Tekirdağ&Ziraat&Fakültesi&Dergisi&

Transkript

1 NamıkKemalÜniversitesi ISSN:1302*7050 TekirdağZiraatFakültesiDergisi Journal(of(Tekirdag(Agricultural(Faculty( ( ( ( ( ( ( An(International(Journal(of(all(Subjects(of(Agriculture( Cilt(/(Volume:(10Sayı(/(Number:(2(((((Yıl(/(Year:(2013

2 ( ( Sahibi/Owner NamıkKemalÜniversitesiZiraatFakültesiAdına OnBehalfofNamıkKemalUniversityAgriculturalFaculty Prof.Dr.AhmetİSTANBULLUOĞLU Dekan/Dean EditörlerKurulu/EditorialBoard Başkan/EditorinChief Prof.Dr.SelçukALBUT ZiraatFakültesiBiyosistemMühendisliğiBölümü DepartmentBiosystemEngineering,AgriculturalFaculty salbut@nku.edu.tr Üyeler/Members Prof.Dr.M.İhsanSOYSAL Zootekni/AnimalScience Prof.Dr.BülentEKER BiyosistemMühendisliği/BiosystemEngineering Prof.Dr.ServetVARIŞ BahçeBitkileri/Horticulture Prof.Dr.TemelGENÇTAN TarlaBitkileri/FieldCrops Prof.Dr.MüjganKIVAN BitkiKoruma/PlantProtection Prof.Dr.AydınADİLOĞLU ToprakBilimiveBitkiBesleme/SoilScienceandPlantNutrition Prof.Dr.FatihKONUKCU BiyosistemMühendisliği/BiosystemEngineering Prof.Dr.SezenARAT TarımsalBiyoteknoloji/AgriculturalBiotechnology Doç.Dr.ÖmerAZABAĞAOĞLU TarımEkonomisi/AgriculturalEconomics Doç.Dr.MustafaMİRİK BitkiKoruma/PlantProtection Doç.Dr.ÜmitGEÇGEL GıdaMühendisliği/FoodEngineering Yrd.Doç.Dr.DevrimOSKAY TarımsalBiyoteknoloji/AgriculturalBiotechnology Yrd.Doç.Dr.HarunHURMA TarımEkonomisi/AgriculturalEconomics Yrd.Doç.Dr.M.RecaiDURGUT BiyosistemMühendisliği/BiosystemEngineering İndeksler/Indexingandabstracting CABItarafındanfull*textolarakindekslenmektedir/IncludedinCABI DOAJtarafındanfull*textolarakindekslenmektedir/Includedin DOAJ EBSCOtarafındanfull*textolarakindekslenmektedir/Includedin EBSCO FAOAGRISVeriTabanındaİndekslenmektedir/IndexedbyFAO AGRISDatabase INDEXCOPERNICUStarafındanfull*textolarakindekslenmektedir/ IncludedinINDEXCOPERNICUS TUBİTAK]ULAKBİMTarım,VeterinerveBiyolojiBilimleriVeri Tabanı(TVBBVT)Tarafındantaranmaktadır/IndexedbyTUBİTAK] ULAKBİMAgriculture,VeterinaryandBiologicalSciencesDatabase YazışmaAdresi/CorrespondingAddress TekirdağZiraatFakültesiDergisiNKÜZiraatFakültesi59030TEKİRDAĞ E*mail: ziraatdergi@nku.edu.tr Webadresi: Tel: ISSN:

3 DanışmanlarKurulu/AdvisoryBoard BahçeBitkileri/Horticulture Prof.Dr.KazımABAK ÇukurovaÜniv.ZiraatFak.Adana Prof.Dr.Y.SabitAĞAOĞLU AnkaraÜniv.ZiraatFak.Ankara Prof.Dr.JimHANCOCK MichiganStateUniv.USA Prof.Dr.MustafaPEKMEZCİ AkdenizÜniv.ZiraatFak.Antalya BitkiKoruma/PlantProtection Prof.Dr.MithatDOĞANLAR MustafaKemalÜniv.ZiraatFak.Hatay Prof.Dr.TimurDÖKEN AdnanMenderesÜniv.ZiraatFak.Aydın Prof.Dr.IvankaLECHAVA AgriculturalUniv.Plovdiv*Bulgaria Dr.EmilPOCSAI PlantProtectionSoilCons.ServiceVelence*Hungary GıdaMühendisliği/FoodEngineering Prof.Dr.YaşarHIŞIL EgeÜniv.MühendislikFak.İzmir Prof.Dr.FevziKELEŞ AtatürkÜniv.ZiraatFak.Erzurum Prof.Dr.AtillaYETİŞEMİYEN AnkaraÜniv.ZiraatFak.Ankara Prof.Dr.ZhelyazkoSIMOV UniversityofFoodTechnologiesBulgaria TarımsalBiyoteknoloji/AgriculturalBiotechnology Prof.Dr.HakanTURHAN ÇanakkaleOnsekizMartÜniv.ZiraatFak.Çanakkale Prof.Dr.KhalidMahmoodKHAWAR AnkaraÜniv.ZiraatFak.Ankara Prof.Dr.MehmetKURAN OndokuzMayısÜniv.ZiraatFak.Samsun Doç.Dr.TuğrulGİRAY UniversityofPuertoRico.USA Doç.Dr.KemalKARABAĞ AkdenizÜniv.ZiraatFak.Antalya Doç.Dr.MehmetAliKAYIŞ SelçukÜniv.ZiraatFak.Konya TarlaBitkileri/FieldCrops Prof.Dr.EsvetAÇIKGÖZ UludağÜniv.ZiraatFak.Bursa Prof.Dr.ÖzerKOLSARICI AnkaraÜniv.ZiraatFak.Ankara Dr.NurettinTAHSİN Agric.Univ.PlovdivBulgaria Prof.Dr.MuratÖZGEN AnkaraÜniv.ZiraatFak.Ankara Doç.Dr.ChristinaYANCHEVA Agric.Univ.PlovdivBulgaria TarımEkonomisi/AgriculturalEconomics Prof.Dr.FarukEMEKSİZ ÇukurovaÜniv.ZiraatFak.Adana Prof.Dr.HasanVURAL UludağÜniv.ZiraatFak.Bursa Prof.Dr.GamzeSANER EgeÜniv.ZiraatFak.İzmir Dr.AlbertoPOMBO ElColegiodelaFronteraNorte,Meksika TarımMakineleri/AgriculturalMachinery Prof.Dr.ThefanisGEMTOS AristotleUniv.Greece Prof.Dr.SimonBLACKMORE TheRoyalVet.Agr.Univ.Denmark Prof.Dr.HamdiBİLGEN EgeÜniv.ZiraatFak.İzmir Prof.Dr.AliİhsanACAR AnkaraÜniv.ZiraatFak.Ankara TarımsalYapılarveSulama/FarmStructuresandIrrigation Prof.Dr.ÖmerANAPALI AtatürkÜniv.ZiraatFak.Erzurum Prof.Dr.ChristosBABAJIMOPOULOS AristotleUniv.Greece Dr.ArieNADLER MinistryAgr.AROIsrael Toprak/SoilScience Prof.Dr.SaitGEZGİN SelçukÜniv.ZiraatFak.Konya Prof.Dr.SelimKAPUR ÇukurovaÜniv.ZiraatFak.Adana Prof.Dr.MetinTURAN AtatürkÜniv.ZiraatFak.Erzurum Doç.Dr.PasgualeSTEDUTO FAOWaterDivisionItaly Zootekni/AnimalScience Prof.Dr.AndreasGEORGOIDUS AristotleUniv.Greece Prof.Dr.IgnacyMISZTAL BreedingandGeneticsUniversityofGeorgiaUSA Prof.Dr.KristaqKUME CenterforAgriculturalTechnologyTransferAlbania Dr.BrianKINGHORN TheIns.ofGeneticsandBioinf.Univ.ofNewEnglandAustralia Prof.Dr.IvanSTANKOV TrakiaUniv.Dept.OfAnimalSci.Bulgaria Prof.Dr.NihatÖZEN AkdenizÜniv.ZiraatFak.Antalya Prof.Dr.JozsefRATKY Res.Ins.AnimalBreed.andNut.Hungary Prof.Dr.NaciTÜZEMEN AtatürkÜniv.ZiraatFak.Erzurum

4 ( ( Tekirdağ)Ziraat)Fakültesi)Dergisi)/)Journal)of)Tekirdag)Agricultural)Faculty)2013)10(2) İÇİNDEKİLER/CONTENTS T.Aktas,H.H.Orak,F.HasturkSahin,N.Ekinci EffectsofDifferentDryingMethodsonDryingKineticsandColorParametersofStrawberryTree(Arbutusunedo L.)Fruit FarklıKurutmaMetodlarınınKocayemişMeyvesinin(ArbutusunedoL.)KurumaKinetikleriveRenkParametreleri ÜzerineEtkileri... 1*12 O.O.Özer,U.İlkdoğan Box]JenkinsModeliYardımıylaDünyaPamukFiyatınınTahmini TheWorldCottonPriceForecastingByUsingBox*JenkinsModel... 13*20 B.C.Bilgili ÇankırıKentiKamusalYeşilAlanlarınınYeterliliğininUlaşılabilirlikYönündenDeğerlendirilmesi EvaluationofPublicGreenAreasAdequacyintheCityofÇankırıforAccessibility... 21*25 S.Selvi,A.Dağdelen,S.Kara Kazdağlarından(Balıkesir]Edremit)ToplananveÇayOlarakTüketilenTıbbiveAromatikBitkiler MedicinalandAromaticPlantsConsumedAsHerbalTeaAndCollectedFromIdaMountains(Balıkesir*Edremit)... 26*33 P.Ö.Kurt,K.Yağdı BazıİleriEkmeklikBuğday(TriticumAestivumL.)HatlarınınBursaKoşullarındaKaliteÖzellikleriYönünden PerformansınınAraştırılması InvestigatıonofQualityTraitsPerformanceofSomeAdvancedBreadWheat(TriticumAestivumL.)LinesUnderin BursaConditions... 34*43 A.Balkan,T.Gençtan EkmeklikBuğdayda(TriticumAestivumL.)OsmotikStresinÇimlenmeVeErkenFideGelişimiÜzerineEtkisi EffectOfOsmoticStressOnGerminatıonAndEarlySeedlingGrowthinBreadWheat(TriticumAestivumL.)... 44*52 M.F.Baran,B.Akbayrak TarımMakineleriHibeProgramınınKırklareliİlininMekanizasyonGelişimineEtkisi TheEffectofAgriculturalMachineryGrantProgramonMechanizationDevelopmentinKırklareli... 53*57 Ş.Doğan,İ.Aytekin,S.Boztepe AnadoluMerinosuKoyunlarındaMemeTipleriİleMemeÖzellikleri,SütVerimiVeBileşenleriArasındakiİlişkiler TheRelationshipsBetweenUdderTypesAndUdderCharacteristics,MilkYieldAndComponentsinAnatolianMerino Sheep... 58*69 A.İstanbulluoğlu,M.C.Bağdatlı,C.Arslan KaramenderesHavzasıTopraklarındaBazıAğırMetallerin(Cr,Ni,Pb)KirliliğininAraştırılması ToEvaluatedWithTrendAnalysisOfLong*AnnualRainfall:Tekirdag*CorluDistrictApplication... 70*77 A.A.Okur,H.E.Şamlı EffectsofStorageTimeAndTemperatureonEggQualityParametersandElectricalConductivitiesofEggs DepolamaSüresiveSıcaklığınınYumurtaKaliteParametreleriveElektrikİletkenliğiÜzerineEtkileri... 78*82 Ö.Karabulut,K.Bellitürk FarklıMagnezyumKaynaklarınınAsitTopraklardaYetiştirilenMısırBitkisininPotasyum]Kalsiyum]Magnezyum İçeriğineEtkisi TheEffectOfDifferentMagnesiumSourcesOnPotassium*Calsium*MagnesiumContentsOfAMaizePlantWhichis GrowninAcidSoils... 83*91 N.Y.Delice,O.Guneser,Y.K.Yuceer ConsumerExpectationandPreferenceofEzineCheese EzinePeynirindeTüketiciTercihiveBeklentisi... 92*103 S.Altıkat,A.Çelik ToprakYüzeyPürüzlülüğüÖlçümYöntemlerininKarşılaştırılması ComparativeofMeasurementMethodsOfSoilSurfaceRoughness *109

5 Tekirdağ)Ziraat)Fakültesi)Dergisi) Journal)of)Tekirdag)Agricultural)Faculty) Kurt)ve)Yağdı))2013)10)(2)) Bazı%İleri%Ekmeklik%Buğday%(Triticum(Aestivum(L.)%Hatlarının%Bursa%Koşullarında% Kalite%Özellikleri%Yönünden%Performansının%Araştırılması% P.Ö.%Kurt*% % %K.%Yağdı UludağÜniversitesiZiraatFakültesiTarlaBitkileriBölümü,Bursa Bu çalışma, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Uygulama ve Araştırma Merkezinde 2009F2010 ve 2010F2011 yetiştirme döneminde Bursa ili koşullarında bazı ileri ekmeklik buğday hatlarının (Triticum aestivum L.) kalite özelliklerinin incelenmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada kalite özellikleri olarak; gluten (%), gluten indeksi (%), normal sedimantasyon (ml), gecikmeli sedimantasyon(ml), düşme sayısı (sn), hektolitre ağırlığı (kg), protein oranı(%)incelenmiştir.sonuçolarak;glutenoranı(%),hektolitreağırlığı(kg)veproteinoranı(%)değerleribirlikte ele alındığında, (SBx15F4)F1, (SBx15F4)F5 ve (Gx22F1) hatlarının kalite özellikleri ortalamanın üzerinde olması nedeniylebursayöresiiçinümitvarçeşitadaylarıolduklarısonucunavarılmıştır. Anahtar%Kelimeler:Ekmeklikbuğday(TriticumaestivumL.),gluten,protein,sedimantasyon,hektolitre Investigatıon%of%Quality%Traits%Performance%of%Some%Advanced%Bread%Wheat% (Triticum%Aestivum%L.)%Lines%Under%in%Bursa%Conditions% This study which was conducted to investigate for quality traits to some advanced bread wheat lines (Triticum aestivuml.)whichwereplantedatapplicationandresearchcenter,uludaguniversityfacultyofagriculture,2009f 2010 and 2010F2011 growing season conditions in Bursa province. In this study quality characteristics such as normal sedimentation, sedimentation, falling number, gluten, gluten index, test weight, protein content were investigated.asaresultpropertiesofglutencontentand,proteincontenttakentogetheronthestriking(sbx15f4)f 1,(SBx15F4)F5and(Gx22F1)oftheaverageintermsofthequalitycharacteristicsofthelines. Key%Words:Breadwheat(TriticumaestivumL.),gluten,protein,sedimentation,testweight. *BuçalışmaYüksekLisanstezindenüretilmiştir. Giriş% Günümüzde de insan beslenmesinde kullanılan kültürbitkileriarasında,dünyadaençokekilişve üretimi yapılan ve dünya nüfusunun %35 nin temel besin maddesi buğday bitkisidir (Kırtok, 1997).Ülkemizdeekilişveüretimbakımındanilk sıralardayeralanveinsanbesiniolmasıyanında, hayvan beslenmesinde de kullanılan buğday dünyada olduğu gibi ülkemizde de hızla artan nüfusun beslenmesinde büyük rol oynamaktadır (Yağdı,2002). Günümüze kadar yapılan buğday ıslah çalışmalarında verim artışı birinci öncelik olarak gözetilmiş ve yeni çeşitlerde verim artışı sağlanmıştır (Yağdı, 2002). Bununla beraber buğdayda tane verimi ve kalite birleştirilmesi gereken en önemli ıslah amaçlarından birisi olmalıdır (Graybosch et al. 1996, Guarda et al., 2004, Turan, 2008). Ülkemiz çok uygun buğday üretim kuşağında olmasına rağmen, kalite ve rekolte gelişmiş ülkelere oranla düşüktür. Kaliteli buğdayihtiyacınınkarşılanmasıiçindışülkelerden azımsanmayacak ölçüde buğday alımı yapılmaktadır (Daglioglu ve Tuncel 1999). Ayrıca, kaliteli buğdaya olan gereksinim her geçen gün daha da artmaktadır. Bu nedenle, arzu edilen verim potansiyelini gerçekleştirmek için yüksek verimli, kaliteli ve hastalıklara dayanıklı çeşitlere olan bağlılık süreklilik göstermektedir (Konak ve ark.,1999). Buğdayda kalite kavramını tek bir unsur ile tanımlamak oldukça güçtür. İstenilen kalite, ilgili meslekyadatüketimgruplarınıngereksinimlerine göre değişiklikler göstermektedir. Tüccar hektolitreağırlığının,safiyetinyüksekolmasınıve alıcısının istediği özelliklere sahip olan ürünü isterken,çiftçiiçintaneverimi,değirmenciiçinise unrandımanıönemlidir.fırıncıiçinfazlakabaran, bol su çeken ve ekmek verimi yüksek olan un tercih edilmekte (Yürür., 1998); tüketiciler ise kolay bayatlamayan, kesildiğinde ufalanmayan ve gevrek halinde kalan ekmek almayı arzulamaktadırlar. 34

6 Tekirdağ)Ziraat)Fakültesi)Dergisi) Journal)of)Tekirdag)Agricultural)Faculty) Bu çalışma Bursa ekolojik koşullarında geliştirilen 22 ileri ekmeklik buğday (Triticum) aestivum L.) hattının bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi amacıylayürütülmüştür. Materyal%ve%Yöntem% Çalışmada kullanılan 22 ileri ekmeklik buğday hattı, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi UygulamaveAraştırmaMerkezinde2009F2010ve 2010F2011yetiştirmedönemindetesadüfblokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak ekilmiştir. Çalışmada, ele alınan hatların kalite özelliklerine ait analizler Beyab Gıda Mühendislik ÜrünleriLtd.Şti.(Bursa)laboratuarlarındatesadüf parselleri deneme desenine göre 3 tekrarlamalı Kurt)ve)Yağdı))2013)10)(2)) olarakyapılmıştır.çalışmadabitkimateryaliolarak kullanılan22hatçizelge1 de,verilmiştir. Araştırmada kalite özelliklerini belirlemek için kullanılanbuğdayörneklerilaboratuartipi4valsli Chopin değirmeninde öğütülmüştür. Elde edilen un örneklerinde gluten (%), gluten İndeksi (%), normal sedimantasyon (ml), gecikmeli sedimantasyon (ml), düşme sayısı (sn), hektolitre ağırlığı(kg),proteinoranı(%)gibikaliteözellikleri incelenmiştir (Anonim, 1994; Anonim, 2001; Anonim,2008a,b,c). Bulgular%ve%Tartışma% Çalışmada ele alınan özelliklere ilişkin varyans analizisonuçlarıçizelge2,3,4 deverilmiştir. Çizelge1.Çalışmadabitkimateryaliolarakkullanılan22hattınisimlerivekısaltmaları Table1.Inthisstudy,22ofthelinenamesandabbreviationsusedinplantmaterial Hatlar Kısaltmaları Hatlar Kısaltmaları (SaraybosnaxKöksal2000)F1 (SBxK)F1 (Gönenx22F1)F7 (Gx22F1)F7 (SaraybosnaxKöksalF2000)F2 (SBxK)F2 (GönenxKöksalF2000)F2 (GxK)F2 (Saraybosnax15F4)F1 (SBx15F4)F1 (GönenxKöksalF2000)F3 (GxK)F3 (Saraybosnax15F4)F3 (SBx15F4)F3 (15F4x22F1)F4 (15F4x22F1)F4 (Saraybosnax15F4)F5 (SBx15F4)F5 (KöksalF2000xGönen) (KxG) (KöksalF2000x15F4)F1 (Kx15F4)F1 (SaraybosnaxKöksal2000) (SBxK) (KöksalF2000x15F4)F2 (Kx15F4)F2 (22F1xKöksalF2000) (22F1xK) (AtillaF12x15F4)F4 (AF12x15F4)F4 (AtillaF12xKöksalF2000) (AF12xK) (Gönenx22F1)F2 (Gx22F1)F2 (GönenxKöksalF2000) (GxK) (Gönenx22F1)F4 (Gx22F1)F4 (GönenxSaraybosna) (GxSB) (Gönenx22F1)F6 (Gx22F1)F6 (Gönenx22F1) (Gx22F1) Çizelge2.Ekmeklikbuğdaylarınkaliteözelliklerineilişkin2009F2010yılıvaryansanalizisonuçları Table2.Breadwheatqualitycharacteristicsanalysisofvarianceresultsfortheyear2009F2010 Varyasyon Kaynağı SD G.(%) G.İ.(%) N.S(ml) G.S.(ml) D.S.(sn) H.A.(kg) Hat 21 42,400** 414,45** 48,555** 211,66** 15301** 7,0277** Tekrarlama 2 1,253* 14,79 4,227** 5,86** 295** 0,8315 Hata 42 0,377 8,11 0,434 0, ,6061 Toplam 65 *:p<0,05, **: p<0,01, ( SD: Serbestlik Derecesi, G: Gluten, G.İ.: Gluten İndeks, N.S.: Normal Sedimantasyon, G.S: GecikmeliSedimantasyon,D.S.:DüşmeSayısı,H.A.:HektolitreAğırlığı) 35

7 Tekirdağ)Ziraat)Fakültesi)Dergisi) Kurt)ve)Yağdı))2013)10)(2)) Journal)of)Tekirdag)Agricultural)Faculty) Çizelge3.Ekmeklikbuğdaylarınkaliteözelliklerineilişkin2010F2011yılıvaryansanalizisonuçları Table3.Breadwheatqualitycharacteristicsanalysisofvarianceresultsfortheyear2010F2011 Varyasyon Kaynağı SD G.(%) G.İ.(%) N.S(ml) G.S.(ml) D.S.(sn) H.A. (kg) P.O.(%) Hat 21 54,193** 547,60** 48,843** 145,86** 20630** 4,790* 2,106** Tekrarlama 2 0,235 0,65 0,061 0, ,706 0,69 Hata 42 0,178 5,64 0,315 0, ,713 0,12 Toplam 65 (P.O.:ProteinOranı) Kalite özelliklerinin 2009F2010 ve 2010F2011 yılı değerleri ile yapılan varyans analizi tablosu incelendiğinde, 2009F2010 yılına ait bütün özelliklerdehatlararasındaistatikselolarakp<0,01 olasılık düzeyinde önemlilik olduğu görülürken, 2010F2011 yılına ait varyans analizi tablosu incelendiğinde hatlar arasında hektolitre ağırlığı P<0.05 olasılık düzeyinde önemli ve diğer tüm özellikler istatistiksel olarak P<0,01 olasılık düzeyindeönemliçıkmıştır.bununlabirlikte2009f 2010 yetiştirme yılı ve birleştirilmiş yıl varyans analizi sonuçlarında sedimantasyon, gecikmeli sedimantasyon ve düşme sayısı özelliklerinin tekrarlamaları da istatistiki olarak P<0,01 olasılık düzeyinde önemli bulunmuştur, yalnızca 2009F 2010 yetiştirme yılında gluten oranının tekrarlamaları istatistiki olarak P<0,05 olasılık düzeyindeönemlibulunmuştur. Çalışmada,gluten(%)oranıbakımındanbirinciyıl değeleri en yüksek olan hatlar %39,27 ile (Gx22F 1)F4ve%39,40ile(SBxK),olurkenglutendeğerien düşükolanhat%23,10ile(sbxk)f1olmuşturve22 hattın birinci yıl gluten değeri ortalaması %34,55 olarakhesaplanmıştır.ilkyılınglutenindeksdeğeri ise en yüksek olan hatlar %81,00 ile (GxSB), %85,00ile(GxK),%84,33ile(SBx15F4)F1olurken gluten indeks değeri en düşük hat %38,67 ile (Gx22F1)F2 olmuştur. Gluten indeksi (%) için 22 hattın birinci yıl ortalaması %65,71 şeklinde hesaplanarak bu ortalamanın üzerinde 12 hat belirlenmiştir. Bir diğer kalite kriteri olan sedimantasyon değerleri incelendiğinde, en yüksek değere sahip hatlar 41,00 ml ile (Gx22F1)F7 ve 41,33 ml ile (Gx22F1) olurken en düşük sedimantasyon değeri 25,33 ml ile (SBxK)F1hattında saptanmıştır ve birinciyıldaki22hattınortalamadeğeri34,68ml olarakhesaplanmıştır.ortalamadeğerinüzerinde kalan 11 hat belirlenmiştir. Birinci yıl verilerine göre gecikmeli sedimantasyondeğeri en yüksek olan hatlar; 37,67 ml ile (SBx15F4)F1 ve 36,67 ml ile (22F1xK) olmuştur. En düşük gecikmeli sedimantasyondeğerine sahip hat ise 7 ml ile (GxK)F3 olmuştur. Birinci yıl ortalaması 24,91 ml olarakhesaplanmıştır. Çizelge4.Ekmeklikbuğdaylarınkaliteözelliklerineilişkinbirleştirilmişyılvaryansanalizisonuçları Table 4. The results of analysis of variance for the combined years of common wheat quality characteristics% Varyasyon SD G. G.İ.(%) N.S U.S. D.S. H.A. Kaynağı Yıl ,667** 1025,94** 201,280** 16,03** ** 1725,873** Tekerrür 4 0,744 7,72 2,144** 3,30** 164** 1,769 Hat 21 67,773** 595,29** 72,355** 181,03** 24162** 4,099** YılxHat 21 28,819** 366,76** 25,042** 176,49** 11770** 7,718** Hata 84 0,277 6,87 0,374 0, ,659 Toplam

8 Tekirdağ)Ziraat)Fakültesi)Dergisi) Journal)of)Tekirdag)Agricultural)Faculty) Denemenin birinci yılında düşme sayısı (sn) bakımındanenyüksekdeğeri487,67snile(sbx15f 4)F5verirkenendüşükdeğeri199snile(SBxK)F1 vermiştir. Yıl ortalaması 391,68 sn olarak hesaplanmıştır ve ortalamanın üzerinde 11 hat belirlenmiştir. İncelenen bir başka özellik olan hektolitreağırlığında,enyüksekdeğer74,73kgile (SBx15F4)F1 hattında saptanırken, en düşük hektolitre ağırlığı (kg) değeri 68,33 kg ile (GxSB) hattında saptanmıştır. Yıl ortalaması 71,92 kg olarak hesaplanmıştır. Çalışmamızın birinci yılı olan 2009F2010 üretim yılında yeterli miktarda materyaleldeedilmediğibirinciyılproteinanalizi yapılamamıştır. Yapılan araştırmada ikinci yıl gluten (%) oranı bakımından en yüksek değere sahiphat;%36,47ile(sbx15f4)f5olurkenendüşük glutendeğerinesahiphatlar%21,47ile(gxsb)ve %21,90 ile (KxG) olmuştur. İkinci yıl gluten oranı ortalaması %28,28 olarak hesaplanmıştır ve ortalamanın üzerinde 11 hat tespit edilmiştir. Araştırmanın ikinci yılında gluten indeksi (%) bakımından en yüksek değere sahip hat; %97,33 ile (Gx22F1) olurken en düşük gluten indeks değerine sahip hat %45,00 ile (22F1xK) olmuştur. İkinciyılortalaması%71,81olarakhesaplanmıştır. İkinciyılverilerinegöreenyükseksedimantasyon değeri 41,00 ml ile (SBx15F4)F5 hattında belirlenirken en düşük sedimantasyon değeri 24,00mlile(KxG)hattındabelirlenmiştir.Yapılan araştırmada ikinci yıl gecikmeli sedimantasyon değeri bakımından ise, en yüksek değere sahip olan hat 40 ml ile (SBx15F4)F5 olarak saptanmış buna karşılık en düşük uzatmalı sediantasyon değerine sahip hat 12 ml ile (KxG) olduğu belirlenmiştir ve gecikmeli sedimantasyon ortalaması 25,40 ml olarak hesaplanmıştır. İkinci yılenyüksekdüşmesayısınasahiphat425,33sn ile (Gx22F1)F6 olurken en düşük düşme sayısına (sn)sahiphat164,00ile(af12xk)olmuştur.ikinci yıl hektolitre ağırlığı (kg) ortalaması 79,15 kg olarakhesaplanmıştırvebuortalamanınüzerinde 11 hat yer almıştır. İkinci yıl hektolitre değeri bakımındanenyüksekdeğeresahiphat81,07kg ile (GxK)F2 olurken en düşük hektolitre değerine sahip hat 76,00 kg ile (AF12xK) olmuştur. İki yılın ortalamadeğerlerinegöreenyüksekglutendeğeri %36,40 ile (Kx15F4)F2 hattında saptanırken en düşük gluten değeri ise %25,05 ile (SBxK)F1 hattındasaptanmıştır. Ünal(2002),glutenözelliğibakımından,unda%35 üzeri değerlerin yüksek, %28F35 arası iyi, %20F27 Kurt)ve)Yağdı))2013)10)(2)) arasının orta ve %20 den az değerlerin ise düşük gluten miktarı sayıldığını bildirmiştir. Yaptığımız çalışmada birleştirilmiş yıl gluten ortalama değerlerine bakıldığında hatların genel olarak iyi gluten yapısında olduğunu söylenebilmektedir. Glutenözelliğiiçinbulduğumuzdeğerler,Altınbaş ve ark. (2004), %24,1F 35,1 Kahrıman (2007), %25,3F43,6, Öztürk ve ark. (2009) un, %33,2 olarak ifade ettikleriyle uyum içindedir. Birleştirilmiş yıl için en yüksek gluten indeksine sahip hat %86,50 ile (GxK) olurken en düşük gluten indeksine sahip hat %47,83 ile (Gx22F1)F2 olmuştur ve yıl ortalaması %68,76 olarak hesaplanmıştır. Ünal (2002), ekmeklik unlarda istenilen gluten indeks değerinin %(60F90) arasındaolduğunuve%40 tandüşükdeğeresahip unlardan iyi ekmek yapılmayacağını, %(90F 100) değer veren unların ise paçal yapımında kullanıldığını bildirmiştir. Verilerimiz çalışmalaf rıyla, gluten indeks değerlerini Elagib ve ark. (2004), %(82,73F 88,40) arasında bulan, Sayalsan ve ark. (2006), %(98F99) arasında belirleyen, Mirahmetoğlu ve ark.(2007), %80,25F96,75 arasında bulan, Kahrıman (2007), %(43,7F94,3) arasında belirleyen, Menderis ve ark. (2008), %79,5, Öztürk ve ark. (2009), %81,5 arasında, olduğunu bildirmişlerdir. Bulgularımız bu çalışmaların sonuçlarıyla paralellik göstermektef dir. Çalışmamızda birleştirilmiş yıl en yüksek sedimantasyon değeri 39,17 ml ile (SBx15F4)F1 hattında saptanırken en düşük sedimantasyon değeri26,83mlile(sbxk)f1hattındasaptanmıştır. Birleştirilmiş verilere göre sedimantasyon değeri ortalaması 33,37 ml olarak hesaplanmıştır. Çalışmamızda sedimantasyon ortalama değerleri 32,06 ml ile 34,68 ml arasında bulunmuştur ve sedimantasyondeğeriileilgiliyapılandahaönceki çalışmalardan Menderis ve ark. (2008), 32,58 ml, Egeselveark.(2009),21,0F34,7ml,Aydınveark. (2007), 24,5F41,8 ml, Kahrıman (2007), 26,3F62,7 ml arasında buldukları sonuçlara paralellik gösterirken,erkul(2006),16,33f24,33mlarasında, Şahin ve ark. (2006), 10,66 ml, Sayaslan ve ark. (2006), 3,2F6,2 ml arasında, Mirahmetoğlu ve ark.(2007), 23,50F30,25 ml arasında, Aydoğan ve ark.(2008),9.75mlile12.50mlarasında,şahin veark.(2008),6,1f9,0mlarasında,öztürkveark. (2009),29,9ml,DoğanveMeral(2010),14F29ml, Taghoutiveark.(2010),14F29ml,Kınabaş(2011) 17,89F27,37 ml arasında buldukları sonuçların üzerindeyeralmıştır. 37

9 Çizelge5.Ekmeklikbuğdaygenotiplerininkaliteözelliklerineilişkin2009=2010yılıdeğerleri Table5.Qualitycharacteristicsofbreadwheatgenotypesinthevaluesfortheyear2009=2010 HATLAR Gluten(%) Glutenİndeks(%) Sedimantasyon(ml) U.Sedimantasyon(ml) DüşmeSayısı(sn) HektolitreAğr.(kg) (SBxK)=1 23,10m 57,00hı 25,33j 31,00c 199,00o 72,73c=e (SBxK)=2 33,20g=ı 62,00fg 34,33ef 19,67h 464,00b 72,27c=g (SBx15=4)=1 32,67h=j 84,33a 38,67b 37,67a 405,00f 74,73a (SBx15=4)=3 34,00e=g 52,67ıj 30,00h 31,33c 272,67n 72,94b=e (SBx15=4)=5 35,90d 68,33c=e 37,00c 33,00b 487,67a 74,20ab (Kx15=4)=1 38,83ab 51,67j 29,00hı 21,00g 425,67e 69,87ıj (Kx15=4)=2 37,50c 54,00ıj 32,67g 23,00f 433,00de 73,00b=d (A=12x15=4)=4 35,70d 56,67hı 33,33fg 32,67b 378,00h 70,80hı (Gx22=1)=2 38,87ab 38,67k 36,33c 15,00j 437,33d 72,73c=e (Gx22=1)=4 39,27a 66,00d=f 33,33fg 14,67j 469,00b 71,73d=h (Gx22=1)=6 37,87bc 63,67e=g 39,00b 24,00ef 482,67a 71,40f=h (Gx22=1)=7 37,73c 71,33bc 41,00a 33,00b 436,67d 73,20bc (GxK)=2 31,33k 72,00bc 28,00I 13,33k 355,00jk 69,00jk (GxK)=3 34,97de 59,67gh 38,33b 7,00l 352,33k 70,87hı (15=4x22=1)=4 34,67ef 75,00b 36,33c 32,00bc 454,00c 72,80c=e (KxG) 32,20ı=k 70,67b=d 35,00de 20,00f 343,00l 71,80d=h (SBxK) 39,40a 55,00h=j 35,00de 17,00ı 437,67d 72,60c=f (22=1xK) 32,03jk 71,67bc 36,00cd 36,67a 390,33g 71,67e=h (A=12xK) 33,83fg 74,00b 34,00ef 21,00g 327,00m 71,73l (GxK) 30,27l 85,00a 34,00ef 31,00c 338,67l 71,20gh (GxSB) 33,13g=ı 81,00a 35,00de 25,00e 361,67ıj 68,33g (Gx22=1) 33,53gh 75,33b 41,33a 29,00d 366,67ı 72,73c=e LSD(P 0.05) 1,01 4,69 1,09 1,11 8,08 1,28 Ortalama 34,55 65,71 34,68 24,91 391,68 71,92

10 Çizelge6.Ekmeklikbuğdaygenotiplerininkaliteözelliklerineilişkin2010=2011yılıdeğerleri Table6.Qualitycharacteristicsofbreadwheatgenotypesinthevaluesfortheyear2010=2011 HATLAR Gluten(%) Glutenİndeks(%) Sedimantasyon (ml) U.Sedimantasyon (ml) DüşmeSayısı(sn) HektolitreAğr.(kg) ProteinOranı(%) (SBxK)=1 27,00ı 69,67g 28,33ı 20,67jk 322,00f 78,60a=d 10,87bc (SBxK)=2 27,90h 89,67b 35,33c 35,33b 288,00ı 79,13ab 10,10e=g (SBx15=4)=1 31,53d 60,00hı 39,67b 23,33h 274,67j 80,33ab 10,87bc (SBx15=4)=3 29,87f 74,00ef 33,33de 18,67l 322,67f 76,33cd 10,60b=e (SBx15=4)=5 36,47a 67,33g 41,00a 40,00a 299,67h 78,00b=d 11,80a (Kx15=4)=1 27,87h 63,33h 25,67k 26,00g 356,67d 78,53a=d 10,50c=f (Kx15=4)=2 35,10b 68,67g 36,00c 32,00cd 307,67g 78,07b=d 10,00f=g (A=12x15=4)=4 22,50l 68,20h 30,00h 28,20f 220,00m 80,40ab 10,57b=f (Gx22=1)=2 33,93c 57,00j 31,00g 28,67f 329,67e 78,93a=c 10,87bc (Gx22=1)=4 28,80g 75,0ef 30,00e 23,00h 322,00f 78,83a=c 10,47c=f (Gx22=1)=6 31,47de 56,00j 33,67de 22,00ı 425,33a 80,00ab 10,47c=f (Gx22=1)=7 29,10g 73,67f 33,33de 31,67de 263,00l 79,20ab 10,90bc (GxK)=2 26,47ı 62,33h 27,00j 15,67n 269,00k 81,07a 10,10e=g (GxK)=3 23,40k 89,67b 30,67gh 31,33de 167,67o 79,40ab 9,70g (15=4x22=1)=4 29,27fg 83,33d 33,67de 26,33g 366,67c 79,13ab 10,07e=g (KxG) 21,90l 68,67g 24,00l 12,00o 215,33m 80,27ab 10,17e=g (SBxK) 30,83e 77,67e 34,00d 31,00e 265,33kl 80,40ab 10,77b=d (22=1xK) 31,57d 45,00k 33,00e 17,00m 277,00j 79,00a=c 10,40c=f (A=12xK) 25,27j 59,67h=j 30,00h 20,00k 164,67o 76,00d 10,27d=g (GxK) 25,50j 88,00bc 30,00h 29,00f 177,00n 80,20ab 10,83b=d (GxSB) 21,47l 85,67cd 32,00f 26,00g 367,00d 80,07ab 10,47c=f (Gx22=1) 24,93j 97,33a 33,67de 21,00j 210,00m 79,53ab 11,10b LSD(P 0.05) 0,70 3,91 0,93 0,99 5,47 2,71 0,57 Ortalama 28,28 71,81 32,06 25,40 268,68 79,15 10,54

11 Tekirdağ)Ziraat)Fakültesi)Dergisi) Journal)of)Tekirdag)Agricultural)Faculty) Çalışmamızda sedimantasyon ortalama değerleri 32,06 ml ile 34,68 ml arasında bulunmuştur ve sedimantasyondeğeriileilgiliyapılandahaönceki çalışmalardan Menderis ve ark. (2008), 32,58 ml, Egeselveark.(2009),21,0L34,7ml,Şahinveark. (2006),10,66ml,Sayaslanveark.(2006),3,2L6,2 ml arasında, Mirahmetoğlu ve ark.(2007), 23,50L 30,25mlarasında,Aydoğanveark.(2008),9.75ml ile12.50mlarasında,şahinveark.(2008),6,1l9,0 mlarasında,öztürkveark.(2009),29,9ml,doğan ve Meral (2010), 14L29 ml, Taghouti ve ark. (2010), 14L29 ml, Kınabaş (2011) 17,89L27,37 ml arasında buldukları sonuçların üzerinde yer almıştır. Çalışmamızda iki yılın ortalama değerlerini alarak yaptığımız gecikmeli sedimantasyon sonuçları incelendiğinde en yüksek değere sahip hattın 36,50mlile(SBx15L4)L5olurkenendüşükdeğere sahip hattın 14,50 ml ile (GxK)L2 olduğu tespit edilmiştir. İki yılın ortalaması 25,16 ml olarak hesaplanmıştır ve 22 hat 14 grup oluşturmuştur. Bu özellik bakımından yapılan diğer çalışmalar incelendiğinde ise, Bilgin (2001), 18,50L34,83 ml arasında, Kahrıman (2007), 26L66 ml arasında, Egesel ve ark. (2009), 21,0L34,7 ml arasında, Kınabaş(2011),13,26L31,70mlarasında,değerler eldeettiğigörülmektedir. Düşme sayısı özelliğinde iki yılın ortalama değerleri ele alındığında 22 hat 16 grup oluşturmuştur ve ortalamaları 330,18 sn olarak hesaplanmıştır. Bu ortalamanın üzerinde 12 hat yeralmıştır.22hatiçerisindendüşmesayısıençok olanhatbirinciveikinciyıldaolduğugibi454snile (Gx22L1)L6, olurken düşme sayısı en düşük hat ikinciyıldaise214,33snile(gxsb)hattıolmuştur. Çalışma, daha önce düşme sayısıyla ilgili yapılan çalışmalarda belirtilen, Genç ve ark. (1997), 255L 270snarasında,BojnanskaveFrancakova(2002), 317 sn, Erkul (2006), 151,67L425 sn arasında, Sayaslan ve ark. (2006), 78L492 sn arasında bulduklarısonuçlaraparalellikgöstermiştir. Hektolitre ağırlığı, buğdayın kalitesi üzerine etkili olan en yaygın faktörlerden birisidir. Birim hacim buğdayın ağırlığı olarak ifade edilmektedir. Bu özellik ile tanenin yoğunluğu şekli ve büyüklüğü arasındasıkıbirilişkivardır(seçkin,1970).ayrıca hektolitre ağırlığı buğdayın un randımanını etkileyen önemli kriterdir ve çeşit, çevre şartları, Kurt)ve)Yağdı))2013)10)(2)) kültürel uygulamalar, yatma, hastalık ve zararlı gibi faktörlere bağlı olarak değişmektedir (Şener ve ark. 1997; Atlı., 1999; Sade ve ark., 1999). Hektolitreağırlığıiçinbirleştirilmişdeğerleregöre enyüksekhektolitreağırlığı77,53kgile(sbx15l4)l 1hattındasaptanırkenendüşükhektolitreağırlığı değeri ise 73,88 kg ile (AL12xK) hattında saptanmıştır. Hektolitre ağırlığıyla yapılan diğer çalışmalarda; Kahrıman (2007), 80,1L86,3 kg arasında,kahramanveark.(2008),79,33l84,89kg arasında, Öztürk ve ark. (2009), 80,3 kg, olarak buldukları değerlerle çalışmamızda bulduğumuz değerlerinüzerindeyeralmışlardır. Sonuç Protein miktarı, buğday kalitesini belirlemede en yaygın olarak kullanılan kriterdir. Protein miktarı çevreselvekalıtsalfaktörlerebağlıolmaktaveen önemliçevreselfaktörlerintoprakverimliliği,yağış miktarı dağılımı ve zamanı, sıcaklık ve hastalıklar olduğubelirtilmektedir(pomeranz,1971;bushuk, 1982). Ünal (2002), buğdayda protein miktarının tür, çeşit ve çevre koşulları ve üretim tekniğine bağlı olarak %6L22 arasında olduğunu ve yurdumuzda protein miktarının topbaşlarda %9L 13, ekmeklik buğdaylarda %10L15, makarnalık buğdaylarda %11L17 arasında değiştiğini bildirmektedir. Çalışmamızda yer alan hatların protein oranı ortalaması %10,54 olarak bulunmuştur ve genel olarak bu bulgularla uyum içerisindedir. Denemeye aldığımız genotiplerden (SBx15L4)L5, %11,80 en yüksek protein oranına sahip hat olurken, (GxK)L3, %9,70 en düşük protein oranına sahip hat olmuştur. Protein analiziyle ilgili daha önce yapılan çalışmalarda, Yağdı (2004), %11,85L13,44 arasında, Doğan ve ark.(2005),%8,2ile9,9arasında,sayaslanveark. (2006),%14,2L10,9arasında,Şahinveark.(2006), %12,2,Erkul(2006),10,39L13,33%arasında,Aydın ve ark. (2007), %12,4L13,3 arasında, Aydoğan ve ark. (2007), %13,66, Kahraman ve ark. (2008), %12,13L15,20 arasında, Şahin ve ark. (2008), %13,7L14,8 arasında, Yazar ve ark. (2008), oranı %13,2ile%14,2arasında,Aydoğanveark.(2008), %11.03 ile %13.10 arasında Menderis ve ark. (2008), %11,79, Öztürk ve ark. (2009), %12,8, proteindeğerleribulmuşlardır. 40

12 Çizelge7.Ekmeklikbuğdaygenotiplerininkaliteözelliklerineilişkinbirleştirilmişyıldeğerleri Table7.Valuesforthecombinedyearsofqualitycharacteristicsofbreadwheatgenotypes HATLAR Gluten(%) Glutenindeks(%) Sedimantasyon(ml) U.Sedimantasyon(ml) DüşmeSayısı(sn) HektolitreAğr.(kg) (SBxK)R1 25,05l 63,33jk 26,83ı 25,83f 260,50n 75,67bRd (SBxK)R2 30,55g 75,83d 34,83d 27,50e 376,00e 75,70bc (SBx15R4)R1 32,10f 72,17ef 39,17a 30,50c 339,83h 77,53a (SBx15R4)R3 31,93f 63,33jk 31,67g 25,00g 297,67k 74,63cRe (SBx15R4)R5 36,18ab 67,83gRı 39,00a 36,50a 393,67c 76,10aRc (Kx15R4)R1 33,35e 57,50gRı 27,33ı 23,50hı 391,17c 74,20de (Kx15R4)R2 36,30a 61,33kl 34,33de 27,50e 370,33f 75,53bRd (AR12x15R4)R4 29,10hı 62,44jk 31,67g 30,44c 299,00l 75,60bRd (Gx22R1)R2 36,40a 47,83m 33,67ef 21,83j 383,50d 75,83bc (Gx22R1)R4 34,03d 70,50fg 31,67g 18,83l 395,50c 75,28bRe (Gx22R1)R6 34,67c 59,83l 36,33c 23,00ı 454,00a 75,70bc (Gx22R1)R7 33,42e 72,50ef 37,17b 32,33b 349,83g 76,20ab (GxK)R2 28,90ı 67,17hı 27,50ı 14,50n 312,00j 75,03bRe (GxK)R3 29,18hı 74,67de 34,50d 19,16l 260,00n 75,13bRe (15R4x22R1)R4 31,97f 79,17c 35,00d 29,17d 410,33b 75,97bc (KxG) 27,05k 69,67fRh 29,50h 16,00m 279,17m 76,03bc (SBxK) 35,12c 66,33ıj 34,50d 24,00h 351,50g 76,50ab (22R1xK) 31,80f 58,33lm 34,50d 26,83e 333,67ı 75,33bRe (AR12xK) 29,55h 66,83hı 32,00g 20,50k 245,83o 73,88e (GxK) 27,88j 86,50a 32,00g 30,00c 257,83n 75,70bc (GxSB) 27,30jk 83,33b 33,50f 25,50fg 214,33p 74,20de (Gx22R1) 29,23hı 86,33ab 37,50b 25,00g 288,33l 76,13ab LSD(P 0.05) 0,55 3,01 0,70 0,74 4,73 1,48 Ortalama 31,41 68,76 33,37 25,16 330,18 75,45

13 Tekirdağ)Ziraat)Fakültesi)Dergisi) Journal)of)Tekirdag)Agricultural)Faculty) Ülkemiz için önemli bir tarım ürünü olan buğday bitkisinde pek çok amaç ile ıslah çalışması yapılmıştır. Günümüzde, buğdayda tane verimi kadar kalite özellikleri de giderek önem kazanmaktadır. Buğdayda ekmeklik kalitesini belirlemede genel olarak protein miktarı önemli bir kalite kriteri olarak kabul edilmiştir. Ancak protein miktarının yanı sıra gluten miktarı, sedimantasyon, düşme sayısı gibi parametrelerinde değerlendirmeye alınması gerekmektedir(erkul2006). Ülkemizde buğday üretimi yeterli miktarda olmasına karşın, ekmek yapımı için gerekli olan yüksek kalitede buğday unu gereksinmemizi yeterincekarşılayamamaktayız.nitekimülkemizde yetiştirilen buğdayların %90M95 i un yapımında kullanılmakta, %5M10 luk açık ise yurt dışından kaliteli un dışalımı ile karşılanmaktadır (Erkul, 2006). Günümüzde, kullanım alanlarına göre farklı özelliklere sahip buğday üretimi yapılması gerekmekte olup, günlük diyetlerde yer alan buğday ürünlerinin kalitesini artırmak amacıyla farklı değerlendirmelerin ve tespitlerin de yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Ayrıca Kaynaklar( Anonim Determination of wet gluten quantity and quality (gluten ındex ac. to perten) of whole wheatmealandwheatflour(triticumaestivum).icc StandardNo:155. Anonim BuğdayMSedimentasyon endeksi tayinim Zeleny Deneyi. Türk Standartları Enstitüsü. TS 4867 ISO5529. Anonim. 2008a. Buğday ve buğday unumgluten içeriği. TürkStandartlarıEnstitüsü.TSENISO21415M1. Anomim. 2008b. Buğday unum kuru gluten. Türk StandartlarıEnstitüsü.TSENISO21415M3. Anonim. 2008c. Buğday sedimantasyon endeksi tayinim Zeleny Deneyi Türk Standartları Enstitüsü. TS 4867 ISO217M1. Altınbaş, M., Tosun, M., Yüce, S., Konak, C., Köse, E., Can, R.A Ekmeklik buğdayda (T. aestivum L.) taneverimivebazıkaliteözellikleriüzerindegenotip ve lokasyonetkileri.egeüniversitesiziraat Fakültesi Dergisi.41.1:65M74. Atlı, A Buğday ve ürünleri kalitesi, Orta Anadolu da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm YollarıSempozyumuBildirileri.498M506. Aydın, N., Bayramoğlu, H.O., Özcan, H Bazı ekmeklik buğday genotiplerinin verim ve başlıca kalite özelliklerinin belirlenmesi. OMÜ. Zir. Fak. Dergisi,22(2): Aydoğan, S., Göçmen Akçacık, A., Şahin, M., Kaya, Y Ekmeklikbuğday(T.aestivumL.)genotiplerinM Kurt)ve)Yağdı))2013)10)(2)) günümüzdebuğdayfiyatlandırılmasındakullanılan parametreler arasında, çeşitlerin laboratuar analizlerine dayalı un kalite özellikleri de dikkate alınmaktadır. Farklı bölgelerde yetiştirilen ve o bölgeye uyumu denenen çeşitlerin ileri kalite özellikleri (protein oranı, gluten miktarı, gluten indeks değeri, sedimantasyon ve beklemeli sedimantasyon değeri) bakımından da değerlendirilmesidoğruçeşitseçimiaçısındanbir gerekliliktir (Egesel ve ark. 2009). Bilindiği gibi ekmeklik buğday kalitesi değirmenci, fırıncı ve üretici için farklı yönleri ile önem arz etmektedir (Yağdı,2004). Sonuçolarakbazıileriekmeklikbuğday(Triticum aestivum L.) hatlarının Bursa koşullarında kalite özellikleri yönünden performanslarının araştırılması amacıyla yürütülen bu çalışmada, gluten oranı (%), sedimantasyon değeri (ml), hektolitre ağırlığı (kg) ve protein oranı (%) değerleri birlikte ele alındığında; ortalama değerlerigenelortalamanınüzerindeolan(sbx15m 4)M1,(SBx15M4)M5ile(Gx22M1)ileriekmeklikbuğday hatlarının Bursa ili için ümitvar çeşit adayları oldukları söylenebilir. de verim ve bazı kalite özellikleri arasındaki ilişkiler. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi (2007),16(2):21M30. Aydoğan, S., Şahin. M., Akçacık. G.A Konya şartlarınauygunekmeklikbuğdaygenotiplerinintane verimi ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. BitkiselAraştırmaDergisi(2008),1(1);1M6. Bilgin, O Bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşit ve hatlarında genetik uzaklıklar, verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Doktora Tezi,TrakyaÜniversitesi,FenBilimleriEnstitüsü,Tarla BitkileriAnabilimDalı,Tekirdağ. Bojnanska, T., Francakova, H The use of spelt wheat (Triticum spelta L.) for baking applications. RostlınnáVýroba,48(4): Bushuk, W., Gram and oilseeds. Third Edinen Canadian International Grains Insüiude. Manitoba. 18M25. Daglioglu, O., Tuncel, M Macro and micro mineral contents of Turkish bread types. Molecular NutritionFoodResearch,43(1):61M62. Doğan,İ.S.,Uğur,T.2005.Vanveçevresindeyetiştirilen bazı buğdayların bisküvilik kalitesi üzerine bir araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, TarımBilimleriDergisi(J.Agric.Sci.),15(2):139M148. Doğan, İ. S., Meral, R Wheat and oat as an antioxidant. Proceedings of Bosphorus 2008 ICC InternationalConference,April24M26,p

14 Tekirdağ)Ziraat)Fakültesi)Dergisi) Journal)of)Tekirdag)Agricultural)Faculty) Egesel, C. Ö., Kahrıma F., Tayyar S. Baytekin H Ekmeklik buğdayda un kalite özellikleri ile dane verimininkarşılıklıetkileşimleriveuygunçeşitseçimi. AnadoluTarımBilim.Derg.,24(2):76M83. Elagib, E., Bureng, E.,Mohamed, B Proteins and baking quality of three sudanese wheat cultivars ı. the relationship between protein soluble fractions andbreadmakingpropertiesu.ofk.j.agric.sic.12 (3). Erkul,A.2006.Sulamalıkoşullardaileriekmeklikbuğday (Triticum aestivum) hatlarının tane verimi ve bazı kaliteözelliklerininbelirlenmesi.adüziraatfakültesi Dergisi,3(1): Graybosch, R.A., C.J. Peterson, D.R. Shelton and P.S. Baezinger Genotypic and environmental modification of wheat flour protein composition in relationtoendmusequality.cropsci.36:269m300. Genç, S. Özer, H. Özkan, T. Yagbasanlar, O. Kola, F. Toklu, A. Altan, Bazı ekmeklik buğday triticale hatlarının bazı fiziksel, kimyasal ve teknolojik özelliklerinin saptanması üzerine bir araştırma. Türkiye2.TarlaBitkileriKongresi,Samsun,550M552. Guarda,G.,S.PadovanandG.Delogu.2004.Grainyield, nitrogenmuseefficiencyandbakingqualityofoldand modern Italian breadmwheat cultivars grown at different nitrogen levels. Eur. J.Agronomy, 21:181M 192. Kahraman,T.,Avcı,R.,Öztürk,İ.2008.Islahçalışmaları sonucu geliştirilen bazı ekmeklik buğday hatlarının tane verimi ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. ÜlkeselTahılSempozyumu,2M5Haziran,KONYA. Kahrıman, F Bazı ekmeklik buğday çeşitlerinin verim ve kalite değerlerinin belirlenmesi. Y.Lisans Tezi,Ç.O.M.Ü.,FenBilimleriEnstitüsü,TarlaBitkileri, AnaBilimDalıÇanakkale. Kınabaş, S Ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinde farklı tavlama rutubeti ve sürelerinin kaliteözellikleriüzerineetkileri.y.lisanstezi,uüfen BilimleriEntitüsü,TarlaBitkileriAnaBilimDalı,Bursa. Kırtok,Y.1982.Çukurova nıntabanvekıraçkoşullarında ekim zamanı, azot miktarı ve ekim sıklığının ki arpa çeşidindeverimveverimunsurlarınaetkileriüzerine araştırmalar. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı,13(3):3 4. Konak, C., M. Akça ve I.Turgut Aydın ili koşullarına uyumlu buğday çeşitlerinin belirlenmesi. Türkiye3.TarlaBitkileriKongresi.1:87M90. Menderis,M.,Atlı,A.,Köten,M.,Kılıç,H.2008.Gluten İndeks Değeri ve Yaş Gluten/ Protein Oranı ile ekmeklik buğday kalite değerlendirmesi. HR. Ü.Z.F. Dergisi,12(3):57M64. Mirahmetoğlu, D., Doğan, İ.S., Meral, R Van ilindeki un fabrikalarının değerlendirilmesi. Gıda TeknolojileriElektronikDergisi,(1):25M33. Öztürk, İ., Avcı, R., Turhan. K., Beşer, N Trakya Bölgesi nde üretilen bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin verim ve verim unsurları ile bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Bitkisel AraştırmaDergisi(2009)2: ( Kurt)ve)Yağdı))2013)10)(2)) Pomeranz, Y.Z., Chemistry and Technology. AmericanAssociationofCerealChem.45M52. Sade, B., Topal, A. ve Soylu, S., Konya sulu koşullarında yetiştirilebilecek makarnalık buğday çeşitlerinin belirlenmesi. Orta Anadolu da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 91M96. Sayalsan,A.Seib,P.A.,Chung,O.K.2006.WetMmilling properties of waxy wheat flours by two laboratory methods.journaloffoodengineering,72: Şahin, M., Aydoğan, Seydi., Göçmen Akçacık, A Bazı ekmeklik buğday çeşitlerinin Konya kuru koşullarında verim ve kalite yönüyle stabilite yeteneklerininbelirlenmesi.bitkiselaraştırmadergisi (2006)1:16 22 Şahin, M., Aydoğan, Seydi., Göçmen Akçacık, A Konya şartlarına uygun ekmeklik buğday genotiplerinintaneverimivebazıkaliteözelliklerinin belirlenmesi.bitkiselaraştırmadergisi(2008)1:1 6 Seçkin, R., Buğdayın bileşimi ve kalitesine etki yapan faktörler. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.Yay.No.430KonferanslarSerisi8. Şener,O.,M.Kılınç,T.Yağbasanlar,H.GözübenliveU. Karadavut Hatay koşullarında bazı ekmeklik (TriticumaestivumL.EmThell)vemakarnalıkbuğday (TriticumdurumDesf)çeşitvehatlarınınsaptanması. TürkiyeII.TarlaBitkileriKongresi,1M5. Taghouti,M.,Gaboun,F.,Nsarellah,N.,Rhib,R.,ElMHilal, M., Kamarl, M., AbbadMAndaloussil, F., Udupa, S.M GenotypexEnvironmentinteractionforquality traits in durum wheat cultivars adapted to different environments. African Journal of Biotechnology, 9(21):3054M3062. Turan, İ Kahramanmaraş koşullarında bazı buğday, arpa ve tritikale çeşitlerinin verim ve verim özelliklerinin belirlenmesi. Y.Lisans Tezi. KSİÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Kahramanmaraş. Ünal, S., 2002., Buğdayda Kalitenin Önemi ve Belirlenmesinde Kullanılan Yöntemler. Hububat ÜrünleriTeknolojisiKongreveSergisi.,Gaziantep.3M 4Ekim M37. Yağdı, K Bursa koşullarında yetiştirilen ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşit ve hatlarının stabilite parametrelerinin saptanması üzerine bir araştırma.u.ü.zir.fak.derg.,(2002)16:51m57. Yağdı, K Bursa koşullarında geliştirilen ekmeklik buğday(triticumaestivuml.) hatlarınınbazıkaliteözelliklerininaraştırılması.u.ü.zir. Fak.Derg.,18(1):11M23. Yazar, S., Karadoğan, T Bazı makarnalık buğday genotiplerininortaanadolubölgesinintabanvekıraç arazi koşullarında verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat FakültesiDergisi3(2):32M4. Yürür, N Serin İklim TahıllarıMI. U.Ü. Zir. Fak. Yayınları.Yay.No:7M030M0256,Bursa. 43