Yarg tay Kararlar. yarg tay kararlar. Derleyen: Av. Ertan ren

Transkript

1 yarg tay kararlar Derleyen: Av. Ertan ren Yarg tay Kararlar ESAS NO: 2004/14496 KARAR NO: 2004/13993 KARAR TAR H : KARAR ÖZET : flletmenin, iflyerinin veya iflin gereklerinden kaynaklanan sebeplerle ifl sözleflmesinin feshi. flverenin feshe gerekçe gösterdi i rekabet yapabilme ve yeni teknoloji kullanma, yüksek e itimli, teknolojiyi kullanan kaliteli personele gereksinimi olup olmad, ifl sözleflmesi feshedilen davac n n bu nitelikleri tafl y p tafl mad, hizmetine gereksinim bulunup bulunmad somut flekilde, her ç kar lan iflçinin sicil dosyas incelenerek araflt r lmal, bu hususta telekomünikasyon ve iletiflim konular nda uzman, tarafs z bilirkiflilerden rapor al nmal, buna göre feshin geçerli nedene dayan p dayanmad belirlendikten sonra karar verilmelidir. DAVA: Davac, feshin geçersizli ine ve ifle iadesine karar verilmesini istemifltir. Yerel mahkeme, davay reddetmifltir. Hüküm süresi içinde davac avukat taraf ndan temyiz edilmifl olmakla dosya incelendi, gere i KARARI: fl sözleflmesinin geçerli bir neden olmadan feshedildi ini belirten davac, 4857 say l fl Kanununun 18 ve devam maddeleri uyar nca feshin geçersizli ine ifle iadesine, ifle bafllatmama tazminat ile boflta geçen süre için ücret alaca na karar verilmesini talep etmifltir. Mahkemece savunmaya de er verilerek; flirketin yeniden yap land r lmas, fazla personelin azalt lmas iflin ve iflyerinin gereklerine uygun olarak emeklili i gelen iflçilerin ifl sözleflmelerinin feshi hakl sebebe dayanmaktad r. Emsal Yarg tay 9. Hukuk Dairesinin 2003/18103 E. 2003/17891 K. Say l ilam bu yöndedir. gerekçesi ile istem reddedilmifltir. Dosya içeri ine göre daval kurumca sektörde oluflan yo un rekabet, yönetsel ve yap sal de ifliklikler, teknolojik geliflmeler ve nitelikli, ileri teknoloji kullanan personele gereksinimi gibi nedenler ileri sürülmektedir. Bu nedenler ileri sürülürken sadece komisyon karar na dayan lmaktad r. Davac n n Mart 2005

2 yada emekli edilenlerin çal flmas na gereksinim duyulmad, ço unlu u teknisyen olan bu kiflilerin yeni teknolojiyi kullanamad klar konusunda yeterli inceleme ve araflt rma yap lm fl de ildir. Öncelikle iflverenin feshe gerekçe gösterdi i rekabet yapabilme ve yeni teknoloji kullanma, yüksek e itimli, teknolojiyi kullanan kaliteli personele gereksinimi olup olmad, ifl sözleflmesi feshedilen davac n n bu nitelikleri tafl y p tafl mad, hizmetine gereksinim bulunup bulunmad somut flekilde, her ç kar lan iflçinin sicil dosyas incelenerek araflt r lmal, bu hususta telekominikasyon ve iletiflim konular nda uzman, tarafs z bilirkiflilerden rapor al nmal, buna göre feshin geçerli nedene dayan p dayanmad belirlendikten sonra karar verilmelidir. Yaz l flekilde eksik inceleme ile karar verilmesi hatal d r. sebepten BOZULMASINA, peflin al nan temyiz harc n n istek halinde ilgiliye iadesine, gününde oybirli i ile karar verildi. ESAS NO:2004/30616 KARAR NO: 2005/622 KARAR TAR H : KARAR ÖZET : Geçersiz fesih nedeniyle ifle iade davas aç lmas durumunda fl Kanununun 26. maddesindeki hak düflürücü sürenin tatbikat. fl sözleflmesinin 4857 say l Yasan n 25/II maddesi gere ince feshi hallerinde, feshin alt ifl günlük hak düflürücü süre içerisinde sona erdirilmemesi halinde davac n n ihbar ve k dem tazminat isteme hakk do makta ise de, fl Yasas n n 18 ve devam maddeleri gere ince ifle iade davas aç lmas durumunda Yasan n 26.maddesindeki hak düflürücü sürelerin uygulama alan bulunmamaktad r. DAVA: Davac feshin geçersizli i ve ifle iadesine karar verilmesini istemifltir. Yerel mahkeme, iste i kabul etmifltir. Hüküm süresi içinde daval avukat taraf ndan temyiz edilmifl olmakla dosya incelendi, gere i 46-47

3 KARARI: fl sözleflmesinin iflverence feshine iliflkin yaz s ile bu yaz n n davac ya tebli ine iliflkin belgeye dosyada rastlanmam flt r. Bu nedenle davan n bir ayl k hak düflürücü süre içinde aç l p aç lmad denetlenememektedir. Bilet sat fl görevlisi olarak çal flan davac n n ifl sözleflmesi otobüs ve parkta kullan lan TL.de erindeki bilet ve fiflleri zimmetine geçirdi i iddias yla feshedildi i, bu nedenle C.Savc l na suç duyurusunda bulunuldu u, bir süre tutuklu kald ve Eskil Asliye Ceza Mahkemesinin zimmet suçundan yarg lanmas için Aksaray A r Ceza Mahkemesine görevsizlik karar verildi i savunulmaktad r. Mahkemece, feshin alt ifl günü geçtikten ve T S.ne göre disiplin kurulu karar olmadan gerçeklefltirilmesi nedeniyle haks z oldu u belirtilerek davac n n ifle iade iste i kabul edilmifltir. Fesihle ilgili tutanak ve belgeler dosyaya celbedilmemifl, belirtilen mahkeme dosyalar da incelenmemifltir. Dava 4857 say l fl Yasas n n 18 ve devam maddelerine göre aç lm fl bir dava olup, feshin iflçinin yeterlili inden veya davran fllar ndan kaynaklanan geçerli bir sebebe dayan p dayanmad araflt r lmadan eksik araflt rma ve soruflturma ile davan n kabulüne karar verilmesi hatal d r. Zira hizmet aktinin 4857 say l Yasan n 25/II maddesi gere ince feshi hallerinde, feshin alt ifl günlük hak düflürücü süre içerisinde sona erdirilmemesi halinde davac n n ihbar ve k dem tazminat isteme hakk do makta ise de, ifl yasas n n 18 ve devam maddeleri gere ince ifle iade davas aç lmas durumunda yasan n 26.maddesindeki hak düflürücü sürelerin uygulama alan bulunmamaktad r. sebepten BOZULMASINA, peflin al nan temyiz harc n n istek halinde ilgiliye iadesine, gününde oybirli i ile karar verildi. ESAS NO: 2004/5936 KARAR NO: 2005/453 KARAR TAR H : KARAR ÖZET : Özellefltirilme sonras nda memuriyete atanan kiflinin k dem tazm nat talebi. Davac iflçi dava dilekçesinde, daval kurumun özellefltirilmesi sonras nda iste i d fl nda memuriyete atand n belirterek k dem tazminat iste inde bulunmufl, ayn dilekçede nakil iflleminin, davac n n 4046 say l Yasan n 22. maddesi uyar nca iflçiye sa lanan hakk n kullan lmas sonucu gerçekleflti ini aç klam flt r. Davac n n kendi iste i ile memuriyete geçmesi durumunda k dem tazminat hakk n n bulunmayaca aç kt r. Ancak iflçinin talebi olmaks z n iflverenin tek tarafl ifllemi sonucu nakil gerçekleflmiflse k dem tazminat iste inin flimdiki gibi kabulüne karar verilmelidir. DAVA: Taraflar aras ndaki k dem tazminat n n ödetilmesi davas n n yap lan yarg lamas sonunda; ilamda yaz l nedenlerle gerçekleflen miktar n faiziyle birlikte daval dan al narak davac ya verilmesine iliflkin hüküm süresi içinde temyizen incelenmesi daval lar avukat nca istenilmesi ve daval... flletmesi A.fi. Avukat nca da duruflma talep edilmesi üzerine dosya incelenerek iflin duruflmaya tabi oldu u anlafl lm fl ve duruflma için Sal günü tayin edilerek taraflara ça r ka d gönderilmiflti. Duruflma günü daval ad na Avukat... ile karfl taraf ad na Avukat... geldiler. Duruflmaya bafllanarak haz r bulunan avukatlar n sözlü aç klamalar dinlendikten sonra duruflmaya son verilerek dosya incelendi, gere i KARARI: I- Mahkemece 4046 say l yasan n 22. maddesinden söz ederek her iki daval n n da k dem tazminat ndan birlikte sorumlu tutulmas gerekti i yönünde karar verilmiflse de, daval lardan Özellefltirme daresi, özellefltirme ifllemlerine arac l k eden bir kurum olup iflveren s fat bulunmamaktad r. Bu yönden ad geçen daval yönünden davan n husumet yoklu u nedeniyle reddine karar verilmelidir. Mart 2005

4 2- Davac iflçi dava dilekçesinde daval kurumun özellefltirilmesi sonras nda iste i d fl nda memuriyete atand n belirterek k dem tazminat iste inde bulunmufl, ayn dilekçede nakil iflleminin, davac n n 4046 say l Yasan n 22. maddesi uyar nca iflçiye sa lanan hakk n kullan lmas sonucu gerçekleflti ini aç klam flt r. Mahkemece, davac n n kendi iste i ile memuriyete geçip geçmedi i araflt r lmam fl ve bu yöndeki nakil evrak ve dayana olan belgeler getirtilmemifltir. Gerçekten dava dilekçesindeki davac beyan çeliflkili olup bu yöndeki belgelerin celbi uyuflmazl n çözümü bak m ndan gereklidir. Davac n n kendi iste i ile memuriyete geçmesi durumunda k dem tazminat hakk n n bulunmayaca aç kt r. Ancak iflçinin talebi olmaks z n iflverenin tek tarafl ifllemi sonucu nakil gerçekleflmiflse k dem tazminat iste inin flimdiki gibi kabulüne karar verilmelidir. Mahkemece eksik incelemeyle karar verilmesi hatal olup, karar n bu yönden bozulmas gerekmifltir. sebepten BOZULMASINA, daval yarar na takdir edilen 400 YTL.duruflma avukatl k paras n n karfl tarafa yükletilmesine, peflin al nan temyiz harc n n istek halinde ilgiliye iadesine, gününde oybirli i ile karar verildi. ESAS NO: 2004/30506 KARAR NO: 2005/1232 KARAR TAR H : KARAR ÖZET : As l iflveren-alt iflveren iliflkisinde muvazaa iddias Somut olayda, daval iflverenin, alt iflverene verilebilen temizlik, tahliye ve tahmil gibi yard mc iflleri ihaleye ç kard, ihaleye birden fazla firman n kat ld, ihale sözleflmesinin Kamu hale Yasas 'na uygun olarak yap ld, daval kurumun asli görevinin d fl nda olan temizlik ifllerinin en uygun teklif veren firmaya verildi i, yap lan ihalenin Bakanlar Kurulunca ç kar lan tip flartname hükümlerine, Sosyal Sigortalar Kurumunun tebli lerine ve nihayet Maliye Bakanl n n bu konudaki tamimlerine uygun olarak yap ld, anlafl lmaktad r. Davac y ifle alan, ücretini, sosyal haklar n, sigorta primlerini ödeyen, çal flt ran kendi iflyerinde ifle girifl ve prim bildirgesi veren ihaleyi alan dava d fl alt iflverendir. Dinlenen davac tan klar, ayn flekilde uyuflmazl a taraf konumunda kifliler oldu undan, tan kl klar na itibar edilememesi gerekir. Ayr ca, ihaleyi alan firman n 500 milyon lira sermaye ile kurulmufl ve asgari giderleri ile 150 milyar zarar edece i bir sözleflmeyi bile bile imzalam fl olmas muvazaa olgusu için yeterli bir neden de ildir. Bu nedenle alt iflverene ihale ile verilen iflin ihale bedelinden hareketle muvazaa de erlendirmesi yap lmas da yerinde görülmemifltir. DAVA: Davac, toplu ifl sözleflmesinden do an iflçilik alacaklar n n ödetilmesine karar verilmesini istemifltir. Yerel mahkeme, iste i k smen hüküm alt na alm flt r. Hüküm süresi içinde daval avukat taraf ndan temyiz edilmifl olmakla dosya incelendi, gere i KARARI: Davac iflçi daval ya ait iflyerinde onun iflçisi olarak çal flt halde, iflyerinde görülen iflin bir bölümünün alt iflverene verilmifl gibi muvazaal ifllem yap larak kendisinin uygulanmakta olan Toplu fl Sözleflmesinden yararland r lmad n iddia ederek toplu ifl sözleflmesinden kaynaklanan iflçilik haklar n n ödettirilmesi istemiyle ifl bu davay açm flt r. Daval iflveren ise, davac ile aralar nda hizmet akti iliflkisi bulunmad n, kendilerinden ihale ile ifl alan tafleron firman n iflçisi oldu unu, bütün yetkilerin taflerona ait bulundu unu belirterek davan n reddine karar verilmesini savunmufltur. Mahkemece davac n n gerçekte daval n n iflçisi oldu u, daval ile dava d fl müteahhit aras ndaki ihalenin muvazaaya dayand kabul edilerek istek do rultusunda hüküm kurulmufltur. Bu aç klamalara göre, uyuflmazl k daval ile dava d fl müteahhit aras nda yap lan sözleflmenin muvazaaya dayan p dayanmad ve bunun sonucu olarak da daval n n gerçek iflveren olup olmad konular nda toplanmaktad r. Mahkemece sonuca var l rken; özellikle müteahhitler de iflti i halde, davac ile birlikte di er iflçilerin de çal flmalar n aral ks z sürdürdükleri, iflçi alma ve iflten ç karma 48-49

5 konular nda as l yetkinin daval ya ait. oldu u, bunlar n d fl nda kalan ifllerde de daval n n büyük yetkilerle donat ld, iflçilerin, iflyerlerinin denetimi ile ilgili tüm yetkilerin onda topland, maafl, mesai, k dem, ihbar gibi tazminat alacaklar ile yemek ve yol giderleri ve ihaleye konu ifllerin yürütülmesinde kullan lacak araç, gereç ve malzeme maliyetleri esas al nd nda maafl d fl ndaki tüm kalemlerdeki sorumlulu un daval... ca karfl lanaca hususunda taraflar n sözleflme d fl bir anlaflma yapmas olgular üzerinde durulmaktad r say l fl Kanununun 2. maddesinin 6 ve 7. f kralar nda, "Bir iflverenden, iflyerinde yürüttü ü mal veya hizmet üretimine iliflkin yard mc ifllerinde veya as l iflin bir bölümünde iflletmenin ve iflin gere i ile teknolojik nedenlerle uzmanl k gerektiren ifllerde ifl alan ve bu ifl için görevlendirdi i iflçilerini sadece bu iflyerinde ald iflte çal flt ran di er iflveren ile ifl ald iflveren aras nda kurulan iliflkiye as l iflveren-alt iflveren iliflkisi denir. Bu iliflkide as l iflveren, alt iflverenin iflçilerine karfl o iflyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, ifl sözleflmesinden veya alt iflverenin taraf oldu u toplu ifl sözleflmesinden do an yükümlülüklerinden alt iflveren ile birlikte sorumludur.as l iflverenin iflçilerinin alt iflveren taraf ndan ifle al narak çal flt r lmaya devam ettirilmesi suretiyle haklar k s tlanamaz veya daha önce o iflyerinde çal flt r lan kimse ile alt iflveren iliflkisi kurulamaz. Aksi halde ve genel olarak as l iflveren alt iflveren iliflkisinin muvazaal iflleme dayand kabul edilerek alt iflverenin iflçileri bafllang çtan itibaren as l iflverenin iflçisi say larak ifllem görürler. flletmenin ve iflin gere i ile teknolojik nedenlerle uzmanl k gerektiren ifller d fl nda as l ifl bölünerek alt iflverenlere verilemez;" düzenlemelerine yer verilmifltir. Somut olayda, daval iflverenin, alt iflverene verilebilen temizlik, tahliye ve tahmil gibi yard mc iflleri ihaleye ç kard, ihaleye birden fazla firman n kat ld, ihale sözleflmesinin Kamu hale Yasas 'na uygun olarak yap ld, daval kurumun asli görevinin d fl nda olan temizlik ifllerinin en uygun teklif veren firmaya verildi i, yap lan ihalenin Bakanlar Kurulunca ç kar lan tip flartname hükümlerine, Sosyal Sigortalar Kurumunun tebli lerine ve nihayet Maliye Bakanl n n bu konudaki tamimlerine uygun olarak yap ld, anlafl lmaktad r. Davac y ifle alan, ücretini, sosyal haklar n, sigorta primlerini ödeyen, çal flt ran kendi iflyerinde ifle girifl ve prim bildirgesi veren ihaleyi alan dava d fl alt iflverendir. Dinlenen davac tan klar, ayn flekilde uyuflmazl a taraf konumunda kifliler oldu undan, tan kl klar na itibar edilememesi gerekir. Ayr ca, ihaleyi alan firman n 500 milyon lira sermaye ile kurulmufl ve asgari giderleri ile 150 milyar zarar edece i bir sözleflmeyi bile bile imzalam fl olmas muvazaa olgusu için yeterli bir neden de ildir. Bu nedenle alt iflverene ihale ile verilen iflin ihale bedelinden hareketle muvazaa de erlendirmesi yap lmas da yerinde görülmemifltir. Daval ile ihaleyi alan dava d fl alt iflveren aras nda, maafl d fl nda di er haklar n daval ca karfl lanaca konusunda sözleflme d fl bir anlaflma yap ld da kan tlanmam flt r. Bütün bu anlat mlardan ve tüm dosya içeri inden, daval kurum ile alt iflveren aras nda bir muvazaa sözleflmesinin söz konusu olmad, davac iflçinin 4857 say l fl Kanununun 2/6 maddesi kapsam nda alt iflverenin iflçisi oldu u anlafl lmakla as l iflverenin taraf oldu u toplu ifl sözleflmesinden, yararlanmas olana bulunmamaktad r. Böyle, olunca davac n n T S hükümlerine dayal alacak isteklerinin reddi gerekir. Mahkemece hatal de erlendirme ile an lan isteklerin kabulü hatal d r. sebepten BOZULMASINA, peflin al nan temyiz harc n n istek halinde ilgiliye iadesine, gününde oybirli i ile karar verildi. Mart 2005

6 Güncel 50-51