FİNANSAL KİRALAMA YASASI İÇ DÜZENİ

Transkript

1 R.G Madde 1. Madde 2. Madde 3. Madde 4. Kısa İsim Tefsir Amaç Kapsam FİNANSAL KİRALAMA YASASI İÇ DÜZENİ BİRİNCİ KISIM Genel Kurallar İKİNCİ KISIM Sözleşme İle İlgili Kurallar Madde 5. Madde 6. Madde 7. Madde 8. Sözleşme Sözleşmeye Konu Olabilecek Mallar Sözleşme Süresi Şekli ve Tescili ÜÇÜNCÜ KISIM Finansal Kiralamaya İlişkin Kurallar Madde 9. Madde 10. Madde 11. Madde 12. Madde 13. Madde 14. Madde 15. Birinci Bölüm Finansal Kiralama, Kiralayanın Hukuki Yapısı, Kuruluşu ve Sermayesi Finansal Kiralama Bedeli Finansal Kiralama Konusu Malın Satın Alınması Kiralayanın Hukuki Yapısı Aranan Nitelikler Başvuru ve Başvuru Harcı Faaliyet İzin Harcı En Az Sermaye İkinci Bölüm Kiralama İşlemleri ve Denetim Yetkisi Madde 16. Madde 17. Madde 18. Kiralayanın Başka İş Yapma Yasağı ve Kiralama İşlemlerinde Sınır Maliye İşleriyle Görevli Bakanlığın Yetkisi Faaliyet İzninin İptali DÖRDÜNCÜ KISIM Tarafların Hak ve Yükümlülükleri ile Kural ve Sonuçları

2 Madde 19. Madde 20. Madde 21. Madde 22. Madde 23. Madde 24. Madde 25. Madde 26. Kiracının Hak ve Yükümlülükleri Kiralayan Şirketin Hak ve Yükümlükükleri ile Malın Sigortası Malın Hasar ve Zayi Devir Yasağı Malın Kiracıya Teslim Edilmemesi Mülkiyetin Üçüncü Kişiye Devri Kiracının İflası veya İcra Takbine Uğraması Kiralayanın İflası veya icra Takibine Uğraması BEŞİNCİ KISIM Sona Ermesi Madde 27. Madde 28. Madde 29. Madde 30. Madde 31. Madde 32. Madde 33. Sürenin Dolması Nedeniyle Sona Ermesi veya Uzatılması Diğer Sebeplerle Sona Ermesi İhlali Feshinin Sonuçları Sona Ermesinin Sonuçları ALTINCI KISIM Suç ve Cezalar ve Tabi Olduğu Kurallar Suç ve Cezalar Diğer Yasaların Uygulanması YEDİNCİ KISIM Teşvik ve Vergiye Dair Kurallar Madde 34. Madde 35. Teşvik Vergi Muafiyeti SEKİZİNCİ KISIM Geçici ve Son Kurallar Geçici Madde 1. Madde 36. Madde 37. Tüzük Çıkarma Süresiyle İlgili Kurallar Yürütme Yetkisi Yürürlüğe Giriş

3 Sayı: 45/2007 FİNANSAL KİRALAMA YASASI Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi aşağıdaki Yasayı yapar: Kısa İsim 1. Bu Yasa, Finansal Kiralama Yasası olarak isimlendirilir. BİRİNCİ KISIM Genel Kurallar Tefsir Amaç Kapsam 2. Bu Yasada metin başka türlü gerektirmedikçe; Bakanlar Kurulu, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunu anlatır. Bakanlık, Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayyitlik Dairesinin bağlı olduğu Bakanlığı anlatır. Finansal Kiralama (Leasing), kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi üzerine üçüncü kişiden veya kiracıdan satın aldığı (lease-back) veya başka bir şekilde mülkiyetini elde ettiği bir malın zilyetliğini, amacına uygun kullanımı ile her türlü faydayı sağlamak üzere, belli bir süre için ve belli bir kira bedeli karşılığında kiracıya bırakabilmesini anlatır. Kiracı, finansal kiralamayı kabul eden gerçek veya tüzel kişiyi anlatır. Kiralayan, finansal kiralamayı yapan tüzel kişiyi anlatır. Mal, finansal kiralamaya konu olan malı anlatır. Mücbir Sebep (Force-Major), doğal afet ve savaş hali ile bu Yasa uyarınca yapılacak sözleşmelerde, tarafların mutabık kalacakları diğer halleri anlatır. Net Finansman Tutarı, kiralayanın, finansal kiralama işlemleri toplam tutarından, tahsil edilen taksitler düşüldükten sonra kalan finansal kiralama alacaklarını anlatır. Özkaynak, ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri, kar yedekleri ve dönem net karı toplamından, varsa dönem zararı ve geçmiş yıllar zararının düşülmesi suretiyle elde edilen bakiyeyi anlatır. Sözleşme, kiracı ile kiralayan arasında yapılan ve bu Yasanın 5 inci maddesinde belirtilen finansal kiralama sözleşmesini anlatır. Şirketler Mukayyitliği, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayyitlik Dairesini anlatır. 3. Bu Yasanın amacı, finansal kiralamanın kurallarını ve esaslarını düzenlemektir. 4. Bu Yasa, finansal kiralama ilişkisini, tarafların karşılıklı hak, yetki ve yükümlülüklerini, kiralayanın hukuki yapısını ve akdedilen finansal

4 kiralama sözleşmesini düzenleyen kuralları kapsar. İKİNCİ KISIM Sözleşme ile İlgili Kurallar Sözleşme Sözleşmeye Konu Olabilecek Mallar Sözleşme Süresi 5. Sözleşme, kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi üzerine üçüncü kişiden veya kiracıdan satın aldığı (lease-back) veya başka bir şekilde mülkiyetini elde ettiği bir malın zilyetliğini, amacına uygun kullanımı ile her türlü faydayı sağlamak üzere, belli bir süre için ve belli bir kira bedeli karşılığında kiracıya bırakabilmesini öngören akittir. 6. Her türlü taşınır mal sözleşmeye konu olabilir. 7. Sözleşme süresi taraflarca belirlenir. Belirlenen süre zarfında sözleşme feshedilemez. Ancak bu Yasanın 23 üncü maddesi ile Beşinci Kısım kuralları saklıdır. Şekli ve Tescili Fasıl 149 6/ (1) Sözleşmeler, Sözleşme Yasası kuralları uyarınca tarafsız iki şahit huzurunda yazılı olarak yapılır. Sözleşme, Şirketler Mukayyitliğinde tescil veya şerh edilir; sözleşme konusu mal, motorlu araç ise motorlu araç kayıt siciline, gemi ise gemi siciline de şerh edilir. 21/1989 (2) Tescilin ve şerhin kayıt usulü, Bakanlıkça hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete de yayımlanacak bir Tüzükle belirlenir. ÜÇÜNCÜ KISIM Finansal Kiralamaya İlişkin Kurallar Birinci Bölüm Finansal Kiralama, Kiralayanın Hukuki Yapısı, Kuruluşu ve Sermayesi Finansal Kiralama Bedeli Finansal Kiralama 9. Finansal kiralama bedeli, ödeme dönemleri ile bedel olarak ödenecek paranın cinsi, finansal kiralama sözleşmesini yapan taraflarca belirlenir. Finansal kiralama bedelleri tarafların belirleyeceği şekilde sabit veya değişken olabilir. 10. Finansal kiralama konusu malın mülkiyeti kiralayana ait olmak zorundadır. Taraflar sözleşmede, sözleşme süresi sonunda veya

5 Konusu Malın Satın Alınması tarafların belirlediği sürede kiracının, malın mülkiyetine sahip olma hakkına haiz olacağını kararlaştırabilirler. Kiralayanın Hukuki Yapısı Fasıl /1974 7/ / / / / / / / (1) Kiralayan, bu Yasa ve Şirketler Yasasındaki kurallara göre bir Limited şirket olarak kurulur. Yurt dışında finansal kiralama yapan bir şirket, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde faaliyette bulunabilmek için bu Yasa ve Şirketler Yasası kurallarına uygun olarak, Şirketler Mukayyitliğinde tescil işlemi yaptırmak zorundadır. (2) Finansal kiralama yapan şirketin isminde, finansal kiralama yaptığını gösterir Finansal Kiralama veya Leasing ibarelerinden birisi yer almak zorundadır. Aranan Nitelikler 12. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde faaliyette bulunmak üzere bir Finansal Kiralama Şirketi tesis edecek kişilerden, kanıtlayıcı belgelerle birlikte aşağıdaki nitelikler aranır: (1) Gerçek kişiler ile tüzel kişi şirketlerin hissedarları ve/veya üyeleri, direktörleri, sekreterleri, yöneticileri ve/veya yetkilileri affa uğramış olsa dahi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti içinde veya dışında, taksirli suçlar hariç olmak üzere, iki yıldan fazla hapis cezasına çarptırılmamış olduklarına, kasten adam öldürme veya öldürmeye teşebbüs etme; ırza geçme veya geçmeye teşebbüs etme; uyuşturucu madde imal, ithal, ihraç etme, tasarrufunda bulundurma, kullanma veya alıp satma; hırsızlık; dolandırıcılık; sahtekarlık; hileli iflas; rüşvet alma veya verme gibi yüz kızartıcı suçlardan birisiyle hüküm giymemiş olmaları; (2) Gerçek kişiler ile tüzel kişi şirketlerin ve bu şirketlerin hissedar ve/veya üye, direktör, sekreter, yönetici ve/veya yetkililerinin, hileli vergi suçuna teşebbüs ve/veya hileli vergi suçundan mahkumiyetleri bulunmaması ve müracaat tarihinde kamu alacakları kapsamında devlete borçları ve/veya sosyal sigorta veya ihtiyat sandığı mükellefiyetleri bulunmaması; (3) İflas etmemiş veya alacaklılarıyla bir konkordato ilan etmemiş olmaları ve

6 Fasıl /1974 7/ / / / / / / /2007 Başvuru ve Başvuru Harcı Faaliyet İzin Harcı En Az Sermaye (4) Şirketler Yasası kuralları uyarınca haklarında tasfiye kararı alınmamış olması. 13. (1) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde faaliyette bulunmak üzere bir finansal kiralama şirketi tesis edecek kişiler bu Yasanın 12 nci maddesinde belirtilen ve ayrıca Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayyitlik Dairesinin isteyeceği belgelerle birlikte Şirketler Mukayyitliğine başvururlar. (2) Finansal kiralama şirketi kurmak için, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankasının açıkladığı döviz satış kuru üzerinden (Bin Euro) karşılığı Yeni Türk Lirası tutarındaki başvuru harcı, Gelir ve Vergi Dairesi Gelirler Veznesine yatırılır. Bu harç hiçbir şekilde iade edilmez. 14. (1) Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayyitlik Dairesi nezdinde kuruluşunu tamamlayıp, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankasının açıkladığı döviz satış kuru üzerinden (Yirmi Bin Euro) karşılığı Yeni Türk Lirası tutarındaki faaliyet izin harcını Gelir ve Vergi Dairesi Gelirler Veznesine yatıranlara Bakanlıkça faaliyet izin belgesi verilir. (2) Faaliyet izni her yılın Aralık ayında, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankasının açıkladığı döviz satış kuru üzerinden (On Bin Euro) karşılığı Yeni Türk Lirası tutarında harç ödenerek yenilenir. 15. (1) Finansal kiralama yapan şirketlerin ödenmiş sermayesi Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankasının açıkladığı döviz satış kuru üzerinden (Bir Milyon Euro) karşılığı Yeni Türk Lirasından az olamaz. (2) Finansal kiralama yapan yabancı şirketlerin, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti için, kayıtlı bulunduğu

7 ülkede ayırdığı ödenmiş sermaye miktarı (Bir Milyon Euro) dan az olamaz. İkinci Bölüm Kiralama İşlemleri ve Denetim Yetkisi Kiralayanın Başka İş Yapma Yasağı ve Kiralama İşlemlerinde Sınır Maliye İşleriyle Görevli Bakanlığın Yetkisi Fasıl /1974 7/ / / / / / / / (1) Kiralayan, finansal kiralama işinden başka bir işle iştigal edemez. (2) Kiralayanın, finansal kiralama işlemlerinin net finansman tutarı, şirket özkaynağının 20 (yirmi) katını aşamaz. (3) Kiralayan şirketin kendi hissedarlarına veya hissedarlarının %20 veya daha fazla hisseye sahip olduğu şirketlere yapacağı finansal kiralama işlemlerinin toplam net finansman tutarı, şirket özkaynağının 5 (beş) katını aşamaz. 17. (1) Maliye İşleriyle Görevli Bakanlık, finansal kiralama şirketlerinin faaliyetlerini, bu Yasa ile Şirketler Yasası, vergi mevzuatları, gümrük mevzuatları, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bankalar Yasası, Para ve Kambiyo Yasası ve Karaparanın Aklanmasının Önlenmesi Yasası kuralları uyarınca denetlemeye yetkilidir. 39/ / / /1999 Faaliyet İzninin (2) Denetim usül ve esasları, Maliye İşleriyle Görevli Bakanlıkça hazırlanıp, Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete de yayımlanacak bir Tüzükle belirlenir. (3) Finansal kiralama şirketleri, Şirketler Yasasına göre denetlenmiş bilançolarının birer suretini Bakanlığa ve Maliye İşleriyle Görevli Bakanlığa göndermekle yükümlüdür. 18.Yapılan denetimler sonucunda bu Yasa kurallarına aykırı faaliyette

8 İptali bulunduğu tespit edilen finansal kiralama şirketlerinin faaliyet izinleri Bakanlıkça iptal edilebilir. Faaliyet izinlerinin iptali ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete de yayımlanacak bir Tüzükle belirlenir. DÖRDÜNCÜ KISIM Tarafların Hak ve Yükümlülükleri ile Kural ve Sonuçları Kiracının Hak ve Yükümlülükleri 19. (1) Kiracı sözleşme süresince finansal kiralama konusu malın zilyedi olup, bu süre içinde maldan, sözleşmenin amacına uygun olarak her türlü faydayı elde etme hakkına sahiptir. (2) Kiracı, finansal kiralama konusu malı sözleşmede öngörülen kurallara göre kullanmak zorundadır. (3) Sözleşmede aksine kural yoksa kiracı, malın her türlü bakımından, tamirinden, korunması ve muhafazasından sorumlu olup, bakım, onarım ve muhafaza masraflarını karşılamakla yükümlüdür. Kiralayan Şirketin Hak ve Yükümlülükleri ile Malın Sigortası Malın Hasar ve Zayi Devir Yasağı Malın Kiracıya Teslim Edilmemesi Mülkiyetin Üçüncü Kişiye Devri 20. Finansal kiralama konusu mal, kiralayanın mülkiyetindedir. Kiralayan, mülkiyeti kendisine ait olan finansal kiralama konusu malı sözleşme süresince sigorta ettirmek zorundadır. Sigorta primlerinin ödenmesi kiracıya aittir. 21. Malın sözleşme süresi içinde hasar görmesi veya zayi olmasından kiracı sorumludur. Bu sorumluluk, hasar veya zayi olanın sigorta şirketi tarafından sigorta kapsamında ödenecek miktarı aşan kısmı ile sınırlıdır. Kiracı bu farkı kiralayana öder. 22. Kiracı, finansal kiralama konusu malın zilyetliğini bir başkasına devredemez. 23. Kiralayanın, malın imalatçısı veya satıcısı ile zamanında sözleşme yapmaması veya gerekli ödemeyi zamanında yerine getirmemesi veya diğer sebepler ile finansal kiralama konusu malın kiracıya teslim edilmemesi halinde, kiracı sözleşmeyi feshedip tazminat talep edebileceği gibi sözleşmenin zamanında yerine getirilmemesinden doğan zararının tazmini ile sözleşmenin aynen ifasını talep edebilir. Ancak kiralayanın kontrolü dışında olabilecek mücbir sebep (force-major) kapsamındaki durumlar istisnadır. 24. Sözleşmede aksi öngörülmemişse kiralayan, malın mülkiyetini bir üçüncü kişiye devredemez. Sözleşmede bu yetkinin tanınması halinde, devir, ancak başka bir kiralayana yapılabilir. Devralan, sözleşme

9 kurallarına uymak zorundadır. Devrin kiracıya karşı geçerli olması onun yazılı olarak haberdar edilmesine bağlıdır. Kiracının İflası veya İcra Takibine Uğraması Kiralayanın İflası veya İcra Takibine Uğraması 25. Kiracının müflis ilan edilmesi veya aleyhine icra takibine başlanması halinde, icra veya iflası yürüten merci tarafından, finansal kiralama konusu malların, iflas veya icra takibine konu mallardan ayrı tutulmasına karar verilir ve icra edilmezler. 26. Kiralayanın iflası halinde, sözleşme, kararlaştırılan sürenin sonuna kadar iflası yürüten merci açısından geçerliliğini sürdürür. Kiralayan aleyhine icra yoluyla takip yapılması halinde, finansal kiralama konusu mallar, sözleşme süresi içinde haczedilemez. BEŞİNCİ KISIM Sona Ermesi Sürenin Dolması Nedeniyle Sona Ermesi veya Uzatılması 27. Sözleşme, belirlenen sürenin dolmasıyla son bulur. Ancak taraflardan her biri sözleşme süresinin bitmesinden en az üç ay önce mevcut sözleşmenin uzatılmasını talep edebilir. uzatılması tarafların anlaşmasına bağlıdır. Diğer Sebeplerle Sona Ermesi İhlali Feshinin Sonuçları 28. Sözleşme; tarafların karşılıklı irade beyanı, kiralayanın tüzel kişiliğinin hitamı, kiracının iflası veya aleyhine yapılan bir icra takibinin sonuçsuz kalması, kiracının ölümü veya fiili ehliyetini kaybetmesi, işletmesini tasfiye etmesi hallerinde, sözleşmede aksine bir kural yoksa sona erer. 29. (1) Kiralayan, finansal kiralama bedelini vadesinde ödemeyen kiracıya otuz günlük süre verir. Bu süre içinde de ödememesi halinde, sözleşmeyi feshedebilir. Ancak sözleşme süresi sonunda mülkiyetin kiracıya verileceği kararlaştırılmış ise, bu süre altmış günden az olamaz. (2) Taraflardan birinin sözleşme kurallarına aykırı harekette bulunduğu hallerde, bu aykırılık nedeniyle diğer tarafın sözleşmeyi devam ettirmesinin beklenemeyeceği durumlarda, sözleşme feshedilebilir. 30. (1) kiralayan tarafından feshi halinde, kiracı malı iade ile birlikte vadesi gelmemiş finansal kiralama bedellerini ödemek yükümlülüğü altında olduğu gibi kiralayanın bunu aşan zararından da sorumludur. (2) Sözleşme kiracı tarafından feshedilirse, kiracı malı geri vermekle beraber uğradığı zararın tazminini kiralayandan

10 talep edebilir. Sona Ermesinin Sonuçları 31. Sözleşme sona erdiğinde, sözleşmeden doğan satın alma hakkını kullanmayan veya bu hakkı bulunmayan kiracı, finansal kiralama konusu malı derhal geri vermekle mükelleftir. ALTINCI KISIM Suç ve Cezalar ve Tabi Olduğu Kurallar Suç ve Cezalar 32. (1) Bu Yasanın 11 inci madde kurallarına göre, kurulmadan veya tescil edilmeden ve 14 üncü madde kuralları uyarınca da faaliyet izni almadan finansal kiralama yapan tüzel kişiler bir suç işlemiş olurlar ve mahkumiyetleri halinde aylık asgari ücretin 15 (onbeş) katı tutarına kadar para cezasına çarptırılabilirler. Bu suçu işleyen tüzel kişinin, suçu işlemesine neden olan yöneticileri ve /veya yetkilileri de aynı suçu işlemiş olurlar ve mahkumiyetleri halinde aylık asgari ücretin 8 (sekiz) katına kadar para cezasına veya 2 (iki) yıla kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilirler. (2) Bu Yasanın 16 ncı madde kurallarına aykırı davranan tüzel kişiler bir suç işlemiş olurlar ve mahkumiyetleri halinde aylık asgari ücretin 10 (on) katı tutarına kadar para cezasına çarptırılabilirler. Bu suçu işleyen tüzel kişinin, suçu işlemesine neden olan yöneticileri ve/veya yetkilileri de aynı suçu işlemiş olurlar ve mahkumiyetleri halinde aylık asgari ücretin 5 (beş) katına kadar para cezasına veya 1 (bir) yıla kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilirler. (3) Bu Yasanın 17 nci madde kurallarına aykırı olarak Maliye İşleriyle Görevli Bakanlığa ve bu Yasanın uygulanması ile ilgili denetleme yetkisi verdiği denetçilere, talep edilen bilgi ve belgeyi vermeyenler bir suç işlemiş olurlar ve mahkumiyetleri halinde aylık asgari ücretin 5 (beş) katı tutarına kadar para cezasına veya 6 (altı) aya kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilirler. Diğer Yasaların Uygulanması Fasıl 149 6/ / Sözleşmeye, bu Yasada kural bulunmayan hallerde Sözleşme Yasasındaki kurallar sözleşmenin yapısına uygun düştükleri oranda uygulanırlar. YEDİNCİ KISIM Teşvik ve Vergiye Dair Kurallar

11 Teşvik 47/ / /2003 3/ (1) Teşvik belgesine bağlanmış bulunan yatırımların, tamamının veya bir bölümünün finansal kiralama yoluyla gerçekleştirilmesi halinde, kiralayan, kiracının teşvik belgesinde belirtilen ve satın alma halinde onun tarafından kullanılmasına hak kazanılan teşviklerden, Teşvik Yasasına göre belirlenecek esaslar çerçevesinde yararlanır. (2) Sözleşme süresi içinde Teşvik Yasası uyarınca kazanılmış haklar saklıdır. (3) feshi veya sona ermesi ve sözleşme süresi sonunda kiracının malın mülkiyetine sahip olma hakkı bulunmaması halinde, teşvik belgesinde belirtilen teşvikler sona erer ve oluşacak mali yükümlülükler kiralayan tarafından karşılanır. Vergi Muafiyeti 19/ / /1972 2/ / / / / / / / / düzenlenmesi ve tescili Pul Yasası kuralları uyarınca alınacak pul vergisinden muaftır. SEKİZİNCİ KISIM Geçici ve Son Kurallar Geçici Madde Tüzük Çıkarma Süresiyle İlgili Kurallar 1. Bu Yasa uyarınca çıkarılması öngörülen tüzükler, Bu Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak en geç 3 (üç) ay içerisinde ilgili Bakanlıklarca hazırlanıp, Bakanlar Kurulunca onaylanarak Resmi Gazete de yayımlanıp yürürlüğe girer. Yürütme Yetkisi 36. Bu Yasa, Bakanlar Kurulu adına Bakanlık tarafından yürütülür. Yürürlüğe Giriş 37. Bu Yasa, Resmi Gazete de yayımlandığı tarihten başlayarak yürürlüğe girer.