YARALANMA. Gemiler pek çok nedenle kaybedilebilir. Bunlar arasında en önemlileri şunlardır:

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "YARALANMA. Gemiler pek çok nedenle kaybedilebilir. Bunlar arasında en önemlileri şunlardır:"

Transkript

1 YARAANMA Gemiler pek çok nedenle kaybedilebilir. Bunlar arasında en önemlileri şunlardır: Yapısal problemler nedeni ile geminin kırılması veya parçalanması Aşırı dalgalı denizlerde alabora Çatışma veya karaya oturma nedeni ile yaralanma Yangın İnfilak Tüm kayıpların yaklaşık %40 ını yaralanma nedeni ile oluşan kayıplar oluşturur. Modern bir yük gemisinin maliyeti 0 milyon doları ve bu gemide taşınan yük de 30 milyon doları bulabilir (savaş gemilerinde bu maliyet çok daha fazladır). Gemi ve yükün sigortalanmış oldukları düşünülse bile bir yaralanma durumunda gemideki yolu ve mürettebatın hayatları tehlikeye atılmış olaak ayrıa taşıma sisteminde aksamalara ve çevre kirliliğine de neden olunabileeği için gemilerin bir yaralanma durumunda batmalarını önleyii tedbirleri almak bir gemi mühendisinin temel görevidir. Yaralanma nedeni ile gemilerin kaybedilmesi genel olarak iki şekilde olabilir; birinisi sephiye kaybı ve trim değişimi nedeni ile batma olayı, ikinisi de enine stabilitede oluşabileek kayıplar sonuu alabora olayıdır. Çatışma veya karaya oturma nedeni ile gemiye gireek suyun gemiyi batırmasını önleyii en iyi tedbir gemiyi enine ve boyuna su geçirmez perdeler ile bölmelere ayrımaktır. Böylee bir yaralanma durumunda bir veya bir kaç bölme su ile dolsa bile gemi tamamen kaybedilmemiş olaaktır. Ayrıa yeterine bölmelere ayrılmış bir gemi kaybedilse bile batması belli bir zaman alaağı için yolu ve mürettebatın kurtarılması için fırsat bulunmuş olaaktır. Oysa hiç bölmelendirilmemiş bir gemi son deree kısa bir zaman içerisinde bataaktır. Bir geminin yaralı stabilitesi geminin tamamen batmasını önleyeek yeterlikte olmalıdır. Gemileri bölmelere ayırırken maliyet ve güvenlik arasında bir denge kurulması gerekeektir. Yaralanmaya karşı güvenlik açısından gerekli bölme sayısı hem inşa maliyetini artıraak ve hem de geminin yük ve yolu taşıma kapasitesini azaltaaktır. Bu noktada bir optimizayson yapmak çoğu zaman imkansızdır. Burada tasarımının imdadına Uluslararası bölmelendirme ve yaralı stabilite kriterleri yetişir ve belli minimum bölmelendirme konfigürasyonları bu şekilde belirlenebilir. TANIMAR: Perde güvertesi: Su geçirmez perdelerin uzadığı en yüksek sürekli güvertedir. Sınır hattı marjin hattı- (Margin line): Geminin yaralanma durumunda güvertesinin suya girmemesi için bırakılan emniyet payını ifade eder. Perde güvetesinden 7.6 m (3 inh) aşağıdan şiyer hattına paralel çizilen hayali hatta denir. Geminin hiç bir yaralanma durumunda sınır hattının üzerinde suya girmemesi istenilir. PDF proessed with CutePDF evaluation edition

2 0.076 m Perde güvertesi Sınır hattı Permeabilite: Bir bölmeye alınabileek akışkan haminin bölmenin toplam hamine oranıdır. Haimde olduğu gibi alan için de permeabilite tanımlanabilir: Alan permeabilitesi : µ a yaralı bölmedeki sııv yüzey alanı yaralıbölmenin gerçek yüzey alanı a a w a w :yaralı bölmenin gerçek yüzey alanı yaralı bölme yüzeyindeki elemanların alanı a :yaralı bölmenin gerçek yüzey alanı Haim permeabilitesi : µ v yaralı bölmeye giren sııvını hami yaralıbölmenin gerçek hami v v w v w :yaralı bölmenin gerçek hami yaralı bölmedeki elemanların hami v :yaralı bölmenin gerçek hami Gemideki bazı bölmelerin permeabite değerleri: Bölme Permeabilite Tamamen boş bölme 0.98 Yaşam mahalleri 0.95 Makine dairesi 0.85 Dolu ambar 0.60 Sıvı dolu ambar 0.00 RO-RO bölmeleri 0.90 Konteyner ambarları 0.70 Yaralı bölme boyu: Simetrik bir yaralanma durumunda, gemi boyuna herhangi bir noktada, bu nokta merkez olmak üzere gemiyi sınır hattına teğet hale getireek en büyük bölme boyuna o noktadaki yaralı bölme boyu denir. Gemi boyuna değişik noktalarda hesaplanan yaralı bölme boyu değerlerinin birleştirilmesi ile de yaralı bölme boyu eğrisi elde edilir. Bir geminin yaralı bölme boyu eğrisinin bilinmesi halinde gemi boyuna herhangi bir noktada bu nokta merkez olmak üzere kritik yaralı bölme boyu, bu noktadan çıkılan dikin yaralı bölme boyu eğrisini kestiği noktadaki ordinat değeri olarak belirlenebilir.

3 Yaralı bölme boyu eğrisi l Yaralı bölme boyu AP l/ l/ FP Bölmeleme faktörü: Geminin yaralanması durumunda sınır hattına teğet hale gelmesi için gerekli bölme sayısını belirtir. Bölmeleme faktörü 0.5 olan bir gemide bitişik iki bölmenin yaralanması durumunda gemi hiçbir zaman sınır hattının ötesinde batmayaaktır. Bölmeleme faktörü geminin tipine ve boyuna göre belirlenir. İzin verilebilir bölme boyu: Yaralı bölme boyu ile bölmeleme faktörünün çarpımından elde edilen boy değeridir. F, bölmeleme faktörü ve l, yaralı bölme boyu ise; izin verilebilir bölme boyu Fxl dir. YARAANMA HESAPARI a) Yaralı Bölme Haim Merkezinin Yerinin (x w ) Belirlenmesi: Başlangıçta trimsiz olarak yüzmekte olan gemi baş taraftaki bir bölmesinin yaralanması sonuu aşağıda gösterildiği şekilde başa trim yaparak yüzmeye devam etmektedir. AP F G B x o x B +w xw w FP v w : gemiye giren suyun hami ( v w ) w : gemiye giren suyun ağırlığı (w v w.ρ) : yaralanmadan öneki deplasman : yaralanmadan sonraki deplasman ( + w) x o : yaralanmadan öneki CB x : yaralanmadan sonraki CB x w : yaralı bölme haim merkezinin mastoriden uzaklığı Son durumdaki kuvvet bileşenlerinin mastoriye göre momentlerini alırsak:. o w x +. x w. x 0 saat yönü (-) 3

4 x w çekilirse yaralı bölme haim merkezinin mastoriden uzaklığı aşağıdaki gibi bulunur, x w. x +. xo. x ± w v w. x o Mastoriye göre, x o ve x aynı tarafta ise (-) x o ve x farklı tarafta ise (+) Gemiye giren su miktarının (w veya v w ) hesaplanması: Geminin yaralanmadan öneki deplasmanı ( ) ve sephiye merkezinin mastoriden uzaklığı (CB) yüzdüğü su hattındaki drafttan girilerek hidrostatik eğrilerden okunabilir. Anak yaralanmadan sonraki deplasman ve yeni sephiye merkezinin yeri bilinmemektedir. Dolayısı ile gemiye giren suyun hami ve ağırlığı başlangıçta belli değildir. Bunların belirlenmesi amaı ile şöyle bir yol izlenebilir: Yaralanmadan sonraki geminin yaptığı trim miktarı veya baş kıç su çekimleri biliniyor ise trimli su hattı Bon-Jean alan eğrileri üzerine çizilir. Trimli su hattının her bir postayı kestiği noktalardan, yaralı geminin su hattı altındaki en kesit alan değerleri okunur. Her bir postanın en kesit alan değerleri kullanılarak trimli durumdaki geminin en kesit alan eğrisi çizilir, eğrinin altındaki alandan geminin hami ve alan merkezinin mastoriye uzaklığından da haim merkezinin mastoriye olan uzaklığı bulunur. wl5 wl4 wl3 wl wl AP FP Bon-Jean alan eğrileri CB A(x) 0 x Trimli geminin en kesit alan eğrisi 0 ρ. A ( x). dx CB 0 x A( x) dx v w v w.ρ w b) Yaralı Bölme Boyunun (l) ve Bölme Ortasının Yerinin (x l ) Belirlenmesi: Gemiye giren su miktarının (w) ve haim merkezinin (x w ) belirlenmesinden sonra yaralanan bölmenin boyu ve konumu aşağıdaki şekilde belirlenebilir. v w : yaralı bölmeye giren suyun hami x w : yaralı bölme haim merkezinin mastoriden uzaklığı µ : bölmenin permeabilitesi vw v o : bölme hami ( v o ) µ x m : bölme haim merkezinin yaralı bölme boyu ortasına uzaklığı 4

5 x l : yaralı bölme boyu ortasının mastoriden uzaklığı x : hesapla bulunan bölme haim merkezinin mastoriden uzaklığı (x x l - x m ) a a x m b b A(x) x w x d d l/ l/ Yaralı bölme boyu ve konumu deneme yanılma yöntemi ile belirlenebir. Önelikle yaralı bölme boyu ortasının bölme haim merkezine olan uzaklığı (x m ) tahmin edilir ve bu noktadaki alan değeri bölmenin ortalama alanı kabul edilerek, bölme boyunu bulmak üzere bölme hami ( v o ) ortalama alana bölünür. Bulunan bu ilk boy değeri şekildeki gibi bölme ortasının iki yanına eşit şekilde yayılır (abd). İlk tahmin olarak yerleştirilen bölmenin hami ve haim merkezinin bölme ortasına olan uzaklığı beş nokta için.simpson yöntemi ile hesaplanabilir. Hesaplanan haim, gerekli haim (v o ) değerine ve hesaplanan haim merkezi gerekli haim merkezi (x w ) değerine eşit olmalıdır. Anak bunu ilk denemede gerçekleştirmek zordur ve bu nedenle ikini bir iterasyon gereklidir (a b d ). İkini deneme de yeterli olmaz ise iterasyon sayısı gerektiği kadar arttırılır: v w ve x w daha öne hesaplandı.. Deneme: x 0 (x l x w ) kabul edilir. l m v A o ort vw / µ A( x ) w l s 4 v m : bölmenin hami hesaplanır x m : hesaplanır x x l - x m bölmenin hesaplanan haim merkezi v x m v o x w haim için tolerans miktarı ve haim merkezi için tolerans miktarı l l bölme boyu x l x w bulunur.. Deneme: l l v o (bölme boyu haimle orantılı şekilde değiştirilir) v m : hesaplanan son değer vm 5

6 x x + x (bölme ortası x m kadar başa doğru kaydırılır) x m : hesaplanan son değer l w m l s 4 v m ve x m : yeni bölme için hesaplanır x x l - x m yeni bölmenin hesaplanan haim merkezi v x m v o x w haim için tolerans miktarı ve haim merkezi için tolerans miktarı Bölme boyu (l l ) ve bölme ortasının mastoriden uzaklığı (x l ) bulunmuş olur. Gerekirse. denemeye benzer şekilde iterasyon sayısı artırılır. Haim veya haim merkezinin birisi için verilen tolerans miktarı sağlanmış diğerinde sağlanmamış ise toleransın sağlandığı değer tüm iterasyonlarda sabit tutularak sadee diğeri için yeni değerler hesaplanır. 6

7 YARAANMA HESAPARI Bir yaralanma durumunda geminin kaybedilme riskinin belirlenmesi için önelikle değişik yaralanma senaryolarının geliştirilmesi ve her bir senaryo için geminin yaralı durumda inelenmesi gerekir. Bu senaryolarda kullanılaak bölme sayı ve kombinasyonları genellikle uluslararası konvansiyonlar ile belirlenir. Her bir yaralanma senaryosunda aşağıdaki karakteristikler belirlenmelidir: Yaralı su hattı trim ve meyil miktarları Yaralı durumdaki stabilite Bu karakteristikleri belirlemede iki ayrı yaklaşım kullanılabilir: a) Eklenen Ağırlık Yöntemi b) Kayıp Sephiye Yöntemi EKENEN AĞIRIK YÖNTEMİ KAYIP SEPHİYE YÖNTEMİ + w sbt KG KG KG sbt GM GM GM FSC var yok SİE var yok M D M D M D FSC: Serbest Yüzey Etkisi SİE: Serbest İrtibat Etkisi MD: Doğrultuu Moment 7

8 EKENEN AĞIRIK YÖNTEMİ Başlangıçta W su hattında dengede yüzen bir gemi aşağıda şekilde gösterildiği gibi merkezi bir bölmesinin yaralanması sonuu bölmeye dolan su nedeni ile W su hattına kadar paralel bataaktır. Bölme merkezde ve simetrik olduğu için herhangi bir meyil veya trim oluşmayaaktır. Son durumda gemiye ABEF hamindeki deniz suyunun ağırlığı kadar ek bir ağırlığın eklenmiş olduğu düşünülebilir. Bu ek ağırlık W W tabakasının sağlayaağı ek kaldırma kuvveti ile dengeleneektir. Gemiye alınan ek ağırlık miktarının belirlenebilmesi için ABEF haminin dolayısı ile W su hattının bilinmesi gereklidir ki bu su hattı öneden bilinmediği için anak tahmin edilebilir. Tahmin edilen su hattı için ek ağırlık ve ek sephiye hesapları yapılarak bu ikisi belli bir yaklaşıklık sınırı içerisinde eşitlenene kadar iterasyon yapılır. Bu yaklaşıma Eklenen Ağırlık Yöntemi denilir. W W A D B C p F E Eklenen ağırlık metodunda yaralanan bölmeye yük alınmış gibi hesaplar yapılır. v : yaralanan bölmenin hami (DCEF) a : yaralanan bölmenin su seviyesindeki yüzey alanı (AB) µ : yaralı bölmenin haim permeabilitesi µ a : yaralı bölme yüzeyinin alan permeabilitesi : ilk durumdaki deplasman : son durumdaki deplasman v w : gemiye giren suyun hami (ABEF deki su hami) w : gemiye giren suyun ağırlığı + vw vw v µ + a µ a p p : paralel batma miktarı + w w ρ v w Paralel batma miktarı: W W hami ABEF DFEC + ABCD ( ) deki su hami A p WP p v µ + µ a ( A µ a ) v µ WP a a p A WP : ilk durumdaki su hattı alanı p A WP v µ µ a a (m) paralel batma miktarı, v µ p A 00 WP w T m (m) paralel batma miktarı (yaralı bölme üstten sınırlı ise) 8

9 Son durumdaki ağırlık merkezinin yüksekliği: KG KG + w kg + w kg : gemiye giren suyun ağırlık merkezinin dipten mesafesi Son durumdaki sephiye merkezinin yüksekliği: p KB + vw T + KB + w T + KB + v + w w p Son durumdaki enine metasantr yarıçapı: I BM BM I : orijinal su hattının enine atalet momenti Son durumdaki boyuna metasantr yarıçapı: I F BM BM I F : orijinal su hattının boyuna atalet momenti Serbest yüzey (FSC) ve serbest irtibat etkisi (SİE): Yaralanan bölme üstten sınırlı değil yani yaralanma sonrası son denge durumunda hala bölmenin su ile dolabileek kısımları mevut ise yaralı bölme gemideki yarı dolu bir tank olarak düşünülebilir. Dolayısı ile metasantr yüksekliğinde azaltıı etkiye sahip bir serbest yüzey etkisi (FSC) olaaktır. Bölme üstten sınırlı değil ise metasantr yüksekliğinde azaltıı etkiye sahip başka bir durum daha olaaktır: Yaralı bölmeye giren suyun ağırlık etkisi ile gemi trim veya meyil yapaak, trim veya meyil yaptığında gemiye bir miktar daha su dolaak bu dolan su da ilave bir meyil veya trime neden olaaktır ve bu durum gemi sephiye kuvvetleri momenti ile ağırlık kuvvetleri momenti belli bir açıda dengeye gelene kadar devam edeektir. Sonradan bölmeye giren su KB, BM ve KG de değişikliklere deden olabileektir anak ihmal edilmemesi gereken en büyük değişiklik ağırlık merkezinin yukarıya doğru hareketi şeklinde gerçekleşeek ve metesantr yüksekliği (GM) de de azalmaya neden olaaktır. Bu etkiye serbest irtibat etkisi (SİE) denir. SİE : serbest irtibat etkisi a. a. yw Sİ E µ ( m) a : yaralı bölmenin su seviyesindeki yüzey alanı y w : yaralı bölme yüzey alan merkezinin C ye uzaklığı Yaralı geminin enine metasantr yüksekliği: GM KB + BM KG Bölme üstten sınırlı GM KB + BM KG FSC Sİ E Bölme üstten sınırlı değil i x µ a. a. y w GM KB + BM KG 9

10 Geminin yapaağı meyil açısı: tanφ w d GM w : gemiye giren suyun ağırlığı d : yaralı bölmedeki suyun ağırlık merkezinin C ye uzaklığı Aşağıdaki şekilde gösterilen sanak tarafındaki bir bölmesinin yaralanması durumunda geminin su çekimlerinin bulunması: y w B ms mi tanφ Sanak su çekimi : T s T + p + m s ø m s p İskele su çekimi : T i T + p m i m i d T C Yaralı geminin boyuna metasantr yüksekliği: Boyuna stabilite hesabında FSC ve SİE ihmal edilebilir. GM KB + BM KG Yaralı geminin m trim momenti:. GM M T ( t. m / m) 00 Geminin yapaağı trim: t ( CG CB ) w d 00M T 00M T l (m) w : gemiye giren suyun ağırlığı d l : yaralı bölmedeki suyun ağırlık merkezinin yüzme merkezine (F) uzaklığı M T : yaralı geminin m trim momenti Aşağıdaki şekildeki gibi bir geminin baş tarafındaki bir bölmesinin yaralanması durumunda su çekimlerinin bulunması: p t k T k AP T CF F d l θ T b FP t b B tb tk tanθ CF + CF t b CF t( ) ve T b T + p + tb t k CF t( + ) ve Tk T + p tk t 0

11

12 KAYIP SEPHİYE YÖNTEMİ Kayıp sephiye yaklaşımında geminin yaralanma sonuu su ile dolan bölmesi DCEF nin artık denizin bir parçası haline geldiği kabul edilir. Geminin toplam ağırlığı değişmediği ve bu bölmedeki sephiye de artık kaybedildiği için gemi kaybettiği sephiyeyi paralel batarak sağlayaaktır. ABCD bölmesi başlangıçta gemiye sephiye sağlamadığı ve yaralanma sonrası da denizin bir parçası olaağı için ek bir sephiye sağlamayaaktır. Dolayısı ile su ile dolan DCEF bölmesinden kaybedilen sephiye, W ADW ve B C tabakalarından sağlanaaktır. W W A D B C p F bb kb E Kayıp sephiye yönteminde yaralanan bölme denizin bir parçası olarak kabul edildiği için (üstten sınırlı olmayan bölmelerde) orijinal su hattı formunun dolayısı ile su hattı alan merkezinin (yüzme merkezi (F)) değiştiği kabul edilerek hesaplar gerçekleştirilir. Ayrıa gemiye ek bir ağırlık alınmadığı için deplasman hami ( ), deplasman ( ) ve ağırlık merkezinin omurgadan yüksekliği (KG) sabit kalaaktır. v : yaralanan bölmenin hami (DCEF) a : yaralanan bölmenin su seviyesindeki yüzey alanı (AB) µ : yaralı bölmenin haim permeabilitesi µ a : yaralı bölme yüzeyinin alan permeabilitesi : deplasman sabittir. KG : ağırlık merkezinin yüksekliği sabittir. Kayıp sephiye v µ Paralel batma miktarı: DCEF deki su hami W ADW B C) ( ) hami ( + v µ A p p µ a ( A µ a ) v µ WP WP a a p p : paralel batma miktarı A WP : orijinal su hattı alanı p A WP v µ µ a a (m) paralel batma miktarı, p v (m) paralel batma miktarı (yaralı bölme üstten sınırlı ise) A µ WP Son durumdaki ağırlık merkezinin yüksekliği: KG sabit

13 Son durumdaki sephiye merkezinin yüksekliği: Geminin yaralı bölmesinde kaybedilen hamin ( v µ ), bb kadar yukarıya hareket ettiği kabul edilerek haim merkezindeki değişim ve yeni haim merkezi hesaplanır, ( v µ ) bb p KB KB + bb T + kb p ( v µ ) ( T + kb) KB + KB kb : yaralı bölme haim merkezinin omurgadan yüksekliğidir. Son durumdaki enine metasantr yarıçapı: I BM I I ( i + a. yw ) ( AWP a ) e y I + AWP. e y ( i + a.( yw + e y ) ) a. yw ey AWP a I : yaralı su hattının enine atalet momenti ( x eksenine göre) I : orijinal su hattının enine atalet momenti (x eksenine göre) i : yaralı bölme yüzeyinin enine atalet momenti (alan merkezinden geçen x e paralel eksene göre) y w : yaralı bölme yüzey alan merkezinin C ye uzaklığı e y :yüzme merkezindeki enine kayma miktarı e x F F e y y w a x x x w Son durumdaki boyuna metasantr yarıçapı: I BM I I F ( i + a. xw ) ( AWP a ) ex I F + AWP. ex ( i + a.( xw + ex ) ) a. xw ex AWP a I : yaralı su hattının boyuna atalet momenti ( (F ) den geçen mastoriye paralel eksene göre) I F : orijinal su hattının boyuna atalet momenti ( (F) den geçen mastoriye paralel eksene göre) i : yaralı bölme yüzeyinin boyuna atalet momenti (alan merkezinden geçen mastoriye paralel eksene göre) x w : yaralı bölme yüzey alan merkezinin orijinal yüzme merkezine (F) uzaklığı e x :yüzme merkezindeki boyuna kayma miktarı 3

14 Yaralı geminin enine metasantr yüksekliği: GM KB + BM KG Geminin yapaağı meyil açısı: w d tan φ GM Kayıp sephiye kuvveti : w v µ ρ d : yaralı bölme haim merkezinin yeni yüzme merkezine uzaklığı Aşağıdaki şekilde gösterilen sanak tarafındaki bir bölmesinin yaralanması durumunda geminin su çekimlerinin bulunması: mi ms tanφ B B ey + ey B B e y m s mi ( e y ) tanφ m s ( + e y ) tanφ F ø p m i d v T Sanak su çekimi : T s T + p + m s İskele su çekimi : T i T + p - m i C Yaralı geminin boyuna metasantr yüksekliği: GM KB + BM KG Yaralı geminin m trim momenti:. GM M T ( t. m / m) 00 Geminin yapaağı trim: t ( CB CB) w d 00M T 00M T l (m) Kayıp sephiye kuvveti : w v µ ρ d l : yaralı bölme haim merkezinin yeni yüzme merkezine (F ) uzaklığı M T : yaralı geminin m trim momenti Aşağıdaki şekildeki gibi bir geminin baş tarafındaki bir bölmesinin yaralanması durumunda su çekimlerinin bulunması: p F t k T k AP T F d l θ v T b FP t b B tb tanθ CF' tk + CF' CF' t b t( ) ve T b T + p + tb CF' 4 t k t( + ) ve Tk T + p tk t

15 Başlangıçta meyilsiz ve trimsiz olarak yüzmekte olan yukarıdaki geminin sanak baş tarafındaki bir bölmesinin yaralanması sonuu son su çekimleri aşağıdaki şekilde olaaktır: İskele-Kıç İskele-Baş Sanak-Baş Sanak-Kıç Başlangıç su çekimi T T T T Paralel batma p p p p Meyil -m i -m i m s m s Trim -t k t b t b -t k Son su çekimi T+p-m i -t k T+p-m i +t b T+p+m s +t b T+p+m s -t k 5

16 DENİZE İNDİRME Gemiler denizde inşanın getirdiği zorluklar nedeniyle genelde karada veya kuru havuzlarda inşa edilirler. Büyük gemilerin kızak üzerinde inşası zorluklar çıkarabileeğinden kuru havuzda inşa terih edilebilir. Böylee denize indirme esnasında karşılaşılabileek tehlike ve zorluklar ortadan kaldırılmış olur. Anak kuru havuzların inşa maliyeti yüksektir ve bu havuzları havuzlama hizmetleri için işletmek çok daha karlıdır. Kızak üzerinde inşa en çok terih edilen bir yöntem olup bu şekilde inşa edilen gemiler kıçtan veya yandan indirme yöntemlerinden biri ile inşa sonrası denize indirilirler. Yandan indirme daha riskli olduğu için sınırlı deniz alanına sahip nehir veya körfez tersanelerinde uygulanır. Kıçtan indirme çok daha yaygın olarak uygulanmakta olup aşağıda bu yöntem anlatılaaktır. KIÇTAN DENİZE İNDİRME Gemilerin baş yerine kıçtan denize indirilmelerinin temel nedeni genelde gemi kıç formu daha doldun olduğu için suya girdiğinde daha iyi bir frenleme kuvveti sağlayabilmesidir. Anak baştan indirme de nadir olmakla birlikte görülebilmektedir. Kıçtan denize indirmede uygun olmayan kızak boyu veya kızak eğimi, denize indirme sırasında geminin devrilmesine, kırılmasına veya kızakta kalmasına neden olabilir. Bu nedenle indirileek geminin tip ve boyutlarına uygun bir kızak boyu ve kızak eğiminin sağlanmış olması önemlidir. Kullanılan kızaklar düz olabileeği gibi avantajları nedeni ile eğrisel yüzeyli kızaklar da kullanılabilmektedir. Kızaklar tersane inşa edilirken bu tersanede inşa edileek gemi tip ve boyutları dikkate alınarak belirlenmelidir. Kıçtan denize indirme eğik düzlemde bir fizik problemi olarak ele alınabilir. Burada temel amaç gemiye etkiyen kuvvetlerin belirlenmesi ve geminin bu kuvvetlerin etkisi altındaki hareketinin irdelenmesidir. Bunun için de denize indirme işlemine başlamadan öne aşağıdaki bilgilerin sağlanmış olması gereklidir:. Gemiye ait hidrostatik özellikler ve trim diyagramları. Geminin iniş ağırlığı ve ağırlık dağılımı veya ağırlık merkezinin yeri 3. Kızak eğimi 4. Denize indirme esnasındaki deniz seviyesi ve ıslak kızak boyu 5. Gemi omurgasının eğimi Kızaklar sabit ve kayıı kızaklar olmak üzere iki ayrı türdür. Kayıı kızaklar gemiye bağlı olup gemi ile birlikte sabit kızaklar üzerinde hareket ederler. Kayıı kızak boyu gemi boyunun yaklaşık %80 i kadar olup bu kızakların baş ve kıçtaki uçları baş papet ve kıç papet diye adlandırılır. Kızağın su içerisinde kalan kısmı ıslak kızak ve ıslak kızağın uç noktası da eşik olarak adlandırılır. Aşağıda bir kıçtan denize indirme problemi şematik olarak gösterilmektedir. 6

17 Baş papet Kıç papet Kayıı kızak k Sabit kızak Eşik (Treshold) λ p α AP λ : ıslak kızak boyu k : kayıı kızak boyu p : kıç dikme (AP) ile su seviyesi arası mesafe W k : kayıı kızak ağırlığı W : toplam iniş ağırlığı tanα : kızak eğimi Gemilerin büklüklerine göre seçilmesi gereken kızak eğimi: Küçük gemiler için Orta büyüklükte gemiler için Büyük gemiler tan α Genelde kızak eğiminin giderek artması kıçtan indirmede avantajlı bir durumdur. Bunu sağlamak üzere eğrisel yüzeyli kızaklar kullanılabilir. Bu kızakların eğrilik yarıçapları metre arasında değişebilir. Islak kızak boyu (λ) güvenlik açısından olabildiğine büyük olmalıdır anak ilk yatırım maliyetleri ıslak kızak boyunu minimumda tutmayı zorunlu kılablir. Kızakların uzun süre işgal edilmesini önlemek ve geminin iniş ağırlığını arttırmamak için gemiler genellikle tamamlanmadan denize indirilirler. İniş ağırlığı genellikle küçük gemilerde deplasmanın %50 si, büyük gemilerde ise %40 ı ivarındadır. 7

18 Kızak sayısı küçük gemilerde tek, çok büyük gemilerde ise dört olabilmekle birlikte en sık kullanılan kızak sayısı ikidir. Kızaklar genellikle gemi ortasından sanak ve iskele tarafa B/3 aralıkla yerleştirilirle. Sabit kızaklar ve kayıı kızaklar arasındaki sürtünmeyi azaltmak üzere basına dayanıklı yağlar kullanılır. Kızaklara gelen basıç, P W b l m 5 / olmalıdır. k t B/3 b Kayıı kızak Sabit kızak KIÇTAN DENİZE İNDİRMEDE DENİZE İNİŞ AŞAMAARI:. Geminin sakin durumdan denize girişine kadar olan aşama. Geminin denize girişinden dönmeye başlamasına kadar olan aşama 3. Geminin dönmeye başlaması ile yüzmesi arasındaki aşama 4. Geminin serbest yüzmesi. AŞAMA: Geminin sakin durumdan denize girişine kadar olan aşama Wsinα G T α W Wosα W : geminin toplam iniş ağırlığı (ton) Gemiyi harekete zorlayan kuvvet : Wsinα Gemiyi durdurmaya çalışan sürtünme kuvveti : T k.wosα k : statik sürtünme katsayısı (k ) Geminin kızakta hareket edebilmesi için, Wsinα kwosα veya tan α k olmalıdır. 8

19 . AŞAMA: Geminin denize girişinden dönmeye başlamasına kadar olan aşama Geminin denize girmesi ile birlikte bir sephiye kuvveti oluşaak ve bu sephiye kuvvetinin oluşturaağı moment gemiyi kızaktan kaldırmaya çalışaaktır. Sephiye kuvvetinin baş papete göre momenti ağırlık kuvvetinin aynı noktaya göre momentine eşit veya büyük olduğunda gemi baş papet etrafında dönmeye başlayaaktır. Bu esnada baş papet üzerinde büyük basınçlar oluşabileek ve bu basınçlar hem kızaklara hem de gemiye zarar verebileektir. b G B i W a α W : geminin toplam iniş ağırlığı (ton) : sephiye (ton) i M : ağırlığın baş papete göre momenti (ton.m) WP M : sephiyenin baş papete göre momenti (ton.m) M M P P WP b W a i Baş papet etrafında dönme olayının başlayabilmesi için, M M b W a olmalıdır. P WP i ton.m M P M WP Dönme başlar Geminin hareket miktarı (s) (m) 9

20 3. AŞAMA: Geminin dönmeye başlaması ile yüzmesi arasındaki aşama Bu aşama geminin baş papet etrafında dönmeye başlaması ile kızağı terk ederek serbest yüzmeye başlaması arasında geçen süredir. 4. AŞAMA: Geminin serbest yüzmesi Geminin yüzmeye başlaması ile tamamen durması arasındaki geçen süredir. Geminin serbest yüzmeye başlaması için ton.m i W olmalıdır: W i Yüzmeye başlar Geminin hareket miktarı (s) (m) Anti Tiping Momenti (M T ) (Eşikte dönmeye karşı moment): Gemiyi kızaktan kaldırmaya çalışan deplasman kuvvetinin eşiğe göre momenti ile ağırlık kuvvetinin aynı noktaya göre momenti arasındaki farka anti tiping momenti denir. Anti tiping momentinin denize indirmenin tüm aşamalarında toplam denize iniş ağırlığının dört katının (4W) altına inmemesi istenilir. M M M W olmalıdır. W : toplam iniş ağırlığı (ton) T T WT 4 M WT : ağırlığın eşiğe göre momenti (ton.m) saatin dönüş yönünde (-) M : sephiyenin eşiğe göre momenti (ton.m) saatin dönüş yönünde (+) T M T > 4W Geminin hareket miktarı (s) (m) 0

21 Örnek: Aşağıda boyut ve özellikleri verilen dikdörtgenler prizması şeklindeki dubanın kıçtan denize indirme hesaplarını gerçekleştiriniz. Boy : 40 m Genişlik B : 8 m Derinlik D : 4 m Dubanın ağırlığı W : 640 t Kayıı kızakların ağırlığı W K : 3 t Kızak eğimi tanα : / Islak kızak boyu λ : 5 m Kıç dikeyin su seviyesine uzaklığı p : m Kayıı kızak boyu K : 0.8 Deniz suyu yoğunluğu ρ :.05 t/m 3 Çözüm: 4m 4m α k 3m λ5m pm Denize indirme hesaplarını 0 posta sistemine göre 0,, 4, 6, 8, 0 nolu postalar için yapalım. Hareket miktarı (s i ): s i p + i i 0,, 4, 6, 8, 0 posta numaraları 0 İniş Ağırlığı: W WK + W t

22 Ağırlığın baş papete göre momenti: K M WP W t Sephiye: Herhangi bir i. heraket anındaki sephiye aşağıdaki şekilden yararlanılarak bulunabilir. (s i -p)/3 i α B s i -p b i ( s p).. ρ. tanα B i Sephiyenin baş papete göre momenti: Ağırlığın eşiğe göre momenti: Sephiyenin eşiğe göre momenti: M i 0.9 ( si p 3 P ) M WT W si ( + λ + p) saat yönü (-) M T i si λ + p + ( si p) saat yönü (+) 3 Anti tiping momenti: M T M T M WT i s i (m) W (t) i (t) M WP (t.m) M P (t.m) M WT (t.m) M T (t.m) M T (t.m)

23 ton Geminin hareket miktarı (s) (m) W (t) i (t) Dubanın 0. postası denize girdiğinde henüz yüzmeye başlamaz ton.m MWP (t.m) M P (t.m) Geminin hareket miktarı (s) (m) Duba yaklaşık olarak m kızak üzerinde hareket ettikten sonra baş papet etrafında dönmeye başlar. 3

24 5000 ton.m M T 000<4W Geminin hareket miktarı (s) (m) Geminin minimum anti tiping momenti 4W dan küçük olduğu için yeterli değildir. 4

25 KAYNAKAR.Gemi Hidrostatiği ve Stabilitesi Ders Notları, Doç.Dr. Fahri ÇEİK,. Gemi Hidrostatiği ve Stabilitesi Ders Notları, Prof.Dr.Hüseyin YIMAZ 3. Gemi Teorisi Ders Notları, Doç.Dr. Kadir Sarıöz 4.Gemi Teorisi Ders Notları, Prof. Dr. Alim YIDIZ 5

6. GEMİ GEOMETRİSİNE İLİŞKİN TANIMLAR

6. GEMİ GEOMETRİSİNE İLİŞKİN TANIMLAR 6. GEMİ GEOMETRİSİNE İLİŞKİN TANIMLAR Gemilere ilişkin birtakım önemli tanımlar, aşağıda gruplar şeklinde ve belli bir formata göre verilmektedir: Boy, Genişlik, Su Çekimi (Draft), Derinlik ve Fribort

Detaylı

YÜZEN CİSİMLERİN DENGESİ VE BAŞLANGIÇ STABİLİTESİ

YÜZEN CİSİMLERİN DENGESİ VE BAŞLANGIÇ STABİLİTESİ YÜZEN CİSİMLERİN ENGESİ VE AŞLANGIÇ STAİLİTESİ 5. GEMİYE ETKİYEN STATİK KUVVETLER ir deniz aracının dizaynında en temel gereklerden biri o deniz aracının görevi gereği taşıması gereken yük veya yolcu ile

Detaylı

İ.T.Ü. GEMİ İNŞAATI VE DENİZ BİLİMLERİ FAKÜLTESİ GEMİ VE DENİZ TEKNOLOJİSİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GEMİ VE DENİZ YAPILARI PROJE I

İ.T.Ü. GEMİ İNŞAATI VE DENİZ BİLİMLERİ FAKÜLTESİ GEMİ VE DENİZ TEKNOLOJİSİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GEMİ VE DENİZ YAPILARI PROJE I GEMİ İNŞAATI VE DENİZ BİLİMLERİ FAKÜLTESİ Proje Yöneticisi Öğretim Üyesi : Öğrencinin Adı Soyadı ve No : Gemi Tipi : Taşınacak yük tipi ve miktarı : Servis Hızı : Çalışma rotası ve kısıtlamalar : Klas

Detaylı

Şekil 5.1. Deplasman tipi bir tekneye etkiyen kuvvetler

Şekil 5.1. Deplasman tipi bir tekneye etkiyen kuvvetler ÖLÜM 5. YÜZEN CİSİMLERİN ENGESİ VE AŞLANGIÇ SAİLİESİ 5. GEMİYE EKİYEN SAİK KUVVELER ir deniz aracının dizaynında en temel gereklerden biri o deniz aracının görevi gereği taşıması gereken yük veya yolcu

Detaylı

BÖLÜM 4. GEMİ GEOMETRİSİ

BÖLÜM 4. GEMİ GEOMETRİSİ 4.1. Genel Geometrik Tanımlar ÖÜ 4. GEİ GEOETRİSİ Gemi geometrisini tanımlamada kullanılan genel tanımlar aşağıdaki şekilde görülmektedir. O P f T D P FP f T D Güverte Güverte Yüklü su hattı / Yüklü su

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 1 kışkan Statiğine Giriş kışkan statiği (hidrostatik, aerostatik), durgun haldeki akışkanlarla

Detaylı

4.1 GENEL GEOMETRİK TANIMLAR

4.1 GENEL GEOMETRİK TANIMLAR GEİ GEOERİSİ 4.1 GENE GEOERİK NIR Gemi geometrisini tanımlamada kullanılan genel tanımlar aşağıdaki şekilde görülmektedir. O P f D P FP f D Güverte Güverte Yüklü su hattı / Yüklü su hattı Şekil 4.1. Genel

Detaylı

2. TEKNE FORM PARAMETRELERİ

2. TEKNE FORM PARAMETRELERİ 2. EKNE FOR PARAEREERİ 2.1. Genel Geometrik anımlar ekne geometrisini tanımlamada kullanılan genel tanımlar aşağıdaki şekilde görülmektedir. OA P f D AP FP f D Güverte /2 Güverte Şekil 1. Genel geometrik

Detaylı

VE BAŞLANGIÇ STABİLİTESİ

VE BAŞLANGIÇ STABİLİTESİ YÜZEN CİSİMLERİN ENGESİ VE AŞLANGIÇ STAİLİTESİ Gemi izaynının En Temel Gerekleri. Yüzme koşulu sağlanmalı: toplam ağırlıklar, sephiye kuvvetine eşit olmalıdır: W. eğişik yükleme durumlarında deniz aracı

Detaylı

MEVCUT BİR TEKNENİN STABİLİTE PROBLEMLERİNİN ANALİZİ VE UYGUN ÇÖZÜM YÖNTEMLERİNİN BELİRLENMESİ

MEVCUT BİR TEKNENİN STABİLİTE PROBLEMLERİNİN ANALİZİ VE UYGUN ÇÖZÜM YÖNTEMLERİNİN BELİRLENMESİ GEMİ İNŞAATI VE DENİZ TEKNOLOJİSİ TEKNİK KONGRESİ 08 BİLDİRİLER KİTABI MEVCUT BİR TEKNENİN STABİLİTE PROBLEMLERİNİN ANALİZİ VE UYGUN ÇÖZÜM YÖNTEMLERİNİN BELİRLENMESİ Sadık ÖZÜM 1, Bekir ŞENER 2, Hüseyin

Detaylı

ULUSLARARASI YÜKLEME SINIRI SÖZLEŞMESİ (INTERNATIONAL CONFERENCE ON LOAD LINES, 1966)

ULUSLARARASI YÜKLEME SINIRI SÖZLEŞMESİ (INTERNATIONAL CONFERENCE ON LOAD LINES, 1966) ULUSLARARASI YÜKLEME SINIRI SÖZLEŞMESİ (INTERNATIONAL CONFERENCE ON LOAD LINES, 1966) Uluslar arası yükleme sınırı sözleşmesi gemilerin denizde can ve mal emniyetini korumak, yükleme sınırlarını tespit

Detaylı

Gemi Geometrisi. Prof. Dr. Tamer YILMAZ. GEMİ MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ 2009, Tamer Yılmaz

Gemi Geometrisi. Prof. Dr. Tamer YILMAZ. GEMİ MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ 2009, Tamer Yılmaz Gemi Geometrisi Prof. Dr. Tamer YILMAZ GEMİ GEOMETRİSİ Bir geminin yüzebilmesi, seyredebilmesi ve dengesi büyük ölçüde geminin su altında kalan kısmının şekli (geometrisi) ile ilgilidir. Su altı formunun

Detaylı

GEMİ VE AÇIKDENİZ YAPILARI ELEMANLARI Hafta 2

GEMİ VE AÇIKDENİZ YAPILARI ELEMANLARI Hafta 2 GEMİ VE AÇIKDENİZ YAPILARI ELEMANLARI Hafta 2 Doç. Dr. Barbaros Okan Yükleme Koşulları Denize indirme sırasında geminin boyuna mukavemeti Boş geminin boyuna mukavemeti Ballastlı geminin boyuna mukavemeti

Detaylı

BATMIŞ YÜZEYLERE GELEN HİDROSTATİK KUVVETLER

BATMIŞ YÜZEYLERE GELEN HİDROSTATİK KUVVETLER BATMIŞ YÜZEYLERE GELEN HİDROSTATİK KUVVETLER Yrd. Doç. Dr. Beytullah EREN Çevre Mühendisliği Bölümü BATMIŞ YÜZEYLERE GELEN HİDROSTATİK KUVVETLER Atatürk Barajı (Şanlıurfa) BATMIŞ YÜZEYLERE ETKİYEN KUVVETLER

Detaylı

IMO STABİLİTE KURALLARI STABİLİTE BUKLETİ VE IMO KURALLARI IMO STABİLİTE KURALLARI STABİLİTE KİTAPÇIĞI 11/14/2012

IMO STABİLİTE KURALLARI STABİLİTE BUKLETİ VE IMO KURALLARI IMO STABİLİTE KURALLARI STABİLİTE KİTAPÇIĞI 11/14/2012 IMO STABİLİTE KURALLARI STABİLİTE BUKLETİ VE IMO KURALLARI IMO nun Uluslararası geçerliliği olan hasarsız ve yaralı stabilite kuralları mevcuttur. Bu kurallar uluslararsı sefer yapan tüm gemilerin uyması

Detaylı

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 10 Eylemsizlik Momentleri Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R. C.Hibbeler, S. C. Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 10. Eylemsizlik Momentleri

Detaylı

GEMİ DİRENCİ ve SEVKİ

GEMİ DİRENCİ ve SEVKİ GEMİ DİRENCİ ve SEVKİ 1. GEMİ DİRENCİNE GİRİŞ Geminin istenen bir hızda seyredebilmesi için, ana makine gücünün doğru bir şekilde seçilmesi gerekir. Bu da gemiye etkiyen su ve hava dirençlerini yenebilecek

Detaylı

5. BORU HATLARI VE BORU BOYUTLARI

5. BORU HATLARI VE BORU BOYUTLARI h 1 h f h 2 1 5. BORU HATLARI VE BORU BOYUTLARI (Ref. e_makaleleri) Sıvılar Bernoulli teoremine göre, bir akışkanın bir borudan akabilmesi için, aşağıdaki şekilde şematik olarak gösterildiği gibi, 1 noktasındaki

Detaylı

2. Basınç ve Akışkanların Statiği

2. Basınç ve Akışkanların Statiği 2. Basınç ve Akışkanların Statiği 1 Basınç, bir akışkan tarafından birim alana uygulanan normal kuvvet olarak tanımlanır. Basıncın birimi pascal (Pa) adı verilen metrekare başına newton (N/m 2 ) birimine

Detaylı

STATİK. Ders_9. Doç.Dr. İbrahim Serkan MISIR DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü. Ders notları için: GÜZ

STATİK. Ders_9. Doç.Dr. İbrahim Serkan MISIR DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü. Ders notları için: GÜZ STATİK Ders_9 Doç.Dr. İbrahim Serkan MISIR DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Ders notları için: http://kisi.deu.edu.tr/serkan.misir/ 2017-2018 GÜZ ALANLAR İÇİN ATALET MOMENTİNİN TANIMI, ALAN ATALET YARIÇAPI

Detaylı

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 7 İç Kuvvetler Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R. C. Hibbeler, S. C. Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 7. İç Kuvvetler Bu bölümde, bir

Detaylı

GEMİLERİN MUKAVEMETİ. Dersi veren: Mustafa İNSEL Şebnem HELVACIOĞLU. Ekim 2010

GEMİLERİN MUKAVEMETİ. Dersi veren: Mustafa İNSEL Şebnem HELVACIOĞLU. Ekim 2010 GEMİLERİN MUKAVEMETİ VE YAPISAL BÜTÜNLÜĞÜ Hazırlayan: Yücel ODABAŞI Dersi veren: Mustafa İNSEL Şebnem HELVACIOĞLU Ekim 2010 8.1 GENEL MUKAVEMET KAVRAMI İç ve dış yükler altındaki bir yapının yapısal bütünlüğüne

Detaylı

GEMİ KURTARMADA BOYUNA MUKAVEMET HESABININ ÖNEMİ ve MODELLEMEDE KARŞILAŞILAN ZORLUKLAR

GEMİ KURTARMADA BOYUNA MUKAVEMET HESABININ ÖNEMİ ve MODELLEMEDE KARŞILAŞILAN ZORLUKLAR Yapım Matbaacılık Ltd., İstanbul, 1999 Editörler :A. İ. ALDOĞAN Y. ÜNSAN E BAYRAKTARKATAL GEMİ İNŞAATI VE DENİZ TEKNOLOJİSİ TEKNİK KONGRESİ 99 BİLDİRİ KİTABI GEMİ KURTARMADA BOYUNA MUKAVEMET HESABININ

Detaylı

3. GEMİ DİRENCİ, GEMİ DİRENCİNİN BİLEŞENLERİ, SINIR TABAKA

3. GEMİ DİRENCİ, GEMİ DİRENCİNİN BİLEŞENLERİ, SINIR TABAKA 3. GEMİ DİRENCİ, GEMİ DİRENCİNİN BİLEŞENLERİ, SINIR TABAKA 3.1 Gemi Direnci Bir gemi viskoz bir akışkanda (su + hava) v hızıyla hareket ediyorsa, gemiye viskoziteden kaynaklanan yüzeye teğet sürtünme kuvvetleri

Detaylı

AKM 205 BÖLÜM 3 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ. Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut

AKM 205 BÖLÜM 3 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ. Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut AKM 205 BÖLÜM 3 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut 1. 70 kg gelen bir bayanın 400 cm 2 toplam ayak tabanına sahip olduğunu göz önüne alınız. Bu bayan

Detaylı

GEMİ STABİLİTESİ. Başlangıç Stabilitesi (GM) Statik Stabilite (GZ-ø eğrisi) Dinamik Stabilite (GZ-ø eğrisi altında kalan alan )

GEMİ STABİLİTESİ. Başlangıç Stabilitesi (GM) Statik Stabilite (GZ-ø eğrisi) Dinamik Stabilite (GZ-ø eğrisi altında kalan alan ) Eİ STAİLİTESİ Hasarsız emi Stabilitesi aşlangıç Stabilitesi () Statik Stabilite (Z-ø eğrisi) Dinamik Stabilite (Z-ø eğrisi altına kalan alan ) Yüzen Cisimlerin Dengesi ve aşlangıç Stabilitesi emiye herhangi

Detaylı

Taylor Serisi. Şekil 16. HMS Leviathan. Şekil 17. Taylor serisi ana formu

Taylor Serisi. Şekil 16. HMS Leviathan. Şekil 17. Taylor serisi ana formu ... Taylor Serisi Taylor serisi (,). yüzyılın başlarında David Taylor tarafından yüksek hızlı ve çift pervaneli savaş gemisi formlarında kullanılmak üzere geliştirilmiştir. Serinin ana formu yılında inşa

Detaylı

Dişli çark mekanizmaları en geniş kullanım alanı olan, gerek iletilebilen güç gerekse ulaşılabilen çevre hızları bakımından da mekanizmalar içinde

Dişli çark mekanizmaları en geniş kullanım alanı olan, gerek iletilebilen güç gerekse ulaşılabilen çevre hızları bakımından da mekanizmalar içinde DİŞLİ ÇARKLAR Dişli çark mekanizmaları en geniş kullanım alanı olan, gerek iletilebilen güç gerekse ulaşılabilen çevre hızları bakımından da mekanizmalar içinde özel bir yeri bulunan mekanizmalardır. Mekanizmayı

Detaylı

STATİK AĞIRLIK MERKEZİ. 3.1 İki Boyutlu Cisimler 3.2 Düzlem Eğriler 3.3 Bileşik Cisimler. 3.4 Integrasyon ile ağırlık merkezi hesabı

STATİK AĞIRLIK MERKEZİ. 3.1 İki Boyutlu Cisimler 3.2 Düzlem Eğriler 3.3 Bileşik Cisimler. 3.4 Integrasyon ile ağırlık merkezi hesabı 1 STATİK AĞIRLIK MERKEZİ 3.1 İki Boyutlu Cisimler 3.2 Düzlem Eğriler 3.3 Bileşik Cisimler 3.4 Integrasyon ile ağırlık merkezi hesabı 3.5 Pappus-Guldinus Teoremi 3.6 Yayılı Yüke Eşdeğer Tekil Yük 3.7 Sıvı

Detaylı

Ünite 5. Doç. Dr. Hasan TATLI

Ünite 5. Doç. Dr. Hasan TATLI Ünite 5 Doç. Dr. Hasan TATLI DİNAMİK 117 BAZI KUVVETLER Kuvvetler ile rüzgarlar arasındaki bağıntılar, Atmoser Dinamiği olarak adlandırılır. Basınç, sürtünme ve adveksiyon yatayda etkili olan belli başlı

Detaylı

BOYKESİT Boykesit Tanımı ve Elemanları

BOYKESİT Boykesit Tanımı ve Elemanları BOYKESİT Boykesit Tanımı ve Elemanları Boykesit yolun geçki ekseni boyunca alınan düşey kesittir. Boykesitte arazi kotlarına Siyah Kot, siyah kotların birleştirilmesi ile elde edilen çizgiye de Siyah Çizgi

Detaylı

Mühendislik Mekaniği Dinamik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Mühendislik Mekaniği Dinamik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Mühendislik Mekaniği Dinamik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 17 Rijit Cismin Düzlemsel Kinetiği; Kuvvet ve İvme Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Dinamik, R.C.Hibbeler, S.C.Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok.

Detaylı

3.1. Basınç 3. BASINÇ VE AKIŞKAN STATİĞİ

3.1. Basınç 3. BASINÇ VE AKIŞKAN STATİĞİ 3. BASINÇ VE AKIŞKAN STATİĞİ Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ (Ağustos 2011) 3.1. Basınç Bir akışkan tarafından birim alana uygulanan normal kuvvete basınç denir Basınç birimi N/m 2 olup buna pascal (Pa) denir. 1

Detaylı

TEKNE FORMUNUN BELİRLENMESİ

TEKNE FORMUNUN BELİRLENMESİ TEKNE FORMUNUN ELİRLENMESİ Ön dizaynda gemi büyüklüğünün ve ana boyutların belirlenmesinden sonraki aşamada tekne formunun belirlenmesi gelir. Tekne formu geminin, deplasmanını, kapasitesini, trimini,

Detaylı

GEMİ ÇELİK TEKNE AĞIRLIK DAĞILIMININ MODELLENMESİNDE BİR YAKLAŞIM: HACİMSEL ORANLAR YAKLAŞIMI

GEMİ ÇELİK TEKNE AĞIRLIK DAĞILIMININ MODELLENMESİNDE BİR YAKLAŞIM: HACİMSEL ORANLAR YAKLAŞIMI GEMİ İNŞAATI VE DENİZ TEKNOLOJİSİ TEKNİK KONGRESİ 08 BİLDİRİLER KİTABI GEMİ ÇELİK TEKNE AĞIRLIK DAĞILIMININ MODELLENMESİNDE BİR YAKLAŞIM: HACİMSEL ORANLAR YAKLAŞIMI Ertekin BAYRAKTARKATAL 1, Alican KILINÇ

Detaylı

MOTORLAR VE TRAKTÖRLER Dersi 10

MOTORLAR VE TRAKTÖRLER Dersi 10 MOTORLAR VE TRAKTÖRLER Dersi 10 Traktör Mekaniği Traktörlerde ağırlık merkezi yerinin tayini Hareketsiz durumdaki traktörde kuvvetler Arka dingili muharrik traktörlerde kuvvetler Çeki Kancası ve Çeki Demirine

Detaylı

7. Tonaj, Fribord ve Görünür işaretler

7. Tonaj, Fribord ve Görünür işaretler 7. Tonaj, Fribord ve Görünür işaretler 7.1 GROS VE NET TONAJ Dünyada ilk tonaj tanımı 1423 yılında Britanya hükümetinin ticaret gemilerinin taşıdıkları yükten vergi almak için çıkardığı yasa ile gündeme

Detaylı

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9B - BURULMA DENEYİ

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9B - BURULMA DENEYİ BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9B - BURULMA DENEYİ GİRİŞ Mekanik tasarım yaparken öncelikli olarak tasarımda kullanılması düşünülen malzemelerin

Detaylı

ÖNSÖZ. Yararlı olması dileğiyle saygılarımızı sunarız. TÜRK LOYDU 1/54

ÖNSÖZ. Yararlı olması dileğiyle saygılarımızı sunarız. TÜRK LOYDU 1/54 ÖNSÖZ Çeşitli gemi tiplerine uygulanmakta olan intact ve yaralı stabilite kriterlerinin, birçok uluslararası antlaşma, kural ve kararlarda yer aldığı bilinmektedir. Uygulamada zaman zaman bazı karışıklıklar

Detaylı

MEVCUT BİR TANKER İÇİN YÜK TAŞIMA KAPASİTESİ VE YARALI STABİLİTE ANALİZİ

MEVCUT BİR TANKER İÇİN YÜK TAŞIMA KAPASİTESİ VE YARALI STABİLİTE ANALİZİ Yapım Matbaacılık Ltd., İstanbul, 1999 Editörler :A. İ. ALDOĞAN Y. ÜNSAN E BAYRAKTARKATAL GEMİ İNŞAATI VE DENİZ TEKNOLOJİSİ TEKNİK KONGRESİ 99 BİLDİRİ KİTABI MEVCUT BİR TANKER İÇİN YÜK TAŞIMA KAPASİTESİ

Detaylı

2.6. Düzlemsel Yüzeylere Etkiyen Hidrostatik Kuvvet. Yatay bir düzleme bir akışkanın uyguladığı kuvvet FR= P.A bağıntısıyla bulunur.

2.6. Düzlemsel Yüzeylere Etkiyen Hidrostatik Kuvvet. Yatay bir düzleme bir akışkanın uyguladığı kuvvet FR= P.A bağıntısıyla bulunur. . KIŞKN STTİĞİ.6. Düzlemsel Yüzeylere Etkiyen Hidrostatik Kuvvet Yatay bir düzleme bir akışkanın uyguladığı kuvvet F= P. bağıntısıyla bulunur. Burada; F : Yatay düzleme uygulanan idrostatik kuvvet (N),

Detaylı

BURULMA DENEYİ 2. TANIMLAMALAR:

BURULMA DENEYİ 2. TANIMLAMALAR: BURULMA DENEYİ 1. DENEYİN AMACI: Burulma deneyi, malzemelerin kayma modülü (G) ve kayma akma gerilmesi ( A ) gibi özelliklerinin belirlenmesi amacıyla uygulanır. 2. TANIMLAMALAR: Kayma modülü: Kayma gerilmesi-kayma

Detaylı

MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) DENİZ ARAÇLARI YAPIMI ENDAZE 2 ANKARA 2008 Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; Talim

Detaylı

MESLEKİ UYGULAMA ESASLARI YÖNETMELİĞİ DEĞİŞİKLİK KARŞILAŞTIRMA ÇİZELGESİ. Geçerli yönetmelik tarihi : 11.03.2006 MEVCUT MADDE ÖNERİLEN GEREKÇE

MESLEKİ UYGULAMA ESASLARI YÖNETMELİĞİ DEĞİŞİKLİK KARŞILAŞTIRMA ÇİZELGESİ. Geçerli yönetmelik tarihi : 11.03.2006 MEVCUT MADDE ÖNERİLEN GEREKÇE MEVCUT MADDE ÖNERİLEN GEREKÇE GENEL GENEL 17.02.2006 Tarih ve 26083 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Mevzuat Hazırlama Usül ve Esasları Hakkında Yönetmelik gereği yapılan düzenlemelerle, format, başlıklar

Detaylı

AKIŞKAN STATİĞİNİN TEMEL PRENSİPLERİ

AKIŞKAN STATİĞİNİN TEMEL PRENSİPLERİ 8 AKIŞKAN STATİĞİNİN TEMEL PRENSİPLERİ 2 2.1 BİR NOKTADAKİ BASINÇ Sıvı içindeki bir noktaya bütün yönlerden benzer basınç uygulanır. Şekil 2.1 deki gibi bir sıvı parçacığını göz önüne alın. Anlaşıldığı

Detaylı

Karabük Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi...www.IbrahimCayiroglu.com. STATİK (2. Hafta)

Karabük Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi...www.IbrahimCayiroglu.com. STATİK (2. Hafta) AĞIRLIK MERKEZİ STATİK (2. Hafta) Ağırlık merkezi: Bir cismi oluşturan herbir parçaya etki eden yerçeki kuvvetlerinin bileşkesinin cismin üzerinden geçtiği noktaya Ağırlık Merkezi denir. Şekil. Ağırlık

Detaylı

Mukavemet-I. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Mukavemet-I. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Mukavemet-I Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 5 Eğilmede Kirişlerin Analizi ve Tasarımı Kaynak: Cisimlerin Mukavemeti, F.P. Beer, E.R. Johnston, J.T. DeWolf, D.F. Mazurek, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok.

Detaylı

Borularda Akış. Hesaplamalarda ortalama hız kullanılır.

Borularda Akış. Hesaplamalarda ortalama hız kullanılır. En yaygın karşılaşılan akış sistemi Su, petrol, doğal gaz, yağ, kan. Boru akışkan ile tam dolu (iç akış) Dairesel boru ve dikdörtgen kanallar Borularda Akış Dairesel borular içerisi ve dışarısı arasındaki

Detaylı

ÖZHENDEKCİ BASINÇ ÇUBUKLARI

ÖZHENDEKCİ BASINÇ ÇUBUKLARI BASINÇ ÇUBUKLARI Kesit zoru olarak yalnızca eksenel doğrultuda basınca maruz kalan elemanlara basınç çubukları denir. Bu tip çubuklara örnek olarak pandül kolonları, kafes sistemlerin basınca çalışan dikme

Detaylı

DENİZ HARP OKULU GEMİ İNŞAATI VE GEMİ MAKİNELERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ

DENİZ HARP OKULU GEMİ İNŞAATI VE GEMİ MAKİNELERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ DENİZ HARP OKULU GEMİ İNŞAATI VE GEMİ MAKİNELERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Sınıf/Y.Y. Ders Saati (T+U+L) Kredi AKTS Gemi Hidrostatiği ve Stabilitesi GİM-323 3/II

Detaylı

SÜLEYMAN DEMİ REL ÜNİ VERSİ TESİ MÜHENDİ SLİ K-Mİ MARLIK FAKÜLTESİ MAKİ NA MÜHENDİ SLİĞİ BÖLÜMÜ MEKANİK LABORATUARI DENEY RAPORU

SÜLEYMAN DEMİ REL ÜNİ VERSİ TESİ MÜHENDİ SLİ K-Mİ MARLIK FAKÜLTESİ MAKİ NA MÜHENDİ SLİĞİ BÖLÜMÜ MEKANİK LABORATUARI DENEY RAPORU SÜLEYMAN DEMİ REL ÜNİ VERSİ TESİ MÜHENDİ SLİ K-Mİ MARLIK FAKÜLTESİ MAKİ NA MÜHENDİ SLİĞİ BÖLÜMÜ MEKANİK LABORATUARI DENEY RAPORU DENEY ADI KİRİŞLERDE SEHİM DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ YRD.DOÇ.DR. ÜMRAN ESENDEMİR

Detaylı

Hidrostatik Güç İletimi. Vedat Temiz

Hidrostatik Güç İletimi. Vedat Temiz Hidrostatik Güç İletimi Vedat Temiz Tanım Hidrolik pompa ve motor kullanarak bir sıvı yardımıyla gücün aktarılmasıdır. Hidrolik Pompa: Pompa milinin her turunda (dönmesinde) sabit bir miktar sıvı hareketi

Detaylı

BURULMA DENEYİ 2. TANIMLAMALAR:

BURULMA DENEYİ 2. TANIMLAMALAR: BURULMA DENEYİ 1. DENEYİN AMACI: Burulma deneyi, malzemelerin kayma modülü (G) ve kayma akma gerilmesi ( A ) gibi özelliklerinin belirlenmesi amacıyla uygulanır. 2. TANIMLAMALAR: Kayma modülü: Kayma gerilmesi-kayma

Detaylı

DENEY 2. Statik Sürtünme Katsayısının Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi

DENEY 2. Statik Sürtünme Katsayısının Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi DENEY 2 Statik Sürtünme Katsayısının Belirlenmesi Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü Isparta-2018 Amaç 1. Kuru yüzeler arasındaki sürtünme kuvveti ve sürtünme katsayısı kavramlarının

Detaylı

BÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM

BÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM BÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM 4.1. Giriş Bir önceki bölümde, hareket denklemi F = ma nın, maddesel noktanın yer değiştirmesine göre integrasyonu ile elde edilen iş ve enerji denklemlerini

Detaylı

GEMİ MÜHENDİSLİĞİ HİZMETLERİ ASGARİ ÜCRET TARİFESİ MADDE- 1

GEMİ MÜHENDİSLİĞİ HİZMETLERİ ASGARİ ÜCRET TARİFESİ MADDE- 1 TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ GEMİ MÜHENDİSLERİ ODASI GEMİ MÜHENDİSLİĞİ HİZMETLERİ ASGARİ ÜCRET TARİFESİ MADDE- 1 TMMOB Gemi Mühendisleri Odası Mesleki Uygulama Esasları Yönetmeliği nde belirtilen,

Detaylı

BİYOLOLOJİK MALZEMENİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ PROF. DR. AHMET ÇOLAK

BİYOLOLOJİK MALZEMENİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ PROF. DR. AHMET ÇOLAK BİYOLOLOJİK MALZEMENİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ PROF. DR. AHMET ÇOLAK SÜRTÜNME Sürtünme katsayısının bilinmesi mühendislikte makina tasarımı ile ilgili çalışmalarda büyük önem taşımaktadır. Herhangi bir otun

Detaylı

T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ MAKĠNA MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ SANTRĠFÜJ POMPA DENEY FÖYÜ HAZIRLAYANLAR. Prof. Dr.

T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ MAKĠNA MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ SANTRĠFÜJ POMPA DENEY FÖYÜ HAZIRLAYANLAR. Prof. Dr. T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ MAKĠNA MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ SANTRĠFÜJ POMPA DENEY FÖYÜ HAZIRLAYANLAR Prof. Dr. Aydın DURMUŞ EYLÜL 2011 SAMSUN SANTRĠFÜJ POMPA DENEYĠ 1. GĠRĠġ Pompa,

Detaylı

TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ GEMİ MÜHENDİSLERİ ODASI GEMİ MÜHENDİSLİĞİ HİZMETLERİ ASGARİ ÜCRET TARİFESİ

TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ GEMİ MÜHENDİSLERİ ODASI GEMİ MÜHENDİSLİĞİ HİZMETLERİ ASGARİ ÜCRET TARİFESİ TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ GEMİ MÜHENDİSLERİ ODASI GEMİ MÜHENDİSLİĞİ HİZMETLERİ ASGARİ ÜCRET TARİFESİ Murat ERZAİM Yönetim Temsilcisi İmza Sinem DEDETAŞ Yönetim Kurulu Başkanı İmza Y12-01 Sayfa

Detaylı

7. Tonaj, Fribord ve Görünür işaretler

7. Tonaj, Fribord ve Görünür işaretler 7. Tonaj, Fribord ve Görünür işaretler 7.1 GROS VE NET TONAJ Dünyada ilk tonaj tanımı 1423 yılında Britanya hükümetinin ticaret gemilerinin taşıdıkları yükten vergi almak için çıkardığı yasa ile gündeme

Detaylı

2. SUYUN BORULARDAKİ AKIŞI

2. SUYUN BORULARDAKİ AKIŞI 2. SUYUN BORULARDAKİ AKIŞI 2.6.4.4. Tesis yük kaybı eğrisinin değişik durumları Pompaj tesislerinde tesis yük kaybı eğrileri değişik alternatifler altında incelenebilir. Boru hatlarında kullanılan borular

Detaylı

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Kompozit Malzemeler ve Mekaniği Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 4 Laminatların Makromekanik Analizi Kaynak: Kompozit Malzeme Mekaniği, Autar K. Kaw, Çevirenler: B. Okutan Baba, R. Karakuzu. 4 Laminatların

Detaylı

VECTOR MECHANICS FOR ENGINEERS: STATICS

VECTOR MECHANICS FOR ENGINEERS: STATICS Seventh Edition VECTOR ECHANICS FOR ENGINEERS: STATICS Ferdinand P. Beer E. Russell Johnston, Jr. Ders Notu: Hayri ACAR İstanbul Teknik Üniveristesi Tel: 85 31 46 / 116 E-mail: acarh@itu.edu.tr Web: http://atlas.cc.itu.edu.tr/~acarh

Detaylı

YATLARIN DENİZCİLİĞİ

YATLARIN DENİZCİLİĞİ YATLARIN DENİZCİLİĞİ Yatların denizciliğini incelerken;yatları su altı formlarına göre gruplandıracak ve bu form tiplerinin genel özelliklerinden ve denizciliklerinden bahsedeceğiz. Öncelikle yatları yuvarlak

Detaylı

Pamukkale Üniversitesi. Makine Mühendisliği Bölümü. MENG 219 Deney Föyü

Pamukkale Üniversitesi. Makine Mühendisliği Bölümü. MENG 219 Deney Föyü Pamukkale Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü MENG 219 Deney Föyü Deney No: Deney Adı: Deney Sorumluları: Deneyin Amacı: X Basınç Ölçümü Doç. Dr. Kadir Kavaklıoğlu ve Araş. Gör. Y Bu deneyin amacı

Detaylı

HİDROSTATİK BASINÇ KUVVETLERİN HESABI (Belirli bir yüzey üzerinde basınç dağılışının meydana getirdiği kuvvet)

HİDROSTATİK BASINÇ KUVVETLERİN HESABI (Belirli bir yüzey üzerinde basınç dağılışının meydana getirdiği kuvvet) Akışkanlar Mekaniği Akışkanların Statiği - Basınç Kuvveti Kısa DersNotu: H04-S1 AKIŞKANLARIN STATİĞİ Hatırlatma: Gerilme tansörel bir fiziksel büyüklüktür. Statik halde ( ) skaler bir büyüklüğe dönüşmektedir.

Detaylı

Kesit Tesirleri Tekil Kuvvetler

Kesit Tesirleri Tekil Kuvvetler Statik ve Mukavemet Kesit Tesirleri Tekil Kuvvetler B ÖĞR.GÖR.GÜLTEKİN BÜYÜKŞENGÜR Çevre Mühendisliği Mukavemet Şekil Değiştirebilen Cisimler Mekaniği Kesit Tesiri ve İşaret Kabulleri Kesit Tesiri Diyagramları

Detaylı

İNTERNET TABANLI PROGRAMLAMA DERSİ DÖNEM SONU PROJELERİ_Ocak- 2015

İNTERNET TABANLI PROGRAMLAMA DERSİ DÖNEM SONU PROJELERİ_Ocak- 2015 İNTERNET TABANLI PROGRAMLAMA DERSİ DÖNEM SONU PROJELERİ_Ocak- 2015 İki tane proje yapılacaktır (50+50). İsteyen Ekstra projede yapabilir (+ 10p). 1. Proje: Vinç Tasarım ve Hesaplama Programı (50 p) Masaüstü

Detaylı

KUVVET, MOMENT ve DENGE

KUVVET, MOMENT ve DENGE 2.1. Kuvvet 2.1.1. Kuvvet ve cisimlere etkileri Kuvvetler vektörel büyüklüklerdir. Kuvvet vektörünün; uygulama noktası, kuvvetin cisme etkidiği nokta; doğrultu ve yönü, kuvvetin doğrultu ve yönü; modülüyse

Detaylı

Burulma (Torsion): Dairesel Kesitli Millerde Gerilme ve Şekil Değiştirmeler

Burulma (Torsion): Dairesel Kesitli Millerde Gerilme ve Şekil Değiştirmeler Burulma (orsion): Dairesel Kesitli Millerde Gerilme ve Şekil Değiştirmeler Endüstiryel uygulamalarda en çok rastlanan yükleme tiplerinden birisi dairsel kesitli millere gelen burulma momentleridir. Burulma

Detaylı

Ergonomi Uygulamaları ile Kâr Etmenin Yolları

Ergonomi Uygulamaları ile Kâr Etmenin Yolları Ergonomi ile Verimlilik Paneli Ergonomi Uygulamaları ile Kâr Etmenin Yolları Uludağ Üniversitesi Endüstri Müh. Böl. 13.05.2010 BURSA ERGONOMİ Çalışan ile teknik sistem arasındaki ilişkiyi inceleyen; bilimsel

Detaylı

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Prof. Dr. Zeki GÜNDÜZ 1 2 Zeminde gerilmeler 3 ana başlık altında toplanabilir : 1. Doğal Gerilmeler : Özağırlık, suyun etkisi, oluşum sırası ve sonrasında

Detaylı

Kirişlerde Kesme (Transverse Shear)

Kirişlerde Kesme (Transverse Shear) Kirişlerde Kesme (Transverse Shear) Bu bölümde, doğrusal, prizmatik, homojen ve lineer elastik davranan bir elemanın eksenine dik doğrultuda yüklerin etkimesi durumunda en kesitinde oluşan kesme gerilmeleri

Detaylı

İÇ KUVVETLER. Amaçlar: Bir elemanda kesit yöntemiyle iç kuvvetlerin bulunması Kesme kuvveti ve moment diyagramlarının çizilmesi

İÇ KUVVETLER. Amaçlar: Bir elemanda kesit yöntemiyle iç kuvvetlerin bulunması Kesme kuvveti ve moment diyagramlarının çizilmesi İÇ KUVVETLER maçlar: ir elemanda kesit yöntemiyle iç kuvvetlerin bulunması Kesme kuvveti ve moment diyagramlarının çizilmesi Yapısal elemanlarda oluşan iç kuvvetler ir yapısal veya mekanik elemanın tasarımı,

Detaylı

Mukavemet-II PROF. DR. MURAT DEMİR AYDIN

Mukavemet-II PROF. DR. MURAT DEMİR AYDIN Mukavemet-II PROF. DR. MURAT DEMİR AYDIN KAYNAK KİTAPLAR Cisimlerin Mukavemeti F.P. BEER, E.R. JOHNSTON Mukavemet-2 Prof.Dr. Onur SAYMAN, Prof.Dr. Ramazan Karakuzu Mukavemet Mehmet H. OMURTAG 1 SİMETRİK

Detaylı

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Kompozit Malzemeler ve Mekaniği Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 4 Laminatların Makromekanik Analizi Kaynak: Kompozit Malzeme Mekaniği, Autar K. Kaw, Çevirenler: B. Okutan Baba, R. Karakuzu. 4 Laminatların

Detaylı

Pervane 10. PERVANE TEORİLERİ. P 2 v 2. P 1 v 1. Gemi İlerleme Yönü P 0 = P 2. Geliştirilmiş pervane teorileri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Pervane 10. PERVANE TEORİLERİ. P 2 v 2. P 1 v 1. Gemi İlerleme Yönü P 0 = P 2. Geliştirilmiş pervane teorileri aşağıdaki gibi sıralanabilir: . PEVANE TEOİLEİ Geliştirilmiş perane teorileri aşağıdaki gibi sıralanabilir:. Momentum Teorisi. Kanat Elemanı Teorisi 3. Sirkülasyon (Girdap) Teorisi. Momentum Teorisi Momentum teorisinde aşağıdaki kabuller

Detaylı

Hareket Kanunları Uygulamaları

Hareket Kanunları Uygulamaları Fiz 1011 Ders 6 Hareket Kanunları Uygulamaları Sürtünme Kuvveti Dirençli Ortamda Hareket Düzgün Dairesel Hareket http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.tarakci/ Sürtünme Kuvveti Çevre faktörlerinden dolayı (hava,

Detaylı

MOMENT. Momentin büyüklüğü, uygulanan kuvvet ile, kuvvetin sabit nokta ya da eksene olan dik uzaklığının çarpımına eşittir.

MOMENT. Momentin büyüklüğü, uygulanan kuvvet ile, kuvvetin sabit nokta ya da eksene olan dik uzaklığının çarpımına eşittir. MOMENT İki noktası ya da en az bir noktası sabit olan cisimlere uygulanan kuvvet cisme sabit bir nokta veya eksen etrafında dönme hareketi yaptırır. Kapı ve pencereleri açıp kapanması, musluğu açıp kapatmak,

Detaylı

P u, şekil kayıpları ise kanal şekline bağlı sürtünme katsayısı (k) ve ilgili dinamik basınç değerinden saptanır:

P u, şekil kayıpları ise kanal şekline bağlı sürtünme katsayısı (k) ve ilgili dinamik basınç değerinden saptanır: 2.2.2. Vantilatörler Vantilatörlerin görevi, belirli bir basınç farkı yaratarak istenilen debide havayı iletmektir. Vantilatörlerde işletme karakteristiklerini; toplam basınç (Pt), debi (Q) ve güç gereksinimi

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA

DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA DİŞLİ ÇARLAR II: HESAPLAMA Prof. Dr. İrfan AYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Dişli Çark uvvetleri Diş Dibi Gerilmeleri

Detaylı

TEMEL İNŞAATI ŞERİT TEMELLER

TEMEL İNŞAATI ŞERİT TEMELLER TEMEL İNŞAATI ŞERİT TEMELLER Kaynak; Temel Mühendisliğine Giriş, Prof. Dr. Bayram Ali Uzuner 1 2 Duvar Altı (veya Perde Altı) Şerit Temeller (Duvar Temelleri) 3 Taş Duvar Altı Şerit Temeller Basit tek

Detaylı

AÇI YÖNTEMİ Slope-deflection Method

AÇI YÖNTEMİ Slope-deflection Method SAKARYA ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT ÜHENDİSLİĞİ BÖLÜÜ Department of Civil Engineering İN 303 YAPI STATIĞI II AÇI YÖNTEİ Slope-deflection ethod Y.DOÇ.DR. USTAA KUTANİS kutanis@sakarya.edu.tr Sakarya Üniversitesi,

Detaylı

GEMİ SEYİR TECRÜBELERİ. Tam Ölçekli Gemi Direncinin Belirlenmesi

GEMİ SEYİR TECRÜBELERİ. Tam Ölçekli Gemi Direncinin Belirlenmesi GEMİ SEYİR TECRÜBELERİ Tam Ölçekli Gemi Direncinin Belirlenmesi Gemi direncinin tam boyutla doğrudan ölçümüne çok nadiren teşebbüs edildiği görülmektedir. Gemi üzerinde tam boyutlu direnç deneyini ilk

Detaylı

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Zemindeki mühendislik problemleri, zeminin kendisinden değil, boşluklarında bulunan boşluk suyundan kaynaklanır. Su olmayan bir gezegende yaşıyor olsaydık, zemin

Detaylı

FRENLER SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-II DERS NOTU

FRENLER SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-II DERS NOTU FRENLER MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-II DERS NOTU Frenler 2 / 20 Frenler, sürtünme yüzeyli kavramalarla benzer prensiplere göre çalışan bir makine elemanı grubunu oluştururlar. Şu şekilde

Detaylı

T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MIM331 MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR DERSİ

T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MIM331 MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR DERSİ T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MIM331 MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR DERSİ 3 NOKTA EĞME DENEY FÖYÜ ÖĞRETİM ÜYESİ YRD.DOÇ.DR.ÖMER KADİR

Detaylı

2.2 KAYNAKLI BİRLEŞİMLER

2.2 KAYNAKLI BİRLEŞİMLER 2.2 KAYNAKLI BİRLEŞİMLER Aynı veya benzer alaşımlı metal parçaların ısı etkisi altında birleştirilmesine kaynak denir. Kaynaklama işlemi sırasında uygulanan teknik bakımından çeşitli kaynaklama yöntemleri

Detaylı

Gerçekte yükler yayılı olup, tekil yük problemlerin çözümünü kolaylaştıran bir idealleştirmedir.

Gerçekte yükler yayılı olup, tekil yük problemlerin çözümünü kolaylaştıran bir idealleştirmedir. STATIK VE MUKAVEMET 4. Ağırlık Merkezi AĞIRLIK MERKEZİ Gerçekte yükler yayılı olup, tekil yük problemlerin çözümünü kolaylaştıran bir idealleştirmedir. Statikte çok küçük bir alana etki eden birbirlerine

Detaylı

KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI

KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI Herhangi bir düzlem üzerinde doğrultuya dik olmayan düşey bir düzlem üzerinde ölçülen açıdır Görünür eğim açısı her zaman gerçek eğim açısından küçüktür Görünür eğim

Detaylı

EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ

EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ Giriş Isı değiştiricileri (eşanjör) değişik tiplerde olup farklı sıcaklıktaki iki akışkan arasında ısı alışverişini temin ederler. Isı değiştiricileri başlıca yüzeyli

Detaylı

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR İçerik Giriş Konik dişli çark mekanizması Konik dişli çark mukavemet hesabı Konik dişli ark mekanizmalarında oluşan kuvvetler

Detaylı

2. POTANSİYEL VE KİNETİK ENERJİ 2.1. CİSİMLERİN POTANSİYEL ENERJİSİ. Konumundan dolayı bir cismin sahip olduğu enerjiye Potansiyel Enerji denir.

2. POTANSİYEL VE KİNETİK ENERJİ 2.1. CİSİMLERİN POTANSİYEL ENERJİSİ. Konumundan dolayı bir cismin sahip olduğu enerjiye Potansiyel Enerji denir. BÖLÜM POTANSİYEL VE KİNETİK ENERJİ. POTANSİYEL VE KİNETİK ENERJİ.1. CİSİMLERİN POTANSİYEL ENERJİSİ Konumundan dolayı bir cismin sahip olduğu enerjiye Potansiyel Enerji denir. Mesela Şekil.1 de görülen

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 1 Akışkan Statiğine Giriş Akışkan statiği (hidrostatik, aerostatik), durgun haldeki akışkanlarla

Detaylı

Yapı veya dolgu yüklerinin neden olduğu gerilme artışı, zemin tabakalarını sıkıştırır.

Yapı veya dolgu yüklerinin neden olduğu gerilme artışı, zemin tabakalarını sıkıştırır. 18. KONSOLİDASYON Bir mühendislik yapısının veya dolgunun altında bulunan zeminin sıkışmasına konsolidasyon denir. Sıkışma 3 boyutlu olmasına karşılık fark ihmal edilebilir nitelikte olduğundan 2 boyutlu

Detaylı

AKM 205 BÖLÜM 6 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut

AKM 205 BÖLÜM 6 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut AKM 205 BÖLÜM 6 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut 1. Bir püskürtücü dirsek, 30 kg/s debisindeki suyu yatay bir borudan θ=45 açıyla yukarı doğru hızlandırarak

Detaylı

Gerilme Dönüşümleri (Stress Transformation)

Gerilme Dönüşümleri (Stress Transformation) Gerilme Dönüşümleri (Stress Transformation) Bu bölümde, bir noktaya etkiyen ve bir koordinat ekseni ile ilişkili gerilme bileşenlerini, başka bir koordinat sistemi ile ilişkili gerilme bileşenlerine dönüştürmek

Detaylı

ÖN DİZAYN AŞAMASINDA GEMİ GÜCÜNÜN BELİRLENMESİ ve DEĞİŞİK TİP GEMİLER İÇİN MODEL DENEYLERİ ile KARŞILAŞTIRILMASI

ÖN DİZAYN AŞAMASINDA GEMİ GÜCÜNÜN BELİRLENMESİ ve DEĞİŞİK TİP GEMİLER İÇİN MODEL DENEYLERİ ile KARŞILAŞTIRILMASI Yapım Matbaacılık Ltd., İstanbul, 1999 Editörler :A. İ. ALDOĞAN Y. ÜNSAN E BAYRAKTARKATAL GEMİ İNŞAATI VE DENİZ TEKNOLOJİSİ TEKNİK KONGRESİ 99 BİLDİRİ KİTABI ÖN DİZAYN AŞAMASINDA GEMİ GÜCÜNÜN BELİRLENMESİ

Detaylı

Fizik 101: Ders 7 Ajanda

Fizik 101: Ders 7 Ajanda Fizik 101: Ders 7 Ajanda Sürtünme edir? asıl nitelendirebiliriz? Sürtünme modeli Statik & Kinetik sürtünme Sürtünmeli problemler Sürtünme ne yapar? Yeni Konu: Sürtünme Rölatif harekete karşıdır. Öğrendiklerimiz

Detaylı

ÇATI MAKASINA GELEN YÜKLER

ÇATI MAKASINA GELEN YÜKLER ÇATI MAKASINA GELEN YÜKLER Bir yapıyı dış etkilere karşı koruyan taşıyıcı sisteme çatı denir. Belirli aralıklarla yerleştirilen çatı makaslarının, yatay taşıyıcı eleman olan aşıklarla birleştirilmesi ile

Detaylı