KUŞADASI YEREL TARİH ARAŞTIRMALARI GRUBU

Transkript

1 Kadınlar denizi tahmini 60 lı yılların ortası. Sahilde bir kısmı inşaat halinde görünün Kadınlar Denizi Bahçeli Sahil Evleri Kooperatifi 1952 yılı kasım ayı içerisinde kurulmuştur. Kuruluşta Kooperatif Başkanı avukat Fethi Kaynak, başkan vekili milli eğitim memuru Süleyman Kaplan, muhasip ve veznedar öğretmen Sacid Sarıoğlu ve kâtip de Fahriye Engin idi. Deniz kenarında her biri metre kare büyüklüğünde 45 parselden ibaret arsa liraya Kuşadası Belediyesi nden satın alınmış, ayrıca 1958 yılında kooperatife bölgenin turist çekim merkezi olmasına katkı vereceği düşüncesi ile vilayet yardımda bulunmuştur. Başta görünen çok katlı binalar Özsürücü Otel ve Özlü Motel dir. YEREL TARİH DERGİSİ ÖZEL MUHAFAZA KUTULARI İÇİNDE Yerel Tarih Dergisi nin tüm sayıları özel muhafaza kutuları içinde satışa sunulmaktadır. Özel muhafaza kutusu ve eksik sayıları edinme adresi: Ege Mahallesi Uğur Apaydın Sokak No:6, Club Oliva Ergül Apartmanları B Blok, Daire 4 Kuşadası / AYDIN Tel: Faks: dahili:16 ISSN K uşadası nın sembolü Öküz Mehmet Paşa Kervansarayı nın müze ve kent belleği merkezi olma fırsatı maalesef kaçırılmıştır. Ticari hayata canlılık kazandıracak, yerli ve yabancı konukların kent merkezinde daha fazla zaman harcamalarını sağlayacak, geçmişle bugünümüzü ve geleceği buluşturacak bir merkez oluşturma çabaları sonuçsuz kalmıştır. Bu tür tarihi yapılar çağdaş ülkelerde yerel yönetimlere bedelsiz tahsis edilirken bizde maalesef ihale ile en çok para ödeyene verilmektedir. Yine de fiyatı ne olursa olsun Kervansaray belediyemiz öncülüğünde kiralanmalı idi. Kirasını karşılama imkân ve yöntemleri kısa sürede yaratılabilirdi. Yazık oldu. Son zamanlarda anma etkinliklerinin sayısı giderek artıyor. Kentine hizmet etmiş kişilerin yaşarken veya aramızdan ayrıldıktan sonra hatırlanması, anılması insani bir davranış. Kuşadası sevdalısı çok yönlü sanatçı udi Şuayip Sorulmaz ve Kuşadası eğitim emekçisi Fevzi Gencer Nisan ayı içinde dostları ve sevenleri tarafından anıldı. Etkinliklerde emeği geçenleri candan kutluyoruz. Mavi İnsan Mustafa Veli, bazı sayıları kaybolmuş olsa da Ada Sesi Gazetesinden 1974 yılı Nisan ayının haberlerini yorumluyor. Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk Kuşadası na üç kere geldi. Çok bilinmeyen ikinci gelişi 10 Nisan 1934 günü. Editörümüz Nail Topal o günü bugün gibi hatırlayan İsmail Ünüvar ın anılarını kendi ağzından yayınladı. Mart ayında Kuşadası Şehitler Anıtı ile başlayan şehitliklerimiz yazı dizi Kuşadası Kültürel ve Tarihini Koruma Derneği Başkanı Mahmut Ökçesiz in anlatım ve fotoğrafları ile sürüyor. Yazı kadromuz giderek genişliyor. Aydınlı araştırmacı Mehmet Özçakır ın yazılarına dergimiz sayfalarında yer vereceğiz. Sayın Özçakır bu ay bize tarihi yapıları ile gizemli bir yer olan eski adı Nmotia- Domatia olan Söke nin Doğanbey köyünü tanıtıyor. Osmanlı arşivinde Efes kazı belgelerinin Tarihçi Ali Can ın özet transkripsiyonları ile yayınlamayı sürdürüyoruz. Tarihi değerlerimizin hangi koşullarda yurt dışına çıkartıldığını da böylece öğrenmiş oluyoruz. Yine arşivden Kuşadası na bağlı Şirince Köyü nün nüfus yapısı ile ilgili 1850 tarihli bir belgeyi yayınlıyoruz. Sedat Onar ın derleme ve yorumları ile İskoç Jeolog Hamilton un Kuşadası seyahatinin ikinci ve son bölümünü yayınlıyoruz. Ünlü hikâyecimiz Mahmut Özay ın 40 yıl önce Ada Sesi Gazetesi için yazdığı Kadınlar Denizi Efsanesini bu ve benzeri efsane ve mitlerin sayılarının arttırılması dileğiyle okuyucularımızla paylaşıyoruz. Konuk yazarımız Şadiye Dönümcü Söke sinemalarından sonra şimdi de kendine has üslubu ile bize Söke nin renklerini anlatıyor. Kuşadası nın renklerini de bekliyoruz. Dr Ali Alkış bu ay Mahmut Şevket Paşa nın öldürülmesinde Kuşçubaşı nın rolünü değerlendiriyor. ADD Kuşadası Şubesi ve Kuşadası Milli Merkez Temsilciliğinin öncülüğünde, 16 Nisan günü Köy Enstitülerin kuruluşunun 74. yılı kutlama etkinliği düzenledi. Etkinlikte aktif görev alan editörümüz Nail Topal Köy Enstitülerinin tarihi gelişim ve kapanış sürecini dergimiz için özel olarak kaleme aldı. KUŞADASI YEREL TARİH ARAŞTIRMALARI GRUBU Adına Sahibi ve Sorumlu Müdür Ali Ergül Yayın Kurulu Ali Ergül, Müjgan Şavkay, Mustafa Veli, Belma Özgün, Dr. Ali Alkış, Dr. Ayşe Şerifoğlu, Mustafa Dinçoğlu, Av. Kaya Egel, Ali Hüseyin Torun, Sedat Onar, Yrd. Doç. Dr. Eralp Osman Çolakoğlu, Arif Çıkıcı, Özer Kayalı, Ata Şakrak, Ali Can Editör Nail Topal Grafik-Tasarım Nilüfer Saçar Nisa Hukuk Danışmanı Av.Nail Özazman Tercüme (İng-Frs) Duygu Sayra Ergül Redaksiyon; Nail Topal, Sedat Onar, Duygu Sayra Ergül, Alp Ergül İletişim Ege Mahallesi, Uğur Apaydın Sokak Club Oliva ERGÜL Apartmanları B Blok Kat:1 D:4 Kuşadası - AYDIN Tel: Ali Ergül: kuyeta@kuyeta.org www. kuyeta.org Dağıtım Pazarlama Ergül Turizm Gıda Maddeleri Ltd. Şti. Baskı Yeri Yeniyol Matbaası 1145/1 Sk. No: 50/A Yenişehir - İZMİR Tel: Faks: yeniyolmat@hotmail.com Sayı 64 Yıl 7 1

2 Ben Buradayım Ey Tarih Nisan 1974 te Kuşadası Mustafa Veli Mavi İnsan Güneşin girdiği odalar güneş i göremeyen insanlar. Çiçekli basma elbiselerini karanlığı kararttığı kadınlar. Saçlarında evlat acısının ağarttığı cenazeleri inatla tevekkülle karşılayan babalar. Oyuncakları eskimeyen Berkinler, umutları yeşermeyen Buraklar, nereye gittiği belli olmayan ülkenin mitinglerinde kalplerine yenilen polis Ahmetler. Mart bu yıl soğukluğunu göstermedi ama yürekleri soğutmayı sürdürdü 2014 yılında. Kör olmasını istenen tesadüflerle ölenlerin cenazelerine baktırdı Mart ayı. İnsan ın ruhları şad olsun diyesi bile gelmiyor. Ne için gidiyordu ki gencecik gonca tarlalarının çiçekleri? Veda beyaz bir mendilde acılı lokum. Saklanmaz olasıca. Yüreklerin dantel oyalarında kan olmamalı Yine hüzünlü bir ay ve otuz Mart ta yapılan yerel seçimler. Nereye gidecek mührün emaneti? Fransa dan gelince öğrendim. Sözüm ona Fransa dan gelince Nisan 1974 te Kuşadası na giriş yazım olacaktı. Ben Mart sonunda geçen yıl gittiğimiz Fransa nın Terressan şehrinde olacaktım. Adı geçen şehir ve yanında üç şehirde daha düzenlenecek Türk gecelerinde sunuculuk yapacaktım. Her şey hazırdı. Fransa ya vize almak için Kuşadası Folklor Araştırma Derneği Halk Dansları oyuncularıyla yağmurlu bir günde İzmir e gittik. Artık vize almak için konsolosluklara gidilmiyor. Konsolosluklarda yapılan işlemleri 10 Euro karşılığında özel şirketler üstleniyor. Alsancak ta bir apartmanın alt katında kurulu böyle bir şirkete başvurumuzu yaptık. Dışarısı soğuk ve yağmurluydu. Görevliden izin isteyip bekleme salonunda bir sandalyeye oturdum. Vize mutlaka verilecekti ama kaç günlük. Sekiz gün kalacağımız için o sayının yanına tekrar gidip gelme olmasın diye bir yıllık diye de yazdım. Yağmurlu dönüşümüzün sonunda Kuşadası na vardık. Bundan sonra beklemek vardı. Dernek Halk Dansları Eğitmeni Yavuz Kent bir hafta sonra telefonla müjdeyi verdi. Beklediğimiz gibi herkes vize almıştı. Dansçılara bir ay, bana üç ay. Bu üç ay içinde de başka ülkeye gidebilirdim. Ama 30 Mart taki yerel seçimlerde oy kullanamayacaktım. Seçim sırasında Fransa da olacağımı duymayan kalmadı. Çünkü yüzde yüz doksan her şey hazırdı. Fakat organizasyonu düzenleyen Fransa da da Aysel Özer Hanımdan gelen telefon bütün planları alt üst etti. Aynı günlerde Fransa da da yerel seçimler varmış. Salon bulunamıyormuş. Üstelik geçen yılda gösteri yaptığımızdan orada yaşayan Türkler biletlere ilgi göstermemiş. Sadece 104 adet bilet satılmış. Bu da ekibin yol ve kalma masraflarını karşılayamıyormuş. Ne yapmamız lazımmış?.. Organizasyonun bu yıl iptal edilip gelecek yıl düzenlenmesi gerekiyormuş. Yapacak bir şey yok dedim telefonda. Sizler de mağdur olmayın. Ve bu yılki Fransa maceramız başlamadan bitti. Dernekteki dansçılara Üzülmeyin, hayatta hiçbir şey dört dörtlük olmuyor. Şimdiden yaşamın sürprizlerine alışın diye teselli verdim ama kendime teselli veremiyordum. Çünkü oradaki dostlara götüreceğim hediyeleri bile almıştım. Benim zaten bir saplantım var. Bir yere gideceksem bunu baştan insanlara söylediğimde oraya gidemiyorum. Adını koyamadım. Nazar mı yoksa büyük konuşmanın getirdiği şanssızlık mı çözemedim. Mecburen Türkiye ve Kuşadası gündemine döndüm. Türkiye gündeminde cemaatin ihaneti ve buna istinaden Paralel Devlet konuşulurken seçimlere birkaç hafta kala önce Tweeter sonra Youtube yasağı gündeme oturdu. Muhalefet yasaklara yüklene dursun, ben yine gezi olaylarında olduğu gibi iktidarın kan kaybetmeyeceğini söyledim. Yerelde ise Kuşadası Belediye Başkan adaylığına Aydın Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu damgasını vurdu ve Esat Altıngün yerine beraber çalışmak istediği Özer Kayalı yı aday göstertti. Eski Belediye başkanlığında iki dönem görev yapan Engin Berberoğlu Adalet ve kalkınma Partisi nin adayıydı. Milliyetçi Hareket Partisi nin adayı Avukat Mahmut Kazancıoğlu idi. Kuşadası siyasi hayatında hiç bu kadar renksiz, umutsuz, heyecansız bir seçim kampanyası yaşanmadı. AKP ye karşı olanların çoğunlukta olduğu Kuşadası zaten adayını baştan belli etmişti. Eskiden seçim günleri ne heyecanlı geçerdi. İnsanlar Cumhuriyete saygılarından sabahın erken saatlerinde seçim sandıklarının önünde kuyruklar oluştururdu. Kuşadası şimdi AKP kazanmasın CHP kazansın sevdasındaydı. Sonuçlar açıklandı. Cumhuriyet Halk Partisi adayı Özer Kayalı oy ile yeni Belediye Başkanı seçildi. Adalet ve Kalkınma Partisi adayı Engin Berberoğlu oy alarak ikinci sıraya oturdu geçerli oyun 5336 sı Milliyetçi Hareket Partisi adayı Mahmut Kazancıoğlu na gitti. Bu oyların 169 tanesi Yerel Tarih Dergisi yazarlarından son dakikada aday olan Demokratik Sol Parti Belediye Başkan adayı Can Karabulut a verildi. Kendisi Yerel Tarih Dergisi toplantısına gelen tek Belediye başkan adayıydı. Bizleri onurlandırdı. Ve Mart ayı ne yazık ki kazma kürek yaktırmadan çünkü son derece ılık bir Mart ayı yaşadık. Üstelik yine yağmursuzdu yılında Nisan ayına kollarını açtı. Ve ben de Ada Sesi gazetesinin Nisan 1974 yılı sayfalarını aramaya başladım. Arıyorum, arıyorum elime başka sayılar ulaşıyor. Hep diyorum ya hayatta hiçbir şey dört dörtlük olmuyor diye. Artık bu sayıda kırk yıl önceki Nisan ayında bulduğum sayfalarla yetineceğiz ve yetineceksin Sevgili Okuyucu. Maalesef bu Bir Nisan şakası değil. 2

3 2 Nisan 1974, Salı. GAZETENİZ ADA SESİ 8 YAŞINDA Ne acı yazmış yazan. Bazı şeyleri yürütmek için iş in ustalarına büyük gereksinim vardır. İşte gazetenin kurucusu Öner İnce yok. Meydana getirdiği eserini yaşatmak en büyük dileğimiz. Başarmaya çalışacağız. O nsuz O nun kadar başarılı olabilmenin güçlüğünü bilsek de Hakikaten zor. Umarım başarırlar. Burada Öner İnce yi rahmetle analım. SOKAKLAR YİNE KAZILIYOR Yeni su şebekesi yapılması için Sağlık, Akıncılar ve Yıldırım Caddeleri tekrar kazılmaya başlandı. Su şebeke hattının yetersizliği sebebiyle İller Bankası tarafından yaptırılan yenileme işi caddeleri tekrar köstebek yuvası haline soktu. Kendileri ile görüştüğümüz vatandaşlar özellikle bu kazı işlerinin sezon başladığı sırada yapılmasından hoşnutsuzluklarını belirtmişlerdir. Esas endişelerinin ise caddelerin kazılmasından değil evvelce olduğu gibi sonuçlandırılmadan sorumsuzca bu halde terk edileceği olduğunu söylemişlerdir. Umarım sonuçlandırılır ve yine kazılır ve yine kazılır ve yine kazılır. Filmin adı: Kazmalar Ülkesi olur. Başroldekiler hep belli. Kazanlar da, kazananlar da AVCILAR KULÜBÜ GÖREV TAKSİMİ YAPTI İlçemiz Avcılar Kulübü geçtiğimiz Cuma günü yıllık olağan toplantısını yaparak yeni yönetim kurulunu seçmişlerdir. Yönetim Kurulu ilk toplantısını yaparak kendi aralarında vazife taksimi yapmışlardır. Başkanlığa Önder Bıçakçı, ikinci başkanlığa Muhittin Bilici, muhasip üyeliğe Hamdi Pat, üyeliklere Dilaver Dayı ve Necati Kuyucu seçilmişlerdir. Necati Kuyucu nun istifası üzerine 1. yedek üye olan Mehmet Gürkan asil üyeliğe seçilmiştir Aramızda olmayan Avcılar. Sonunda insan da kadere avlanmıyor mu? Günümüzde insanlar avlayacak hayvan bulamadıklarından kendilerini avlıyorlar. 12 Nisan 1974, Cuma. HENÜZ FAİLİ BULUNAMAYAN ÖLÜMLE BİTEN YARALAMA OLAYI ÜZÜNTÜ YARATTI Geçtiğimiz Salı gecesi arkadaşlarıyla birlikte Güvercinada yolunda kurşun yağmuruna tutulan Nazmi Ergülenç İzmir Devlet Hastanesinde kurtarılamayarak Çarşamba günü ölmüştür. Olayda ağır yaralanan ve Söke Hastanesinde tedavi altına alınan Yılmaz Öçal ın sıhhat durumu ise iyiye gitmektedir. Müşahitlerden şoför Recep Cömert ve Alev Tülay Abay ın ifadesine göre olayın faili olarak aranan Nizamettin Sezer hala bulunamamıştır. Kuşadası halkının alışık olmadığı müessif hadise ilçemizde üzüntü yaratmıştır. Kuşadası Halkının alışık olmadığı müessif hadise Artık Kuşadası alışmalı bundan sonra böyle olaylar olmasına. Kalabalıklaşıyor şehir. Sorunlar büyüdükçe, insanların sıkıntıları da büyüyor. Üzüm bağları, tütün başakları, zeytin ağaçları kimlerin ellerinde yok edildi? Sırada onlar da var. Keşke hiçbir şey yok edilmeseydi. Ama hep dediğim gibi hayatta hiçbir şey dört dörtlük olmuyor. Alışacak Kuşadası. TİYATRO İÇİN ÖDÜLLÜ İSİM YARIŞMASI AÇILDI İlçemizde yeni teşekkül eden tiyatro topluluğu kendilerine güzel bir isim bulmak ve bunu Kuşadası halkına mal etmek için ödüllü isim 3

4 Ben Buradayım Ey Tarih yarışması açmışlardır. Yarışmaya ilk iştirak eden kaymakamımız İsmail Güzeliş ve Belediye Başkanımız Mercan Küçükyağcı olmuştur. Yarışmaya daha fazla katılım olması için ortaokul, Akşam Kız Sanat, Selami Çetin in gazete bayiine ve Ada Sesi Gazetesine anket sandıkları konulmuştur. Yarışmanın ödülü şimdilik gizli tutulmaktadır. Ancak ödülün çok kıymetli değer taşıdığı ifade edilmektedir. Öte yandan topluluk Sefalettin Beyin Sefaleti isimli temsili 23 Nisan tarihine yetiştirmek için çalışmalarını yoğun bir şekilde sürdürmektedirler. İki fotoğraf var gazetenin birinci sayfasında. Birinde Kaymakam İsmail Güzeliş oy kullanıyor. Diğerinde Belediye Başkanı Mercan Küçükyağcı. Yanlarındaki filinta gibi gözlüklü genç de yabancı değil: Osman Tosun. Kayseri den yeni gelmiş. Güreşçi, edebiyatçı. Şiirleri Ada Sesi nde yayınlanıyor. Tiyatrocu. Benim dikkatimi çeken şu oldu sevgili okuyucu; o yıllarda yeni kurulan bir tiyatro topluluğuna isim bulmak bile ne kadar önemli!.. Ne ismi kondu acaba? Öğrenebilecek miyiz? Osman Tosun Milliyetçi Hareket Partisi nde çok çalıştı. İlçe Başkanlığı yaptı. Belediye Başkanlığına aday oldu. Kazanamadı. Talihsiz bir kazada eşini ve kızını kaybetti. Çevre yolunda Feyza Otel i işletiyor. Fotoğrafta gepgenç. Ne bilsin hayat tiyatrosunda başına gelecekleri. Ülkesini seven bir insandır. Yaşadığı şehri de. Ama Kayseri den başladığı hayat yolculuğunda Kuşadası nda hayalleri dört dörtlük gerçekleşti mi? Kazanılanların değerini bilmeli insan. Hayat da bir tiyatrodur. Haberin altında esprili bir cümle: Tiyatora tiyatro demek değildir. Yanlış lı yıllarda tiyatro nun Kaymakam İsmail Güzeliş ve Belediye Başkanı Mercan Küçükyağcı anket için oy kullanırlarken. adı Tiyatora idi. Özellikle Türkiye de yaşayan Levantenler Tiyatro ya Tiyatora derlerdi. 23 Nisan 1974, Salı. ULUSAL EGEMENLİK VE ÇOCUK BAYRAMINI BUGÜN TÖRENLERLE KUTLUYORUZ 23 Nisan Bayramı dolayısıyla stadyumda düzenlenecek törende çeşitli folklor gösterileri yapılacaktır. Nice yıllar kutlansın. Haberin yanında da Rıdvan Kipural ın 23 Nisan adlı bir şiiri var. İLÇEMİZ TURİZMİ HAKKINDA TELEVİZYON PROGRAMI HAZIRLANDI Geçtiğimiz hafta içinde ilçemize gelen televizyon ekibi Kuşadası ve Turizm konulu bir program hazırlamışlardır. Kaymakam İsmail Güzeliş i ziyaret eden televizyoncular kendisi ile turizm konulu bir röportaj yapmışlardır. Film bu akşam Yaşadığımız Günler programında gösterilecektir. Kendisi ile görüştüğümü Kaymakam İsmail Güzeliş çekilen film şehrimiz turizmi için muhakkak ki çok faydalı olacaktır. Televizyon izleyebilen bölgelere de ilçemizi bir kez daha tanıtma fırsatı bulmuş olacağız. dedi. Ne güzel haber bunlar. Kuşadası Turizmi herkese örnek teşkil ediyor. TATİL DOLAYISIYLA İLÇEMİZ YERLİ VE YABANCI TURİST AKININA UĞRADI 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı ve havaların ısınması nedeniyle ilçemiz yerli ve yabancı turist akınına uğramıştır. Kuşadası yurdun dört bir yanından gelen çeşitli okulların gezi ve mesire yeri haline gelmiştir. İlçemizdeki otellerin hepsi dolu olduğundan bazı guruplar otellerde yer kalmayınca geceyi Kuştur Tatil Köyünün de eğlence ile geçirmişlerdir. Şimdi de var okul gezileri. Geleceğin turistleri çocuklar. Okul hayatında yaptığım en güzel görev Gezi Kolu nda çalışmamdı. 26 Nisan 1974, Cuma. 28 Nisan 05 Mayıs Arasında Yapılacak Olan Efes Festivali ne İran, Romanya, Pakistan ve Yugoslav Folklor Ekipleri de Katılıyor 4

5 Dünya folklor birinciliği bulunan Bursa Kılıç Kalkan ekibi de festivale hareket katacaktır. Yine Folklor Ekibi. Folklor Ekibi değil, Halk Dansları Ekibi. Folklorun kapsamı geniş. Halk Dansları Folklor un bir parçası. Öğrenemedik. BELEDİYE DÜĞÜN SALONU YAPTIRIYOR İlçemizde bir düğün salonu inşası için Belediye Başkanı Mercan Küçükyağcı faaliyete geçmiştir. Trafo merkezinin yanında bulunan alana yapılacak olan modern düğün salonu gerektiğinde tiyatro temsilleri için ve konferans salonu olarak da kullanılabilecektir. En güzel yerde ve halen daha Kuşadası nın en güzel düğün salonu. Kolon yok çünkü. Tiyatrolar da oynadı ama planlandığı gibi açık hava sineması olarak kullanılmadı. Yoksa çok güzel olurdu. Ne yazık ki 2014 Nisan ayında yıkılması gündemde. Yıkmayı seviyoruz ya Hiçbir şey dört dörtlük kalmıyor. HALK EĞİTİM MÜDÜRÜ GÖCEKLİ HALKIN VE KÖYLÜLERİN TAVŞAN YETİŞTİRMESİ İÇİN FAALİYETE GEÇTİ İlçemizde ve köylerde yapmış olduğu yararlı çalışmalarıyla halkın sevgi ve takdirini kazanan Halk Eğitim Müdürü Osman Göçekli şimdi de halkımızın tavşan yetiştirmesi için çalışmalar başlatmıştır. Göçekli Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi ile temas sağlandığını önümüzdeki günlerde gelecek uzmanların ilgilenenlere bilgi vereceğini ifade etmiştir. Tavşan neden yetiştirilir ki? Çabuk ürüyor ve çok yiyor. Eti için mi acaba? Anlayamadım. Bir bildikleri vardır. 30 Nisan 1974, Salı. XI. Uluslararası Efes Festivali Dışişleri Bakanı Prof. Turan Güneş in Açış Konuşmalarıyla Başladı -Güneş: Biz kardeşçe yaşamasını bilen, gerektiğinde kuvvete kuvvetle karşı koyan, iradesine, gücüne güvenen bir milletiz. Dünya devletleri ile daima dostça, kardeşçe yaşama prensibinden ayrılmayacağız. Uluslar arası festivallerde diğer milletlerle olan dostluk ve kardeşlik bağlarımız kuvvet kazanacaktır. Milletimin daima neşeli günler geçirmesini ve mutluluklar içinde olmasını Allahtan dilerim. Demiştir. Bakandan sonra Selçuk Belediye Başkanı Ahmet Ferahlı günün mana ve önemini belirten bir konuşma yapmıştı. Selçuk İsa Bey İlkokulu Kafkas ekibi ile Pakistan gurubuna büyük tezahürat yapıldı. Bakan İsa Bey İlkokulu müdürü Şükrü Zengin ve yönetici öğretmen Bilge Tolga yı özel olarak tebrik etmiştir. 5 Mayıs tarihine kadar sürecek festivalin açışı gününü Efes antik tiyatroda 15 bin seyirci izlemiştir. Turan Güneş in şu sözlerine dikkat sevgili okuyucu: Biz kardeşçe yaşamasını bilen, gerektiğinde kuvvete kuvvetle karşı koyan, iradesine, gücüne güvenen bir milletiz Tarih 30 Nisan Kıbrıs Barış Harekâtından sadece üç ay önce yapılan bu konuşma manidar. Bir kenara yazılmalı mı bu sözler? Efes Festivali dört dörtlük oldu mu? MECLİS İSKELE KONUSU İÇİN BU AKŞAM TOPLANIYOR Şimdiye kadar geliri ilçemiz belediyesine ait olan iskelenin Denizcilik Bankasına devredilmesi halinde belediye büyük bir maddi kayba uğrayacaktır. Belediye meclisi bu önemli konuyu görüşmek üzere olağanüstü toplantı yapacaktır. Elimizden gitmesin, elimizden gitmesin. İskele elimizden gitmesin KUŞADASI İÇİN BROŞÜR BASILIYOR Çeşitli yönleriyle ilçemizi tanıtmak ve Kuşadasına gelen turistlere kolaylık sağlamak amacıyla bir broşür hazırlanmıştır. Broşürde bölgenin tarihi ve turistik yerleri tanıtıldıktan sonra önemli adres ve telefonlarda yazılacaktır. Halen bir tek yazıları iri iri anlaşılır bir broşür görmedim Kuşadası için. Yapılıyor bazı şeyler ama yapılsın diye yapılıyor. Çok yazık. Dedim ya hayatta hiçbir şey dört dörtlük olmuyor. Peki, bu yazım dört dörtlük oldu mu? Olmadı. Umudum Ada Sesi Gazetesi nin diğer sayfalarında. Hiç yoktan iyidir yapılanlar diye yapılanlara bakarsak dört dörtlüğü hiçbir zaman yakalayamayız ve gerçekleştiremeyiz. 5

6 Tarihe Tanıklık Edenler ATATÜRK ÜN KUŞADASI NA İKİNCİ GELİŞİNİN TANIĞI İSMAİL ÜNÜVAR Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk ün, Kuşadası na 9 Şubat 1924 ve 11 Ekim 1937 tarihlerinde olmak üzere iki kez geldiğini biliyorduk. Bu gelişleri ile ilgili bilgi ve belgeler de elimizde vardır. Sanırım 2010 yılındaydı Atatürk Today (Atatürk Günlüğü) adlı internet sitesinde Atatürk ümüzün, 10 Nisan 1934 tarihinde İzmir den Selçuk a geldiği bilgisini gördüm. Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk ün, Kuşadası na bütün gelişlerinin trenle İzmir- Selçuk üzerinden olduğunu bildiğim için, ilçemize de geldiğini Atatürk ün Kuşadasına 2. gelişi ile ilgili anısını editörümüz Nail Topal ile paylaşan İsmail Ünüvar. düşündüm. Konuyu Ali Ergül Bey e açtım. Araştırmasını rica ettim. Ali Bey, dönemin Anadolu gazetesinin ilgili sayısında aradığımız haberi buldu. İzmir de askeri birlikleri denetlemeye gelen Atatürk, Gaziemir de piyade alayını, tayyare topçu bataryasını ziyaret eder, oradan Seydiköy e geçer ve burada bulunan hava kuvvetleri birliklerinde denetlemeler yapar. Daha sonra Selçuk üzerinden Kuşadası na gelir. Dağ Dağ Mahallesinin Kışla Mevkiinde bulunan süvari alayında denetlemeler yapar ve akşamüzeri İzmir e döner. Böylece Ulu Önder Atatürk ün Kuşadası na üç kez geldiği gerçeği ortaya çıkar. Ulu Önder Atatürk ün, 10 Nisan 1934 tarihinde Kuşadası na gelişiyle ilgili bunlardan başka elimizde ne belge ne de o günü yaşayan bir canlı tanık vardı. O günlerin Kuşadası Kaymakamı Mustafa Esen Bey e konuyu aktardığımda, arşivin su baskını nedeniyle zarar gördüğünü öğrendim yılında hükümet, ulusal bayramların kutlanmasında, yasaklar ve kısıtlamalar getirdi. Çelenk koymak için iki gün önceden izin alınacak, en büyük mülki amirin uygun göreceği saatte çelenk konulabilecekti genelge uyarınca. 23 Nisan 2012 Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı ndan başlayarak bu kararlar uygulanmaya başlandı. Sanırım 30 Ağustos Zafer Bayramı günü, kısa bir törenden sonra çelenk koyarak dağılmış ve bir grup arkadaşla Avcı kahvesinde oturmuş, söyleşmiştik. Saat 10 dolayında, kahveden ayrılarak evime dönmek için, Atatürk Anıtı önünden geçerken, bir grup yurttaşı ve yanlarında kısa boylu, hareketli, onlara bir şeyler anlatan yaşlı bir kişiyi gördüm. Yanlarına gittim. Amerika Birleşik Devletleri nden gelen ve orada yaşayan Türk yurttaşlarıydı. ABD Atatürkçü Düşünce Derneği üyesi olduklarını söylediler. Bayramın bu kadar erken bitirilmemesi gerektiğini söylediler. Yeni uygulamayı ve kısıtlamaları üzüntüyle anlattım onlara. Hepsi kızgın ve kırgındılar. Türkiye Cumhuriyetinde böyle bir şeyin yapılmasını bir türlü kabullenemiyorlardı. Onlara bir şeyler anlatan yaşlıca kişi, İsmail Ünüvar adlı bir Kuşadalı Ağabeyimizdi. Kendimi hem ABD den gelen ADD üyesi yurttaşlarımıza hem de İsmail Ağabey e tanıtınca İsmail Ağabey: Ben Atatürk ü Kuşadası nda görmüş adamım. Atatürk ü sevmeyeni ben hiç sevmem, dedi. Atatürk ümüzü 1937 deki Ege Manevraları için gelişinde mi gördün İsmail Abi, dedim. Yok, dedi, bugünkü gibi hatırlıyorum, 10 Nisan 1934 te gördüm. Nerede gördün, nasıl gördün anlatır mısın? Dedim. Atatürk, Bokludere tarafından( günümüzde Grand Pazarın arkasında, Kıbrıs Şehitleri caddesi) geldi. Ben 7 8 yaşlarındaydım. Hükümetin önünde sıra olduk. Atatürk, beni ve arkadaşlarımı okşadı, dedi. Bunu hiç unutmadım ve hayatım boyunca unutamam, diye sözlerini tamamladı. İsmail Ünüvar Ağabey, ilkokulu bitirdikten sonra İstanbul da deniz astsubay okulunu bitiren, asker kökenli emekli bir yurttaşımız. Atatürk ü çok sevdiğini, O nu sevmeyenlerden nefret ettiğini söyledi. Ben Atatürk İlköğretim Okulunun önünde Atatürk için lokma döktürüp lokma dağıtırım, O nun için mevlit de okuttum, dedi. Ulusal bayramlarda, önemli basın açıklamalarının yapıldığı alanlarda, İsmail Ağabey i hep aramızda görürüm. 78 yaşındaki bu ihtiyar delikanlıyla, bu eylemlerden birinde, İsmail Ağabeyle çektirdiğimiz fotoğrafları sizlerle paylaşıyorum. Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk ün Kuşadası na ikinci gelişinin canlı tanığı İsmail Ağabey iyi ki varsınız. Size sevgi ve saygılar sunuyorum. NAİL TOPAL 6

7 Anma UDİ ŞUAYİP SORULMAZ ANILDI Bu yıl kuruluşunun 50. yılını kutlayan KÜKSAD ilk etkinliğini 27 Mart 2014 Dünya Tiyatrolar Günü nde düzenledi ve bu özel günde 2005 yılından bu yana sürdürülen Sanatçı halk buluşması geleneğini devam ettirdi. 08 Nisan 2014 günü, dernek bünyesine yeni katılan Türk Halk Müziği korosu tarafından Belediye Meclis salonunda geniş katılımlı bir konser düzenlendi. Yine KÜKSAD ın vefa etkinlikleri çerçevesinde 26 Nisan günü düzenlediği gecede Kuşadası Sevdalısı Şuayip Sorulmaz anıldı. 27 Nisan 1921 günü dünyaya gelen ve 2008 yılının 27 Nisan günü aramızdan ayrılan Udi Şuayip Sorulmaz dolu dolu 87 yıllık yaşamında başta müzik ve resim olmak üzere sanatın pek çok dalında başarılı çalışmalara imza atmıştı. Program, Mustafa Veli nin sesinden Veda Erken Gelince şiiri ile başladı. Kendi anlatımı ile Bizim Yıldızlar Ansiklopedisi sayfa 536 da yer alan yaşam öyküsü okundu. Dünyada bıraktığı sevdiklerinden kızı Şule Sorulmaz babasını anlattı. Mustafa Veli nin 2005 yılında yayınlanan Bir Yer Sevdim; Adı Kuşadası programının ilk konuğu olmuştu. Bu program ve Kasım Yaman parkında düzenlenen Şiir Dostları Programının video kayıtları geceye katılan dostları tarafından hüzün ve özlem ile izlendi. Onu çok sevenler ve sevdikleri; oğlu Süha Sorulmaz, torunu Can Deniz Sorulmaz, Ayşe Yalçındağ, Özen Akten, Murat Yakar, fotoğraf sanatçısı Kazım Zaim, Derya Attila, Zekiye Kanbal, Ahmet Üzüm, Nermin Damgacı, Şuayip Sorulmaz ile ilgili anılarını izleyiciler ile paylaştılar. Yakın dostu Oğuz Karlı, önce anılarını daha sonra da uduyla Şuayip Sorulmaz ın şarkılarını yorumladı. Öğrencisi Alper Özyağcı, konservatuarlı öğrencisi Caner Erol birlikte Şuayip Hocanın bestelerini seslendirdiler. İlçe Halk Kütüphanesinde düzenlenen vefa gecesinde Şuayip Sorulmaz ın yağlı boya tabloları ve fotoğrafları da sergilendi. Vefa Gecesi programının hazırlanması ve sunumunda Şuayip Sorulmaz ile televizyon sohbetleri yapan Şiir Dostları özel günlerinde karşılıklı şiirler okuyup, şarkılar söyleyen ve Yerel Tarih Dergisini Ağustos- Eylül 2012 sayılarında değerli sanatçımızın yaşamını bize aktaran yakın dostu, yazarımız Mavi İnsan Mustafa Veli nin büyük katkıları olmuştur. Vefa Gecesi etkinliğinde emeği geçenlere teşekkürlerimizi sunuyor, Yerel Tarih Dergisi olarak değerlerimize sahip çıkan KÜKSAD yönetimini başta başkan Necati Küçük olmak üzere candan kutluyor, başarılı çalışmalarının süreceğine inanıyoruz. 7

8 Şehitliklerimiz - 2 ŞEHİTLİKLERİMİZE ANLAMLI ZİYARET Değerli kültür ve tarih dostları, 01 Aralık 2013 Pazar günü hayatımın en anlamlı, duygulu ve hüzünlü günlerinden birini yaşadım. Kurtuluş Savaşında Aydın ve yöresinde Yunan mezalimi nin kanıtları olan şehitliklerimizi ziyaret ettik ve bir milletin kanıyla-canıyla nasıl bir destan yazdığını gözyaşları içinde gördük, yaşadık ve Fatihalar okuyarak ruhlarına gönderdik. ADÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sanat tarihi öğretim üyesi ve derneğimizin bilim kurulu üyesi Sayın Mükerrem KÜRÜM ve Aydın Doğa Sporları Başkanı Sayın AKIN hocaların davetlisi olarak Aydın Şehitlikleri Turu na katıldık ve gerçekten bu milletin ne kadar büyük olduğunu bir kez daha müşahede ettik. Sabah saat da Aydın şehitleri abidesi ile başlayan gezimiz, Gözpınar, Erbeyli, Kanlıbahçe, Çay yüzü ve Karatepe şehitliklerinin sırasıyla gezilmesi ve her bir şehitlikte Kurtuluş Savaşı sırasında Yunan mezalimine kurban giden masumların hikâyelerinin dinlenilmesi ve ruhlarına Fatihalar gönderilmesi ile devam etti. Akşam saat a kadar devam eden bu anlamlı gezi hepimizde derin izler bıraktı. Gezi boyunca aldığımız notları, dinlediğimiz hikâyeleri, çektiğimiz fotoğrafları ve gözlemlediğimiz aymazlığı, vefasızlığı, yetkililerin ilgisizliğini ve şehitliklerin sahipsizliğini sizlere dilimiz döndüğünce aktaracağız. Kurtuluş Savaşı sırasında Aydın ve çevresinde bu vatan için can verenleri şükran ve minnetle anarken, başta bize bu vatanı emanet eden Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK olmak üzere, bu vatan uğrunda ölen şehitlerimize cenab-ı haktan rahmet niyaz ederek, mekânları cennet ve ruhları şad olsun. O mübarek şehitler bakın bizden ne istiyorlar. BİZ VURULDUĞUMUZ GÜN DEĞİL, UNUTULDUĞUMUZ GÜN ÖLÜRÜZ Ey TÜRK şehitlerini unutma ve unutturma. Saygılarımla Mahmut Ökçesiz Kuşadası Kültürel ve Tarihi Mirası Koruma Derneği Başkanı 8

9 AYDIN ŞEHİTLER ANITI - 1 Milli Mücadele sırasında iki defa kurtarılan tek şehir olan Aydın, gazi şehirlerimizden biridir. Aydın ın ilk kurtuluşu başlı başına bir destandır. Bizzat savaşan ve kurtuluş sonrası savaşın tarihini yazan merhum ASAF GÖKBEL Milli Mücadelede Aydın adlı abidevi kitabında bu destanı anlatır....yunanlılar şehrin büyük binalarına, minarelerin şerefelerine yerleştirdikleri makineli tüfeklerin ateşi ile çetelerimizin hücumlarını durdurmak için büyük gayret sarf ediyorlardı. Bu esnada Bey cami minaresinin şerefesine kurulan bir makineli koz dibi veya ağaç arası günümüzde Adnan Menderes bulvarıistikametinde ilerleyen Yörük Ali ve arkadaşlarının istasyon cihetine sokulmalarına ve çarşıya doğru yürümelerine engel olmaya çalışıyorlardı (1).. Aydın Şehitler Abidesi günümüzde Adnan Menderes ve Hükümet Bulvarlarının başlangıç noktalarında, Aydın Belediyesi karşısında orta refüjde yer almaktadır. Anıt tamamen mermerden inşa edilmiştir. Sekizgen bir taban üzerine, sekizgen planlı piramidal bir kaide ile bu kaidenin üstüne konulan sütun biçimli nişan taşından ibarettir. Nişantaşı, dört parçadan oluşan, yuvarlak sütun gövdeli, uca doğru daralan, tepesi konik biçimlidir. Piramidal kaidenin ana yönleri merdiven basamaklı, ara yönler düz ve şevli olarak bırakılmıştır. Cumhuriyet sonrası dönemin seçimle göreve gelen ilk Belediye Başkanı Ahmet Emin Arkayın tarafından Aydın'ın Yunan işgalinden kurtuluşunun 5. yıldönümü olan 7 Eylül 1927 tarihinde yaptığı konuşma ile temeli atılan anıt Türk Lirasına mal olmuştur. Bu anıt 87 yıldır ayaktadır. Anıtın kitabeleri ta lik hatla Osmanlıca olarak yazdırılmış, 1928 yılındaki harf inkılâbından sonra Latin alfabesiyle madeni ve büyük harfli olarak mermer plakalar üzerine ilaveler yapılmıştır. Şimdi maalesef uygulanmayan bir geleneğe göre 7 Eylül, Cumhuriyet bayramları ve diğer milli günler bu abide ziyaret edilir, çelenkler konur, Fatihalar okunur ve bayram törenleri burada yapılırdı. (2) KİTABELER Kuzey yüzü : Ey zair, Bu abidenin önünde dur. Vatan için, aşk ve rüyalarına veda etmiş kurbanları düşün. 7 Eylül 1338 (1922) Batı Yüzü : Burası İstiklal ve Hürriyet için şehit düşen mukaddes Türklerin bir mabedidir. 7 Eylül 1338 (1922) Güney yüzü : Burası İstiklal Tarihini kanıyla yazmış Türkün mabedidir. 7 Eylül 1338(1922) Doğu Yüzü: Burası bağrı yanık ninelerin öksüz ve yetim çocuklarının memleketidir. Onları unutma!. 7 Eylül 1338(1922) 1. Asaf Gökbel, Milli Mücadele de Aydın, Aydın 1964, sayfa Mustafa Kenan Özkan, Aydın şehitler anıtı, Aydın Ticaret Odası dergisi, sayı 2007/24 9

10 Yakın Çevremiz DÜNDEN BUGÜNE NMOTİA - DOMATİA - DOĞANBEY Mehmet Özçakır Yerel Araştırmacı - Aydın Söke ilçesine bağlı Doğanbey Köyü eski yerleşim yeri, sanki zamanın bilinmeyen bir yerinde durmuş ve öylece kendini uyandıracak sihirli bir söz bekliyor. Köyün terk edilen eski yerleşimi bugün ağırlıklı olarak Rum ve Türk mimarisinin eşsiz örneklerinin sergilendiği bir Açıkhava müzesi gibi. Eski Doğanbey Köyü M.Ö. 7.yy'dan günümüze uzanan bir geçmişe sahiptir. Yakın çevresinde, eski gümrük binalarının olduğu Karina, antik yerleşim Tebai kenti ve Batıköy de bir zamanlar denizde ada olarak Lade Adası bugün karada yer almaktadır. Mykale (Samson) Dağları'nın güney yamacına dayalı, milli parkın delta alanına yukarıdan bakan ve 1924'e kadar Rumların yaşadığı bir köydür. Bugün Aydın ilinin Söke ilçesine bağlı tarihi Priene kenti ile Güllübahçe yolunun ilerisinde Tuzburgaz ve Atburgaz köylerinin hemen ardında yer alan bölgedeki son yerleşim yeridir. Köyün ismi Domatia, Nmotia veya Yeni Nmotia'dan gelir. Eskiden evler büyük bir ormanın içerisinde birbirinden ayrı, her biri büyük avlulara sahip oda şeklinde inşaat yapma geleneğinden esinlenerek, bu odalara Rumca da Domatia adı verilmiştir. Yerleşim biraz daha gelişip köy meydana geldiğinde bu isim aynı zamanda köyün ismi olmuştur. Bu evler Mykale (Samsun) Dağları'nın yamacına yaslanmış şekildedir. Rum mimarisinin karakteristik özelliklerini taşıyan usta taş işçiliğinin ilk bakışta göze çarptığı, sivil mimari dediğimiz Doğanbey evleri, dükkânları, şapel dediğimiz dini yapı ve hastanesi ile Arnavut kaldırımı şeklinde döşenmiş dar taş sokakları gibi Türk mimarisinin güzel örneklerini bir arada sergiler. Sadece mimarisini değil, 1996'daki Milli Parkta çıkan yangından sonra her ne kadar yeşilini kaybetmiş olsa da sırtını dayadığı dağın yamacında bugün Şarlak denen şelalesi, içinden akan Rum halkının Çeşme dediği eskiden içme suyunu da sağladıkları nehri de görülmeye değerdir. Köy yavaş yavaş yeşiline kavuşsa da şelaleden sadece kışın yağış mevsiminde su akmaktadır. Domatialılar, Samos'tan (Sisam), Sakız Adası'ndan, Oniki Ada'dan ve Kıbrıs'tan gelmişlerdi. Rum Halkı'nın geçimi hayvancılık olmakla beraber bağcılık ve zeytincilik de yapılırdı. Tarlalarda çalışmak için de karşı kıyıdaki Samos adasından teknelerle köye işçi gelirdi. 1800'lü yıllarda padişah fermanıyla adalardan bölgeye getirilip yerleştirilen Rumlar, 1924 yılından itibaren gerçekleştirilen mübadele ile kendi vatanlarına giderken, onların yerine Balkan Ülkeleri'nden Türkler getirilip yerleştirilmiştir. Yokluklar içinde gerçekleştirilen bu zorunlu göç kendi başına bir dram ve bu olaylara ev sahipliği yapan eski adıyla Domatia yeni adıyla Doğanbey ise sessiz tanıktır. Yüksek sırtlarda yer alan panoramik manzaralı köyün güneyinde önüne aldığı Büyük Menderes Deltası nın eşsiz manzarasına hâkimdir. Arkasına verdiği Samson dağlarıyla Milli Park a ve patika yollardan dağdan, deniz kenarındaki ham yoldan da Güzelçamlı beldesine komşudur. Köy, 1924 yılındaki mübadeleye kadar Rum halkının yaşadığı hastanesi, kilisesi, dükkânları ve eczanesiyle içinden geçen derenin iki yakasına yerleşmiş taş yapılarla çevrili şirin bu köy adeta doğal bir film platosudur. Türk sinemacıları bu köyü tercih ederek Balalayka ve Entel Köy Efe Köye Karşı filmlerinin birçok sahneleri bu terk edilmiş köyün sokaklarında çekilmiştir. Dedemin İnsanları" filmi ile de tanınan köy, 10

11 eski İtalyan görünümlü bir Akdeniz yöresine çok uygun olduğundan ve el değmemiş, elektrik, telefon kabloları, uydu antenleri, klimalar olmayan bir mekân bulmak gerçekten çok zor olduğundan, Doğanbey Köyü, Alman Yapım Şirketi FFP New Media tarafından çekilen "Pinokyo" adlı filmine de mekân oldu. Mübadele ile Balkan ülkelerinden gelen son sahiplerinin de burayı terk ederek, 2 kilometre aşağıdaki bölgeye taşınmasıyla Doğanbey köyü, Eski ve Yeni olarak iki isimle anılmaya başlamıştır. Uzun bir süre yalnızlığın hüküm sürdüğü Eski Doğanbey sokakları, şimdilerde büyük şehirlerden keşfe gelen misafirlerine kalıcı ev sahipliği yapıyor. Kentsel SİT alanı ilan edilen eski Doğanbey de konut tamirleri Kültür Varlıkları Koruma Kurulunun iznine tabidir. İstanbul ve İzmir in ünlüleri ile aralarında gazeteci, işadamı, sanatçı ve siyasetçilerin de bulunduğu köyün yeni sakinleri, şehrin stresinden çok uzak bir yaşam sürmek için yaz kış veya hafta sonları oksijeni bol bu köyde hayata canlılık getirdiler. Dilek Yarımadası nın güney ucunda yer alan ve Milli Park sınırlarındaki tek yerleşim olma özelliğine sahip köy, bugün adeta Rum ve Türk mimarisinin eşsiz örneklerinin sergilendiği bir açık hava müzesidir. Rengârenk çiçekler, endemik bitkiler ve yemyeşil ağaçların doğal ortamı ve bozulmamış ekolojisi ile süslü dar sokaklarında yürürken, eski zamanlara dair tüm ayrıntılar birer birer karşınıza çıkar. Taş evlerin arasında yılan gibi uzanan sokaklarda yürürken, eski bir çeşme, ahşap cumbalar, rengârenk çiçekler ve taş döşenmiş avlular ve içlerindeki eski küpler ve taş sedirler takılıyor gözümüze. Ardından da bir şapel ve kilise. Eski yıllarda Rumların okul binası olarak kullandıkları yapı günümüzde Milli Park Ziyaretçi Tanıtım Merkezi olarak konuklarını ağırlıyor yılında restore edilen binada; müze odası, sergi salonu, kütüphane, bilgisayar odası ve kafeterya bulunuyor. Salonunda gelen misafirlere kısa bir gösterimle çevrenin tanıtımı görsel olarak da yapılıyor. Merkez ayrıca deneyimli ekibinin rehberliğinde düzenlediği turlarla çevreyi keşfetme olanağı da sunuluyor. EKOLOJİK TURİZM ORTAMI Dilek Yarımadası ve Büyük Menderes Deltası Milli Parkı sınırları içinde yer alan eski Doğanbey köyü, yürüyüş parkurları, trekking alanları, kuş çeşitliliği, gelişmiş florası ve endemik bitki türleriyle eko turizmin de geliştiği bir bölge. Doğa sporları için oldukça elverişli olan bölgede, Ziyaretçi Tanıtım Merkezi etkinlikleri kapsamında Olukdere Kanyonu nda rehber öncülüğünde doğa yürüyüş turları düzenleniyor.15 kilometrelik parkur ile Milli Park ın eşsiz bitki örtüsü, dereleri, şelalesi ve harika bir manzara eşliğinde benzersiz bir deneyim yaşama şansını veriyor. Dağ bisikleti sporu tutkunları için doğal stabilize ve az eğimli yolları bulunan alternatif parkurları da mevcut. Tercihiniz, doğanın sunduğu bitki çeşitliliğini ve florasını keşfetmekten yanaysa, düzenlenen botanik turları tam size göre. Milli park florasında 95 familyaya ait tür ve alttür düzeyinde 804 adet bitki bulunuyor. Bunlardan altısı, dünyada sadece burada görülen türler. Ayrıca Türkiye için endemik olan 31 adet bitki türünü de bölgede bulabiliyorsunuz. Akdeniz maki florasının hemen bütün bitki türlerinin en canlı, sağlıklı örneklerinin yer aldığı Milli Park, Anadolu Kestanesi, Kartopu, Finike Ardıcı, Melez Pırnal Meşesi ve Dallı Servi nin küçük orman toplulukları meydana getirerek yetiştiği tek yer. Milli Park, içerdiği benzersiz bitki çeşitliliği nedeniyle Avrupa Konseyi tarafından Flora Bio Genetik Rezerv Alanı ilan edilmiş. Kavaklıburun ve Karasu günübirlik kullanım alanları arasındaki seçilmiş iki kilometrelik parkurda düzenlenen botanik turu, meraklıları için eşsiz bir deneyim. Hatta 7 Ocak1942 tarihinde son Anadolu parsının vurulduğu fotoğraflarla da avcıların görüntüleri sergileniyor. KARİNA DA BALIK KEYFİ Eski Doğanbey Köyü gezintinizde günü noktalamak için en uygun yer, köye yakın mesafedeki Karina Sahili. Büyük Menderes coğrafyasının doğal güzelliğinden nasibini alan Karina, 1900 lü yılların ticaret limanı. Dilden dile günümüze ulaşan hikâyeye göre de, dönemin en varlıklı ve bilinen Rum tüccarının kızının adı olan Karina, bu sahile adını vermiş. Rumlar, bölgeden topladıkları zeytinyağı, bal, hububat, tütün, şaraplık üzüm gibi ürünleri buradaki limandan diğer Ege adalarına gönderirlermiş. Şimdilerde gemilerin yerini balıkçı teknelerinin aldığı sahilde, dilerseniz balık tutabilir ya da sahilin tek restoranında balık başta olmak üzere pek çok deniz ürününü afiyetle yiyebilirsiniz. En ucunda karakol binasının da yer aldığı sahil, doğal SİT alanı olarak ilan edildiğinden, elektrik için dahi izin alınamadığından, bu yönüyle medeniyetten uzakta sessiz ve keyifli bir günün ardından, güneş dağların ardına gizlendiğinde ise söylenecek tek söz, EN GÜZEL GÖKYÜZÜNÜN ALTINDAKİ YERYÜZÜ, AYDIN 11

12 Osmanlı Arşivinde Kuşadası-Selçuk OSMANLI ARŞİVLERİNDE EFES KAZILARI - 8 Ali Can Tarih Öğretmeni - Efemerist BEO, 1421 / , 2 Ayaslug da [Selçuk, İzmir] Avusturyalılar tarafından çıkarılan eski eserlerin tamamının Viyana Müzesi ne gönderildiği, Müze-i Hümayun a bu eserlerden hiç birinin verilmediği ve bu eserlerin fotoğraflarının bile gönderilmediği, bu nedenle Müze-i Humayun hukukunun korunması için Avusturya Sefareti ne gereken tebliğin yapılması hakkında Sadaret ten Hariciye Nezareti ne gönderilen yazı ile zarf. (9 Kanun-ı Evvel 315 / 23 Aralık 1899) 12

13 BEO, 1180 / , 2 Ayaslug da [Selçuk, İzmir] kazı çalışması yaparak eski eser çıkarmakla görevli Profesör Bendorf un izin süresinin aynı şartlarla uzatıldığı ve çıkarılan eşyalardan seçilenlerin hediye olarak Avusturya İmparatoruna gitmek üzere Viyana ya gönderilmesi için gümrükten geçişine müsaade edilmesi gerektiğinin Sefaret ten bildirilmesiyle konuyla ilgili gerekenin yapılması hakkında Sadaret ten Maarif Nezareti ne gönderilen yazı. (10 Ağustos 314 / 22 Ağustos 1898) 13

14 Gezginlerin Kaleminden Kuşadası / 30 İSKOÇ JEOLOG WİLLİAM JOHN HAMİLTON KUŞADASI NDA sedatonaranea@hotmail.com Sedat Onar Araştırmacı Bölüm - 2 / Son Saat üç buçukta yol üzerinde bir kahvehaneye ulaştık. Ancak burada bizim için ne atlarımız için yiyecek yoktu. Bunları bulabilmek için on mil daha ileride olan Ayasuluk a gitmemiz gerekiyordu. Akçaova nın (Kirazlı Köyü) üzüm bağları ile kaplı ovasına ulaşıncaya kadar bizim iki mil daha tırmanmamız gerekiyordu. Lethaus un yanı sıra buradan birçok akarsu kaynağı çeşitli yönlere doğru akıyordu. Burada Scala Nuova yolundan ayrıldık. Başka bir sırt hattına doğru dik bir tırmanıştan sonra kesitinden yaprak yaprak olduğu ve adeta preslenmiş gibi görünen killi kaya katmanları (yöremizde Malta taşı denilmekte)neredeyse batıya doğru inmekteydi. Bu yolu takip ederek bir sırt hattına ulaştık. Oradan taşla döşenmiş bir yoldan müthiş güzel bir manzara ve bin bir türlü güzel kokulu bitkinin arasından aşağı doğru inmeye başladık. Gittikçe daralan bir vadinin dar bir boğazla ayrıldığı yerde su doğal bir baraj tarafından durdurulmuş gibi fazlaydı ve buradaki bitkilerin ne kadar gür ve farklı türden olduğunu gördük. Buradaki başlıca bitkiler arasında mersin, çoban püskülü, iki farklı çeşit koca yemiş(yabani ağaç çileği), sandal ağacı, çeşitli türlerdeki dağ gülleri, çınar ağaçları, çalı süpürgesi bitkisi, kara süpürge otu bitkisi, erguvan, zakkum ve çok daha fazla türü sayabiliriz. Dar boğaza yakın olan su kemerinin en altı altı kemer ile, onun bir üstü ise üç kemerle birbirine bağlanmıştır. Bu son gördüğümüz kemer de kesinlikle daha önceden gördüklerimizle aynı çağlarda yapılmıştır. Oysa Chandler bunların biraz daha modern zamanlarda yapıldığını söylese de öyle değildir. Bu kemerler Ayasuluk a su götürmek maksadıyla yapılmamıştır; Efes e su götürmek amacıyla yapılmıştır. William Hamilton ve arkadaşları buradan sonra Selçuk bölgesine giriş yapmışlar ve buradan da İzmir e geçmişlerdir. Bir müddet İzmir de kalarak araştırmalarına devam etmişler, daha sonra tekneyle İzmir Körfezinin kıyılarını incelemişlerdir. Karaburun Yarımadasından çıktıktan sonra yine Çeşme ve Seferihisar bölgelerindeki tarihi ve doğal güzellikler hakkında araştırma yapmışlar, nihayet 3 Ocak 1837 günü Kuşadası Limanına demirlemişlerdir. Bundan sonrasını William Hamilton un anlatımlarından dinleyelim 3 Ocak Denize açılmak için birkaç başarısız girişimden sonra hava biraz yumuşadı, Scala Nuova ya girmeye karar verdik. Termometre hava sıcaklığında ani bir düşüş olduğunu gösteriyordu. Kuzey rüzgârları güneydoğu fırtınalarının yerini almıştı. Bu kış ilk defa çevremizdeki dağların karlarla örtüldüğünü görüyorduk. Sığacık tan ayrılırken Myonnesus burnunun etrafından dolaştık. Seyrettiğimiz bu bölgede MÖ 190 yılında Emilius komutasındaki Roma filosu ile Polyxenidas komutasındaki Antiochus filosu savaşmıştı. Yarımadanın bu bölümünde denizden dik bir şekilde yükselen tepe güney tarafında dik bir uçurum oluşturuyordu. Karaya bağlandığı nokta çok dar bir geçit vardı. Zaten Romalı tarihçi Livius un grafik tanımlamasında da bu yarımada dar bir kara parçasıyla ana karaya bağlanmış olarak Kitap Kapağı 14

15 tanımlanmıştı. Bay Brooke Sığacık ta kendi rehberini kovmuştu. Bu nedenle Scala Nuova yı gözden kaçırmamamız ve demirleyeceğimiz yeri kendimizin belirlemesi gerekiyordu. Ancak kaptan Grave nin haritasından yararlanarak uygun konumda seyrimize devam ediyorduk ve herhangi bir güçlükle karşılaşmadık. Şehir denize doğru inen bir tepenin yamacını çevreleyecek şekilde kuzey ve kuzeybatıya bakacak konumda inşa edilmiş. Kasabanın görüntüsü bir tablo gibi. Ancak yakından bakıldığında evlerinin yoksul ve perişan olduğu anlaşılıyor. Kasabanın bir parçası kuzeyden güneye uzanacak şekilde kalın ve sağlam duvarlarla çevrilmiş. Küçük bir adaya Kuşadası deniliyor. Bu ada kuzey ve batı rüzgârlarından limanı çok iyi koruyor. Ertesi sabah karaya çıktık ve atlara binerek Efes e hareket ettik. Güzel havanın bugün de devam edeceğini umuyorduk. Zira teknemizi Scala Nuova ya bırakmıştık. Bizim Scala Nuova dan ayrı kalacağımız üç-dört günlük süre zarfında teknemiz burada güvende olacaktı. Kentten ayrılırken kale duvarının içine yapılmış hırpalanmış bir mermer aslan heykelinin yanından geçtik. Denizi arkamızda bıraktık, sağımızdaki alçak tepelerin eğimli arazilerindeki ekilmiş alanları geçtik. Sert mavi kayaların bulunduğu bir alana geldik. Burası da verimli toprakları olan bir yerdi. Sağ tarafımızdaki tepede uzun bir su kanalının izlerini gördük. Buralarda toprağın kıvrımlardan oluşmuş kesitini görebiliyorduk. Buradan aşağıya doğru indikten sonra yolun karşısına geçerken benzer şekilde inşa edilmiş bir yapının duvarını gördük. Bu ya Bizans tan ya da Türklerden kalma bir duvardı. Bunun da su kemerinin devamı olduğunu sanıyorum, ancak birbirinden bu kadar uzak iki kemerin aynı maksatlarla ve aynı suyolu için yapılmasındaki gizemi keşfedemedik. Bir veya iki mil sonra antik Pygela şehrinin harabelerine geldik. Solumuzda kayalık bir alan yükseliyordu. Sağımızdaki yol sadece sahile doğru uzanıyordu. Pygela Roma kiremitleri ve tuğlalarından yapılmıştı. Yolun kenarında mermerden yapıldığı belli olan bir binanın temel kalıntıları duruyordu. Bu apaçık bir tapınağın kalıntılarıydı. Burayı dolaştıktan sonra tekrar yürüyüşe geçtik, sahili geride bırakarak, küçük bir ovayı geçtik. Solumuzda bataklık bir göllün bitiminde Scala Nuova ile Ayasuluk arasındaki yolun yarılandığını gösteren bir tabela gördük. Burada yol ikiye ayrılıyordu: sağdaki yol Ayasuluk a giderken, soldaki yol Colophon, Lebedus ve Teos istikametine devam ediyordu. Scala Nuova ya tekrar geri döndüğümüzde teknemizin etrafının Türklerden oluşan bir kalabalık tarafından kuşatılmış olduğunu gördük. Bunun bugünün bayramın birinci günü olmasından dolayı deniz kenarına dolaşmaya inen Türkler olduğunu anladık. Kalabalık teknenin temizliğine ve zarafetine olan hayranlığını açıkça belli ediyordu. Ertesi gün daha çok insan tekneyi görmek için tekrar geldi. Teknenin güvertesi iğne atsan yere düşmeyecek kadar büyük bir kalabalığı taşıyordu. Kaptanımız daha fazla insanın tekneye binmesini istemedi. Ancak Türkler teknenin üzerinden inmemekte ısrarcıydı. Biz de mümkün olduğunca onların tekneden inmesinde ısrarcıydık. Güvertedekileri indiremiyorduk ama tekneye binmek isteyenleri de almıyorduk. Gemiye almadıklarımızdan bir kısmı geminin zincirlerinden tırmanarak gemiye binmeye devam ediyordu. Ayın 9 unda öğleden sonra Rodos a gitmek için tekne ile Scala Nuova dan ayrıldık. Hamilton un Kuşadası izlenimleri bunlar. Bundan tam 176 yıl önce benzer şekilde Kuşadası nda hayat devam ediyordu. O zamanki Kuşadalılar hakkındaki İskoçyalı jeoloğun bakışı böyle 15

16 Nostalji SÖKE NİN RENKLERİ Emine, Samut ve Arap İzzet ten Deli Gaffar a Selam Olsun Şadiye Dönümcü Sosyal Hizmet Uzmanı Yaşlı annesine çocuk gibi bakan, onun için her gün sekiz kilometreden yayan su getiren, üretken ve güzel insanın her nesilden çocuğa öcü olarak tanıtılması akıllara ziyan bir şey. Bir zamanlar Anadolu dendi mi; mahallesi delisiz bir yöre düşünülemezdi diyor Hrant Dink, "Deli Gaffar"ı anlattığı Mahallenin Delisi adlı yazısında. Çocukluğumuzu aynı zamanlarda yaşadığımızdan mı ne? O yazıyı ilk dinleyişimde (1) çocukluğuma denk gelen süreçte Deli Gaffar gibi renkli insanlar olduğunu hatırlayıp, uzaklara, sonraki dinleyişlerimde de uzak yakınlara gittim. Emine Mesela; "Deli Emine"yi hatırladım. Uzun boylu, kat kat hırpani giyimli, yaz-kış çorapsız ayaklarına lastik mes giyen, kirden yapağılaşmış saçlarını güya örten tülbenti, beline bağladığı büyük cepli önlüğüyle gündüz işlek saatlerde çarşı içinde, sonraları sokak aralarında rastlanan, yaşsız birisiydi o. Koca Cami de ya da Yeni Cami'de bir cenaze olduğunda elinde toprak bir testiyle peydahlanı verirdi. Cemaatin ardında yürürdü ama; mezarlığa gidip testideki suyla mezarı sular mıydı bilemeyeceğim. Kendisine verilen paraları bez mendiline düğümleyip, koynunda saklardı. Çarşı esnafı özellikle manavlar bölgesindekiler- onun karnını doyurur, karşılığında da eğlenirdi. Nasıl mı? Emine kendisiyle alay edenlere belli bir noktadan sonra kızar ve yakası açılmadık sözlerle karşısındakilere küfrederdi. Çoğu kez -kimin başlattığı bilinmez- esnafın bu takışmasına taşla da tepki verirdi. Biz çocuklar Emine den korkmazdık. Onu kızdırmaz, taşlamazsak bize sözle, taşla saldırmayacağını bilirdik. Ama başkaları onunla alay ederken, onları engeller miydik? Hayır. Onun canını yakar mıydık? Hayır. Eğlenceyi kaçırır mıydık? Elbette hayır. Samut "Samut"umuz (2) vardı bir de. Kısa boylu, saçsız, top gibi yuvarlak kafalı, genellikle suskun, gerektiğinde eli, kolu, ayaklarıyla ya da içinin en derininden gelen böğürtülerle konuşan, düşen pantolonunu toplayamayan, sokak ortasında çişini yapan biriydi o. Hem işitme engelli hem de davranış bozukluğu olduğundan ona deli diyenler de vardı. Yaşı belli değildi. Sevdiği insanların karnını kafasıyla gıdıkladığını hatırlıyorum. O kişinin ürperdiğini anlamazdı bile. İnsanlar -hele ki çocuklar- izin vermiyordu çoğu kez; sessiz dünyasında kalmasına. "Fareli Köyün Kavalcısı" gibi geçtiği yerdeki çocukları peşine toplardı. Önde o, ardında her yaştan çocuk yürürdü sokaklarda. Nihayetinde önlenemeyen -belki de beklenen- an gelirdi: Çocuklardan biri ona taş atardı ve... Cepleri taşla dolu olduğundan, hemen ardı ardına yanıt verdiğinden, çocuklar çığlık çığlığa bu kez tersi yöne koşardı. Öyle ya o Samut tu ve ne yapsa yeriydi. Cevat Bir de "Deli Cevat" vardı. Onun koşması kalmış aklımda. Aksayan sağ ayağıyla yalpalayarak koşmasını ön tekerleği patlamış araba ya benzetirdi komşumuzun oğlu "Aliksan". Kendine kötü davrananlara karşı küfür dolu bir ağzı ve taş dolu bez heybesi vardı. İzzet Biz Çocuklar kahve içmez. İçerse Arap İzzet gibi olur. teranesiyle büyüdük. Aklım erene kadar babamın içtiği sade kahvenin fincanda kalıp kuruyan telvesini mutfakta gizlice parmağımla sıyırarak yerken Ya Arap İzzet e benzersem diye hafiften ürperirdim. Arap İzzet kim mi? Akli dengesi yerinde olmayan, saf, kalın dudaklı bembeyaz dişli, pazulu kolları olan siyah, dev gibi bir adam olduğu söylenirdi. Ben onu, çocukluğumun en güzel, en gerçekçi masal kahramanı ''Gulliver'a benzetirdim hayallerimde. İkisini de hiç görmemiştim; birini kitaptaki çizgi resimlerden, diğerini anlatılanlardan tanıyordum. "Dip kahve" denilen kahvehanedeki büyük "dibek"te (3) elindeki "demirel"le (4) saatlerce hiç bıkmadan, yorulmadan kahve öğütürmüş. Bazı annelerin yaramazlık yapan çocuklarını: Seni Arap İzzet e verir, dibekte kahve gibi öğüttürürüm; ona göre... diyerek korkuttuğunu bilirdik. Yaşlı annesine çocuk gibi bakan, onun için her gün yayan olarak omzunda büyük bir testiyle yedi-sekiz kilometre uzaklıktaki Sazlıköy e gidip, oradaki çeşmeden iyi su getirdiği de anlatılan bu vefalı, üretken ve güzel insanın ölüp gittikten sonra bile her nesilden çocuğa öcü olarak tanıtılması akıllara ziyan bir şey. O kadar ki Bir gün biz kahve içerken küçücük kızlarım Biz de, ben de deyince kendimi Çocuklar kahve içmez. İçerse Arap İzzet gibi olur derken yakalamıştım. Nereden nereye? Malatya nın Deli Gaffar ından, Söke nin Deli Emine sine, Samut una, Deli Cevat ına, Arap İzzet ine geldik. Mahallemizden öteye, şimdiki zamanlara geçemediysek de. (ŞD/TK) 25 Şubat 2013, Pazartesi 21:49 16 (1)Hadig in ürettiği tililili projesi kapsamındaki Sesli Dink Yazıları ndan Okan Bayülgen in seslendirdiği Mahallenin Delisi adlı yazıda yazar çocukluğunun Malatya sındaki Deli Gaffar ı anlatıp konuyu, kendi akıllı deliliklerine, üzerlerindeki elbiseyi yırtıp parçalayıp, masum çıplaklıklarını koruduklarına, Gaffarlaşma larına bağlar. (2) Eski Türkçe de Susan, Suskun, Halk Ağzında: Dere Otu / Semiz otu, Malatya Yöresinde bir salata adı. (3) İçi oyuk, iri taş / Taş havan. (4) Havanda / sokuda / dibekte dövmeyi sağlayan demir tokmak.

17 Mahmut Özay ( ) ÜNLÜ HİKÂYECİMİZ MAHMUT ÖZAY DAN KADINLAR DENİZİ EFSANESİ İsa peygamberin doğumundan kaç yıl önce olduğu bilinmez. Ünlü filozof Heraklit ailesinden Heradmos hükümdar bulunuyordu Efes'te. Çok zeki, çok zevk sahibi bir adamdı bu. Sarayında filozofları, bilginleri toplar çeşitli konuları eleştirirdi. Başka bir gün şiir ziyafeti, müzik ziyafeti verilirdi sarayında öyle savaşçı bir eğilimi yoktu, pek onun. İşte efendim bu Heradmos'un sarayında güzel mi güzel şirin mi şirin bir genç hanımı vardı, gözdesi hükümdarın çok güzel lir çalar, billur sesiyle şarkılar söylerdi. Gel gelelim, İrenis adlı bu güzel hanımın bir süredir, neşesi kaçmaktaydı. Herşeye karşı isteksiz olmağa başlamıştı. Kolları bacakları kırım kırım kırılıyordu. Kıvranıyordu acılar içinde. Bire hekimler., bire afsuncular falan filan, çare bulamamışlardı. Günden güne eriyordu genç ve güzel kadın: Heradmus da çok üzgündü. Baktı ki olmayacak artık:"bunu alın, götürün bir yerlere :.. Gözümün önünde sönüp gitmesin bari " dedi. Kadınlı-erkekli sekiz-on kişilik bir gurup teşkil edildi. Bir arabanın içine koyup yatırdılar güzel İrenis'i ve Efes'ten on fersenk kadar güneyde, deniz kenarında bir yere götürdüler, orada çadır kurup konakladılar. Mevsim yazdı, çardaklar yaptılar. İrenis i de çalılar arasında kumluk bir yere bıraktılar. Zaten neredeyse öldü, ölecekti. İrenis, temiz havada, parlak güneş altında uzanmıştı kumların üstüne. Neydi belli olmayan bir içgüdü ile kumlarla oynamada başladı, örttü bacaklarını, kollarını, vücudunun her yerini. İçine tatlı bir ılımlılık doldu. Çardaklar altında keyif çatanlar bir süre sonra:"gidip de bakalım, ne oldu?.." diye yanına geldiler. Birde ne görsünler? Pırıl pırıl parıldamıyor mu İrenis'in gözleri. İşaretle yiyecek içecek istiyordu, getirdiler. Üç-beş gün böyle geçti. Kalktı oturdu güzel kadın, denize de girmeğe başladı; neşesi yerine gelmişti. Haber uçuruldu tezden hükümdara durum böyle böyledir diye. O da kalktı geldi. Ne görsün: Söylenenler doğruydu... Güzel İrenis'i gezip dolaşıyor, tatlı tatlı gülümsüyordu.. Düşünüp taşındılar Efes'in ileri gelenleri. Anlaşılmıştı ki bu kum banyosu çok faydalıydı. İşte ondan sonradır ki buraya (Kadınlar Denizi) denildi. Ve kadın- erkek herkes faydalanır oldu bu denizden ve kum banyosundan. 17

18 Arşivden Seçmeler 1. BOA, MAD.d, Mayıs 1850 ile 12 Eylül 1850 tarihleri arasında Ayaslug Kazası Çirkince köyünde yaşayan erkek reayanın [gayrimüslim] nüfus yoklama defteri. h / m [Sadeleştirme] [sayfa 2] 18 Mayıs-12 Eylül 1850 tarihleri arasında Ayaslug Kazası Çirkince köyünde Osmanlı vatandaşı erkek reayanın [gayrimüslim] nüfus yoklama defteridir. Hane 7, Demirci Nikola, yaş 33, oğlu Nesture, doğumu 1265 [1849] Hane 8, Terzi Mihail, yaşı 38, oğlu Angeli, doğumu 1265 [1849] Hane 9, Çoban Hıristopol, yaşı 25, oğlu Atanaş, doğumu 1265 [1849], öldü Hane 18, Duvarcı Adagide Yani, yaşı 35, oğlu Yemandi, yaşı 7, öldü Hane 27, Rençber Haci Mihal oğlu Yorgi, yaşı 25, hasta, 1265 te [1849] öldü Hane 42, Rençber Andıreya, yaşı 40, oğlu Vabraş, doğumu 1265 [1849] Hane 34, Irgat Manol oğlu Sernabet Nikol, yaşı 55, hasta, 1265 te [1849] öldü Hane 28, Rençber Solak oğlu Yorgi, yaşı 27, oğlu Kiryako, doğumu 1265 [1849] Hane 51, Duvarcı Mimar oğlu Manol, yaşı 33, oğlu İsteryo, doğumu 1265 [1849] Hane 53, Duvarcı Kavurma oğlu Manol, yaşı 35, oğlu İstiman, yaşı 14, hasta, 1265 te [1849] öldü [sayfa 3] Hane 55, Çoban Bekar oğlu Nikol, yaşı 30, oğlu Simo, doğumu 1265 [1849] Hane 58, Rençber Yodor oğlu Sava, yaşı 33, oğlu Mihal, doğumu 1265 [1849] Hane 59, Değirmenci Dimitri oğlu Haci Taluz, yaşı 65, hasta, 1265 te [1849] öldü Hane 78, Rençber Lak oğlu Banago, yaşı 50, oğlu Marko, doğumu 1265 [1849] Hane 81, Rençber Çolak oğlu Nikola, yaşı 25, oğlu Andıreya, doğumu 1265 [1849] Hane 90, Rençber Menac oğlu Nikola, yaşı 33, oğlu Kiryako, doğumu 1265 [1849] TOPLAM Doğan 10, Ölen 6, [toplam] 16 Mevcut Haneler 420, Mevcut Nüfus Mayıs-12 Eylül 1850 tarihleri arasında doğan 10 kişi eklendi, Aynı tarihte ölen 6 kişi düşüldü, Toplam Hane 418, Nüfus 993 KUŞADASI-ŞİRİNCE KÖYÜ TEMETTUAT DEFTERİ(*) (1850) (*) Temettuat Defteri:Temettü, meta'-tefe'ül bâbında mal, eşya, kazanç, kâr etme, fayda görme mânâsına gelir. Temettüat Defterleri araştırmacılara bulunduğu döneme ve ait olduğu bölgeye ilişkin sosyo-ekonomik ve demoğrafik yapı hakkında mükemmel ve teferruatlı bilgiler sunar. 18

19 İşbu 18 Mayıs-12 Eylül 1850 tarihleri arasında Ayaslug Kazası Çirkince köyünde Osmanlı vatandaşı erkek reayadan [gayrimüslim] doğan ve ölenlerin sayılarını gösteren bir adet erkek nüfus yoklama defteri hazırlandı. Sene 1266 [1850] [imza ve mühür] Aydın Sancağı Kaymakamı [Transkripsiyon] [sayfa 2] Kuşadası kazası-selçuk nahiyesi Şirince Köyünde karlı kış Hâne 7, Demirci esnâfından Nikola'nın yaşı 33, mütevellidi Nesture sene 1265 Hâne 8, Terzi esnâfından Mihail'in yaşı 38, mütevellidi Angeli sene 1265 Hâne 9, Çoban esnâfından Hıristopol'un yaşı 25, oğlu Atanaş sene 1265, hâlik Hâne 18, Duvarcı esnâfından Adagide Yani'nin yaşı 35, oğlu Yemandi sinn 7, hâlik Hâne 27, Rençber orta boylu kara bıyıklı Aci Mihal oğlu Yorgi veled-i Haci Mihal, sinn 25, marâz, hâlik sene [12]65 Hâne 42, Rençber esnâfından Andıreya'nın yaşı 40, mütevellidi Vabraş sene 1265 Hâne 34, Irgat uzun boylu kara sakallı Sernabet Nikol veled-i Manol, sinn 55, marâz, hâlik sene [12]65 Hâne 28, Rençber Solak oğlu Yorgi'nin yaşı 27, mütevellidi Kiryako sene 1265 Hâne 51, Duvarcı Mimar oğlu Manol'ün yaşı 33, mütevellidi İsteryo sene 1265 Hâne 53, Duvarcı Kavurma oğlu Manol'ün yaşı 35, oğlu İstiman sinn 14, marâz, hâlik sene [12]65 [sayfa 3] Almış altı Mayıs ibtidâsından Ağustos nihâyetine değin [r. 6 Mayıs-31 Ağustos 1266 / m. 18 Mayıs-12 Eylül 1850] Ayaslug Kazâsı'na tâbi Çirkince karyesi re âyâ tebe a-i Devlet-i Aliyye'lerin nüfûs ve zükûr yoklama defteridir. Hâne 55, Çoban Bekar oğlu Nikol'üm yaşı 30, mütevellidi Simo, sene 1265 Hâne 58, Rençber Yodor oğlu Sava'nın yaşı 33, mütevellidi Mihal, sene 1265 Hâne 59, Değirmenci orta boylu ak sakallı Haci Taluz veled-i Dimitri sinn 65 marâz, hâlik sene [12]65 Hâne 78, Rençber Lak oğlu Banago'nun yaşı 50, mütevellidi Marko, sene 1265 Hâne 81, Rençber Çolak oğlu Nikola'nın yaşı 25, mütevellidi Andıreya, sene 1265 Hâne 90, Rençber Menac oğlu Nikola'nın yaşı 33, mütevellidi Kiryako, sene 1265 Şirinceli Rumlar Panaya kapuluda 15 ağustos 1895 Cem an Mütevellidân 10, Hâlikân 6, [toplam] 16 Mevcûd Hânehâ 420, Mevcûd Nüfûs 989 Altmış altı senesi Mayısı ibtidâsından sene-i merkûme Ağustos gâyetine [r. 6 Mayıs-31 Ağustos 1266 / m. 18 Mayıs-12 Eylül 1850] tevellüdât zam 10, Müddet-i merkûmede hâlik olanlar fürûnihâde kılındı 6, Bâkî Hânehâ 418, Nüfûs 993 İşbu altmış altı Mayıs ibtidâsında Ağustos nihâyetine değin [r. 6 Mayıs-31 Ağustos 1266 / m. 18 Mayıs-12 Eylül 1850] Ayaslug Kazâsı mülhakâtından Çirkince karyesi tebe a-i Devlet-i Aliyye re âyâlarından zuhûra gelen tevellüdât ve hâlikin mikdârı mübeyyin bir kıt a nüfûs-ı zükûr yoklama defâtiri tahrîr ve terkîm ve tanzîm kılındı. Sene [12]66 [1850] [imza ve mühür] Kaymakam-ı Livâ-i Aydın Günümüzde Turistik Şirince Köyü 19