T.C. TRAKYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "T.C. TRAKYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ"

Transkript

1 T.C. TRAKYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KATYONİK ALKİLTRİMETİLAMONYUM BROMÜR SURFAKTANTLAR İLE C.I. REACTİVE ORANGE 16 ETKİLEŞİMİ TANZER TANER YÜKSEK LİSANS TEZİ DANIŞMAN Yrd. Doç. Dr. Halide AKBAŞ 1

2 T.C. TRAKYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KATYONİK ALKİLTRİMETİLAMONYUM BROMÜR SURFAKTANTLAR İLE C.I. REACTİVE ORANGE 16 ETKİLEŞİMİ TANZER TANER YÜKSEK LİSANS TEZİ KİMYA ANA BİLİM DALI DANIŞMAN Yrd. Doç. Dr. Halide AKBAŞ EDİRNE

3 ÖZET Yüksek lisans tezi Katyonik alkiltrimetilamonyum bromür surfaktantlar ile C.I. Reactive Orange 16 etkileşimi Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Ana Bilim Dalı Bir reaktif boya olan C.I Reactive Orange 16 ile katyonik surfaktant çözeltilerinin karıştırılması ile oluşturulan sistemlerdeki etkileşimler konduktometrik ve spektrofotometrik metotla araştırıldı. Ayrıca elektrolitlerin ilavesi ile oluşan absorbans değerindeki değişimler spektrofotometrik olarak incelendi. Surfaktanların farklı sıcaklıklardaki Kritik Misel Konsantrasyonları ( KMK) bulundu. Bu tezde katyonik surfaktant olarak alkiltrimetilamonyum bromür serisinin ( C n TAB, n = 12, 14, 16, 18 ) farklı sıcaklıklardaki konsantrasyon değişimiyle iletkenlikleri ölçülerek kritik misel konsantrasyon ( KMK ) değerleri bulundu. Anyonik boya sabit konsantrasyonda, katyonik surfaktantlar ise KMK değerinin altında ve üzerindeki konsantrasyonlarda alınarak iletkenlikleri araştırıldı ve bu çözeltilerin spektrofotometrik metotla absorbans değişimleri incelendi. Çalışmanın ikinci kısmında elektrolitlerden KCl sabit tutuldu ve surfaktanlar değiştirilerek boya absorbansındaki değişim incelendi. Sonra surfaktanlardan TTAB sabit tutuldu ve elektrolitler ( KCN, KNO 3, KCl, NH 4 Cl, NaCl, NaBr, MgCl 2 ve K 2 SO 4 ) değiştirilerek surfaktant-boya çözeltisinin absorbansındaki değişim ve elektrolitlerin nasıl bir etki yaptığı incelendi. Spektral değişimler surfaktantlar ve elektrolitin cinsine ve konsantrasyonuna bağlıdır. Bu tez 2006 yılında 70 sayfa olarak hazırlanmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Anyonik boyarmadde, Katyonik surfaktant, boyarmadde surfaktant etkileşimi, Kritik misel oluşumu, karışık misel, iletkenlik i

4 SUMMARY Master thesis The interaction of Cationic Alkyltrimethylammonium bromide surfactants with C.I. Reactive Orange 16 Trakya University, Institute of Natural and Applied Sciences, Chemistry Department The interaction between cationic alkyltrimethylammonium bromide surfactants and an anionic dye C.I. Reactive Orange 16 solution have been studied by means of conductometer and UV-vis. absorption spectrophotometer. Further, the effect of electrolytes on interaction C.I. Rective Orange 16 with a cationic surfactant tetradecyltrimethylammonium bromide ( TTAB ) solution have been investigated. Critical Micellar Concentration ( CMC) of pure surfactants at difference temperatures have been found. In this study, CMC of pure cationic alkyltrimethylammonium bromide surfactant series ( C n TAB, n = 12, 14, 16, 18 ) at difference temperature have been found using conductometer. The conduction and change of absorption of anionic dye C.I. Reactive Orange 16 with cationic surfactant solutions have been investigated. The purpose of our study was to determine the influence of the kind and concentrations of electrolyte on the interaction of the Reactive Orange 16 TTAB solutions. For this purpose, KCN, KNO 3, KCl, NH 4 Cl, NaCl, NaBr, MgCl 2 and K 2 SO 4 have been used as electrolytes. Also, spectral change depends on surfactant concentration. This thesis was submitted as 70 pages in 2006 KEY WORDS: Anionic dye, cationic surfactant, dye-surfactant interaction, mixed micelle, conduction ii

5 TEŞEKKÜR Bu konuyu yüksek lisans tezi olarak planlayan ve çalışmamın her safhasında desteğini eksik etmeyen değerli hocam, Sayın Yrd. Doç. Dr. Halide AKBAŞ 'a en içten saygı ve teşekkürlerimi sunmayı borç bilirim. Tüm yardımlarından dolayı Kimya Bölümü Araştırma Görevlileri Çiğdem KARTAL ve Taliha SİDİM' e teşekkürlerimi sunarım, ayrıca çalışmalarım sırasında daima yanımda olan değerli aileme ve tez yazımında her türlü desteğini sağlayan eşim Senem TANER'e teşekkürü borç bilirim. iii

6 İÇİNDEKİLER ÖZET...i SUMMARY...ii TEŞEKKÜR...iii 1. GİRİŞ KURAMSAL TEMELLER BOYARMADDE VE BOYARMADDELERİN SINIFLANDIRILMASI Çözünürlüklerine Göre Sınıflandırma Boyama Özelliklerine Göre Sınıflandırma Kimyasal Yapılarına Göre Sınıflandırma RENK KAVRAMI REAKTİF BOYARMADDELER Reaktif Boyarmaddelerin Kimyasal Yapısı Reaktif Boyarmaddelerin Sınıflandırılması Reaktif Boyarmaddelerin Avantajları ve Dezavantajları C.I. REACTİVE ORNAGE 16 NIN YAPI AÇIKLAMASI VE ÖZELLİKLERİ SURFAKTANTLAR Surfaktantların Özellikleri Surfaktanların Sınıflandırılması Misel Oluşumu ve Yapısı Karışık Misel Oluşumu ve Etkileşimi SPEKTROFOTOMETRİK YÖNTEM Ultraviyole ve Görünür Bölge Moleküler Absorpsiyon Spektroskopisi Ultraviyole ve Görünür Bölge Moleküler Absorpsiyon Spektrofotometreleri MATERYAL VE METOD KULLANILAN KİMYASAL MADDELER KULLANILAN ALETLER İletkenlik Suyu Hazırlama Düzeneği Analitik Terazi

7 Çalkalamalı Su Banyosu Isıtıcı Ve Magnetik Karıştırıcı Konduktometri Spektrofotometre Etüv KULLANILAN YÖNTEMLER İletkenlik Suyu Hazırlanışı Çözeltilerin Hazırlanması İletkenlik Ölçümleri Çözeltilerin KMK Değerlerinin Bulunması Spektroskopik Ölçümler DENEYSEL KISIM SAF SURFAKTANTLARIN KRİTİK MİSEL KONSANTRASYON DEĞERLERİNİN BULUNMASI VE SICAKLIKLA DEĞİŞİMİ BOYARMADDENİN (C.I. REACTİVE ORANGE 16) SPEKTROFOTOMETRİK DEĞERLERİNİN BULUNMASI C.I. REACTİVE ORANGE 16 BOYARMADDESİNİN SAF SURFAKTANTLAR İLE ETKİLEŞİMİ C.I. Reactive Orange 16 Boyarmaddesinin Saf Surfaktantlar İle Konduktometrik Etkileşimi C.I. Reactive Orange 16 Boyarmaddesinin Saf Surfaktantlar İle Spektrofotometrik Etkileşimi C.I. REACTİVE ORANGE 16 İLE SURFAKTANT KARIŞIMLARININ ÜZERİNDE ELEKTROLİT ETKİSİ KCl nın Surfaktant ve Boyarmadde Karışımı Üzerindeki Etkisi Farklı Elektrolitlerin Surfaktant (TTAB) ve Boyarmadde Karışımı Üzerindeki Etkisi DEĞERLENDİRME KAYNAKLAR ÖZGEÇMİŞ

8 1. GİRİŞ Surfaktantlar suda, sulu bir çözeltide veya susuz ortamda çözündüklerinde sıvı yüzeyini küçülten, yani yüzey gerilimini azaltan maddelere yüzey aktif maddeler denir. Surfaktant molekülleri hem hidrofilik hemde hidrofobik grup içerirler. Surfaktantların en önemli özelliği, çözeltide belli bir konsantrasyonda misel denilen yapıları oluşturmalarıdır. Misel oluşumu, surfaktant moleküllerinin hidrokarbon kısımları arasındaki hidrofobik etkileşmenin baş gruplar arasındaki elektrostatik itme ve hidratasyon ile dengelenmesi sonucu oluşur. Miseller ancak bir kritik misel konsantrasyonunun (KMK) üzerinde surfaktant molekül ve iyonlarının bir araya gelmesiyle meydana gelir ayrıca şekil ve büyüklük bakımından değişebilen ve sürekli hareket halinde olan sistemlerdir (Atkins 1990, Anianson 1976). Monomer adı verilen bu yapıların sayısı arasında değişir ve agregasyon sayısı adını alır. Bazı fiziksel özelliklerin (yüzey gerilimi, viskozite, eşdeğer iletkenlik ve yoğunluk gibi ) çözelti konsantrasyonu ile değişimi ölçülerek çözelti konsantrasyonuna karşı grafiği çizildiğinde çözeltilerin ideal davranışlardan sapmaya başladığı konsantrasyon kritik misel konsantrasyondur (KMK ), yani miselin oluşmaya başladığı konsantrasyondur. KMK nun değeri birçok faktöre bağlıdır ama en önemlileri çözelti sıcaklığı, çözeltiye ilave edilen elektrolit konsantrasyonu ve hidrokarbon zincirinin uzunluğudur. Surfaktantların geniş uygulama alanları vardır. Surfaktantlar tarafından nötral moleküllerin çözünürleştirilmesinden kozmetik, misel katalizi, ayırma işlemleri tekstil boyaması gibi geniş ölçüde faydalanılır. ( Scahmehorn & Harwell, 1989). Yüzeylerin ıslanabilirliğini arttırmak için kaplayıcı olarak, emülsiyonların kararlığı için emülsiyonlaştıncı ve yıkama aktivitelerini arttırmak için deterjanlar olarak kullanırlar (Hoffmann ve Pössnecker 1994). Tekstil sanayinde ise çözünmeyen boyalar için çözünürleştirici, boyama banyolarında kumaşa adsorpsiyonu hızlandırıcı ve seviyeleme ajanları olarak kullanılırlar. Suda çözünmeyen bir boya olan Sudan Red B'nin surfaktant çözeltilerinde çözünürleştirilmesi incelenmiş ve çözünürleştirme üzerine elektrolitlerin etkisi araştırılmıştır (Akbaş 1992 & İşcan, 1992,1994). 1

9 Saf surfaktantlar pratik uygulamalarda yalnız başına değil ikili surfaktant karışım sistemleri olarak kullanılmaktadır. Farklı yapılı surfaktant karışımlarıyla oluşan agregat yapıların yani karışık misellerin yapılarını ve özelliklerini anlamamız teoriksel ve endüstriyel olarak oldukça önemlidir. Birçok araştırma aktiviteleri anyonik-anyonik, katyonik-katyonik ve iyonik-nonyonik surfaktant karışık sistemleri üzerinde yoğunlaşmıştır. Tekli sistemlerde yer alacağı beklenmeyen bazı olaylar surfaktant karışımları içeren sulu çözeltilerde oluşur. ([Rathman & Scamehorn, 1984], ) Saf surfaktant özellikleri esas olarak bu maddelerin kimyasal yapılarıyla ve bir misel içindeki geometrik düzenlenmeleriyle tayin edilir. Fakat uzun zamandır bilindiği gibi surfaktant karışımları diğer bileşiklere kıyasla çok farklı davranış gösterebilir. Farklı surfaktantlar arasındaki etkileşim surfaktantların türüne bağlı olarak synergism ve antagonisme yol açabilir. Synergism gösteren surfaktant çiftleri yüklü veya yüksüz bileşik karışımlarıdır. Bu durumdaki synergism olayı farklı baş gruplar arasındaki etkileşimden dolayıdır. Diğer yandan antagonism, aynı baş gruplu fakat farklı hidrokarbon zincirli surfaktantları karışımınca oluşabilir (Hoffmann ve Pössnecker 1994). KMK ( miselleşmenin başladığı nokta ) nun değerlerini bulmak için farklı yöntemler kullanılmıştır. Polimerler ile sulu çözeltilerde çalışılmış ve NMR spektrumlarına dayanarak polimerin miseler yapısı açıklanmıştır. Polimer yapısındaki önemli bir değişiklik sebebiyle oluşan polimerin fonksiyonel grubundaki hidrofobik etkileşimler, polimerin dallanmasına yol açar. Yüzey gerilimi ve viskozite ölçümleri, NMR sonuçlarını desteklemektedir. [ Sesta & Segre 1996 ]. Asit boyalar ile surfaktant arasındaki etkileşimi ve boyaların yün boyamadaki rollerini açıklamak için birçok araştırma yapılmıştır. Böyle etkileşimler spektrofotometrik ölçümlerle çalışılmıştır. [ Nemoto & Funahashi 1981 ] İki direkt boya ile noniyonik surfaktant arasındaki etkileşim yüzey gerilim ile çalışılmış ve iki boya ile noniyonik surfaktantlar arasında hidrofılik ve hidrofobik komplekslerin oluştuğu gözlenmiştir. Suda çözünebilir anyonik boyalar ve farklı tipte surfaktantların assosiasyonu sulu çözeltilerde çalışılmış ve NMR ölçümlerine dayanarak surfaktantların türüne göre boya ile aralarındaki etkileşim incelenmiştir (Guo ve Arnaud 1994, Pegiadauvd. 1986). 2

10 Bu çalışmada bir anyonik boya ile katyonik surfaktantların (alkiltrimetilamonyum bromür serisinin ( C n TAB, n = 12, 14, 16, 18 ) ) oluşturduğu sistemlerde etkileşimleri spektrofotometrik ve konduktometrik olarak incelendi. Boya ve surfaktant karışımından oluşan çözeltilere elektrolit ilave ederek, elektrolitlerin etkisi spektrofotometrik yöntemle incelendi. Oluşturulan sistemlerde katyonik surfaktanlarda farklı alkil sayısının sistem üzerine etkileri, elektrolitlerde anyonların ve katyonların sistem üzerine yapmış olduğu etki yorumlandı. 3

11 2. KURAMSAL TEMELLER 2.1. BOYARMADDE VE BOYARMADDELERİN SINIFLANDIRILMASI Boyarmadde; bir materyale kendiliğinden veya uygun reaksiyon maddeleri sayesinde afinitesi olan, renk verici maddelerdir. Birlikte muamele edildikleri cisimlere ( kumaş, elyaf v.b. ) renklilik kazandırırlar. Ancak her renk veren veya renkli olan madde boyarmadde değildir. Genellikle çözeltiler veya süspansiyonlar halinde çeşitli boyama yöntemleriyle uygulanırlar. Boyarmaddeler organik bileşiklerdir. Bugün kullanılan bütün boyarmaddeler sentez ürünleridir. Boyanacak cisimler boyarmadde ile devamlı ve dayanıklı bir şekilde birleşerek cismin yüzeyini yapı bakımından değiştirirler. Boyarmadde, çoğunlukla cismin yüzeyi ile kimyasal veya fizikokimyasal bir ilişkiye girerek birleşir. Bundan dolayı boyanan yüzey kazıma, silme yıkama gibi fiziksel işlemlerle başlangıçtaki haline dönüşmez. Boyarmaddeler karakteristiklerine göre üç grup da sınıflandırılır. a) Çözünürlüklerine göre sınıflandırılması b) Boyama özelliklerine göre sınıflandırması c) Kimyasal yapılarına göre sınıflandırılması ÇÖZÜNÜRLÜKLERİNE GÖRE SINIFLANDIRMA 1. Suda Çözünen Boyarmaddeler: Boyarmadde molekülü en az bir tane tuz oluşturabilen grup taşır. Boyarmaddelerin sentezi sırasında kullanılan başlangıç maddeleri suda çözündürücü grup içermiyorlarsa, bu grubu boyarmadde molekülüne sonradan eklemek suretiyle de çözünürlük sağlanabilir. Ancak tercih edilen yöntem, boyarmadde sentezinde 4

12 başlangıç maddelerinin iyonik grup içermesidir. Suda çözünen boyarmaddeler tuz teşkil eden grubun karakterine göre üçe ayrılır. a. Anyonik Suda Çözünen Boyarmaddeler - Bu boyarmaddeler suda çözünen grup olarak en fazla sülfonik ( -SO 3 ), az olarak da karboksilik ( -COO - ) asitlerin sodyum tuzlarını içerirler ( -SO 3 Na ve -COONa ). Anyonun mezomerisinden dolayı, renk oluşumu meydana gelir. Direkt ve asit boyarmaddeler bu sınıfa girmektedir. b. Katyonik Suda Çözünen Boyarmaddeler Moleküldeki çözünürlüğü sağlayan grup olarak bir bazik grup (örneğin-nh 2 ) asitlerle tuz meydana getirmiş halde bulunur. Asit olarak inorganik veya organik asitler kullanılır. c. Zwitter İyon Karakterli Boyarmaddeler Bu gruptaki maddelerin molekülündeki hem asidik hem de bazik karakterli gruplar bulunmaktadır. Bunlar bir iç tuz teşkil etmiş halde bulunurlar. Boyama esnasında nötral veya bazik ortamda anyonik boyarmadde gibi hareket ederler. 2. Suda Çözünmeyen Boyarmaddeler Tekstilde ve diğer alanlarda kullanılan ve suda çözünmeyen boyarmaddeleri çeşitli gruplara ayırabiliriz a. Organik Çözücülerde Çözünen Boyarmaddeler Bu sınıfa giren boyarmaddeler her çeşit organik çözücüde çözünürler. Solvent boyarmaddeleri de denilen bu boyarmaddeler sprey veya lak halinde uygulanabilirler. Matbaa mürekkebi, vaks ve petrol ürünlerinin renklendirilmesinde kullanılırlar. b. Substratta Çözünen Boyarmaddeler Suda çok ince süspansiyonları şeklinde dağılarak, en çok sentetik elyaf üzerine uygulanan dispersiyon boyarmaddeleri bu gruba girer. 5

13 c. Geçici Çözünürlüğü Olan Boyarmaddeler Çeşitli indirgeme maddeleri ile suda çözünebilir hale getirildikten sonra elyafa uygulanabilirler. Daha sonra elyaf içinde iken yeniden yükseltgenerek suda çözünmez hale getirilirler. Küpe ve kükürt boyarmaddeleri bu prensibe göre uygulanırlar. d. Polikondenzasyon Boyarmaddeler Bu boyarmaddeler, elyaf üzerine uygulanırken ya da uygulandıktan sonra birbiri ile farklı moleküllerle kondense olarak büyük moleküller oluştururlar. Son yıllarda geliştirilmişlerdir. e. Elyaf İçinde Oluşturulan Boyarmaddeler İki ayrı bileşenden elyaf içinde kimyasal bir reaksiyonla oluşturulan boyarmaddeler bu sınıfa girer. Bunlar suda çözünmeyen pigmentlerdir. f. Pigmentler Pigmentler, elyafa ve başka substratlara karşı affinitesi olmayan, boyarmaddelerden farklı yapıdaki maddelerdir. Bunlar süspansiyonlar şeklinde reçineler ve kuruyan yağlar içinde uygulanırlar BOYAMA ÖZELLİKLERİNE GÖRE SINIFLANDIRMA 1. Asit Boyarmaddeler Genel formülleri Bm-SO - 3 Na + şeklindedir ( Bm; boyarmadde, renkli kısım). Molekülde bir veya birden fazla -SO 3 H sülfonik asit grubu veya -COOH karboksilik asit grubu bulunur. Bu maddelere asit boyarmaddeler denilmesinin nedeni, uygulamanın asidik banyolarda yapılması ve hemen hemen hepsinin organik asitlerin tuzları oluşudur. 6

14 Bu maddeler başlıca yün, ipek, poliamid, katyonik modifiye akrilonitril elyafı olmak üzere kâğıt, deri ve besin maddelerinin boyanmasında kullanılmaktadırlar. 2. Bazik Boyarmaddeler Bazik boyarmaddeler katyonik grubu renkli kısımda taşırlar ve organik bazların hidroklorürleri şeklinde bulunurlar. Yapıları gereği bazik olduklarından anyonik grup içeren liflerle bağlanırlar. Boyarmadde katyonu, elyafın anyonik gruplarıyla tuz oluşturur ki, bu ilişki iyoniktir. 3. Direkt boyarmaddeler Bunlar genellikle sülfonik bazen de karboksilik asitlerin sodyum tuzları şeklindedir. Direkt boyarmaddeler önceden bir işlem yapılmaksızın, boyarmadde çözeltisinden selüloz veya yüne doğrudan çekilirler. Renkli kısımda bazik grup içeren direkt boyarmaddeler, sulu çözeltide zwitter iyon şeklinde bulunurlar. Suya karşı dayanıklılıkları sınırlıdır. Fakat boyama sonrası yapılan ek işlemler sayesinde suya karşı dayanıklılığı iyileştirilebilir. 4. Mordan Boyarmaddeler Mordan kelimesi, boyarmaddenin elyafa tutunmasını sağlayan madde ya da bileşim anlamı taşımaktadır. Bu sınıfa giren boyarmaddelerin çoğu, doğal ve sentetik boyarmaddelerdir. Bu maddeler asidik ya da bazik fonksiyonel gruplar içerirler. Hayvansal ve bitkisel elyaf ile kararsız bileşik oluştururlar. Mordan olarak Al, Sn, Fe, Cr tuzları kullanılır ki sebebi suda çözünmeyen hidroksitler oluşturmalarıdır. Boyarmadde molekülleri ile bu tuzların katyonları elyaf üzerinde suda çözünmeyen bileşikler oluştururlar. Yün boyamada kullanımı önem taşıyan yalnız krom tuzlarıdır. 5. Reaktif boyarmaddeler Reaktif boyarmaddeler uygun koşullar altında lif ile kimyasal reaksiyona girerek, kovalent bağ özelliğine sahip tek boyarmadde sınıfıdır. Karakteristikleri küçük ve basit molekül yapılarına sahip olmalarıdır. Küçük partikül özelliği life hızlı bir şekilde nüfuz etmelerini sağlar. Çok parlak renklere sahip reaktif boyar maddeler basit 7

15 yapılarının sonucu olarak spektrumlarında çok dar ve yüksek pikler gösterirler. En çok mavi, kırmızı, oranj ve sarı renklerin eldesi için kullanılırlar. 6. Küpe Boyarmaddeler Karbonil grup içeren ve suda çözünmeyen maddelerdir. İndirgenme ile suda çözünür hale getirilirler ve bu halde iken elyafa çektirilirler. Daha sonra oksidasyon ile tekrar çözünmez hale getirilirler. İndirgenme için Na 2 S 2 O 4 (Sodyumditiyonit), oksidasyon için ise hava oksijeni kullanılır. Daha çok selülozik kısmen de protein elyafın boyanması ve baskısında kullanılan bu maddelerin direkt boyarmaddeler gibi elyaf affınitesi yüksektir. 7. İnkişaf Boyarmaddeleri Elyaf üzerinde oluşturularak son şekline dönüştürülen bütün boyarmaddeler bu gruba girer. Bunlarda elyaf affınitesi olan bileşen önce elyafa emdirilir daha sonra ikinci bileşenle reaksiyona sokularak suda çözünmeyen boyarmaddeye dönüştürülürler. Bu işlemle hemen hemen bütün renk çeşitlemeleri elde edilir. 8. Metal Kompleks Boyarmaddeler Metal iyonları ile belirli gruplara sahip bazı azo boyar maddelerinin kompleks oluşturmasıyla meydana gelen boyarmaddelerdir. Kompleks oluşumunda azo grubu rol sahibidir. Metal katyonu olarak Co, Cr, Cu ve N iyonları kullanılır. Krom kompleksleri, genellikle yün ve poliamid boyacılığında kullanılırlar. 9. Dispersiyon Boyarmaddeler Suda eser miktarda çözünebilen, bu nedenle sudaki dispersiyonları halinde uygulanabilen boyarmaddelerdir. Boyarmadde boyama işlemi sırasında dispersiyon ortamından hidrofob elyaf üzerine difüzyon yolu ile çekilir. Boyama, boyarmaddenin elyaf içinde çözünmesi şeklinde gerçekleşir. Dispersiyon boyarmaddeleri başlıca polyester elyafın boyanmasında kullanılırlar. 8

16 10. Pigment Boyarmaddeler Pigmentlerin elyaf affinitesi yoktur. Tekstil elyafı, organik ya da anorganik pigmentlerle boyanabilir. Kimyasal bağ ve absorbsiyon yapmazlar. Elyaf yüzeyinde bağlanmasını sağlayan bağlayıcı madde denilen sentetik reçinelerdir. Suda çözünmediklerinden sudaki yağ ve yağdaki su emülsiyonları biçiminde dağılmış olarak kullanılırlar. Emülsiyon kumaşa ya da elyafa emdirildikten sonra bozulur. Pigment, elyaf yüzeyinde ince dağılmış halde kalır. Açık renklerde yıkama haslıkları daha iyidir KİMYASAL YAPILARINA GÖRE SINIFLANDIRMA 1. Azo Boyarmaddeler Organik boyarmaddelerin en önemli sınıfını oluştururlar. Kükürt ve küpe boyarmaddeleri dışında tüm boyarmaddelerin yapısında azo grubu vardır. Azo boyarmaddeleri, yapılarındaki kromofor grup olan azo ( - N=N - ) grubu ile karakterize edilir. Buradaki azot atomları sp2 hibritleşmesi ile karbon atomlarına bağlanır. Azo grubuna bağlı karbon atomlarından biri aromatik halka, diğeri ise enolleşebilen alifatik zincire bağlı bir grup olabilir. Bundan dolayı molekülde en az bir aril grubu mevcuttur. Azo boyarmaddelerini genel olarak şöyle ifade edebiliriz: Ar-N=N-R. Burada R: Aril, heteroaril veya enolleşebilen alkildir. Azo boyarmaddelerinden alifatik grup içerenlerin renk şiddeti düşüktür. Haslık özellikleri farklıdır. Doğal boyarmaddelerde azo grubuna rastlanmaz, bu boyarmaddelerin tümü sentetik olarak elde edilirler. Moleküldeki azo grubu sayısına göre mono -, dis -, tris - boyarmaddeleri olarak tanımlanırlar. Üç ya da daha çok azo grubu içerenlere poliazo boyarmaddeleri de denmektedir. 9

17 2. Nitro ve Nitroso boyarmaddeler Bu tip boyarmaddeler kimyasal yapılarında nitro veya nitroso grubu ile birlikte -OH -, -NH 2 gibi elektron verici grup ihtiva ederler. Teknikte önemi olan bu boyarmaddelerde nitro ve nitroso grubu ile elektron verici grup birbirine göre orto konumunda bulunur. 3. Polimetin Boyarmaddeler Polimetin boyarmaddeleri renkli bileşikler içinde büyük bir grup oluşturur. Yapıları aşağıdaki mezomer sistem ile tanımlanabilir. ( ) n ( ) n [ X = C C = C Y ] q [ X C = C C = Y ] q Burada X ve Y tek sayıdaki metin grubuna konjuge zincirlerle bağlıdır. Yapısındaki q yüküne göre polimetin boyarmaddelerini sınıflandırmak mümkündür. q eğer pozitif ise katyonik, negatif ise anyonik, yüksüz ise nötral polimetin boyarmaddeleri olarak isimlendirilir. Ayrıca metin zincirinin uzunluğuna göre de farklandırma yapılabilir. Zincirde n=l ise trimetin, n=2 ise pentametin boyarmaddeleri adı verilir. 4. Arilmetin boyarmaddeleri Bu boyarmaddelerin genel formülleri Ar-X=Ar şeklindedir. Bu formülde X, -CH = veya -N= şeklinde olabilir. X in -CH = şeklinde olduğu bileşiklere diarilkarbonyum, -C ( Ar ) = şeklindekilere ise triaril karbonyum bileşikleri adı verilir. Bu grup N = ise azo türevidir. Bütün arilmetin boyarmaddelerinde X ile gösterilen grup absorpsiyon sisteminin temel parçasıdır. Bu tip boyarmaddelerin karakteristik reaksiyonları bu grubun elektrofil özelliğine dayanır. 5. Aza (18 ) Annulen Boyarmaddeler Ardı ardına C=C ve C-C bağlarından ibaret olan monosiklik halka [n] Annulen olarak da adlandırılabilir. Bu yapıyı bulunduran maddeler Annulen boyarmaddeleri olarak adlandırılır. 10

18 6. Molekül Boyarmaddeler Molekül yapısında konjuge çift bağlar ve bunlara konjuge durumda en az iki karbonil grubu içeren bileşiklere karbonil boyarmaddeleri adı verilir. 7. Kükürt Boyarmaddeler Aromatik aminlerin, enollerin, kükürt ve sodyum sülfür veya sodyum polisülfür ile reaksiyonundan oluşan, suda çözünmeyen, makromolekül yapılı, renkli organik bileşikler kükürt boyarmaddeleri olarak adlandırılır. Bunlar Bm - S - S - Bm şeklinde gösterilebilirler. ( Bm : boyarmadde ) 2.2. RENK KAVRAMI İnsan tarafından renklerin algılanması, ışığa, ışığın cisimler tarafından yansıtılışına ve öznenin göz yardımıyla beyne iletilmesi sayesinde gerçekleşir. Göz tarafından algılanan ışık, retinada sinirsel sinyallere dönüştürülüp, buradan optik sinir aracılığıyla beyine iletilir. Göz, üç temel birleştirici renk olan, kırmızı, yeşil ve maviye tepki verir ve beyin, diğer renkleri bu üç rengin farklı kombinasyonları olarak algılar. Renklerin algılanışı dış koşullara bağlı olarak değişir. Aynı renk güneş ışığında ve mum ışığında farklı algılanacaktır. Fakat insanın görme duyusu ışığın kaynağına uyum sağlayarak, bizim her iki koşuldakinin de aynı renk olduğunu algılamamızı sağlar. Telekomünikasyonda kullanılan radyo dalgaları gibi, ışık da elektromanyetik bir dalgadır. Işığın özellikleri, radyo dalgalarından gamma ışınlarına kadar gidebilen, elektromanyetik dalganın boyuna göre değişir. Büyüklükler yaklaşık 400nm 700 nm arasında değişen dalgalar aracılığıyla taşınan enerji, retinadaki alıcıları uyararak, renk uyarıları üretecektir. CIE (Commission Internationale de l Eclairage) 380 nm ile 780 nm arasındaki dalga boylarını görülebilir olarak belirlemiştir. İnsanlar öğle ışığını beyaz 11

19 ışık olarak algılarlar. Bu görülen ışığın 400 nm den (mavi) 700 nm ye (kırmızı) değişen kombinasyonlarıdır. Beyaz ışığın bir prizmadan geçtiği esnada, ışık kırılır ve gökkuşağının yedi rengine ayrılır. Bu ışık bir cisimle karşılaştığında, bir bölümü cismin üstüne yansır. Baktığımız nesnenin rengi olarak algıladığımız şey de işte bu yansımadır. Bir boya molekülünün yapısında en azından minimum komplekste kinoit yapıya sahip aromatik halkalar vardır ve molekül belirli miktarlarda doymamışlık içerir. Boya molekülündeki bu belirli miktarlardaki doymamışlık, molekülün boya olarak tanınmasının esasını oluşturur. Cismin beyaz ışıktan absorbladığı ışığın dalga boyu ile cismin görünen rengi Tablo gösterilmiştir. Tablo Cismin absorbladığı ışığın dalga boyu ve cismin görünen rengi ile absorblanan renk Absorpladığı ışığın Dalga boyu ( nm ) Absorplanan renk Cismin Rengi nm Violet Yeşilimsi sarı nm Mavi Sarı nm Yeşilimsi mavi Turuncu nm Mavimsi yeşil Kırmızı nm Yeşil Magenta nm Sarımsı yeşil Mor nm Sarı Mavi nm Tuaincu Yeşilimsi mavi nm Kırmızı Mavimsi yeşil ve yeşil 12

20 2.3. REAKTİF BOYARMADDELER REAKTİF BOYARMADDELERİN KİMYASAL YAPISI Reaktif boyarmaddeler, yüksek ölçüde suda çözünebilen boyarmaddelerdir. Ancak direkt boyarmaddelerin tersine düşük substantiviteye sahip olacak şekilde geliştirilmiştir. Kovalent bağın oluşumu alkali ortamda olur ve bazen tersinir olabilir. Buharlamada boyarmaddenin fiksajına yardım eder. Kovalent bağın kuvveti, metal koordinasyon bağlarından kuvvetlidir. Elektrostatik bağlar, hidrojen köprüleri, van der Waals kuvvetleriyle oluşan bağlar çok daha kuvvetlidir. Bunun sonucu olarak reaktif boyarmaddeler çok iyi yıkama sürtme ve ışık haslıkları verir. Reaktif boyarmaddeler genel olarak reaktif grubun kimyasal yapısına göre veya bu grubun kimyasal reaktivitesinin derecesine göre sınıflandırılırlar. En yaygın olarak kullanılan reaktif boyarmadde tipleri azalan aktiviteye göre şu şekilde sıralanır; 1. Diklortriazin 2. Diflorkloroprimidin 3. Vinilsülfon 4. Monoklortriazin 5. Kloroprimidin 6. Akrilolamino 7. Monoflortriazin Reaktif boyarmaddenin kimyasal yapısı; Ç Kr K R S 1 S 2 13

21 Ç: Çözünürlük sağlayan grup Kr: Kromofor grup K: Köprü grup R: Reaktif grup Sı: Substitusyon reaksiyonu sırasında yer değiştiren grup S2: Diğer substituentlerdir REAKTİF BOYARMADDELERİN SINIFLANDIRILMASI Reaktif boyarmaddeler üç gruba ayrılır. 1. Yüksek reaktifliğe sahip, soğukta boyanan boyarmaddeler: Soğukta boyayan reaktif boyarmaddeler için sıcaklık C arasındadır. Reaktiflik yüksek olduğu için sıcaklık yükseltmeden ve alkali ilavesini arttırmadan elyaf ile çok kolay reaksiyona girerler. 2. Orta derecede reaktifliğe sahip, ılıkta boyanan boyarmaddeler; Esas olarak bu grup sınıflandırmada yaygın değildir. Genel olarak soğuk bekletmede yer alırlar. 3. Az reaktifliğe sahip, sıcakta boyanan boyarmaddeler; Bu tip monoklortriazin ( M.C.T. ) veya triklorprimidin (T.C.P) grubu içeren boyarmaddelerdir. Boyama sıcaklıkları C arasındadır, reaksiyon kabiliyetleri zayıf oldukları için sıcaklığı yükseltmek ve alkali ilavesini arttırmakla aktivite sağlanır. Sıcak boyamada sıcaklık yüksekliği nedeni ile çok düzgün boyamalar elde edilir ve boyarmadde nüfuzu mükemmeldir. Bu gruptaki boyarmaddelerin en büyük avantajı; hidroliz tehlikesinin az olması ve daha iyi nüfuz etmesidir. 14

22 REAKTİF BOYARMADDELERİN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI Reaktif boyarmaddelerin avantajları, dezavantajlarından fazla olduğundan tercih edilen boyarmaddelerdir. Avantajları: 1. Yıkama haslıkları iyi, ışık haslıkları mükemmeldir. 2. Parlak ve canlı renkler vardır. 3. Maliyetleri direkt ve küpe boyarmaddeler arasındadır. 4. Yüksek ölçüde tekrarlanabilirlik mevcuttur. 5. Düzgün boyama elde etmek kolaydır. 6. Renk paleti mükemmeldir. 7. Hemen hemen tüm sürekli ve yarı sürekli yöntemler uygundur. Dezavantajları: 1. Klor haslıkları ve bazik çözelti haslıkları iyi değildir. 2. Bazik işlemde özellikle sıcaklık yüksek ise liflere kovalent olarak bağlanan boyarmaddenin bir kısmı kopar ve lifle reaksiyona girme yeteneğini kaybeden boyarmadde şekline dönüşür. 3. Reaktif boyarmaddelerde boyama ya da baskı sonrası işlemler uzun ve zaman alıcıdır. 15

23 2.4. C.I. REACTİVE ORANGE 16 NIN YAPI AÇIKLAMASI VE ÖZELLİKLERİ Reactive Orange 16 ( C.I 17757, Remazol Brilliant Orange 3R ) boyasının genel yapısı aşağıdaki gibidir. Formül C.I. Reactive Orange 16 nın kimyasal yapısı SO 3 Na H N C CH 3 O C.I. Reactive Orange 16, boyarmaddelerin boyama özelliğine göre sınıflandırılmasında reaktif boyarmaddeler sınıfına girer. Çözünürlüğe göre sınıflandırmada ise, ( - SO 3 Na ) sülfonik asit sodyum tuzu içerdiğinden dolayı anyonik suda çözünen boyarmaddeler sınıfında yer alır. Bir azo grubu içerdiğinden, kimyasal yapıya göre monoazo boyarmaddeler sınıfına girer. Remazol boyarmaddelerin avantajları; - Daha hızlı boyama yapmak - Daha az kimyasal tüketimi - Daha az enerji tüketimi - Yüksek boyarmadde verimi - Tekrarlanabilme olanağının yüksek oluşu 16

24 2.5. SURFAKTANTLAR Suda, sulu bir çözeltide veya susuz ortamda çözündüklerinde sıvı yüzeyini küçülten, yani yüzey gerilimini azaltan maddelere surfaktant denir. Sabun, yüzey gerilimini azaltan bir maddedir, fakat surfaktant denince akla, daha çok alkil sülfat, alkil sülfonat, etoksillenmiş yağ asitleri, sodyum tuzları gibi organik türevler gelir. Surfaktantlar genellikle yapısal olarak uzun bir molekülün ucundaki ilgisi fazla grupla karakterize edilir. Surfaktantlar bu grubun kimyasal durumu açısından iyonik ve iyonik olmayan ( noniyonik ) olmak üzere iki sınıfa ayrılırlar SURFAKTANTLARIN ÖZELLİKLERİ Surfaktantlar da kimyasal reaksiyonların çoğu tek tek atomlar, moleküller ve iyonlar gibi küçük taneciklerle değil, daha büyük taneciklerle yürür. Bu tanecikler basit kimyasal moleküllere kıyasla çok büyük oldukları halde, kabın dibine çökmezler, adi süzgeç kâğıdından geçerler, bazı optik özellikler gösteririler. Uygun işlemlerle çöktürülebilir veya pıhtılaştırılabilirler. Bu sistemler bir gazın bir sıvı içinde (köpük), bir sıvının diğer bir sıvı içinde (emülsiyon) olduğu gibi az, biri dağılım ortamı diğeri de küçük parçacıklar halinde dağılım fazı olmak üzere iki fazlı sistemlerdir. Bu sistemlere dispers ( dağıltı ) sistemler denir. Sistemdeki bütün taneciklerin büyüklüğü aynı ise monodispers, birbirinden farklı ise polidispers sistem olarak adlandırır. Surfaktantların çoğu polidispers sistemlerdir. Surfaktantlar da polidisperslik, aynı tipte fakat farklı zincir uzunluğunda veya diğer yapısal özelliklerinin bazılarında farklılık olan ürün, olarak tarif edilir. Yüzey aktif maddelerin sudaki çözeltilerinin göstermiş olduğu özelliklerin başında çözelti içinde misel oluşturmaları gelir. Sentetik yüzey aktif maddeler çözeltilerinde 10-4 M' dan daha düşük konsantrasyonlarda amfolitik maddeler kuvvetli elektrolit gibi davranırlar. Daha yüksek konsantrasyonlarda ise, dar bir konsantrasyon aralığında, ara yüzey gerilimi, elektrik iletkenliği, elektromotor kuvveti, ph, yoğunluk, 17

KATYONİK GEMİNİ SURFAKTANTLAR; C.I. REACTIVE RED 180 VE SURFAKTANTLARLA OLAN ETKİLEŞİMLERİ AYLİN ELEMENLİ YÜKSEK LİSANS TEZİ DANIŞMAN

KATYONİK GEMİNİ SURFAKTANTLAR; C.I. REACTIVE RED 180 VE SURFAKTANTLARLA OLAN ETKİLEŞİMLERİ AYLİN ELEMENLİ YÜKSEK LİSANS TEZİ DANIŞMAN T.C. TRAKYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KATYONİK GEMİNİ SURFAKTANTLAR; C.I. REACTIVE RED 180 VE SURFAKTANTLARLA OLAN ETKİLEŞİMLERİ AYLİN ELEMENLİ YÜKSEK LİSANS TEZİ DANIŞMAN Doç. Dr. HALİDE AKBAŞ

Detaylı

KİMYA-IV. Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş

KİMYA-IV. Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş KİMYA-IV Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş Organik Kimyaya Giriş Kimyasal bileşikler, eski zamanlarda, elde edildikleri kaynaklara bağlı olarak Anorganik ve Organik olmak üzere, iki sınıf altında toplanmışlardır.

Detaylı

Paylaşılan elektron ya da elektronlar, her iki çekirdek etrafında dolanacaklar, iki çekirdek arasındaki bölgede daha uzun süre bulundukları için bu

Paylaşılan elektron ya da elektronlar, her iki çekirdek etrafında dolanacaklar, iki çekirdek arasındaki bölgede daha uzun süre bulundukları için bu 4.Kimyasal Bağlar Kimyasal Bağlar Aynı ya da farklı cins atomları bir arada tutan kuvvetlere kimyasal bağlar denir. Pek çok madde farklı element atomlarının birleşmesiyle meydana gelmiştir. İyonik bağ

Detaylı

ERSAN İNCE MART 2018

ERSAN İNCE MART 2018 ERSAN İNCE MART 2018 YÜN NEDİR? Keratin (yün proteini): % 33, Kir ve Pislik: % 26, Ter tuzları: % 28, Yün vaksı: % 12, Anorganik maddeler: % 1. -Epiderm (pul) tabakası, korteks (orta) tabaka ve medüla

Detaylı

Atomlar ve Moleküller

Atomlar ve Moleküller Atomlar ve Moleküller Madde, uzayda yer işgal eden ve kütlesi olan herşeydir. Element, kimyasal tepkimelerle başka bileşiklere parçalanamayan maddedir. -Doğada 92 tane element bulunmaktadır. Bileşik, belli

Detaylı

BÖLÜM 7. ENSTRÜMENTAL ANALİZ YÖNTEMLERİ Doç.Dr. Ebru Şenel

BÖLÜM 7. ENSTRÜMENTAL ANALİZ YÖNTEMLERİ Doç.Dr. Ebru Şenel BÖLÜM 7. ENSTRÜMENTAL ANALİZ YÖNTEMLERİ 1. SPEKTROSKOPİ Bir örnekteki atom, molekül veya iyonların bir enerji düzeyinden diğerine geçişleri sırasında absorplanan veya yayılan elektromanyetik ışımanın,

Detaylı

EVDE KİMYA SABUN. Yağ asitlerinin Na ve ya K tuzuna sabun denir. Çok eski çağlardan beri kullanılan en önemli temizlik maddeleridir.

EVDE KİMYA SABUN. Yağ asitlerinin Na ve ya K tuzuna sabun denir. Çok eski çağlardan beri kullanılan en önemli temizlik maddeleridir. EVDE KİMYA SABUN Yağ asitlerinin Na ve ya K tuzuna sabun denir. Çok eski çağlardan beri kullanılan en önemli temizlik maddeleridir. CH 3(CH 2) 16 COONa: Sodyum stearat (Beyaz Sabun) CH 3(CH 2) 16 COOK:

Detaylı

SABUN SENTEZİ (Yağların Hidrolizi veya Sabunlaştırılması)

SABUN SENTEZİ (Yağların Hidrolizi veya Sabunlaştırılması) SABUN SENTEZİ (Yağların Hidrolizi veya Sabunlaştırılması) Gerek hayvansal yağlar gerekse bitkisel (nebati) yağlar, yağ asitlerinin gliserin (gliserol) ile oluşturdukları oldukça kompleks esterlerdir. Bu

Detaylı

Her madde atomlardan oluşur

Her madde atomlardan oluşur 2 Yaşamın kimyası Figure 2.1 Helyum Atomu Çekirdek Her madde atomlardan oluşur 2.1 Atom yapısı - madde özelliği Elektron göz ardı edilebilir kütle; eksi yük Çekirdek: Protonlar kütlesi var; artı yük Nötronlar

Detaylı

HISTOLOJIDE BOYAMA YÖNTEMLERI. Dr. Yasemin Sezgin. yasemin sezgin

HISTOLOJIDE BOYAMA YÖNTEMLERI. Dr. Yasemin Sezgin. yasemin sezgin HISTOLOJIDE BOYAMA YÖNTEMLERI Dr. Yasemin Sezgin yasemin sezgin HÜRESEL BOYAMANIN TEMEL PRENSİPLERİ Hem fiziksel hem kimyasal faktörler hücresel boyamayı etkilemektedir BOYAMA MEKANIZMASı Temelde boyanın

Detaylı

ORGANĠK BĠLEġĠKLER. 2. ÜNİTE 6. Bölüm

ORGANĠK BĠLEġĠKLER. 2. ÜNİTE 6. Bölüm ORGANĠK BĠLEġĠKLER 2. ÜNİTE 6. Bölüm Organik ve Anorganik BileĢiklerin Ayırt Edilmesi Kimya bilimi temelde organik ve anorganik olmak üzere ikiye ayrılır. * Karbonun oksitleri (CO, CO 2 ) * Karbonatlar

Detaylı

Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir maddeye çözeltinin bileşenleri denir.

Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir maddeye çözeltinin bileşenleri denir. GENEL KİMYA 1 LABORATUARI ÇALIŞMA NOTLARI DENEY: 8 ÇÖZELTİLER Dr. Bahadır KESKİN, 2011 @ YTÜ Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir

Detaylı

BİYOKİMYAYA GİRİŞ: ATOM, MOLEKÜL, ORGANİK BİLEŞİKLER

BİYOKİMYAYA GİRİŞ: ATOM, MOLEKÜL, ORGANİK BİLEŞİKLER BİYOKİMYAYA GİRİŞ: ATOM, MOLEKÜL, ORGANİK BİLEŞİKLER Biyokimyanın tanımı yaşamın temel kimyası ile ilgilenen bilim dalı (Bios, Yunancada yaşam demektir.) canlı sistemin yapısını ve fonksiyonlarını kimyasal

Detaylı

Örnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri :

Örnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri : Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca yani

Detaylı

Biochemistry Chapter 4: Biomolecules. Hikmet Geçkil, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University

Biochemistry Chapter 4: Biomolecules. Hikmet Geçkil, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University Biochemistry Chapter 4: Biomolecules, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University Biochemistry/Hikmet Geckil Chapter 4: Biomolecules 2 BİYOMOLEKÜLLER Bilim adamları hücreyi

Detaylı

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AY EKİM 06-07 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI. SINIF VE MEZUN GRUP KİMYA HAFTA DERS SAATİ. Kimya nedir?. Kimya ne işe yarar?. Kimyanın sembolik dili Element-sembol Bileşik-formül. Güvenliğimiz ve Kimya KONU ADI

Detaylı

İLK ANYONLAR , PO 4. Cl -, SO 4 , CO 3 , NO 3

İLK ANYONLAR , PO 4. Cl -, SO 4 , CO 3 , NO 3 İLK ANYONLAR Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - İLK ANYONLAR Anyonlar negatif yüklü iyonlardır. Kalitatif analitik kimya analizlerine ilk anyonlar olarak adlandırılan Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - analizi ile

Detaylı

BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ

BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur). Bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere

Detaylı

A- LABORATUAR MALZEMELERİ

A- LABORATUAR MALZEMELERİ 1- Cam Aktarma ve Ölçüm Kapları: DENEY 1 A- LABORATUAR MALZEMELERİ 2- Porselen Malzemeler 3- Metal Malzemeler B- KARIŞIMLAR - BİLEŞİKLER Nitel Gözlemler, Faz Ayırımları, Isısal Bozunma AMAÇ: Karışım ve

Detaylı

MADDE NEDİR? Çevremize baktığımızda gördüğümüz her şey örneğin, dağlar, denizler, ağaçlar, bitkiler, hayvanlar ve hava birer maddedir.

MADDE NEDİR? Çevremize baktığımızda gördüğümüz her şey örneğin, dağlar, denizler, ağaçlar, bitkiler, hayvanlar ve hava birer maddedir. MADDE NEDİR? Çevremize baktığımızda gördüğümüz her şey örneğin, dağlar, denizler, ağaçlar, bitkiler, hayvanlar ve hava birer maddedir. Her maddenin bir kütlesi vardır ve bu tartılarak bulunur. Ayrıca her

Detaylı

6.PPB (milyarda bir kısım) Kaynakça Tablo A-1: Çözelti Örnekleri... 5 Tablo B-1:Kolloidal Tanecikler... 8

6.PPB (milyarda bir kısım) Kaynakça Tablo A-1: Çözelti Örnekleri... 5 Tablo B-1:Kolloidal Tanecikler... 8 İçindekiler A. ÇÖZELTİLER... 2 1.Çözünme... 2 2.Homojenlik... 4 3.Çözelti... 5 4.Çözünürlük... 5 Çözünürlüğe Sıcaklık Ve Basınç Etkisi... 6 B. KARIŞIMLAR... 7 1.Çözeltiler... 7 2.Kolloidal Karışımlar...

Detaylı

ATOM ve YAPISI Maddelerin gözle görülmeyen (bölünmeyen) en parçasına atom denir. Atom kendinden başka hiçbir fiziksel ya da kimyasal metotlarla

ATOM ve YAPISI Maddelerin gözle görülmeyen (bölünmeyen) en parçasına atom denir. Atom kendinden başka hiçbir fiziksel ya da kimyasal metotlarla ATOM ve YAPISI Maddelerin gözle görülmeyen (bölünmeyen) en parçasına atom denir. Atom kendinden başka hiçbir fiziksel ya da kimyasal metotlarla kendinden farklı atomlara dönüşemezler. Atomda (+) yüklü

Detaylı

I.BÖLÜM TEMİZLİK MADDELERİ

I.BÖLÜM TEMİZLİK MADDELERİ I.BÖLÜM TEMİZLİK MADDELERİ Yağ asitlerinin Na ve ya K tuzuna sabun denir. Çok eski çağlardan beri kullanılan en önemli temizlik maddeleridir. Zeytinyağlı sabun Kükürtlü sabun Yosunlu sabun Isırgan özlü

Detaylı

5.111 Ders Özeti #12. Konular: I. Oktet kuralından sapmalar

5.111 Ders Özeti #12. Konular: I. Oktet kuralından sapmalar 5.111 Ders Özeti #12 Bugün için okuma: Bölüm 2.9 (3. Baskıda 2.10), Bölüm 2.10 (3. Baskıda 2.11), Bölüm 2.11 (3. Baskıda 2.12), Bölüm 2.3 (3. Baskıda 2.1), Bölüm 2.12 (3. Baskıda 2.13). Ders #13 için okuma:

Detaylı

Soygazların bileşik oluşturamamasının sebebi bütün orbitallerinin dolu olmasındandır.

Soygazların bileşik oluşturamamasının sebebi bütün orbitallerinin dolu olmasındandır. KİMYASAL BAĞLAR Kimyasal bağ, moleküllerde atomları birarada tutan kuvvettir. Bir bağın oluşabilmesi için atomlar tek başına bulundukları zamankinden daha kararlı (az enerjiye sahip) olmalıdırlar. Genelleme

Detaylı

Aşağıda verilen özet bilginin ayrıntısını, ders kitabı. olarak önerilen, Erdik ve Sarıkaya nın Temel. Üniversitesi Kimyası" Kitabı ndan okuyunuz.

Aşağıda verilen özet bilginin ayrıntısını, ders kitabı. olarak önerilen, Erdik ve Sarıkaya nın Temel. Üniversitesi Kimyası Kitabı ndan okuyunuz. KİMYASAL BAĞLAR Aşağıda verilen özet bilginin ayrıntısını, ders kitabı olarak önerilen, Erdik ve Sarıkaya nın Temel Üniversitesi Kimyası" Kitabı ndan okuyunuz. KİMYASAL BAĞLAR İki atom veya atom grubu

Detaylı

KARBON ve CANLILARDAKİ MOLEKÜL ÇEŞİTLİLİĞİ

KARBON ve CANLILARDAKİ MOLEKÜL ÇEŞİTLİLİĞİ KARBON ve CANLILARDAKİ MOLEKÜL ÇEŞİTLİLİĞİ Karbonun önemi Hücrenin % 70-95ʼ i sudan ibaret olup, geri kalan kısmın çoğu karbon içeren bileşiklerdir. Canlılığı oluşturan organik bileşiklerde karbon atomuna

Detaylı

MOL KAVRAMI I. ÖRNEK 2

MOL KAVRAMI I.  ÖRNEK 2 MOL KAVRAMI I Maddelerin taneciklerden oluştuğunu biliyoruz. Bu taneciklere atom, molekül ya da iyon denir. Atom : Kimyasal yöntemlerle daha basit taneciklere ayrılmayan ve elementlerin yapıtaşı olan taneciklere

Detaylı

Kloroform, eter ve benzen gibi organik çözücülerde çözünen bunun yanı sıra suda çözünmeyen veya çok az çözünen organik molekül grubudur.

Kloroform, eter ve benzen gibi organik çözücülerde çözünen bunun yanı sıra suda çözünmeyen veya çok az çözünen organik molekül grubudur. Kloroform, eter ve benzen gibi organik çözücülerde çözünen bunun yanı sıra suda çözünmeyen veya çok az çözünen organik molekül grubudur. Yağların suda çözünmemesi canlılığın devamı içi önemlidir. Çünkü

Detaylı

MAKRO-MEZO-MİKRO. Deney Yöntemleri. MİKRO Deneyler Zeta Potansiyel Partikül Boyutu. MEZO Deneyler Reolojik Ölçümler Reometre (dinamik) Roww Hücresi

MAKRO-MEZO-MİKRO. Deney Yöntemleri. MİKRO Deneyler Zeta Potansiyel Partikül Boyutu. MEZO Deneyler Reolojik Ölçümler Reometre (dinamik) Roww Hücresi Kolloidler Bir maddenin kendisi için çözücü olmayan bir ortamda 10-5 -10-7 cm boyutlarında dağılmasıyla oluşan çözeltiye kolloidal çözelti denir. Çimento, su, agrega ve bu sistemin dispersiyonuna etki

Detaylı

ALKOLLER ve ETERLER. Kimya Ders Notu

ALKOLLER ve ETERLER. Kimya Ders Notu ALKOLLER ve ETERLER Kimya Ders Notu ALKOLLER Alkan bileşiklerindeki karbon zincirinde H atomlarından biri yerine -OH grubunun geçmesi sonucu oluşan organik bileşiklere alkol adı verilir. * Genel formülleri

Detaylı

Suda çözündüğünde hidrojen iyonu verebilen maddeler asit, hidroksil iyonu verebilenler baz olarak tanımlanmıştır.

Suda çözündüğünde hidrojen iyonu verebilen maddeler asit, hidroksil iyonu verebilenler baz olarak tanımlanmıştır. 7. ASİTLER VE BAZLAR Arrhenius AsitBaz Tanımı (1884) (Svante Arrhenius) Suda çözündüğünde hidrojen iyonu verebilen maddeler asit, hidroksil iyonu verebilenler baz olarak tanımlanmıştır. HCl H + + Cl NaOH

Detaylı

Sıvılardan ekstraksiyon:

Sıvılardan ekstraksiyon: Sıvılardan ekstraksiyon: Sıvı haldeki bir karışımdan bir maddenin, bu maddenin içinde bulunduğu çözücü ile karışmayan ve bu maddeyi çözen bir başka çözücü ile çalkalanarak ilgili maddenin ikinci çözücüye

Detaylı

Serüveni 3. ÜNİTE KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİM GÜÇLÜ ETKİLEŞİM. o İYONİK BAĞ o KOVALENT BAĞ o METALİK BAĞ

Serüveni 3. ÜNİTE KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİM GÜÇLÜ ETKİLEŞİM. o İYONİK BAĞ o KOVALENT BAĞ o METALİK BAĞ Serüveni 3. ÜNİTE KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİM GÜÇLÜ ETKİLEŞİM o İYONİK BAĞ o KOVALENT BAĞ o METALİK BAĞ KİMYASAL TÜR 1. İYONİK BAĞ - - Ametal.- Kök Kök Kök (+) ve (-) yüklü iyonların çekim kuvvetidir..halde

Detaylı

Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı

Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca yani madde yani bileşik

Detaylı

AROMATİK BİLEŞİKLER

AROMATİK BİLEŞİKLER AROMATİK BİLEŞİKLER AROMATİK HİDROKARBONLAR BENZEN: (C 6 H 6 ) Aromatik moleküllerin temel üyesi benzendir. August Kekule (Ogüst Kekule) benzen için altıgen formülü önermiştir. Bileşik sınıfına sistematik

Detaylı

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ UV-Görünür Bölge Moleküler Absorpsiyon Spektroskopisi Yrd. Doç.Dr. Gökçe MEREY GENEL BİLGİ Çözelti içindeki madde miktarını çözeltiden geçen veya çözeltinin tuttuğu ışık miktarından

Detaylı

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 8.Kolloid Giderimi Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK Çapları 10-6 mm 10-3 mm ( 0.001-1μm) arasındadır. Kil, kum, Fe(OH) 3, virusler (0.03-0.3μm) Bir maddenin kendisi için

Detaylı

Bileşikteki atomların cinsini ve oranını belirten formüldür. Kaba formül ile bileşiğin molekül ağırlığı hesaplanamaz.

Bileşikteki atomların cinsini ve oranını belirten formüldür. Kaba formül ile bileşiğin molekül ağırlığı hesaplanamaz. BİLEŞİKLER Birden fazla elementin belirli oranlarda kimyasal yollarla bir araya gelerek, kendi özelligini kaybedip oluşturdukları yeni saf maddeye bileşik denir. Bileşikteki atomların cins ve sayısını

Detaylı

GENEL KİMYA. 4. Konu: Kimyasal türler, Kimyasal türler arasındaki etkileşimler, Kimyasal Bağlar

GENEL KİMYA. 4. Konu: Kimyasal türler, Kimyasal türler arasındaki etkileşimler, Kimyasal Bağlar GENEL KİMYA 4. Konu: Kimyasal türler, Kimyasal türler arasındaki etkileşimler, Kimyasal Bağlar Kimyasal Türler Doğada bulunan bütün maddeler tanecikli yapıdadır. Maddenin özelliğini gösteren küçük yapı

Detaylı

2. GRUP KATYONLARI. As +3, As +5, Sb +3, Sb +5, Sn +2, Cu +2, Hg +2, Pb +2, Cd +2, Bi +3

2. GRUP KATYONLARI. As +3, As +5, Sb +3, Sb +5, Sn +2, Cu +2, Hg +2, Pb +2, Cd +2, Bi +3 2. GRUP KATYONLARI As +3, As +5, Sb +3, Sb +5, Sn +2, Cu +2, Hg +2, Pb +2, Cd +2, Bi +3 Bu grup katyonları 0.3M HCl li ortamda H 2 S ile sülfürleri şeklinde çökerler. Ortamın asit konsantrasyonunun 0.3M

Detaylı

ÇÖZELTILERDE DENGE. Asitler ve Bazlar

ÇÖZELTILERDE DENGE. Asitler ve Bazlar ÇÖZELTILERDE DENGE Asitler ve Bazlar Zayıf Asit ve Bazlar Değişik asitler için verilen ph değerlerinin farklılık gösterdiğini görürüz. Bir önceki konuda ph değerinin [H₃O + ] ile ilgili olduğunu gördük.

Detaylı

KİMYA II DERS NOTLARI

KİMYA II DERS NOTLARI KİMYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sulu Çözeltilerin Doğası Elektrolitler Metallerde elektronların hareketiyle elektrik yükü taşınır. Saf su Suda çözünmüş Oksijen gazı Çözeltideki moleküllerin

Detaylı

Laboratuvar Tekniği. Adnan Menderes Üniversitesi Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü TBY 118 Muavviz Ayvaz (Yrd. Doç. Dr.) 9. Hafta (11.04.

Laboratuvar Tekniği. Adnan Menderes Üniversitesi Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü TBY 118 Muavviz Ayvaz (Yrd. Doç. Dr.) 9. Hafta (11.04. Laboratuvar Tekniği Adnan Menderes Üniversitesi Tarımsal Biyoteknoloji TBY 118 Muavviz Ayvaz (Yrd. Doç. Dr.) 9. Hafta (11.04.2014) 1 9. Haftanın Ders İçeriği Beer-Lambert Kanunu Spektrofotometre 2 Beer-Lambert

Detaylı

GENEL KİMYA. 4. Konu: Kimyasal türler, Kimyasal türler arasındaki etkileşimler, Kimyasal Bağlar

GENEL KİMYA. 4. Konu: Kimyasal türler, Kimyasal türler arasındaki etkileşimler, Kimyasal Bağlar GENEL KİMYA 4. Konu: Kimyasal türler, Kimyasal türler arasındaki etkileşimler, Kimyasal Bağlar Kimyasal Türler Doğada bulunan bütün maddeler tanecikli yapıdadır. Maddenin özelliğini gösteren küçük yapı

Detaylı

KROMATOGRAFİ. Bir parça kağıt şeridin aşağı hizasından 1 cm kadar yukarısına bir damla siyah mürekkep damlatınız.

KROMATOGRAFİ. Bir parça kağıt şeridin aşağı hizasından 1 cm kadar yukarısına bir damla siyah mürekkep damlatınız. KROMATOGRAFİ Kromatografi, bir karışımda bulunan maddelerin, biri sabit diğeri hareketli faz olmak üzere birbirleriyle karışmayan iki fazlı bir sistemde ayrılması ve saflaştırılması yöntemidir. KROMATOGRAFİ

Detaylı

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ Spektroskopiye Giriş Yrd. Doç. Dr. Gökçe MEREY SPEKTROSKOPİ Işın-madde etkileşmesini inceleyen bilim dalına spektroskopi denir. Spektroskopi, Bir örnekteki atom, molekül veya iyonların

Detaylı

Hidroklorik asit ve sodyum hidroksitin reaksiyonundan yemek tuzu ve su meydana gelir. Bu kimyasal olayın denklemi

Hidroklorik asit ve sodyum hidroksitin reaksiyonundan yemek tuzu ve su meydana gelir. Bu kimyasal olayın denklemi KİMYASAL DENKLEMLER İki ya da daha fazla maddenin birbirleri ile etkileşerek kendi özelliklerini kaybedip yeni özelliklerde bir takım ürünler meydana getirmesine kimyasal olay, bunların formüllerle gösterilmesine

Detaylı

Elyaf Karışımlarının Boyanması

Elyaf Karışımlarının Boyanması Elyaf Karışımlarının Boyanması 1 Karışım Liflerin Gerekliliği Karışım terimi, iplik üreticileri tarafından, iki ya da daha fazla iplik çeşidinden komponent liflerin karışımıyla oluşmuş iplikleri, tek bir

Detaylı

Çözeltiler. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN. Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 2006

Çözeltiler. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN. Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 2006 Çözeltiler Çözelti, iki veya daha fazla maddenin homojen bir karışımı olup, en az iki bileşenden oluşur. Bileşenlerden biri çözücü, diğeri ise çözünendir. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr.

Detaylı

5) Çözünürlük(Xg/100gsu)

5) Çözünürlük(Xg/100gsu) 1) I. Havanın sıvılaştırılması II. abrika bacasından çıkan SO 3 gazının H 2 O ile birleşmesi III. Na metalinin suda çözünmesi Yukardaki olaylardan hangilerinde kimyasal değişme gerçekleşir? 4) Kütle 1

Detaylı

FARMASÖTİK TEKNOLOJİ I «ÇÖZELTİLER»

FARMASÖTİK TEKNOLOJİ I «ÇÖZELTİLER» FARMASÖTİK TEKNOLOJİ I «ÇÖZELTİLER» Uygun bir çözücü içerisinde bir ya da birden fazla maddenin çözündüğü veya moleküler düzeyde disperse olduğu tektür (homojen: her tarafta aynı oranda çözünmüş veya dağılmış

Detaylı

ATOMLAR ARASI BAĞLAR Doç. Dr. Ramazan YILMAZ

ATOMLAR ARASI BAĞLAR Doç. Dr. Ramazan YILMAZ ATOMLAR ARASI BAĞLAR Doç. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA Atomlar Arası Bağlar 1 İyonik Bağ 2 Kovalent

Detaylı

ÇÖZELTİ HAZIRLAMA. Kimyasal analizin temel kavramlarından olan çözeltinin anlamı, hazırlanışı ve kullanılışının öğrenilmesidir.

ÇÖZELTİ HAZIRLAMA. Kimyasal analizin temel kavramlarından olan çözeltinin anlamı, hazırlanışı ve kullanılışının öğrenilmesidir. 1. DENEYİN AMACI ÇÖZELTİ HAZIRLAMA Kimyasal analizin temel kavramlarından olan çözeltinin anlamı, hazırlanışı ve kullanılışının öğrenilmesidir. 2. DENEYİN ANLAM VE ÖNEMİ Bir kimyasal bileşikte veya karışımda

Detaylı

1. Amaç Kristallerin üç boyutlu yapısı incelenecektir. Ön bilgi için İnorganik Kimya, Miessler ve Tarr, Bölüm 7 okunmalıdır.

1. Amaç Kristallerin üç boyutlu yapısı incelenecektir. Ön bilgi için İnorganik Kimya, Miessler ve Tarr, Bölüm 7 okunmalıdır. 14 DENEY KATI HAL 1. Amaç Kristallerin üç boyutlu yapısı incelenecektir. Ön bilgi için İnorganik Kimya, Miessler ve Tarr, Bölüm 7 okunmalıdır. 2. Giriş Atomlar arası (veya moleküller arası) çekim kuvvetleri

Detaylı

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ORGANİK KİMYA LABORATUVARI DENEY 8 : YÜZEY GERİLİMİNİN BELİRLENMESİ

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ORGANİK KİMYA LABORATUVARI DENEY 8 : YÜZEY GERİLİMİNİN BELİRLENMESİ ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ORGANİK KİMYA LABORATUVARI DENEY 8 : YÜZEY GERİLİMİNİN BELİRLENMESİ DENEYİN AMACI Gazlarda söz konusu olmayan yüzey gerilimi sıvı

Detaylı

SPEKTROSKOPİ. Spektroskopi ile İlgili Terimler

SPEKTROSKOPİ. Spektroskopi ile İlgili Terimler SPEKTROSKOPİ Spektroskopi ile İlgili Terimler Bir örnekteki atom, molekül veya iyonlardaki elektronların bir enerji düzeyinden diğerine geçişleri sırasında absorplanan veya yayılan elektromanyetik ışımanın,

Detaylı

ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ

ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ YÖNTEM YÖNTEMİN ESASI VE PRENSİBİ Fenolik maddeler uçucu özellik göstermeyen safsızlıklardan distilasyon işlemiyle ayrılır ve ph 7.9 ± 0.1 de potasyum ferriksiyanür

Detaylı

Genel Kimya. Bölüm 7: ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK. Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü

Genel Kimya. Bölüm 7: ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK. Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü Genel Kimya Bölüm 7: ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü ÇÖZELTİ VE TÜRLERİ Eğer bir madde diğer bir madde içinde molekül, atom veya iyonları

Detaylı

Atomlar birleştiği zaman elektron dağılımındaki değişmelerin bir sonucu olarak kimyasal bağlar meydana gelir. Üç çeşit temel bağ vardır:

Atomlar birleştiği zaman elektron dağılımındaki değişmelerin bir sonucu olarak kimyasal bağlar meydana gelir. Üç çeşit temel bağ vardır: Atomlar birleştiği zaman elektron dağılımındaki değişmelerin bir sonucu olarak kimyasal bağlar meydana gelir. Üç çeşit temel bağ vardır: İyonik bağlar, elektronlar bir atomdan diğerine aktarıldığı zaman

Detaylı

Total protein miktarının bilinmesi şarttır:

Total protein miktarının bilinmesi şarttır: Total protein miktarının bilinmesi şarttır: protein veriminin belirlenmesi saflık kontrolu deneylerin optimizasyonu spesifik aktivite tayini ve saflaştırma derecesinin belirlenmesi (enzimler için) KULLANILAN

Detaylı

Tüm yaşayan organizmalar suya ihtiyaç duyarlar Çoğu hücre suyla çevrilidir ve hücrelerin yaklaşık %70 95 kadarı sudan oluşur. Yerküre içerdiği su ile

Tüm yaşayan organizmalar suya ihtiyaç duyarlar Çoğu hücre suyla çevrilidir ve hücrelerin yaklaşık %70 95 kadarı sudan oluşur. Yerküre içerdiği su ile Su Kimyası Tüm yaşayan organizmalar suya ihtiyaç duyarlar Çoğu hücre suyla çevrilidir ve hücrelerin yaklaşık %70 95 kadarı sudan oluşur. Yerküre içerdiği su ile canlılık için gerekli ortamı sunar. Canlıların

Detaylı

Toprağın Katı ve Sıvı Fazı Arasındaki Etkileşimler

Toprağın Katı ve Sıvı Fazı Arasındaki Etkileşimler Toprağın Katı ve Sıvı Fazı Arasındaki Etkileşimler Toprakta bulunan katı (mineral ve organik madde), sıvı (toprak çözeltisi ve bileşenleri) ve gaz fazları sürekli olarak etkileşim içerisindedir. Bunlar

Detaylı

ASİTLER- BAZLAR. Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur.

ASİTLER- BAZLAR. Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur. ASİTLER- BAZLAR SUYUN OTONİZASYONU: Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur. H 2 O (S) H + (suda) + OH - (Suda) H 2 O (S) + H +

Detaylı

HİDROKARBONLAR ve ALKANLAR. Kimya Ders Notu

HİDROKARBONLAR ve ALKANLAR. Kimya Ders Notu HİDROKARBONLAR ve ALKANLAR Kimya Ders Notu HİDROKARBONLAR ve ALKANLAR ALKANLAR Hidrokarbon zincirinde C atomları birbirine tek bağ ile bağlanmışlardır ve tüm bağları sigma bağıdır. Moleküllerindeki C atomları

Detaylı

İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA

İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İNCELENİR Her tarafında aynı özelliği gösteren, tek bir madde

Detaylı

İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İNCELENİR

İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İNCELENİR KARIŞIMLAR İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İNCELENİR Her tarafında aynı özelliği gösteren, tek

Detaylı

5. GRUP KATYONLAR (Alkali grubu)

5. GRUP KATYONLAR (Alkali grubu) 5. GRUP KATYONLAR (Alkali grubu) Mg +2 Na + K + Li + Bu gruptaki katyonların hepsini çöktürebilen ortak bir reaktif yoktur. Na, K ve Li alkali metaller grubunun üyeleridir. NH 4 da bileşikleri alkali metal

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. Emre YALAMAÇ. Yrd.Doç.Dr. Emre YALAMAÇ İÇERİK

Yrd.Doç.Dr. Emre YALAMAÇ. Yrd.Doç.Dr. Emre YALAMAÇ İÇERİK İÇERİK Elementlere, Bileşiklere ve Karışımlara atomik boyutta bakış Dalton Atom Modeli Atom Fiziğinde Buluşlar - Elektronların Keşfi - Atom Çekirdeği Keşfi Günümüz Atom Modeli Kimyasal Elementler Periyodik

Detaylı

TURUNCU RENGĐN DANSI NASIL OLUR?

TURUNCU RENGĐN DANSI NASIL OLUR? KĐMYA EĞĐE ĞĐTĐM M SEMĐNER NERĐ PROF. DR. ĐNCĐ MORGĐL TURUNCU RENGĐN DANSI NASIL OLUR? HAZIRLAYAN: GÜLÇĐN YALLI KONU: ÇÖZELTĐLER KONU BAŞLIĞI: TURUNCU RENGĐN DANSI NASIL OLUR? ÇÖZELTĐLER Fiziksel özellikleri

Detaylı

MADDENİN SINIFLANDIRILMASI

MADDENİN SINIFLANDIRILMASI MADDENİN SINIFLANDIRILMASI MADDE Saf madde Karışımlar Element Bileşik Homojen Karışımlar Heterojen Karışımlar ELEMENT Tek cins atomlardan oluşmuş saf maddeye element denir. ELEMENTLERİN ÖZELLİKLERİ Elementler

Detaylı

MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ATOM

MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ATOM MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ATOM ATOMUN YAPISI Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir. Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sa-hiptir. Atomda bulunan yükler; negatif

Detaylı

GIDALARIN BAZI FİZİKSEL NİTELİKLERİ

GIDALARIN BAZI FİZİKSEL NİTELİKLERİ GIDALARIN BAZI FİZİKSEL NİTELİKLERİ 1 Gıdaların bazı fiziksel özellikleri: Yoğunluk Özgül ısı Viskozite Gıdaların kimyasal bileşimi ve fiziksel yapılarına bağlı olarak BELLİ SINIRLARDA DEĞİŞİR!!! Kimyasal

Detaylı

ELEMENT VE BİLEŞİKLER

ELEMENT VE BİLEŞİKLER ELEMENT VE BİLEŞİKLER 1- Elementler ve Elementlerin Özellikleri: a) Elementler: Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere

Detaylı

BİYOLOJİK MOLEKÜLLERDEKİ

BİYOLOJİK MOLEKÜLLERDEKİ BİYOLOJİK MOLEKÜLLERDEKİ KİMYASALBAĞLAR BAĞLAR KİMYASAL VE HÜCRESEL REAKSİYONLAR Yrd. Doç.Dr. Funda BULMUŞ Atomun Yapısı Maddenin en küçük yapı taşı olan atom elektron, proton ve nötrondan oluşmuştur.

Detaylı

Elementlerin büyük bir kısmı tabiatta saf hâlde bulunmaz. Çoğunlukla başka elementlerle bileşikler oluşturmuş şekilde bulunurlar.

Elementlerin büyük bir kısmı tabiatta saf hâlde bulunmaz. Çoğunlukla başka elementlerle bileşikler oluşturmuş şekilde bulunurlar. Elementlerin büyük bir kısmı tabiatta saf hâlde bulunmaz. Çoğunlukla başka elementlerle bileşikler oluşturmuş şekilde bulunurlar. Elementlerin bileşik oluşturma istekleri onların kararlı yapıya ulaşma

Detaylı

BİLEŞİKLER ve FORMÜLLERİ

BİLEŞİKLER ve FORMÜLLERİ BİLEŞİKLER ve FORMÜLLERİ Bileşikler ve Formülleri Bilinen yaklaşık 120 çeşit element vardır. Bu elementlerin yaklaşık % 90 ı tabiatta bulunur. Ancak bugün bilinen yaklaşık 30 milyon bileşik vardır. Buna

Detaylı

Dispers Sistemlerin Sınıflandırılması

Dispers Sistemlerin Sınıflandırılması DİSPERS SİSTEMLER Dispers Sistemlerin Sınıflandırılması 1-Dispers sistemde bulunan iki fazın gaz, sıvı veya katı oluşuna göre sınıflandırılabilirler. 2-Dispers sistemde dispers fazın partikül büyüklüğüne

Detaylı

4. ÇÖZÜNÜRLÜK. Çözünürlük Çarpımı Kçç. NaCl Na+ + Cl- (%100 iyonlaşma) AgCl(k) Ag + (ç) + Cl - (ç) (Kimyasal dengeye göre iyonlaşma) K = [AgCl(k)]

4. ÇÖZÜNÜRLÜK. Çözünürlük Çarpımı Kçç. NaCl Na+ + Cl- (%100 iyonlaşma) AgCl(k) Ag + (ç) + Cl - (ç) (Kimyasal dengeye göre iyonlaşma) K = [AgCl(k)] 4. ÇÖZÜNÜRLÜK Çözünürlük Çarpımı NaCl Na+ + Cl- (%100 iyonlaşma) AgCl(k) Ag + (ç) + Cl - (ç) (Kimyasal dengeye göre iyonlaşma) + - [Ag ][Cl ] K = [AgCl(k)] K [AgCl(k)] = [Ag + ] [Cl - ] = [Ag + ] [Cl -

Detaylı

Nanolif Üretimi ve Uygulamaları

Nanolif Üretimi ve Uygulamaları Nanolif Üretimi ve Uygulamaları Doç. Dr. Atilla Evcin Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Bölümü Çözelti Özellikleri Elektro-eğirme sırasında kullanılacak çözeltinin özellikleri elde edilecek fiber yapısını

Detaylı

Chemistry, The Central Science, 10th edition Theodore L. Brown; H. Eugene LeMay, Jr.; and Bruce E. Bursten. Kimyasal Bağlar.

Chemistry, The Central Science, 10th edition Theodore L. Brown; H. Eugene LeMay, Jr.; and Bruce E. Bursten. Kimyasal Bağlar. Chemistry, The Central Science, 10th edition Theodore L. Brown; H. Eugene LeMay, Jr.; and Bruce E. Bursten Kimyasal Bağlar Kimyasal Bağlar 3 temel tip bağ vardır: İyonik İyonlar arası elektrostatik etkileşim

Detaylı

GIDALARIN YÜZEY ÖZELLİKLERİ DERS-9

GIDALARIN YÜZEY ÖZELLİKLERİ DERS-9 GIDALARIN YÜZEY ÖZELLİKLERİ DERS-9 KÖPÜK OLUŞUMU Köpük oluşumu Köpük, gazın dağılan faz, bir sıvının ise sürekli faz olduğu bir kolloidal dispersiyondur. Dispersiyon ortamı genellikle bir sıvıdır. Ancak,

Detaylı

- Bioanalytic; Biyokimya otoanalizörleri için test kitleri üretimi,

- Bioanalytic; Biyokimya otoanalizörleri için test kitleri üretimi, Testonic kitleri Colin Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. Tarafından üretilmektedir. Colin Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. - Colin; Tekstil yardımcı kimyasalları üretimi http://www.colin.com.tr - Vilso; Endüstriyel

Detaylı

ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞİŞİM ÜNİTE 4 : MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ

ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞİŞİM ÜNİTE 4 : MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞİŞİM ÜNİTE 4 : MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ E BİLEŞİKLER VE FRMÜLLERİ (4 SAAT) 1 Bileşikler 2 Bileşiklerin luşması 3 Bileşiklerin Özellikleri 4 Bileşik Çeşitleri 5 Bileşik

Detaylı

ELEMENTLER VE BİLEŞİKLER

ELEMENTLER VE BİLEŞİKLER ELEMENTLER VE BİLEŞİKLER 1- Elementler ve Elementlerin Özellikleri a) ELEMENTLER Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere

Detaylı

ÇÖZÜNME ve ÇÖZÜNÜRLÜK

ÇÖZÜNME ve ÇÖZÜNÜRLÜK ÇÖZÜNME ve ÇÖZÜNÜRLÜK Prof. Dr. Mustafa DEMİR M.DEMİR 05-ÇÖZÜNME VE ÇÖZÜNÜRLÜK 1 Çözünme Olayı Analitik kimyada çözücü olarak genellikle su kullanılır. Su molekülleri, bir oksijen atomuna bağlı iki hidrojen

Detaylı

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ KĐMYA ÖĞRETMENLĐĞĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME 8. SINIF FEN VE TEKNOLOJĐ DERSĐ 3. ÜNĐTE: MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ KONU: BAZLAR ÇALIŞMA YAPRAĞI

Detaylı

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ Gelişen teknoloji ile beraber birçok endüstri alanında kullanılabilecek

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. H. Hasan YOLCU. hasanyolcu.wordpress.com

Yrd. Doç. Dr. H. Hasan YOLCU. hasanyolcu.wordpress.com Yrd. Doç. Dr. H. Hasan YOLCU hasanyolcu.wordpress.com En az iki atomun belli bir düzenlemeyle kimyasal bağ oluşturmak suretiyle bir araya gelmesidir. Aynı atomda olabilir farklı atomlarda olabilir. H 2,

Detaylı

KİMYASAL DENGE. AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır.

KİMYASAL DENGE. AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır. KİMYASAL DENGE AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır. TEORİ Bir kimyasal tepkimenin yönü bazı reaksiyonlar için tek bazıları için ise çift yönlüdür.

Detaylı

TEKQUEST P 129. Kuvvetli bir iyon tutucu ve yıkama malzemesi

TEKQUEST P 129. Kuvvetli bir iyon tutucu ve yıkama malzemesi Kuvvetli bir iyon tutucu ve yıkama malzemesi ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Kimyasal Yapısı Kopolimer karışımı Đyonik

Detaylı

Doğal Boyalar İle Sentetik Boyaların Karşılaştırılması

Doğal Boyalar İle Sentetik Boyaların Karşılaştırılması 1 TÜBİTAK Eğitimde Bilim Danışmanlığı Projesi Proje Adı Doğal Boyalar İle Sentetik Boyaların Karşılaştırılması Grup Adı EBRULÎ Hazırlayanlar Meral BENLİ Hayrunnisa KALENDER Haziran-2008 2 Projenin Adı

Detaylı

Bir maddenin başka bir madde içerisinde homojen olarak dağılmasına ÇÖZÜNME denir. Çözelti=Çözücü+Çözünen

Bir maddenin başka bir madde içerisinde homojen olarak dağılmasına ÇÖZÜNME denir. Çözelti=Çözücü+Çözünen ÇÖZÜCÜ VE ÇÖZÜNEN ETKİLEŞİMLERİ: Çözünme olayı ve Çözelti Oluşumu: Bir maddenin başka bir madde içerisinde homojen olarak dağılmasına ÇÖZÜNME denir. Çözelti=Çözücü+Çözünen Çözünme İyonik Çözünme Moleküler

Detaylı

TOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ)

TOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ) TOPRAK Toprak esas itibarı ile uzun yılların ürünü olan, kayaların ve organik maddelerin türlü çaptaki ayrışma ürünlerinden meydana gelen, içinde geniş bir canlılar âlemini barındırarak bitkilere durak

Detaylı

BÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK. Atom yapısı. Bağ tipleri. Chapter 2-1

BÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK. Atom yapısı. Bağ tipleri. Chapter 2-1 BÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK Atom yapısı Bağ tipleri 1 Atomların Yapıları Atomlar başlıca üç temel atom altı parçacıktan oluşur; Protonlar (+ yüklü) Nötronlar (yüksüz) Elektronlar (-yüklü) Basit bir atom

Detaylı

AKTİVİTE KATSAYILARI Enstrümantal Analiz

AKTİVİTE KATSAYILARI Enstrümantal Analiz 1 AKTİVİTE KATSAYILARI Enstrümantal Analiz Bir taneciğin, aktivitesi, a M ile molar konsantrasyonu [M] arasındaki bağıntı, a M = f M [M] (1) ifadesiyle verilir. f M aktivite katsayısıdır ve birimsizdir.

Detaylı

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı metallerin yeniden kazanımı Endüstriyel Atık Sulardan Metal Geri Kazanım Yöntemleri 2016-2017 güz yy. Prof. Dr. Gökhan Orhan MF212 Atıksularda Ağır Metal Konsantrasyonu Mekanik Temizleme Kimyasal Temizleme

Detaylı

Element ve Bileşikler

Element ve Bileşikler Element ve Bileşikler Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere element denir. Bir elementi oluşturan bütün atomların

Detaylı

Ayırma ve Đzolasyon Teknikleri : Ekstraksiyon

Ayırma ve Đzolasyon Teknikleri : Ekstraksiyon 3. Deney Ayırma ve Đzolasyon Teknikleri : Ekstraksiyon Sentezlerde istenen ürünü yan ürünlerden, fazla miktardaki veya tepkimeye girmemiş başlangıç bileşiklerinden, safsızlıklardan ve çözeltiden ayırmak

Detaylı

Serbest radikallerin etkileri ve oluşum mekanizmaları

Serbest radikallerin etkileri ve oluşum mekanizmaları Serbest radikallerin etkileri ve oluşum mekanizmaları Serbest radikallerin yapısında, çoğunlukla oksijen yer almaktadır. (reaktif oksijen türleri=ros) ROS oksijen içeren, küçük ve oldukça reaktif moleküllerdir.

Detaylı