Kapalı sistem beyin biyopsi yöntemleri; histopatolojik değerlendirmede algoritma

Transkript

1 Kapalı sistem beyin biyopsi yöntemleri; histopatolojik değerlendirmede algoritma Dr Büge Öz İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı

2 Konuşma akışı; Sterotaksik yöntem nedir? Navigasyon ve diğer kapalı biyopsi sistemleri Endoskopik biyopsi Histopatolojik değerlendirmede dikkat edilmesi gerekenler

3 Stereotaksi ne demektir? 3 boyutlu bir koordinat sistemi kullanarak bir cerrahi bir aletin veya radyasyon ışınının yönlendirileceği hedefin yerinin tam olarak belirlenmesi STEREO: 3 boyutlu TAXIC: dokunma Normal dokularda minimal hasar oluşturarak hedefe ulaşmak

4 Tarihçe İlk defa 20. yy'da İngiltere'de 1908'de Sir Victor Horsley (Dr.) ve Robert H. Clarke (Müh.) Başta hayvan deneyleri için Maymunların dentat nükleuslarına ulaşmak maksadıyla kullanıldı.

5 Gerçek anlamda insanda kullanılan ilk stereotaksi cihazı Spiegel, Wycis ve Leksell tarafından geliştirildi (1947). Haritalama ve korelasyon prensibiyle çalışıyordu. Bilgisayarlı tomografi ile stereotaktik cerrahi ilk Russel Brown tarafından icat edildi (1978). Sun Microsystems'de bilgisayar bilimcisi olan Brown, Roberts ve Wells ile birlikte frame'ini geliştirdi.

6 Nasıl çalışıyor? BT/MR görüntüsü Kartezyen sistem (x,y,z) Özel bilgisayar yazılımı programları Stereotaksik enstrümanlar

7

8 Endikasyonları Ablasyon Biyopsi Enjeksiyon Stimülasyon İmplantasyon Radyoaktif ışınlama Yer belirleme / kranyotomi Kist veya apse boşaltılması Serebral hematom boşaltılması

9 Sterotaksik biyopsi nerelerde Ventrikül içi lezyonlar uygulanmaz? Anteriyor ve posteriyor damarların bileşkelerine komşu alanlar Silviyan fissür çevresi alanlar

10

11

12

13

14

15

16

17 Frame siz Stereotaksi Hastanın başında çemberi kullanmadan kapalı biyopsi Nöro navigasyon Hastanın yüzünde, kafasında belirlenen değişmeyecek noktaları baz almak, Radyolojik bulguları, özel hesap sistemleri ile bu noktalarla eşleştirmek, hesaplamak

18 Biyopsi içn hedefi belirlemeyi kolaylaştıran değerlendirmeler Difüzyon Tensör MRI PET (Positron Emision Tomografi) SPECT (Single Photon Emision Tomografi) H MRS (multivoxel proton magnetic reasonance spectroscopy)

19 Sterotaksik biyopsi iğneleri

20

21

22 Sterotaksik biyopsiye «squash» uygulama Cerraha lezyondan alınıp alınmadığı bilgisini vermek Uygulama sırasında hastanın demografik bilgisi lezyonun lokalizasyonu Klinik bilgisinden haberdar olmak Radyolojik bulgu Biyopsi proksimali Biyopsi distali

23 Sterotaksik biyopsiye «squash» uygulama Dokunun tamamını kullanmadan ön tanı vermek önemli Ön tanıda mümkün olduğu kadar doğru tanı Ancak daha önemlisi immunhistokimya ve moleküler çalışma uygulanabilecek miktarda dokunun parafin takibi için kalmasına özen göstermek

24 Olgu 1: 19218/ 09 H.D., 53 y. K Şikayeti; baş ağrısı, zaman zaman kollarda uyuşma Sol frontal, ventrikül içine de uzanan MRI de heterojen kontrast tutan kitle Tanı koymak amacıyla hastaya tarihinde stereotaksik biyopsi

25

26 Anaplastik astrositom WHO Gr III Ki 67

27 Olgu /09 61y K Sol talamusta ortası nekrotik, sol lateral ventrikül içine uzanan ve sağda frontalde lateral ventrikül içine uzanan 2. kitle

28

29 Serebral B hücreli lenfoma CD20

30 Non diagnostik sterotasksik bx % (14 bağımsız çalışma sonucu) Biyopsi tanı doğruluğu % 3 49 (7 bağımsız çalışma sonucu) Nedenleri; Struktürel nöro radyoloji yöntemlerinin sınırlılığı Lezyonların heterojen yapıda olması Sup optimal örnekleme yetersiz histopatolojik değerlendirme Aker FV, Hakan I ve ark Neuropathology 2005 ;25: Heper AO, Erden E ve ark. Surg Neurol. 2005;64:(Suppl 2):S :

31

32 Komplikasyon oranı %12

33

34 Neden çok sık kullanılmıyor? Mevcut cihazlar karmaşık, kullanımı zor Düzgün kurulmadığı zaman daha da karmaşıklaşıyor, prosedürden vazgeçilebiliyor. Ek ameliyathane personeli gerektiriyor. Cihazlar pahalı Farklı cerrahi ve anestezi prensipleri gerektiriyor. (intraoperatif kaymaları en aza indirmek için)

35 Endoskopik beyin biyopsisi Beyinde orta hat yada ventrikül içi lezyonlara kolay ulaşım Hidrosefalus tedavisi Sterotaksik biyopsiden çök daha küçük biyopsi örnekleri

36

37 Olgu: 17583/12 12 yaşında erkek çocuk KİBAS bulguları Pinealde kitle Endoskopik biyopsi alındı.

38

39 Patolojik tanı : Germinom SALL 4

40 Son söz; İstendiğinde; Dokuyu gereksiz harcamadan intraoperatif ön tanı vermek önemli Ön tanıda mümkün olduğu kadar doğru tanı Ancak daha önemlisi immunhistokimya ve moleküler çalışma uygulanabilecek miktarda dokunun parafin takibi için kalmasına özen göstermek

41 CTF Nöroşirurji kapalı girişim ekibi