Bilinmesi gerekenler: HTML Php nin kod yapısı C gibidir. ?> Arasına yazılır. <html> <body> <?php. echo "Hello World"; ?

Transkript

1 ASP (ACTIVE SERVER PAGES) Bilinmesi gerekenler: HTML Asp de kodlama Javascript veya VBscript ile yapılır. Server, script dili belirtilmezse varsayılan olarak Vbscript e göre yorumlar. Asp sayfasının ilk satırında script dili language="javascript" Yüklenmesi gereken programlar: IIS (Internet Information Server): IIS asp kodlarının yorumlanmasını sağlar. 1. Program ekle/kaldır 2. Windows bileşeni yükle kaldır. IIS 4. Windows cd sinden. Sayfaların tasarlanması ve bazı işlemlerde kolaylıklar sunması için görsel bir web tasarım programı, dreamweaver veya Frontpage vb. ASP Syntax Asp kodları html sayfası içine yazılır. 1. Asp kodları arasına yazılır. response.write("merhaba!") ="MERHABA!" 2. Açıklama Eklenmesi Açıklamalar (tek tırnak) işaretinden sonra yazılabilir. PHP (HYPERTEXT PREPROCESSOR) Bilinmesi gerekenler: HTML Php nin kod yapısı C gibidir. Yüklenmesi gereken programlar: 1. Apache Server( 2. PHP( MySQL veri tabanı ( Ya da bunların tamamının yüklenmesini sağlayan; Easyphp, appserv gibi paket yazılımlar. ( Sayfaların tasarlanması yine dreamweaver veya Frontpage gibi yazılımlarla yapılabilir. NOT: Sunucular (Apache, IIS) 80 numaralı portu kullandıkları için aynı anda çalışmazlar. Php sayfalarını denerken IIS in durdurulması gerekir. Bunun için; BaşlatÇalıştır net stop wsvc Komutu kullanılır. IIS tekrar başlatmak için ise; BaşlatÇalıştır net start wsvc Komutu kullanılır. PHP Syntax Php kodları html sayfası içine yazılır. 1. Php kodları. Arasına yazılır. echo "Hello World"; 2. Açıklama Eklenmesi //Açıklama satırı /* Birden çok Satırlı açıklama */ 1

2 Php Değişkenler Asp Değişkenler Değişkenler verileri saklamak için kullanılır. dim ad, numara ad="ali Osman" Numara=" " response.write("benim adım: " & ad) Değişkenler değerleri, rakamları, stringleri veya fonksiyon sonuçlarını saklamak için kullanılır. Php de bütün değişkenler $ işareti ile başlar. $okul_ad = "Akören MYO"; $yazi = "Hello World!"; $sayi = 16; İsimlendirme kuralları: 1. Değişken isimleri harfler, rakamlar yada _ karakterinden oluşabilir. 2. değişken isimleri $ işareti ile başlamalıdır.. değişken isimlerinde ve komutlarda büyük küçük harf ayrımı vardır. Değişkenlerin veri tipi belirtilmek zorunda değildir. Atanan veriye göre otomatik olarak veri tipi belirlenir. Değişkenlerin veri tipi belirtilmek zorunda değildir. Atanan veriye göre otomatik olarak veri tipi belirlenir. Değişkenlerin Ömrü: Bir asp sayfasında tanımlanan değişkenler sayfa içindeki alt programlar tarafından da kullanılabilir. Alt program içinde tanımlanan değişkenler sadece alt program içinde kullanılabilir. Asp sayfasındaki değişkenler sadece o sayfada kullanılabilir. Oturum değişkenleri(session Variables) Siteye giren her kullanıcı için oturum değişkeni oluşturulur ve o ziyaretçinin site içindeki tüm sayfalarından erişilebilir. Uygulama Değişkenleri(Application Variables) Bütün kullanıcılarda geçerli olan değişkenlerdir. Varsayılan olarak yayınlanan dizin ve sayfaların çağrılması: Varsayılan olarak yayınlanan dizin: C:\Inetpub\wwwroot IIS çalışırken: İnternet explorer dan adres kısmına Varsayılan olarak yayınlanan dizin ve sayfaların çağrılması: Easyphp kullanıldığında; Varsayılan olarak yayınlanan dizin: C:\Program Files\Easyphp\www Apache web server aktifken İnternet explorer dan adres kısmına 2

3 yazıldığında resimde gösterilen localstart.asp sayfası çalıştırılır. yazıldığında resimde gösterilen index.php sayfası çalıştırılır. Site tasarlanırken C:\Inetpub\wwwroot İçerisine yeni klasör oluşturulur ve onun içine asp sayfalar saklanır. Sayfa çağrılırken ile çağrılır. Örnek: for i=1 to 6 <font size="= i ">Akören MYO</font><br> next Site tasarlanırken C:\Program Files\Easyphp\www İçerisine yeni klasör oluşturulur ve onun içine asp sayfalar saklanır. Sayfa çağrılırken ile çağrılır. Örnek: for ($i=1; $i<=5; $i++) echo "<font size=".$i.">merhaba!<br /></font>"; Form Nesneleri FORMLAR

4 Nesne Adı Form Textfield CheckBox Radio Button Özellikler penceresi Görünümü Özellikleri Örnek kullanım/açıklama Form name Action Method Textfield adı Char width Max chars Type Init val Wrap CheckBox Checked Value Initial State RadioButton Checked Value Initial State List/menu Type Form adı aynı kalabilir. Buraya form içerisindeki Submit form özellikli butona tıklandığında çalışacak asp sayfasının adını yazınız. Burada web formuna yazılan bilgilerin servera aktarılma şekli seçilir. Default değer get dir. Kodla bilgi alırken kullanılacak ad Ekranda gösterilecek karakter genişliği Yazılabilecek maksimum karakter sayısı Single line: tek satırlı metin kutusu Multi Line: çok satırlı metin kutusu Password: Metin kutusuna girilen bilgiler yıldız * la kapatılır. İçinde varsayılan olarak yazılması istenen veri Muti line seçildiğinde sona gelindiğinde alt satıra geçilmesi Check boxa verilecek ad İşaretlendiğinde sunucuya göndereceği veri Varsayılan olarak işaretli yada işaretsiz olması Radiobuttona verilecek ad İşaretlendiğinde sunucuya göndereceği veri Varsayılan olarak işaretli yada işaretsiz olması List/Menu adı List List/menu Height Allow Multiple Initialy_ Selected List Values Menu List seçildiğinde kutunun satır yüksekliği List seçildiğinde kutu içinden birden çok değer seçimine izin verilmesi Varsayılan olarak seçili gelmesi istenen değer seçilir. Liste kutusunda veya açılan kutuda yer alması istenenler ve karşılarında da seçilen etiketin göndereceği değer (value) belirtilir. Button Button name Label Action Butonun kodlarda kullanılacak adı Butonun üzerinde yazılması istenen etiket Submit Form: Formdaki bilgileri form özelliklerinde belirtilen action sayfasına gönderilmesini sağlar. Reset Form: Form nesnelerinin varsayılan değerlerini almasını sağlar. None: hiçbir işlem yapılmaz İpuçları: Formun olduğu.htm sayfası ile.asp sayfasını aynı klasör içine kaydediniz ve klasörü sunucuya yayımlaması için tanıtınız. Sunucuya bilgi aktarılırken kullanılan get ve post metodunda şu farklar vardır. o Get metodu ile bilgi aktarılırken gönder butonuna tıklandığında explorerın adres çubuğunda aktarılan veriler gösterilir. Bakınız: o Post metodunda adres çubuğunda bilgi görüntülenmez. Bakınız: o get metodu ile büyük formlardaki veriler aktarılmaz çünkü get metodu ile en fazla 8,192 karakter gönderilebilir. o Kredi kartı numarası gibi başkalarının eline geçmesi sakıncalı olan bilgilerin gönderilmesinde de get metodu kullanılmamalıdır. Çünkü güvenli değildir. List/menu nesnesi eklenip list seçilerek allow multiple özelliği onaylandığında formda bilgiler seçilip gönder butonuna basıldığında list kutusundan seçilen değerler aralarına virgül konularak gönderilir. Bakınız: Bu durumda Submit butonuna basılarak sunucuda liste kutusundaki değer okutularak bir değişkene aktarılırsa çıkarma ve Bölme etiketlerine karşılık olarak verilen value lar aktarılır. Çıkarma için value= - Bölme için value= / yazılmış olsun bu durumda Değişken= -, / Olarak alınır. 4

5 1. Veri Girişi: (asp-php) Formun ekran görünümü Form sayfasının html kodları 2. REQUEST.FORM (asp) Request.form komutu post metodu ile formdan gönderilen verilerin alınmasını sağlar. Bu metotla gönderilen bilgide limit yoktur ve gönderilen bilgi gösterilmez. <form name="form1" method="post" action="veri_oku.asp"> </form> Bu kod sayfaya form eklenmesini sağlayan html komutudur. Görüldüğü gibi method post dur bu durumda veriyi almak için Request.form( form nesnesinin adı ) Komutu kullanılmaktadır. Yukarıda ekran görünümü ve kodları verilen formdan bilgileri alarak browserda gösteren asp sayfasının kodları aşağıdaki gibidir. 5

6 . REQUEST.QUERYSTRING (asp) Form dan veriler get metoduyla gönderildiğinde bilgileri almak için request.querystring komutu kullanılır. Get metoduyla bilgi gönderildiğinde, bilgiler browserın adres çubuğunda gösterilir. Veri giriş sayfası yukarıdaki gibidir sadece formun metodu get yapılmıştır ve action kısmına bilgiyi get metoduyla alacak olan sayfanın adıyazılmıştır. 6

7 4. $_POST (php) Php de veri giriş sayfasında belirtilen formdan gönderilen bilgileri almak için $_POST komutu kullanılır. $_POST[ form nesnesinin adı ]; 5. $_GET (php) 6. $_REQUEST (php) PHP de $_REQUEST değişkeni $_GET, $_POST, ve $_COOKIE komutlarının tümünü içerir. Example Welcome echo $_REQUEST["name"];.<br /> You are echo $_REQUEST["age"]; years old! 7

8 ASP Operators Matematiksel Operatörler (Arithmetic Operators) Operatör Anlamı Örnek Sonuç + Toplama S=+4 S=7 - Çıkarma S=4-1 S= * Çarpma S=*4 S=12 / Bölme S=9/ S= ^ Üs alma S=2^ S=8 Mod Kalan S=2 mod 10 S= \ Tam bölme S=10\ S=1 Karşılaştırma Operatörleri (Comparison Operators) Operatör Anlamı Örnek Sonuç = Eşit 4= False < Küçük 4< False > Büyük 4> True <= Küçük eşit 4<= False >= Büyük eşit 4>= True <> Farklı 4<> True Mantıksal Operatörler (Logical Operators) Operatör Anlamı Örnek Sonuç And Or Not Ve Veya Değil F and F F and T T and F T and T F or F F or T T or F T or T Not true Not false String Operatör (String Operator) F F F T F T T T False True Operatör Anlamı Örnek Sonuç & Birleştir Ad= Ali Soyad= Ak A_s=ad&soyad A_s=Ali Ak PHP Operators Matematiksel Operatörler (Arithmetic Operators) Operator Açıklama Description + Toplama Addition - Çıkarma Subtraction * Çarpma Multiplication / Bölme Division % Mod(Bölmede kalan) Modulus (division remainder) ++ Arttırma Increment -- Azaltma Decrement Örnek Example x=2 x+2 x=2 5-x x=4 x*5 15/5 5/2 5%2 10%8 10%2 x=5 x++ x=5 x-- Atama Operatörleri (Assignment Operators) Operator Örnek Example = x=y x=y += x+=y x=x+y -= x-=y x=x-y *= x*=y x=x*y /= x/=y x=x/y.= x.=y x=x.y %= x%=y x=x%y Sonuç Result x=6 x=4 Eşiti Is The Same As Karşılaştırma Operatörleri (Comparison Operators) Operator Açıklama Description Örnek Example == Eşit mi 5==8 returns false!= Eşit değil mi 5!=8 returns true > Büyük mü 5>8 returns false < Küçük mü 5<8 returns true >= Büyük eşit mi 5>=8 returns false <= Küçük eşit mi 5<=8 returns true Mantıksal Operatörler (Logical Operators) Operator Description Example && ve and x=6 y= (x < 10 && y > 1) returns true veya or x=6 y= (x==5 y==5) returns false! Değil not x=6 y=!(x==y) returns true 8

9 KARŞILAŞTIRMA İFADELERİ KARŞILAŞTIRMA İFADELERİ Farklı durumlarda farklı kodların çalıştırılması için karşılaştırma ifadeleri kullanılır. Vbscript de dört koşul ifadesi kullanılabilir: if then koşul sağlandığında kod yada kodların çalıştırılması için kullanılır. if...then...else Koşul sağlandığında veya sağlanmadığında belirli kod yada kodların çalıştırılmasını için kullanılır. if...then...elseif.. koşulun 2 den çok olduğu durumlarda sağlayan koşula ait işlemlerin yapılmasında kullanılır. select case çok durumlu koşullarda koşulun sağlandığı duruma ait işlemlerin yapılmasını sağlar. If...Then...Else if i=10 Then msgbox "Merhaba" Burada else ifadesi kullanılmamıştır. Koşul sağlandığında tek bir komut çalışacaksa then den sonra yazılabilir. Koşul sağlandığında birden çok komutun çalışması istendiğinde her komut tek bir satıra yazılmalıdır ve if ifadesinin sonunu belirtmek için end If kelimesi kullanılır: if i=10 Then msgbox "Merhaba" i = i+1 end If Koşul sağlanmadığında çalışması istenen kodlar else kelimesinden sonra yazılır: if i=10 then msgbox "Merhaba" else msgbox "Güle güle" end If Farklı durumlarda farklı kodların çalıştırılması için karşılaştırma ifadeleri kullanılır. If...Else İfadesi Koşul sağlandığında veya sağlanmadığında bir kodun çalışması gerekiyorsa fi komutu aşağıdaki gibi kullanılabilir. Syntax if (koşul) koşul sağlandığında çalışacak kod; else koşul sağlanmadığında çalışacak kod; Örnek Aşağıdaki örnekte günlerden Cuma ise iyi hafta sonları yazmakta değilse iyi günler yazmaktadır: $d=date("d"); if ($d=="fri") echo "İyi hafta sonları!"; else echo "İyi günler!"; Koşul sağlandığında veya sağlanmadığında birden çok komut çalışması gerekiyorsa komutlar.. işaretleri arasına yazılır: $d=date("d"); if ($d=="fri") echo "Merhaba!<br />"; echo "İyi hafta sonları!"; echo "Pazartesi görüşürüz!"; If...Then...Elseif Birden çok durum için karar verilmesi gerektiğinde if komutu arka arkaya kullanılır: if odeme="peşin" then msgbox "Peşin ödeme yapacaksınız!" elseif odeme="visa" then msgbox "Visa ile ödeme yapacaksınız." elseif odeme="posta" then msgbox "Posta çeki ile ödeme yapacaksınız." else msgbox "Ödeme metodunuz belli değil." end If ElseIf İfadesi Birden çok durumlar arasında karar verirken if komutları arka arkaya kullanılır. Syntax if (koşul) koşul sağlandığında çalışacak kodlar; elseif (koşul) koşul sağlandığında çalışacak kodlar; else koşul sağlanmadığında çalışacak kodlar; 9

10 Select Case Switch İfadesi Bir değişkenin alabileceği birçok durumdan birine karar verilmesi gerekiyorsa select case komutu kullanılabilir: select case odeme case "Peşin" msgbox "Peşin ödeme yapacaksınız!" case "Visa" msgbox "Visa ile ödeme yapacaksınız." case "posta" msgbox "Posta çeki ile ödeme yapacaksınız." case Else msgbox "Ödeme metodunuz belli değil."end select Değişken case ile belirtilen durumlardan birine uyup uymadığı sırayla sınanır değişken hiçbir duruma uymazsa case else ifadesinden sonraki kodlar çalışır. Birçok komuttan birinin çalışması gerektiğinde php de switch ifadesi kullanılır. Syntax switch (değişken) case durum1: değişken=durum1 ise çalışacak kodlar; break; case durum2: değişken=durum2 ise çalışacak kodlar; break; default: değişken durumlardan hiç birine uymazsa çalışacak kodlar; Switch komutundan sonra değişkenin durumlara uyup uymadığı sırayla kontrol edilir uyduğu durum varsa ilgili kodlar çalıştırılır kodlar çalıştıktan sonra switch ifadesinden çıkılması için break komutu kullanılır. Değişken durumlardan hiçbirine uymuyorsa default: komutundan sonraki kodlar çalışır. switch ($x) case 1: echo "Bir"; break; case 2: echo "İki"; break; case : echo "Üç"; break; default: echo "Sayı 1- arasında değil"; ASP DÖNGÜLER For.next döngüsü: Kaç defa çalışacağı belli olan döngülerde for next döngüsü kullanılır. For i=2 To 10 kodlar Next For ifadesinde i değişkeninin başlangıç ve bitiş değerleri belirtilir, next ifadesinde i değişkeni 1 arttırılır. Step Step ifadesi sayaç değerinin artış değerinin değiştirilmesini sağlar. Negatif girilirse başlangıç değerinden geriye doğru sayılması sağlanabilir. PHP DÖNGÜLER for Kaç defa çalışacağı belli olan döngülerde for next döngüsü kullanılır. Syntax for (başlangıç; koşul; artırım) Çalışacak kodlar; 10

11 For i=2 To 10 Step 2 kodlar Next For i=10 To 2 Step -2 kodlar Next For next döngüsünden çıkış Exit For komutu ile döngü bitmeden de çıkılabilir. Örnek for ($i=1; $i<=5; $i++) echo "Merhaba!<br />"; For Each...Next Döngüsü Bir For Each...Next döngüsü bir yığın verinin her bir değeri için değişkenin değer almasını sağlar. Yığın bir dizidir. dim arabalar(2) arabalar (0)="Volvo" arabalar (1)="Saab" arabalar (2)="BMW" For Each x in arabalar document.write(x & "<br />") Next Do...Loop Döngünün kaç defa çalışacağı belli değilse do..loop ifadesi kullanılır. While While iken anlamındanır. While dan sonra yazılan koşul doğru iken do loop komutu arasındaki kodlar tekrarlanır. Koşulda kullanılan değişken do loop içinde otomatik olarak artmaz yada azalmaz bu nedenle döngü içinde mutlaka değişkenin değerini değiştiren kod yazılmalıdır. Do While i>10 Kodlar i=i+2 Loop Okunuşu:i değişkeni büyük 10 iken döngü içindekileri tekrarla Burada while döngü başında yazıldığı için i değişkenin değeri 9 ise döngü içindeki komutlar hiç çalışmaz ve program loop dan sonraki komuttan devam eder. Do Kodlar i=i+1 Loop While i>10 Okunuşu:i değişkeni büyük 10 iken döngü içindekileri tekrarla foreach Dizi içerisinden değer alınmasını sağlar. Syntax foreach (dizi as değişken) Çalışacak kodlar; Örnek $dizi=array("one", "two", "three"); foreach ($dizi as $d) echo "değer: ". $d. "<br />"; while deyimi Koşul sağlandığı sürece döngü çalışır. Ön koşullu döngüdür yani döngüye girilmesi için şart sağlanıyor olmalıdır. Syntax while (koşul) Çalışacak kodlar; Örnek $i=1; while($i<=5) echo "Sayı ". $i. "<br />"; $i++; 11

12 Burada koşul döngü sonunda kontrol edilmiştir. Yani i değişkeninin değeri 9 olsa dahi döngü içi bir kez çalışır. Until Until e kadar anlamındadır. While da olduğu do yada loop dan sonra kullanılabilir ve döngü değişkenin değeri döngü içinde değiştirilmelidir. Do Until i=10 Kodlar i=i+1 Loop do...while deyimi koşul sağlandığı sürece döngü çalışır. Ancak son kontrollü döngü olduğu için koşul sağlanmıyorsa bile döngü içi bir kez çalıştırılmış olur. Syntax do code to be executed; while (condition); Anlamı: i eşit 10 olana kadar döngüyü tekrarla. Eğer i değişkeninin değeri 10 ise döngü içindeki komutlar hiç çalışmaz. Do Kodlar i=i+1 Loop Until i=10 Anlamı: i eşit 10 olana kadar döngüyü tekrarla. Eğer i değişkeninin değeri 10 olsa bile döngü içi bir defa çalışır. Do...Loop dan çıkış Örnek $i=0; do $i++; echo "Sayı ". $i. "<br />"; while ($i<5); Not: Break komutu döngünün kırılmasını sağlar. Exit Do komutu döngünün kırılarak(yazılan şart sağlanmadan) çıkılmasını sağlar. Do Until i=10 i=i-1 If i<10 Then Exit Do Loop 12

13 DİZİLER DİZİLER Dim renk(),isim(,4) Şeklide vbscript ile dizi tanımlanabilir. Yukarda üç elemanlı bir renk dizisi ve iki boyutlu bir isim dizisi tanımlanmıştır. Diziye değer atanması: Renk(0)= red Renk(1)= gren Renk(2)= blue İsim(0,0)= Ali isim(0,1)= Ayşe Şeklinde diziye değer atanabilir. Veya bir dizi aşağıdaki gibi de oluşturularak değer girilebilir. aylar = Array("Ocak","Subat","Mart","Nisan","Mayıs","Haziran", Temmuz","Agustos","Eylul","Ekim","Kasim","Aralik") Burada aylar dizisine ay isimleri girilerek oluşturulmuştur.=aylar(2) komutu ile dizinin 2. elemanını ekrana yazdırırsak mart yazacaktır çünkü ocak dizinin 0. elemanıdır. Bu durumu düzeltmek için ilk değer boş bırakılabilir. Dim ay, ayadi aylar = Array("yok","Ocak","Subat","Mart","Nisan","Mayıs","Haziran", Temmuz","Agustos","Eylul","Ekim","Kasim","Aralik") ay=month(date) ayadi=aylar(ay) response.write(ayadi) Burada 0. ay yok girilmiştir. Month(date) komutu ile bulunulan ay (1,2,.. şeklinde) ay değişkenine aktarılmış sonrada bu sayı ile dizi indexlenerek ay adı bulunmuş ve ekrana yazdırılmıştır. Dizinin yazdırılması: Rakamlar=array("sıfır","bir","iki","üç","dört","beş","altı", "yedi","sekiz","dokuz") For Each rakam in rakamlar Response.write(rakam&"<br>") Next Response.Write("<hr>")'aynı dizi şu şekilde de yazdırılabilir For i=0 to ubound(rakamlar) Response.write(rakamlar(i)&"<br>") next Split fonksiyonu: Bütün halinde gelen, arada boşluk virgül, veya noktalı virgül; gibi karakterlerle ayrılmış olan verilerin elemanlarına ayrı ayrı kullanabilmek için split komutu ile dizi haline getirilebilir. x= sıfır,bir,iki,üç elemanlar, ile ayrılmış bir text dizi=split(x,, ) response.write(dizi(0)) ekrana sıfırıncı eleman olan sıfırı yaz array( ) array() komutu anahtar ve değerden oluşan bir dizi oluşturur. Eğer anahtar belirtilmezse anahtar otomatik olarak atanır ve anahtar değeri 0 dan başlayarak her bir değer için bir artar. e. Syntax array(key => value) Parametre Açıklama Parameter Description key value Örnek 1 Seçmeli. Sayısal veya karakterlerden oluşan bir anahtar verilebilir. Eğer anahtar verilemzse 0,1,2 şeklinde otomatik olarak bir anahtar verilir. Zorunlu. Kullanıcının istediği değerler. $a=array("a"=>"ali","e"=>"elif","k"=>"kerem"); print_r($a); Yukarıdaki örnekte $a dizisi tanımlanmıştır. Bu dizide a anahtarı ali değerini e anahtarı elif değerini k anahtarı kerem değerini işaret etmektedir. Bu kodlar çalıştığında ekran çıktısı aşağıdaki gibidir: Array ( [a] => ali [e] => elif [k] => kerem ) Örnek 2 $a=array("mavi","yeşil","kırmızı"); print_r($a); Ekran çıktısı aşağıdaki gibi olur: Array ( [0] => mavi [1] => yeşil [2] => kırmızı ) Örnek $a=array("bir","iki","üç"); echo "<pre>"; print_r($a); echo "<pre>"; echo "<hr>"; foreach ($a as $i) echo $i."<br>"; echo "<hr>"; for($x=0;$x<count($a);$x++) echo $x.". değer= ".$a[$x]."<br>"; 1

14 Dizi fonksiyonları Fonksiyon Array Filter IsArray Join LBound Split UBound Açıklama Varyant elemanlı dizi oluşturur Biri dizi içinden belli kriterlere uyan elemanların seçilerek bir alt dizi oluşturulmasını sağlar. Bir değişken adının dizi olup olmadığını test eder, dizi ise true olur. Bir dizinin elemanlarını birleştirerek string olarak döndürür. Dizinin alt sınır indisini öğrenmeyi sağlar. Bir stringin diziye dönüştürülmesini sağlar. Bir dizinini üst sınırını öğrenmeyi sağlar. Dizi fonksiyonları Function Description PHP array() Dizi oluşturur. array_change_key_case() Dizinin değerlerini büyük harfe veya küçük harfe çevirir. array_chunk() Diziyi bölmeyi sağlar. 4 array_combine() array_count_values() array_diff() array_diff_assoc() array_diff_key() İki dizinin birleştirilmesini 5 sağlar 1. dizi anahtar 2. dizi anahtara karşılık gelen değerler olur. Dizideki elemanların sayısını verir yani aynı elemana sahip kaç anahtar olduğunu sayar. Dizilerin karşılaştırılmasını sağlar ilk diziyi diğerleri ile karılaştırır ve diğer dizilerde olmayan elemanlarını seçer. Array_diff ile aynıdır ek olarak aynı anahtarlı olanların frkını verir. İlk dizinin anahtarı farklı olan elemanlarını seçer Php de dizilerle ilgili yaklaşık 70 tane fonksiyon vardır. 14

15 TARİH SAAT FONKSİYONLARI(ASP) Fonksion Açıklama CDate Date DateAdd DateDiff DatePart DateSerial DateValue Day String olan tarih veya saati tarih saat formatına çevirir. Sistem tarihini öğrenmeyi sağlar Bir tarih saat değişkenine yıl,ay,gün saat vb. eklemeyi sağlar. İki tarihi çıkarmayı sağlar. Sonuç gün ay yıl saat vb. olarak alınabilir. Tarih değişkeninden gün ay veya yılı almayı sağlar. Yıl, ay, gün şeklinde yazılı tarihe ekleme veya çıkarma yapılmasını sağlar. Tarih döndürür. Tarihten günün alınmasını sağlar.(1-1) FormatDateTime 0 dan 4 e kadar belirlenmiş formatta tarih saat yazılmasını sağlar. Hour IsDate Minute Month MonthName Now Second Time Timer TimeSerial TimeValue Weekday WeekdayName Year Bir saat değişkeninden saatin alınmasını sağlar. (0-2) Bir stringin tarih olup olmadığının test edilmesini sağlar. Saat değişkeninden dakikanın alınmasını sağlar(0-59) Tarih değişkeninden ay ın alınmasını sağlar.(1-12) Numarası verilen ay adının öğrenilmesini sağlar. Sistem tarih saatinin öğrenilmesini sağlar. Saat değişkeninden saniyenin alınmasını sağlar.(0-59) Sistem saatinin öğrenilmesini sağlar. saat 12:00 AM den beri kaç dk geçtiğinin öğrenilmesini sağlar. Saat, dakika saniye eklindeki özel veriyi forma sokar. Zaman döndürür. Haftanın gününü rakam olarak döndürür. 1-7 arasında bir değer alır. Sayı olarak verilen haftanın gününün adını öğrenmeyi sağlar. Yılın alınmasını sağlar. TARİH SAAT FONKSİYONLARI(PHP) Fonksiyon Açıklama PHP checkdate() Verilen ay,gün,yıl In geçerli olup olmadığını test eder. date_default_timezone_get() Varsayılan tarih bölgesini verir. date_default_timezone_set() Varsayılan bölgenin ayarlanmasını sağlar. date_sunrise() date_sunset() date() getdate() gettimeofday() gmdate() gmmktime() gmstrftime() idate() localtime() microtime() mktime() strftime() strptime() strtotime() time() Returns the time of sunrise for a given day / location Returns the time of sunset for a given day / location Tarih saatin veya bileşenlerinin öğrenilmesini sağlar. Tarihin dizi olarak alınmasını sağlar. Returns an array that contains current time information Formats a GMT/UTC date/time Returns the Unix timestamp for a GMT date Formats a GMT/UTC time/date according to locale settings Tarih saat bileşnlerinin integer olarak alınmasını sağlar. Returns an array that contains the time components of a Unix timestamp Returns the microseconds for the current time Returns the Unix timestamp for a date Formats a local time/date according to locale settings Parses a time/date generated with strftime() Parses an English textual date or time into a Unix timestamp Returns the current time as a Unix timestamp

16 VBscript String Fonksiyonları Function Description InStr String1 içinde string2 nin aranmasını sağlar. Arama ilk karakterden başlanarak yapılır. InStr([start,]string1,string2[,compar e]) Şeklinde kullanılır. Bir fonksiyon olduğu için sonucu bir değişkene aktarılmalıdır. InStrRev Instr ile aynıdır tek fark arama sondan başa doğru yapılır bulunulan yer yine başlangıca göre verilir. LCase Left Len LTrim RTrim Trim Mid Replace Right Space Stringi küçük harfe çevirir. LCase(string) Stringin solundan karakter alınmasını sağlar. Left(string,length) Stringin kaç karakter uzunluğunda olduğunu bulur. Len(string varname) Stringin solundaki boşlukların silinmesini sağlar. LTrim(string) Stringin solundaki boşlukların silinmesini sağlar. RTrim(string) Stringin her iki tarafındaki boşlukları siler. Trim(string) Stringin istenilen karakterinden itibaren istenilen sayıda karakter alınmasını sağlar. Mid(string,başlangıç[,uzunl uk]) Bir stringin içindeki kelime ya da karakterlerin değiştirilmesini sağlar. Replace(string,aranan,yerine konacak [,start[,count[,compare]]]) Bir stringin sağından belli sayıda karakter alınmasını sağlar. Right(string,length) İstenilen sayıda boşluk oluşturulmasını sağlar. Space(number) StrComp İki stringin karşılaştırılmasını sağlar. Eşitse o değilse -1 döndürür. StrComp(string1,string2[,compare]) String İstenilen karakterle istenilen uzunlukta string oluşturulmasını sağlar. String(number,character) StrRevers Stringi ters çevirir. e StrReverse(string) UCase Örnekler: dim txt,pos Stringi büyük harfe çevirir. UCase(string) txt="bügün güzel bir gün!" pos=instr(txt,"gün") document.write(pos) Çıktısı: PHP String Fonksiyonları Function Description P addcslashes() Stringin istenilen karakterinden önce / işareti eklenmesini sağlar. addcslashes(string,characters) addslashes() single quote (') double quote (") backslash (\) NULL Tanımlanmış bu karakterlerden önce / işareti eklenmesini sağlar. bin2hex() chop() chr() chunk_split() count_chars() explode() implode() join() ltrim() nl2br() number_format() String karakterlerinin asci kodlarını hexadesimal olarak yazar. bin2hex(string) String içindeki bazı karakterlerin kaldırılmasını sağlar. chop(string,charlist) "\0" - ASCII 0, NULL "\t" - ASCII 9, a tab "\n" - ASCII 10, a new line "\x0b" - ASCII 11, a vertical tab. "\r" - ASCII 1, a carriage return " " - ASCII 2, an ordinary white space Asci kodu verilen karakterin bulunmasını sağlar. chr(ascii) Stringin içine istenilen aralıklarla istenilen karakterin eklenmesini sağlar. chunk_split(string,lengt h,end) Stringde karakterlerin kaç defa tekrarlandığının bulunmasını sağlar. count_chars(string,mode) Stringin bölünerek dizi yapılmasını sağlar. explode(separator,string,limit) Tablonun tüm elemanlarını bir stringe çevirir. implode(separator,array) join(separator,array) implode ile aynı işi yapar. Stringin solundaki ekranda gösterilemeyen karakterleri siler. ltrim(string,charlist) "\0" - NULL "\t" - tab "\n" - new line "\x0b" - vertical tab "\r" - carriage return " " - ordinary white space String içindeki \n komutunu <br/> yapar. nl2br(string) Sayıların lü gruplanmasını sağlar. number_format(number,dec imals,decimalpoint,separ ator)

17 dim txt,uz Txt= ASP Uz=len(txt) For i=1 to uz Response.write(left(txt,i)) next For i=1 to uz Response.write(right(txt,i)) next For i=1 to uz Response.write(mid(txt,i,1)) Next Çıktısı: A AS ASP P SP ASP A S P dim txt txt="bugun guzel bir gun!" document.write(ucase(txt)) Çıktısı: BUGUN GUZEL BİR GUN! dim txt txt=" bugun guzel bir gun! " document.write(trim(txt)) Çıktısı: "bugun guzel bir gun!" dim txt txt="bugün güzel bir gün!" document.write(replace(txt,"güzel","kötü")) Çıktısı: Bugün kötü bir gün StrComp(string1,string2[,compare] ) -1 (if string1 < string2) 0 (if string1 = string2) 1 (if string1 > string2) Null (if string1 or string2 is Null) document.write(strcomp("vbscript","vbscript")) Output: 0 document.write(strcomp("vbscript","vbscript")) Output: -1 document.write(strcomp("vbscript","vbscript",1 )) Output: 0 ord() Karakterin ascii kodunu verir. parse_str() Stringin içindekideğişkenlerin alınmasını sağlar. parse_str(string,array) print() Stringi yazar. printf() sscanf() str_ireplace() str_pad() str_repeat() str_replace() str_split() Stringi formatlı yazmayı sağlar. printf(format,arg1,arg2,arg++) Parses input from a string according to a format Stringin istenilen karakterlerinin değiştirilmemsini sağlar. (büyükküçük harfe duyarlı değildir) str_ireplace(find,replace,stri ng,count) Stringin soluna sağına veya iki tarafına belirtilen karakterlerin eklenerek istenilen uzunluğa tamamlanmasını sağlar. str_pad(string,length,pad_stri ng,pad_type) Stringin istenildiği kadar tekrarlanmasını sağlar. str_repeat(string,repeat) Str_ireplace ile aynıdır. Ancak büyük küçük harf duyarlıdır. Stringi parçalayarak diziye atar. str_split(string,length) str_word_count() Stringin içindeki kelimeleri sayar. 4 strcasecmp() strcmp() stripos() İki stringi karşılaştırır. B-k harf duyarsızdır. İki stringi karşılaştırır. B-k harf duyarlıdır. Bir stringin içindeki başka bir stringin yerini öğrenmeyi sağlar. (case-insensitive) strlen() Stringin uzunluğunu bulur. strpos() Bir stringin içindeki başka bir stringin yerini öğrenmeyi sağlar. (case-sensitive) strtolower() Stringi küçük harfe çevirir. strtoupper() Stringi büyük harfe çevirir. trim() Stringin heriki tarafındaki ekranda gösterilmeyen karakterleri siler. ucfirst() Stringin ilk harfini büyüe çevirir. ucwords() Stringin her kelimesinin ilk harfine büyüğe çevirir. $str = "Hello world. It's a beautiful day."; print_r (explode(" ",$str)); Çıktısı: Array ( [0] => Hello [1] => world. [2] => It's [] => a [4] => beautiful [5] => day. )

18 FileSystemObject Nesnesi Dosya sistemi nesnesi sunucudaki dosya sistemine erişmek için kullanılır. Bu nesne dosyaları, klasörleri ve klasör yollarını yönetir. Aşağıdaki kodlar bir text dosyası açar(c:\test.txt) ve içine merhaba yazar. dim fs,f_ad set fs=server.createobject("scripting.filesystemobject") set f_ad=fs.createtextfile("c:\test.txt",true) f_ad.writeline("merhaba!") f_ad.close set f_ad=nothing set fs=nothing Methods Method Description CopyFile Bir yada daha çok dosyayı bir yerden başka bir yere kopyalar. FileSystemObject.CopyFile source,destination[,overwrite] dim fs set fs=server.createobject("scripting.filesystemobject") fs.copyfile "c:\mydocuments\web\*.htm","c:\webpages\" set fs=nothing CopyFolder Bir yada daha çok klasörü bir konumdan başka bir konuma kopyalar. FileSystemObject.CopyFolder source,destination[,overwrite] c:\mydocuments\web içindeki tüm klasörleri c:\webpages klasörünün içine kopyala dim fs set fs=server.createobject("scripting.filesystemobject") fs.copyfolder "c:\mydocuments\web\*","c:\webpages\" set fs=nothing CreateFolder Yeni klasör oluşturur. FileSystemObject.CreateFolder(name) dim fs,f set fs=server.createobject("scripting.filesystemobject") set f=fs.createfolder("c:\asp") set f=nothing set fs=nothing CreateTextFile Text dosya oluşturur ve okumak veya yazmak için bir dosya sistemi nesnesi döndürür FileSystemObject.CreateTextFile (filename[,overwrite[,unicode]]) FolderObject.CreateTextFile (filename[,overwrite[,unicode]]) Konunun başındaki örneğe bakınız. DeleteFile Bir veya daha çok belirlenmiş dosyayı siler. FileSystemObject.DeleteFile(filename[,force]) PHP Dosya Sistemi Fonksiyonları Function Description P H P basename() Yolda belirtilen dosya adını alır. basename(path,suffix) $path = "/testweb/home.php"; //Uzantısıyla birlikte dosya adını yaz echo basename($path)."<br/>"; //Dosya adını uzantı olmadan yaz echo basename($path,".php"); chgrp() Dosyanın grubunu değiştirir. chgrp(file,group) chgrp("test.txt","admin") chmod() Erişim izinlerini değiştirir. chmod(file,mode) // Read and write for owner, nothing for everybody else chmod("test.txt",0600); // Read and write for owner, read for everybody else chmod("test.txt",0644); // Everything for owner, read and execute for everybody else chmod("test.txt",0755); // Everything for owner, read for owner's group chmod("test.txt",0740); chown() Sahibini değiştirir. chown(file,owner) chown("test.txt","charles") copy() Dosya kopyalar. copy(file,to_file) echo copy("target.txt","source.txt"); dirname() Yoldaki klasör adını döndürür. disk_free_space() Returns the free space of a directory 4 fclose() Açılan dosyayı kapatır. feof() fgetcsv() Açılan dosyanın sonuna gelinip gelinmediğini test eder. Parses a line from an open file, checking for CSV fields fgets() Returns a line from an open file fgetss() Returns a line, with HTML and PHP tags removed, from an open file file() Reads a file into an array file_exists() Checks whether or not a file or directory exists file_get_contents( Reads a file into a string 4 ) file_put_contents Writes a string to a file 5 18

19 dim fs Set fs=server.createobject("scripting.filesystemobject") fs.createtextfile("c:\test.txt",true) if fs.fileexists("c:\test.txt") then fs.deletefile("c:\test.txt") end if set fs=nothing DeleteFolder Belirlenmiş bir veya daha çok klasörü siler. FileSystemObject.DeleteFolder(foldername[,fo rce]) dim fs set fs=server.createobject("scripting.filesystemobject") if fs.folderexists("c:\temp") then fs.deletefolder("c:\temp") end if set fs=nothing DriveExists FileExists FolderExists Belirtilen sürücünün olup olmadığını test eder. Belirtilen dosyanın olup olmadığını test eder. Belirtilen klasörün olup olmadığını test eder. GetBaseName Belirlenen dosya yada klasörün temel adını verir. FileSystemObject.GetBaseName(path) dim fs set fs=server.createobject("scripting.filesystemobject") Response.Write(fs.GetBaseName("c:\winnt\cursors\dga rro.cur")) set fs=nothing Çıktısı: dgarro GetFile Belirlenen yoldaki dosya nesnesini alır. FileSystemObject.GetFile(path) dim fs,f set fs=server.createobject("scripting.filesystemobject") set f=fs.getfile("c:\test\test.htm") Response.Write("The file was last modified on: ") Response.Write(f.DateLastModified) set f=nothing set fs=nothing Çıktısı: The file was last modified on 01/01/20 4:2:56 AM GetFileName FileSystemObject.GetFileName(path) GetFolder FileSystemObject.GetFolder(path) GetParentFolderName Belirtilen yoldaki dosya yada klasör adını döndürür. Belirtilen yoldaki klasör nesnesini döndürür. Belirtilen yoldaki klasör adlarını verir. FileSystemObject.GetParentFolderName(path) dim fs,p set fs=server.createobject("scripting.filesystemobject") p=fs.getparentfoldername("c:\winnt\cursors\dgarro.c ur") fileatime() Returns the last access time of a file filectime() Returns the last change time of a file filegroup() Returns the group ID of a file fileinode() Returns the inode number of a file filemtime() Returns the last modification time of a file fileowner() Returns the user ID (owner) of a file fileperms() Returns the permissions of a file filesize() Returns the file size filetype() Returns the file type flock() Locks or releases a file fnmatch() Matches a filename or string against a specified pattern fopen() Opens a file or URL fpassthru() fputcsv() Reads from an open file, until EOF, and writes the result to the output buffer Formats a line as CSV and writes it to an open file fputs() Alias of fwrite() fread() Reads from an open file fscanf() Parses input from an open file according to a specified format fseek() Seeks in an open file fstat() Returns information about an open file 4 ftell() ftruncate() Returns the current position in an open file Truncates an open file to a specified length fwrite() Writes to an open file glob() Returns an array of filenames / directories matching a specified pattern is_dir() Checks whether a file is a directory is_executable() Checks whether a file is executable is_file() Checks whether a file is a regular file is_link() Checks whether a file is a link is_readable() Checks whether a file is readable is_uploaded_file() Checks whether a file was uploaded via HTTP POST is_writable() Checks whether a file is writeable 4 is_writeable() Alias of is_writable() link() Creates a hard link linkinfo() Returns information about a hard link lstat() Returns information about a file or symbolic link mkdir() Creates a directory move_uploaded_f ile() Moves an uploaded file to a new location parse_ini_file() Parses a configuration file 4 pathinfo() Returns information about a file path 4 pclose() Closes a pipe opened by popen() popen() Opens a pipe readfile() Reads a file and writes it to the output buffer readlink() Returns the target of a symbolic link realpath() Returns the absolute pathname 4 rename() Renames a file or directory

20 Response.Write(p) set fs=nothing Output: c:\winnt\cursors MoveFile MoveFolder Dosya yada dosyaları bir konumdan başka bir konuma taşır. Klasör yada klasörleri bir konumdan başka bir konuma taşır. OpenTextFile Dosyaya erişim için bir textstream nesnesi döndürür. FileSystemObject.OpenTextFile(fname,mode,create,format) Dosya Açma Dosya açmak için opentextfile komutu kullanılır. Bu komutun parametreleri aşağıdaki gibidir: FileSystemObject.OpenTextFile(fname,mode,create,format) Parameter Description fname mode create format Gerekli. Açılacak dosyanın adı. Seçmeli. Dosyanın nasıl açılacağı 1=Okuma Dosya okumak için açılır yazılamaz. 2=Yazma Dosya yazmak için açılır. 8=Ekleme Dosya yazmak için açılır işaretçi dosyanın sonuna konulanır. Seçmeli. Dosya yoksa oluşturulsunmu. True yapılırsa dosya yoksa oluşturulur. False yağılırsa dosya yoksa oluşturulmaz. Seçmeli. Dosya formatı 0=TristateFalse - Open the file as ASCII. This is default. -1=TristateTrue - Open the file as Unicode. -2=TristateUseDefault - Open the file using the system default. The TextStream Object Properties Property AtEndOfLine Description Okuma yaparken satır sonuna gelindiğinde true değerini alır. Diğer durumlarda False dır. AtEndOfStream Dosya işaretçisi TextStream ın sonuna geldiğinde True değerini alır. Değilse false olur. Column Dosya işaretçisinin gösterdiği karakterin sutun numarasını verir. Line Dosya işaretçisinin bulunduğu satır numarasını verir. rewind() Rewinds a file pointer rmdir() Removes an empty directory set_file_buffer() Sets the buffer size of an open file stat() Returns information about a file symlink() Creates a symbolic link tempnam() Creates a unique temporary file tmpfile() Creates a unique temporary file touch() Sets access and modification time of a file umask() Changes file permissions for files unlink() Deletes a file Dosya Açma PHP de dosya açmak için fopen() fonksiyonu kullanılır. 1. parametre açılacak olan dosyanın ismi 2. parametre açılma modunu belirler. $file=fopen("welcome.txt","r"); Dosya aşağıdaki modlarda açılabilir: Modes r Description Sadece okuma, dosya başına konumlanılır. r+ Okuma/Yazma. Dosyanın başına konumlanılır. w Sadece yaz. Dosya açılır ve tüm içeriği silinir, eğer dosya yoksa oluşturulur. w+ Okuma/Yazma. Dosya açılır ve tüm içeriği silinir, eğer dosya yoksa oluşturulur. a a+ x Append(ekleme). Dosya sonuna yazılması için açılır. Dosya yoksa oluşturulur. Okuma/Append(ekleme). Dosya içeriği korunarak yazmak için dosya sonuna konumlanılır. Sadece yazma. Dosya oluşturulur. Dosya varsa FALSE döndürülür. x+ Okuma/Yazma. Yeni dosya açılır. Dosya varsa FALSE döndürülür. Örnek $file=fopen("welcome.txt","r") or exit("unable to open file!"); Methods Method Close Read Description TextStream dosyasının kapatır. Read(karakter sayısı) Dosyadan bulunulan satırdan karakter 20

21 sayısı kadar veriyi okumayı sağlar. ReadAll Dosyanın tümünü okur. ReadLine Dosya işaretçisinin bulunduğu satırı okumayı sağlar. Skip Skip(karakter sayısı) Karakter sayısı kadar atlamayı sağlar. SkipLine Dosyada sonraki satıra atlamayı sağlar. Write TextStream dosyasına yazmayı sağlar. WriteLine Dosyaya satır yazarak alt satıra geçer. WriteBlankLines TextStream dosyasına boş bir satır yazmayı sağlar. Dosyanın Kapatılması fclose() fonksiyonu dosyayı kapatmak için kullanılır: $file = fopen("test.txt","r"); //some code to be executed fclose($file); Örnek Bu örnekte c sürücüsündeki test.txt dosyasının tüm içeriği okunarak exploreda gösterilmektedir. dim fs,f,t,x set fs=server.createobject("scripting.filesystemobject") set f=fs.createtextfile("c:\test.txt") set t=fs.opentextfile("c:\test.txt",1,false) x=t.readall t.close Response.Write("Dosyanın içeriği..: " & x) Dosyanın Kapatılması Dosyanın kapatılması için dosya.close komutu kullanılır. Satır satır dosya okuma Aşağıdaki örnekte sitenin yolu server.mappath komutu ile öğrenilmektedir. Dosya okuma modunda açılarak while not dosya.atendofstream komutu dosya sonuna kadar okuma yapmak için bir döngü kurulmuştur. Örnek set fs=server.createobject("scripting.filesystemobject") yol=server.mappath("mesaj.txt") set dosya=fs.opentextfile(yol,1) do while not dosya.atendofstream Response.Write(dosya.readline) Response.Write("<br>") loop set dosya=nothing set fs=nothing Uygulama 1: Aşağıdaki uygulamada kullanıcının veri girişi yapacağı sayfanın tasarım görünümü gösterilmiştir. Burada kullanıcının giriş yapacağı formun altında da daha önce girilmiş tüm mesaklar gösterilmektedir. Dosya Sonu Testi feof() fonksiyonu dosya sonuna gelinip gelinmediğini test etmeyi sağlar. Uzunluğu bilinmeyen dosyayı okurken döngülerde kullanılır. Not: Dosya w, a, ve x modunda açılırsa okunamaz. if (feof($file)) echo "Dosya Sonu"; Satır satır dosya okuma fgets() fonksiyonu tek bir satır okumak için kullanılır. Note: Bu fonksiyon çalıştıktan sonra işaretçi sonraki satıra konumlanır. Örnek $file = fopen("welcome.txt", "r") or exit("unable to open file!"); //Output a line of the file until the end is reached while(!feof($file)) echo fgets($file). "<br />"; fclose($file); Karakter Karakter dosya okuma fgetc() fonksiyonu tek bir karakter okumak için kullanılır. Note: dosya işaretçisi sonraki karaktere konumlanır. Örnek $file=fopen("welcome.txt","r") or exit("unable to open file!"); while (!feof($file)) echo fgetc($file); fclose($file); 21

22 Yukarda tasarımı verilen sayfanın kodları aşağıdaki gibidir: Aşağıda da formdan girilen bilgilerin dosyaya kaydedilmesini sağlayan m_kaydet.asp sayfasının kodları gösterilmektedir. 22

23 Uygulama CODEPAGE="1254" <!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//WC//DTD HTML 4.01 Transitional//EN" " <head> <meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=iso "> <title>untitled Document</title> </head> Attributes: dosya=request.querystring("dosya") set fs=server.createobject("scripting.filesystemobject") set d=fs.getfile(dosya) Response.Write(d.attributes) <p>0 = Normal file<br> 1 = Read-only file<br> 2 = Hidden file<br> 4 = System file<br> 16 = Folder or directory<br> 2 = File has changed since last backup<br> 1024 = Link or shortcut<br> 2048 = Compressed file</p> <p>oluşturulma tarihi(d.datecreated):= d.datecreated </p> <p>son Erişim Tarihi(d.datelastaccessed):= d.datelastaccessed </p> <p>son düzenleme Tarihi(d.datelastmodified):= d.datelastmodified </p> <p>sürücü(d.drive):= d.drive </p> <p>dosya Adı(d.name):= d.name </p> <p>bulunduğu klasör (d.parentfolder):= d.parentfolder </p> <p>dosyanın yolu(d.path):= d.path </p> <p>dosaynın yolu-kısaltılmış(d.shortpath):= d.shortpath </p> <p>dosyanın Adı-kısaltılmış(d.shortname):= d.shortname </p> <p>dosyanın türü(d.type):= d.type </p> <p>dosyanın Boyutu(d.size):= d.size </p> set d=nothing set fs=nothing 2

24 ASP Uyulama Nesnesi (Application Object) Yayınlanmakta olan sitenin bütünü bir uygulamadır. Server çalıştığı sürece uygulama açıktır ve uygulama nesnesi tüm kullanıcılar(sitede dolaşan) tarafından paylaşılır. Uygulama nesnesi değişkenlerde değer saklamak ve bunlara erişmek için kullanılır, tüm sayfalarda ve kullanıcılarda geçerlidir. Uygulama nesnesi çok sayıda sayfada kullanılan uygulamalara(veri tabanı bağalantısı bilgileri gibi) ait bilgileri tutmak için kulanılır. Bunun anlamı tüm sayfalaradan bu bilgilere erişilebilir hemde bu bilgilerden biri değiştirildiğinde bu değişiklik tüm sayfalara otomatik olarak yansıtılır. Uygulama nesnesinin koleksiyonları, metodları ve olayları aşağıda tanımlanmıştır: Koleksiyon(Collections) Collection Description Contents Uygulamada script komutları vasıtası ile eklenen tüm öğeleri içerir. Application("tarih")="2001/05/05" Application("yazar")="Saray" for each x in Application.Contents Response.Write(x & "=" & Application.Contents(x) & "<br />") next Çıktısı: tarih=2001/05/05 yazar=saray StaticObjects Html komutları ile eklenen bütün nesneleri içerir. Metod(Methods) Method Description Contents.Remove İçerik koleksiyonundan öğe siler. Application.Contents.Remove(name index) Application("test1")=("Bir") Application("test2")=("İk") Application("test")=("Üç") Application.Contents.Remove("test2") Application.Contents.Remove(2) for each x in Application.Contents Response.Write(x & "=" & Application.Contents(x) & "<br />") next Output: test1=bir test=üç Contents.RemoveAll() Lock Unlock Olay(Events) Event Application_OnEnd Application_OnStart İçerik koleksiyonundaki tüm öğeleri siler. Diğer kullanıcıların uygulama nesnesindeki değişkenleri düzenlemesini engeller. Kullanıcıların uygulama nesnesindeki değişkenleri düzenlemesini aktif hale getirir. Description Tüm kullanıcıların oturumu kapatıldığında ve uygulama sonlandırıldığında bu olay gerçekleşir. İlk oturum oluşturulduğunda bu olay meydana gelir. 24

25 Oturum Nesnesi (Session Object) Kullanıcı siteye girdiğinde her kullanıcı için benzersiz bir numara verilir. Bu numara kullanıcı browser penceresini kapatıncaya kadar geçerlidir. Oturum nesnesinde kullanılan değişkenler oturum boyunca devam eder. Bunun sayesinde şifreli giriş yapılan sayfaların her birinde kullanıcının siteye girerken girdiği kullanıcı adı ve şifre bilgileri her sayfada test edilebilir, alış-veriş sitelerinde kullancıların farklı sayfalardan ürün seçmeleri ve seçtiği ürünler üzerinde daha sonra işlem yapma imkânı sağlanır. Collections Collection Description Contents Uygulamada script komutları vasıtası ile eklenen tüm öğeleri içerir. Application.Contents(Key) Session.Contents(Key) PHP Session Variables(oturum değişkenleri) Bir sitedeki sayfayı açtığınızda sunucuda bir oturum açmış olursunuz. Sayfa kapatıldığında ise oturum sonlanır. Kullanıcının oturum boyunca yaptığı işlemlerin takip edilebilmesi için oturum değişkenleri kulalnılır. Özelikle üye girişi ve alışveriş sitelerinde yaygın olarak kullanılır. Oturum değişkenleri kullanıcının oturumu boyunca sunucuda saklı kalır. Sunucu siteye giren her kullanıcı için benzersiz bir numara oluşturur ve kullanıcının işlemlerini buna göre takip eder. PHP de oturumu başlatmak Php de kullanıcı bilgilerini oturumda saklamadan önce oturumun başlatılması gerekir. StaticObjects Html komutları ile eklenen bütün nesneleri içerir. Note: session_start() fonksiyonu iminden önce yazılmalıdır. Properties Property CodePage Description Dinamik içerik görüntülendiği zaman kullanılacak olan karakter kümesini tanımlar. LCID Bir bölge veya yeri tanımlayan bir tamsayının atanmasını veya ayarlanmasını sağlar. İçeriği tarih, saat veya para birimi gibi olan nesnelerin görünümü bölge veya yere bağlıdır. response.write("<p>") response.write("default LCID is: " & Session.LCID & "<br />") response.write("date format is: " & date() & "<br />") response.write("currency format is: " & FormatCurrency(50)) response.write("</p>") Session.LCID=106 SessionID Her kullanıcı için benzersiz bir numara döndürür. Benzersiz numara server tarafından üretilir. Response.Write(Session.SessionID) Çıktısı: Timeout Oturumun süresini öğrenmeyi veya yeni değer vermeyi sağlar.(dakika olarak) response.write("<p>") response.write("varsayılan zaman aşımı süresi: " & Session.Timeout) response.write("</p>") Session.Timeout=0 session_start(); Oturum değişkeninde değişken saklama $_SESSION[] komutu kullanılarak oturumda değişkenler saklanır ve değerleri okunur: session_start(); // veri saklama $_SESSION['gorunum']=1; //veriyi okuma echo "Sayfa gorunumu=". $_SESSION['gorunum']; Çıktı: Pageviews=1 Aşağıdaki örnekte basit bir sayaç yapılmıştır. İsset() fonksiyonu sayac değişkeninin oluşturulup oluşturulmadığını test eder. eğer sayac değişkeni varsa değeri 1 artırılır. Yoksa oluşturularak ilk değerine 1 verilir. response.write("<p>") response.write("şimdiki zaman aşımı süresi: " & Session.Timeout) response.write("</p>") session_start(); if(isset($_session['sayac'])) 25

26 Çıktısı: Varsayılan zaman aşımı süresi: 20 Şimdiki zaman aşımı süresi: 0 $_SESSION['sayac']=$_SESSION['sayac']+1; else $_SESSION['sayac']=1; echo "Sayaç=". $_SESSION['sayac']; Methods Method Abandon Description Kullanıcı oturumunu sonlandırır. Dosya1.asp: Session("name")="Ali" Session.Abandon Response.Write(Session("name")) Çıktı: Ali Dosya2.asp: Response.Write(Session("name")) Çıktı: (yok) Contents.Remove İerik koleksiyonundan bir öğeyi siler. Session.Contents.Remove(name index) Session("test1")=("Bir") Session("test2")=("İk") Session("test")=("Üç") Session.Contents.Remove("test2") Session.Contents.Remove(2) for each x in Session.Contents Response.Write(x & "=" & Session.Contents(x) & "<br />") next Oturumun sonlandırılması Bazı oturum verilerini silmek için unset() veya session_destroy() fonsiyonu kullanılır. Unset() fonksiyonu istenilen oturum değişkenini siler: unset($_session['sayc']); Tüm oturum değişkenleri silmek için session_destroy() fonksiyonu çağrılmalıdır: session_destroy(); Note: session_destroy() fonksiyonu oturumu sıfırlar ve oturumda saklanan bütün veriler kaybolur. Çıktı: test1=bir test=üç Contents.RemoveAll() İçerik koleksiyonundaki oturuma ait tüm öğeleri siler. Events Event Session_OnEnd Session_OnStart Description Oturum sonlandığında bu olay gerçekleşir. Oturum başladığında bu olay gerçekleşir. Örnek Uygulama 1: global.asa dosyası kullanılarak sitedeki aktif kullanıcıların ve ziyaret eden kullanıcıların sayısını öğrenmek. Global.asa <SCRIPT LANGUAGE=VBScript RUNAT=Server> Sub Application_OnEnd() End Sub Session.Timeout=1 Sub Application_OnStart() Application("SuankiZiyaretciSayisi") = 0 Application("toplamziyaret") = 0 End Sub 26

27 Sub Session_OnEnd() Application("SuankiZiyaretciSayisi") = Application("SimdikiZiyaretciSayisi") -1 End Sub Sub Session_OnStart() Application("SuankiZiyaretciSayisi") = Application("SimdikiZiyarteciSayisi") +1 Application("toplamziyaret") = Application("toplamziyaret") +1 End Sub </SCRIPT> Bu sayfayı siteklasörünün içine global.asa olarak kaydedin. Şimdide aktif ziyaretçi sayısını ve toplam ziyaretçi sayısını sayfamıza eklemek için kullanacağımız komutları yazalım: Response.Write "<h4> Su Anda Sitemizde " &Application ("SuankiZiyaretciSayisi" ) & " Kisi Surf Yapmaktadir... </h4>" Response.Write "<h4>simdiye Kadar Sitemizi " &Application("toplamziyaret" )&" Kisi Ziyaret Etmistir...</h4>" Örnek Uygulama 2: Şimdide sitemize bir üyelik girişi yapalım ve giriş yapmayanların tüm sayfalara girmesini engelleyelim: Kullanıcı girişi formu ve kodları CODEPAGE="1254" <!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//WC//DTD HTML 4.01 Transitional//EN" " <head> <meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=iso "> <title>untitled Document</title> </head> <form name="form1" method="post" action=""> <p>kullanıcı Adı...: <input name="kad" type="text" id="kad"> </p> <p> ifre...: <input name="sifre" type="text" id="sifre"> <input type="submit" name="submit" value="giri "> </p> 27

28 </form> kullanici_ad=array ("user","ali","fazıl","mehmet") 'tanımlı kullanıcı adları sifre=array("u12","a12","f12","m12") 'kullanıcı adları için tanımlı ifreler user için u12 vb. g_ad=request.form("kad") 'formdan girilen ad g_sifre=request.form("sifre") 'formdan girilen ifre session.contents("gecerli")=0 ' tüm sayfalarda giri yapılıp yapılmadı ının testi için oturumda kullanıcak gecerli anahtarı. for i=0 to ubound(kullanici_ad) if kullanici_ad(i)=g_ad and sifre(i)=g_sifre then session.contents("gecerli")=1 session.contents("s_ad")=g_ad session.contents("s_sifre")=g_sifre end if next if session.contents("gecerli")=1 then response.redirect("index.asp") Burada form ve asp kodları aynı sayfa içine yazılmıştır. Formun altında yer alan kodlarda: Kullanici_ad dizisinde kullanıcı adları sifre dizisinde de şifreler tanımlanmıştır. Formdan girilen kullanıcı adı ve şifre g_ad ve g_sifre değişkenlerine aktarılmıştır. For döngüsünde girilen kullanıcı adı ve şifrenin dizilerde olup olmadığı test edilmektedir, eğer varsa oturumda tanımlanmış olan gecerli değişkenine 1 verisi s_ad değişkenine kullanıcı adı s_sifre değişkenine şifre bilgisi aktarılmaktadır böylece tüm sayfalarda gerektiğinde kullanıcı adı ve şifre verisine erişilebilir. Bundan sonra yapılacak iş sitede yer alan tüm sayfaların başında gecerli değişkenini test etmek ve değeri 1 değilse uy_giris.asp sayfasına yönlendirme yapmaktır. Sayfaların başına eklenecek kod aşağıdaki gibi olabilir: if session.contents("gecerli")=0 then response.redirect("uye_giris.asp") ASP Cookies(kişi-çerez) Cookie Nedir? PHP Cookies(kişi-çerez) Cookie Nedir? Cookie kullanıcıyı tanımlamak için kullanılır. Cookie küçük bir dosyadır bu dosya sunucu tarafından kullanıcının bilgisayarına gömülür. A cookie is often used to identify a user. A cookie is a small file that the server embeds on the user's computer. Each time the same computer requests a page with a browser, it 28

29 Cookie nasıl oluşturulur? will send the cookie too. With PHP, you can both create and retrieve cookie values. "Response.Cookies" komutu ile cookie oluşturulur. Note: Response.Cookies komutu komutundan önce kullanılır. Aşağıdaki örnekte ad isimli bir cookie oluşturularak içine ali değeri atanmıştır: Response.Cookies("ad")="Ali" Cookie ye ne zaman sonlandırılacağını belirten bir özellikde atanabilir: Response.Cookies("ad")="Ali" Response.Cookies("ad").Expires=#May 10,2008# Cookie değeri nasıl okunur? "Request.Cookies" komutu cookie nin değerini öğrenmek için kullanılır. Aşağıdaki örnekte ad cookie sindeki veri adi değişkenine aktarılarak yazdırılmaktadır: adi=request.cookies("ad") response.write("adi=" & adi) Çıktı: Adi=Ali Cookie ile anahtarlar Eğer cookie çok sayıda değer içeriyorsa buna cookie anahtarlara sahip denir. Aşağıda buna bir örnek verilmiştir: Response.Cookies("kullanici")("ad")="Ali" Response.Cookies("kullanici ")("soyad")="eser" Response.Cookies("kullanici ")("sehir")="turkey" Response.Cookies("kullanici ")("yas")="25" Tüm cookie leri okuma How to Create a Cookie? The setcookie() function is used to set a cookie. Note: The setcookie() function must appear BEFORE the tag. Syntax setcookie(name, value, expire, path, domain); Example In the example below, we will create a cookie named "user" and assign the value "Alex Porter" to it. We also specify that the cookie should expire after one hour: setcookie("user", "Alex Porter", time()+600); Note: The value of the cookie is automatically URLencoded when sending the cookie, and automatically decoded when received (to prevent URLencoding, use setrawcookie() instead). How to Retrieve a Cookie Value? The PHP $_COOKIE variable is used to retrieve a cookie value. In the example below, we retrieve the value of the cookie named "user" and display it on a page: // Print a cookie echo $_COOKIE["user"]; // A way to view all cookies print_r($_cookie); In the following example we use the isset() function to find out if a cookie has been set: if (isset($_cookie["user"])) echo "Welcome ". $_COOKIE["user"]. "!<br />"; else echo "Welcome guest!<br />"; 29

30 dim x,y for each x in Request.Cookies response.write("<p>") if Request.Cookies(x).HasKeys then for each y in Request.Cookies(x) response.write(x & ":" & y & "=" & Request.Cookies(x)(y)) response.write("<br />") next else Response.Write(x & "=" & Request.Cookies(x) & "<br />") end if response.write "</p>" next How to Delete a Cookie? When deleting a cookie you should assure that the expiration date is in the past. Delete example: // set the expiration date to one hour ago setcookie("user", "", time()-600); Eğer browser cookie yi desteklemiyorsa? Eğer browser cookie leri desteklemiyorsa bilgileri bir sayfadan diğerine aktarmak için diğer yöntemler kullanılmalıdır. Bu aşağıdaki iki yolla yapılabilir: 1. URL ye parametre ekleme URL ye parametreler şu şekilde eklenir: <a href="giris.asp?ad=ali&soyad=eser"> Giriş sayfası</a> Gönderilen parametreleri giris.asp sayfasında okumak için kullanılacak kodlar: ad=request.querystring("ad") soyad=request.querystring("soyad") response.write("<p>merhaba " & ad & " " & soyad & "!</p>") response.write("<p>siteme hoşgeldiniz!</p>") 2. Form kullanımı You can use a form. The form passes the user input to "welcome.asp" when the user clicks on the Submit button: What if a Browser Does NOT Support Cookies? If your application deals with browsers that do not support cookies, you will have to use other methods to pass information from one page to another in your application. One method is to pass the data through forms (forms and user input are described earlier in this tutorial). The form below passes the user input to "welcome.php" when the user clicks on the "Submit" button: <form action="welcome.php" method="post"> Name: <input type="text" name="name" /> Age: <input type="text" name="age" /> <input type="submit" /> </form> Retrieve the values in the "welcome.php" file like this: Welcome echo $_POST["name"];.<br /> You are echo $_POST["age"]; years old. <form method="post" action="welcome.asp"> First Name: <input type="text" name="fname" value=""> Last Name: <input type="text" name="lname" value=""> <input type="submit" value="submit"> </form> Retrieve the values in the "welcome.asp" file like this: fname=request.form("fname") lname=request.form("lname") 0

31 response.write("<p>hello " & fname & " " & lname & "!</p>") response.write("<p>welcome to my Web site!</p>") 1

32 SQL Nedir? SQL in açılımı Structured Query Language SQL veri tabanına erişmeyi sağlar. SQL bir ANSI stabdardı programlama dilidir SQL veritabanı içinde sorgulama yapabilir SQL veri tabanından veri getirebilir SQL veri tabanına yeni kayıt ekleyebilir SQL veritabanından kayıt silebilir SQL veritabanında kayıtgüncelleyebilir SQL öğrenilmesi kolaydır SQL standardı SQL bir ANSI (American National Standards Institute) standardı dilidir. Veri tabanına erişimi ve yönetimi sağlar. SQl veri tabanı prıgramlarında kullanılır.( Access, DB2, Informix, MS SQL Server, Oracle, Sybase, vb.) Maalesef çok farklı sürümlerde SQL dili vardır ancak bunlarda ANSI satandart dilini destekler. Bunların da asıl anahtar kelimeleri benzer işlevleri içerir. ( SELECT, UPDATE, DELETE, INSERT, WHERE, ve diğerleri gibi). Tablo Bir veritabanı genellike bir daha çok tablo içerir. Her tablonun adı ile tanımlanır. Tablo verilerin tutulduğu kayıtları içerir. Sorgu Bir sorgu aşağıdaki gibidir: SELECT Soyad FROM Kisiler SQL Veri işleme (Data Manipulation Language -DML) SQL sorguları çalıştıran bir sintaksdır. SQL dili aynı zamanda update, insert, ve delete kelimelerini kullanan yazımlarda içerir. SELECT veri tabanı tablosundan veri seçmeyi sağlar Syntax SELECT column_name(s) FROM table_name Not: SQL deyimleri büyük küçük harf duyarlı değildir. SELECT Soyad,Ad FROM Persons UPDATE tabloda veri günceller Syntax UPDATE Tablo_Adı SET Sütun_adı = new_value WHERE sütun_adı = deger Örnek: UPDATE Kisiler SET ad = 'Ayşe' WHERE soyad = 'Evren' DELETE tablodan veri siler 2

33 Syntax DELETE FROM table_name WHERE column_name = some_value Örnek: DELETE FROM Kisiler WHERE soyad = 'Evren' INSERT INTO tabloya yeni kayıt ekler Syntax INSERT INTO tablo_adı VALUES (değer1, değer2,...) Verilerin tabloda hangi alanlara eleneceğide yazılabilir: INSERT INTO Tablo_adı (sütun1, sütun2,...) VALUES (değer1, dğer2,...) Örnek: INSERT INTO Kisiler VALUES ('Ali', 'Çınar', 'Meram 24', 'Konya') SQL Veri Tanımlama Dili (Data Definition Language - DDL) Veri tanımlama dili tablo oluşturmak veya silmek için veri tabanına erişimi sağlar. CREATE TABLE yeni bir tablo oluşturur CREATE DATABASE database_name veri tabanı oluşturur. CREATE TABLE table_name ( column_name1 data_type, column_name2 data_type,... ) CREATE TABLE Person ( LastName varchar, FirstName varchar, Address varchar, Age int ) CREATE TABLE Person ( LastName varchar(0), FirstName varchar, Address varchar, Age int() ) Data Type integer(size) int(size) smallint(size) tinyint(size) decimal(size,d) numeric(size,d) char(size) varchar(size) Description date(yyyymmdd) Holds a date Hold integers only. The maximum number of digits are specified in parenthesis. Hold numbers with fractions. The maximum number of digits are specified in "size". The maximum number of digits to the right of the decimal is specified in "d". Holds a fixed length string (can contain letters, numbers, and special characters). The fixed size is specified in parenthesis. Holds a variable length string (can contain letters, numbers, and special characters). The maximum size is specified in parenthesis. ALTER TABLE tabloyu değiştirmeyi sağlar. ALTER TABLE table_name ADD column_name datatype ALTER TABLE table_name DROP COLUMN column_name DROP TABLE veritabanı veya tabloyu silmeyi sağlar.

34 DROP TABLE tablo_adı DROP DATABASE veritabanı_adı CREATE INDEX indeks oluşturur (arama anahtarı) CREATE UNIQUE INDEX index_name ON table_name (column_name) CREATE INDEX index_name ON table_name (column_name) CREATE INDEX PersonIndex ON Person (LastName) CREATE INDEX PersonIndex ON Person (LastName DESC) CREATE INDEX PersonIndex ON Person (LastName, FirstName) DROP INDEX indeks siler Syntax for Microsoft SQLJet (and Microsoft Access): DROP INDEX index_name ON table_name Syntax for MS SQL Server: DROP INDEX table_name.index_name Syntax for IBM DB2 and Oracle: DROP INDEX index_name Syntax for MySQL: ALTER TABLE table_name DROP INDEX index_name 4

35 ASP sayfasından veri tabanına erişim 1. Veri tabanına ADO bağlantısı oluştur 2. Veri tabanı bağlantısını aç. ADO kayıt kümesi(recordset) oluştur 4. Kayıt kümesini(recordset) aç 5. Kayıt kümesinden istediğin veriyi seç al. 6. Kayıt kümesini kapat 7. Bağlantıyı kapat ADO nedir? ADO bir Microsoft teknelojidir ADO - ActiveX Data Objects ADO bir Microsoft Active-X componentidir ADO IIS ile otomatik olarak kurulur ADO veri tabanı içinde veriye erişmeyi sağlayan bir proglamlama arayüzüdür DSN-siz veri tabanı bağlantısı oluşturma Öreneğin c sürücüsünde bulunan ornek.mdb veri tabanına erişmek için aşağıdaki kodlar kullanılabilir: set conn=server.createobject("adodb.connection") conn.provider="microsoft.jet.oledb.4.0" conn.open "c:/ornek.mdb" ODBC veri tabanı bağlantısı oluşturma ODBC de veri1 adıyla oluşturulmuş olan bir veri tabanına bağlantı oluşturmak için aşağıdaki kodlar kullanılabilir: set conn=server.createobject("adodb.connection") conn.open "veri1" MS Access veri tabanını ODBC de tanımlama 1. Denetim masası/yönetimsel araçlar/veri kaynakları (ODBC) penceresini aç 2. System DSN sekmesini seç.. Sistem dsn tabından ekle butonuna tıkla 4. Veri kaynağı oluştur penceresinden Microsoft Access Driver ı seç. Son u tıkla. 5. Sonraki pencerede veri kaynağı adı kısmına erişim için kullanılacak DSN(Data Source Name) ismini ver. 6. seç butonuna tıklayarak veri tabanını seç. 7. Tamam butonunu tıkla. ADO ile tablo kayıt kümesi oluşturma PHP sayfasından mysql veri tabanına erişim MySQL nedir? Mysql ilişkisel bir veri tabanı yönetim sistemidir. Verileri saklamak için farklı veri tabanları ve bu veri tabanlarında talolar oluşturma imkanı sağlar. Veri tabanında işlemler için SQL dilini kullanılmasını sağlar. Bir İsveç firması tarafından geliştirilmiştir ve bu gelişim sürdürülmektedir. Çok hızlı, güvenilir ve kullanımı kolaydır. Birçok programlama dili tarafından mysql veri tabanına erişilebilir 'in üzerinde tablo, 5 milyarın üzerinde satır ile çalıştığı söylenen MySQL sistemler bulunuyor. MySQL'DE KULLANICILAR ve YETKİLENDİRME MySQL'de tüm kullanıcılar ve yetkileri, "mysql" isimli bir veritabanında tutulur. Bir kullanıcı iki parçadan oluşur : kullanici_ismi@bilgisayar_ismi (hostname). Bu ikiliyi MySQL tek bir kullanıcı olarak algılar. Yani ahmet@localhost ile ahmet@penguen aynı kullanıcılar değildir (localhost ve penguen aynı makinalar olsa dahi). Bir kullanıcının 4 yetki seviyesi vardır. Her yetki seviyesi için mysql isimli veritabanında birer tablo bulunur. Hiyerarşik olarak bu tablolar en genelden özele doğru tanımlama yapar. User tablosu : Bağlanan kullanıcının sunucuya bağlanma hakkı olup olmadığını kontrol eder. Eğer erişim hakkı varsa, kullanıcı tabloda kendisi için belirtilen yetkilere sahip olur. Db tablosu : Hangi kullanıcıların hangi veritabanlarına hangi bilgisayarlardan ulaşabileceğini belirler. Eğer kullanıcının ilgili veritabanına erişim hakkı varsa, tabloda kendisi için belirtilen yetkilere sahip olur. Tables_priv tablosu : Aynı db tablosu gibi çalışır, ancak veritabanları yerine içindeki tablolara erişimi düzenler. Columns_priv tablosu : Aynı db ve tables_priv tabloları gibi çalışır, ancak veritabanlarının içindeki tabloların içindeki kolonlara erişimi düzenler. mysql veritabanı user db tables_priv columns_priv Veri abanı bağlantısı oluşturulduktan sonra kayıt kümesi oluşturulabilir. Veri Tabanı adını ornek.mdb kabul edelim ve bu veri tabanındaki uyeler tablosuna bağlanmak için bu kodlar 5

36 kullanılabilir: set conn=server.createobject("adodb.connection") conn.provider="microsoft.jet.oledb.4.0" conn.open "c:/ornek.mdb" set rs=server.createobject("adodb.recordset") rs.open "uyeler", conn ADO ile SQL kayıt kümesi oluşturma Ornek.mdb veri tabanındaki uyeler tablosuna SQL ile erişmek için: set conn=server.createobject("adodb.connection") conn.provider="microsoft.jet.oledb.4.0" conn.open "ornek.mdb" set rs=server.createobject("adodb.recordset") rs.open "Select * from uyeler", conn Kayıt kümesindeki verileri listelemek Kayıt kümesi açıldıktan sonra bu kümeden veri alınabilir: phpmyadmin phpmyadmin, özellikle MySQL'in web-veritabanı çözümlerde kullanımında her geçen gün defacto standart haline gelen yönetim arayüzüdür. Web üzerinden çalıştığı için bir ek istemci programa ihtiyaç duymaksızın, herhangi bir bilgisayardan uzaktaki MySQL sunucuyu yönetilebilir. "Root" olarak tüm bir MySQL sunucusunu yönetebileceğiniz gibi sadece belirli bir veritabanını da yönetebilirsiniz. phpmyadmin hangi kullanıcı ismi ile veritabanına bağlanırsa, onun haklarına sahip olur. Birden fazla MySQL sunucusunu da, her birinin kendi ayarlarıyla tek bir phpmyadmin ile yönetebilirsiniz. Türkçe de dahil olmak üzere 45+ dilde kullanılabilir. Her türlü kayıt ekleme, silme, değiştirme; veritabanı/tablo yaratma; kullanıcı açma/yetkilendirme; kısacası aklınıza gelen her şeyi phpmyadmin ile SQL komutlarına ihtiyaç duymaksızın yapabilirsiniz. Veritabanının içeriğini SQL komutlarından oluşan bir dosyaya boşaltabilir, daha sonra o dosyadan veritabanını istediğiniz başka herhangi bir sunucuda oluşturabilirsiniz. Bu hazır tanımlanmış işlemlerin dışında her tür SQL komutunu kendiniz yazarak çalıştırabilir, phpmyadmin'i tam bir SQL istemcisi gibi kullanabilirsiniz. MySQL veritabanına bağlanma set conn=server.createobject("adodb.connection") conn.provider="microsoft.jet.oledb.4.0" conn.open "ornek.mdb" set rs=server.createobject("adodb.recordset") rs.open "Select * from uyeler", conn for each x in rs.fields response.write(x.name) response.write(" = ") response.write(x.value) next Bu kodlar sadece 1. kaydı göstermektedir. Tablodaki tüm kayıtları göstermek için: set conn=server.createobject("adodb.connection") conn.provider="microsoft.jet.oledb.4.0" conn.open "ornek.mdb" set rs=server.createobject("adodb.recordset") rs.open "Select * from uyeler", conn do until rs.eof for each x in rs.fields response.write(x.name) response.write(" = ") response.write(x.value) next Response.Write("<hr>") rs.movenext loop rs.close conn.close Veriler üzerinde işlem yapabilmek için önclikle veritabanına bir bağlantı kurulmalıdır. PHP ile bağlantı için mysql_connect() fonksiyonu kullanılır. Mysql_connect(sunucuadı,kullanıcıadı,sifre); Parametre Açıklam sunuadı Seçmeli Varsayılan değeri "localhost:06" kullanıcıadı Seçmeli Kullanıcı adını tanımlamayı sağlar. password Örnek Seçmeli tanımalanan kullanıcının şifresini belirtir. Aşağıdaki örnekte bağlantı değişkeni $bag dır. Eğer bağlantı başarısız olursa die kısmı çalışır ve scripti sonlandırır: $bag = mysql_connect("localhost","root",""); if (!$bag) die('bağlanılamadı: '. mysql_error()); // kodlar Bağlantıyı kapatma Scriptin sonunda bağlantı kapatılmalıdır. Bağlantıyı kapatmak için on as the script ends. To close the connection before, mysql_close() fonksiyonu kullanılır. $bag = mysql_connect("localhost","root",""); if (!$bag) 6

37 Seçilen verileri gösterme Uyeler tablosundan uye adı S ile başlayan kayıtları bir tabloda göstermek için kullanılacak kodlar: set conn=server.createobject("adodb.connection") conn.provider="microsoft.jet.oledb.4.0" conn.open "ornek.mdb" set rs=server.createobject("adodb.recordset") sql="select Uye_ad, Sifre FROM uyeler WHERE Uye_ad LIKE 'S%'" rs.open sql, conn <table border="1" width="100%"> <tr> for each x in rs.fields response.write("<th>" & x.name & "</th>") next </tr> do until rs.eof <tr> for each x in rs.fields <td>response.write(x.value)</td> next rs.movenext </tr> loop rs.close conn.close </table> Verileri Sıralama Sıralama yapmak için SQL cümlesinde ORDER BY deyimini kullanmak yeterlidir. Bu şekilde açılan kayıt kümesinde kayıtlar sıaralı olarak yer alacaktır. die('bağlanılamadı: '. mysql_error()); // kodlar mysql_close($bag); Veri tabanı oluşturma CREATE DATABASE deyimi veri tabanı oluşturmak için kullanılır. Syntax CREATE DATABASE veritabanı_adı bu deyimi çalıştırmak için mysql_query() fonksyonu kullanılır. Bu fonksiyon mysql bağlantısına sorgu veya komut göndermek için kullanılır. Örnek Aşağıdaki kodlarla deneme adlı veri tabanı oluşturulmaktadır: $bag = mysql_connect("localhost","root",""); if (!$bag) die('bağlanılamadı: '. mysql_error()); if (mysql_query("create DATABASE deneme",$bag)) echo "Veri tabanı oluşturuldu"; else echo "Veri tabanı oluşturulurken hata oluştu: ". mysql_error(); mysql_close($bag); Select * from uyeler [where..] order by Uye_ad, Tabloya kayıt ekleme Kayıt eklemek için iki ayrı sayfa kullanılacaktır. 1. sayfada kullanıcı uye ad ve sifre girecek 2. sayfada ise girilen bilgiler alınarak SQL komutu kullanılarak tabloya eklenecektir. 1 sayfanın(k_gir.asp) ekran görünümü ve kodları aşağıdaki gibidir: Tablo oluşturma CREATE TABLE deyimi mysql de tablooluşturmak için kullanılır. Sintaks CREATE TABLE tablo_adı ( sütun_adı veri_tipi, sütun_adı veri_tipi, sütun_adı veri_tipi,... ) CREATE TABLE deyimini mysql_query() fonksiyonunu kullanarak çalıştırmalıyız. Örnek Aşağıdaki örnekte kisiler adlı sütunlu bir tablo oluşturulmaktadır. Sütun adları ad, soyad ve yas tır: 7

38 İkinci sayfanın(kaydet.asp) kodları aşağıdaki gibidir: $bag = mysql_connect("localhost","root",""); if (!$bag) die('bağlanılamadı: '. mysql_error()); // Veritabanı oluştur if (mysql_query("create DATABASE deneme",$bag)) echo "Veritabanı oluşturuldu"; else echo "Hata : ". mysql_error(); // deneme veritabanında tablo oluştur mysql_select_db("deneme", $bag); $sql = "CREATE TABLE kisiler ( Ad varchar(15), Soyad varchar(15), Yas int )"; mysql_query($sql,$bag); mysql_close($bag); Açıklama: tablo oluşturulmadan veritabanı seçilmelidir. Veri tabanını seçmek için mysql_select_db() fonksiyonu kullanılır. Not: alan veri türü varchar yapıldığında parantez içerisinde maksimum uzunluk belirtilir. Ör: varchar(15). MySQL Veri Tipleri Mysql de kullanılabilecek veri türleri: Kayıt Güncelleştirme Kayıt güncelleme için yine 2 sayfa yapmamız gerekmektedir. Birinci sayfa tablodaki kayıtları listeleyecek ve güncellemek istediğimiz kaydın sçilmesini sağlayacaktır. Seçilen kaydın ID si diğer sayfaya aktarılacak ve bu sayfada seçilen kaydın bilgilerini veri düzenlememize imkan sağlamak için textfield içerisinde gösterecektir. Burada düzenlemeler yapıldıktan sonra güncelle butonuna tıklandığında aynı sayfada yer alan güncelleme kısmı çalışacak ve veriler tabloya yazılacaktır. Birinci sayfa(gun1.asp): Sayısal veri tipleri int(size) smallint(size) tinyint(size) mediumint(size) bigint(size) decimal(size,d) double(size,d) float(size,d) Metinsel veri türleri char(size) varchar(size) tinytext text blob Açıklama Sadece tamsayıları tutar. Parantez içinde maksimum hane sayısı belirtilir. Gerçel sayıları tutar. Maksimum hane sayısı siz parametresinde belirtilir.ondalık kısımdaki hane sayısı d parametresinde belirtilir. Açıklama Sabit uzunlukta metin tutar(harfler, rakamlar, ve özel karakterler). Size parametresinde uzunluk belirtilir. Değişken uzunlukta metin saklanmasını sağlar(harfler, rakamlar, ve özel karakterler). Meksimum karakter sayısı size parametresinde belirtilir. Maksimum 255 karakter uzunluğunda metin saklar. Değişken uzunlukta metin saklar. maksimum 6555 karakter 8

39 set conn=server.createobject("adodb.connection") conn.provider="microsoft.jet.oledb.4.0" yol=server.mappath("kisi_2000.mdb") conn.open yol set rs=server.createobject("adodb.recordset") rs.open "SELECT * FROM uyeler",conn <h2>list Database</h2> <table border="1" width="100%"> <tr> for each x in rs.fields response.write("<th>" & ucase(x.name) & "</th>") next </tr> mediumtext mediumblob longtext longblob Tarih veri türleri Değişken uzunlukta metin saklar. Maksimum karakter Değişken uzunlukta metin saklar. Maksimum karakter Açıklama date(yyyy-mm-dd) Tarih veya saat tutar. datetime(yyyy-mm-dd hh:mm:ss) timestamp(yyyymmddh hmmss) time(hh:mm:ss) Karışık(misc.) veri türü Açıklama enum(value1,value2,ect ENUM kısa sıralanmış listedir. Can ) store one of up to 6555 values listed within the ( ) brackets. If a value is inserted that is not in the list, a blank value will be inserted set SET ENUM gibidir. However, SET can have up to 64 list items and can store more than one choice do until rs.eof <tr> <form method="post" action="gun2.asp"> for each x in rs.fields if lcase(x.name)="id" then <td> <input type="submit" name="id" value="=x.value"> </td> else <td>response.write(x.value)</td> end if next </form> rs.movenext </tr> loop conn.close </table> İkinci sayfa(gun2.asp): Birincil anahatarlar ve otomatik artırmalı alanlar Her tablo bir birincil anahtar içermelidir. Birincil anahtar tabloda satırları(kayıt) tanımlamak için kullanılır. Tablodaki her birincil anahtar benzersiz olmalıdır. Bunun yanında birincil anahtar alanı boş(null) olamaz çünkü veritabanı motoru kaydın yerleşimi için bir değere ihtiyaç duyar. Birincil anahtar daima indeksdir. Bu kural dışına çıkılamaz. Birincil anahtara göre indeks yapılır böylece veritabanı motoru hızlıca satıra konumlanabilir. Aşağıdaki örnekte kişiid alanı birincil anahtardır. Birincil anahtar sıklıkla ID içerir ve otomatik artan(auto increment) olarak ayarlanır. Otomatik artan alan her kayıt eklendiğinde değeri 1 artar. Böylece anahtar alan boş değer içermez. Örnek $sql = "CREATE TABLE kisiler ( kisiid int NOT NULL AUTO_INCREMENT, PRIMARY KEY(kisiID), Ad varchar(15), Soyad varchar(15), Yas int )"; mysql_query($sql,$con); UYGULAMA 1: Kütüphane işlemleri için bir veritabanı oluşturalım. İnternet üzerinden kütüphanelerde ne tür işlemler yapıldığını düşünerek gerek li tabloları, sorguları ve gerekli işlemlerin web üzerinden yapılmasını sağlayan siteyi yapalım. Site Adımız: Kütüphane Veri tabanı adı: Kutuphane Tablolar: 1. Kitap Alanlar ve veri türleri: <h2>update Record</h2> ID varchar(0) 9

40 set conn=server.createobject("adodb.connection") conn.provider="microsoft.jet.oledb.4.0" yol=server.mappath("kisi_2000.mdb") conn.open yol cid=cint(request.form("id")) if Request.form("Uye_ad")="" then set rs=server.createobject("adodb.recordset") K_ad varchar(200) Yazari varchar(100) Icindekiler blob T_adet int() M_adet tinyint() Yer varchar(20) K_türü varchar(50) rs.open "SELECT * FROM uyeler WHERE ID=" & cid,conn <form method="post"> <table> for each x in rs.fields <tr> <td>=x.name</td> <td><input name="=x.name" value="=x.value"></td> next </tr> Bu tablo kütüphanemizdeki tüm kitapların listesini tutacaktır. Kitap arama, içindekilere göre arama, mevcut durumu gibi işlemler bu tablo üzerinden yapılacaktır. Bu tabloya kayıt girilmesi ziyaretçiler tarafından yapılmayacaktır. Ancak tüm bilgilerin personel tarafından girilmesi gerekmektedir. Bu durumda bu tabloya kayıt girişi için gerekli php sayfası admin kısmında yer almalıdır. Biz yinede kayıt girişinin nasıl olduğunu görmek için gerekli sayfayı yapalım. Veri tabanını ve tabloyu PhpMyAdmin aracılığıyla oluşturalım Kayıt girişi: Kayıt girişi için 2 sayfa kullanılacaktır. Birincisi kayit_gir.php ikincisi kitap_kaydet.php sayfasıdır. Kitap_gir.php sayfasının ekran görünümü: </table> <br /><br /> <input name="submit" type="submit" id="submit" value="kaydı Güncelle"> </form> else sql="update uyeler SET " sql=sql & "Uye_ad='" & Request.Form("Uye_ad") & "'," sql=sql & "Sifre='" & Request.Form("Sifre") & "'" sql=sql & " WHERE ID=" & cid on error resume next conn.execute sql if err<>0 then response.write("no update permissions!") else response.write("record " & cidx & " was updated!") end if end if conn.close Kayıt Silme Birinci sayfa(sil1.asp) Kitap_kaydet.php $barkod=$_post["barkod"]; $k_adi=$_post["kad"]; $yazari=$_post["yazar"]; $icindekiler=$_post["icindekiler"]; $t_adet=$_post["tad"]; $m_adet=$_post["mad"]; $yeri=$_post["yer"]; $turu=$_post["tur"]; $vt=mysql_connect("localhost","fazil","12"); if (!$vt)die('bağlantı Kurulamadı '.mysql_error()); mysql_select_db("kutuphane",$vt); $sql = "INSERT INTO kitap (ID, K_ad, Yazari, Icindek K_türü) VALUES ('$barkod', '$k_adi', '$yazari', '$icindekile '$yeri', '$turu')"; mysql_query($sql,$vt); mysql_close($vt); 40

41 set conn=server.createobject("adodb.connection") conn.provider="microsoft.jet.oledb.4.0" yol=server.mappath("kisi_2000.mdb") conn.open yol set rs=server.createobject("adodb.recordset") rs.open "SELECT * FROM uyeler",conn <h2>list Database</h2> <table border="1" width="100%"> <tr> for each x in rs.fields response.write("<th>" & ucase(x.name) & "</th>") next </tr> do until rs.eof <tr> <form method="post" action="sil2.asp"> for each x in rs.fields if x.name="id" then <td> <input name="id" type="submit" id="id" value="=x.value"> </td> else <td>response.write(x.value)</td> end if next </form> rs.movenext </tr> loop conn.close </table> İkinci sayfa(sil2.asp) <h2>delete Record</h2> set conn=server.createobject("adodb.connection") conn.provider="microsoft.jet.oledb.4.0" yol=server.mappath("kisi_2000.mdb") conn.open yol Kitap_listele.php Bu sayfa veri tabanında kayıtlı tüm kitapları listelemektedir. Kodları aşağıdaki gibidir: $bag=mysql_connect("localhost","fazil","12"); if (!$bag)die ('Bağlanılamadı'.mysql_error()); mysql_select_db("kutuphane",$bag); $veriler=mysql_query("select * from kitap"); echo "<table border='1' align='center' width='600'>"; echo "<tr>"; while ($alan = mysql_fetch_field($veriler)) echo "<th>".$alan->name. "</th>"; echo "</tr>"; while($row = mysql_fetch_array($veriler)) echo "<tr>"; echo "<td>".$row['id']. "</td><td>". $row['k_ad']. "</td><td>". $row['yazari']. "</td><td>". $row['icindekiler']. "</td><td>". $row['t_adet']. "</td><td>". $row['m_adet']. "</td><td>". $row['yer']. " </td><td> ". $row['k_türü']."<td>"; echo "</tr>"; echo "</table>"; echo "<hr>"; mysql_close($bag); Duzenle_Sil.php Düzenle_sil sayfasının ekran görünümü aşağıdaki gibidir. Düzenle sütunundaki resme tıklandığında düzenle.php sayfası açılmaktadır. Sil sütunudaki resme tıklandığında ilgili kayıt silinmektedir. $bag=mysql_connect("localhost","fazil","12"); if (!$bag)die ('Bağlanılamadı'.mysql_error()); mysql_select_db("kutuphane",$bag); $veriler=mysql_query("select * from kitap order by ID"); echo "<table border='1' align='center' width='600' cellpadding='' cellspacing='0'>"; echo "<tr>"; echo "<th>düzenle</th>"; echo "<th>sil</th>"; while ($alan = mysql_fetch_field($veriler)) echo "<th>".$alan->name. "</th>"; echo "</tr>"; while($row = mysql_fetch_array($veriler)) 41

Daha göster