BASIN BÜLTENİ KÜLTÜREL MİRASIN KORUNMASINDA AVRUPA STANDARTLARI

Transkript

1 BASIN BÜLTENİ KÜLTÜREL MİRASIN KORUNMASINDA AVRUPA STANDARTLARI Avrupa da kültürel mirasın sesi olan, Avrupa Kültürel Miras Kuruluşları Federasyonu, Europa Nostra ya paralel çalışmalar yürütmek üzere 65 korumacı İstanbul da Europa Nostra-Türkiye Derneği ni kurdular. Türkiye de kültürel miras alanında önemli değişikliklerin ve gelişmelerin yaşandığı bu dönemde, Europa Nostra-Türkiye, kültürel miras alanında Avrupa ile olan ilişkilerin geliştirilmesi için karşılıklı bilgi ve deneyim alışverişinin arttırılmasına odaklanacak. İstanbul un Dünya Kültür Mirası Listesi nden çıkarılma ihtimali ve Anadolu da tarihi ve doğal miras alanlarının baraj ve elektrik santrallerinin suları altında kalması gibi konular başta olmak üzere, Türkiye de kültürel miras büyük tehditler altında. Sivil toplumun yurtdışındaki benzerleri ile de dayanışarak çok daha güçlü bir farkındalık ve yol göstericiliği başarması, Türkiye nin kültürel miras alanında proje hazırlama kapasitesini hem nicelik, hem de nitelik olarak geliştirmesi gerekiyor. Europa Nostra-Türkiye bu alana yeni bir soluk getirmeyi ve kültürel miras konularının sadece bir akademik faaliyet alanı olmadığını, toplumun tüm kesimlerinin ilgisi ile gelişebileceğini gündeme getirmeyi amaçlıyor. Europa Nostra-Türkiye nin kuruluş çalışmaları, 8-12 Haziran 2010 tarihinde İstanbul da düzenlenen Avrupa Kültürel Miras Zirvesi nin hazırlıklarına paralel olarak yürütüldü (bknz: Avrupa dan 250 civarında mimar, arkeolog, müzeci, kültürel miras enstitüsü ve sivil toplum kuruluşu yöneticisi, kültür ve kültürel miras politikalarının oluşturulmasında etkin rol oynayan uzmanların katılımı ile gerçekleştirilen zirvenin Düzenleme Kurulu nu oluşturmak üzere yanyana gelen akademisyenler, profesyoneller ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri Europa Nostra-Türkiye nin kuruluşu için de düşünsel hazırlıklara başladılar. Bu hazırlıklar, zirvenin yapıldığı günlerde ve sonrasında olgunlaştırıldı ve oluşturulan Girişim Grubu nun belirlediği Kurucu Yönetim Kurulu çalışmalara başladı. Türkiye de kültürel mirasın korunması için yıllardır çaba gösteren uzmanlarla genç korumacıları bir araya getiren Europa Nostra-Türkiye ile ilgili daha detaylı bilgiye adresinden ulaşılabilir. Europa Nostra, kendini Avrupa'nın kültürel mirasını korumaya adamış, 250 sivil toplum kuruluşu, 150 ortak örgütü ve 50 ülkeye yayılan 1500 kişisel üyeyi temsil ediyor. Europa Nostra üç ana alanda faaliyet gösteriyor; Avrupa'daki en iyi kültürel miras uygulamalarını kutlamak, risk altındaki miras için kampanyalar yapmak, kültürel miras için lobi çalışmaları yürütmek. Europa Nostra ile ilgili daha detaylı bilgiye adresinden ulaşılabilir.

2 Başarıların kutlanması: Europa Nostra nın 1978 yılından beri verdiği ve Avrupa'daki en iyi kültürel miras uygulamalarını öne çıkarmayı hedeflediği ödüller, Avrupa Birliği Komisyonu nu adına, 2002 yılından bu yana Europa Nostra nın yürütücülüğünde, Avrupa Birliği Kültürel Miras Ödülü adı altında veriliyor. Şimdiye kadar Türkiye den de 11 proje ödül aldı yılındaki Sarıca Kilisesi Restorasyonu Projesi büyük ödülü alırken, 2009 yılında Kültür Karıncaları Eğitim Modeli, 2010 yılında ise İstanbul Yeni Cami Hünkar Kasrı Restorasyonu ödüle layık görüldü. Türkiye de her yıl kültürel miras alanında uluslararası düzeyde birçok proje gerçekleştiriliyor. Europa Nostra-Türkiye bünyesinde kurulmuş olan bir çalışma grubu, bu ödül programının mümkün olan en geniş çevreye duyurulup Türkiye den katılımın ve ödül alan proje sayısının artırılmasını hedefliyor. Geçmişimiz için bir gelecek: Son 15 yılın, kültürel mirasımızın korunması açısından olumlu geçtiğini söylemek oldukça zor. Gerek sosyal dönüşümler, gerek ne pahasına olursa olsun ekonomik büyüme temelli modernleşme modelleri, kültürel mirasımızın hızla erozyona uğramasına neden oldu. Bu değişimlere paralel olarak sivil toplum kuruluşları bu alanda daha etkin rol alarak olumlu örneklerin de olabileceğini göstermeye ve tehdit altındaki alanları kamuoyunun gündemine taşımaya başladı. Avrupa ile olan ilişkilerin artması, bilgi ve deneyimlerin karşılıklı olarak paylaşılması, kültürel mirasın insanlığın ortak mirası olduğu bilincinin gelişmesine katkıda bulunuyor. Böyle bir gelişmenin sonucu olarak, Avrupa daki tehdit altındaki miras alanları ile kampanyalar yürüten Europa Nostra, henüz Türkiye de paralel bir kuruluş olmadığı bir aşamada, 2005 yılında Allianoi yi tehdit altındaki miras kampanya alanlarından biri olarak seçti, İstanbul Surları nın uluslararası standartlara uygun bir biçimde korunması için özel toplantılar düzenledi, raporlar hazırladı. Avrupa ya uyum sürecinde kültürel miras standartlarına uyulması en az öteki alanlardaki uyum kadar önem taşımakta. Europa Nostra-Türkiye, bu alanda önemli bir boşluğu kapatmaya hizmet edecek Türkiye Kültürel Miras Merkezi adıyla bir araştırma ve proje merkezini, üniversiteler ve çeşitli kurumların ortaklığıyla kurmayı ve kamu-sivil toplum diyalogunu geliştirmeyi amaçlıyor. Her türlü sorularınız ve medya ilişkileri için lütfen; Europa Nostra-Türkiye Sıraselviler Cad. 82/2 Beyoğlu İstanbul T/F:

3 EDİTÖRE NOTLAR EUROPA NOSTRA Europa Nostra, Avrupa çapında 50 ülkeden 250 sivil toplum kuruluşunu birleştiren bir uluslararası kültürel miras koruma örgütleri federasyonudur. Bu kuruluşlar aracılığıyla Avrupa da milyonlarca kültürel miras dostunu temsil etmektedir yılında Avrupa Konseyi çevresinde kurulan Europa Nostra, 1991 yılında Uluslararası Şatolar Birliği ile birleşmiş, 1998 yılında Avrupa Komisyonu tarafından koruma alanında Avrupa nın şemsiye örgütü olarak kabul edilmiş, 2002 yılından beri den tüm Avrupa ülkeleri çapında sürdürdüğü- ödüllendirme sistemi yürütücülüğü, bu ödüllere ek olarak Avrupa Komisyonu kararıyla Avrupa Birliği Kültürel Miras Koruma Ödülleri yürütücülüğü görevi ile güçlendirilmiştir. Europa Nostra nın Başkanlığını, yılları arasında Avrupa Parlamentosu Başkanı Hans de Koster, döneminde Danimarka Kraliçesinin eşi Konsort Prens Henrik ve yılları arasında İspanya Kralı nın kız kardeşi Prenses Infanta Dona Pilar de Bourbon yürütmüştür Haziran 2010 tarihleri arasında düzenlenen Europa Nostra Genel Kurul u sırasında İspanyol tenor Placido Domingo başkan olarak seçilmiştir. Avrupa Birliği Kültürel Miras Koruma Ödül Töreni, kural olarak, Avrupa Komisyonu nun Kültür İşleri İle Görevli Komiseri nin katılımıyla yapılmaktadır. Örgütün dört kategoride dağıttığı ödüller arasında Türkiye den aday gösterilen kişi ve kuruluşlar birçok diploma, madalya ve ödül kazanmışlardır. Koruma Büyük Ödülü Göreme deki Sarıca Kilise nin başarılı restorasyonu dolayısıyla 2007 yılında 135 aday arasından Türkiye ye verilmiştir. Europa Nostra, her yıl genel kurul, ödül törenleri ve Bilim Kurulu çalışmaları ile ilgili olarak, European Cultural Heritage Review, European Union Prize for Cultural Heritage, Europa Nostra Scientific Bulletin ve Europa Nostra Annual Congress adlı süreli yayınları yayınlamaktadır. Europa Nostra nın merkezi Hollanda nın Lahey kentindedir. (detaylı bilgi için:

4 Europa Nostra'nın üç ana alanda çalışmalarını sürdürmktedir; AVRUPA'DAKİ EN İYİ KÜLTÜREL MİRAS UYGULAMALARINI KUTLAMAK Avrupa Komisyonu'nun kültür programı kapsamında Avrupa Konseyi ve Europa Nostra nın 2002 den beri yürüttüğü Avrupa Birliği Kültürel Miras Ödülü/ Europa Nostra Ödülleri, Avrupa nın kültürel miras çeşitliliği arasında binaların restorasyonu, yeni kullanımlara dönüşümü, kırsal ve kentsel iyileştirmeler, arkeolojik alan değerlendirmeleri ve sanat koleksiyonlarının bakım ve korunması, araştırmalar, olağanüstü hizmet veren kişi ve kurumlar, ve 2008 den itibaren eğitim alanın başarılı örnekleri ödüllendirmektedir. Bu ödüller, koruma uygulamalarında yüksek standartları ve yüksek kalitede işçilikleri desteklemek ve kültürel miras konusunda sınır ötesi değişimleri hızlandırmayı amaçlar. Başarılı uygulama örneklerinin ortaya çıkarılması ve duyurulması ile bu ödül ayrıca Avrupa da kültürel miras koruma alanındaki çabaların ve projelerin arttırılmasını amaçlar. Avrupa kültürel miras konusundaki başarılı örnekler aşağıda belirtilen dört kategoride ödüllendirilirler: Koruma / Araştırma / Kişi ve Kurumlarda Olağanüstü Hizmet / Eğitim, Kısa Süreli Eğitim ve Bilinçlendirme Şimdiye kadar Türkiye den ödül alan projeler şunlardır; 1979 Malta Köşkü Restorasyonu (Mansiyon) 1984 Yeşil Ev Oteli Restorasyonu (Mansiyon) 1988 Sadberk Hanım Müzesi Restorasyonu (Mansiyon) 1990 Koç Holding Nakkaştepe Merkezi Restorasyonu (Mansiyon) 2003 Cibali Tütün Fabrikası Restorasyonu Dr. Mehmet Alper (Diploma) 2004 İstanbul Tarihi Yarımada Araştırması - Prof. Nuran Zeren Gülersoy (Madalya) 2005 Ortak Kültürel Miras: Mübadiller Vakfı-Mimarlar Odası (Diploma) 2006 Sarıca Kilisesi Restorasyonu C. Kabaoğlu, Y. Örnek (Büyük Ödül) 2006 Bursa İpek Fabrikası Araştırması - Dr. Elif Özlem Oral (Diploma) 2009 Kültür Karıncaları Kültür Bilincini Geliştirme Vakfı (Diploma) 2010 Yeni Cami Hünkar Kasrı Restorasyonu (Diploma) RİSK ALTINDAKİ MİRAS İÇİN KAMPANYALAR YAPMAK Europa Nostra, üyeleri, kurumlar ve kişiler ile birlikte tüm Avrupa da kültürel mirasa gelen tehditlere karşı kampanyalar düzenler. Anıt, bina veya kırsal alan gözetmeksiniz tehlike altında olan kültürel mirası kurtarmak Europa Nostra nın ana misyonudur. Amacımız, üyelerimizi, tüm kamu ve özel kurumlardaki strateji belirleyiciler ile karar vericileri, basın ve toplumun her kesiminin katılımı ile beraber Avrupa nın Kültürel değerlerinin ne kadar tehlikede olduğunun anlaşılmasını sağlamak ve Avrupalı yaşam kalitesini arttıran bu eşsiz hazineleri birlikte savunmak ve korumak için harekete geçirmektir.

5 KÜLTÜREL MİRAS İÇİN LOBİ ÇALIŞMALARI Europa Nostra, kültürel mirasa karşı oluşan ciddi ve acil tehditlere karşı toplum düşüncesinin harekete geçirilip, ulusal veya Avrupa düzeyinde siyasi karar vericilerin etkilenmesini teşvik eder. Bu, bildirgeler, ilke kararları ve icra kurulu başkanı mektuplarının yanında başka idari karar ve tespitler ile de gerçekleşir. Lobi çalışmaları sırasında, birçok ülkeyi ilgilendiren stratejik ve uzun dönemli konular için bildirgeler hazırlamakta, Avrupa için önemli olan eşsiz mimari, doğal veya tarihi bir alanı tehlikeye düşürecek kontrolsüz bir gelişme veya çevresel değişimlerin büyümesinin önlenmesine yönelik ilke kararları alıp bunlaı ilgili ulusal, bölgesel veya yerel yönetim ve organizasyonlara göndermekte ve önem arzeden acil durumlarda, yönetim kurulunun tavsiyesi ile İcra Kurulu Başkanı organizasyon adına mektup yazmaktadır. EUROPA NOSTRA-TÜRKİYE DERNEĞİ Europa Nostra Türkiye Derneği tüzük maddelerinde belirtildiği gibi hayli geniş bir yelpazede çalışma yapmayı planlıyor. Bu amaçlara adım adım ulaşılması ve birincil hedef olarak Türkiye deki koruma kuruluşları ve korumacılar ile Avrupa daki benzerleri arasında artan yoğunlukta ve derinlikte bir iletişim sağlanması, Türkiye de bir kültürel miras koruma hareketi oluşturulmasına önemli katkılar sağlayabilecektir. Sivil toplum etiğini benimsemiş, kamu yararını öne alan korumacıların aktif katılımıyla, Türkiye de kültürel miras alanının çeşitli kesimlerini oluşturan restorasyon, kentsel koruma, arkeoloji, antropoloji, etimoloji, folklor, tarih, kültür sosyolojisi, müzecilik, sahil şeritlerinin ve doğal-kültürel peyzajın korunması... gibi alanların ortak bir kavrayış çerçevesinde değerlendirilmesi, Kültür politikalarının koruma doğrultusunda etkilenmesi, Koruma standartlarının yükseltilmesi, Kültürel miras alanında Avrupa daki entelektüel ve mesleki birikimlerin ülkemize aktarılması Türkiye deki başarı ve sorunların Avrupa daki meslek ve ilgi çevreleriyle paylaşılması, Avrupa nın öteki ülkeleriyle daha çok sayıda ve daha büyük çaplı ortaklıklar kurulması, Ülkemizde her kuşaktan yurttaşlara kültürel miras alanında daha geniş ve sistemli eğitim olanakları sağlanması, Basın-yayın araçlarında kültürel miras farkındalığının yükseltilmesi, Korumaya ayrılan fonların artırılması ve bu kapsamda milli piyango gelirlerinin kültürel mirasın korunmasına yönelik seçme projelere kanalize edilmesi,

6 Millet Meclisi nden başlayarak her düzeydeki yönetim organlarında çeşitli partilere mensup üyelerden oluşan koruma lobilerinin oluşturulması, Türkiye den daha çok kuruluş, kişi ve projenin Avrupa Kültürel Miras Ödülleri ne aday gösterilmesi, Türkiye de ve Avrupa da tehdit altındaki kültürel mirası koruyacak kampanyaların güçlendirilmesi... gibi konularda, Europa Nostra-Türkiye nin çalışmaları ile, varolana göre farkedilebilir bir ilerleme sağlanmasını umuluyor. Kurucu Üyeler Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, Mimar (İ.T.Ü.) / Hande Akarca, Mimar, İstanbul S.O.S.Girişimi Sözcüsü / Pınar Akgün, Filolog / Prof. Dr. Nur Akın, Mimar (Kültür Üni.), ICOMOS Türkiye Başkanı / Yrd. Doç. Dr. Asu Aksoy, Kültür Yönetimi Uzmanı (İstanbul Bilgi Üni.) / Yrd. Doç. Dr. Cengiz Aktar, Avrupa Birliği Uzmanı (Bahçeşehir Üni.), Köşe Yazarı / Mustafa Alper, Mühendis ve Yönetici (YASED); Barış Altan, Mimar-Restoratör / Burçin Altınsay, Mimar-Restoratör / Halil Arça, Sanat Tarihçisi, Arkeolog / Prof. Dr. Tomur Atagök, Ressam (Y.T.Ü.) / Prof. Dr. Işık Aydemir, Mimar (İstanbul Ticaret Üni.) / Esra Balcı, Mimar (Koruma ve Restorasyon Firmaları Derneği adına) / Dr. Engin Baran, Turizmci (Karma Turizm adına) / Sıdıka Bebekoğlu, Mimar- Restoratör; Cengiz Bektaş, Mimar-Yazar / Prof. Dr. Murat Belge, Filolog-Kültür Tarihçisi, (Bilgi Üni.), Köşe Yazarı / Gila Benmayor, Yazar / Fadime Boztaş, Political Scientist / Tayyibe Nedret Butler, Mimar / Dr. Güldem Baykal Büyüksaraç, Antropolog / Feyza Cansever, Mimar-Restoratör / Pelin Özilkiz Çelik, Mimar-Restoratör / Kerem Çiftçioğlu, Siyaset Bilimci / Pelin Derviş, Mimar / Hande Dilber, Mimar / Doç Dr. İclal Sema Dinçer, Mimar, Şehir Planlamacı (Y.T.Ü.) / Dr. Güven Eken, Doğa Der. Bşk. / Yrd. Doç. Dr. Dilek Erden Erbey, Şehir Plancısı (MSGSÜ) / Emine Erdoğmuş, Kimyacı, Korumacı / Prof. Dr. Selçuk Erez, Tıp Doktoru / Prof. Dr. Lütfiye Eroğlu, Tıp Doktoru (İ.Ü.) / Gürhan Ertür, İş Adamı, Yönetici (Açık Radyo) / Prof. Dr. Nuran Zeren Gülersoy, Mimar, Şehir Planlamacı (İ.T.Ü.) / Hanife Yıldırım Gülmez, (Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu adına) / Korhan Gümüş, Mimar; İstanbul 2010 Ajansı Yür. Kur. Üyesi / Zeynep Gündoğan, Mimar / Gizem Gürsoy, Mimar / Dr. Mustafa Farsakoğlu, İstanbul Adalar Bel. Bşk. (Adalar Belediyesi adına) / Prof. Dr. Hasan Bülent Kahraman, (Kadir Has Üni.), Köşe Yazarı / Şahhanım Kanat, (Başak Sanat Vakfı adına) / Dr. Ayşe Kantarcıoğlu, Mimar-Restoratör / Hatice Karakaya, Mimar (Korumacı Mimarlar Derneği adına) / Esra Karakaya, Mimar / Prof. Dr. Ayfer Kaynar, Tıp Doktoru (İÜ) (Ataköy 1. Kısım Koruma ve Güzelleştirme Dernegi adına) / Mine Kiraz, Arkeolog / Doç. Dr. H. Arzu Kocabaş Diren, Şehir Planlamacı (MSGSÜ) / Dr. Gül Köksal, Mimar (Kocaeli Üni.) / Prof. Dr. Güzin Konuk, Mimar, Şehir Planlamacı (MSGSÜ, Mimarlık Fak. Dekanı) / Elif Mıhçıoğlu Bilgi, Mimar-Restoratör / Doç. Dr. Gülşen Özaydın, Şehir Planlamacı (MSGSÜ) / Derya Nüket Özer, Sanat Tarihçisi / Dr. Banu Pekol, Mimarlık Tarihçisi / Fatih Pınar, Gazeteci / Ali Rüzgar, Mimar (Mimarlık Vakfı adına) / Vecdi Sayar, Mimar, İstanbul 2010 Ajansı Yür. Kur. Üyesi / Saadet Sayın, Mimar (Koruma ve Restorasyon Firmaları Derneği adına) / Yaşar Selim Seval, İktisatçı, Kültür Bilincini Geliştirme Vakfı Başkanı / Orhan Silier, Tarihçi, Europa Nostra Yön. Kur. Üyesi / Prof. Dr. Nora Şeni, Tarihçi, IFEA Müdürü / Büşra Şık, Mimar / Doğan Tekeli, Mimar / Yeşim Tonga, İktisatçı / Prof. Dr. Taylan Ula, İnşaat Mühendisi (Yeditepe Üni.v) / Yrd. Doç. Dr. Ege Uluca Tümer, Mimar (Kültür Üni.) / Gökçe Ürk, Mimar / Yrd. Doç. Dr. Ahmet Yaraş, Arkeolog (Trakya Üni.) / Hasan Yelmen, İşadamı (Derimod A.Ş.) / Prof. Dr. Filiz Yenişehirlioğlu, Sanat Tarihçisi (Başkent Üni.) / Özcan Yüksek, Yazar, Atlas Dergisi Editörü / Bilge Zeren, İktisatçı.