ÜNİTE 1: FİZİK BİLİMİNE GİRİŞ

Transkript

1 FİZİK ÜNİTE 1: FİZİK BİLİMİNE GİİŞ Fizik Bilimine Giriş ADF 01 Bilim Nedir? FİZİK NEDİ? Dünyayı, evreni ve evrendeki olayları... ve... dayanarak mantıksal olarak açıklamaya... denir. 4. Optik:... ve... ile ilgili olayları inceler. 5. Katı Hal Fiziği: Fizik Nedir? Madde ve enerjiyi, özelliklerini ve bunlar arasındaki ilişkileri, sistemli çalışmalar ile teori ve yasalara... bir bilimdir. Fiziğin çalışma alanı çok geniş olduğundan alt alanlara ayrılmıştır. Fiziğin Alt Alanları 1. Mekanik: 6. Atom Fiziği: Maddenin... ile ilgili mikro boyutta olan olayları inceler.... ve atomun yapısını inceler.... ile... arasındaki ilişkileri inceler. 7. Nükleer Fizik: 2. Elektromanyetizma: Maddelerin... ve... özelliklerini inceler. Atomun... yapısı ve... inceler. 3. Termodinamik: 8. Yüksek Enerji ve Plazma Fiziği:... ve... maddenin içinde yayılımını gösterir. Yüksek enerjili parçacıkların hareketini ve maddenin inceler. 1

2 FİZİK ADF 01 - Ünite 1 örnek 1 I. Mekanik II. Elektromanyetizma III. Optik Bir elektrik motorunu inceleyen bilim insanı, yukarıda verilen fiziğin alt alanlarından hangilerini elektrik motoru ile ilişkilendirilebilir? uygulama 1 Aşağıda verilenlerden hangisi fiziğin alt alanlarından biri değildir? A) Mekanik B) Termodinamik C) Optik D) Jeofizik E) Elektromanyetizma BİLİMSEL BİLGİNİN OLUŞUMU Bilgi: Bir nesne veya olay hakkında bilinen ya da bilinmesi... gerçeklerdir. Bilimsel Yöntem Bilimsel bilginin... biçimde elde edilme yoludur. Bilimsel Yöntem Basamakları: Problemin belirlenmesi Probleme dair veri toplanması Hipotez oluşturulması Hipotezin araştırılması için deney tasarlama ve gerçekleştirme Deney sonuçlarını işleme Sonuç çıkarma (Teori oluşturma) Hipotez doğru çıkmazsa Çıkarım: Bir olay veya olgu ile elde edilen verilerin değerlendirilmesi ve olay hakkında akıl yürütme yoluyla sonuca ulaşılmasıdır. Delil: Olayla ilgili teorilerin doğruluğunu veya yanlışlığını kanıtlayan verilere denir. örnek 2 Bir deneyci bilimsel bir olay ile ilgili yaptığı deneylerin hipotezi desteklemediğini gözlüyor. Buna göre, deneyci bu aşamada bilimsel yöntem basamaklarından hangisine geri dönmelidir? uygulama 2 I. Kalorimetre kabı - Termodinamik II. Mıknatıs - Elektromanyetizma III. Gökkuşağı - Optik Yukarıda, fizikteki bazı olaylar ve ilgili alt alanlar eşleştirilmiştir. Buna göre, hangi eşleştirmeler doğrudur? uygulama 3 Bilimsel bir çalışmada bilimsel yöntem kullanan deneycinin en son geliştireceği sonuç aşağıdakilerden hangisi olur? A) Problemi belirleme B) Veri toplama C) Deney yapma D) Hipotez oluşturma E) Teori oluşturma 2

3 ADF 01 - Ünite 1 FİZİK Bilimsel Bilgi Oluşumunda Değişkenlerin Belirlenmesi Kontrol Değişkeni: Bir deneyde... alınan değişkendir. Bağımsız Değişken: Deneyde... değişkendir. Bağımlı Değişken: Bağımsız değişken ile değiştirilen nicelik... ortaya çıkan sonuçtur. örnek 3 Bir deneyci, yapacağı deneysel çalışma ile ilgili aşağıdaki tabloyu oluşturuyor. Değişken Türü Kontrol değişkeni Bağımlı değişken Bağımsız değişken Değişken Adı Kütle biçimi Yay uzaması Kütle miktarı Bu tabloya göre, deneycinin hipotez cümlesi ne olmalıdır? uygulama 4 Bilimsel bir deney esnasında sabit tutulan ve değişkenler üzerinde etkisi olabilen değişken aşağıdakilerden hangisidir? A) Deney B) Kontrol değişkeni C) Bağımlı değişken D) Bağımsız değişken E) Done uygulama 5 V + + Şekil I Şekil II Özdeş lamba ve üreteçler ile Şekil I ve Şekil II deki devreler kurularak lambaların parlaklıkları karşılaştırılıyor. Buna göre, I. Pil sayısı kontrol değişkenidir. II. Lamba sayısı bağımsız değişkendir. III. Lamba parlaklığı bağımlı değişkendir. yargılarından hangileri doğrudur? YGS 2013 Değişken Türü Bağımlı değişken Bağımsız değişken Sabit tutulan değişkenler V Değişken Adı Cisimlerin yere düşme süresi Cisimlerin kütlesi Cisimlerin şekilleri, hacimleri, yüzey alanları ve hava sürtünmesi Bu tabloya göre, araştırmacının hipotez cümlesi aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Cisimlerin kütleleri artarsa hacimleri de artar. B) Cisimlerin kütleleri artarsa yüzey alanları da artar. C) Cisimlerin kütleleri artarsa yere düşme süreleri de artar. D) Cisimlerin yüzey alanları artarsa hava sürtünmesi de artar. E) Cisimlerin yüzey alanları artarsa yere düşme süreleri de artar. 3

4 FİZİK ADF 01 - Ünite 1 Gözlem örnek 4 Bir durumun veya olayın... organlarıyla veya... kullanılarak incelenmesine denir. I. Ortam sıcaklığının termometre ile ölçülmesi II. Öğrencinin, arkadaşlarının boyunu göz kararı ile ölçmesi III. Arabanın süratinin gösterge ile ölçülmesi Yukarıda verilen gözlemlerin çeşitlerini yazınız. Deney Düşünce Deneyi Albert Einstein Olayların labaratuvarda... edilerek incelenmesidir. Labaratuvara gitmeden masa başında yapılan deneylere denir. uygulama 6 Ahmet : Masayı metre ile ölçüyor. Cengiz : Sütü litre ile ölçüyor. Elif : Suyun sıcaklığını eliyle kontrol ediyor. Buna göre, yukarıdaki gözlemcilerden hangileri nicel gözlem yapmıştır? A) Yalnız Ahmet B) Yalnız Cengiz C) Yalnız Elif D) Ahmet ve Cengiz E) Ahmet, Cengiz ve Elif Gözlem ve deneyler nicel ve nitel gözlem olarak ikiye ayrılır: Nicel Gözlem ve Deney:... kullanılarak yapılan gözlem veya deneylerdir. uygulama 7 I. Einstein in ikizler paradoksu II. Arşimed in suyun kaldırma kuvveti III. Young ın ışığın girişimi deneyi Yukarıda verilen çalışma türleri için ne söylenebilir? Nitel Gözlem ve Deney:... kullanılarak yapılan gözlem veya deneylerdir. I II III A) Deney Deney Düşünce deneyi B) Deney Düşünce deneyi Deney C) Düşünce deneyi Deney Deney D) Deney Düşünce deneyi Düşünce deneyi E) Düşünce deneyi Deney Düşünce deneyi 4

5 ADF 01 - Ünite 1 FİZİKTE MODELLEME VE MATEMATİK Model: Açıklanmak istenen bir olayın veya durumun bir varlığa.... Hedef: Modele benzetilen varlık veya... denir. Modelleme Hedefin ifade edilmesini kolaylaştırmak için... kullanmaya denir. Atomun üzümlü keke benzetilmesi modellemedir. Model kek, hedef ise atomun yapısıdır. Matematiğin Fizik te Kullanımı FİZİK Matematik Fizik te kendini... dilidir. Fizikte matematik kullanımı, Deney ve gözlemlerle... verilerin yorumlanmasında, Deney esnasında... işlemlerin yapılmasında, Sonuçların... edilmesinde kullanılır. Formüller ve grafikler matematiksel modellemedir. örnek 6 I. F = m.a II. Kütle m örnek 5 Bir cismin ivmesinin zamanla değişiminin grafikle gösterilmesinde, modelleme, model ve hedefi yazınız. 0 V Hacim III. Birim hacimdeki madde miktarı yoğunluktur. Yukarıdakilerden hangileri matematik modellemeye örnek verilebilir? uygulama 9 uygulama 8 Hedef Model I. Atom Güneş Sistemi II. Hız değişimi Grafik III. Elektrik akımı Su akışı Yukarıda hedefe yönelik olarak verilen modellerden hangileri doğrudur? K deneycisi : L deneycisi : M deneycisi : F = k.x x = v.t 4 v (m/s) 0 2 t (s) Yukarıda K, L, M deneycilerinin ifadeleri verilmiştir. Buna göre, hangi deneycilerin kullandığı ifadeler matematiksel modellemedir? A) Yalnız K B) Yalnız L C) Yalnız M D) K ve L E) K, L ve M 5

6 FİZİK ADF 01 - Ünite 1 FİZİKSEL BÜYÜKLÜKLE VE ÖLÇME Birim: Ölçülecek bir büyüklüğün karşılaştırılması için o büyüklüğün cinsinden... büyüklüktür. Ölçme: Bir büyüklüğün belirlenen bir ölçeğin birimiyle... elde edilmesidir. örnek 7 I. Isı II. Uzunluk III. Ağırlık IV. Kütle Yukarıda verilen fiziksel büyüklükleri temel ve türetilmiş olarak sınıflandırınız. Fizikte büyüklükler temel ve türetilmiş büyüklükler olarak ikiye ayrılmıştır. Temel Büyüklükler İfade edilirken başka büyüklüğe ihtiyaç... ifade edilen büyüklüklerdir. Temel Büyüklük Simge Birim (SI) Kütle m Kg Işık şiddeti I cd Sıcaklık T K Akım şiddeti i A Madde miktarı n mol Uzunluk l m Zaman t s uygulama 10 Aşağıda verilenlerden hangisi temel büyüklüklerden değildir? A) Kütle B) Işık şiddeti C) Madde miktarı D) Hacim E) Sıcaklık Temel Büyüklüklerin Ölçüm Araçları Kütle:... ile ölçülür. taktik KISAMUZ ile kodlarız. Türetilmiş Büyüklükler İfade edilirken başka büyüklüklere ihtiyaç... büyüklüklere denir. Türetilmiş Büyüklük Simge Birim (SI) Hız v m/s Ağırlık G N İvme a m/s 2 Enerji E Joule Isı Q cal Direnç ohm (W) Uzunluk:... ile ölçülür. Zaman:... ile ölçülür. Sıcaklık:... ile ölçülür. Akım şiddeti:... ile ölçülür. 6

7 ADF 01 - Ünite 1 örnek 8 Ölçü Aleti Birim (SI) Kütle Zaman Akım şiddeti Yukarıda verilen temel büyüklüklerin ölçü aletini ve birimlerini karşılarına yazınız. Vektörel Büyüklükler: FİZİK İfade edilirken...,...,... niceliklerine ihtiyaç duyulan büyüklüklerdir. Hız İvme... Kuvvet Elektrik alan şiddeti... örnek 9 Büyüklük Türü I. Hız... uygulama 11 Aşağıda verilen temel büyüklüklerden hangisinin birimi karşısına yanlış yazılmıştır? A) Sıcaklık Kelvin B) Kütle Newton C) Işık şiddeti Candela D) Zaman Saniye E) Madde miktarı Mol II. Yer değiştirme... III. Uzunluk... IV. Akım şiddeti... Yukarıda verilen fiziksel büyüklüklerin türünü (vektörel veya skaler) karşılarına yazınız. uygulama 12 Fizikte Skaler ve Vektörel Büyüklükler Skaler Büyüklükler: İfade edilirken...,... niceliklerine ihtiyaç duyulmayan büyüklüklerdir. Uzunluk Kütle... Akım şiddeti Hacim I. Sürat II. Ağırlık III. Yer değiştirme Yukarıda verilenlerden hangileri türetilmiş skaler büyüklüklerdendir? D) I ve II E) II ve III... Enerji... 7

8 FİZİK ANALİZ TESTİ ADF 01 - Ünite 1 1. Aşağıda verilenlerden hangisi fiziğin alt alanlarından biri değildir? A) Elektromanyetizma B) Atom fiziği C) Katıhal fiziği D) Plazma fiziği E) adyoloji 4. Ali : Arabam çok geniş. Simay : Evimizin sıcaklığı +5 C tur. Su : Havuz çok derin. Buna göre, yukarıdakilerden hangilerinin yaptığı gözlemler niteldir? A) Yalnız Ali B) Yalnız Simay C) Ali ve Su D) Ali ve Simay E) Ali, Simay ve Su 2. I. Problemin belirlenmesi II. Teori oluşturulması III. Hipotezin oluşturulması IV. Veri toplanması Yukarıda bilimsel yöntem basamaklarından bazıları verilmiştir. Buna göre, bilimsel çalışma yapan bilim insanı hangi sıraya göre ilerlemelidir? 5. I. a = x t II. S N A) I - II - III - IV B) II - I - III - IV C) III - II - I - IV D) I - IV - III - II E) I - III - IV - V III. Akım şiddeti Ι 0 V Potansiyel fark 3. a 2a Yukarıda verilenlerden hangisi modellemedir? m Şekil I F Yatay m Şekil II 2F Yatay 3a m Şekil III 3F Yatay Sürtünmesiz yatay düzlemde duran m kütleli cisme Şekil I, Şekil II ve Şekil III teki gibi sırasıyla F, 2F, 3F kuvvetleri uygulanınca, cismin ivme büyüklüğü a, 2a, 3a oluyor. 6. Büyüklük Birim Ölçüm Aracı Buna göre, deneydeki kontrol değişkeni, bağımlı ve bağımsız değişkenler için ne söylenebilir? I. Akım şiddeti Amper Ampermetre II. Uzunluk Metre Metre Kontrol Bağımlı Bağımsız değişkeni değişken değişken A) m F a B) m a F C) F m a D) F a m E) a F m III. Zaman Saniye Sayaç Yukarıda verilen büyüklük, birim, ölçüm aracı karşılaştırmalarından hangileri doğrudur? 1-E 2-D 3-B 4-C 5-E 6-D 8 ADF-01 ile konuyu kavradınız. Şimdi ASF-01 i çözerek konuyu pekiştirebilirsiniz.