SEMBOL PEKİŞTİRME. Sembol pekiştirme, pekiştireç olma özelliği taşımayan sembollerin

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SEMBOL PEKİŞTİRME. Sembol pekiştirme, pekiştireç olma özelliği taşımayan sembollerin"

Berker Öktem
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 SEMBOL PEKİŞTİRME Sembol pekiştirme, pekiştireç olma özelliği taşımayan sembollerin (marka, yıldız vb.) istenilen davranışın hemen arkasından kazanılarak, daha önceden belirlenen sayılara ulaşıldığında, istenilen pekiştireçlerle değiştirilmesi sürecidir.

) istenilen davranışın hemen arkasından kazanılarak, daha

2 Özellikle farklı yaştaki öğrenme özürlü öğrenciler, psikiyatrik hastalar, hiperaktif öğrenciler, davranış bozukluğu olan öğrenciler ve normal sınıflarda sınıf kontrolünü sağlamak amacıyla kullanılabilir. Tipik bir sembol pekiştirme sistemi, hedef davranışları, onların karşılıkları olan sembolleri ve pekiştireç bedellerini gösteren bir menüyü içerir. Öğrenciler uygun davranış göstererek sembol kazanırlar ve menüden pekiştireç satın alırlar Devam ediyor

Tipik bir sembol pekiştirme sistemi, hedef davranışları, onların karşılıkları olan sembolleri ve pekiştireç

3 Sembol pekiştirme sisteminde, kendi başına anlamı olmayan, ancak başka bir pekiştireçle değiş tokuş edilebilen jeton, yıldız, marka gibi anında verilebilen semboller kullanılabilir. Öğretmenler öğrencilerin uygun davranışlarını daha sonra somut bazı ödüller veya etkinliklerle değiştirilebilen sembollerle ödüllendirilirler.

4 Sembol pekiştireçleri kullanmaya başlamadan önce öğretmen, her çocuk için çekici olabilecek farklı pekiştireçler ve sembol olarak kullanılarak bir araç (örneğin, marka) ya da şekil (örneğin, yıldız) belirlemelidir. Öğrencilerin sembollerini nasıl kazanacağını, kaydedeceğini, dönüştürme oranını ve zamanını kararlaştırmalıdır. Ayrıca öğretmen, sembollerin yanlışlıkla el değiştirmemesini de sağlamalıdır

5 Sembollerin ederleri belirlenirken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz; Yiyecek ve oyuncak gibi pekiştireçlerin değerlerini belirlemek için, kantin ya da bakan ilan edilen fiyatlar dikkate alınmalıdır. Etkinliklerin değerleri okul içinde ve dışında yapılmalarına göre farklı olmalıdır. Sembollerin ederi sınıf özelliklerine, etkinlik türlerine, derslere göre belirlenmelidir.

kantin ya da bakan ilan edilen fiyatlar dikkate alınmalıdır.

6 Semboller pekiştireçlerin niteliğine ve sayısına göre ayarlanmalıdır (Örn; Çok tercih edilen, az tercih edilen pekiştireçler). Çocuğun ders süresince ne kadar sembol kazanabileceği ayarlanmalıdır. Semboller çocuğun/bireyin günlük hayatta kolay ulaşabileceği cinsten olmamalıdır.

Çocuğun ders süresince ne kadar sembol kazanabileceği ayarlanmalıdır.

7 Neler Sembol Pekiştireç Olabilir? Sembol pekiştireçler, kendi başlarına anlamı olmayan, ancak başka pekiştireçlerle değiş tokuş edilebilen yıldız, marka, jeton, puan, para gibi dönüştürülebilir araçlardır. Bu semboller diğer pekiştireçlerle eşlenerek ve dönüştürülerek pekiştireç işlevi kazanırlar.

pekiştireçlerle değiş tokuş edilebilen yıldız, marka, jeton, puan, para

8 Sembol Kullanımının Avantajları Sembol pekiştireç kullanımının bazı avantajları vardır. Bu avantajları şu şekilde sıralayabiliriz. Semboller kolay kullanılabilme özelliğine sahiptir ve birey sembolü kazandığı durumdan çok farklı bir durumdayken dahi sembolünü elinde tutabilir. Semboller dayanıklıdır ve dönüştürme sırasında bu dayanıklılığını sürdürürler.

Semboller kolay kullanılabilme özelliğine sahiptir ve birey sembolü kazandığı durumdan

9 Semboller çok çeşitli nesnelerle desteklendiklerinden dolayı doyum gibi sorun oluşmaz. Birçok kişi üzerinde farklı farklı pekiştireçlerle kullanılabilir. Semboller davranışlarda büyük değişiklikler yapılmasını sağlayan etkili pekiştireçlerdendir. Sembol pekiştirme sistemi sayesinde bireyin gelişimini izlemek kolaylaşır.

Semboller davranışlarda büyük değişiklikler yapılmasını sağlayan etkili

10 düşünüldüğünde sembol pekiştirme sistemi uygulanabilir. Sembol Pekiştirme Sistemi Ne zaman Uygulanmalı? Olağan öğretim yöntemlerinin ve diğer etkili öğretim stratejilerinin etkili olmadığı anlaşıldığında; Öğretim program ve planlarıyla kişilerin ilgileri eşleştirilmek istenildiğinde; Grup düzenlemeleri, ilginç etkinlikler ve diğer izlerliklerin sonuç vermediği durumlarda ve Güçlü itici uyaranlara ya da ceza süreçlerine yer vermek

program ve planlarıyla kişilerin ilgileri eşleştirilmek istenildiğinde; Grup düzenlemeleri, ilginç

11 Sembol Pekiştirme Sistemini Uygulamanın Aşamaları İlk olarak değiştirilecek olan hedef davranışın belirlenmesi gereklidir. Öğrenci için pekiştireç niteliği taşıyan pekiştireçler belirlenmeli ve sıralanmalıdır. Sembol için gerekli olan destek pekiştireçleri belirlemek için sevdikleri ve sık sık kullandıkları etkinlik, yiyecek vb. pekiştireçler belirlenmelidir. 11

Öğrenci için pekiştireç niteliği taşıyan pekiştireçler belirlenmeli ve sıralanmalıdır.

12 Sembollerin ederleri belirlenmeli ve öğrencilere uygun davranışlar sergilediklerinde sembol kazanacakları hakkında bilgi verilmelidir. Sembollerin nasıl kazanılacağı ve nasıl harcanabileceğine ilişkin kurallar anlatıldıktan sonra sembol pekiştirme sistemi uygulanmaya başlanmalıdır 12

Sembollerin nasıl kazanılacağı ve nasıl harcanabileceğine ilişkin

13 Sembol Pekiştirme Sistemine Son Verme Sembolle pekiştirme sistemi gibi özel pekiştirme sisteminden yararlanarak öğrenci için konulan çalışma, sosyal ve akademik davranışlarla ilgili özel amaçlar kazandırıldığında, bu davranışların olağan sınıf ortamında var olan pekiştireçlerle sürmesini sağlayacak şekilde planlama yapılmalıdır. 13

akademik davranışlarla ilgili özel amaçlar kazandırıldığında, bu davranışların

14 Bu planlama: Her gün kazanılan puanların sayısını yavaş yavaş azaltmayı ve birkaç günde %5 düzeyine indirmeyi gerektirir. Ayrıca, her bir çalışmanın sonucunda puanların verilmesi yerine, günün sonunda, daha sonra hafta sonunda ve daha da sürenin uzatılması yoluna gidilerek, doğal pekiştireç sistemine benzetilir. 14

Ayrıca, her bir çalışmanın sonucunda puanların verilmesi yerine, günün

15 Sembol pekiştireçler yavaş yavaş azaltılırken, etkinlik ve sosyal pekiştireçlerle davranışlar sürdürülür. Diğer yandan, sosyal pekiştireçlerle davranışların sürdürülmesi sağlanırken, aralıklı pekiştirilme tarifesine geçilir. Nihayet, öğrenci davranışları değişken aralıklı pekiştirme ve öğretmen tarafından düzenlenen etkinliklerle sürdürülür. 15

Diğer yandan, sosyal pekiştireçlerle davranışların sürdürülmesi sağlanırken, aralıklı

Benzer belgeler

Çocuğun çevresi tarafından kabul edilen, Öğrenmesine katkıda bulunan Yaşam kalitesini artıran davranışlardır.

2.Hafta Çocuğun çevresi tarafından kabul edilen, Öğrenmesine katkıda bulunan Yaşam kalitesini artıran davranışlardır. Tanım: Pekiştirme, izlediği davranışın gerçekleşme olasılığını artıracak veya davranışın