Ö. Akkoyun Dicle Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü Diyarbakır

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Ö. Akkoyun Dicle Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü Diyarbakır"

Transkript

1 KAYAMEK 2004-VII. Bölgesel Kaya Mekaniği Sempozyumu / ROCKMEC 2004-VIIth Regional Rock Mechanics Symposium, 2004, Sivas, Türkiye Bir manyezit açık işletmesinde uygulanan kontrollü patlatma çalışması A controlled blasting application in a magnesite open-pit mine Ö. Akkoyun Dicle Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü Diyarbakır ÖZET: Bu bildiride, bir manyezit açık işletmesinde yapılan kontrollü patlatma uygulaması ve sonuçları sunulmuştur. Kaya patlatma uygulamalarında çevresel etkilenmeler açısından üç temel bileşenden bahsetmek mümkündür, bunlar; hava şoku, savrulan kaya ve titreşim dalgaları olarak ifade edilebilirler. Patlatmanın bu olumsuz etkilerinden kurtulmak ve daha ekonomik ve kontrollü hale gelmesini sağlamak için çalışmalar yapılmış ve kontrollü patlatmalar dediğimiz özel yöntemler ortaya çıkmıştır. Bildiride, genel olarak kontrollü patlatmalar hakkında bilgi verildikten sonra bir açık işletmede yapılan üretim patlatmasının, işletmenin su deposuna olan etkisini en aza indirmek için yapılan ön kesme uygulamasını da içeren kontrollü patlatma uygulamasının hazırlık aşaması, delik düzeni tespiti, şarj ve atım sonrası sonuçları değerlendirilmektedir. ABSTRACT: In this study, a controlled blasting application in a magnesite openpit mine and it s results are represented. When environmental effects are being considered, it is possible to mention about three results of rock blasting operations; air shock, flying rocks and ground vibration. Investigations had been done to avoid of these negative effects of blasting and finally the methods called controlled blasting have been developed. In this study, after giving some information about these methods, calculations, preparations and results steps of a kind of controlled blasting method calls pre-splitting application that applied in an open pit mine to pretend to flying rocks and to decrease of ground vibration effects to the water-storehouse that is near blasting area, are represented. 1 KONTROLLÜ PATLATMA KAVRAMI 1.1 Kontrollü patlatmanın tanımı Kontrollü patlatma, normal yöntemler ile yapılan basamak, yol şevi, tünel ve kanal patlatmalarının istenmeyen sonuç ve etkilerinden kurtulmak için geliştirilmiş özel yöntemlerin genel adıdır. Kontrollü patlatma uygulamalarına, madencilik, yol yapımı, baraj inşaatı, tünel yapımı gibi faaliyetlerde yoğun olarak başvurulmaktadır. Tünellerde, planlanan kazı kesit alanının üzerinde bir alan kazıp dolgu masrafına neden olmamak; yol ve baraj şevlerinde sağlam ve düz bir satıh bırakmak; madencilikte istenilen tane boyundaki cevheri sismik şok, savrulan kaya ve titreşim oluşturmadan üretmek, kanal kazılarında istenilen kesitteki kanalı, aşırı hacim yaratmadan, titreşim oluşturmadan kazmak gibi bir çok amaç için kontrollü patlatma teknikleri uygulanmaktadır. Ayrıca şehirlerin büyümesi, maden sahalarının ve yolların yerleşim yerlerine geçmişte olduğundan daha fazla yakınlaşmaları, şehir altyapı sistemlerinin ve yer altı ulaşım şebekelerinin her geçen gün artması sonucunda patlatma gerektiren uygulamalar, biraz daha yerleşim yerlerine, insanların yoğun yaşadığı bölgelere yaklaşmaktadır. Bunun sonucunda da patlatmaların ses, savrulan kaya ve titreşim gibi olumsuz etkilerinden şikayet eden kişilerin sayısında bir artış olmaktadır (Jimeno vd. 1995). Bu nedenlerden dolayı patlatmaların, bu tür şikayetlere konu olan sonuçlarının kontrol altına alınmasının da gerekliliği doğmaktadır. Tüm bunlara ek olarak birlikte yaşamak zorunda olduğumuz depremler gibi doğal afetler sonrası kullanılamaz durumda olduğu için yıkılması gereken ağır hasarlı binaların patlatma yolu ile yıkılmaları gibi konular da kontrollü patlatma adı altında değerlendirilmektedir. Tüm bu farklı amaçlar için başvurulan kontrollü patlatma teknikleri aşağıdaki gibi sınıflandırılabilirler (Olofsson 1988); Hat delme Son kesme

2 Yastıklamalı son kesme Demolition (bina yıkımı) Ön kesme Birleşik yöntemler Hat delme yönteminde kazı hattı boyunca tek sıra küçük çaplı delikler sık olarak delinir ve bu deliklere patlayıcı şarjı yapılmaz, bir hat oluşturan bu delikler üretim deliklerinin patlatılması sırasında zayıf bir düzlem oluşturarak aşırı kazıyı önlerler (Kahraman & Kılıç 2000). Son kesme yönteminde kazı kesitinin sonuna sık aralıklarla delinen ve üretim deliklerinden %50 daha az şarj edilen delikler üretim deliklerinden hemen sonra patlatılırlar, burada amaç arkada kalan yüzeyi fazla örselememek ve kazı kesit alanını hacimce ve şekil olarak bozmamaktır. Son kesmenin başarılı olabilmesi için önemli bir şart deliklerin sapmaları en az olacak şekilde çok hassas delinmeleridir (Olofsson 1988). Yastıklamalı son-kesme yöntemi, son-kesme uygulamasının biraz değiştirilmiş halidir bu yöntemde, patlayıcı madde şarjından sonra delik tamamen kum ile doldurulur. Burada amaç, patlatma şokunun kazı hattı gerisindeki kayaca etkisini en aza indirmektir (Kahraman & Kılıç 2000). Bina yıkımı (demolition) için patlayıcı madde ve patlatma teknikleri kullanmak son zamanlarda geliştirilen ve özel kontrollü patlatma tekniklerinden birisidir. Binanın taşıyıcı kolonları çok az bir patlayıcı madde ile kesilerek binanın kendi ağırlığı ile içine yıkılması esasına dayanan bir yöntemdir (Germen & Abdullahoğlu 1998). Birleşik yöntemler ise, sayılan kontrollü patlatma tekniklerinin kendilerine özgü kuralların bütünleştirilerek birlikte uygulanmaları gereken durumlarda tatbik edilebilmeleri için ortaya çıkan hibrit yöntemlerdir. Bu çalışmaya konu olan uygulamada ise patlatma etki alanındaki bir binanın savrulan kaya ve titreşim etkilerinden kurtulması için ön-kesme yöntemi uygulanmıştır. Ön-kesme yöntemi bu çalışmaya konu olan yöntem olduğu için ayrıntılı olarak incelenecektir. 1.2 Ön-kesme yöntemi Ön-kesme patlatması, kazı sınırı boyunca sonraki ana patlatmayı kesen yapay bir düzlem meydana getirerek, az ya da aşırı olmayan bir kırılmaya sahip düzgün bir yüzey meydana getirir. Ön-kesme düzlemi oluşturulduktan sonra ateşlenen ana patlatmadan kaynaklanan bazı şok dalgaları, bu dalgaların kalan kaya formasyonuna aktarılmasını önlemek için ön-kesme düzlemi ile yansıtılır (Keser 2002). Bu genellikle yer titreşiminin azalmasına yol açar. En uygun sonuç için en önemli etken delme işlemindeki hassaslık ve zamanlamadır (Olofsson 1988). Ön-kesme teorisi 1990 yılından sonra değişikliğe uğramıştır. Oloffson (1988), komşu deliklerdeki patlatmaların şok dalgaları çarpışmakta ve her iki tarafta çekme gerilimi bileşkeleri oluşmakta, oluşan çatlak zonunu bu çekme gerilmesi meydana getirmektedir derken; Konya & Walter (1990), çatlakların şok dalgalarının çarpışmaları ile değil, radyal çatlakların birleşmeleri ile oluştuğunu laboratuar analizleri ve arazi deneyleri ile göstermişlerdir. Bu yeni tespit çok önemlidir. Çünkü bu durum ön-kesme atımlarının, gecikmeli de yapılabileceği sonucunu doğurur ki bu durumda gecikmesiz bir önkesme atımında meydana gelen gürültü ve hava şoku gibi olumsuz sonuçların da önüne geçilebileceği anlamına gelmektedir (Kahraman & Kılıç 2000). Üretim deliklerinin hemen arkasına sık aralıklarla delinen ön-kesme deliklerinin patlatılması sonucunda kaya kütlesinde birbirini takip eden ve delikler ile aynı düzlemde olması beklenen bir kırık hattının oluşması beklenir. Burada amaç, üretim patlatmasının radyal çatlaklarının geçemeyeceği bir kırık hat oluşturmaktır (Şek.1). Ön-kesme patlatmasında, delik çapları genelde mm arasındadır ve çoğunlukla tüm delikler, delik çapından küçük çaplı patlayıcılarla şarj edilir (Oloffson 1988). Patlayıcı çapının delik çapından küçük olması, patlatmanın şok dalgalarını sönümler ve böylece kaya ezilmeden sadece çatlama ile yenilir (Kahraman & Kılıç 2000; Naapuri 1990). Ön-kesme deliklerinin, şarj ve mesafe hesabında aşağıdaki eşitliklerden yararlanılabilir (Konya & Walter 1990); D=8, d 2 (1) Burada; D : Şarj miktarı (kg/m) d : Delik çapı (mm) S=10 12 d (2) B=S 1 /2 (3) Burada; S : Ön-kesme delikleri arası mesafe (mm) S 1 :Üretim delikleri arası mesafe (mm) B : Ön-kesme dilim kalınlığı (mm) d : Ön-kesme delik çapı (mm)

3 Ön-kesme deliklerinin sıkılanmaması tavsiye edilir (Olofsson 1988). Gecikmeli atım durumunda 25 ms. den fazla gecikme önerilmez (Konya & Walter 1990). Sıkılama yapılmadığı için ve genelde infilaklı fitil kullanıldığı için hava şoku fazla olmaktadır ancak yöntem homojen kayaçta çok iyi sonuç verir (Kahraman & Kılıç 2000). Klasik bir ön-kesme patlatması uygulamasının şematik görüntüsü Şekil 1 de verilmiştir. 2 ÖN-KESME UYGULAMASI 2.1 Uygulamanın amacı Kontrollü patlatma uygulaması Eskişehir ili sınırları içerisindeki bir manyezit açık maden işletmesinde gerçekleştirilmiştir. İşletme, ortalama yükseklikleri 10 m olan yedi adet basamaktan oluşmaktadır. Delme patlatma yöntemi ile elde edilen tuvönan cevher, birincil (kaba) el ile ayıklama işleminin ardından işletmedeki kırma-eleme tesisine beslenmektedir. Buradan çıkan üç farklı tane boyutundaki cevherden (+5cm; +1-5cm; -1 cm) +5 cm boyutlu olanı, el ile ayıklama ünitesine taşınırken diğer tane boyutundaki cevherler manyetik ayırıcıya beslenmektedirler. Manyezit cevheri işletmeciliğinde en önemli iki parametre, üretilen cevherin silis ve kireç içeriğidir. Bu nedenle, cevherler silis ve kireç içeriklerine göre farklı sınıflara ayrılmaktadırlar. El ile ayıklama işleminde, beyaz olan manyezit cevheri ile koyu renkli (lacivert, koyu yeşil vb.) olan serpantin minerali birbirinden ayrılmaktadır. Bu ayırma, cevherin silis içeriğini değiştirmektedir. Aynı şekilde manyetik ayırıcıda da serpantin ve manyezit taneleri birbirinden ayrıldıkları için bu yöntemde de cevherin silis içeriği değişmektedir. İşletmede uygulanan her iki zenginleştirme işleminde de sadece tüvenan içindeki silis değerine müdahale edilebildiği için, kireç içeriğini ayarlamak için patlatma aynasının yeri, hangi basamaktan patlatma yapılacağı önem kazanmaktadır. Düşük kireç içerikli bir ürün istendiğinde, önceden yapılan sondajlar ve alınan analiz sonuçları değerlendirilerek ocağın düşük kireç içeren bir bölümünden patlatma yapılmaktadır. Kontrollü patlatmayı zorunlu kılan nedenler de işte bu düşük kireç içerikli üretim talebinin yoğunlaşmasına bağlı olarak hep aynı patlatma aynasının kullanılması sonucunda ortaya çıkmıştır. Üretilen cevherin satışının yapıldığı fabrika, dış piyasalardaki dalgalanmalardan etkilenerek önceden planlanan üretim miktar ve içeriğinin dışına çıkıp büyük miktarlarda düşük kireç içerikli manyezit cevheri talebinde bulunmuştur ve bu talep artarak devam etmiştir. Bunun üzerine önceden elde edilen sondaj verileri ile her üretim sonrası elde edilen analiz sonuçlarına göre ocağın istenilen düşük kireç değerlerini verebilecek en uygun basamakları olan 3. ve 4. basamakların belirli bölümlerinde sıklıkla patlatma yapılması gerekmiştir (Şek.2). Önceden planlanmayan, üst basamaklarda hazırlıkları yapılamayan, çok düşük kireçli damarı takip ederek yapılan patlatmalar sonucunda basamak aynası, işletmenin su deposu olarak kullanılan binasına 30 m kadar yaklaşmış ve son patlatmada, binadan şantiye binalarına su aktaran ana boru patlamıştır. Depo, penceresiz, üstten kapaklı, 4 6 m boyutlarında 3 m yüksekliğinde beton bir yapıdır. Hemen altından su girişi ve çıkışı için iki ana vana ve boru bulunmaktadır. İşletmede, çoğu yatılı olmak üzere yaklaşık 85 çalışan bulunmaktadır ve tüm çalışanların ve makinaların su ihtiyacı bu depodan sağlanmaktadır.ocağın içinde kalmaya başladığı için taşınması zaten gündemde olan depo binası, üretimdeki hızlanmanın üzerine yeni depo binası inşa edilene kadar hizmet verebilmesi için borular onarılmış ve deponun tekrar zarar görmemesi için patlatmaların kontrollü patlatma şeklinde yapılmasına karar verilmiştir. 2.2 Hazırlık çalışması Bir önceki patlatmada fırlayan kaya parçaları nedeniyle su deposunun bağlantı borularının patlaması üzerine, patlatmalarda örtü uygulamasına gidilmesine karar verilmiştir. Örtmede amaç, patlatma delikleri üzerine kamyon tekerlek lastiği gibi, birbirine çivi ile tutturulmuş kalas parçaları gibi fırlayan kayaları önleyecek ve şoku emecek örtü malzemeleri örterek patlatmanın savrulan kayalar açısından zararlı sonuçlarını en aza indirmektir. Uygun örtü malzemesi olarak şantiyenin hurda sahasındaki eski kamyon lastikleri ve el arabalarının kullanılmalarına karar verilmiştir. Patlatmanın titreşim etkisinin depo binasına bir hasar vermemesi için patlatmanın uygulandığı kaya kütlesi ile binanın üzerinde bulunduğu kaya kütlesi arasında bir yalıtım zonu oluşturulması gerektiğinden yola çıkılarak üretim deliklerinin hemen ardına ön-kesme deliklerinin delinmesine karar verilmiştir.

4 Şekil 1 Klasik bir ön-kesme patlatması plan görüntüsü Şekil 2 Ocakta uygulamanın yapıldığı bölüm ve depo binası Patlatma aynası ile depo arasındaki mesafe çok yakındır. Mesafenin yakınlığı da göz önüne alınarak sadece iki sıra üretim deliğinin yeterli olacağı ve iki sıra üretim deliğinin hemen ardından ön-kesme delikleri delinmesi planlanmıştır. Bu durumda depo ile son delik sırası arası mesafe sadece 25 m olacaktır. Yakınlarında hasar görebilecek binaların, başka yapıların bulunduğu patlatma uygulamalarına geçilmeden önce ilk yapılması gereken iş etki alanı içindeki bu yapıların mevcut durumlarını tespit etmektir. Eğer imkanlar elveriyorsa bu tespitte fotoğraf makinası veya kamera kullanılmasında da fayda vardır. Aksi durumlarda patlatma yapıldıktan sonra hangi çatlağın önceden var olduğunu, hangi kırığın patlatma sonrası oluştuğunu tespit etmek güç olabileceği gibi ihtilaflı durumlarla karşılaşmak da olasıdır. Bu nedenlerden dolayı patlatma uygulamasına başlanmadan önce su deposu incelenerek mevcut durumu, sıvası, çatlağı, duvarlarının durumu, vanalar ve boruların durumu tespit edilmiştir. Üretim delikleri, işletmede halihazırda kullanılmakta olan 89 mm çaplı delici ile delinmeye başlanmıştır. Yaklaşık 11 m yükseklik ve 10 adet iki sıra delik sisteminden oluşacak olan üretim deliklerinin hemen ardından ön-kesme deliklerinin de yine aynı matkap ve delici ile delinmesine karar verilmiştir. Ön-kesme delikleri için küçük çap önerilir (Olofsson 1988) ancak işletme şartlarında bu sağlanamamıştır. Üretim delikleri için, patlatma geometrisinin değerleri, çalışmadan çok daha önceleri literatürde mevcut olan (Erkoç 1990; Bilgin 2002; Konya & Walter 1990) eşitliklerin ocak kayaç yapısına uygulandıktan sonra bazı değişikliklere uğratılmaları sonucunda elde edilmişlerdir. Buna göre üretim deliklerinin çapı 89 mm, ortalama boyu 11 m dir. Patlayıcı madde olarak

5 delik dibinden 375 g (3 lokum) jelatin dinamit ile yemlenecek olan yaklaşık 40 kg ANFO kullanılmaktadır (Şek.3). Üretim deliklerinin bulunduğu bölüm için geometri ve şarj şekli açısından ocakta her zaman yapılan patlatmalardan farklı bir durum yoktur. Önkesme deliklerinin, eşitlik (2) ye uygun olarak üretim deliklerinin ikinci sırasının hemen arkasına ve yaklaşık 0,7 m uzaklıktan başlayarak 1 m ara ile delinmeleri planlanmıştır. Ön-kesme delikleri delinirken üretim deliklerine uygulanan alt delme işlemi uygulanmaz. Patlatma sonrası oluşacak titreşimin patlatma bölgesine çok yakın olan depoya etkisini en aza indirmek için ön-kesme delikleri ile geçirimsiz bir yüzey oluşturmanın dışında, bir uygulamaya daha gidilmiştir; üretim deliklerine uygun yerleştirilen gecikmeler ile patlatma şokunun depoya en uzak noktaya doğru devam etmesi için bir planlama yapılmıştır. Şekil 3 Delik geometrisi ve deliklerin kesit görüntüsü Basamak patlatmalarında, patlatma sonucu oluşan şok dalgası her yöne eşit olarak dağılmakla birlikte, uygun yük mesafesi koşullarında, aynanın önüne doğru hareket eden şok dalgası, yük mesafesindeki kayayı kırarak boşalır ve geriye aynanın arkasındaki sağlam kaya kütlesinde ilerleyen şok dalgası kalır. Uygun numaralı kapsül planlaması ile, patlama yönü belirlenebileceğinden, patlatma sonrası oluşan şok dalgasının kıracağı yön belirlenebilir. Dolayısı ile şok dalgalarının yayılım göstereceği kırılmadan kalan ayna arkası bölgesinin neresi olacağını belirlemek mümkün olacaktır. Bu sayede, bir nebze de olsa patlatma sonrası oluşacak şok dalgasının depo binası uzağına yönlendirilebilecekleri düşünülmüş ve bu düşünceye uygun numaralı kapsül planlaması yapılmıştır. Uygulamamızda deponun, aynanın tam arkasında olması nedeniyle yukarıda açıklanmaya çalışılan düşünceler doğrultusunda, patlatmanın yönünün değiştirilmesi düşünülmüş ve geri yayılacak şok dalgalarının deponun uzağına yönlenmeleri için patern hazırlanmış ve gecikmeli kapsüller seçilmiştir. Ayrıca normal bir atım olsa idi ilk sırada 1, ikinci sırada 2 numaralı olmak üzere sadece 2 farklı numaraya sahip elektrikli kapsüller ile patlatma gerçekleştirilecek iken aynı anda patlayacak patlayıcı madde miktarını azaltmak ve titreşimin yönünü değiştirmek için yapılan patern değişikliği ile 10 farklı numara kullanılmıştır (Şek. 4). 2.3 Uygulama Üretim delikleri Şekil 3 ve Şekil 4 de verildiği şekilde şarj edilip hazırlandıktan sonra 22 adet olan ön-kesme delikleri infilaklı fitile birer m ara ile bağlı dinamitler ile şarj edilmişlerdir. Dinamit miktarı için eşitlik (1) kullanılmış, ancak bulunan 600 g/m değerinden biraz daha azı olan 500g/m kullanılmıştır. Bunun nedeni ise; Olofsson (1988) de tanımlandığı gibi, ön-kesme patlatmalarında patlayıcı çapı, delik çapından küçük olmalıdır bu sayede kaya ezilmez ve çatlak oluşturacak detonasyon oluşur. Hesaplama sonucu bulunan 650 g ile dinamitler, delik çapı ile aynı olmuşlardır. Bu değeri kullanarak patlayıcı çapını düşürmek için delik içine birer m yerine 0,5 m ara ile dinamit bağlanabilirdi ancak bu uygulamada çok zaman ve emek isteyen bir durumdur.

6 Şekil 4 Patlatma düzeni ve numaralı kapsüllerin yerleşimi Ön-kesme delikleri için delik üstünden 1,5 m boşluk bırakılmış, sıkılama yapılmamış ama gazete ile delik üstü kapatılmıştır. Ön-kesme delikleri infilaklı fitil hattı sıfır numara elektrikli kapsülün hattın her iki yanına da bağlanması ile ateşlenmiştir. İnfilaklı fitiler, kapsülün patlama yönüne doğru ilerlemeye başlarlar, bir kesilmeye imkan vermemek için her iki yönde de kapsül bağlanmıştır. Üretim delikleri için delik başına 375 g dinamit, 40 kg ANFO, 1 adet numaralı elektrikli kapsül olmak üzere toplam 7,5 kg dinamit, 16 çuval (800 kg) ANFO ve 20 adet elektrikli kapsül kullanılmıştır. Ön-kesme delikleri için ise delik başına 4 kg dinamit kullanılmıştır. Patlatma için gerekli tedbirler alındıktan ve sistem hattı bağlandıktan sonra tüm delikler aynı anda ateşlenmiştir. Aslında sıfır numara kapsüller ile numaralı elektrikli kapsülleri aynı dizide kullanmak doğru değildir, ön-kesme delikleri için 1 numaralı kapsüller, diğer deliklerin başlangıç numarası olarak da en azından 3 numaralı kapsüller ile başlanarak ön-kesme deliklerine zaman vermek ve numarasız kapsülün ne zaman patlayacağının belirsizliği riskini azaltmanın gerekliliği düşünülmüştür ancak; elde var olan numaralı kapsül çeşitliliği bu paterni uygulamaya yetmemiş, 8 numaradan sonraki numaraları temin etmek bile çok güç olmuştur. 3 numaradan başlatılan bir düzende son deliklerin 13 numaralı kapsüllerle atılması gerekecektir ki bu numaralar şantiye şartları nedeniyle elde edilememiştir. Örtme uygulaması için hurda sahasından getirilen eski el arabaları ve kamyon lastikleri delikler üzerine kapatılarak patlatma gerçekleştirilmiştir. Patlatma sonucunda büyük bir gürültü ve toz çıkmış, normal atımlara alışık olan şantiye çalışanları, infilaklı fitil ve sıkılamasız deliklerdeki dinamitlerin patlaması sonucunda panik yaşamış, deponun yıkıldığını düşünmüş, ancak sonuçta depoya hiçbir zarar gelmeden, taş savrulmadan patlatma gerçekleştirilmiştir. Bu durumun sonucunda patlatmalara teknik olarak hazırlanmanın yanında çalışanların da psikolojik olarak hazırlanmaları, en azından patlatma hakkında bilgi verilerek olası ses ve şiddete karşı bilgilendirilmelerinin önemli olduğu dersi çıkarılarak patlatma sonuçlandırılmıştır. Üretim patlatmalarında özgül şarj kullanılan patlayıcı madde miktarının (kg) elde edilen kayaç miktarına (m³) oranı olarak verilmekte iken (Bilgin 2002), ön-kesme patlatmalarında özgül şarj, kullanılan patlayıcı madde miktarı (kg), kesilen alana (m²) bölünerek elde edilmektedir (Erkoç 1990). Buna göre patlatma üretim delikleri ve önkesme delikleri için özgül şarj Çizelge 1 de verilmiştir. Çizelge 1 Özgül şarj miktarları Üretim patlatması Ön-kesme patlatması Patlayıcı miktarı (kg) 800 kg (ANFO) 88 kg (dinamit) Teorik alan ve hacim 836 m³ ( ,8) 220 m² (22 10) Özgül Şarj 0,95 kg/m³ 0,40 kg/m² İlk bakışta üretim delikleri için özgül şarjın yüksek olduğu düşünülse de patlatma sonucunda çıkan tuvönanın el ile ayıklama boyutu olan 5 cm hedefine uygun olarak patlatma geometrisi hesaplandığı değerlendirilmelidir. Ayrıca işletmede yapılan patlatmalarda gerçek hacim, teorik hacimden her zaman çok yüksek çıkmıştır.

7 3 SONUÇ ve YORUM Ön-kesme yöntemi uygulanarak yapılan kontrollü patlatma sonucunda patlatma bölgesine çok yakın olan depo binası hasar görmeden patlatma yapılmıştır. Örtü malzemesi görevini yerine getirmiş, savrulan kaya sorunu yaşanmamıştır. Ocakta her zaman yapılan üretim patlatmalarında kullanılan elektrikli kapsül ile ateşlemeye alışkın olan işçiler için infilaklı fitil ile ateşleme çok gürültü çıkardığından dolayı çıkan gürültü ve özellikle havaya yükselen lastik parçalarının çıkardığı toz biraz korkutucu olmuş, işçilerden bir kısmı depo binasının yıkıldığını sanmış ise de sonradan olumsuz bir sonuç olmadığı ortaya çıkmıştır. Buradan patlatma öncesi çalışanların ve çevredekilerin nasıl bir sonuç beklendiği hakkında bilgilendirilmelerinin gerekli olduğu sonucu çıkarılmıştır. Yapılan incelemede depo binasında hiçbir hasar tespit edilmemiştir. Ancak delme zamanı, ön-kesme deliklerinin hazırlanmasında, delme maliyetinde ve dinamit giderlerindeki artış gibi olumsuzluklar değerlendirilerek üretimin aynı aynadan devam etmesi durumunda her üretim patlatmasının kontrollü patlatma şeklinde, ön-kesme uygulaması olarak yapılamayacağına karar verilmiştir. Bunun yerine deponun bir an önce taşınması daha pratik ekonomik olacaktır. Bu, söz konusu işletme şartlarına ait bir durumdur ve risk altındaki yapılar bu kadar kolay yer değiştiremez olduklarında kontrollü patlatmalar kaçınılmaz olacaktır. Ayrıca geride düzgün bir satıha sahip ayna ya da şev bırakmak için ön-kesme delikleri içerisindeki patlayıcı madde daha homojen dağıtılabilir. Ancak böyle bir satıh oluşturmak, söz konusu uygulama açısından hedeflenen bir amaç olmadığı için patlayıcı madde birer metre ara ile bağlanmıştır. Kontrollü patlatmalar, özel amaçlar için özel uygulamalar olarak geliştirilmişlerdir. Kaya patlatma uygulamasının her türlü sonucunu tahmin edilebilir, denetlenebilir hale getirmek için geliştirilen kimi zaman klasik uygulamalarla kıyaslanınca daha masraflı ve bilgi birikimi isteyen ancak bu olumsuz yanlarının yanında kazandırdığı çok olumlu sonuçlar ile de tercih edilen uygulanan yöntemler olarak karşımıza çıkmaya devam edeceklerdir. KAYNAKLAR Bilgin A Patlatma Mühendisliği Semineri, Seminer Notları, Ankara. Erkoç Ö.Y Kaya Patlatma Tekniği, İstanbul. Germen M., Abdullahoğlu A.E Yapıların Patlatma Yolu İle Yıkımının Ekonomik Karşılaştırılması, 3. Delme ve Patlatma Sempozyumu, Ankara. Jimeno C.L., Lopez E. Javier F. & Corcado A Drilling and Blasting of Rocks, Chapter 31, Balkema. Kahraman S. & Kılıç A Kontrollü Patlatma Yöntemleri ve Tarsus Ayrımı Gaziantep Otoyolu T2 Tüneli Uygulaması, Madencilik Dergisi. Ankara, Sayı 2. Keser O Kontrollü Patlatma Tekniklerinin İncelenmesi Ve Uygulama Yöntemlerinin Belirlenmesi, Dokuz Eylül Ü. Fen Bilimleri Ens., Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış). Konya C.J. & Walter E.J Controlled Blasting. Surface Blast Design, Prentice-Hall, USA. Naapuri J Trench Drilling and Blasting. Controlled Blasting On Construction Sites. Surface Drilling and Blasting, Tamrock. Finland. Olofsson S.O Applied Explosives Technology for Construction and Mining, 2 nd Edition, Applex, Arla, Sweden, 304 s.

NEDEN NOBELEX-6000 ESKİ SİSTEMDE YAPILAN BİR UYGULAMA

NEDEN NOBELEX-6000 ESKİ SİSTEMDE YAPILAN BİR UYGULAMA NEDEN NOBELEX-6000 Delme-patlatma madencilik, inşaat altyapı çalışmaları, karayolları ve tünel yapım işleri, barajlar v.b gibi birçok alanda ihtiyaç duyulan, öncesi ve sonrasında önemli derecede maliyet,

Detaylı

A-Kaya Birimlerinin Malzeme ve Kütle Özellikleri B-Patlayıcı Maddenin Cinsi, Özellikleri ve Dağılımı C-Patlatma Geometrisi

A-Kaya Birimlerinin Malzeme ve Kütle Özellikleri B-Patlayıcı Maddenin Cinsi, Özellikleri ve Dağılımı C-Patlatma Geometrisi 1-BASAMAK PATLATMA TASARIMINDA GÖZ ÖNÜNE ALINMASI GEREKEN ETKENLER. A-Kaya Birimlerinin Malzeme ve Kütle Özellikleri B-Patlayıcı Maddenin Cinsi, Özellikleri ve Dağılımı C-Patlatma Geometrisi A-Kaya Birimlerinin

Detaylı

Tünel Açma işlerinde Paralel Delik Düzeni İle İlgili n

Tünel Açma işlerinde Paralel Delik Düzeni İle İlgili n MADENCİLİK Aralık December 1985 Cilt Volume XXIV Sayı No 4 Tünel Açma işlerinde Paralel Delik Düzeni İle İlgili n Parametreler Parameters Related Witli Parallel Hole Cut Arrangement in Tunneling Tayfun

Detaylı

HAZİRAN JUNE 2000 KONTROLLÜ PATLATMA YÖNTEMLERİ VE TARSUS AYRIMI- GAZİANTEP OTOYOLU T2 TÜNELİ UYGULAMASI

HAZİRAN JUNE 2000 KONTROLLÜ PATLATMA YÖNTEMLERİ VE TARSUS AYRIMI- GAZİANTEP OTOYOLU T2 TÜNELİ UYGULAMASI MADENCILIK HAZİRAN JUNE 000 CILTVOLUME 9 SAYINO KONTROLLÜ PATLATMA YÖNTEMLERİ VE TARSUS AYRIMI GAZİANTEP OTOYOLU T TÜNELİ UYGULAMASI Controlled Blasting Techniques and The Application of The T Tunnel on

Detaylı

SİVAS'TA KARSTİK BOŞLUK İÇEREN PLİYOSEN YAŞLI KİREÇTAŞI OCAĞINDAKİ PATLATMA PROBLEMLERİNİN İNCELENMESİ

SİVAS'TA KARSTİK BOŞLUK İÇEREN PLİYOSEN YAŞLI KİREÇTAŞI OCAĞINDAKİ PATLATMA PROBLEMLERİNİN İNCELENMESİ 2.Ulusal Kırmataş Sempozyumu'99, İstanbul-999, ISBN B.6.0.KGM0.63.00.03/606. SİVAS'TA KARSTİK BOŞLUK İÇEREN PLİYOSEN YAŞLI KİREÇTAŞI OCAĞINDAKİ PATLATMA PROBLEMLERİNİN İNCELENMESİ INVESTIGATION OF BLASTING

Detaylı

BASAMAK PATLATMALARINDA NONELDET ELEKTRİKSİZ KAPSÜLLER

BASAMAK PATLATMALARINDA NONELDET ELEKTRİKSİZ KAPSÜLLER BASAMAK PATLATMALARINDA NONELDET ELEKTRİKSİZ KAPSÜLLER 1- GENEL TANIM Noneldet kapsüller düşük enerji iletim hattı olan bir elektriksiz ateşleme sistemidir. Nonel tüpleri özel seçilmiş plastikten üretilmektedir.

Detaylı

Bir Kireçtaşı Ocağında Uygulanan Patlatma Delik Çapı Değişiminin Sonuçları

Bir Kireçtaşı Ocağında Uygulanan Patlatma Delik Çapı Değişiminin Sonuçları Bir Kireçtaşı Ocağında Uygulanan Patlatma Çapı Değişiminin Sonuçları Ö. AKKOYUN Dicle Üniversitesi DİYARBAKIR ÖZET: Bu çalışmada, kireçtaşı ve taşocaklarında yapılan patlatma uygulamalarına değinilmiş

Detaylı

Delme-Patlatma Uygulamalarında Verilerin Saklanması ve Kontrolünde Kullanılabilecek Bir Bilgisayar Yazılımının Geliştirilmesi

Delme-Patlatma Uygulamalarında Verilerin Saklanması ve Kontrolünde Kullanılabilecek Bir Bilgisayar Yazılımının Geliştirilmesi Delme-Patlatma Uygulamalarında Verilerin Saklanması ve Kontrolünde Kullanılabilecek Bir Bilgisayar Yazılımının Geliştirilmesi Ö.Akkoyun Dicle Üniversitesi, Diyarbakır, Türkiye ÖZET: Bu bildiride, delme-patlatma

Detaylı

ESKİŞEHİR-SÜPREN YÖRESİNDE BİR TAŞ OCAĞINDA PATLATMADAN KAYNAKLANAN YER SARSINTILARININ ÖLÇÜLMESİ VE ANALİZİ

ESKİŞEHİR-SÜPREN YÖRESİNDE BİR TAŞ OCAĞINDA PATLATMADAN KAYNAKLANAN YER SARSINTILARININ ÖLÇÜLMESİ VE ANALİZİ Osmangazi Üniversitesi Müh.Mim.Fak.Dergisi C.XVIII, S.2, 2003 Eng.&Arch.Fac.Osmangazi University, Vol.XVIII, No: 2, 2003 ESKİŞEHİR-SÜPREN YÖRESİNDE BİR TAŞ OCAĞINDA PATLATMADAN KAYNAKLANAN YER SARSINTILARININ

Detaylı

Basamak Patlatması Temel Hesaplamaları Đçin Bilgisayar Yazılımı A Computer Program for Basic Calculations of Bench Blasting

Basamak Patlatması Temel Hesaplamaları Đçin Bilgisayar Yazılımı A Computer Program for Basic Calculations of Bench Blasting Basamak Patlatması Temel Hesaplamaları Đçin Bilgisayar Yazılımı A Computer Program for Basic Calculations of Bench Blasting Ö. Akkoyun Dicle Üniversitesi, Maden Mühendisliği Bölümü, Diyarbakır ÖZET Bu

Detaylı

1. GÜN 08:30 09:30 KAYIT 09:30 10:30 AÇILIŞ 10:30 11:10 I. OTURUM- Çağrılı Bildiriler

1. GÜN 08:30 09:30 KAYIT 09:30 10:30 AÇILIŞ 10:30 11:10 I. OTURUM- Çağrılı Bildiriler 1. GÜN 08:30 09:30 KAYIT 09:30 10:30 AÇILIŞ 10:30 11:10 I. OTURUM- Çağrılı Bildiriler A. KAHRİMAN, G. KONAK 10:30 10:50 Patlayıcı İşkolu ve Patlatmada Mühendislik Ahlakı H.A. Bilgin 10:50 11:10 Patlatmalı

Detaylı

Kontrollü Patlatma Teknikleri ve Borçka Barajı Projesindeki Uygulamanın İncelenmesi

Kontrollü Patlatma Teknikleri ve Borçka Barajı Projesindeki Uygulamanın İncelenmesi Türkiye 18 Uluslararası Madencilik Kongresi ve Sergisi - IMCET 2003. 2003, ISBN 975-395-606-1 Kontrollü Patlatma Teknikleri ve Borçka Barajı Projesindeki Uygulamanın İncelenmesi O. Keser Izınir.Tûrkiye

Detaylı

Bir Kireçtaşı Ocağında Uygulanan Patlatma Delik Çapı Değişiminin Sonuçları

Bir Kireçtaşı Ocağında Uygulanan Patlatma Delik Çapı Değişiminin Sonuçları Ö Akkoyun Bir Kireçtaşı Ocağında Uygulanan Patlatma Delik Çapı Değişiminin Sonuçları Ö. Akkoyun Dicle Üniversitesi, Diyarbakır ÖZET: Bu çalışmada, kireçtaşı ve taşocaklarında yapılan patlatma uygulamalarına

Detaylı

Delme çubuğu üzerinde katman/kırılma derinliğinin sınırlarını çiziniz Delikleri, katman/kırılma derinliğinin %70 ine kadar deliniz

Delme çubuğu üzerinde katman/kırılma derinliğinin sınırlarını çiziniz Delikleri, katman/kırılma derinliğinin %70 ine kadar deliniz Bağımsız Kayalar BAĞIMSIZ KAYALAR 1. Temizleme, inceleme ve değerlendirme Kayanın şeklini, kaya tipi ve yapı boyunca devam eden kırılma hatlarını göz önünde bulundurarak, bir görünüm oluşturmak için kaya

Detaylı

DELME VE PATLATMA. Delik delme işleminde, delme hızını etkileyen faktörler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

DELME VE PATLATMA. Delik delme işleminde, delme hızını etkileyen faktörler aşağıdaki gibi sıralanabilir: DELME VE PATLATMA Delme İşleminin Amacı Günümüzde kimya teknolojisindeki gelişmeler sonucu inşaat, madencilik ve askeri amaçlarla kullanılan çok sayıda patlayıcı madde geliştirilmiştir. Buna karşın üretim

Detaylı

SIRA PARÇALAMA. 1. Temizleme, teftiş ve değerlendirme

SIRA PARÇALAMA. 1. Temizleme, teftiş ve değerlendirme Sıra Parçalama SIRA PARÇALAMA 1. Temizleme, teftiş ve değerlendirme Bu evrak, Sıra parçalamada kullanılabilecek tekniklere bir sunum düzenlemektedir. Devam eden teknik destek, Green Break Technology (PTY)

Detaylı

ELEKTRİKLİ KAPSÜLLERİN GECİKMELİ OLARAK ATEŞLENMESİ AMACIYLA f GELİŞTİRİLEN ELEKTRONİK BİR DEVRENİN TANITIMI VE DENEME ÇALIŞMALARI

ELEKTRİKLİ KAPSÜLLERİN GECİKMELİ OLARAK ATEŞLENMESİ AMACIYLA f GELİŞTİRİLEN ELEKTRONİK BİR DEVRENİN TANITIMI VE DENEME ÇALIŞMALARI ELEKTRİKLİ KAPSÜLLERİN GECİKMELİ OLARAK ATEŞLENMESİ AMACIYLA f GELİŞTİRİLEN ELEKTRONİK BİR DEVRENİN TANITIMI VE DENEME ÇALIŞMALARI Tayfun EVERGEN(*) Süha NiZAMOĞLU(*) ÖZET Günümüzde açık ve yeraltı işletmelerinde

Detaylı

OKAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

OKAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ OKAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ PATLAYICI MÜHENDİSLİĞİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI YÜKSEK LİSANS PROGRAMININ AMACI PROGRAMIN YAPISI EĞİTİM GÜN VE SAATLERİ YÜKSEK LİSANS BAŞVURU KOŞULLARI ÖNERİLEN

Detaylı

Madencilik Faaliyetlerinde Patlatma Kaynaklı Çevresel Etkilerin Ölçülmesi ve Analizi

Madencilik Faaliyetlerinde Patlatma Kaynaklı Çevresel Etkilerin Ölçülmesi ve Analizi Madencilik ve Çevre Sempozyumu, 5-6 Mayıs 2005, Ankara Madencilik Faaliyetlerinde Patlatma Kaynaklı Çevresel Etkilerin Ölçülmesi ve Analizi T. Hüdaverdi, C.Kuzu 1. T. Ü. Maden Mühendisliği Bölümü, istanbul

Detaylı

AÇIK OCAK ĐŞLETMECĐLĐĞĐNDE BASAMAK PATLATMASI TASARIMI. Ersan DEĞERLĐ Maden Yük.Mühendisi

AÇIK OCAK ĐŞLETMECĐLĐĞĐNDE BASAMAK PATLATMASI TASARIMI. Ersan DEĞERLĐ Maden Yük.Mühendisi AÇIK OCAK ĐŞLETMECĐLĐĞĐNDE BASAMAK PATLATMASI TASARIMI Ersan DEĞERLĐ Maden Yük.Mühendisi Şekil 1:Basamak Patlatması Terimleri 1. BASAMAK PATLATMASI TASARIMI 1.1.Basamak Patlatması Terimleri 1-Serbest

Detaylı

Ö.Akkoyun Maden Mühendisliği Bölümü, Diyarbakır, Türkiye. B. Ünver Hacettepe Üniversitesi, Maden Mühendisliği Bölümü, Ankara,

Ö.Akkoyun Maden Mühendisliği Bölümü, Diyarbakır, Türkiye. B. Ünver Hacettepe Üniversitesi, Maden Mühendisliği Bölümü, Ankara, Türkiye 17. Uluslararası Madencilik Kongresi ve Sergisi-TUMAKS 2001, 2001, ISBN975-395-416-6 Küçük Ölçekli Manyezit İşletmelerinde Üretim Veriminin Artırılması İçin Öncelikle Ne Yapılabilir? - Bir Örnek

Detaylı

Güneşevler Sitesi Binalarının Patlayıcı Kullanılarak Yıkımı Demolition of the Güneşevler Site Buildings by Using Explosives

Güneşevler Sitesi Binalarının Patlayıcı Kullanılarak Yıkımı Demolition of the Güneşevler Site Buildings by Using Explosives Güneşevler Sitesi Binalarının Patlayıcı Kullanılarak Yıkımı Demolition of the Güneşevler Site Buildings by Using Explosives A. Karadoğan, Ü. Özer, M.C. Özyurt, Ü. Kalaycı İstanbul Üniversitesi, Mühendislik

Detaylı

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL MAD-5501 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0 8 0 9 MAD-5601 TEZ HAZIRLIK ÇALIŞMASI Z 0 1 1 0 1 SEÇMELİ DERS SEÇMELİ DERS SEÇMELİ DERS SEÇMELİ DERS 20 1 21 12 30

Detaylı

DAGYAKA KALKER OCAGINDA UYGULANAN KARE VE SESBES DELIK DÜZENLERININ KARSILASTIRILMASI

DAGYAKA KALKER OCAGINDA UYGULANAN KARE VE SESBES DELIK DÜZENLERININ KARSILASTIRILMASI DAGYAKA KALKER OCAGINDA UYGULANAN KARE VE SESBES DELIK DÜZENLERININ KARSILASTIRILMASI Özgür AKKOYUN D.Ü., Maden Mühendisligi Bölümü, Diyarbakir/Türkiye Mustafa AYHAN D.Ü., Maden Mühendisligi Bölümü, Diyarbakir/Türkiye

Detaylı

YENİLME KRİTERİ TEORİK GÖRGÜL (AMPİRİK)

YENİLME KRİTERİ TEORİK GÖRGÜL (AMPİRİK) YENİLME KRİTERİ Yenilmenin olabilmesi için kayanın etkisinde kaldığı gerilmenin kayanın dayanımını aşması gerekir. Yenilmede en önemli iki parametre gerilme ve deformasyondur. Tasarım aşamasında bunlarda

Detaylı

TMMOB MADEN MÜHENDİSLERİ ODASI SÜREKLİ EĞİTİM MERKEZİ

TMMOB MADEN MÜHENDİSLERİ ODASI SÜREKLİ EĞİTİM MERKEZİ BİLİRKİŞİLİK/KAMULAŞTIRMA BİLİRKİŞİLİĞİ EĞİTİMİ 1- TMMOB Mevzuatı-Maden Mühendisleri Odası Mevzuatı 2- Bilirkişilik Mevzuatı 3- Hukuk Davalarında Bilirkişilik 4- Ceza Davalarında Bilirkişilik 5- İdari

Detaylı

HAKKIMIZDA AFA TEKNOLOJİ ARGE MÜHENDİSLİK OLARAK;

HAKKIMIZDA AFA TEKNOLOJİ ARGE MÜHENDİSLİK OLARAK; S a y f a 1 HAKKIMIZDA OLARAK; 2015 yılında KÜTAHYA TASARIM TEKNOKENT YÖNETİCİ A.Ş bünyesinde kurulan ARGE MÜHENDİSLİK SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. Bir KOSGEB projesi ile faaliyetlerine başladı. Madencilik

Detaylı

YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2

YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2 YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2 ÖZET Yer yüzündeki her cismin bir konumu vardır. Zemine her cisim bir konumda oturur. Cismin dengede kalabilmesi için konumunu koruması gerekir. Yapının konumu temelleri üzerinedir.

Detaylı

1. Temel zemini olarak. 2. İnşaat malzemesi olarak. Zeminlerin İnşaat Mühendisliğinde Kullanımı

1. Temel zemini olarak. 2. İnşaat malzemesi olarak. Zeminlerin İnşaat Mühendisliğinde Kullanımı Zeminlerin İnşaat Mühendisliğinde Kullanımı 1. Temel zemini olarak Üst yapıdan aktarılan yükleri güvenle taşıması Deformasyonların belirli sınır değerleri aşmaması 2. İnşaat malzemesi olarak 39 Temellerin

Detaylı

İnşaat Mühendisliği Bölümü. Niğde Üniversitesi Toprak İşleri Ders Notları TOPRAK İŞLERİ. Dersin Amacı

İnşaat Mühendisliği Bölümü. Niğde Üniversitesi Toprak İşleri Ders Notları TOPRAK İŞLERİ. Dersin Amacı TOPRAK İŞLERİ Dersin Amacı Ulaştırma projelerinin yapımında gerekli olan toprak işleri konularında temel kavramların öğretilmesi. 1 Dersin Hedefleri Toprak işlerin hakkında genel bilgiye sahip 1 : olmak

Detaylı

Patlatmadan Kaynaklı Çevresel Etkilerin İncelenmesi ve Uygulamaya İlişkin Bir Örnek

Patlatmadan Kaynaklı Çevresel Etkilerin İncelenmesi ve Uygulamaya İlişkin Bir Örnek 8.Uluslararası Kırmataş Sempozyumu, 13-14 Ekim 2016, Kütahya-Türkiye 8.International Aggregates Symposium, 13-14 October 2016, Kütahya-Turkey Patlatmadan Kaynaklı Çevresel Etkilerin İncelenmesi ve Uygulamaya

Detaylı

Diyarbakır Beton Kesme Firmaları. Derz kesme:

Diyarbakır Beton Kesme Firmaları. Derz kesme: Diyarbakır Beton Kesme Firmaları Derz kesme: Kesim sistemi bir sokak ve caddenin bir kısmını yüzeye zarar vermeden kesip değiştirme olanağı sağlar. Derz kesme çevresindeki yapıya zarar vermeden, betonu

Detaylı

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL MAD-5501 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0 8 0 9 MAD-5601 TEZ HAZIRLIK ÇALIŞMASI Z 0 1 1 0 1 SEÇMELİ DERS SEÇMELİ DERS SEÇMELİ DERS SEÇMELİ DERS 20 1 21 12 30

Detaylı

MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON

MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON 2018 2019 Güz 10. HAFTA Dr. Serdar YAŞAR 10. Hafta İçeriği Hidrolik Kırıcılar Hidrolik Kırıcı Seçim Kriterleri Hidrolik Kırıcıların Teknik Özellikleri Hidrolik

Detaylı

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ 5/29/2017 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta : orhan.arkoc@klu.edu.tr Web : http://personel.klu.edu.tr/orhan.arkoc 5/29/2017 2 BÖLÜM 10 KAYAÇLARIN ve SÜREKSİZLİKLERİNİN

Detaylı

Açık İşletmelerde Maliyete İlişkin Bazı Delme-Patlatma Parametrelerine Genel Bakış

Açık İşletmelerde Maliyete İlişkin Bazı Delme-Patlatma Parametrelerine Genel Bakış MADENCİLİK ARALIK December 1992 Cilt Volume XXXI Sayı No 4 Açık İşletmelerde Maliyete İlişkin Bazı Delme-Patlatma Parametrelerine Genel Bakış General Aspects of Some Drilling-blasting Parameters as to

Detaylı

EYLÜL SEPTEMBER. Anahtar Sözcükler: Patlatma, Zaman Sıralı Ateşleme Cihazı, Elektronik Kapsül, Kontrollü Ateşleme. ÖZET

EYLÜL SEPTEMBER. Anahtar Sözcükler: Patlatma, Zaman Sıralı Ateşleme Cihazı, Elektronik Kapsül, Kontrollü Ateşleme. ÖZET MADENCİLİK EYLÜL SEPTEMBER 1998 CİLT-VOLUME SAYI - NO 37 3 MIKRO-IŞLEMCI DESTEKLİ ZAMAN SIRALI PATLATMA UYGULAMALARI Time Sequenced Firing Applications with Using of Micro Processors Cengiz KUZU (*) Anahtar

Detaylı

BİLGİSAYAR PROGRAMI İLE. DELME-PATLATMA ORGANİZASYON VE ANALİZİNİN YAPILABİLİRLİĞİ, DclPat v4.0

BİLGİSAYAR PROGRAMI İLE. DELME-PATLATMA ORGANİZASYON VE ANALİZİNİN YAPILABİLİRLİĞİ, DclPat v4.0 Türkiye 16. Madencilik Kongresi / 16 th Mining Congress of Turkey, 1999, ISBN 975-395-310-0 BİLGİSAYAR PROGRAMI İLE. DELME-PATLATMA ORGANİZASYON VE ANALİZİNİN YAPILABİLİRLİĞİ, DclPat v4.0 POSSIBILITY OF

Detaylı

TOPLU HAFRİYAT. 1. Temizleme, inceleme ve değerlendirme

TOPLU HAFRİYAT. 1. Temizleme, inceleme ve değerlendirme Toplu Hafriyat TOPLU HAFRİYAT Temizleme, inceleme ve değerlendirme Kayanın şeklini, kaya tipi ve yapı boyunca devam eden kırılma hatlarını göz önünde bulundurarak, bir görünüm oluşturmak için kaya yüzeyini

Detaylı

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI DOKTORA PROGRAMI

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI DOKTORA PROGRAMI DOKTORA PROGRAMI BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL ADI MAD-6501 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0 8 0 9 MAD-6601 TEZ HAZIRLIK ÇALIŞMASI Z 0 1 1 0 1 20 1 21 12 30 İKİNCİ YARIYIL ADI MAD-6502 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0

Detaylı

DİLATASYON DERZİ. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi

DİLATASYON DERZİ. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi DİLATASYON DERZİ Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi DİLATASYON DERZİ Yapının kendi ağırlığından ya da oturduğu zeminden

Detaylı

Basamak Patlatmasında Kullanılmak Üzere Geliştirilen Bir Android Uygulaması An Android Application Developed to be used in Bench Blasting

Basamak Patlatmasında Kullanılmak Üzere Geliştirilen Bir Android Uygulaması An Android Application Developed to be used in Bench Blasting 8.Uluslararası Kırmataş Sempozyumu, 13-14 Ekim 2016, Kütahya-Türkiye 8.International Aggregates Symposium, 13-14 October 2016, Kütahya-Turkey Basamak Patlatmasında Kullanılmak Üzere Geliştirilen Bir Android

Detaylı

Zonguldak Ilıksu Mevkiinde Kontrollu Basamak Patlatması Uygulamaları Cautious Bench Blasting Practices at Zonguldak Ilıksu Site

Zonguldak Ilıksu Mevkiinde Kontrollu Basamak Patlatması Uygulamaları Cautious Bench Blasting Practices at Zonguldak Ilıksu Site Zonguldak Ilıksu Mevkiinde Kontrollu Basamak Patlatması Uygulamaları Cautious Bench Blasting Practices at Zonguldak Ilıksu Site H.A. Bilgin, M. Kılıç, M.S. Kahveci ODTÜ Maden Mühendisliği Bölümü, Ankara

Detaylı

PATLAYICI MADDELERİN DETONASYON HIZININ DENEYSEL OLARAK SAPTANMASI VE BU DEĞERİN AÇIK İŞLETMELERDE DELİK ŞARJINDAKİ ÖNEMİ

PATLAYICI MADDELERİN DETONASYON HIZININ DENEYSEL OLARAK SAPTANMASI VE BU DEĞERİN AÇIK İŞLETMELERDE DELİK ŞARJINDAKİ ÖNEMİ PATLAYICI MADDELERİN DETONASYON HIZININ DENEYSEL OLARAK SAPTANMASI VE BU DEĞERİN AÇIK İŞLETMELERDE DELİK ŞARJINDAKİ ÖNEMİ Tayfun EVERGEN* ÖZET Patlayıcı maddelerin en önemli özelliklerinden biri detonasyon

Detaylı

inşaat mühendisliğinde de tünel kazımı esnasında gevşek zeminlerin ve parçalı kayaların stabilizasyonunda,

inşaat mühendisliğinde de tünel kazımı esnasında gevşek zeminlerin ve parçalı kayaların stabilizasyonunda, ENJEKSİYON Buradaki amaç zeminin ya da kaya kütlesinin mühendislik özelliklerini iyileştirmektir. Nitekim bu iyileştirme zeminin gerilmedeformasyon ve dayanım gibi mekanik özellikleri ile geçirimlilik

Detaylı

beton karışım hesabı

beton karışım hesabı 9 beton karışım hesabı Paki Turgut Kaynaklar 1) TS 802 Beton Karışım Tasarımı Hesap Esasları 2) Domone P, Illston J, Construction Materials, 4th Edition 3) Mindess S et al., Concrete, 2nd Edition 4) Portland

Detaylı

PÜSKÜRTME ŞEKİLLENDİRME (SPRAY FORMING / SPRAY DEPOSITION)

PÜSKÜRTME ŞEKİLLENDİRME (SPRAY FORMING / SPRAY DEPOSITION) PÜSKÜRTME ŞEKİLLENDİRME (SPRAY FORMING / SPRAY DEPOSITION) Püskürtme şekillendirme (PŞ) yöntemi ilk olarak Osprey Ltd. şirketi tarafından 1960 lı yıllarda geliştirilmiştir. Günümüzde püskürtme şekillendirme

Detaylı

Delme-Patlatma Parametrelerinin, DelPat v8 Yazılımı iletasarlanması ve Uygulamadaki Sonuçlarının Karşılaştırılması ÖZET: ABSTRACT:

Delme-Patlatma Parametrelerinin, DelPat v8 Yazılımı iletasarlanması ve Uygulamadaki Sonuçlarının Karşılaştırılması ÖZET: ABSTRACT: 1 Delme-Patlatma Parametrelerinin, DelPat v8 Yazılımı iletasarlanması ve Uygulamadaki Sonuçlarının Karşılaştırılması Designing Drilling-Blasting Parameters with the DelPat v8 software and comparing the

Detaylı

DEPREMLER - 2 İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ. Deprem Nedir?

DEPREMLER - 2 İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ. Deprem Nedir? İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ 10.03.2015 DEPREMLER - 2 Dr. Dilek OKUYUCU Deprem Nedir? Yerkabuğu içindeki fay düzlemi adı verilen kırıklar üzerinde biriken enerjinin aniden boşalması ve kırılmalar

Detaylı

TERS DOLAŞIMLI SONDAJ UYGULAMALARI

TERS DOLAŞIMLI SONDAJ UYGULAMALARI (Sondaj Dünyası Dergisi, Sayı 4) www.sondajcilarbirligi.org.tr MADEN ARAMA ÇALIŞMALARINDA TERS DOLAŞIMLI SONDAJ UYGULAMALARI Adil ÖZDEMİR (adilozdemir2000@yahoo.com) Maden aramaya yönelik sondajlar, genellikle

Detaylı

MURGUL'DAKl PATLATMALARDA FARKLI FORMASYONLAR İÇİN UYGUN GECİKME ZAMANLARININ BELİRLENMESİ

MURGUL'DAKl PATLATMALARDA FARKLI FORMASYONLAR İÇİN UYGUN GECİKME ZAMANLARININ BELİRLENMESİ MURGUL'DAKl PATLATMALARDA FARKLI FORMASYONLAR İÇİN UYGUN GECİKME ZAMANLARININ BELİRLENMESİ DELAY TIME OPTIMISATION IN THE VARIOUS FORMATIONS OF MURGUL MINE BLASTINGS Selim ALTUN W Anahtar Sözcükler Patlatma,

Detaylı

İzmir Bornova Mevkiinde Faaliyet Gösteren Taş Ocağında Yapılan Patlatmaların Çevresel Etkilerinin Belirlenmesi

İzmir Bornova Mevkiinde Faaliyet Gösteren Taş Ocağında Yapılan Patlatmaların Çevresel Etkilerinin Belirlenmesi İzmir Bornova Mevkiinde Faaliyet Gösteren Taş Ocağında Yapılan Patlatmaların Çevresel Etkilerinin Belirlenmesi Environmental Impacts of Quarry Blasting of a Limestone Quarry Operating at Bornova Distict

Detaylı

ETİ BAKIR A.Ş. KÜRE YERALTI İŞLETMESİ NDE GERÇEKLEŞTİRİLEN PATLATMA UYGULAMALARININ İNCELENMESİ

ETİ BAKIR A.Ş. KÜRE YERALTI İŞLETMESİ NDE GERÇEKLEŞTİRİLEN PATLATMA UYGULAMALARININ İNCELENMESİ Madencilik, Cilt 55, Sayı 2, Sayfa 53-62, Haziran 2016 Vol.55, No.2, pp 53-62, June 2016 ETİ BAKIR A.Ş. KÜRE YERALTI İŞLETMESİ NDE GERÇEKLEŞTİRİLEN PATLATMA UYGULAMALARININ İNCELENMESİ Investigation of

Detaylı

Omega Dış Cephe Sistemi. İskelesiz kuru duvar çözümü sunar. Düşük Karbon Salımı 19

Omega Dış Cephe Sistemi. İskelesiz kuru duvar çözümü sunar. Düşük Karbon Salımı 19 Omega Dış Cephe Sistemi İskelesiz kuru duvar çözümü sunar. Düşük 19 Omega Dış Cephe Sistemi Üst katlarında beton imalatı devam eden yapılarda, iskele kurmadan içeriden dış cephe duvar imalatına başlanmasını

Detaylı

B. Erçıkdı, A. Kesimal & E. Yılmaz Karadeniz Teknik Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü Trabzon

B. Erçıkdı, A. Kesimal & E. Yılmaz Karadeniz Teknik Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü Trabzon KAYAMEK 2004-VII. Bölgesel Kaya Mekaniği Sempozyumu / ROCKMEC 2004-VIIth Regional Rock Mechanics Symposium, 2004, Sivas, Türkiye Araklı-Taşönü kalker ocağında patlatma kaynaklı yer sarsıntılarının değerlendirilmesi

Detaylı

BETONARME-II ONUR ONAT HAFTA-4

BETONARME-II ONUR ONAT HAFTA-4 BETONARME-II ONUR ONAT HAFTA-4 DİŞLİ DÖŞEMELER Serbest açıklığı 700 mm yi geçmeyecek biçimde düzenlenmiş dişlerden ve ince bir tabakadan oluşmuş döşemelere dişli döşemeler denir. Geçilecek açıklık eğer

Detaylı

MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: SORULAR-CEVAPLAR

MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: SORULAR-CEVAPLAR MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: 1- (24 Puan) Şekildeki 5.08 cm çaplı 38.1 m uzunluğunda, 15.24 cm çaplı 22.86 m uzunluğunda ve 7.62 cm çaplı

Detaylı

Patlayıcı Madde Kullanarak Su Deposu Yıkımı

Patlayıcı Madde Kullanarak Su Deposu Yıkımı Türkiye 17. Uluslararası Madencilik Kongresi ve Sergisi-TUMAKS 2001, 2001. ISBN 975-395-416-6 Patlayıcı Madde Kullanarak Su Deposu Yıkımı O.Y.Erkoç Gempa A.Ş., istanbul, Turkey M.Z.Sunu Yıldız Teknik Üniversitesi,lstanbul,Turkey

Detaylı

GİRİŞ. Faylar ve Kıvrımlar. Volkanlar

GİRİŞ. Faylar ve Kıvrımlar. Volkanlar JEOLOJİK YAPILAR GİRİŞ Dünyamızın üzerinde yaşadığımız kesiminden çekirdeğine kadar olan kısmında çeşitli olaylar cereyan etmektedir. İnsan ömrüne oranla son derece yavaş olan bu hareketlerin çoğu gözle

Detaylı

JEM 302 MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ UYGULAMA NOTLARI

JEM 302 MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ UYGULAMA NOTLARI ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JEM 302 MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ UYGULAMA NOTLARI Dr. Koray ULAMIŞ Şubat 2010 Ankara Ad Soyad : Numara : JEM 302 Mühendislik Jeolojisi

Detaylı

KONU: Önyüzü Beton Kaplı Barajların Türkiye Pratiğinden Örnekler SUNUM YAPAN: Mehmet Harun ASKEROĞLU

KONU: Önyüzü Beton Kaplı Barajların Türkiye Pratiğinden Örnekler SUNUM YAPAN: Mehmet Harun ASKEROĞLU KONU: Önyüzü Beton Kaplı Barajların Türkiye Pratiğinden Örnekler SUNUM YAPAN: Mehmet Harun ASKEROĞLU Baraja Ait Ana Birimler a)plint Betonu ve geometrisi ( A hattı teşkili) b)gövde Zonları Ön yüzü Beton

Detaylı

İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü. 321 Cevher Hazırlama Laboratuvarı I ÖRNEK AZALTMA

İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü. 321 Cevher Hazırlama Laboratuvarı I ÖRNEK AZALTMA İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü 321 Cevher Hazırlama Laboratuvarı I ÖRNEK AZALTMA 1. GİRİŞ Belirli bir cevherin niteliklerinin saptanmasında kullanılmak üzere temsili

Detaylı

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt: 12 Sayı:2 sh. 30-43 Mayıs 2010

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt: 12 Sayı:2 sh. 30-43 Mayıs 2010 DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt: 12 Sayı:2 sh. 30-43 Mayıs 2010 PATLATMADAN KAYNAKLANAN TİTREŞİMLERİN YÖNSEL DEĞİŞİMİNİN ARAŞTIRILMASI (INVESTIGATION OF DIRECTIONAL CHANGE

Detaylı

TAŞOCAKLAREVDAKİ PATLATMALARIN ÇEVRESEL ETKİLERİNİN ÖLÇÜMÜ VE DEĞERLENDİRİLMESİ

TAŞOCAKLAREVDAKİ PATLATMALARIN ÇEVRESEL ETKİLERİNİN ÖLÇÜMÜ VE DEĞERLENDİRİLMESİ 2 Ulusal Kırmataş Sempozyumu'99, lstanbul-999, ISBN B 6.0.KGM0.63.00.03/606 TAŞOCAKLAREVDAKİ PATLATMALARIN ÇEVRESEL ETKİLERİNİN ÖLÇÜMÜ VE DEĞERLENDİRİLMESİ RECORD and EVALUATION of ENVIRONMENTAL IMPACTS

Detaylı

Taş ocağının şantiyeye mümkün olduğu kadar yakın olması istenir. Ayrıca mevcut bir yola yakınlığı her çeşit ocaklar içinde tercih sebebidir.

Taş ocağının şantiyeye mümkün olduğu kadar yakın olması istenir. Ayrıca mevcut bir yola yakınlığı her çeşit ocaklar içinde tercih sebebidir. TAŞ OCAKLARI Taş ocakları kuruluşu ve işletmesi bakımından şantiyeye benzer ve bağımsız bir birimdir. Kırma taş ve agrega üretilir ve üretilen malzeme çeşitli imalat kalemleri içinde tüketir. Belli başlı

Detaylı

ĠSTANBUL TEKNĠK ÜNĠVERĠSTESĠ MADEN FAKÜLTESĠ MADEN MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ

ĠSTANBUL TEKNĠK ÜNĠVERĠSTESĠ MADEN FAKÜLTESĠ MADEN MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ ĠSTANBUL TEKNĠK ÜNĠVERĠSTESĠ MADEN FAKÜLTESĠ MADEN MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ MADENCĠLĠKTE ÖZEL KONULAR II DERS PROJESĠ MICROMINE PAKET PROGRAMI ĠLE ÜÇ BOYUTLU MADEN PLANLAMASI 505121007 HAKAN ALTIPARMAK Proje

Detaylı

Değerli Öğrenciler, Yrd. Doç. Dr. Gökhan AYDIN

Değerli Öğrenciler, Yrd. Doç. Dr. Gökhan AYDIN Değerli Öğrenciler, Proje raporlarının hazırlanmasında, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü nün tez yazım kılavuzu referans alınacaktır. İlgili kılavuz sizlerle paylaşılacaktır. Raporlarınızın

Detaylı

Derz sızdırmazlığı için PVC esaslı Su Tutucu Bantlar

Derz sızdırmazlığı için PVC esaslı Su Tutucu Bantlar Ürün Bilgi Föyü Düzenleme 06.01.2009 Revizyon no.: 0 Identification no: 01 07 03 01 023 0 000001 Sika -Su Tutucu Bantlar Derz sızdırmazlığı için PVC esaslı Su Tutucu Bantlar Construction Ürün Tanımı Kullanım

Detaylı

ÖN ÜRETİMLİ ÇİFT DUVAR SİSTEMİ İLE BETONARME YAPI UYGULAMASI

ÖN ÜRETİMLİ ÇİFT DUVAR SİSTEMİ İLE BETONARME YAPI UYGULAMASI ÖN ÜRETİMLİ ÇİFT DUVAR SİSTEMİ İLE BETONARME YAPI UYGULAMASI ÖN ÜRETİMLİ ÇİFT DUVAR SİSTEMİ NEDİR? Çift Duvar, iki adet betonarme duvar elemanın, aralarında projesine göre boşluk kalacak şekilde özel bağlantı

Detaylı

Yrd. Doç.. Dr. Selim ALTUN

Yrd. Doç.. Dr. Selim ALTUN İN371 ZEMİN N MEKANİĞİ I Yrd. Doç.. Dr. Selim ALTUN Dersin Amacı ve Hedefi Zemin mekaniği, inşaat mühendisliği öğrencileri için diğer mühendislik derslerinde gereksinim duyacakları araçların öğretildiği

Detaylı

MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ Bölüm Başkanı Prof. Dr. Vedat ARSLAN Bölüm Başkan Yardımcıları

MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ Bölüm Başkanı Prof. Dr. Vedat ARSLAN Bölüm Başkan Yardımcıları MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ Bölüm Başkanı Prof. Dr. Vedat ARSLAN Bölüm Başkan Yardımcıları Prof. Dr. Tayfun ÇİÇEK Yrd. Doç. Dr. Alper GÖNEN Yerüstü ve yeraltı zenginliklerimizin teknik, ekonomik ve çevresel

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI TEK EKSENLİ SIKIŞMA (BASMA) DAYANIMI DENEYİ (UNIAXIAL COMPRESSIVE STRENGTH TEST) 1. Amaç: Kaya malzemelerinin üzerlerine uygulanan belirli bir basınç altında kırılmadan önce ne kadar yüke dayandığını belirlemektir.

Detaylı

E. Kahraman, A. M. Kılıç. Ç.Ü. Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü, 01330, Balcalı, Adana

E. Kahraman, A. M. Kılıç. Ç.Ü. Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü, 01330, Balcalı, Adana Ceyhan Yılankale Bölgesi Kalker İşletmesinin Patlatma Parametrelerinin İncelenmesi ve Patlatma Sonrası Parça Boyut Dağılımının Belirlenmesi Investigation of blasting parameters of Ceyhan Yılankale Area

Detaylı

ÖN ÇÖKTÜRME HAVUZU DİZAYN KRİTERLERİ

ÖN ÇÖKTÜRME HAVUZU DİZAYN KRİTERLERİ ÖN ÇÖKTÜRME HAVUZU DİZAYN KRİTERLERİ Ön çöktürme havuzlarında normal şartlarda BOİ 5 in % 30 40 ı, askıda katıların ise % 50 70 i giderilmektedir. Ön çöktürme havuzunun dizaynındaki amaç, stabil (havuzda

Detaylı

Mühendİslİk Ölçmelerİ. JDF 429 Yrd. Doç. Dr. Kurtuluş Sedar GÖRMÜŞ

Mühendİslİk Ölçmelerİ. JDF 429 Yrd. Doç. Dr. Kurtuluş Sedar GÖRMÜŞ Mühendİslİk Ölçmelerİ JDF 429 Yrd. Doç. Dr. Kurtuluş Sedar GÖRMÜŞ 1 Nolu Ünite 2 Nolu Ünite 1 Nolu Ariyet 2 Nolu Ariyet Menfez ve Kuşaklama Kanalları Planı Kuru Dere Dolgu Alanı Dolgu Alanı Kuru Dere Orman

Detaylı

TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI

TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI KAYA OYMA YAPILARININ TASARIMINDA JEOFİZİK ETÜTLER RAPOR FORMATI Mart - 2016 Yönetim Kurulu nun 01/03/2016 tarih ve 107 sayılı kararı

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI DENEY ADI: EĞİLME (BÜKÜLME) DAYANIMI TANIM: Eğilme dayanımı (bükülme dayanımı veya parçalanma modülü olarak da bilinir), bir malzemenin dış fiberinin çekme dayanımının ölçüsüdür. Bu özellik, silindirik

Detaylı

BÖLÜM : 9 SIZMA KUVVETİ VE FİLTRELER

BÖLÜM : 9 SIZMA KUVVETİ VE FİLTRELER ZEMİN MEKANİĞİ 1 BÖLÜM : 9 FİLTRELER SIZMA KUVVETİ VE Akan suların bir kuvvete sahip olduğu, taşıdığı katı maddelerden bilinmektedir. Bu sular ile taşınan katı maddelerin kütlesi, hidrolik eğime göre değişen

Detaylı

MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON LABORATUVAR DENEY FÖYÜ

MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON LABORATUVAR DENEY FÖYÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON LABORATUVAR DENEY FÖYÜ Deney 1. Sievers Minyatür Delme Deneyi Deney 2. Kırılganlık(S20) Deneyi Deney 3. Cerchar Aşındırıcılık İndeksi (CAI)

Detaylı

Mühendislik Demontaj da Neden Bizi Tercih Etmelisiniz

Mühendislik Demontaj da Neden Bizi Tercih Etmelisiniz Mühendislik Demontaj da Neden Bizi Tercih Etmelisiniz Demontaj İşlerimizin Aşamaları 1-Yerinde İnceleme ve Keşif 2-Risk Değerlendirmesi 3-Alanında Uzman Kadro Oluşturulması 4-Demontaj Personelinin İSG

Detaylı

YAPILARDA HASAR TESPĐTĐ-II

YAPILARDA HASAR TESPĐTĐ-II YAPILARDA HASAR TESPĐTĐ-II VII.Bölüm BETONARME YAPILARDA HASAR Konular 7.2. KĐRĐŞ 7.3. PERDE 7.4. DÖŞEME KĐRĐŞLERDE HASAR Betonarme kirişlerde düşey yüklerden dolayı en çok görülen hasar şekli açıklıkta

Detaylı

BAĞLI POLİGON BAĞLI POLİGON

BAĞLI POLİGON BAĞLI POLİGON BAĞLI POLİGON BAĞLI POLİGON 1 BAĞLI POLİGON BAĞLI POLİGON 2 BAĞLI POLİGON BAĞLI POLİGON 6 3 TRİGONOMETRİK NİVELMAN 7 H B - H A = Δh AB = S AB * cotz AB + a t H B = H A + S AB * cotz AB + a - t TRİGONOMETRİK

Detaylı

Hayatı sağlama alır. Tünel Altyapı Üstyapı Geoteknik. www.asistekyapi.com.tr

Hayatı sağlama alır. Tünel Altyapı Üstyapı Geoteknik. www.asistekyapi.com.tr Hayatı sağlama alır Tünel Altyapı Üstyapı Geoteknik www.asistekyapi.com.tr Hayatı sağlama alır 1 ASİSTEK YAPI MÜHENDİSLİK İNŞAAT SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. Deneyimli yönetici kadrosu, uzman ekip ve yüksek

Detaylı

PATLAYICI MADDE SEÇİMİ. 1-Tanım. 2-Güç. 3-Detonasyon

PATLAYICI MADDE SEÇİMİ. 1-Tanım. 2-Güç. 3-Detonasyon PATLAYICI MADDE SEÇİMİ Patlatma işi madencilik, inşaat, kara ve demiryolları yapım işleri, bina yıkımları gibi birçok alanda yoğun bir şekilde uygulanan ve gün geçtikçe de gerekliliği artan bir sektördür.

Detaylı

Alt şasi tasarım. Genel bilgiler. Alt şasi aşağıdaki amaçlar için kullanılabilir:

Alt şasi tasarım. Genel bilgiler. Alt şasi aşağıdaki amaçlar için kullanılabilir: Alt şasi aşağıdaki amaçlar için kullanılabilir: Yükü şasi çerçevesi üzerine düzgün bir şekilde dağıtmak için Tekerlekler ve çerçeve üzerinde dik duran diğer parçalar için boşluk sağlamak amacıyla Üstyapıyı

Detaylı

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ OTO4003 OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY FÖYÜ LAB. NO:.. DENEY ADI : SES İLETİM KAYBI DENEYİ 2017 BURSA 1) AMAÇ Bir malzemenin

Detaylı

Çizelge 5.1. Çeşitli yapı elemanları için uygun çökme değerleri (TS 802)

Çizelge 5.1. Çeşitli yapı elemanları için uygun çökme değerleri (TS 802) 1 5.5 Beton Karışım Hesapları 1 m 3 yerine yerleşmiş betonun içine girecek çimento, su, agrega ve çoğu zaman da ilave mineral ve/veya kimyasal katkı miktarlarının hesaplanması problemi pek çok kişi tarafından

Detaylı

Geoteknik Mühendisliği

Geoteknik Mühendisliği Geoteknik Mühendisliği 1 Mühendislik malzemesi nedir? İnşaat mühendisi inşa eder Paslı çelik Hala çelik Çelik Çelik 2 1 Mühendislik malzemesi nedir? İnşaat mühendisi inşa eder Beton Beton Hala beton 3

Detaylı

AÇIK OCAK BASAMAK PATLATMALARINDA SIK GÖRÜLEN HATALI UYGULAMALAR, ETKİLERİ VE GİDERİLMESİ

AÇIK OCAK BASAMAK PATLATMALARINDA SIK GÖRÜLEN HATALI UYGULAMALAR, ETKİLERİ VE GİDERİLMESİ AÇIK OCAK BASAMAK PATLATMALARINDA SIK GÖRÜLEN HATALI UYGULAMALAR, ETKİLERİ VE GİDERİLMESİ H.Aydın BİLGİN (*) ÖZET Açık ocak basamak patlatması işlemleri hem dekapaj hem de üretim amacı ile yapılmaktadır.

Detaylı

KAMP STAJI HAZIRLIK NOTU (SP)

KAMP STAJI HAZIRLIK NOTU (SP) İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ JEOFİZİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAMP STAJI HAZIRLIK NOTU (SP) Araş. Gör. Gülten AKTAŞ İstanbul, Ağustos, 2014 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... 3 2. Doğal Gerilim Yöntemi

Detaylı

YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 5. HAFTA

YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 5. HAFTA YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 5. HAFTA 1 V. TEMELLER Yapının ağırlığı ve faydalı yüklerini zemine aktaran yapı elemanlarına "TEMEL" denilmektedir. Temelin oturacağı doğal zemine ise "TEMEL YATAĞI" denir.

Detaylı

Yemleyicilerin Çalışma Mekanizması ve Önemi. Ümit Kılıç - Metehan Derya (Orica-Nitro Patlayıcı Mad. San. Ve Tic. A.Ş.) 1 GiRİŞ 1.1 Yemleyici Nedir?

Yemleyicilerin Çalışma Mekanizması ve Önemi. Ümit Kılıç - Metehan Derya (Orica-Nitro Patlayıcı Mad. San. Ve Tic. A.Ş.) 1 GiRİŞ 1.1 Yemleyici Nedir? Yemleyicilerin Çalışma Mekanizması ve Önemi Ümit Kılıç - Metehan Derya (Orica-Nitro Patlayıcı Mad. San. Ve Tic. A.Ş.) 1 GiRİŞ 1.1 Yemleyici Nedir? Bir kapsülden veya infilaklı fitilden aldığı ateşlemeyi

Detaylı

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKADEMİK BÖLÜM KURULU Toplantı Tarihi 28.04.2016 Toplantı No 2016 / 12 Toplantıya Katılanlar Prof.Dr. Alper Özkan Prof.Dr. M. Kemal Gökay

Detaylı

TC ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞI ÇED ve PLANLAMA GENEL MÜDÜRLM MADENCİLİK PROJELERİNE AİT ÇED RAPORLARINDA VE PROJE TANITIM DOSYLARI

TC ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞI ÇED ve PLANLAMA GENEL MÜDÜRLM MADENCİLİK PROJELERİNE AİT ÇED RAPORLARINDA VE PROJE TANITIM DOSYLARI MADENCİLİK PROJELERİNE AİT ÇED RAPORLARINDA VE PROJE TANITIM DOSYLARI MADENCİLİK PROJELERİNE AİT ÇED RAPORLARI VE PROJE TANITIM DOSYASINDA YER ALAN KONULAR 3 ANA GRUPTA TOPLANMAKTADIR 1- PROJE ALANI VE

Detaylı

TÜRKİYE 6. KÖMÜR KONGRESİ The Sixth Coal congress of TURKEY

TÜRKİYE 6. KÖMÜR KONGRESİ The Sixth Coal congress of TURKEY TÜRKİYE 6. KÖMÜR KONGRESİ The Sixth Coal congress of TURKEY PATLAYICI MADDELERİN KULLANIM SONUCU OLUŞAN TİTREŞİMLER VE YAPILARDA MEYDANA GELEN HASARLAR VIBRATIONS GENERATED BY BLASTING AND THEIR DAMAGING

Detaylı

Administrator tarafından yazıldı. Çarşamba, 22 Haziran 2011 18:58 - Son Güncelleme Cuma, 24 Haziran 2011 15:48

Administrator tarafından yazıldı. Çarşamba, 22 Haziran 2011 18:58 - Son Güncelleme Cuma, 24 Haziran 2011 15:48 SONDAJ TEKNİĞİ Sondajın Tanımı ve Açıklaması:Bir delici uç yardımı ile yeryüzünden itibaren içeriye doğru belirli çap ve derinlikte dönen borular ile veya darbeli tel, halat ve delici uç ile kuyular açılmasına

Detaylı

Wassara sondaj sistemiyle Şehir Tünellerinde Enjeksiyon Delgisi Delimi İşi, Malmö - İsveç

Wassara sondaj sistemiyle Şehir Tünellerinde Enjeksiyon Delgisi Delimi İşi, Malmö - İsveç Wassara sondaj sistemiyle Şehir Tünellerinde Enjeksiyon Delgisi Delimi İşi, Malmö - İsveç Proje Tarifi: Malmö Şehri nin altından geçen metro tüneli inşaatı projesinde tünel yapısı etrafında bulunan yer

Detaylı

BİNGÖL ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

BİNGÖL ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ BİNGÖL ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ BİNGÖL ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ İşin Niteliği Toplam Alan Parsel Sayısı Parsellerin Arsa Bedeli Parsel Yüzölçümleri Tahsisi Yapılan Parsel Sayısı Tahsisi Yapılan;Faaliyete

Detaylı

YILKROM MADEN VE ENERJİ YATIRIM TİC.SAN. A.Ş KALKER OCAĞI VE KIRMA ELEME TESİSİ

YILKROM MADEN VE ENERJİ YATIRIM TİC.SAN. A.Ş KALKER OCAĞI VE KIRMA ELEME TESİSİ YILKROM MADEN VE ENERJİ YATIRIM TİC.SAN. A.Ş Elazığ ili, Merkez İlçesi, Kaplıkaya Mevkii, 3282001 Erişim nolu sahada Kılıçaslan Mah. Sivas Bulvarı Adalet Apt. No:46/4 Melikgazi-KAYSERİ Telefon: 0 352 222

Detaylı

PROJE TANITIM DOSYASI

PROJE TANITIM DOSYASI ALAGÖZLER KUM ÇAKIL TİC. VE SAN. A.Ş. PROJE TANITIM DOSYASI ZONGULDAK İLİ, ÇAYCUMA İLÇESİ GÖKÇELER KÖYÜ MEVKİİ 200904649 NO LU II-A GRUP İŞLETME RUHSATLI ALAN AKCA ÇEVRE MÜHENDİSLİK DANIŞMANLIK İNŞAAT

Detaylı