilebilir; tıbbi güvenlik kısıtlarına sıkıca bağlı bir aygıt Sürekli performans test yöntemiyle psikofizyolojik durum sınaması yapabilecek yazılım; Aygıt parametrelerinin ölçüm ve ayarlanmasını sağlayabilecek bir ölçüm düzeneği.

22 SK_TES Tasarımı İnsan Beynindeki sinir hücrelerinin tetiklenmesine neden olan akım yoğunluğunun, çevreden endüklenmiş alan şiddetiyle karşılaştırılması.

23 R R3 50 TESti MW Benzetimi Transcranial Electrical Stimulator 0-4 ma Howland Current Source Adnan Kurt Prof. Sacit Karamursel IU ITF & Teknofil 19 January 2006 C2 5p V+ V+ R2 18k C3 5p C4 100n + V V+ 9 VM2 R1 18k R5 18k Vin 3 1V Input = 1.14 ma Output U2 OPA241 C1 10n V+ R6 18k AM2 + A T1 2N2222 Human Brain This circuit is a Howland voltage- controlled current source. It is scaled to provide a 1.14mA output current with a +1V input voltage. + V VM1 TESti gereksinimlerini hızla karşılayıp, kısa zamanda deneylerde kullanılabilecek bir aygıt tasarımı için TINA-spice yazılımıyla benzetimlerin yapılması.

24 TESti HiP Analog Devre Benzetimi

25 TESti Devre Tasarımları

26 TESti Yazılımı giriş- (MSP430 Assembler) NAME TES_Zekasi ;************************************************** ; Transcranial Electrical Stimulation Device Firmware Constant Current Generation with a 9V compliance voltage, with offset and a maximum 30Hz sine wave using PWM timer Timer_B.Referring to Mike Mitchell's SLAA116 App note. ; Description: This program demonstrates the usage of a PWM timer together with external filters to implement a DAC. The program shows how to create a 250Hz sine wave, a 125Hz ramp, and a DC level with Timer_B. Timer_A could also be used in the same manner. A sine table holds the sample values for the sinusoid. To create the ramp, the PWM value is simply incremented. The DC level is created by storing charge on an RC network using a PWM output to provide the charge. The value of the DC voltage directly corresponds to the duty cycele of the PWM signal. After initialization, the CPU is put into LPM0. It remains there until the CCIFG0 interrupt from Timer_B wakes it up. In the Timer_B ISR, the next value for the sinusoid is loaded into CCR1 and the ramp value is incremented and loded into CCR2. Upon return form the ISR, the CPU goes back into LPM0. ; Adnan Kurt ; 19Jan2010 ;************************************************************** #include "MSP430X14x.H" ; Include Standard Defs Delta EQU 250 ; Delta = Target DCO/8192 ; Target DCO frequency = 2.048MHz ; This value is used in the ; software FLL routine to ; calibrate the DCO frequency ; using the 32768Hz oscillator ; as a reference. For more ; information on stabilizing ; the DCO or the FLL routine ; see the application report ; titled "Controlling the DCO ; frequency of the MSP430x11x" ; Literature number SLAA074 ; RSEG DATA16_N ; ORG 0x200 Ali DS 2 Ada DS 2 Mete DS 2 Nese DS 2 Aras DS 2 Deniz DS 2 Bat DS 2 JR DS 2 ; RSEG CODE ; ; MSP_Code Generated with Excel Sin_K1_Tab DW 127

27 TES-1 İki iletkenli bağlantı + & -. Elle Kutup Değiştirici. 250Hz örnekleme frekansı ile 8 Bit PWM A/D dönüştürücü. Genlik, Frekans ve Ofset için sayısal potansiyometrik giriş. 16 bit 200mA/MIPS mikroişlemci. Howland tipi Gerilim-Akım Dönüştürücüsü. 9V pil ile 50 saat kullanım. Kodlanmış ışıkla durum bilgisi. Beyaz LED ile kipleme derinliği ve frekans geribildirimi ma ayarlanabilir çıkış akımı, 7V kompliyans gerilimi.

28 İçindeki Prototipi tamamlanan ve çoğunlukla uzay montajı yöntemiyle tamamlanmış TESti aygıtının iç yapısı. MSP430f bit işlemci, yüksek başarımlı, işlemsel yükselticiler, çıkış transistörleri ve koruma devreleriyle güç kaynakları.

29 nanoscope-hw TESti aygıtının ölçümlerini yapabilmek için geliştirilen USB bağlantılı sayısal osiloskop ve LabView ile geliştirilen kullanıcı arayüzü.

30 nanoscope-sw TESti elektriksel uyarıcı parametrelerini ölçmek ve ayarlarını yapmak için tasarlanmış USB osiloskop grafik arayüzü (GUI) 0-80 Hz bantgenişliğinde, USB hattından beslenen iki kanallı bu ölçüm aygıtı, TES akımlarının ölçülmesi için optimize edilmiştir. Sayısal im işleme (DSP) yöntemleri kullanarak frekans kestiriminde bulunur, akım tepe noktasını, ofset akımını ve bunların RMS değerlerini de hesaplar.

31 Elektrotlar Melez elektrotlar, örgüsüz bez katları arasına yerleştirilmiş paslanmaz çelik eleklerden oluşmaktadır. Uygulanan akım yoğunluğunu yaygın standartlarda tutmak için 7x5 cm2 büyüklüğündeki elektrotların iletken kenar uzunluğunu artırmak için metal elekle zenginleştirilmiştir. A Model of Safe Levels for Electrical Stimulation Robert V. Shannon, IEEE TRANSACTIONS ON BIOMEDICAL ENGINEERING, VOL. 39, NO. 4. APRIL 1992

32 CPT_Yazımı Ardışık görsel uyaranların sürekli izlenmesini ve hızla klavyeden geribildirimini bekleyen CPT yazılımı, yanıtların doğru ve yanlışlarını derler, gecikme ve istatistiksel verilerini toplar.

33 B

34 C

35 Z

36 A

37 D

38 L

39 A

40 Z

41 Z

42 A

43 S

44 A

45 TESti TESTi için geometri ve uyarı parametreleri. Anodik ve katodik akım verilebilir. Sağ veya sol frontal alan anodik olarak uyarılırken, karşı mastoid katodik elektroda bağlanır. Tersi uyarı yapabilmek olasıdır, fizyolojik etkileri değişecektir.

46 Elektrot Yerleşimi

47 Aygıt Ayarları

48 CPT Deneyleri

49 CPT Deneyleri

50 Araştırma Protokolü-1 Araştırmanın Başlığı: Transkraniyel Elektriksel Uyarı Sistemi Tasarımı ve SPT (Sürekli Performans Testi) ile seçici algılama ve atılganlık (impulsivite) üzerine kiplemeli (modüle) uyarının etkisi Fizyoloji Anabilim Dalı ndaki laboratuvarımızda, transkraniyel elektriksel uyarılar verebilen bir aygıtın tasarımı yapılmıştır. Daha gelişkin özellikleri olan bir başka aygıtın geliştirilmesi de sürmektedir. Bu aygıtların, uluslararası araştırma normlarına uygunluğu, güvenliği ve uygulanabilirliği öncelikli koşulumuzdur. FDA yönergelerine uygun bir tasarım (FDA regulation as a cranial electrotherapy stimulator, a device that applies electrical current to the head to treat insomnia, depression, or anxiety. See FDA Part 882--Neurological Devices Subpart F--Neurological Therapeutic Devices Sec ) gözetilmiştir. Geliştirdiğimiz aygıt, özellikle araştırma yöntemimizi ve varsayımlarımızı sınayacak özelliklerdedir. Araştırma varsayımlarımız, beyne uygulanan elektrik akımının doğru akım üzerine bindirilmiş sinusoidal bir dalga yapısında olmasını içermektedir. Böylece, sinir hücrelerinin eşik kutuplanması ofset akımıyla belirlenip, hücre etkinliklerinin de sinusoidal akımla modulasyonu sağlanabilecektir. Uygulanan akımın ofset (DC) değeri, sinusoidal akımın genliği ve frekansı bağımsız olarak ayarlanabilmektedir. Saçlı deri üzerine yerleştirilen melez bir elektrot çifti ile akım yönü ve yeri belirlenmektedir. Melez elektrotlar, örgüsüz bez katları arasına yerleştirilmiş paslanmaz çelik eleklerden oluşmaktadır. Uygulanan akım yoğunluğunu yaygın standartlarda tutmak için 7x5 cm2 büyüklüğündeki elektrotların iletken kenar uzunluğunu artırmak için metal elekle zenginleştirilmiştir (A Model of Safe Levels for Electrical Stimulation Robert V. Shannon, IEEE TRANSACTIONS ON BIOMEDICAL ENGINEERING, VOL. 39, NO. 4. APRIL 1992).

51 Araştırma Protokolü -2 Araştırma çalışmamız, 12 sağlıklı gönüllü üzerinde yapılacaktır. Üçer gün ara ile deneklere üç koşulda: 1.uyarı verilmeden, 2.sağ frontal bölgeye 13 Hz ve 3.sol frontal bölgeye 22 Hz uyarı verilerek dört dakika süren sürekli performans testi uygulanacaktır. Test arka arkaya sağ ve sol el ile aynı koşul altında tekrarlanacaktır. Böylelikle her denek 8 dakika sağ, 8 dakika sol frontal bölgesinden olmak üzere toplam 16 dakika doğru akım almış olacaktır. Deneklerin teste aşina olması, öğrenme, alışma ve öngörülemeyen diğer parametreleri dikkate alınarak bir kısmı protokole, uyarı almadan, bir kısmı sağ frontalden alarak, bir kısmı ise sol frontelden alarak başlayacaklardır. Testlerin ikişerlik tekrarları da yine sağ-sol, ya da sol-sağ olarak rastlantısal olarak gerçekleştirilecektir. Böylelikle protokole bağlı olarak, öğrenme, yorulma gibi faktörlerin test sonuçlarına etkileri rastlantısal olarak gerçekleşecek ve dolayısıyla sonuçların yorumlanması daha sağlıklı olacaktır. Uyarılar frontal bölgelere anodal olarak verilecektir. Katod her koşulda karşı taraf mastoid üstünde olacaktır. Ofset akımı 1.21 ma, sinüs akımı ise tepeden tepeye 0.83 ma olarak seçilecektir. Klinik Araştırma Protokolü ITF_ Versiyon No: 1 /

52 En az 3 gün ara En az 3 gün ara Deney Protokolü Denekler Denek Adı 1 Numan Ermutlu Uyarım Yok Uyarım Yok Sağ Uyarım Sağ Uyarım Sol Uyarım Sol Uyarım Sağ El Sol El Sağ El Sol El Sol El Sağ El Uyarım Yok Uyarım Yok Sol Uyarım Sol Uyarım Sağ Uyarım Sağ Uyarım 3 Belgin Çobanoğlu Sağ Uyarım Sağ Uyarım Sol Uyarım Sol Uyarım Uyarım Yok Uyarım Yok Zomig kullanıyor Sağ El Sol El Sol El Sağ El Sağ El Sol El Zolmitriptan 2.5 mg Sağ Uyarım Sağ Uyarım Uyarım Yok Uyarım Yok Sol Uyarım Sol Uyarım 5 Sacit Karamürsel Sol Uyarım Sol Uyarım Sağ Uyarım Sağ Uyarım Uyarım Yok Uyarım Yok Atacand kullandı (Sağ uyarım Sol El ve uyarım yok Sağ testlerinde) El Sağ El Sol El Sağ El Sol El Sol Uyarım Sol Uyarım Uyarım Yok Uyarım Yok Sağ Uyarım Sağ Uyarım 7 Uyarım Yok Uyarım Yok Sağ Uyarım Sağ Uyarım Sol Uyarım Sol Uyarım 8 Uyarım Yok Uyarım Yok Sol Uyarım Sol Uyarım Sağ Uyarım Sağ Uyarım 9 Sağ Uyarım Sağ Uyarım Sol Uyarım Sol Uyarım Uyarım Yok Uyarım Yok 10 Sağ Uyarım Sağ Uyarım Uyarım Yok Uyarım Yok Sol Uyarım Sol Uyarım 11 Sol Uyarım Sol Uyarım Sağ Uyarım Sağ Uyarım Uyarım Yok Uyarım Yok 12 Ümmühan Sol Uyarım Sol Uyarım Uyarım Yok Uyarım Yok Sağ Uyarım Sağ Uyarım Sağ 13 Hz OffSet P-P Amp Sağ Frekans Sol Frekans Sol 22 Hz

53 ms (1/1000 saniye) İlk Sonuç skvirg1 KARMAŞIK UYARAN Virgin Doğru Yanıt Toplamı : Doğru Yanıt Latansı : ± KARMAŞIK UYARAN Sağ 14 Hz Doğru Yanıt Toplamı : Doğru Yanıt Latansı : ± KARMAŞIK UYARAN Virgin Doğru Yanıt Toplamı : Doğru Yanıt Latansı : ± KARMAŞIK UYARAN Sol 22 Hz Doğru Yanıt Toplamı : Doğru Yanıt Latansı : ± KARMAŞIK UYARAN Virgin Doğru Yanıt Toplamı : Doğru Yanıt Latansı : ± KARMAŞIK UYARAN 20 dk sonra virgin Doğru Yanıt Toplamı : Doğru Yanıt Latansı : ± skvirson Saat 15:11 de tekrar virgin KARMAŞIK UYARAN Doğru Yanıt Toplamı : Doğru Yanıt Latansı : ± DİKKAT: Zaman birimi santi-saniyedir (cs: saniyenin yüzde biri) CPT Latansları

54 Teşekkürler Araştırma çalışmamızda destekleri için Fizyoloji AD öğretim üyelerine; Ümmühan İ. Alkaç, Tamer Demiralp, Numan Ermutlu, Müge Devrim Üçok ve Ezgi Tuna Erdoğan a teşekkür ederiz. S.K. ve A.K. 10Nis.2011