154 kv Tümosan Trafo Merkezi- Ortaköy Trafo Merkezi Enerji İletim Hattı ve 154 kv Ortaköy Trafo Merkezi Nihai ÇED Raporu

Transkript

1 TEİAŞ TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. 154 kv Tümosan Trafo Merkezi- Ortaköy Trafo Merkezi Enerji İletim Hattı ve 154 kv Ortaköy Trafo Merkezi Nihai ÇED Raporu AKSARAY İLİ MERKEZ VE ORTAKÖY İLÇELERİ ANKARA - EKİM 2013 i

2 PROJE SAHİBİNİN ADI Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü (TEİAŞ) ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) Nasuh Akar Mah. Türkocağı Cad. No: Çankaya / ANKARA Tel : 0 (312) Faks: 0 (312) kv Tümosan Trafo Merkezi-Ortaköy Trafo Merkezi Enerji İletim Hattı ve 154 kv Ortaköy Trafo Merkezi TM : TL EİH : TL TOPLAM : TL Aksaray ili, Merkez ve Ortaköy ilçeleri PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE Takip eden sayfada sunulmuştur. PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI NİHAİ ÇED RAPORU SUNUM TARİHİ (GÜN, AY, YIL) EK-I Listesi kv (kilovolt) ve üzeri gerilimde 15 km den uzun enerji iletim tesisleri (iletim hattı, trafo merkezi, şalt sahaları) Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü (Yeterli Belge No: 179, Veriliş Tarihi: Nasuh Akar Mah. Türkocağı Cad. No: Çankaya / ANKARA Tel : 0 (312) Faks: 0 (312) /10/2013

3 Tablo. EİH Some Noktaları Koordinatları UTM ED50 6DERECE COĞRAFİ WGS84 Nokta_No Y X ENLEM BOYLAM ND S S S S S S S S S S S S S S ND ORTAKÖY TM KOORDİNATLARI UTM 6 DERECE DOM:33 COĞRAFİ Y X ENLEM BOYLAM TM , ,014 38, , TM , ,852 38, , TM , ,275 38, , TM , ,203 38, , TM , ,429 38, ,

4 İÇİNDEKİLER Sayfa No İÇİNDEKİLER... i TABLOLAR DİZİNİ... vii ŞEKİLLER DİZİNİ... ix EKLER DİZİNİ... x KISALTMALAR... x BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI (Proje Konusu Faaliyetin Tanımı, Ömrü, Hizmet Amaçları, Pazar veya Hizmet Alanları ve Bu Alan İçerisinde Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İl Ölçeğinde Önem ve Gereklilikleri)... 1 BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU... 6 II.1. Hat Güzergahı Ve Trafo Merkezinin Arazi Kullanım Haritası Üzerinde Gösterimi, Yerleşim Alanlarına Mesafesi, Mevcut Arazi Kullanım Haritası Veya Kroki Üzerinde Gösterimi, Hat Güzergahı Ve Yakın Çevresinde Bulunan Önemli Tarım, Sanayi Alanlarının Ve Sağlık Koruma Bandı nın Harita Üzerinde Gösterilmesi, Mesafelerin Belirtilmesi, Alanın/Yakın Çevresinin Panoramik Fotoğraflandırılması, 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planinin Ilgili Paftasi, Plan Hükümleri Ve Lejanti Proje Yerinin Bu Plan Üzerinde Gösterilmesi, 1/ Ölçekli Topoğrafîk Harita Üzerinde Direk Yerlerinin, Yol Güzergâhlarinin, Etki Alaninin Ve Koridorun Gösterilmesi... 6 II.2. Hat Güzergahı ve Trafo Merkezi için Seçilen Yer ve Kullanılan Teknoloji Alternatifleri... 7 II.3. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (bütün idari ve sosyal ünitelerin, teknik alt yapı ünitelerinin ve varsa diğer ünitelerin proje alanı içindeki konumlarının vaziyet planı üzerinde gösterimi) II.4. Hat Güzergahı ve Trafo Merkezi Belirlenirken Göz Önüne Alınan Hususlar... 8 Bölüm ııı: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI III.1. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili Finans Kaynakları III.2. Proje Bedeli III.3. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili İş Akım Şeması veya Zamanlama Tablosu III.4. Projenin Fayda-Maliyet Analizi III.5. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak, Yatırımcı Firma veya Diğer Firmalar Tarafından Gerçekleştirilmesi Tasarlanan Diğer Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri III.6. Kamulaştırma (Kamulaştırılacak alanların 1/ lik Harita Üzerinde Gösterimi, Mevcut Kullanım ve Mülkiyet Durumu, İstimlak ve İzin İrtifak Hakkı ile İlgili Bilgi Verilmesi).. 14 III.7. Projeye İlişkin İzin Prosedürü (ÇED Sürecinden Sonra Alınacak İzinler) III.8. Proje ile İlgili Olarak Bu Aşamaya Kadar Gerçekleştirilmiş Olan İş ve İşlemlerin Kısaca i

5 Açıklanması, Zamanlama Tablosu III.9. Diğer Hususlar BÖLÜM IV: PROJEDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALAN İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI(*) (*) Bu bölümde proje için seçilen yerin çevresel özellikleri verilirken etki alanı dikkate alınmalıdır. Bu bölümde sıralanan hususlar itibarı ile açıklanırken, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından, araştırma kurumlarından, üniversitelerden veya benzeri diğer kurumlardan temin edilen bilgilerin hangi kurumdan ve kaynaktan alındığı raporun notlar bölümünde belirtilir veya ilgili harita, doküman vb. belgeye işlenir. Proje sahibince kendi araştırmalarına dayalı bilgiler verilmek istenirse, bunlardan kamu kurum ve kuruluşların yetkileri altında olanlar için ilgili kurum ve kuruluşlardan bu bilgilerin doğruluğunu belirten birer belge alınarak rapora eklenir IV.1. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi, (Etki Alanının Nasıl ve Neye Göre Belirlendiği Açıklanacak ve Etki Alanı Harita Üzerinde Gösterilmesi ve Etki Alanı İçerisindeki Varsa Mevcut Diğer Hatların da Harita Üzerinde Gösterilmesi ve Değerlendirilmesi) IV.2. Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı, IV.2.1. Hat Güzergahı ve Trafo Merkezinin Jeolojik Özellikleri (Güzergah ve Etki Alanı İçerisindeki Mevcut Fay Hatlarının Değerlendirilmesi, Tektonik Hareketler, Topografik Özellikler, Mineral Kaynaklar, Heyelan, Benzersiz Oluşumlar, Çığ, Sel, Kaya Düşmesi vb. 1/ lik Jeoloji Haritası ve Kesitler, Jeolojik-Tektonik Etüt Raporları ile İlgili Çalışmalar) 19 IV.2.2. Hat Güzergahındaki ve Trafo Merkezindeki Yeraltı ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su Seviyeleri, Miktarları, Emniyetli Çekim Değerleri, Kaynakların Debileri, Halen Mevcut ve Planlanan Kullanımı), IV.2.3. Yüzeysel Su Kaynaklarinin Hidrolojik Mevcut Ve Planlanan Kullanımı, Içme, Kullanma, Sulama Suyu, Elektrik Üretimi, Baraj, Göl, Gölet, Su Ürünleri Istihsali, Su Yolu Ulaşımı Tesisleri, Turizm, Spor Ve Benzeri Amaçlı Su Ve/Veya Kıyı Kullanımlari, Diğer Kullanımlar, 1/25000'lik Topoğrafîk Haritada Gösterilmesi IV.2.4. Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu (Toprağın Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması, Erozyon, Mera, Çayır, Toprağın Mevcut Kullanım Durumları vb., 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanununa Göre Gerekli İzinlerin Alınması) IV.2.5. Tarım Alanları (Tarımsal Gelişim Proje Alanları, Özel Mahsul Plantasyon Alanları, Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü, Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları, Tarım Dışı Kullanım ve İrtifak Hakkı Talep Edilen Alanların (Tarım Arazileri ve Mera Miktarları), IV Mera Vasfında Olan Yerler ( 4342 Sayılı Mera Kanunu Hükümleri, Zeytinlik Olan Yerler İçin 3573 Sayılı Zeytinlerin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması ve 4086 Sayılı ii

6 Zeytincilik Kanunu Hükümleri İle 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Hükümlerine Göre İrdelenmesi) IV Arazi Vasfı İle İlgili Bilgiler (Tapu Kayıtları), 1/ Ölçekli ve 1/5.000 Ölçekli Alanların İşaretlenmiş Olduğu Onaylı (Koordinatlı) Harita ve Vaziyet Planı IV.2.6. Orman Alanları ( orman alanı miktarı(m 2 ), ağaç türleri ve miktarları, kapladığı alan büyüklükleri ve kapalılığı bunların mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanım amaçları,proje sahasının işaretlendiği 1/ ölçekli Meşcere haritası, Orman Bölge Müdürlğü görüşü ile ÇED inceleme değerlendirme formu, orman alanından geçen bölümdeki direk sayısı, 6831 Sayılı Orman Kanununun 17/3. Maddesi gereğince alınaca izinler v.b.) IV.2.7. Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Arkeolojik, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri, Mer a Kanunu Kapsamındaki Alanlar, mesafeleri (Hat güzergahının Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesinden geçen kısmının değerlendirilmesi) IV.2.8. Flora ve Fauna (Türler, Endemik Özellikle Lokal Endemik Bitki Türleri, Doğal Olarak Yaşayan Hayvan Türleri, Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan Türler; Nadir ve Nesli Tehlikeye Düşmüş Türler ve Bunların Yaşama Ortamları, Av Hayvanlarının Adları, Populasyonları ve Bu Türler İçin Alınan Merkez Av Komisyonu Kararları) Proje Alanı Üzerindeki Vejetasyon Tiplerinin ve Örnekleme Alanlarının Bir Harita Üzerinde Gösterilmesi, Projede Faaliyetten Etkilenecek Canlılar İçin Alınması Gereken Koruma Tedbirleri (İnşaat ve İşletme Aşamalarında).(Flora ve Fauna arazi çalışmasının hangi tarihlerde ve kim tarafından yapıldığının belirtilmesi) hat boyunca kuş göç yollarının olup olmadığının belirtilmesi varsa önlemler, Sulak Alanların Korunması Yönetmeliğinin çerçevesinde ve yaban hayatı bakımından gerekli önlemler IV.2.9. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlarla Tahsis Edilmiş Alanlar, Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede Yayınlanan 7/16349 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Sınırlandırılmış Alanlar vb.) IV Doğal Afet Durumu (7269 Sayılı Yasa kapsamında kalan heyelan, kaya düşmesi, çığ, su baskını vb.afet durumlarına yönelik açıklamalar, Diri Fay Haritası, Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası,vb. ) IV Diğer Özellikler IV.3. Sosyo-Ekonomik Çevrenin Özellikleri IV.3.1. Ekonomik Özellikler (Enerjinin İletildiği Yörenin Ekonomik Yapısını Oluşturan Başlıca Sektörler) iii

7 IV.3.2. Nüfus (Yöredeki Kentsel ve Kırsal Nüfus, Nüfus Hareketleri, Göçler, Nüfus Artış Oranları, Diğer Bilgiler) IV.3.3. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri ve Bu Hizmetlerden Yararlanılma Durumu) IV.3.4. Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki Kentsel ve Kırsal Arazi Kullanımları (Yerleşme Alanlarının Dağılımı, Mevcut ve Planlanan Kullanım Alanları, Bu Kapsamda Sanayi Bölgeleri, Konutlar, Turizm Alanları vb.) IV.3.5. Diğer Özellikler BÖLÜM V: PROJENİN BÖLÜM IV TE TANIMLANAN ALAN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER V.1. Hat Güzergahı Boyunca ve Trafo Merkezi Alanında Arazinin Hazırlanması, İnşaat ve Tesis Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler V.1.1. Arazinin Hazırlanması İçin Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Sırasında Kullanılacak Malzemelerden Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Toksik Olanların Taşınımları, Depolanmaları ve Kullanımları, V.1.2. Hafriyat Artığı Toprak, Taş, Kum vb. Maddelerin Nerelere Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları, V.1.3. Nakil Hatlarına Ait Servis Yollarının İnşası İle İlgili İşlemler; Kullanılacak Malzemeler 90 V.1.4. İletim Hatları ve Trafo Merkezi İnşası ile İlgili İşlemler, V.1.5. İnşaat Esnasında Kırma, Öğütme, Taşıma ve Depolama Gibi Toz Yayıcı İşlemler V.1.6. Proje Kapsamında Oluşacak Katı Atık Miktarı ve Özellikleri, Nasıl Bertaraf Edileceği,97 V.1.7. Proje Kapsamında Kullanılacak Su Miktarları, Nereden ve Nasıl Temin Edileceği, Bu Suların Kullanımı Sonucu Oluşacak Atık Suların Hangi İşlemlerden Sonra Hangi Alıcı Ortama Nasıl Verileceği ve Bu Suların Özellikleri V.1.8. Enerji İletim Hatlarında Yapılacak Topraklama İle İlgili İşlemler V.1.9. Arazinin Hazırlanması ve Tesislerin İnşası Sırasında Yapılacak İşler Nedeni ile Meydana Gelecek Gürültünün Kaynakları ve Seviyesi, gürültünün Canlılar üzerine Etkisi ve Alınacak Önlemler V Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Ortadan Kaldırılacak Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı, V Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Bunların Arazi Kullanım Kabiliyetleri ve Tarım Ürün Türleri, Tarımsal Amaçlı Arazi Kullanım İzni V Arazinin Hazırlanması ve İnşaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla kesilecek ağaçların tür ve sayıları, meşcere tipi, kapalılığı,) orman alanları üzerine olası etkiler ve iv

8 alınacak tedbirler, orman yangınlarına karşı alınacak tedbirler V Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Faaliyete Açılmasına Dek Yerine Getirilecek İşlerde Çalışacak Personel için Kurulacak Şantiye Alanı ve Diğer Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin Edileceği, V Hat güzergahı, Trafo Merkezi ve Yakın Çevresinde Yeraltı ve Yerüstünde Bulunan Kültür ve Tabiat Varlıklarına (Geleneksel Kentsel Dokuya, Arkeolojik Kalıntılara, Korunması Gerekli Doğal Değerlere) Materyal Üzerindeki Etkilerinin Şiddeti ve Yayılım Etkisinin Belirlenmesi V Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Faaliyete Açılmasına Dek Sürdürülecek İşlerden, İnsan Sağlığı ve Çevre için Riskli ve Tehlikeli Olanlar V Elektromanyetik Alanın biyolojik çeşitliliğe olası etkilerinin ve alınması gereken tedbirler değerlendirilmesi V Taşkın Önleme ve Drenaj İle İlgili İşlemler ( tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Başbakanlık genelgesinin ilgili hükümlerine uyulacağının taahhüt edilmesi (derelerin üzeri kapatılmayacak, dere yataklarına, baraj gölüne hafiryat, molozlar ve her türlü atık malzemenin dökülmeyeceği) V.1.17.Hat Güzergahı Boyunca Mevcut Dere Geçişleri (dere yataklarını üstten kesecek EİH yüksekliği temizlik yapacak iş makinelerinin boom yüksekliğini karşılayacak seviyede olmalı,) (EİH güzergahı boyunca pilon yerlerinin ya da sabit tesis gibi yapıların dere şev kenarlarından itibaren en az 10 metre mesafede tesis edilmesi) V Hat Güzergahı Boyunca Dere Geçişlerinde Direk Yerlerinin Tespiti V Diğer Faaliyetler V.2. Projenin İşletme Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler V.2.1. Hat Güzergahı ve Trafo Merkezinin Temel Yapıların (Direkler, İzolatörler, İletkenler, Kuleler vb.) Diğer Ünitelerin Özellikleri, Boyutları, Kapasiteleri vb. Diğer Bilgiler, V.2.2. Hat Güzergahı ve Trafo Merkezinin Bakımı İçin Ne Gibi İşlemler Yapılacağı, Kullanılacak Malzemeler, Çıkacak Atıkların Tür ve Miktarları, Özellikleri, Boyutları, Özellikleri ve Nasıl Bertaraf Edileceği V.2.3. Trafo Merkezinin Tipi ve özellikleri, ne kadar alanı kaplayacağı, bakımı, arıza ve kaza durumlarında oluşacak trafo yağı vb. maddelerin yaratacağı kirliliğe karşı alınacak önlemler,118 V.2.4. Trafo yağının kimyasal özellikleri, V.2.5. Hat ve Trafo Merkezinden Kaynaklanan Elektrik ve Magnetik Alan Şiddetleri, Etkileri, Ulusal ve Uluslararası Standartlar ile Kıyaslanması, Olası Etkilerinin İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Değerlendirilmesi ve Alınacak Önlemlerin Belirtilmesi, V.2.6. Hattın Haberleşme İle İlgili Tesislere (PTT Hatları, Radyo, TV Vericileri vs.) Etkileri. 124 v

9 V.2.7. Orman Alanlarına Olabilecek Etki ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Tedbirlerin Tanımlanması, Orman Yangınlarına Karşı Alınacak Önlemler V.2.8. Hat ve Trafo Merkezinin Bölgedeki Sulak Alanlara Etkileri, (Proje alanı içerisinde mevcut olan derelerin yatakları korunmalı, bu dere yataklarına hiçbir Şekilde müdahale yapılmayacağının taahhüdü) V.2.9. Diğer Faaliyetler V.3. Projenin Çevresel Fayda Maliyet Analizi BÖLÜM VI: İŞLETME FAALİYETE KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK VE SÜREN ETKİLER VE BU ETKİLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER VI.1. Arazi Islahı VI.2. Diğer Çalışmalar BÖLÜM VII: PROJENİN ALTERNATİFLERİ (Bu Bölümde Yer Seçimi, Teknoloji ve Alınacak Önlemlerin Alternatiflerin Karşılaştırılması Yapılacak ve Tercih Sıralaması Yapılacaktır.) BÖLÜM VIII: İZLEME PROGRAMI VIII.1 Faaliyetin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Faaliyetin İşletmesi ve İşletme Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale Planı (Doğal Afetler Riski İçin Ne Gibi Önlemler Alınacağı) VIII.2 ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği nde Yeterlilik Belgesi Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri Başlığının Dördüncü Maddesinde Yer Alan Hususların Gerçekleştirilmesi ile İlgili Program BÖLÜM IX HALKIN KATILIMI BÖLÜM X: YUKARIDAKİ BAŞLIKLAR ALTINDA VERİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ (Projenin İnşaat ve İşletme Aşamalarında Yapılması Planlanan Tüm Çalışmaların ve Çevresel Etkiler için Alınması Öngörülen Tüm Önlemlerin, Mümkün Olduğunca Basit, Teknik Terim İçermeyecek Şekilde ve Halkın Anlayabileceği Sadelikte Anlatılması) BÖLÜM XI: SONUÇLAR (Yapılan Tüm Açıklamaların Özeti, Projenin Önemli Çevresel Etkilerinin Sıralandığı ve Projenin Gerçekleşmesi Halinde Olumsuz Çevresel Etkilerin Önlenmesinde Ne Ölçüde Başarı Sağlanabileceğinin Belirtildiği Genel Bir Değerlendirme, Proje Kapsamında Alternatifler Arası Seçimler ve Bu Seçimlerin Nedenleri) EKLER (Raporun Hazırlanmasında Kullanılan ve Çeşitli Kuruluşlardan Sağlanan Bilgi, Belge ve Tekniklerden Rapor Metninde Sunulamayanlar)... 0 EKLER DİZİNİ... 0 NOTLAR VE KAYNAKLAR vi

10 ÇED RAPORUNU HAZIRLAYANLARIN TANITIMI TABLOLAR DİZİNİ Sayfa No Tablo I.1. Türkiye Elektrik Enerjisi 10 Yıllık Ürtetim Kapasite Projeksiyonu... 2 Tablo II.1.1. EİH Güzergahına En Yakın Yerleşim Merkezleri ve Güzergaha Uzaklıkları (Yerleşim Merkezleri Güzergah Planı dikkate alınarak sıralanmıştır.),... 6 Tablo II.1.2. Ortaköy TM Koordinatları... 7 Tablo III.3.1.EİH İş Zamanlama Tablosu Tablo III.3.2 TM İş Zamanlama Tablosu Tablo III.6.1. Hat Boyunca Mülkiyet Hakkı ve İrtifa Hakkı Alınacak veya İzin Alınacak Alanların Yaklaşık Yüzölçümü Tablo IV Aksaray İli ndeki Akarsu Kaynaklarının Fiziksel Özellikleri Tablo IV Balcı Göletinin Fiziksel Özellikleri Tablo IV Tuz Gölü nün Boylam ve Enlemleri Tablo IV Aksaray İli Arazi Varlığı Tablo IV Kamulaştırma Alanı Toprak Özellikleri Tablo IV İnceleme Alanı Toprak Özellikleri Tablo IV İlin Arazi Varlığı Tablo IV İlin Tarım Arazisi Dağılımı Tablo IV İlçeler İtibariyle Tarım Alanlarının Kullanım Amacıyla Dağılımı Tablo IV Buğdaygiller Tablo IV Baklagiller Tablo IV Yem Bitkileri Tablo IV Endüstriyel Bitkiler Tablo IV Meyve Üretimi Sulu Kuru Tablo IV Sebze Türlerinin Üretim Miktarları Tablo IV İlin Hayvan Varlığı Tablo IV Kanatlı Hayvan Varlığı Tablo IV Kamulaştırma Alanı Genel Arazi Yapısı Tablo IV Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi Sınır Koordinatları IV Flora IV Fauna Tablo IV Aksaray İl Merkezinde Doğal Afet Yönünden (Sel ve Heyelan) Tespit Edilen Riskli Bölgeler Tablo IV Aksaray İli, istihdam Bilgileri vii

11 Tablo IV Sayılı Yatırımların ve istihdamın teşviki kanunu kapsamında başvurular:71 Tablo IV Ulusal ortalama ile Aksaray ve çevre İllerinin GSYH karşılaştırması, $/kişi (TUİK) Tablo IV Aksaray İli Arazi Varlığı Tablo IV Aksaray İli Kentsel Nüfus-Kırsal Nüfus Dağılımı Tablo IV İnceleme Alanı İçerisindeki İlçelerde Köy-Şehir Nüfusu ve Kadın-Erkek Nüfusunun Oranı Tablo IV Aksaray İllerinin Aldığı Göç, Verdiği Göç, Net Göç ve Net Göç Hızı ( Dönemi) Tablo IV Aksaray ili İlçeleri 6 Yaş Üzeri Okuma Yazma Oranının Nüfus Dağılımı Tablo IV İlde İlk ve Orta öğretim Okulları Durumu Tablo IV Sağlık Kurumları Durumu Tablo V Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri Tablo V Emisyon Faktörleri (Mobile Sources Emission Factors, EPA, 1995) Tablo V Proje Kapsamında Çalışan Araçlardan Yayılan Toplam Emisyonların Kütlesel Debileri Tablo V Projenin Arazi Hazırlık ve İnşaat Aşamasında Oluşacak Evsel Nitelikli Atıksuyun Toplam Kirlilik Yükü Tablo V Alt Montaj Çalışmalarında Kullanılacak Makine Ve Ekipmanların Özellikleri103 Tablo V Alt Montaj Aşamasında Tüm Kaynaklardan Oluşacak Ortalama Ses Basınç Seviyelerinin Mesafelere Göre Dağılımı Tablo V Üst Montaj Çalışmalarında Kullanılacak Makine Ve Ekipmanların Özellikleri104 Tablo V Üst Montaj Aşamasında Tüm Kaynaklardan Oluşması Beklenen Ortalama Ses Basınç Seviyelerinin Mesafelere Göre Dağılımı Tablo V TM İnşası Sırasında Tüm Kaynaklardan Oluşacak Ortalama Ses Basınç Seviyesi Tablo V Gürültünün İnsan Üzerine Etkisi Tablo V Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Tablo V kv EİH ve TM için Gürültü Ölçüm Değerleri Tablo V Elektromanyetik Alanların Bitkiler Üzerindeki Etkisine İlişkin Çalışmalar Tablo V Elektromanyetik Alanların Hayvanlar Üzerindeki Etkisine İlişkin Çalışmalar116 Tablo V İletim Hatlarının Bakım Malzemesi Tablo V Kansere Sebebiyet Vermesi Muhtemel Faktörlerin Bağıl Riskleri Tablo V Elektrikli Ev Aletlerinin Manyetik Alan Şiddetleri Tablo V /60 Hz. Elektrik ve Manyetik Alanlar İçin Sınır Değerler viii

12 Tablo V Yüksek Gerilimli Elektrik İletim Tesislerinden Kaynaklı Elektrik ve Manyetik Alanlar (Havai Hattın Tam Altında Yer Altı Hattının Tam Üstünde TM nin Çitinde Yaklaşık Ölçüm Aralığı Tablo V Amerikan Bonneville Power Administration Firmasının Belirli Mesafelerde Göre Yaptığı EMA Ölçümleri Tablo V Güvenli Yaklaşım İçin Gerekli Düşey Mesafeler Tablo V Güvenli Yaklaşım İçin Gerekli Yatay Mesafeler Tablo IV.3.1. Çevresel Fayda/Maliyet Analizi Tablo VIII.1.1. İzleme Programı (EİH) ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil I.1 Planlanan EİH ve Bölgenin Enerji Üretim-İletim Sistem Haritası (Ölçeksiz)... 3 Şekil II.2 Planlanan EİH ve TM nin Google Earth Üzerinden Görüntüsü(Ölçeksiz)... 4 Şekil IIII.3.1 Enerji İletim Hattı İnşaası İş Akım Şeması Şekil IV Aksaray ve çevresinin genelleştirilmiş stratigrafik kesiti Şekil IV Aksaray İli Jeoloji Haritası Şekil IV Aksaray İli Deprem Haritası Şekil IV Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi Şekil IV EİH nin Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi içerisinde kalan Kısmı Şekil IV Türkiye deki Fitocoğrafik Bölgeler ve Anadolu Diyagonali (Çaprazı) Şekil IV Faaliyet Alanın Grid Kareleme Sistemindeki Yeri Şekil IV Fitocoğrafya spektrumu Şekil IV En çok bulunan familyaların spektrumu Şekil IV IUCN Kategorileri Arasındaki İlişkiler Şekil IV Türkiye deki Kuş Göç Yolları Şekil IV EİH Güzergahının Bulunduğu Deprem Haritası Şekil IV Tuz Gölü Fay Hattı Şekil V Alt Montaj Aşamasında Tüm Kaynaklardan Oluşması Beklenen Ortalama Ses Basınç Seviyelerinin Mesafelere Göre Dağılımı Grafiği Şekil.V Üst Montaj Aşamasında Tüm Kaynaklardan Oluşması Beklenen Ortalama Ses Basınç Seviyelerinin Mesafelere Göre Dağılımı Grafiği. 104 Şekil V TM İnşaatı Aşamasında Gürültü Düzeyinin Kaynağa Olan Mesafeye Göre Değişimi..105 ix

13 Ek-1 Yer Bulduru Haritası EKLER DİZİNİ Ek-2 Proje Güzergahını Gösterir 1/ Ölçekli Topografik Harita, Direk Tevzi Listesi,Ortaköy TM Plankotesi Ek-3 1/ Ölçekli Topoğrafik Harita Üzerinde Proje Güzergahı Arazi Varlığı Haritası Ek-4 Ek-5 Ek-6 Ek-7 Ek-8 Ek-9 1/ Ölçekli Topoğrafik Harita Üzerinde Proje Güzergahı Orman Mesçere Haritası 1/ Ölçekli Topoğrafik Harita Üzerinde Proje Güzergahı Jeoloji Haritası Proje Güzergahı Vejetasyon Haritası 1/ Ölçekli Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi Çevre Düzeni Planı ÇED İnceleme Değerlendirme Formu Türkiye Diri Fay Haritası Ek-10 Proje Güzergahından Görünümler Ek-11 Fosseptik Çukur Planı Ek-12 Acil Eylem Planı Ek-13 Resmi Yazılar Ek-14 Halkın Katılımı Toplantısı Tanıtım Kitapçıkları, Gazete ve Toplantı Tutanakları KISALTMALAR ADNKS -Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi CBS -Coğrafi Bilgi Sistemi ÇED -Çevresel Etki Değerlendirme EİH -Enerji İletim Hattı EMA -Elektromagnetik Alan kv -Kilovolt S -Some Noktası TEİAŞ -Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi TM -Trafo Merkezi TUİK - Türkiye İstatistik Kurumu x

14 154 kv ORTAKÖY TM ÇED RAPORU BÖLÜM 1 PROJENİN TANIMI VE AMACI i

15 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI (Proje Konusu Faaliyetin Tanımı, Ömrü, Hizmet Amaçları, Pazar veya Hizmet Alanları ve Bu Alan İçerisinde Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İl Ölçeğinde Önem ve Gereklilikleri) Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) Genel Müdürlüğü, devletin genel enerji ve ekonomik politikalarına uygun olarak; elektrik iletimi ve yük dağıtımı ile ilgili faaliyetleri verimlilik ve karlılık ilkelerine göre kurulması öngörülen yeni iletim tesislerinin (şalt, enerji iletim hattı, trafo merkezi) etüt ve planlamasını yapmak, buna bağlı olarak yatırım programına alınıp yapılmasını sağlamak ve tüm iletim tesislerini devralmak, mevcut ve kurulacak tesisleri işletmek, bakım, onarım ve rehabilitasyonunu yapmak ve gerek gördüğünde bu fonksiyonları yerine getirmek üzere, hizmet satın almak amacı ile tarihinde kurulmuştur. Enerji sektöründe temel amaç, artan nüfusun ve gelişen ekonominin enerji ihtiyaçlarının sürekli ve kesintisiz bir şekilde ve mümkün olan en düşük maliyetlerle karşılanabilmesidir. Bu proje kapsamında, TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından 154 kv geriliminde geriliminde 1272 MCM ve 2x1272 MCM iletkenli yaklaşık 50,20 km uzunluğunda 154 kv Tümosan TM-Ortaköy Trafo Merkezi (TM) Enerji İletim Hattının (EİH) ve 154 kv geriliminde Ortaköy Trafo Merkezi nin tesisi ve işletilmesi planlanmaktadır. Proje kapsamında 1 adet Trafo merkezi (Ortaköy TM) yapımı planlanmaktadır. Söz konusu hattın yenileme yapılacak kısmında Aksaray Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlğününün tarih ve sayılı yazısındaki talepleri doğrultusunda Aksaray Fen Lisesi bahçesi girişinde yer alan direk hattın S2 noktasına (direk tevizi listesinde 5 nolu direk) alınarak EİH Fen Lisesinden uzaklaştırılmıştır. Tesisi ve işletmesi planlanan EİH yaklaşık 50,20 km uzunluğunda, yeni+yenileme şeklinde tesis edilecektir. EİH nin yaklaşık 14,20 kilometrelik kısmı, 2x1272 MCM karakteristiğinde olup mevcut 154 kv Şereflikoçhisar TM-Tümosan TM hattının 202 nolu 1

16 direği ile 245 nolu direği arasının yenilenmesinden; hattın yaklasık 36 km lik kısmı ise 1272 MCM karakteristiğinde olup mevcut 154 kv Şereflikoçhisar TM-Tümosan TM hattının 202 nolu direğinden branşman alarak (bağlantı yaparak) Aksaray ili, Ortaköy ilçesinde yapımı planlanan 154 kv Ortaköy TM ye bağlantısından oluşmaktadır. Böylece tesis edilecek hattın ve trafo merkezinin enterkonnekte sisteme bağlantısı tamamlanmış olacaktır. Proje alanını gösterir yer bulduru haritası Ek-1 de hat güzergahını gösterir 1/ ölçekli topografik harita ise Ek-2 de verilmiştir. Tesisi planlanan enerji iletim hattı ile enerji kaynağı olarak yüksek gerilime ihtiyaç duyan sanayi alanlarının bu bölgede yaygınlaşması sağlanmış olacaktır. Böylece, Aksaray İlinde sanayinin gelişmesi sağlanacak ve bölgenin ekonomik ve sosyal gelişimindeki süreklilikte sekteye uğramayacaktır. Dolayısıyla projenin tesis edilmesi, hem bölge ekonomisini hem de Türkiye ekonomisini olumlu yönde etkileyecektir. Türkiye de TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve yıllarını kapsayan Türkiye Elektrik Enerjisi 10 Yıllık Üretim Kapasite Projeksiyonu raporunda Türkiye nin 10 yıl sonrasına ilişkin enerji ihtiyacı Tablo I.1 de verilmektedir. Bu Tabloya bakıldığında 2015 yılında Türkiye de enerji ihtiyacının GWh olacağı görülmektedir. Tablo I.1. Türkiye Elektrik Enerjisi 10 Yıllık Ürtetim Kapasite Projeksiyonu YIL PUANT TALEP ENERJİ TALEBİ MW Artış GWh Artış Tesis edilmesi ve işletilmesi planlanmakta olan bu hattın, en son düzenlemelere göre % 3 amortisman göz önüne alındığında, projenin ömrü yaklaşık 30 yıl olarak öngörülmektedir. Ömrünü tamamlayan hat uygun görülmesi halinde mevcut güzergah kullanılarak yenileme yapılmakta veya direkler yerlerinden sökülerek işletmeye son verilmektedir. Projenin yerini gösterir, bölgenin enerji üretim-iletim sistem haritası Şekil I.1. de,. Planlanan EİH ve TM nin Google Earth Üzerinden Görüntüsü ise Şekil I.2 de verilmiştir. 2

17 ÇED çalışmalarında, hat güzergahının sağından ve solundan 2.5 km olmak üzere toplam 5 km genişliğinde bir koridor "inceleme alanı" olarak alınmıştır. ÇED Raporu bu inceleme alanı içerisindeki hassas ortamlar taranarak hazırlanmıştır. 3

18 Şekil I.1 Planlanan EİH ve Bölgenin Enerji Üretim-İletim Sistem Haritası (Ölçeksiz) EİH Ortaköy TM Mevcut TümosanT M 3

19 TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. Şekil II.2 Planlanan EİH ve TM nin Google Earth Üzerinden Görüntüsü(Ölçeksiz) EİH Güzergahı İnceleme Koridoru 4

20 BÖLÜM II PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU 5

21 BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU II.1. Hat Güzergahı Ve Trafo Merkezinin Arazi Kullanım Haritası Üzerinde Gösterimi, Yerleşim Alanlarına Mesafesi, Mevcut Arazi Kullanım Haritası Veya Kroki Üzerinde Gösterimi, Hat Güzergahı Ve Yakın Çevresinde Bulunan Önemli Tarım, Sanayi Alanlarının Ve Sağlık Koruma Bandı nın Harita Üzerinde Gösterilmesi, Mesafelerin Belirtilmesi, Alanın/Yakın Çevresinin Panoramik Fotoğraflandırılması, 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planinin Ilgili Paftasi, Plan Hükümleri Ve Lejanti Proje Yerinin Bu Plan Üzerinde Gösterilmesi, 1/ Ölçekli Topoğrafîk Harita Üzerinde Direk Yerlerinin, Yol Güzergâhlarinin, Etki Alaninin Ve Koridorun Gösterilmesi Aksayaray ili Merkez ve Ortaköy ilçeleri içerisinde tesisi ve işletmesi planlanan EİH güzergahı boyunca hattın sağında 2,5 km, solunda 2,5 km olmak üzere, toplam 5 km genişliğindeki koridor inceleme alanı olarak kabul edilerek; tüm çevresel etütler ve arazi çalışmalarının bu koridor içerisinde yapılması öngörülmüştür. Söz konusu yerleşim yerlerinin hatta göre konumları ile yaklaşık uzaklıklarını gösterir liste Tablo II.1.1 de verilmiştir. Tablo II.1.1. EİH Güzergahına En Yakın Yerleşim Merkezleri ve Güzergaha Uzaklıkları (Yerleşim Merkezleri Güzergah Planı dikkate alınarak sıralanmıştır.), Yerleşim Yeri Takribi Güzergaha Yönü Takribi Güzergaha Mesafesi (m) YENİLEME YENİ HAT Aratol Belediyesi Doğu 1700 Seleciköse Batı 500 Kazıcıktolu (Kazıcık) Batı 50 Yenimahalle Doğu 1000 Hatipoğlutolu Batı 2000 İsmailağatolu Batı 200 Hırkatolu Batı 600 Topakkaya Doğu 750 Çimeliyeniköy Kuzeybatı 1300 Bağlıkaya Kuzeybatı 1200 Yağan Doğu 2200 Nurgöz Batı 2300 Şeyhler Doğu 1600 Çankıllı Doğu 500 Ekecikgödeler Batı 700 Çekiçler Doğu 900 Balcı Doğu 2800 Balcı Bucağı Doğu 2300 Ortaköy Merkez Kuzeybatı 2500 Kaynak: 1/ Ölçekli Güzergah Planı Tablo II.1.1 de yerleşim yerlerinin hatta ve trafo merkezine göre konumları ve uzaklıkları yerleşim yeri merkezleri esas alınarak takribi olarak belirtilmiş olup, sadece konum belirlemeye yönelik bir bilgi niteliğindedir. Anılan mesafeler taahhüt değildir. Söz konusu mesafeler inceleme koridoru içerisinde direk yerlerinin kesinleşmesi durumunda kurum görüşleri ve teknik gerekçeler nedeniyle değişkenlik gösterebilecektir. Proje bölgesinde yapılan detaylı çalışmalar sonucunda, toplanan bilgiler (harita, plan, koruma bölgeleri, arazi durumu vb.) doğrultusunda, proje güzergahının son şekli verilmiştir. 6

22 Planlanan bu EİH güzergahına ait some noktalarının koordinatları, eklerde yer alan 1/ ölçekli proje güzergah haritasında sunulmuş olup (Bkz. Ek-2), Ortaköy TM nin koordinatları Tablo II.1.2 de TM plankotesi ve yer tespit Tutanakları Ek-2 de verilmiştir. Tablo II.1.2. Ortaköy TM Koordinatları UTM 6 DERECE DOM:33 Kaynak: 1/ Ölçekli Güzergah Planı (Bkz. Ek-2) COĞRAFİ Y X ENLEM BOYLAM TM , ,014 38, , TM , ,852 38, , TM , ,275 38, , TM , ,203 38, , TM , ,429 38, , Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) ortamında, koordinatlı bir şekilde hazırlanan Orman Meşcere Haritası ve Arazi Varlığı Haritası nın bir arada değerlendirilmesi sonucu elde edilen verilere göre, planlanan yaklaşık 50,20 km uzunluğundaki enerji iletim hattının %0,80 (2,01 ha) bahçe(sulu), % 30,62 (76,82 ha) kuru tarım (nadaslı), % 37,67 (94,49ha) mera, %30,91 (77,53) Sulu Tarım niteliğindeki alanlardan geçmektedir. Proje güzergahını gösteren 1/ ölçekli topoğrafik harita, 1/500 Ölçekli TM Plankotesi, 1/ ölçekli proje güzergahı arazi kullanım kabiliyet sınıfları haritası, 1/ ölçekli topoğrafik harita üzerinde orman mesçere haritası, 1/ ölçekli topoğrafik harita üzerinde proje güzergahı jeoloji haritası ve proje güzergahı vejetasyon haritası eklerde verilmiştir (Bkz. Ek-2, Ek-3, Ek-4, Ek-5 ve Ek-6, Ek-7). II.2. Hat Güzergahı ve Trafo Merkezi için Seçilen Yer ve Kullanılan Teknoloji Alternatifleri Söz konusu projeden etkilenecek alan belirlenirken projeden kaynaklanan çevresel, ekonomik ve sosyal etkiler bir arada değerlendirilmiştir. Proje kapsamında, çevresel kirlilik yaratacak unsurlar olan hava, su ve gürültü kirlilikleri ile flora-fauna, istihdam, sosyoekonomik özellikler, tarım ve orman alanları gibi faktörler esas alınmıştır. Bu doğrultuda söz konusu proje alternatifleri, güzergah seçimi ve teknoloji seçimi olmak üzere iki başlık altında incelenmiştir. Güzergâh Seçimi Alternatifleri Yapımı planlanan EİH güzergahı 1/ ölçekli Topoğrafik haritaya (Bk.Ek-2) işlenmiş olup, faaliyet alanını gösterir 1/ ölçekli arazi kullanım haritası ekte (Ek-3 )verilmiş olup Hat güzergahı ve TM nin yeri belirilenirken dikkat edilen hususlar Bölüm II.4 te verilmiştir. Projeye ait güzergâh, mümkün olduğunca yerleşim yerlerinden sit alanları, hassas alnlardan uzak noktalardan geçirilmeye özen gösterilirken,ortaköy TM nin Ortaköy ilçesine yakın konumu itibariyle işletme ve açısından uygun olup gelecekteki hat girişleri açısından uygun olması nedeniyle seçilmiştir. Ayrıca ÇED çalışmları sürecinde ilgili kurum ve kuruluşlardan alınan görüşler ve toplanan bilgiler (harita, plan, koruma bölgeleri, arazi durumu vb.) doğrultusunda proje güzergâhının son şekli verilmiştir. 7

23 Teknoloji Alternatifleri Söz konusu proje kapsamında tesisi ve işletilmesi planlanan TM ve EİH için 2 şer alternatif teknoloji bulunmaktadır. TM ler Açık ve Gaz İzolasyonlu Sistem (GIS) şeklinde olabilmektedir. EİH lerin alternatifleri ise; yeraltı kabloları ve havai hatlardır. GIS TM ler, açık TM lere nazaran daha az yer kapladığından genellikle yerleşim yerlerinin içerisinde tesis edilmesinin zorunlu olduğu durumlarda tercih edilmektedir. Özellikle böyle yerlerde imar planları ve kamulaştırma çalışmalarında zorluklar yaşanmaktadır. Daha az yer kaplamasının nedeni de açık şalt merkezlere kullanılan havanın yerine yalıtkan malzeme olarak SF6 gazı kullanılıp, kullanılacak alan daraltılmaktadır. Bu da GIS TM lerin Açık TM lere göre çok daha fazla maliyeti olmasına sebep olmaktadır. Dolayısıyla GIS TM ler yerleşim yerleri içerisinde yapılmasının zorunlu olduğu durumlarda tercih edilmektedir. Ortaköy TM nin yapılması planlanan yerde böyle bir durum söz konusu olmadığından düşük maliyetli olan normal (Açık) sistem tercih edilmiştir. EİH lerde ise yer altı kabloları da aynı şekilde yerleşimin yoğun olduğu yerlerde ve imarlı alanlarda tercih edilmekte olup, havai hatlara nazaran çok daha maliyetli olmaktadır. Çevre koruma konusunda bazı hususlarda havai hatlara nazaran daha uygun olan yer altı hatları, arazi kullanımı, hafriyat işlemleri ve elektromanyetik alanın dağılımı gibi konularda daha problemli olmaktadır. II.3. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (bütün idari ve sosyal ünitelerin, teknik alt yapı ünitelerinin ve varsa diğer ünitelerin proje alanı içindeki konumlarının vaziyet planı üzerinde gösterimi). Söz konusu proje Aksaray İli Merkez ve Ortaköy ilçeleri sınırları içersinde yapılacak olup güzergahın ve hatta ait some noktalarının gösterildiği 1/ ölçekli proje güzergâh topografik haritası (EK-2) ve ilgili diğer haritalar Ekler kısmında; güzergaha ait koordinat listesi ise Raporun başlık sayfasından sonra verilmiştir. Güzergah üzerinde kullanılacak olan 123 adet direğin tipleri, birbirlerine göre mesafeleri ve hat açıları ise Direk tevzi listesinde(ek- 2) ayrıntılı olarak verilmiştir. Proje kapsamında yapımı planlana Ortaköy TM ise Aksaray ili Ortaköy ilçesinde Tablo II.1.2. de koordinatları verilen alan içerisinde yapılacak olup. TM bünyesinde bulunan şalt sahası ve kumanda binasa ait ölçüler ve saha içindeki yerleşimleri EK-2 de verilen TM saha plankotesinde gösterilmektedir. Proje alanını gösterir yer bulduru haritası ve proje güzergahından fotoğraflar eklerde verilmiştir (Bkz. Ek-1, Ek-10). II.4. Hat Güzergahı ve Trafo Merkezi Belirlenirken Göz Önüne Alınan Hususlar Projeye ait güzergâh belirlenirken, güzergâh boyunca yerleşim yerlerinden mümkün olduğunca uzak noktalardan geçilmesine özen gösterilmeye çalışılmıştır. Bunun yanı sıra proje güzergâhının belirlenmesinde; - Yerleşim alanlarından, imarlı sahalardan, hassas alanlardan ve sit alanlarından ve su kaynaklarından mümkün olduğunca uzak kalmasına; - Mevcut yolların kullanılmasına ve mümkün olduğunca yeni yollarının açılmasına gerek kalmamasına; 8

24 - Bakım, işletme kolaylıkları sağlamasına; - Maliyet açısından en kısa güzergâh olmasına; - Arazinin morfolojik özelliklerinin uygunluğuna dikkat edilerek güzergâh seçimi yapılmıştır. - ÇED Başvuru Dosyası sunum aşamasında belirlenen güzergâh üzerine yapılan detaylı çalışmalar, ilgili kurum ve kuruluşlardan alınan görüşler ve toplanan bilgiler (harita, plan, koruma bölgeleri, arazi durumu vb.) doğrultusunda, proje güzergâhının son şekli verilmiştir. Ayrıca Enerji iletim hattının seçiminde; topoğrafya(heyelen, zemin durumu v.b) mevcut enerji iletim hatlarına paralellik, tesis işletme bakım yönünden ulaşım durumu, yerleşim yerleri, özel çevre koruma bölgeleri, askeri bölgeler, turizm bölgeleri, verimli tarım arazileri gibi faktörler göz önünde bulundurulmasına özen gösterilerek güzergah tespiti yapılmıştır. Ortaköy Trafo merkezi için seçilen saha Ortaköy ilçesi ve Balcı Köylerini bağlayan yol üzerinde olup Ortaköy ilçesi merkezine yaklaşık 3 km mesafededir. TM nin Ortaköy ilçesine yakın konumu itibariyle işletme ve gelecekteki hat girişleri açısından uygun olması nedeniyle seçilmiş. Ayrıca bölgenin coğrafik yapısı ve zeminin düzgünlüğü de diğer bir etmendir. Ortaköy TM Enterkonnekte sisteme dâhil olarak kesintisiz enerji akışını sağlayabilecektir. 9

25 BÖLÜM III PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI 10

26 BÖLÜM III: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI 154 kv geriliminde tesis edilmesi planlanan 154 kv Tümosan TM-Ortaköy TM EİH ve 154 kv gerilimindeki Ortaköy TM projesinin ekonomik ve sosyal boyutları aşağıda detaylı olarak incelenmiştir. III.1. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili Finans Kaynakları 154 kv gerilimli 154 kv Tümosan TM-Ortaköy TM EİH ve 154 kv Ortaköy TM projesi TEİAŞ yatırım planında bulunan bir proje olduğundan TEİAŞ bütçesinden finanse edilecektir. Planlanan TM ve EİH nın işletmesi de TEİAŞ tarafından yapılacaktır III.2. Proje Bedeli 154 kv gerilimli 154 kv Tümosan TM-Ortaköy TM EİH ve 154 kv Ortaköy TM projesinin başlıca maliyet kalemleri; Kamulaştırma maliyetleri, Ekipman temin maliyetleri, Arazi hazırlık ve inşaat çalışmalarından kaynaklanacak personel istihdamı, personel ihtiyaçları, ulaşım, inşaat araçları için kullanılacak yakıt gibi maliyetler, Projeden kaynaklanacak çevresel etkilerin minimize edilmesi için alınacak önlemlerin maliyeti (atıkların bertarafı, arazinin eski haline getirilesi vs.), İşletme giderleri olarak sıralanabilir. Toplam uzunluğu yaklaşık 50,20 km olan 154 kv gerilimli EİH nin maliyeti yaklaşık TL ve ve tesis edilmesi planlanan 154 kv gerilimli TM nin yaklaşık maliyeti TL olup, projenin tesisinin toplam maliyeti yaklaşık TL olarak hesaplanmıştır. III.3. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili İş Akım Şeması veya Zamanlama Tablosu 154 kv Tümosan TM-Ortaköy TM EİH ve 154 kv Ortaköy TM projesinin inşaat süresi için yaklaşık 18 ay öngörülmektedir. Bu doğrultuda, proje kapsamında inşa edilecek EİH ve TM ye ait iş akım şeması Şekil III.3.1. de projenin gerçekleşmesi ile ilgili zamanlama Tabloları ise Tablo III.3.1. ve Tablo III.3.2 de belirtilmiştir. 11

27 Şekil IIII.3.1 Enerji İletim Hattı İnşaası İş Akım Şeması YENİLENEN EİH İŞ AKIM ŞEMASI Güzergah Etüt Çalışmaları ÇED Olumlu Kararının Temini Demontaj İşlemleri İnşaat ve Montaj İşlemleri Malzemelerin Temini YENİ EİH İŞ AKIM ŞEMASI Güzergah Etüt Çalışmaları ÇED Olumlu Kararının Temini İnşaat ve Montaj İşlemleri Malzemelerin Temini Kontrol ve Kabul TM İŞ AKIM ŞEMASI Etüt ve Proje Çalışmaları Malzemelerin Temini İnşaat ve Montaj İşlemleri Merkezlerin Nihai Direk ile Bağlantılarının Yapılması Kontrol ve Kabul İşletme Kontrol ve Kabul İşletme İşletme Tablo III.3.1.EİH İş Zamanlama Tablosu YAPILACAK İŞLER Etüt Çalışmaları ÇED Prosedürü Kamulaştırma Demontaj Direğin İnşaatı, Tel Çekimi Gerekli Tesislerin Yapılması İşletme 2013 Bu sürece ait zamanlama ihalenin gerçekleşmesiyle belli olacaktır. Aylar Tablo III.3.2 TM İş Zamanlama Tablosu TM Bu sürece ait zamanlama ihalenin gerçekleşmesiyle belli olacaktır. Yapılacak İşler Primer Techizat ve malzeme temini İnşaat ve Montaj Gerekli testlerin yapılması İşletme 12

28 III.4. Projenin Fayda-Maliyet Analizi Enerji, ekonomik ve sosyal kalkınma için temel girdilerden birisi olduğundan, Aksaray il sınırları içerisinde yapılması ve işletilmesi planlanan 154 kv Tümosan TM-Ortaköy TM EİH ve 154 kv Ortaköy TM Projesi kısa vadede maliyetini çıkaracağı ve proje ömrü içerisinde kar getireceği öngörülmektedir. Ek-4 te yer alan 1/ ölçekli proje güzergâhı Orman Meşcere Haritası na ve Ek- 8 da verilen İnceleme ve Değerlendirme Formu na göre ormanlık alandan geçmektedir. EİH nin tesisi sırasında ormanlık alanlarda bir azalmaya sebep olacağı öngörülmektedir. Projenin yenileme kısmı için daha önceden kamulaştırma yapıldığından kamulaştırma yapılmayacaktır. Ancak, direklerin kapladığı alanların büyümesi ve irtifak alanlarının genişlemesi durumunda ilave kamulaştırma işlemleri yapılacaktır. Bu kısımlar haricinde yeni tesis edilecek hatta ait güzergah boyunca, bir kısım direk yerleri tarım alanlarına isabet etmektedir. Direklerin yerleştirileceği tarım alanlarında, inşaat (kazı, montaj vb.) çalışmaları bittikten sonra tel altında tarım yapılmaya devam edilebilecektir. Dolayısıyla uzun vadede önemli bir tarımsal kayıp söz konusu olmayacaktır. Ayrıca enerji iletim hattının güzergahı merkez olmak üzere, hattın sağından ve solundan 25 er metre olmak üzere yaklaşık 50 m genişliğinde koridor irtifak hakkı olarak, her direk için ise Tablo III.6.1 de verilen alanlar ise mülkiyet hakkı olarak kamulaştırılacaktır. Dolayısıyla bölge halkının bu noktada ekonomik kaybı da karşılanmış olacaktır. EİH inşaat çalışmaları sırasında geçici süre için de olsa bölgede bir istihdam imkanı sağlanacaktır. Proje kapsamında çalışacak mühendis, teknisyen ve makine operatörleri gibi teknik personel ve vasıfsız işçiler mümkün olduğu kadar bölgeden temin edilmeye özen gösterilecektir. Bu da kısa vadede bölge ekonomisine arazi hazırlama ve inşaat çalışmaları süresince ekonomik yönden olumlu katkılar sağlayacaktır. EİH tesisleri altyapı yatırımları olup, yatırımın fayda-maliyete etkisi dolaylı olmaktadır. Enerji tüketimi; nüfus artışı, turizm, sanayileşmenin ilerlemesi, teknolojinin yaygınlaşması ve refah seviyesinin giderek yükselmesine paralel olarak artmakta olup, bu ve benzeri projelerin gerekliliği günden güne artmaktadır. Söz konusu EİH ve TM ile 154 kv gerilim kademesinde, enterkonnekte sisteme bağlanacak hat ile bölgesel yatırımlar için gerekli olan altyapı yatırımlarından biri olan elektrik enerjisinin iletimi sağlanarak ulusal enterkonnekte sistem içerisinde yeni bir ring bağlantısı oluşturulacaktır. Böylece bölgede sürekli ve kesintisiz enerji sağlanacak ve proje ile hem bölge ekonomisi hem de Türkiye ekonomisini, olumlu yönde etkileyecektir. III.5. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak, Yatırımcı Firma veya Diğer Firmalar Tarafından Gerçekleştirilmesi Tasarlanan Diğer Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri Bu proje kapsamında, sadece 154 kv geriliminde yaklaşık 50,20 km uzunluğunda 154 kv Tümosan TM-Ortaköy TM EİH ve 154 kv Ortaköy TM nin tesis edilmesi ve işletilmesi planlanmaktadır. Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşmesine bağlı olarak, bölgede TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmesi tasarlanan diğer ekonomik, sosyal ve altyapı faaliyetleri bulunmamaktadır. Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşmesine bağlı olarak, bölgede TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmesi tasarlanan Sistem Bağlantı Anlaşmaları kapsamında bu hatta bağlantı yapılacak herhangi bir hat şu an bulunmamakla birlikte süreç içinde böyle bir durumla karşılaşılması durumunda gerekli değerlendirmeler yapılacaktır. 13

29 III.6. Kamulaştırma (Kamulaştırılacak alanların 1/ lik Harita Üzerinde Gösterimi, Mevcut Kullanım ve Mülkiyet Durumu, İstimlak ve İzin İrtifak Hakkı ile İlgili Bilgi Verilmesi) Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) ortamında, koordinatlı bir Şekilde hazırlanan Orman Meşcere Haritası ve Arazi Varlığı Haritası nın bir arada değerlendirilmesi sonucu elde edilen verilere göre, yaklaşık 50,20 km uzunluğundaki planlanan enerji iletim hattı güzergahı Bahçe (Sulu-Kuru), Fundalık, mera, tarım(kuru-sulu), Bağ(Sulu), diğer (Yeleşim yeri, su yüzeyi vb.) sayılan alanlardan geçmektedir. (Bkz. Tablo IV.2.4.3).Ayrıca Konya Orman Bölge Müdürlüklüğünden temin edilen ÇED İnceleme Değerlendirme Formu Ek-8 de verilmiştir. TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından, Kamulaştırma Kanunu gereğince, kamulaştırma planı doğrultusunda gerek mülkiyet için ve gerekse irtifak tesisi için istimlak komisyonu tarafından kamulaştırmaları yapılarak hak sahiplerine arazi bedelleri ödenecektir. Proje kapsamında tesis edilecek olan yaklaşık 123 adet direkten yenileme yapılacak 45 tanesi için mevcut direk yerleri kullanılacak, yeni tesis edilecek 78 adet yeni direk için isabet ettiği alanlar arazinin vasfına göre kamulaştırılacak, kiralanacak, izin alınacak ya da tahsis amacı değişikliği yapılacaktır. Tellerin altında kalan ve salınım diyagramına göre belirlenecek alanları kapsayan, genişliği 50 metreye varan sahada ise kamulaştırma yolu ile irtifak hakkı tesis edilecektir. Tesisi planlanan 154 kv Tümosan TM-Ortaköy TM EİH güzergahında yenileme yapılacak 154 kv Şereflikoçhisar TM-Tümosan TM EİH nin 202 ile 245 numaralı direkleri arasında 7 si durdurucu, 38 i taşıyıcı olmak üzere yaklaşık 45 direk; 154 kv Şereflikoçhisar TM-Tümosan TM EİH nin 202 direğinden branşman alınarak Ortaköy TM ye bağlancak yaklaşık 36 km lik yeni hat için ise 12 si durudurucu (some) direği, 66 sı taşıyıcı olmak üzere yaklaşık 78 adet direk kullanılması planlanmaktadır. Böylece tesis edilecek hattın tamamında (yenileme+yeni hat) 19 u durdurucu, 104 ü taşıyıcı olmak üzere yaklaşık 123 direk dikilmesi öngörülmektedir. Güzergah boyunca, direk tesislerinin alt montajı sırasında yoğun olmak üzere, hat boyunca 50 m genişliğinde inşaat çalışmaları sürdürülecektir. EİH güzergahına isabet eden taşınmazlarda yapılacak mülkiyet kamulaştırmaları ile irtifak hakkı kurulması işleri 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerince TEİAŞ tarafından oluşturulan istimlak komisyonları marifeti ile kamulaştırma/irtifak bedelleri tespit edilecek ve hak sahipleri ile anlaşma sağlanması durumunda bu kamulaştırma bedelleri hak sahiplerine ödenecektir. Direk yerlerinin dışındaki, tel altında kalan araziler Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliğinde tanımlanan yatay ve düşey mesafeler korunmak şartı ile hak sahipleri tarafından kullanılmaya devam edilebilecektir. Gerek mülkiyet hakkı ve gerekse irtifak hakkı alınacak alanların yaklaşık yüzölçümü, Tablo III.6.1. de verilmiştir. Tablo III.6.1. Hat Boyunca Mülkiyet Hakkı ve İrtifa Hakkı Alınacak veya İzin Alınacak Alanların Yaklaşık Yüzölçümü Alan Kamulaştırılacak Alan Adet (m 2 ) Taşıyıcı Direkler 200 m m 2 Direk Tipi Durdurucu Direkler 300 m m 2 Ortaköy TM m 2 Mülkiyet Hakkı İçin Kamulaştırılacak, Kiralanacak veya Tahsis Amacı Değişikliği Yapılacak Alan m 2 İrtifak Hakkı İçin Kamulaştırılacak Alan ( km x 50 m m 2 ) m 2 Kaynak: Güzergah Planından Yaklaşık Olarak Çıkartılmıştır. 14

30 Projenin yenileme kısmı için daha önceden kamulaştırılmış alanlar için tekrar kamulaştırma yapılmayacaktır. Ancak, direklerin kapladığı alanların büyümesi ve irtifak alanlarının genişlemesi durumunda ilave kamulaştırma işlemleri yapılacaktır. Bu kısımlar haricinde yeni tesis edilecek hatta ait güzergah boyunca hattın her iki yanından 25 er m olmak üzere toplam 50 m genişliğinde koridor, irtifak hakkı tesis edilecek alan olarak hesaplanmıştır. Bu koridor esas alınarak irtifak hakkı için kamulaştırılacak, izin alınacak ya da tahsis amacı değişiklikler yapılacak toplam alan yaklaşık m² dir. Direk ayaklarının isabet ettiği yerlerde ise her direk tipi için yukarıdaki Tabloda belirtilen alanlar arazinin vasfına göre mülkiyet hakkı olarak kamulaştırılacak, izin alınacak ya da tahsis değişikliği yapılacaktır bu alanların toplamı da m² olarak hesaplanmıştır. Trafo Merkezinin tesis edilmesi için kamulaştırılması gereken alan ise yaklaşık olarak m 2 olarak planlanmaktadır. Proje kapsamında tesis edilecek olan yaklaşık 123 adet direkten yenileme yapılacak 45 tanesi için mevcut direk yerleri kullanılacak, yeni tesis edilecek 78 adet yeni direk, tarım, mera vb. alanları içerisine inşa edilecektir. Projenin tarım ve mera alanlarında tesis edilen kısmının, tel altları Elektrik Kuvvetli Akımlar Tesisleri Yönetmeliğinde belirtilen yaklaşım mesafelerine uyulmak koşuluyla kullanılabilecektir. Proje kapsamında inşa edilecek EİH nin Arazi Mülkiyet Durumunu ve Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları na göre dağılımı Bölüm IV.2.4 te verilmiştir. EİH Güzergâhı boyunca enerji taşıyan tellerin altında kalan ve irtifak hakkı için kamulaştırılacak tarım alanlarında, inşaat bittikten sonra tarım yapılmaya devam edilecektir. III.7. Projeye İlişkin İzin Prosedürü (ÇED Sürecinden Sonra Alınacak İzinler) Proje kapsamında güzergah içerisinde yer alan tarım alanlarının, tarım dışı amaçla kullanılması için, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu hükümleri gereğince, Aksaray Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü ve/veya Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ndan gerekli izinler alınacaktır. Ayrıca orman sayılan alanların kullanılması durumunda hat boyunca, 6831 Sayılı Orman Kanunun 17. maddesi gereğince Orman İzni, Konya Orman Bölge Müdürlüklüğünden alınacaktır. Bununla birlikte orman alanları için kamulaştırma yapılması söz konusu olmayacaktır. Mera alanlarının kullanımı için tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 4342 sayılı Mera Kanunu hükümleri gereğince, T.C Aksaray Valiliği (Valilik Mera Komisyonuna) tahsis amacı değişikliği için başvurular yapılacaktır. EİH güzergahı Tümüson TM çıkısında Konya-Aksaray devlet yolunu ve hattın Brş-S7 noktaları arasında Ankara-Akasaray devlet yolunu kesmektedir. Bu kesimlerde Karayolları Genel Müdürlüğü 3. Bölge Müdürlüğü ile protokol yapılacaktır. Ayrıca; Yerel yönetimlerden: Kurulacak şantiye (yüklenici) için atık suların bertaraftı için fosseptik (gerek olması durumunda) veya sağlanacak şebeke suyu ile ilgili, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü: Yüzey suyu kaynakları, dere geçişleri ve sulama kanalları ile ilgili, Karayolları Genel Müdürlüğü: Karayolu atlamaları için protokol yapılması, İşlemleri gerçekleştirilecektir. Projenin geçtiği alanlarda bulunan arazilerin vasıfları ve miktarı hazırlanacak olan kamulaştırma planlarından sonra netleşecek olup, belirtilen arazi vasıflarından başka vasıflara sahip alanların bulunması durumunda, bu alanlar içinde meri mevzuatlar kapsamında gerekli işlemler yapılacaktır. 15