TMDULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ

Transkript

1 TMDULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE ÇANAKKALE KENTİ KÜLTÜREL PEYZAJ DEĞERLERİNİN BELİRLENMESİ DETERMINATION OF CULTURAL LANDSCAPE VALUES OF ÇANAKKALE CITY Füsun ERDURAN NEMUTLU, Alper SAĞLIK, Abdullah KELKİT, Cengiz AKBULAK 2, N. Ece DEVECİOĞLU ÇOMÜ, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü Çanakkale/Türkiye 2 ÇOMÜ, Fen Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü Çanakkale/Türkiye Öz: Kültürel peyzaj, kültürel ve doğal kaynakları ve bu bağlamda yaban hayatı ve evcil hayvanları içeren, tarihi bir olay ve bir etkinlikle birlikte olan ya da çeşitli kültürel ve estetik değerler sergileyen coğrafi alanlar olarak tanımlanmaktadır. Çanakkale kenti hem tarihi hem de kültürel açıdan çok zengin kaynaklara sahiptir. Bu kaynak değerlerinin kentin planlanmasında ön plana çıkarılması ve etkin koruma önlemleri ile kullanılması önemlidir. Çalışmada kent merkezinin mekânsal özellikleri, rekreasyonel kullanım olanakları, kültürel kaynak değerleri ve sorunlarının envanteri çıkarılarak arazi çalışmaları ile uzman görüşleri doğrultusunda alanın sahip olduğu kültürel peyzaj değerleri SWOT analizi ile belirlenmiştir. Bunlar; tarih, arkeoloji, yerel mimari, el sanatları, dini yerler, festivaller, tarımsal faaliyetler, çevresel konular, yaygın eğitim-kadın eğitimi olanakları, korunması gerekli anıtsal obje ve alanlar başlıkları dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Her bir ölçütle ilgili olarak alan değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonucunda çalışma alanının kültürel peyzajına katkı sağlayan mekânlar ve alanlar belirlenerek vaziyet planı üzerine işlenmiştir. Çalışmadan elde edilen veriler, kentin geleceğe yönelik planlanmasında resmi ve özel kurum ve kuruluşlar tarafından hazırlanacak proje çalışmalarında ve her türlü peyzaj mimarlığı uygulamalarında yol gösterici olacaktır. Anahtar Kelimeler: Çanakkale, Kent, Kültürel Peyzaj Abstract: Cultural landscape is defined as the geographical areas associated with a historical event or an activity, that encompasses both of cultural and natural resources as well as wildlife and domestic animals, or that exhibit various cultural and aesthetic values. Çanakkale city possesses very rich resources both in relation to history and culture. It is important to bring these resource values to the forefront of city planning and use them with effective protective measurements. The cultural landscape values of the area have been determined by SWOT analysis, the direction of the views of experts during the field works by identifying the spatial characteristics of the areas, possibility of their usage in recreational activities, natural-cultural resource values, and the inventory subtracting problems of study areas. All of above have been evaluated by considering the history, archeology, local architecture, handicrafts, religious and public places, festival and agricultural activities, environmental issues, extensive education-possibilities for women education and the monumental objects. Each area will be assessed in relation to the all above mentioned criteria. As a result of this assessment, the locations and areas have been processed on the area map that contribute to the cultural landscape of study area. The obtained data from this study will pave a way for future project works prepared by governmental and private institutions and organizations, and the applications of landscape architecture. Key Words: Çanakkale, Urban, Cultural Landscape Doi: /TMD () Sorumlu ar: Alper SAĞLIK, ÇOMÜ, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü Çanakkale/ Türkiyealpersaglik@mynet.com Geliş Tarihi / Received: Düzeltme Tarihi / Revision Date: Kabul Tarihi/ Accepted: Makalenin Türü: Typeofarticle (Araştırma Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None Etik Kurul Raporu Yok - NoneofEthicsCommittee 25

2 / Nisan 205 Sayı: 04 Cilt: 02 İlkbahar January Uluslararası / February Hakemli / March BeĢeri / April ve 205 Akademik Issue: 04 Bilimler Volume: Dergisi 02 Spring K:4 Dönemi Cilt: 4 Sayı: 2 Yıl: 205 April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 2 Year: 205 GİRİŞ Kültürel Peyzaj Kavramı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Günümüzde gittikçe önemli bir kavram haline Kültürel peyzaj kavramı ilk olarak 920 lerde ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI gelen kültürel peyzaj kavramı, peyzajların sahip aslında fiziki coğrafyacı olan Carl OrtwinSauer ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER olduğu değeri anlamak ve değerlendirmek açısından önem taşımaktadır. Hızlı bir şekilde değişim CUSTOM DUTIES gede, bir kültürün doğal peyzaj üzerine değişiklik tarafından kullanılmıştır. Sauer, herhangi bir böl- gösteren kentlerde kültürel peyzaj özelliği Selin taşıyan KILINÇ 2, Hatice yapmak YURTSEVER için çalıştığını 3 ve o bölgeyi bir kültürel alanların saptanması, 2 Celal bu Bayar alanlara Üniversitesi ilişkin Sosyal envanterin Bilimler Ens. Mali peyzaj Hukuk Programı haline Yüksek getirdiğini Lisans Öğrencisi iddia etmiştir (Mitchell, oluşturulması ve değişimin izlenmesi; karar verme, 2003). Antrop (2005) ise kültürel peyzajı; alanın politika oluşturma Özet: ve Gümrük peyzaj vergisi, yönetimi gümrüğe süreçlerinde tabi olan ticari kullanım Abstract: Custom biçimi duty ve is a mekânsal kind of tariff arising yapısının, değişen güvenilir verinin miktarı sağlanması veya değeri bakımından üzerinden alınan, oldukça ekonomik, toplumsal subject customs talepleri which karşılamak is based on those amacı ile yeniden tariff düzenleme that is a foreign sürecinin trade and economic bir sonucudur policy olarak önemli ve gereklidir dış ticaret (Antrop, ve ekonomi 2004). politikası aracı olan bir vergi dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve tanımlamıştır. fiscal functions. Since Uluslararası they are not collected Doğa on Koruma Birliği Kentlerde sadece kurumlar tarihi vergisi yapıyı gibi korumak belirli aralıklarla yetmez, alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan (IUCN) an indirect tarafından tariff on expenditures, yapılan custom kültürel duties peyzaj tanımı aynı zamanda eşyanın mekânlar gümrüğe çevreleri geldiği anda ile bir defaya birlikte mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi ise to foreign şöyledir: trade arrive Kültürel at the custom. ve According doğal kaynakları to ve bu korunmalı ve gelecek Usul Kanunu kuşaklara (VUK) nun ikinci aktarılmalıdır. maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, bağlamda duties are excluded yaban from hayatı this ve law. evcil Therefore, hayvanları içeren, Tarihi eserler öğretici olmalarının yanı sıra turizme yaptıkları katkıları ile de değerlendirilerek tarihi bir olay ve bir etkinlikle birlikte olan ya ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük da Through çeşitli this kültürel law, a systematization ve estetik has değerler been sergileyen planlanmalı ve tasarlanmalıdır Bölgesine girişinden (Bozhüyük, başlayıp, eşyaya uygulanacak 2007). created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik coğrafi international alanlar trade entering (Karaca, customs 2008). territories of Bu gerçekten hareketle oluşturulmuştur. yapılan Diğer tüm çalışmada, vergilerde olduğu sahip gibi Turkey and continuing with operation sequence. olduğu zenginlikleri tahakkuk ile ve Tarih tahsil aşamaları Başkenti Gümrük olarak ve Ticaret Tarihi assessment, çevre accrual ise kendi and collecting başlarına are regulated anıt olmayan, fakat nitelenen Çanakkale Gümrükler Bu çalıģma, kentinin Genel Celal Müdürlüğü kültürel Bayar Üniversitesi tarafından, peyzaj Sosyal Gümrük değerleri analiz edilmiş Gümrük türetilmiģtir. ve vergisinden envanteri doğan hazırlanmıştır. uyuşmazlıkların çözüm kasabaların, customs duties kentlerin has a different kendilerine form from özgü the karakterlerini Bilimler bir Enstitüsü Customs arada Maliye and tarihi, Economy Anabilim geleneksel, Ministry Dalı Mali according görsel Hukuk to değerler taşıyan yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları yaratan have to be tüm resolved öğelerin administratively bir arada in the first değerlendirildiği Çalışma Çanakkale öncelikle kenti idari aşamada imar çözümlenmek sınırları içinde zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen çevre solved administratively, olarak tanımlanır legal action (Mumcu, can be taken. 2009). Tarihi yürütülmüş olup, uyuşmazlıklarda alanda henüz yargı yoluna farklı başvurulabilmektedir. kültürlerin çevre, Key words: tarihi Custom, perspektif Custom içinde Duties, Custom geçmişin doğal ve izlerinin kent mekânlarında Anahtar Kelimeler: mevcut Gümrük, olduğu, Gümrük ancak Vergisi, Disputes kültürel varlıklarını günümüze getiren, geçirdiği bazı alanların korunamayarak metruk durumda tüm evrelerin büyük bir kısmının izlerini taşıyan bulunduğu belirlenmiştir. Özellikle turizm ve çevredir (gan ve Erdoğan, 992; Mumcu, 2009). rekreasyonel değeri olan tarihi ve kültürel peyzaj potansiyelinin nitelikleri tespit edilerek kent Avrupa Kültürel İşbirliği Konseyi nin Avrupa Kültürel Mirasının Envanteri çalışmasında yaptığı tarihi çevre tanımı ise şöyledir: Doğal ya da haritası üzerine işlenmiştir. Bu çalışma ile kentin planlanmasında ve mekân tasarımlarında ilgili kişi tarafından oluşturulan, bütünlüğü ve artistik, kurumlara yön gösterici olunması hedeflenmiştir. estetik, tarihsel, etnografik, bilimsel, edebi veya 26

3 / Nisan 205 Sayı: 04 Cilt: 02 İlkbahar January Uluslararası / February Hakemli / March BeĢeri / April ve 205 Akademik Issue: 04 Bilimler Volume: Dergisi 02 Spring K:4 Dönemi Cilt: 4 Sayı: 2 Yıl: 205 April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 2 Year: 205 efsanevi özellikleri ile korunması ve değerlendirilmesi gereken bütünlerdir GÜMRÜK (Özyaba, VERGĠSĠ 999). UYUġMAZLIKLARININ ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Kentlere kişilik veren, kentin yaşam mekânlarına ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER dördüncü boyutu (zaman boyutunu) kazandıran tarihi çevrelerdir. Tarihi çevreler, fiziksel homojenlikleri, tarihi geçmişleri, kültürel, sosyal, Selin ekonomik, KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER 3 CUSTOM DUTIES arkeolojik ve estetik 2 Celal değerleri Bayar Üniversitesi ile korunması Sosyal Bilimler ve Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi değerlendirilmesi gereken kent dokularını ve yapı gruplarını içinde Özet: barındıran Gümrük vergisi, alanlardır gümrüğe tabi (Doratlı olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising ve Önal, 2000; miktarı Koçan, veya 200). değeri üzerinden Uzun alınan, bir zaman ekonomik, subject to customs which is based on those süreci içinde şekillenmiş dış ticaret ve ekonomi olan politikası tarihi aracı çevreler olan bir vergi tariff that Şekil is a foreign. Çanakkale trade and economic İli ve policy İlçelerinin aracılığı ile toplumların dolaylı bir vergi sosyo-kültürel türü olan gümrük vergisi, yapıları, gelir ve fiscal functions. Since Konumu they are not (URL, collected on 2) ekonomik durumları, vergi türü gelenek-görenekleri, olmadığından, dış ticarete yönetim konu olan indirect tariff on expenditures, custom duties şekilleri, dini inançları, teknoloji düzeyleri gibi Çanakkale İli ve çevresi, üç ayrı kültür ve medeniyet the second bölgesinin item of tax procedural hem yakınlaşma law, custom hem de sınır detaylar hakkında Usul bilgi Kanunu sahibi (VUK) nun olmak ikinci maddesine mümkündür (Kuter, 2007). gümrük Kent vergilerinin merkezlerindeki usul ve uygulama esasları tarihi 4458 noktasında procedures and yer practises almaktadır. of custom Bu duties üç are bölgenin yakın- göre bu mekânlar, kentsel ile dış arazi ticarete değerinin konu olan eşyanın artması, Türkiye tarihi Gümrük laşma Through dönemlerinde this law, a systematization kent tarih has içinde been deniz ticaret mekânların kentsel işlemlerin konumlarının sırasına göre değerli bir olması sistematik yollarının international trade kontrol entering noktası customs territories özelliği of taşımıştır. Bu ve ortaya çıkan gümrük yeni vergisinde kentsel de mekân zorunlu aşamalar ihtiyaçları önemine bağlı olarak Erken Bronz Çağı ndan olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as için elverişli olmaları Bakanlığı na nedeniyle bağlı ayrı daha bir kuruluş önemli niteliği hale bu yana önemli bir yerleşim yeri olmuş, kavimlerin olan by General Directorate of Customs as a part of Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to gelmişlerdir. Bu Kanunu durum Programı hükümlerine tarihi Yüksek alanların Lisans uygun Öğrencisi olarak ve yürütülmektedir. yapıların Selin KILINÇ tarafından Customs hazırlanan geçiş ve Law. Resolution Yüksek barış process Lisans zamanlarında of Tezinden da tampon disputes over işlev değiştirerek yeniden kullanılmasını gerekli bölge görevi görmüştür (Yaşar, 2006). Kentin kılmaktadır. Tüm yapıya dünyada sahiptir. tarihi Gümrük çevreler vergisi uyuşmazlıkları özenle sahip have to olduğu be resolved bu administratively kültürel in mirastan the first günümüze yaşatılmakta, gelecek Ancak nesillere idari aşamada aktarılmaktadır. çözümlenemeyen yansıyan solved administratively, en önemli legal özellikler; action can be taken. binaların yapı özellikleri, Key words: sokakların Custom, Custom şekillenmesi Duties, Custom ve kentsel yaşam Planlı olarak gelişmiş ancak zamanla yıpranmış ve işlevlerini yerine Gümrük getiremeyen Uyuşmazlıkları tarihi mekânlar özellikleridir. Tüm bu özellikler kentin kültürel korunarak, restore edilip yeniden işlev kazandırılabilir ve değerli hale getirilebilir (Koçan, 20). materyallerdir.çalışmada doğrudan ya da dolaylı peyzaj dokusunun şekillenmesini sağlayan ana olarak ilgili yerli ve yabancı literatürler, araştırma MATERYALVE YÖNTEM alanında yapılan inceleme ve gözlemler sonucu Bu araştırmanın ana materyalini Çanakkale kent alınan notlar, çekilen fotoğraflar, konu ile ilgili merkezi ve orada yer alan kültürel peyzaj değerleri kurumlar ve üniversitedeçalışan kişiler ile yapılmış oluşturmaktadır (Şekil ). sözlü görüşmeler, ilgili görsel ve yazılı kaynaklar, 27

4 / Nisan 205 Sayı: 04 Cilt: 02 İlkbahar January Uluslararası / February Hakemli / March BeĢeri / April ve 205 Akademik Issue: 04 Bilimler Volume: Dergisi 02 Spring K:4 Dönemi Cilt: 4 Sayı: 2 Yıl: 205 April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 2 Year: 205 Çanakkale nin tarihi ve kültürel değerlerini tanıtan lemelerin tartışması uzmanlar ve sivil toplum broşür ve kataloglar, internet GÜMRÜK aracılığıyla VERGĠSĠ elde UYUġMAZLIKLARININ kuruluşlarının yardımı ile yapılmıştır. Böylece edilen her türlü yazılı ve görsel ĠDARĠ bilgiler AġAMADA yardımcı ÇÖZÜM kentin YOLLARI kültürel peyzaj değerlerinin kent tasarımında TO korumacı DISPUTES bir OVER yaklaşımla kullanılabilmesi materyal olarak değerlendirilmiştir. ADMINISTRATIVE SOLUTIONS için önerilerde bulunulmuştur. Bu çalışmada yöntem olarak yerinde inceleme CUSTOM DUTIES ve araştırma yöntemi kullanılmıştır. Birinci Selin KILINÇ aşamada bölge ve konuyla 2 Celal Bayar ilgili Üniversitesi tüm yazılı Sosyal ve Bilimler görsel Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, Çanakkale DıĢ Ticaret Kenti Bölümü Mevcut Durumu 2, Hatice BULGULAR YURTSEVER 3 kaynaklar, haritalar, resmi ve sivil kurumlardan ve ilgili kişilerden toplanmıştır. Bu aşamada Çanakkale ilinin adrese dayalı nüfus kayıt sistemine araştırma konusu olan kent kültürü, kent peyzajı, göre 204 yılındaki toplam nüfusu kişi festival ve etkinlikler ve halk kültürü ile ilgili, olup, il merkezi nüfusu dir (URL, ). aynı zamanda peyzaj mimarlığı yönünden önemli Çalışma konusu olan merkez İlçe nin kentsel kavramlar yerli ve yabancı kaynaklardan temin büyüme deseni Sarıçay ındenize bağlandığı edilmiştir. İkinci aşamada Çanakkale kentinin yerde kurulu bulunan Çimenlik Kalesi etrafında kültürel peyzaj değerlerini oluşturan tarihi kültürel başlamıştır. Tarihi süreç içinde kentsel desen bir bölgeler, mekânlar ve yapılar kent haritasında leke halinde sahil şeridi boyunca yayılmış, daha tespit edilerek envanteri belirlenmiştir. Üçüncü sonra kısıtlı bir şekilde kuzeye ve güneye doğru aşamada belirlenen bu envanterhazırlanan kent gelişim göstermiştir. Kent nüfusunun 970 li kültür haritasında fotoğrafları ile birlikte işlenmiş yıllardan sonra artması beraberinde yapılaşma ve nitelikleri belirtilmiştir. Son aşamada kent ve ihtiyacını getirmiştir (Dikmen vd. 20) (Şekil 2). kentli ile ilgili yapılan tüm araştırma ve ince- Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Disputes Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Şekil 2. Çanakkale KentiYerleşim Durumu (Çanakkale Belediyesi, 20) 28

5 / Nisan 205 Sayı: 04 Cilt: 02 İlkbahar January Uluslararası / February Hakemli / March BeĢeri / April ve 205 Akademik Issue: 04 Bilimler Volume: Dergisi 02 Spring K:4 Dönemi Cilt: 4 Sayı: 2 Yıl: 205 April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 2 Year: 205 Çanakkale Kenti nin Tarihi Gelişimi mahalleleri kurularak kuzeyden doğuya doğru GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ çarşı mahallesi (günümüzde de hala kullanılan Eski çağlarda Hellespontos ve Dardanelles olarak ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM aynalı YOLLARI çarşı) ve Sarıçay kenarında ise küçük sanayi anılan Çanakkale M.Ö yılından beri yerleşim ADMINISTRATIVE SOLUTIONS gelişim TO DISPUTES göstermiştir OVER (URL, 3). Aynı zamanda alanı niteliğini korumuştur. DardanellesTroya nın Boğaz ticareti ve liman kenti olması nedeni ile mitolojik atalarından Dardanos tan türetilmiş CUSTOM Antik Çağ daki adıdır. Hellespontos ise Selin mitolojiye KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER 3 DUTIES kente ticari ataşelikler ve fahri konsolosluklar gelmesi ile kültürel çeşitlilik sürekli artmıştır dayanmaktadır (URL, 2 Celal Bayar 3). Yörenin Üniversitesi en Sosyal eski Bilimler halkı Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, (URL, DıĢ Ticaret 5) (Şekil Bölümü 4). Beşiktepe ve Kumtepe yerleşmelerinden bilinen Kalkolitik dönemin yerli halkıdır. Bunları, İ.Ö lerden 200 lere kadar Troya halkı izlemektedir. Bundan sonra sırasıyla Troya savaşları ile Akalar, Ege göçleri ile çeşitli kavimler gelmiştir ve en son bölge Türk beylerine bırakılmıştır (URL, 4). Fatih Sultan Mehmet`in Kale-i Sultaniye yi (Çimenlik Kalesi) yıllarında yaptırmasıyla kent, Çanak Kalesi adı ile anılmış ve kale Şekil 4. Çanakkale Kenti ve Limanının 8. bölgesi merkez olmuştur (Uzel, 973) (Şekil 3). yy daki Günümü (URL, 3) Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. yapılmıştır Key words: Custom, (URL, Custom 3). Duties, Custom Şekil 3. Osmanlı Döneminde Kale ve Yakın Çevresi (URL, 3) Askeri Deniz Müzesi olarak kullanılan kale ve yakınında inşa edilen Fatih Camisi günümüzde de kullanılmaktadır. Kentin kuruluşunu takip eden dönemde Müslüman, Rum, Musevi ve Ermeni Çanakkale savaşı sonrasında kent nüfusu çokfaklılaşma yaşamış ve Cumhuriyet le birlikte kendine yeniden çeki düzen vermeye çalışmıştır. Kent planı 949 yılında yapılarak Cumhuriyet Meydanı düzenlenmiş, 970 li yılların ortalarında ve 980 lerin ilk yarısında büyüme atakları Erten (2006), kent rantınınkeşfi ve kentin büyümeye başlamasını yıllarında başladığını belirtmektedir. Çanakkale ilinde nüfus yılları arasında çok hızla artmıştır(yaşar, 2006). Kentte üniversitenin 992 yılında kurulması ile günümüze kadar bu artış devam etmektedir. 29

6 / Nisan 205 Sayı: 04 Cilt: 02 İlkbahar January Uluslararası / February Hakemli / March BeĢeri / April ve 205 Akademik Issue: 04 Bilimler Volume: Dergisi 02 Spring K:4 Dönemi Cilt: 4 Sayı: 2 Yıl: 205 April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 2 Year: 205 Çanakkale Kenti Kültürel Peyzaj Özellikleri Yalı Hanı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Kent merkezinde tarihi nitelik taşıyan, Cumhuriyet Truva Atı ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI öncesi dönemin yapısal özelliklerini barındıran İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü/Güzel Sanatlar ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER mekânların olduğu bölge kentsel sit olarak koruma Sergi Salonu altına alınmıştır. Bu bölgedeki tarihi sivil mimarlık CUSTOM DUTIES Arkeoloji Müzesi örneğini yansıtan yapıların çoğu Kültür Selin ve Tabiat KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER 3 Doğal Varlık: Varlıklarını Koruma 2 Celal Bölge Bayar Üniversitesi Kurulu Sosyal tarafından Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi tescillenmiştir. Çanakkale Belediyesi tarafından Manolya Ağacı 20 yılında projelendirilerek kentin önemli cadde Halk Bahçesinde Yer Alan Tescilli Ağaçlar ve sokaklarında yenileme çalışmaları yapılmıştır. Panayır/Pazar Yerinde Yer Alan Tescilli Ağaçlar Öncelikle alt yapı onarımı yapılmış daha sonra da Tarihi Çarşı caddesinde olduğu gibi tarihi nitelikli alanların aslına uygun onarımı yapılmıştır. Bu arada tarihi nitelikli yapılar tescillenmiş ve restore çalışmalarına başlanmıştır. Ancak halen birçok alan harabe durumda kullanılamaz haldedir ve tarihi yapılar yıkılmaktadır. Etkin olarak kullanılan ve restore çalışmaları yürütülen kentin kültürel peyzaj özelliklerini yansıtan yapılar aşağıda verilmiştir. Kültürel Yapılar: Hamam Saat Kulesi Yalı Hamamı Mustafa Efendi Şadırvanı Aynalı Çarşı Büyük Hamam Panayır Yeri Eski Kilise Korffman Kütüphanesi Kent Müzesi dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve Anıt fiscal ve functions. Abideler: Since they are not collected on vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an Atatürk indirect tariff Anıtı on expenditures, custom duties Usul Kanunu (VUK) nun ikinci maddesine göre bu the Atatürk second item Büstü of tax procedural law, custom gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures İnönü and Heykeli practises of custom duties are ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through Piri Reis this law, Heykeli a systematization has been oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi İdari Turkey Yapılar: and continuing with operation sequence. Bakanlığı na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by Vali General Konağı Directorate of Customs as a part of Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Selin KILINÇ tarafından Customs 8 hazırlanan Mart Law. Resolution İlköğretim Yüksek process Lisans Okulu of Tezinden disputes over süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process Sahil of Sıhhiye other taxes. Denetleme Customs duty disputes Cumhuriyet İlköğretim Okulu Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Key İstiklal words: İlköğretim Custom, Custom Okulu Duties, Custom Veteriner Müdürlüğü Valilik Merkez Komutanlığı Ticaret Lisesi Endüstri Meslek Lisesi Hastane Kalıntısı Tekel Müdürlüğü 30

7 / Nisan 205 Sayı: 04 Cilt: 02 İlkbahar January Uluslararası / February Hakemli / March BeĢeri / April ve 205 Akademik Issue: 04 Bilimler Volume: Dergisi 02 Spring K:4 Dönemi Cilt: 4 Sayı: 2 Yıl: 205 April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 2 Year: 205 Mezarlar: Hamidiye Tabyası GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Şehir Mezarlığı Şehitlik: ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI İngiliz/Fransız Mezarlığı ADMINISTRATIVE SOLUTIONS Hastane TO DISPUTES Bayırı OVER Şehitliği Dinsel Yapılar: CUSTOM DUTIES Hamidiye Şehitliği Kayserili Ahmet Paşa Camii Kurşunlu Camii Tıflı Camii Selin KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER 3 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities quantity 500. Yıl Parkı and value. It is are a kind of türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument Özgürlük in addition Parkı to its economic, social and kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular Sarıçay basis like income tax and corporate tax, as oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi SWOT Turkey and analizi continuing ile with değerlendirilmiştir(tablo operation sequence. ). Tablo. Çanakkale Kentine Yönelik Kültürel Peyzaj GZFT (SWOT) Analizi Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Güçlü Yönler Customs Law. Resolution Zayıf process Yönler of disputes over Koruma alanları süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir Koruma process alanları of other taxes. Customs duty disputes -Kent içi ve yakın çevresinde koruma alanları varlığı -Kentsel koruma alanlarınayöneliktümkurumların ortak çalışmalarınınolmaması solved administratively, legal action can be taken. Ancak idari aşamada çözümlenemeyen -Tarihi sit alanlarına uyuşmazlıklarda yönelik bazı yargı alanlarda yoluna başvurulabilmektedir. yenileştirme ve -Koruma anlayışı konusunda toplum tabanınaulaşabilenbilinçlendirmeninolmaması Key words: Custom, Custom Duties, Custom sağlıklaştırmaçalışmalarınınolması -Korumaya yönelik Gümrük resmi-sivil Uyuşmazlıkları toplum kuruluşların ve meslek -Koruma alanlarında yeterli önlemleralınmaması odalarının bulunması Fatih Camii Yalı Camii Havra Necippaşa Camii Şehitler Camii Askeri Yapılar: Çimenlik Kalesi -Koruma amaçlı planların hazırlanması Tarihi arkeolojik mimari ve alanlar -Kentsel alanda tarihi yapı ve alanlarınvarlığı -Kent içindeki tarihi arkeolojik mekanlarayöneliktanıtım ve simgelerin yer alması -Geleneksel arkeoloji günleri etkinliklerinin yapılması Sivil Mimari Örnekler Kültürel Yeşil Alanlar: Halk Bahçesi Çanakkale kent peyzajında önemli etkileri olan kültürel kaynak değerleri, çalışma ekibinde yer alan uzmanlar tarafından planlama çalışmalarında kısa dönemde hedeflere ulaşılmasını sağlayan Tarihi arkeolojik mimari ve alanlar -Kent tarihi kültürelkaynaklarındanrekreasyonel olarak yararlanılmaması -Tarihi yapılarıngünümüzihtiyaç ve olanaklarınagörerestorasyon ve kullanımının yeterince yapılmaması -Kent içindedağınık halde bulunan yapı ve mekanlarıntanıtımı ve bu alanlara yönlendirmeninyetersizliği -Kent merkezinde yanlış yapılaşma 3

8 -Kaçak yapılaşmanın olmaması -Yapı denetimlerinin yapılması ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ / Nisan 205 Sayı: 04 Cilt: 02 İlkbahar January Uluslararası / February Hakemli / March BeĢeri / April ve 205 Akademik Issue: 04 Bilimler Volume: Dergisi 02 Spring K:4 Dönemi Cilt: 4 Sayı: 2 Yıl: 205 April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 2 Year: 205 -Yeni gelişim alanlarının geleneksel kent dokusuna baskı yapması GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ -Konut yapımı ve ilgili sektörlerde kalite yetersizliği Dini yapılar ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM Dini yapılaryollari -Kent merkezinde farklı dini yapılarınvarlığı -Farklı dinlerden olan yapılarınişlevlerini yitirmesi ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Çevresel faktörler -Mevcut tarihi camilerin çevre tasarımlarının iyi olmaması, tanıtım CUSTOM ve DUTIES çekicilikyaratılmaması -Atık su arıtmalarının yapılması Selin KILINÇ 2 Çevreselfaktörler, Hatice YURTSEVER 3 -Rüzgar enerjisinden yararlanılması -Doğal afet teşkilatlanma ve önlemlerinde yetersizlikler 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi -Boğaz ve kıyısal alan varlığı 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli -Çevre MYO, ve DıĢ kirlilik Ticaret yönetiminde Bölümü yetersizlikler -Her turlu ulaşımağınınkurulmuşolması -Rüzgarkoridorları ve hava sirkülasyonuna dikkat edilmemesi -Doğal gaz kullanımının Özet: yaygınlaşmaya Gümrük vergisi, başlaması gümrüğe tabi olan ticari -Temiz Abstract: enerji kaynaklarının Custom duty is yeterince a kind of tariff kullanılmaması arising -Kent kritik noktalarının miktarı kameralar veya değeri ile üzerinden izlenmesialınan, ekonomik, -Güvenlik subject yetersizliği to customs which is based on those Sosyo-ekonomi, el sanatları -Kent ve sahile yönelik yeni tasarımların kent kimliğini yansıtmaması -Uluslar arası liman türüdür. varlığıaynı zamanda harcamalar üzerinden alınan -Yeşil instrument alan kullanımlarının in addition to yetersizliği its economic, ve social estetik and olmayışı -Üretimkaynaklarınınzenginliği kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir -Rekreasyon regular basis alanlarının like income yetersiz tax and olması corporate tax, as -Seramik gibi özel, yöresel, kaynaklarınvarlığı -Mahalle ölçeğinde park ve spor alanlarısayısı ve niteliğinin yetersiz to olması foreign trade arrive at the custom. According to olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi -Yöreselürünlereyönelikgirişimciliğinolması Usul Kanunu (VUK) nun ikinci maddesine göre bu -Kentte the yeterli second aydınlatma item of tax olmaması procedural law, custom -Küçük el zanaatlarında gümrük farklı vergilerinin olanaklarınvarlığı usul ve uygulama esasları 4458 Sosyo-ekonomi, procedures and el sanatları practises of custom duties are -Yöreselkaynakların ile turizme dış ticarete potansiyel konu olan yaratması eşyanın Türkiye Gümrük -Uzun Through vadeli ekonomik this law, a gelişimpolitikasıolmaması systematization has been -Kıyısalolanaklarınolması Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak -Yabancı created yatırım beginning olmaması with commodities subject to -Kent yakınında termal oluşturulmuştur. kaynakların Diğer varlığı tüm vergilerde olduğu gibi -Küçük Turkey işletmecilerin and continuing kısıtlı with olanaklara operation sahip sequence. olması -İklimsel avantajlar -Üretimde verim artışı ve standardizasyon yetersizliği -Kadıngirişimcilerinolması Bakanlığı na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan -Girişimcilik by General çalışmalarınınkısıtlıolması Directorate of Customs as a part of Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Sosyo-kültürel faaliyetler Selin KILINÇ -İleri tarafından Customs teknoloji, hazırlanan Law. yönetişim, Resolution Yüksek bilişim, process Lisans of Tezinden tasarım disputes yetersizliği over -Kent insanında hoşgörü düzeyinin yüksek olması -Kadın girişimcilerin yeterli desteklenmemesi -Üniversite varlığının yapıya kültürel sahiptir. çeşitlilik Gümrük sağlaması vergisi uyuşmazlıkları -Bölgecoğrafyasının have to be resolved ticari administratively bağlantılarıkısıtlaması in the first -Kadınlara yönelik Ancak fırsatlarınyaratılması idari aşamada çözümlenemeyen -Yeni solved istihdam administratively, alanlarının legal olmaması, action can işsizlik be taken. -Kültürel festivallerin, bienal, sergi, sanatsal faaliyetlerin -Makine sanayi ve yan sanayinin yetersizliği Key words: Custom, Custom Duties, Custom düzenlivarlığı Tarım -Turizm hareketliliğinin kente yeterince yansımaması -Tarımsal faaliyetlerin çeşitli ve devamlı olması -Yöreselürünlerinyetiştirilmesi -Yöreselpazarlarınvarlığı -Geleneksel tarım ve ürün işleme olanaklarınınyaşatılması -Doğal (yabani)bitki ve tıbbi bitkilerin pazarlanması Eğitim -Eğitim düzeyinin yüksekolması -Toplu taşıma sisteminin yetersiz olması -Ulaşım sisteminde kesiklikler ve nüfusa yetersiz kalması -Kaynaklara yönelikenvanterinyetersizliği Sosyo-kültürel faaliyetler -Yurt dışından gelenler içinyabancı dil bilgisi yetersizliği -Engellilere yönelik kent yaşamını kolaylaştıran tasarım veya projelerin yetersizliği -Yaşlı, bakıma muhtaç ve yalnızlara yönelik hizmetlerin yetersizliği 32

9 / Nisan 205 Sayı: 04 Cilt: 02 İlkbahar January Uluslararası / February Hakemli / March BeĢeri / April ve 205 Akademik Issue: 04 Bilimler Volume: Dergisi 02 Spring K:4 Dönemi Cilt: 4 Sayı: 2 Yıl: 205 April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 2 Year: 205 -Üniversitenin olması ve sürekli gelişimi - Kente yönelik tanıtım eksikliği -Üretim sürecine katılmayan vasıfsız GÜMRÜK kişilere yönelik VERGĠSĠ eğitim UYUġMAZLIKLARININ -Estetik kaygı ve tasarımdan yoksun mekanlar ve yapılaşmalar programlarının olması. ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI -Yerel yönetimin sanatsal eğitimlere olanak tanıması -Fuar, festival, sergi, konser, bienal vb. alanların yetersizliği - Kamusal olarak tümkurumlarınbulunması ADMINISTRATIVE SOLUTIONS Tarım TO DISPUTES OVER CUSTOM -Tarım DUTIES alanlarının yerleşime açılması Selin KILINÇ 2 -Tarımdan yeterli gelir elde, Hatice YURTSEVER 3 edilememesi, pazarlama sorunu Eğitim 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli -Tarihi MYO, kültürelyönde DıĢ Ticaret Bölümü organizasyon ve eğitimlerinyetersizliği -Is gücündetecrübeli, kalifiye eleman yetersizliği Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari -Özel Abstract: sektörün Custom sanat ve duty spor is a eğitimine kind of tariff yeterli arising yatırım yapmaması miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, -Üniversite subject ile to diğer customs kurum which bağlantılarının is based on iyi those olmaması -Yabancı dil eğitiminin yetersiz ve pahalıolması türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan -Aileye instrument yönelik in merkezlerin addition to its eğitim economic, faaliyetlerinin social and yetersizliği kurumlar Fırsatlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax Tehditler and corporate tax, as Koruma alanlarıeşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus Koruma are collected alanları only once when commodities subject -Kentte tarihi-kültürel olmak üzere dokusu alınmaktadır. korunmuş Gümrük bazı vergileri, bölgeler bulunması Vergi -Kültürel to foreign açıdan trade arrive zengin at the alanların custom. According kontrolsüz to kullanımı -Kent içikıyısalalanınkorunmuşolması -Kentselkıyıalanında trafiğin gittikçeyoğunlaşması Tarihi mimari ve ile alanlar dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Tarihi Through mimari this ve law, alanlara systematization has been -Kent içinde tarihi işlemlerin mimari alanların sırasına göre günümüz bir şartlarında kullanım talebinin olması alanları sistematik - Düzensiz international ve plansız trade entering yapılaşma customs territories ve ortaya of çıkan yerleşim -Kent tarihi sit alanınınsürekliziyaretçisininolması tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret -Tarihi assessment, sit bölgesinde accrual and collecting potansiyel are regulated taşıyan boş yapıların Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler bulunması Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Selin KILINÇ tarafından Customs hazırlanan Law. Resolution Yüksek process Lisans of Tezinden Dini yapılar disputes over Gümrük türetilmiģtir. -Kent merkezinde tarihi sokakların yenilenmesinin ve vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir genişletilmesinin process of other zorluğu taxes. Customs duty disputes -Tarihi nitelikli yapıları öncelikle kullanan idari aşamada kitlenin çözümlenmek bulunması zorundadır. Dini place. yapılar However, in the case of disputes not being Çevresel faktörler Ancak idari aşamada çözümlenemeyen -Dini solved yapıların administratively, orijinal legal dokularını action can kaybetmeleri taken. -Bölgenin İstanbul a ve Avrupa ya yakın olması Çevresel Key words: faktörler Custom, Custom Duties, Custom -Yeni ulaşımplanlamalarıyapılması -Boğaza, özellikle uluslar arası kullanımda atıkların bırakılması Sosyo-ekonomi, el sanatları -Odun dışı orman ürünleri -Deniz ürünleri -Ziraat ve el sanatları -Deniz kirlenmesi ve deniz ürünlerinin azalması -Tankerlerin ve yüksek tonajlı gemilerin boğazdan geçmesi -Doğal felaketlere (seller, fırtınalar, depremler)karşı yeterli tedbir alınmaması -Özel araç sahiplerinin artması ve ulaşım olanaklarının yetersiz kalması 33

10 / Nisan 205 Sayı: 04 Cilt: 02 İlkbahar January Uluslararası / February Hakemli / March BeĢeri / April ve 205 Akademik Issue: 04 Bilimler Volume: Dergisi 02 Spring K:4 Dönemi Cilt: 4 Sayı: 2 Yıl: 205 April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 2 Year: 205 -Ev pansiyonculuğu olanaklarının olması -Kent merkezinde otopark yetersizliği -Yakın çevrede ekoturizm ve GÜMRÜK treking olanağı VERGĠSĠ olması ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI UYUġMAZLIKLARININ -Limanın kent merkezinde olması ve trafiği aksatması -Kent hızlı gelişiminde yerli yeni yatırımcıların bölgeyi tercih etmesi ması -Yeterli alt yapı olanakları olmaksızın yapılaşmanın art- ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER -Uluslar arası kültürel ve tarihi öneminden dolayı CUSTOM Sosyo-ekonomi, DUTIES el sanatları yurt dışı turistlerin kültür turizmi için bölgeyi tercih Selin KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER 3 etmesi 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi -Avustralya, Yeni Zelanda ve Almanya ile kültürel ilişkilerinbulunması -Uluslar arası ticaret stratejisinin olmaması -Projelere destek Özet: verilmesi, Gümrük üniversitenin vergisi, gümrüğe bu tabi yönde olan ticari -Yerel Abstract: iş sektörlerinin Custom duty yeterli is a kind hizmet of tariff arising verememesi ve hizmet kalitesinin subject to customs düşüklüğü which is based on those gelişimi miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, Sosyo-kültürel faaliyetler sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir -Özel commodities quantity sektörde uzun and vadeli value. It gelişim is are a kind planı of ve stratejik türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan planlamaların instrument in yapılmaması addition to its economic, social and -Kalite konusunda kurumlar toplumsal vergisi bilincin gibi belirli oluşması aralıklarla alınan bir Sosyo-kültürel regular basis like faaliyetler income tax and corporate tax, as -Festival ve sanatsal vergi etkinliklerin türü olmadığından, olması dış ticarete konu olan -Genç an nüfusun indirect tariff iş on olanaklarının expenditures, custom ve sosyal duties yaşamın sınırlı olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi oluşunedenleri to foreign trade ile arrive göç at etmesi the custom. According to -Demografik olarak kültürel çeşitliliğin artması -Kentin yerli nüfusunun büyük kentlere göç etmesi ve dış gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 göçün procedures hızlanması and practises of custom duties are -Üniversite ve tıp ile fakültesininsürekligelişimi dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük TarımThrough this law, a systematization has been -Bölgenin tarihi özelliğinden dolayı yerli ve yabancı -Tarımda yabancı tohumun kullanılması ziyaretçilerin süreklibulunması -Kültürel aktiviteler tahakkuk için ve kullanım tahsil aşamaları talebinin Gümrük olması ve Ticaret -Tarımsal assessment, eğitimlerin accrual and yetersiz collecting olması are regulated Tarım Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler -Ekonomik Enstitüsü nedenlerle Customs Maliye and Economy Anabilim özellikle Ministry Dalı Mali genç according Hukuk kırsal nüfusun göç to Selin KILINÇ etmesi tarafından Customs hazırlanan Law. Resolution Yüksek process Lisans of Tezinden disputes over -Yöresel üretimin süreci, yurt diğer dışından vergilerde ve oluşan büyük süreçten kentlerden talep edilmesi farklı bir Eğitim process of other taxes. Customs duty disputes Eğitim Ancak idari aşamada çözümlenemeyen -Kırsal solved alanlarda administratively, eğitim legal olanaklarının action can be taken. kısıtlı olması -Bilim ve teknoloji politikası uygulayan kurumların Key words: Custom, Custom Duties, Custom var olması -Gelişime açık ve sürekli büyüyen bir yapısının olması Çanakkale, tarihin çok eski dönemlerinden itibaren farklı uygarlıklara ev sahipliği yapması nedeni ile tarihi ve kültürel açıdan çok zengin bir kenttir. Yapılan analizde kentin doğal, ekonomik, sosyal yönden çok zengin kaynaklara sahip olduğu ve bu kaynakların kent gelişimi açısından geniş fırsatlar yarattığı belirlenmiştir. Ancak bölge doğal yapısının yeterince korunamaması ve kent planlamasının mevcut doğal-ekolojik özellikler dikkate alınarak yapılmaması, kent gelişiminde en önemli zayıflık 34

11 / Nisan 205 Sayı: 04 Cilt: 02 İlkbahar January Uluslararası / February Hakemli / March BeĢeri / April ve 205 Akademik Issue: 04 Bilimler Volume: Dergisi 02 Spring K:4 Dönemi Cilt: 4 Sayı: 2 Yıl: 205 April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 2 Year: 205 olarak belirlenmiştir. Kent gelişimini etkileyen imar haritasına işlenmiştir. Bu alanların günümüz en önemli parametre olan GÜMRÜK kent ekonomisi, VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ihtiyaçları doğrultusunda kullanılabilmesi ve kent Çanakkale kentinin sağlıklı ve ĠDARĠ yaşanabilir AġAMADA kent ÇÖZÜM kimliğinin YOLLARI bölge kaynakları doğrultusunda estetik olması yönünde değerlendirilememiştir. ADMINISTRATIVE Kentin SOLUTIONS en olarak TO işlev DISPUTES kazanabilmesi OVER için aşağıda belirtilen önemli dinamik ekonomik gücü olan turizm geliri önerilerde bulunulmuştur. CUSTOM DUTIES kent ekonomisine geri dönüşüm yapamamıştır. Selin KILINÇ 2, Hatice Kent YURTSEVER kimliği açısından 3 alanın bütün olarak yapıları, Hukuk Programı mekânları Yüksek ve Lisans açık Öğrencisi alanlarının tarihi kim- Tarım, kentlinin en önemli gelir kaynağı olması 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali yanı sıra tarımsal alanların hızla 3 Celal Bayar daralması Üniversitesi ve Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü liğini yansıtacak şekilde tasarlanması gereklidir. kentin coğrafi konumu nedeni ile ulaşım güçlüğü Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Kentte Abstract: yaşayanların Custom duty is a kind bu of bölgenin tariff arising önemini daha yaşaması, bu gelirin eşyanın zamanla yer değiştirmesi düşmesine nedeniyle, neden bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, yakından subject to customs hissetmeleri, which based bilgi on edinmeleri, those gelecek olmuştur. Bu doğrultuda sosyal ve mali fonksiyonlarının kent nüfusu yanında hem önemli kır-bisaldan yerleşenlerle türüdür. hem Aynı zamanda de Çanakkale harcamalar üzerinden Onsekiz alınan instrument in addition to its economic, social and commodities quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi kuşaklara tariff that is a bunları foreign trade taşımaları and economic ve policy kente gelenlerin dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve de fiscal bu functions. değerleri Since tanımaları they are not collected için kent on tarihi ve kültürünün an indirect canlı tariff on tutulması, expenditures, custom günümüz duties ihtiyaçlarına Mart Üniversitesi nin kurumlar vergisi hızla gibi büyümesine belirli aralıklarla paralel alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan olarak artış göstermiştir. eşyanın gümrüğe Kentin geldiği sosyal anda ve bir kamusal defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi göre to foreign değerlendirilmesi trade arrive at the custom. ve According yaşatılması to zorunludur. kaynaklarındaki Usul zayıflıklar Kanunu (VUK) nun da zamanla ikinci maddesine hem doğal göre bu the second item of tax procedural law, custom alanlar hem de kent gelişimi açısından önemli Kent merkezindeki tarihi bölge ve yapılar kentsel sit ilan edilmiş ve koruma altına alınmıştır. tehditler oluşturmuştur. Kent tarihinde yaşanan olaylara bağlı olarak Bölgesine kent girişinden nüfusununnitelik başlayıp, eşyaya uygulanacak ve Çanakkale created beginning Belediyesi, with commodities bu alanda subject to 20 yılında alt nicelik açısından oluşturulmuştur. sürekli değişim Diğer tüm vergilerde göstermesi, olduğu gibi yapı, Turkey bakım and continuing onarım with çalışmalarında operation sequence. bulunmuştur. kullanım alanlarında tahakkuk Çanakkale ve tahsil aşamaları kentinde Gümrük yaşanan ve Ticaret Ancak assessment, kentin accrual eski and collecting çarşı (yukarı are regulated çarşı) bölgesi ve nüfus hareketlilikleri Gümrükler Bu çalıģma, sosyo-ekonomik Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, olarak Sosyal Gümrük Bilimler Sarıçay Enstitüsü Customs Maliye bölümünde and Economy Anabilim Ministry harabe Dalı Mali according halinde Hukuk to kalmış yapı ve kent karakterinin Gümrük türetilmiģtir. estetik vergisinden fonksiyonel doğan uyuşmazlıkların olarak çözüm sokaklar customs duties hala has mevcuttur. a different form Bu from alanlar the hem güvenli kalitesinin artmasını yapıya sahiptir. sağlayamamıştır.kentin Gümrük vergisi uyuşmazlıkları değildir have to be hem resolved de administratively estetikten in yoksun the first bir görüntü sahip olduğu kültürel Ancak değerlerin idari aşamada korunabilmesi çözümlenemeyen sergilemektedirler solved administratively, legal (Şekil action 6). can Bu be taken. yapılardan bazıları onların yeterince tanıtılarak sahiplenilmesine sanatsal Key words: atölye Custom, ve Custom sivil Duties, toplum Custom kuruluşu binası bağlı olacaktır. Bu Gümrük nedenle Uyuşmazlıkları kentin kültürel peyzaj olarak değerlendirilmiştir, ancak alan bir bütün karakterini oluşturan mekân ve bölgeler kent olarak işlevlendirilerek tasarlanmalıdır. 35

12 / Nisan 205 Sayı: 04 Cilt: 02 İlkbahar January Uluslararası / February Hakemli / March BeĢeri / April ve 205 Akademik Issue: 04 Bilimler Volume: Dergisi 02 Spring K:4 Dönemi Cilt: 4 Sayı: 2 Yıl: 205 April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 2 Year: 205 yerlerinde yer alan mahalle arası yeşil alanlar, GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ hava alanı yolu yeşil alanı, spor alanları çevresinde ayrılmış YOLLARI alanlar ve Sarıçay çevresindeki açık ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM ADMINISTRATIVE SOLUTIONS alanların TO DISPUTES birçoğu şu OVER anda yeterli nitelikte yeşil alana sahip değildir (Erduran ve Dilek, 2008). CUSTOM DUTIES Selin KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER 3 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi değerlendirilmeldir. Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Şekil 6. Tarihi Kentsel Çanakkale Alanından Bazı Örnekler (203) Tarihi Çanakkale sokakları parke taşlardan yapılmış olup oldukça dardır. Bu sokakların yayalaştırılarak yenileme projelerinin hazırlanması ve kentlinin hizmetine sunulması bir zorunluluktur. Çanakkale nin en önemli kent parkı niteliğindeki alanı olan Halk Bahçesi kentlinin en yoğun kullandığı alandır ancak doğru ve yeterli bakım çalışmaları yapılmamaktadır. Tarihi nitelik taşıyan koruma altındaki ağaçların gerekli bakımları yapılmalı ve alan kentlinin doğa ile bütünleşmesini sağlayacak şekilde botanik bahçesi niteliği verilerek yeniden ele alınmalıdır (Erduran vd, 2008). Kentsel yeşil alanların bütün bu özellikleri sağlayacak şekilde kentte dağılım ve düzeni göz önüne alınarak; imar planlarında yeşil alan olarak görülen alanların bütüncül bir yeşil sistemi oluşturması rekreasyonel kullanımında kalite ve miktarı da arttıracaktır. İmar planında Özgürlük Parkı, Atatürkçü Düşünce Derneği Ağaçlandırma Alanı, Esenler Mahallesi nde ve yeni yerleşim Kent içinde imar haritasında belirtilen birçok savaş alanı ve şehitlik de mevcuttur. Bu alanların kent rekreasyonve turizmine katkı sağlamaları ve sosyal alan olarak değerlendirilebilmeleri için hem tasarımlarının yenilenmesi hem de bu alanlarda bazı organizasyonlar düzenlenmesi gereklidir. Çimenlik Kalesi bu alanların en önemlilerinden biridir ve bazı sosyal etkinlikler için kullanılmaktadır. Kıyıda yer alan bu alan kent kordon hattına dahil edilerek tarihi koruma alanı olarak Çanakkale kıyı bandı güneye doğru uzatılarak Sarıçay ile birleştirilmelidir. Günümüzde araç trafiğini karşıya taşıyan bir köprü yapılmıştır. Ancak burada yayalar için uygun bir yürüme alanı bırakılmamıştır. Mevcut kordon, Çimenlik Kalesi nden kontrollü geçilerek Sarıçay üzerinden yeni kordondan Kolin Otel e kadar yürüyüş imkânı vererek devam ettiği takdirde 4,850 km.lik bir yürüyüş yolu daha kazanılabilecek, böylece kordon uzunluğu yaklaşık 6,250 km.ye ulaşacaktır. Bu bölüme kültür park niteliği kazandırılarak alanda Çanakkale nin yerel kültürünün yansıtıldığı işlevlere yer verilebilir ve birçok rekreasyonel aktivite yapılabilir. 36

13 / Nisan 205 Sayı: 04 Cilt: 02 İlkbahar January Uluslararası / February Hakemli / March BeĢeri / April ve 205 Akademik Issue: 04 Bilimler Volume: Dergisi 02 Spring K:4 Dönemi Cilt: 4 Sayı: 2 Yıl: 205 April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 2 Year: 205 Çanakkale kentinde bulunan rekreasyonalanlarının alanlarını ve Truva yı gezerek dönmekte, kenti en önemli sorunlarından biri GÜMRÜK de, bitkisel VERGĠSĠ ve yapısal UYUġMAZLIKLARININ tanımamaktadır. Kent açık alanlarında kültür park bakım hizmetlerinin yeterince ĠDARĠ yapılmamasıdır AġAMADA ÇÖZÜM şeklinde YOLLARI tasarımlar oluşturulması tanıtım yönünde (Erduran ve Dilek 2008).Kıyı ADMINISTRATIVE ve boğaz kenti SOLUTIONS olan etkili TO olacaktır. DISPUTES Aynı OVER zamanda kent bütününde yer Çanakkale nin kordon tasarımı kent bütünü dikkate alan tüm tarihi arkeolojik değerlerin tanıtımı ve CUSTOM DUTIES alınarak tekrar ele alınmalı, yapısal ve bitkisel haritası çıkarılarak kenti gezenlere bilgi verilmeli Selin KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER 3 tasarımı kentlinin ihtiyaçlarının yanı sıra bölge ve böylece kent turistler için bir cazibe noktası 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi iklim şartları da dikkate alınarak 3 Celal yenilenmelidir. Bayar Üniversitesi Salihli olmalıdır. MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Çanakkale kentsel alanı tüm ilin sahip olduğu kültürel değerlerin tanıtımının yapıldığı bir kent kimliğine kavuşturulmalıdır. Günümüzde Çanakkale ye diğer illerden hatta Avustralya dan gelenler sadece savaş Kent merkezinde yer alan kültürel değerler Şekil 7 de harita üzerinde gösterilerek tanıtımları dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi yapılmıştır. tariff that is a foreign trade and economic policy Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Key words: Custom, Custom Duties, Custom 37

14 / Nisan 205 Sayı: 04 Cilt: 02 İlkbahar January Uluslararası / February Hakemli / March BeĢeri / April ve 205 Akademik Issue: 04 Bilimler Volume: Dergisi 02 Spring K:4 Dönemi Cilt: 4 Sayı: 2 Yıl: 205 April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 2 Year: 205 GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER CUSTOM DUTIES Selin KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER 3 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Şekil 7. Çanakkale Kültürel Peyzaj Değerleri Haritası 38

15 / Nisan 205 Sayı: 04 Cilt: 02 İlkbahar January Uluslararası / February Hakemli / March BeĢeri / April ve 205 Akademik Issue: 04 Bilimler Volume: Dergisi 02 Spring K:4 Dönemi Cilt: 4 Sayı: 2 Yıl: 205 April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 2 Year: 205 KAYNAKLAR 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi ANTROP, M., (2004). Landscape Change And The UrbanizationProcess In Europe, Landscape And Urban Planning, No (67); 9-26 Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Key 22s., words: Ankara Custom, Custom Duties, Custom ANTROP, M., (2005). Why Landscapes Of The Past Are Important For The Future, Landscape And Urban Planning, No:(70); 2 34 BOZHÜYÜK, Z.R., (2007). Erzurum Kent Merkezindeki Bazı Tarihi Yapı ve Çevreleri Üzerine Görsel Etki Değerlendirmesi, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 3,4,5,7,8 s., Erzurum ÇANAKKALE BELEDİYESİ, (20). Belediye Resmi Belgeleri, İmar Dairesi, Çanakkale. DİKMEN, A.Ç, SARAÇOĞLU, E., DURUCAN, Z, DURAK, S., SARIOĞLU, K., (20). İllerin Çevre Durumu Çanakkale, Türkiye Çevre Durum Raporu 20, Altan Matbaacılık, Ankara DORATLI, N., ÖNAL, S., (2000). Tarihi Çevrelerde Kentsel Tasarım Stratejileri: Lefkoşa Arap Ahmet Bölgesi Canlandırma Projesinin Teşekkür Stratejik Yaklaşımlar Açısından Değerlendirilmesi, Mimar Sinan Üniversitesi. Kentsel GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Bu yayın; Çanakkale Kenti Kültürel Peyzaj ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM Tasarım YOLLARI Haftası, 67 s., İstanbul Değerlerinin Belirlenmesi konulu, Çanakkale ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırma ERDURAN, F., DİLEK, F., (2008). Çanakkale Projeleri Koordinasyon Birimi nin 20/047 CUSTOM DUTIES Kentsel Rekreasyon Olanakları ve Öneriler, numaralı araştırma projesinden üretilmiştir. Selin KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER Çanakkale 3 Kenti Çevre Sorunları Sempozyumu, 5-6 Haziran , Çanakkale ERDURAN, F., KABAŞ, S., GÜNAL, İ., (2008). Çanakkale Halk Bahçesi Bitkisel Potansiyeli ve Alınması Gerekli Önlemler, Çanakkale Merkezi Değerleri Sempozyumu, Ağustos, , Çanakkale ERTEN, İ., (2006). Troas (Biga Yarımadası) Yerleşme Özellikleri ve Çanakkale Kentinin Gelişimi, Çanakkale I. Savaşı ve Tarihi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları, S: , İstanbul KARACA, H., (2008). Side Antik Kentsel Yerleşiminin Kültürel Peyzaj Açısından Değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 3- KOÇAN, N., (200). Mudurnu (Bolu) Kentsel Sit Alanı Üzerine Bir Araştırma, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 20, (): KOÇAN, N., (20). Tarihi Mekânlarda Koruma ve İşlevsel Yenileme: Uşak Paşa Hanı ve Çevresi, Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, (2):

16 / Nisan 205 Sayı: 04 Cilt: 02 İlkbahar January Uluslararası / February Hakemli / March BeĢeri / April ve 205 Akademik Issue: 04 Bilimler Volume: Dergisi 02 Spring K:4 Dönemi Cilt: 4 Sayı: 2 Yıl: 205 April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 2 Year: 205 KUTER, N., (2007). Çankırı Kenti Açık ve Yeşil YAZGAN, M.E., ERDOĞAN, E., (992). Tarihi Alan Varlığı İçinde Tarihi GÜMRÜK Kent Merkezi VERGĠSĠ Kentsel UYUġMAZLIKLARININ Çevrelerde Peyzaj Planlama; Peyzaj Mimarisi YOLLARI Derneği Yayınları: 2, A.Ü.Z.F. Peyzaj Peyzaj Tasarımı Açısından ĠDARĠ Değerlendirilmesi, Doktora Tezi, ADMINISTRATIVE Ankara Üniversitesi SOLUTIONS Fen Mimarlığı TO DISPUTES Bölümü, OVER Ankara. AġAMADA ÇÖZÜM Bilimleri Enstitüsü, 35,37,3,4 s., Ankara CUSTOM DUTIES URL,. (20). Çanakkale İlinin Tanıtımı. Çanakkale nin YURTSEVER Coğrafi 3 Yapısı. Çanakkale Valiliği, MITCHELL, D., (2003). Dead Labor Selin And KILINÇ The 2, Hatice Political Economy 2 Celal Bayar Of Üniversitesi Landscape-California Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Living, California Diving, Handbook of URL, 2. (2008). Çanakkale ilinin ve ilçelerinin ülkedeki konumu ( ) Cultural Geography, Sage Publication, S: 238, London MUMCU, E., (2009). İtalya da Sit Alanlarında Peyzaj Planlama Çalışmaları Üzerinde Bir URL, 3.(202). Çanakkale Kent Tarihi. Çanakkale Araştırma: Boretto Örneği, Yüksek Lisans Valiliği. Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 22,24 s., Ankara canakkale-kent-tarihi-2 ( ) URL, 4. (202). Çanakkale nin Antik Tarihi. ÖZYABA, M., (999). Kentsel Alanların Planlanması ve Tasarımı, Karadeniz Teknik Çanakkale Valiliği. gov.tr/34/canakkalenin-tarihi-2 ( ) Üniversitesi Mühendislik- Mimarlık Fakültesi, Ders Notları, no:54, s, Trabzon URL, 5. (202). Çanakkale nin Antik Tarihi. Çanakkale Valiliği. UZEL, A., (973). Çanakkale Çevre Düzeni Plan tr/842/canakkalenin-antik-tarihi ( ) Raporu, 56s, Ankara türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument ( ) in addition to its economic, social and Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Disputes YAŞAR, O., (2006) Döneminde Çanakkale İli nin Nüfus HareketleriBakımından Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Değerlendirilmesi ve Göçlere Katılanların Sosyo-Ekonomik Nitelikleri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları. S: İstanbul 40