Omurilik hasarı: kök hücreler cevaba sahip mi?

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Omurilik hasarı: kök hücreler cevaba sahip mi?"

Transkript

1 Omurilik hasarı: kök hücreler cevaba sahip mi? Omurilik hasarı tipik olarak kalıcı felce yol açar ve şu an için tedavisi olmayan bir durumdur. Kök hücre tedavisi umut sağlayabilir mi? Andrew Brown Çeviri Canbolat Gürses ve Hikmet Geçkil İnönü Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Amerikalı aktör ve aktivist Christopher Reeve 1978 de hâsılat rekoru kıran Superman filminde öne çıkan rolüyle hatırlanacak. Perde önü ve arkasındaki aktif hayatının acı bir kaza sonucu altüst olup, 2004 teki ölümüne kadar boynundan aşağısının felç olması ile de hatırlanacak. Christopher Reeve, 2003 de Massachusetts Teknoloji Enstitüsünde (ABD) sinir bilim konferansında kök hücrelerinin potansiyel yararlarını tartışıyor. Omurilik hasarları genellikle spor veya Bu durum, yaralanmanın olduğu yerden araba kazaları gibi ani travmalardan aşağıda kalan tüm vücutta duyu ve motor kaynaklanır. Bu tür kazalarda omurga kontrolünün kaybolmasına sebep olur kayarak veya parçalanarak omurilik (Şekil 2). dokusunun içine girer ve aksonlara zarar verir. Mayıs 1995 te, bir binicilik yarışması sırasında, Reeve atından kafa üstü düştü. Vücudunun ağırlığı omurgasına binerek boynundaki iki omurunun kırılmasına ve aşırı derecede omurilik hasarınaw1 neden oldu w1. A Bir omurganın yatay kesiti B Bu kaza sırasında kan, kemik, hücre ve molekül düzeyinde ne oldu da bu durum onun hayat boyu felç kalmasına neden oldu? Kök hücrelere dayalı yeni tedaviler, omurilik hasarına bağlı felç insanlara umut vaat etmekte midir? Bu tedavi şekli, bu insanların vücutlarının ve hayatlarının kontrolünü tekrar ellerine almalarında yardımcı olabilir mi? Omur siniri Omurilik Omurga Omurilik hasarı nedir? Omurilik, beyninizi vücudunuzun kalanına bağlayan bir bilgi otoyoludur (Şekil 1). Şekil 1: Omuriliğin anatomisi ve işlevi. 38 I Science in School I Issue 26 : Spring

2 GÖRÜŞ Biyoloji Bilim konuları Biyoloji Fizik Kimya Tıp Sinir sistemi Kök hücreler Hücre çoğalması ve farklılaşması Bağışıklık sistemi Biyokimya 11+ Yaş Bu makale, insanlardaki omurilik hasarının çeşitli sonuçlarına odaklanmakta, bilimin geldiği son noktayı sunmakta ve kök hücrelere dayanarak gelecekteki potansiyel tedavileri göz önünde bulundurmaktadır. Christopher Reeve Superman in durumu ile genç öğrenciler (yaşları 11-14) sinir sistemini (örn., yay refleksi) çalışmaya motive edilebilir. Ancak, metnin basitleştirilmesi gerekli olacaktır. Sunulan detay seviyesi dolayısıyla makale özellikle ortaokul üstü öğrenciler (15-18 yaşları) içindir. Sinir sisteminin anatomi ve fizyolojisi, bağışıklık sisteminin fizyolojisi, hücre çoğalması ve farklılaşmasını içeren konularla bağlantılıdır. Önerilen kaynakların listesi makaleyi iyi bir şekilde tamamlamaktadır. Makale, fizik ve kimyaya ilişkili disiplinlerarası araştırma projeleri için de başlangıç noktası olarak kullanılabilir. Bu gibi projeler için konular: Hasarlı hücreler serbest radikal- ler neden hücrelere zararlıdır? Serbest radikallerle hangi moleküller öncelikli olarak reaksiyona giriyor? Niçin kan ve omurilik hücreleri arasındaki besin ve moleküllerin değişimiyle ödem etkisi azalır? Hangi tip moleküller omurilik tamirini teşvik edebilir? Bu makale kavrama ve genişletilmiş etkinliklerin temeli olarak kullanılabilir: 1. Özel nöral hücreler yaratmaktaki potansiyellerini göz önüne alarak, pluripotent kök hücrelerin nöral olmayan yetişkin kök hücrelerden ve nöral kök hücrelerden (yetişkinlerden veya embriyolardan) farkını belirle. Bunu gen düzenlenmesi mekanizmasıyla ilişkilendir. 2. Pluripotent kök hücreler embriyolardan (embriyonik kök hücreler) elde edilebilir veya deri hücreleriw2 gibi özelleşmiş hücrelerden laboratuvarda (indüklenmiş pluripotent kök hücreler) oluşturulabilir. Pluripotent kök hücrelerin hayvanlara transplantasyonu tümör oluşması gibi çeşitli ciddi yan etkilere yol açar. Bu cümleleri hücre farklılaşması ve genetik düzenleme süreçleriyle ilişkilendir. 3. Kök hücrelerin transplantasyonu hassas bir cerrahi prosedür gerektirdiği ve embriyonik ve nöral kök hücre durumlarında immün sistemin yeni tanıtılan hücreleri reddedebileceği risklere sahiptir. Bu risk için sorumlu biyolojik mekanizmayı açıklayın. Betina da Silva Lopes, Portekiz Resimler: Debivort / Wikimedia Commons (vertebra) / Wikimedia Commons (neuron); Barnabé-Heider & Frisén (2008), Elsevier in izniyle. Omurilik, beyin sapından bele kadar uzanan yumuşak, jelimsi bir yapıdır (A). Uzunluğu 38 ila 43 cm, kalınlığı başparmak genişliğindedir. Omurilik, omurga sütununun 33 sıkı omurunun içinden geçen oyuklu kanala oturur (B). Omurilik sinirleri (periferal sinir sisteminin parçası) omuriliğin uzunluğu boyunca çeşitli aralıklarla bağlıdır ve vücudun spesifik bölgelerine uzanır. Omurilik ve beyin merkezi sinir sistemini oluşturur. C Akson Miyelin kılıf Oligodendrosit Omurilik duyu ve motor sinirlerini içerir (C). Duyu aksonları vücuttan beyne his bilgilerini taşır, oysa motor aksonları istemli ve istemsiz motor hareketlerini ters Duyu alımı (duyu aksonları) veya motor direktifler (motor aksonları) yönde taşır. Omurilik sinirleri, çeşitli gliyal hücreler tarafindan desteklenirler. Örneğin bu gliyal hücrelerden oligodentrositler aksonların etrafındaki myelinleri sararak onları yalıtırak, akson potansiyelinin hızlı ve etkili iletimini sağlarken, astrositler diğer sinir hücreleri için besleyici madde sağlama ve büyüme faktörleri salınımı gibi çoklu fonksiyonlara sahiptir. Science in School I Issue 26 : Spring 2013 I 39

3 Sağrı Bel Gögüs Servical Resim: Barnabé-Heider & Frisén (2008), Elsevier den. A Hasar bölgesi Omurilik Şekil 2: Omurilik yaralanmasının sakatlık etkisinin doku seviyesinde görünüşü. Omurilik hasarının çoğu genel nedeni travma yüzünden kırılan ya da yerinden çıkan omurga kaynaklıdır (A). Felç ve his kaybı yaralanmanın olduğu bölgenin alt kısmında meydana gelir (B deki koyu gri bölgeler). B Omurganın bölgeleri Travmanın ikincil etkisine bağlı olan kan ihtiyacındaki değişiklik, bağışıklık yanıtı, serbest radikallerin ve uyarıcı nörotransmitterlerin artması gibi sebeplerden dolayı, omurilik yaralanmasının olduğu yer ve çevresinde birçok hücre çeşidi ölür (omurilik yaralanmasının ikincil etkileri için kutucuğa bakınız). Varolan tedaviler:hasar sınırlandırılması Omurilik hasarı sonucu meydana gelen hücre kaybı vücudun kendisi tarafından yerine konamaz ve böylece omurilik fonksiyonu kalıcı olarak kaybolur. Şekil 3: Omurilik hasarının potansiyel semptomları Düzensiz kalp atışı Solunum ve düşük kan basıncı güçlüğü Günümüz kısa dönem tedavileri sadece zararın azaltılmasını içerir (örn., omurilik üzerindeki basıncı dindirilmek için cerrahi müdahale). Uzun dönemde, hastalara ağrı ve kazayla ilişkili semptomları rahatlatıcı fizyoterapi ve tedavilerin yanı sıra danışmanlık da verilir (Şekil 3). Felç Cinsel fonksiyon kaybı Ağrı Kan pıhtılarının artamsı Duyu kaybı Mesane ve bağırsak problemleri Omurilik hasarının şu an için tedavisi olmayıp, yoğun fiziksel ve duygusal bir sürece sebep olur. Ancak bazı bilim çevreleri tarafından son zamanlarda kök hücrelerin omurilik hasarındaki kullanım potansiyelleri araştırılmaya başlanmıştır. Kök hücre tedavileri Kök hücreler hem özel hücre çeşitlerine farklılaşabilir hem de kendi kendilerini yenileyerek daha çok kök hücre üretebilirler. Genel anlamda iki çesit kök hücre vardır: herhangi bir vücut hücresine farklılaşabilen pluripotent kök hücreler ve sadece bazı tip hücrelere farklılaşabilen yetişkin kök hücreler. Resim: Nicola Graf ın iznyle. 40 I Science in School I Issue 26 : Spring

4 ARKA PLAN Biyoloji Bilim konuları Omurilik hasarının ikincil etkileri Omurilik yaralanması sırasında yer alan ikincil etkiler sinir ve oligodendrositleri içeren çok sayıda hücre çeşidinin ölümüne yol açar. Bu ikincil etkiler: 1. İskemi: uygun kan beslemesinin eksikliği (kan damarlarının çatlamasına bağlı olarak). Bu, hücrelere oksijen ve besin tedarikini azaltır. 2. Ödem: doku sıvısı toplanması. Bu, şişmeye yol açar ve kanla omurilik hücreleri arasındaki besin maddelerinin ve moleküllerin değişimindeki verimi azaltır. 3. Bağışıklık istilası: yaralanma, yangı (enflamasyon) yanıtını tetikleyerek yaralanma bölgesi ve civarındaki omuriliğe bağışıklık hücrelerinin (nötrofil, T-hücreleri, makrofajlar ve monositler) akın etmesine yol açar. Bu yanıt hem koruyucu (örn., omurilik tamirini destekleyen moleküllerin salınması ve hasarlı dokuların temizlenmesi) ve hem de zararlı olabilir (örn., enflamasyondan sağlıklı dokuların da etkilenmesi). 4. Nörotransmitter salınımı: glutamat uyarıcı bir nörotransmitter olup, zarar görmüş nöronlar tarafından bol miktarda salınır. Bu nörotransmitter sinir hücrelerinin aşırı uyarılmasını sağlayarak, onların ölümüne ya da işlevlerinin kaybolmasına neden olur. 5. Serbest radikal salınımı: hücre hasarı ve inflamasyon yanıt, düzgün hücresel fonksiyonlar için çok önemli olan moleküllerle reaksiyona girerek sinir hücrelerine başka hasarlar veren serbest radikallerin düzeyini yükseltir. Pluripotent kök hücreler embriyolardan (embriyonik kök hücreler) elde edilebilir veya deri hücreleri w2 gibi özelleşmiş hücrelerden laboratuarda oluşturulabilirler (indüklenmiş pluripotent kök hücreler). Yetişkin kök hücreler ise kemik iliği gibi çeşitli dokularda bulunurlar. Omurilik yaralanmasında kök hücrelerin kullanıldığı iki potansiyel yaklaşım vardır: 1. Yaralanan bölgeye kök hücrelerin transplantasyonu. 2. Hasar görmüş omurilikteki sinir kök hücrelerinin kullanılması. Her iki yaklaşımda da amaç, zarar görmüş omurilik hücrelerinin yerine bunlara dönüşecek kök hücreler koymak veya dolaylı olarak iyileşmeyi teşvik etmeye dayanır. Bu dolaylı yarar kök hücrelerin kendisinden ya da farklılaştıkları hücrelerden gelebilir. 1) Kök hücre transplantasyonu Model hayvanlar (genellikle kemirgenler) üzerinde yapılan omurilik hasarı tedavi çalışmaları, transplantasyon tedavisinin iyileşmeye yardımcı olduğunu göstermiştir. Ancak, bu iyileşmede hangi mekanizmaların sorumlu olduğu henüz bilinmemektedir. Bu çalışmalarda, üç çeşit kök hücre kullanılır: pluripotent kök hücreler, nöral olmayan yetişkin kök hücreler ve nöral kök hücreler (yetişkinden veya embriyodan elde edilen). Pluripotent kök hücreler Pluripotent kök hücrelerin hayvanlara transplantasyonu tümör oluşumu gibi çeşitli ciddi yan etkilere yol açar. Omurilik yaralanmasının etkili tedavisinde kullanılmadan önce bu hücreler nöral progenitör hücrelere (özel nöral hücrelerin belirli biçimlerine farklılaşma potansiyeline sahip olan hücreler) farklılaşmaları için muamele edilir. Bir çalışma oligodendrosit progenitör hücrelerin omurilik yaralanmasına sahip sıçanlara transplantasyonundan yedi gün sonra aksonların yeniden miyelinlendiğini ve sıçanların ayaklarını daha iyi hareket ettirebildiklerini göstermiştir (Keirstead ve ark., 2005). Nöral olmayan yetişkin kök hücreler Nöral olmayan yetişkin kök hücreler kemik iliği, yağ dokusu ve plasenta gibi çeşitli dokulardan çıkarılır. Bu kök hücrelerin omurilik yaralanmasını dolaylı olarak tamir etmede yardımcı oldukları düşünülmektedir. Birçok çalışma bu hücrelerin transplantasyonundan sonra hayvanların daha iyi hareket edip hissettiklerini gösternektedir (Parr ve ark., 2007). Nöral kök hücreler Nöral kök hücreler embriyo veya yetişkinlerin sinir sistemlerinin belli kısımlarından çıkarılır. Birçok çalışma transplantasyon yapılan hücrelerin yeni nöral hücrelerin büyümesine yardım eden astrositlere farklılaştığını göstermektedir (Enzmann ve ark., 2006; Pfeifer ve ark., 2006). Geçen yıl yayınlanan bir araştırma, nöral kök hücrelerin yaralanmaya karşı lokal inflamatuar yanıtını yeniden programlayabildiğini ve böylece makrofajlar gibi yıkıcı bağışıklık hücrelerinin azaltılması hasarlı omuriliğin iyileşmesini teşvik ettiğini ortaya koymuştur (Cusimano ve ark., 2012). Birçok araştırma, nöral kök hücre transplantasyonundan sonra hayvanların ayaklarını daha iyi hareket ettirdiğini ortaya koymuştur. 2) Yerleşik kök hücrelerden yararlanma Kök hücrelerin transplantasyonu riskli bir iş olup hassas bir cerrahi prosedür gerektirir. Eembriyonik ve nöral kök hücre kullanımı durumlarında immün sistemin yeni hücreleri reddedebileceği olasıdır. Science in School I Issue 26 : Spring 2013 I 41

5 Omuriliğin kendi nöral kök hücrelerinin ilaç yardımı ile tedaviyi teşvik etmesinde alternatif bir yaklaşım olarak kullanılması bu riski azaltabilir (Barnabé-Heider & Frisén, 2008). Bu risklerin üstesinden gelinilse bile, kök hücre iyileştirme tedavisi olarak bilinen bu potansiyel terapideki araştırma hala erken bir aşamadadır ve hayvanlardaki omurilik hasarından iyileşmeye yardımcı olup olmadığı henüz gözlemlenmemiştir. Küçük değişiklikler büyük farklar yaratabilir İlişkili mekanizmayı anlamak, hayvanlardaki etkinin testi, insanlardaki klinik deneme (tedavi geliştirme) süreçleri yavaş ve karmaşıktır. En azından şimdilik, transplantasyon tedavisi kök hücrelerle omurilik hasarının tedavisi için büyük bir umudu barındırmaktadır da, Kalifornya lı şirket Geron bu yönteme dayanarak bir klinik deneme w3 başlatmasına rağmen finansal nedenlerden bunu durdurmak zorunda kalmıştır. Son olarak, Zürih (İsviçre) deki Balgrist Üniversitesi Hastanesi, insan beyin dokusundan elde edilen hücrelerin kullanıldığı bir deneme yürütüyor. Hasarlı omuriliğe bu hücrelerin transplantasyonu ile vücut etrafında bilgi taşıyan sinir ağı için devrelerin yeniden kurulması umut edilmektedir w4. Çok yönlü doğasından dolayı omurilik hasarının her hangi tek bir uygulamanın sonucu tedavisinin yapılabilirliği şüphelidir. Ancak çok küçük gelişmeler bile hastaların hayatlarında büyük bir fark yaratacaktır. Christopher Reeve gibi boyundan altınızın felç olduğunu hayal edin: kollarınızı hareket ettirebilmeniz ve ellerinizle sıkıca tutabilmeniz bile bağımlı veya bağımsız yaşam arasında fark yaratırdı. Teşekkür Bu makale Eurostemcell website w5 ve Barnabé-Heider & Frisén (2008) derleme makalesi için yaratılan bilgi formuna dayanmaktadır. Yazar, makalenin yazımı ve planlanmasındaki yardımı için Eurostemcell den Kate Doherty e teşekkür etmektedir. University of Cambridge, Klinik Sinirbilimleri Bölümü nden Dr Stefano Pluchino ya uzman tavsiyeleri için de teşekkürler. Referanslar Barnabé-Heider F, Frisén J (2008) Stem cells for spinal cord repair. Cell Stem Cell 3(1): doi: /j. stem Cusimano M et al. (2012) Transplanted neural stem/precursor cells instruct phagocytes and reduce secondary tissue damage in the injured spinal cord. Brain. 135(2): doi: /brain/aws002 Enzmann GU et al. (2006) Functional considerations of stem cell transplantation therapy for spinal cord repair. Journal of Neurotrauma 23: doi: / neu Keirstead HS et al. (2005). Human embryonic stem cell-derived oligodendrocyte progenitor cell transplants remyelinate and restore locomotion after spinal cord injury. The Journal of Neuroscience 25: doi: /JNEUROSCI Parr AM et al. (2007). Bone marrowderived mesenchymal stromal cells for the repair of central nervous system injury. Bone Marrow Transplant 40: doi: / sj.bmt Pfeifer K et al. (2006). Autologous adult rodent neural progenitor cell transplantation represents a feasible strategy to promote structural repair in the chronically injured spinal cord. Regenerative Medicine 1: doi: / Web kaynakları w1 Christopher ve Dana Reeve Vakfı araştırmalara destek vererek omurilik hasarı ve felçlilerin hayatlarının kalitesini iyileştirmeye kendini adamıştır. Websitesi, hayatları hakkında konuşan felçli insanların videolarını içermektedir w de, John Gurdon ve Shinya Yamanaka, yetişkin hücrelerin yeniden programlanarak pluripotent olabileceğini keşfettiklerinden Nobel Fizyoloji ve Tıp ödülüyle ödüllendirildi Bkz.: nobelprize.org/nobel_prizes/ medicine/laureates/2012 Embriyonik ve indüklenmiş pluripotent kök hücreler hakkında Nature Education s Scitable web sayfasından daha çok bilgi edeinebilrsiniz. Bkz: veya Konunun öncü bilim adamları Eurostemcell web sayfasındaki bir online videoda, Kök hücreler gelecek: ips hücrelerine giriş, indüklenmiş pluripotent kök hücreleri anlatmaktadır ( veya w3 Geron klinik deneme hakkında New York Times ı okuyun veya link w4 Klinik Denemeler için bkz. Balgrist Üniversite Hastanesi nin websitesi (www. clinicaltrials.gov) veya w5 Eurostemcell in web sayfasından Omurilik yaralanmaları: kök hücreler nasıl yardım edebilir? bilgi notunu indirin. ( veya Eurostemcell in kök hücre alet takımı indirilebilir. Eğitimsel aktiviteler için Creative Commons lisanslı kaynaklar: ( Embriyonik kök hücre araştırması: etik bir ikilem bilgi notu. Hope Beyond Hype kök hücre tedavisi hakkında, keşiften tedaviye, etkileşimli çizgi roman şeklinde bir hikayedir. Hazır veya değil? omurilik yaralanmaları hakkında sınıf kullanımı için dizayn edilmiş bir rol oyunudur. veya 42 I Science in School I Issue 26 : Spring

6 Biyoloji Bilim konuları Kaynaklar Okullar için Eurostemcell in DVDlerinin birinin incelenmesi için bkz.: Gebhardt P (2006) Review of A Stem Cell Story. Science in School 3: issue3/stemcell Omurilik hasarı: kök hücre araştırmasında gelişim ve vaat omurilik hasarlı (eski futbolcu) avukat Roman Reed i gösteren kısa bir videodur: Andrew Brown, University of Bath (Birleşik Kırallık) moleküler ve hücresel biyolojisi mezunudur. Science in School için çalıştıktan sonra, British Society for Immunology nin iletişim ve yayımcılık takımına katıldı.. Ulusal Nörolojik Bozukluklar ve Felç Enstitüsü nün web sayfası omurilik hasarı bilgilerini detaylandırıyor: htm Omurilik Hasarı Felcinin Tedavileri için Uluslararası Kampanyası, omurilik hasarları hakkında başka bilgilere ve istatistiklere sahiptir: Bu makaleyi ilginç bulduysanız, Science in School un medikal başlığı altındaki makalelerin yayınladığı tam koleksiyonuna bakmak hoşunuza gidebilir. Bu kodu nasıl kullanacağınızı öğrenmek için, bkz. sayfa Science in School I Issue 26 : Spring 2013 I 43

TC. SAĞLIK BAKANLIĞI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ OMURİLİK YARALANMALARI HASTA BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ

TC. SAĞLIK BAKANLIĞI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ OMURİLİK YARALANMALARI HASTA BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ TC. SAĞLIK BAKANLIĞI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ OMURİLİK YARALANMALARI HASTA BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ Omurilik yaralanmaları, omurganın içinde bulunan sinir dokusunun, travma ya da

Detaylı

Omurga-Omurilik Cerrahisi

Omurga-Omurilik Cerrahisi Omurga-Omurilik Cerrahisi BR.HLİ.017 Omurga cerrahisi, omurilik ve sinir kökleri ile bu hassas sinir dokusunu saran/koruyan omurga üzerinde yapılan ameliyatları ve çeşitli girişimleri içerir. Omurga ve

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI

11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI 11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI B) ÇEVRESEL (PERİFERAL) SİNİR SİSTEMİ Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS), Merkezi Sinir

Detaylı

ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA

ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS), Merkezi Sinir Sistemine (MSS) bilgi ileten ve bilgi alan sinir sistemi bölümüdür. Merkezi Sinir Sistemi nden çıkarak tüm vücuda dağılan sinirleri

Detaylı

İNME. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak

İNME. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak İNME Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları TND ye aittir. Kaynak

Detaylı

BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ...

BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... 1 Bilinmesi Gereken Kavramlar... 1 Giriş... 2 Hücrelerin Fonksiyonel Özellikleri... 2 Hücrenin Kimyasal Yapısı... 2 Hücrenin Fiziksel Yapısı... 4 Hücrenin Bileşenleri... 4

Detaylı

VÜCUDUMUZDA SISTEMLER. Destek ve Hareket

VÜCUDUMUZDA SISTEMLER. Destek ve Hareket VÜCUDUMUZDA SISTEMLER Destek ve Hareket DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ Vücudun hareket etmesini sağlamak Vücutta bulunan organlara destek sağlamak Destek ve Hareket Sistemi İskelet Sistemi Kaslar Kemikler Eklemler

Detaylı

Nivîskar SamoCan THURSDAY, 17 FEBRUARY :17 - Nûkirina dawîyê THURSDAY, 17 FEBRUARY :27

Nivîskar SamoCan THURSDAY, 17 FEBRUARY :17 - Nûkirina dawîyê THURSDAY, 17 FEBRUARY :27 There are no translations available. Kök hücre tedavileri, dejeneratif hastalıklar CD34-pozitif hücreler CD34 ile, hematopoietik kök hücrelerin üst yüzeyinde bulunabilecek özel bir molekül yapısına atıfta

Detaylı

Santral (merkezi) sinir sistemi

Santral (merkezi) sinir sistemi Santral (merkezi) sinir sistemi 1 2 Beyin birçok dokunun kontrollerini üstlenmiştir. Çalışması hakkında hala yeterli veri edinemediğimiz beyin, hafıza ve karar verme organı olarak kabul edilir. Sadece

Detaylı

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 9 a

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 9 a Fizyoloji PSİ 123 Hafta 9 Serebrum Bazal Çekirdekler Orta Beyin (Mezensefalon) Beyin sapının üzerinde, beyincik ve ara beyin arasında kalan bölüm Farklı duyu bilgilerini alarak bütünleştirir ve kortekse

Detaylı

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili Kök Hücre Biyolojisi Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans () Lisans (X) Yüksek Lisans( ) Doktora( ) Eğitim Öğretim Sistemi Örgün Öğretim (X) Uzaktan Öğretim(

Detaylı

Beynin Anatomik Açıdan İncelenmesi ve Beyin Sisteminin İşleyişi

Beynin Anatomik Açıdan İncelenmesi ve Beyin Sisteminin İşleyişi Beynin Anatomik Açıdan İncelenmesi ve Beyin Sisteminin İşleyişi - Ana Hatlarıyla Merkezi Sinir Sistemi - Sinir Hücrelerinin (Nöronlar) Temel İşleyişi - Hücre Gövdesi, Dendrit, Aksonlar, Sinaptik Ağlar

Detaylı

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER Denetleyici ve Düzenleyici Sistemler Vücudumuzda aynı anda birçok karmaşık olayın birbirleriyle uyumlu bir şekilde gerçekleşmesi denetleyici ve düzenleyici sistemler tarafından sağlanır. Denetleyici ve

Detaylı

Epilepsi nedenlerine gelince üç ana başlıkta incelemek mümkün;

Epilepsi nedenlerine gelince üç ana başlıkta incelemek mümkün; Epilepsi bir kişinin tekrar tekrar epileptik nöbetler geçirmesi ile niteli bir klinik durum yada sendromdur. Epileptik nöbet beyinde zaman zaman ortaya çıkan anormal elektriksel boşalımların sonucu olarak

Detaylı

İnmede Tedavisi BR.HLİ.102

İnmede Tedavisi BR.HLİ.102 BR.HLİ.102 Serebral Felç (İnme) ve Spastisitede Botoks Spastisite Nedir? Spastisite belirli kasların aşırı aktif hale gelerek, adale katılığına, sertliğine ya da spazmlarına neden olmasıyla ortaya çıkan

Detaylı

BİLİŞSEL NÖROBİLİM BİLGİ İŞLEME SÜREÇ VE YAKLAŞIMLARI

BİLİŞSEL NÖROBİLİM BİLGİ İŞLEME SÜREÇ VE YAKLAŞIMLARI BİLİŞSEL NÖROBİLİM BİLGİ İŞLEME SÜREÇ VE YAKLAŞIMLARI Beyni Keşfetme Dünya üzerinde keşifler genelde coğrafi keşiflerle başlamıştır. Ortalama 1120 gr ağırlığındaki jelatinimsi yapısıyla beyni keşfetme

Detaylı

BEL AĞRISI. Dahili Servisler

BEL AĞRISI. Dahili Servisler BEL AĞRISI Dahili Servisler İnsan omurgası vücut ağırlığını taşımak, hareketine izin vermek ve spinal kolonu korumak için dizayn edilmiştir. Omurga kolonu, birbiri üzerine dizilmiş olan 24 ayrı omur adı

Detaylı

KEMOTERAPİ NASIL İŞLEV GÖRÜR?

KEMOTERAPİ NASIL İŞLEV GÖRÜR? KEMOTERAPİ NEDİR? Kanser hücrelerini tahrip eden kanser ilaçları kullanılarak yapılan tedaviye kemoterapi denir. Bu tedavilerde kullanılan ilaçlara antikanser ilaçlar da denir. Kanserin türüne göre kemoterapinin

Detaylı

Fizyoloji ve Davranış

Fizyoloji ve Davranış Fizyoloji ve Davranış sorular sorular - sorular Farketmeden sıcak sobaya dokunduğunuzda hemen elinizi çekersiniz. Bu kısa sürede vücudunuzda neler olur? Kafein, esrar, alkol v.b.nin vücudunuzda ne tür

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ. Duyusal olarak elde edilen bilgiler beyne (yada tam tersi) nasıl gider?

SİNİR SİSTEMİ. Duyusal olarak elde edilen bilgiler beyne (yada tam tersi) nasıl gider? SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ Descartes- İnsan vücudu bilimsel olarak (doğal yasalarla) açıklanabilecek bir hayvan makinesidir Bu makineyi araştıran, beyin ve davranış arasındaki ilişkiyi inceleyen bilim

Detaylı

FİZYOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN

FİZYOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN FİZYOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Fizyolojide Temel Kavramlar FİZYOLOJİ Fizyolojinin amacı; Yaşamın başlangıcı- gelişimi ve ilerlemesini sağlayan fiziksel ve kimyasal etkenleri açıklamaktır (tanımlamak)

Detaylı

Bölünme Kapasitelerine Göre Hücre Çeşitleri

Bölünme Kapasitelerine Göre Hücre Çeşitleri Ye#şkin Kök Hücre Bölünme Kapasitelerine Göre Hücre Çeşitleri 1. Değişken hücreler (Labile cells) - Sürekli bir kayıp ve yenilenme vardır. - Skuamöz ve salgı bezi hücreleri - Kemik iliğindeki hematopoe>k

Detaylı

ECZACILIK FAKÜLTESİ BİYOKİMYA

ECZACILIK FAKÜLTESİ BİYOKİMYA PROGRAM KOORDİNATÖRÜ Prof. Dr. Güldal MEHMETÇİK, gmehmetcik@neu.edu.tr YÜKSEK LİSANS DERSLERİ EBM 600 Uzmanlık Alanı Dersi Z 4 0 4 EBM 601 Biyokimya I S 3 0 3 EBM 602 Biyokimya I Laboratuvar S 0 3 1 EBM

Detaylı

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Dönem T+U Saat Kredi AKTS. V. Ders Kurulu TIP 105 1 121 + 73 9 10. Kurul Dersleri Teorik Pratik Toplam.

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Dönem T+U Saat Kredi AKTS. V. Ders Kurulu TIP 105 1 121 + 73 9 10. Kurul Dersleri Teorik Pratik Toplam. DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Dönem T+U Saat Kredi AKTS V. Ders Kurulu TIP 105 1 121 + 73 9 10 Kurul Dersleri Teorik Pratik Toplam Anatomi 25 29 54 Tıbbi Biyokimya 31 2 33 Tıbbi Biyoloji 13-13 Histoloji- Embriyoloji

Detaylı

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 8 a

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 8 a Fizyoloji PSİ 123 Hafta 8 Sinir Sisteminin Organizasyonu Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi Beyin Omurilik Periferik Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi (MSS) Oluşturan Hücreler Ara nöronlar ve motor

Detaylı

Prof.Dr.Kemal NAS Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD

Prof.Dr.Kemal NAS Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD Prof.Dr.Kemal NAS Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD Kronik enflamatuar hastalıklar, konak doku ve immun hücreleri arasındaki karmaşık etkileşimlerinden

Detaylı

Biyomühendiliğin temel alanları

Biyomühendiliğin temel alanları Biyomühendiliğin temel alanları Genetik mühendisliği: Sentetik biyoloji, gen transferi Hücre ve doku mühendisliği: Doku kültürü, hücre biyolojisi, metabolik mühendislik Biyoproses mühendisliği: Biyoproses

Detaylı

Çene Eklemi (TME) ve Yüz Ağrıları Merkezi

Çene Eklemi (TME) ve Yüz Ağrıları Merkezi Çene Eklemi (TME) ve Yüz Ağrıları Merkezi Beyin Tümörleri Çene Eklemi (TME) ve Yüz Ağrıları Merkezi Sizde mi Diş Sıkıyorsunuz? Diş sıkma ve gıcırdatma, gece ve/veya gündüz oluşabilen istemsiz bir aktivitedir.

Detaylı

ORGANİZMALARDA BAĞIŞIKLIK MEKANİZMALARI

ORGANİZMALARDA BAĞIŞIKLIK MEKANİZMALARI ORGANİZMALARDA BAĞIŞIKLIK MEKANİZMALARI Organizmalarda daha öncede belirtildiği gibi hücresel ve humoral bağışıklık bağışıklık reaksiyonları vardır. Bunlara ilave olarak immünoljik tolerans adı verilen

Detaylı

Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Haziran 2013

Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Haziran 2013 Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Haziran 2013 Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü (MBGB) Güçlü ve çok yönlü bir eğitim programı sunarak, gelişen teknoloji çağında, çok hızlı gelişen alanımızda ileri

Detaylı

17 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-1 Nöron- Glia- Nöron Çeşitleri

17 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-1 Nöron- Glia- Nöron Çeşitleri 17 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-1 Nöron- Glia- Nöron Çeşitleri SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemini SİNİR DOKU oluşturur. Bu dokuda NÖRON (SİNİR HÜCRESİ) ve GLİA (NÖROGLİA) hücreleri bulunur. Sinir doku, uyarıların

Detaylı

Kök Hücre Biyolojisi. Prof. Dr. Gönül KANIGÜR Prof. Dr. Melek ÖZTÜRK

Kök Hücre Biyolojisi. Prof. Dr. Gönül KANIGÜR Prof. Dr. Melek ÖZTÜRK Kök Hücre Biyolojisi Prof. Dr. Gönül KANIGÜR Prof. Dr. Melek ÖZTÜRK Kök hücre nedir? Kök hücreler organizmanın tüm dokularını ve organlarını oluşturan ana hücrelerdir. Henüz farklılaşmamış olan bu hücreler

Detaylı

(ANEVRİZMA) Dr. Dağıstan ALTUĞ

(ANEVRİZMA) Dr. Dağıstan ALTUĞ ANEURYSM (ANEVRİZMA) Arteriyel sistemindeki lokalize bir bölgeye kan birikmesi sonucu şişmesine Anevrizma denir Gerçek Anevrizma : Anevrizma kesesinde Arteriyel duvarların üç katmanını kapsayan Anevrizma

Detaylı

CANLILIK NEDİR? Fizyolojide Temel Kavramlar

CANLILIK NEDİR? Fizyolojide Temel Kavramlar Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı CANLILIK NEDİR? Fizyolojide Temel Kavramlar Doç. Dr. Turgut GÜLMEZ CALILIK (hayat) NEDİR? FİZYOLOJİ Yaşamın başlangıcı- gelişimi ve ilerlemesini

Detaylı

Yaralanmalar. Bölüm 5

Yaralanmalar. Bölüm 5 Yaralanmalar Bölüm 5 Kapsam: Yara nedir? Kaç çeşit yara vardır? Yaraların ortak belirtileri nelerdir? Yaralanmalarda ilkyardım nasıl olmalıdır? Ciddi yaralanmalar nelerdir? Ciddi yaralanmalarda ilkyardım

Detaylı

SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ. Sanatta Yeterlik. Yüksek Lisans Yatay Geçiş Doktora. Yatay Geçiş

SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ. Sanatta Yeterlik. Yüksek Lisans Yatay Geçiş Doktora. Yatay Geçiş ENSTİTÜ ADI: SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Programın Adı Genel Kontenjan Teklifi Yurtdışı Kontenjan Teklifi Anabilim Dalı/Anasanat Dalı Bilim Dalı/Sanat Dalı ALES Puan Türü Tıp Tarihi ve Etik (İstanbul Tıp

Detaylı

EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I IV. KURUL DERS PROGRAMI DOKU - İSKELET KAS. (13 Mart Nisan 2017 )

EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I IV. KURUL DERS PROGRAMI DOKU - İSKELET KAS. (13 Mart Nisan 2017 ) 2016 2017 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I IV. KURUL DERS PROGRAMI DOKU - İSKELET KAS (13 Mart 2017-28 Nisan 2017 ) Dekan Baş Koordinatör Dönem I Koordinatörü Dönem I Koordinatör Yardımcısı Dönem I Koordinatör

Detaylı

Nöroinflamasyon nedir? Temel mekanizmaları ve ölçümleme

Nöroinflamasyon nedir? Temel mekanizmaları ve ölçümleme Nöroinflamasyon nedir? Temel mekanizmaları ve ölçümleme Uz. Dr. Tevfik Kalelioğlu Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Nöroinflamasyon nedir? Temel mekanizmaları ve ölçümleme Uz. Dr. Tevfik Kalelioğlu

Detaylı

T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK YÜKSEK LİSANS PROGRAMI 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ

T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK YÜKSEK LİSANS PROGRAMI 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK YÜKSEK LİSANS PROGRAMI 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ I. YARIYIL (ZORUNLU) SAĞLIK TANILAMASI (HEM 601 TEORİK 2, 2

Detaylı

YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR. Prof. Dr. Mehmet Ersoy

YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR. Prof. Dr. Mehmet Ersoy YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR Prof. Dr. Mehmet Ersoy DEMANSA NEDEN OLAN HASTALIKLAR AMAÇ Demansın nedenleri ve gelişim sürecinin öğretmek Yaşlı bireyde demansa bağlı oluşabilecek problemleri öğretmek

Detaylı

KEMİK VE DİŞ ETİ SORUNLARI İÇİN EN GÜVENİLİR VE EN ETKİLİ ÇÖZÜM

KEMİK VE DİŞ ETİ SORUNLARI İÇİN EN GÜVENİLİR VE EN ETKİLİ ÇÖZÜM DOKU YENİLENMESİNDE OTOLOG ÇÖZÜM TÜRKİYEDE TEK DENTAL PRP KİTİ KEMİK VE DİŞ ETİ SORUNLARI İÇİN EN GÜVENİLİR VE EN ETKİLİ ÇÖZÜM YENİLENMEK KENDİ İÇİMİZDE ONARICI DOKU YENİLENMESİNİ HIZLANDIRAN YENİLİKÇİ

Detaylı

DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR

DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI D.P.Ü. KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR PROF. DR. AHMET HAKAN VURAL OP. DR. GÜLEN SEZER ALPTEKİN ERKUL OP. DR. SİNAN ERKUL

Detaylı

Tedavide yeni başka seçenekler var mı? Doç. Dr. Özge Turhan Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji A.D.

Tedavide yeni başka seçenekler var mı? Doç. Dr. Özge Turhan Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji A.D. Tedavide yeni başka seçenekler var mı? Doç. Dr. Özge Turhan Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji A.D. Özellikle yara bakımıyla ilgili pek çok yeni yöntem,

Detaylı

HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONUNDA HEMŞİRENİN ROLÜ. Nevin Çetin Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİT Ünitesi

HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONUNDA HEMŞİRENİN ROLÜ. Nevin Çetin Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİT Ünitesi HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONUNDA HEMŞİRENİN ROLÜ Nevin Çetin Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİT Ünitesi Hematopoetik kök hücre transplantasyonu hematoloji-onkoloji alanında özel bir daldır

Detaylı

Anestezi ve Termoregülasyon

Anestezi ve Termoregülasyon Anestezi ve Termoregülasyon Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI İKBÜ Sağlık Hizmetleri M.Y.O. Termoregülasyon Nedir? Isının düzenlenmesi, korunması, ideal aralığa getirilmesi amacıyla vücudun meydana getirdiği

Detaylı

ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.

ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR. SAYFA NO 1/5 TANISAL VE GİRİŞİMSEL DİZ ARTROSKOPİSİ AMELİYATI AYDINLATILMIŞ ONAM FORMU Hasta Adı Dosya No Tarih / Saat Yöntem: Eklem içerisini gözlemek için, 0.5 cm'lik kesi deliklerinden artroskopinin

Detaylı

Kök Hücre ve Farklılaşma

Kök Hücre ve Farklılaşma Kök Hücre ve Farklılaşma Kök Hücre Erişkin ve embriyonik kök hücreler farklılaşarak soma7k hücreleri oluştururlar. Kök hücre Progenitör hücre Farklılaşmış hücre Neden Farklılaşmaya İh7yaç Duyulur Tek hücreli

Detaylı

YAŞLANMA /YAŞLANMA ÇEŞİTLERİ VE TEORİLERİ BEYZA KESKINKARDEŞLER 0341110024

YAŞLANMA /YAŞLANMA ÇEŞİTLERİ VE TEORİLERİ BEYZA KESKINKARDEŞLER 0341110024 YAŞLANMA /YAŞLANMA ÇEŞİTLERİ VE TEORİLERİ BEYZA KESKINKARDEŞLER 0341110024 YAŞLANMA Hücre yapısını ve organelleri oluşturan moleküler yapılarından başlayıp hücre organelleri,hücre,doku,organ ve organ sistemlerine

Detaylı

İskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar. Prof.Dr.Mitat KOZ

İskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar. Prof.Dr.Mitat KOZ İskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar Prof.Dr.Mitat KOZ 1 İskelet Kasının Egzersize Yanıtı Kas kan akımındaki değişim Kas kuvveti ve dayanıklılığındaki

Detaylı

Tıpta Kusursuzluğa Doğru Yaklaşım (Precision Medicine)

Tıpta Kusursuzluğa Doğru Yaklaşım (Precision Medicine) Tıpta Kusursuzluğa Doğru Yaklaşım (Precision Medicine) İncelikli tıp olarak da tanımlayabileceğimiz Precision Medicine, kişinin genetik yapısı, çevresel faktörler ve yaşam tarzındaki farklılıkları dikkate

Detaylı

Beyin Omurlik Damarlarının Cerrahi Tedavisi

Beyin Omurlik Damarlarının Cerrahi Tedavisi Beyin Omurlik Damarlarının Cerrahi Tedavisi (Nörovasküler Cerrahi) BR.HLİ.015 Sinir sisteminin damar hastalıkları ve bunların cerrahi tedavisi beyin ve sinir cerrahisinin spesifik ve zorlu bir alanını

Detaylı

BÜYÜME. Vücudun ya da vücut bölümlerinin boyut olarak artması Yaşamın ilk 20 yılında görülen en önemli biyolojik süreçtir.

BÜYÜME. Vücudun ya da vücut bölümlerinin boyut olarak artması Yaşamın ilk 20 yılında görülen en önemli biyolojik süreçtir. BÜYÜME Vücudun ya da vücut bölümlerinin boyut olarak artması Yaşamın ilk 20 yılında görülen en önemli biyolojik süreçtir. 2 BÜYÜME Örneğin doku büyümesi gerçekleşerek vücut ağırlığı ve boy uzunluğunda

Detaylı

Kaç çeşit yara vardır? Kesik Yaralar Ezikli Yaralar Delici Yaralar Parçalı Yaralar Enfekte Yaralar

Kaç çeşit yara vardır? Kesik Yaralar Ezikli Yaralar Delici Yaralar Parçalı Yaralar Enfekte Yaralar YARALANMALAR YARA NEDİR? Bir travma sonucu deri yada mukozanın bütünlüğünün bozulmasıdır. Aynı zamanda kan damarları, adale ve sinir gibi yapılar etkilenebilir. Derinin koruma özelliği bozulacağından enfeksiyon

Detaylı

Yarıyılı. Tasarımda İnsan Faktörü SEC154 2 2 0 2

Yarıyılı. Tasarımda İnsan Faktörü SEC154 2 2 0 2 Dersin Adı Kodu Yarıyılı Ders (Saat/Hafta) (Saat/Hafta) AKTS Tasarımda İnsan Faktörü SEC154 2 2 0 2 Ön Koşul Dersleri - Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Seçmeli Dersin Seviyesi Lisans Dersin Koordinatörü

Detaylı

Fizik Antropoloji Anabilim Dalına ait dersler, Antropoloji Lisans Programı dahilinde verilmektedir. Fizik Antropolojiye Giriş.

Fizik Antropoloji Anabilim Dalına ait dersler, Antropoloji Lisans Programı dahilinde verilmektedir. Fizik Antropolojiye Giriş. Fizik Antropoloji Anabilim Dalına ait dersler, Antropoloji Lisans Programı dahilinde verilmektedir. Fizik Antropolojiye Giriş Bu ders içerisinde, Fizik Antropolojinin tarihsel gelişimi, çalışma alanları,

Detaylı

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I I

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I I T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2016-2017 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I I DOKU BİYOLOJİSİ I. DERS KURULU ( 19 EYLÜL 2016 28 EKİM 2016) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ

Detaylı

DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ

DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ Kan, kalp, dolaşım ve solunum sistemine ait normal yapı ve fonksiyonların öğrenilmesi 1. Kanın bileşenlerini, fiziksel ve fonksiyonel özelliklerini sayar, plazmanın

Detaylı

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I I

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I I T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2017-2018 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I I DOKU BİYOLOJİSİ I. DERS KURULU ( 18 EYLÜL 2017 27 EKİM 2017) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ

Detaylı

10. Sınıf Biyoloji Konuları Hücre Bölünmeleri Kalıtımın Genel İlkeleri Ekosistem Ekolojisi ve Güncel Çevre Sorunları

10. Sınıf Biyoloji Konuları Hücre Bölünmeleri Kalıtımın Genel İlkeleri Ekosistem Ekolojisi ve Güncel Çevre Sorunları 10. Sınıf Biyoloji Konuları Hücre Bölünmeleri Mitoz ve Eşeysiz Üreme Canlılarda hücre bölünmesinin gerekliliği Mayoz ve Eşeyli Üreme Kalıtımın Genel İlkeleri Kalıtım ve Biyolojik Çeşitlilik Kalıtımın genel

Detaylı

Diğer bir deyişle Beyine dışarıdan ani darbe

Diğer bir deyişle Beyine dışarıdan ani darbe Bilinç seviyesinde dalgalanmaya/değişime yetecek seviyede ve/veya beyinin anatomik yapısında anomaliye sebep olacak oranda travma San Francisco Chronicle dan alınmıştır (7 Ekim 2003) Dr. Venkatesh Murthy

Detaylı

ANKARA ÜNĠVERSĠTESĠ SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ LĠSANSÜSTÜ PROGRAMLARI

ANKARA ÜNĠVERSĠTESĠ SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ LĠSANSÜSTÜ PROGRAMLARI ANKARA ÜNĠVERSĠTESĠ SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ LĠSANSÜSTÜ PROGRAMLARI 01.07.2015 VETERİNER ANABİLİM DALLARI VE LİSANSÜSTÜ PROGRAMLARI TIP ANABİLİM DALLARI VE LİSANSÜSTÜ PROGRAMLARI ECZACILIK ANABİLİM DALLARI

Detaylı

hasta EĞİTİMİ Bel fıtığını anlamak ve Anüler Kapama için Barricaid Protezi

hasta EĞİTİMİ Bel fıtığını anlamak ve Anüler Kapama için Barricaid Protezi hasta EĞİTİMİ Bel fıtığını anlamak ve Anüler Kapama için Barricaid Protezi İçindekiler Bel fıtığı nedir? 4 Bel fıtığı teşhisi nasıl yapılır? 6 Bel fıtığı tedavisi nasıl yapılır? 7 Barricaid için bir aday

Detaylı

Omega 3 nedir? Balık ve balık yağları, özellikle Omega-3 yağ asitleri EPA ve DHA açısından zengin besin kaynaklarıdır.

Omega 3 nedir? Balık ve balık yağları, özellikle Omega-3 yağ asitleri EPA ve DHA açısından zengin besin kaynaklarıdır. Alfalino Omega 3 nedir? Omega 3 yağ asitleri vücut için gerekli olan ama vücudun üretemediği yağ asitleridir. Besinlerle alınamadığı durumlarda gıda takviyeleri ile alınmaları gerekmektedir. Temel Omega-3

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI

ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI ADIM ADIM YGS LYS 177. Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI Hastalık yapıcı organizmalara karşı vücudun gösterdiği dirence bağışıklık

Detaylı

İNSAN VÜCUDU Hücre: İnsan vücudunun en küçük yapı taşına hücre denir. Hücrenin beslenmesinde hücre zarı yardımcı olur. İnsan Yapısı: Hücreler birleşerek dokuları,dokular birleşerek organları, organlar

Detaylı

Pluripotent Kök Hücreler

Pluripotent Kök Hücreler Dönem 1-Sunum 4/ 2016 Pluripotent Kök Hücreler Prof.Dr. Alp Can Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji-Embriyoloji ABD www.alpcan.com Dr. Rudolph Virchow (1821-1902) Omnis Cellula e Cellula Yıl: 1858

Detaylı

Otakoidler ve ergot alkaloidleri

Otakoidler ve ergot alkaloidleri Otakoidler ve ergot alkaloidleri Prof. Dr. Öner Süzer www.onersuzer.com 1 Antihistaminikler 2 2 1 Serotonin agonistleri, antagonistleri, ergot alkaloidleri 3 3 Otakaidler Latince "autos" kendi, "akos"

Detaylı

İLAÇ, KOZMETİK ÜRÜNLER İLE TIBBİ CİHAZLARDA RUHSATLANDIRMA İŞLEMLERİ ECZ HAFTA

İLAÇ, KOZMETİK ÜRÜNLER İLE TIBBİ CİHAZLARDA RUHSATLANDIRMA İŞLEMLERİ ECZ HAFTA İLAÇ, KOZMETİK ÜRÜNLER İLE TIBBİ CİHAZLARDA RUHSATLANDIRMA İŞLEMLERİ ECZ 961 1. HAFTA İLAÇ Hastalıkların teşhisi, tedavisi, profilaksisi (hastalıktan korunma) cerrahi girişimlerin kolaylaştırılması ve

Detaylı

Nöroloji alanında güncel gelişmelerin olduğu konularda seminer Nöroloji Uzmanlık Öğrencileri tarafından sunulur.

Nöroloji alanında güncel gelişmelerin olduğu konularda seminer Nöroloji Uzmanlık Öğrencileri tarafından sunulur. NÖR 23 NÖROLOJİ Dr. Ali Kemal ERDEMOĞLU /1 Dr. Ersel DAĞ /2 Dr. Yakup TÜRKEL /3 KOD DERS ADI ÖÜ T P KREDİ AKTS NOR 7001 MAKALE SAATİ Nöroloji alanında yabancı dergilerde güncel gelişmelere yönelik yayınlanan

Detaylı

FİZYOTERAPİ VE REHABİLİTASYON YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

FİZYOTERAPİ VE REHABİLİTASYON YÜKSEK LİSANS PROGRAMI FİZYOTERAPİ VE REHABİLİTASYON YÜKSEK LİSANS PROGRAMI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI NA GİRİŞ KOŞULLARI : Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokullarının veya Yüksekokul ve Fakültelerin Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon

Detaylı

Genel Kontenjan Teklifi. Yatay Geçiş. Yüksek Lisans. Doktora

Genel Kontenjan Teklifi. Yatay Geçiş. Yüksek Lisans. Doktora ENSTİTÜ ADI: SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ Genel Kontenjan Teklifi Yurtdışı Kontenjan Teklifi ALES Yatay Geçiş Yatay Geçiş ANABİLİM DALI ADI PROGRAMIN ADI Yüksek Lisans Doktora Yüksek Lisans Doktora

Detaylı

Kuramsal: 28 saat. 4 saat-histoloji. Uygulama: 28 saat. 14 saat-fizyoloji 10 saat-biyokimya

Kuramsal: 28 saat. 4 saat-histoloji. Uygulama: 28 saat. 14 saat-fizyoloji 10 saat-biyokimya HEMATOPOETİK SİSTEM Hematopoetik Sistem * Periferik kan * Hematopoezle ilgili dokular * Hemopoetik hücrelerin fonksiyon gösterdikleri doku ve organlardan meydana gelmiştir Kuramsal: 28 saat 14 saat-fizyoloji

Detaylı

MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİKÇİ (MOLEKÜLER BİYOLOG)

MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİKÇİ (MOLEKÜLER BİYOLOG) TANIM Canlı hücre içindeki malzemeleri (DNA, Protein, Enzim vb.), hücre yapısının işlevini ve hücreler arasındaki etkileşimi laboratuvar ortamında inceleyerek ortaya çıkaran kişidir. A- GÖREVLER - Canlıları

Detaylı

DavranIŞ OdaklI İŞ GÜVENLİĞİ YÖNETİMİ. Huriye Kumral Kimya Y. Mühendisi

DavranIŞ OdaklI İŞ GÜVENLİĞİ YÖNETİMİ. Huriye Kumral Kimya Y. Mühendisi DavranIŞ OdaklI İŞ GÜVENLİĞİ YÖNETİMİ Huriye Kumral Kimya Y. Mühendisi Eğitim İçeriği ve Detayları KONU BAŞLIKLARI 1. Neden davranış odaklı iş güvenliği yönetimi gereklidir? 2. ABC yaklaşımı 3. Davranış

Detaylı

HODGKIN DIŞI LENFOMA

HODGKIN DIŞI LENFOMA HODGKIN DIŞI LENFOMA HODGKIN DIŞI LENFOMA NEDİR? Hodgkin dışı lenfoma (HDL) veya Non-Hodgkin lenfoma (NHL), vücudun savunma sistemini sağlayan lenf bezlerinden kaynaklanan kötü huylu bir hastalıktır. Lenf

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. Zülfü ARIKANOĞLU

Yrd.Doç.Dr. Zülfü ARIKANOĞLU Yrd.Doç.Dr. Zülfü ARIKANOĞLU ORGAN NAKLİ NEDİR? Vücutta görevini yerine getiremeyen bir organın yerine, canlı vericiden veya ölüden alınan yeni ve sağlam bir organın cerrahi yöntemlerle nakledilmesi işlemidir.

Detaylı

MS, gen yetişkinlerin en yaygın nörolojik hastalıklarından birisidir de Sir August D Este tarafından ilk kez tanımlanmıştır.

MS, gen yetişkinlerin en yaygın nörolojik hastalıklarından birisidir de Sir August D Este tarafından ilk kez tanımlanmıştır. Fzt. Damla DUMAN MS, gen yetişkinlerin en yaygın nörolojik hastalıklarından birisidir. 1822 de Sir August D Este tarafından ilk kez tanımlanmıştır. Kuvvetsizlik, spastisite, duyusal problemler, ataksi

Detaylı

NÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR

NÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR NÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları

Detaylı

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ. Prof. Dr. Ersin FADILLIOĞLU

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ. Prof. Dr. Ersin FADILLIOĞLU HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Prof. Dr. Ersin FADILLIOĞLU Tablo 1: Öğrenci Sayıları Program Öğrenci Sayısı 2011-2012 2012-2013 Tezli Yüksek Lisans 516 450 Tezsiz Yüksek Lisans 37 31

Detaylı

Olgularla Antibiyotikler ve Yan Etki Yönetimi Şanlıurfa Toplantısı 20 Kasım 2015

Olgularla Antibiyotikler ve Yan Etki Yönetimi Şanlıurfa Toplantısı 20 Kasım 2015 Olgularla Antibiyotikler ve Yan Etki Yönetimi Şanlıurfa Toplantısı 20 Kasım 2015 Dr. Hakan Sezgin SAYİNER Adıyaman Üniv. Tıp Fak. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klin. Mikr. AD OLGU 39 E Şikayeti: Bilinç kaybı

Detaylı

Beynin Temelleri BEYNİN TEMELLERİ 1: BEYNİN İÇİNDE NE VAR?

Beynin Temelleri BEYNİN TEMELLERİ 1: BEYNİN İÇİNDE NE VAR? Beynin Temelleri Kitabın geri kalanının bir anlam ifade etmesi için beyinle ve beynin nasıl işlediğiyle ilgili bazı temel bilgilere ihtiyacınız var. Böylece, ileriki sayfalarda nöron gibi bir sözcük kullandığımda

Detaylı

PARKİNSON HASTALIĞI. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak

PARKİNSON HASTALIĞI. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak PARKİNSON HASTALIĞI Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları TND

Detaylı

LÖKOSİT. WBC; White Blood Cell,; Akyuvar. Lökosit için normal değer : Lökosit sayısını arttıran sebepler: Lökosit sayısını azaltan sebepler:

LÖKOSİT. WBC; White Blood Cell,; Akyuvar. Lökosit için normal değer : Lökosit sayısını arttıran sebepler: Lökosit sayısını azaltan sebepler: LÖKOSİT WBC; White Blood Cell,; Akyuvar Lökositler kanın beyaz hücreleridir ve vücudun savunmasında görev alırlar. Lökositler kemik iliğinde yapılır ve kan yoluyla bütün dokulara ulaşır vücudumuzu mikrop

Detaylı

İyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar

İyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar İyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar Aysun Manisalıgil, Ayşegül Yurt Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Medikal Fizik Anabilim Dalı Hücre ve Moleküller

Detaylı

T. C. MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II DOKU BİYOLOJİSİ DERS KURULU EĞİTİM-ÖĞRETİM PROGRAMI ( )

T. C. MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II DOKU BİYOLOJİSİ DERS KURULU EĞİTİM-ÖĞRETİM PROGRAMI ( ) T. C. MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II DOKU BİYOLOJİSİ DERS KURULU EĞİTİM-ÖĞRETİM PROGRAMI (2012 2013) Muğla - 2012 T. C. MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2012 2013 EĞİTİM

Detaylı

İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ

İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ Dersin Kodu HEM 00352 Dersin Adı AFETLERDE HEMŞİRELİK BAKIMI VE İLK YARDIM Yıl III Yarı Yıl Bahar 1- Afetlerde hemşirelik bakımı ve ilk yardıma giriş 2- Hasta ve yaralının muayenesi ve değerlendirilmesi

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER)

11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER) 11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER) BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZ) Her bir böbreğin üst kısmında bulunan endokrin bezdir. Böbrekler ile doğrudan bir bağlantısı

Detaylı

Su / Hasta Değil Susuzsunuz adlı kitapta suyun önemi anlatılıyor ve yazara göre vücudumuz tam 46 nedenle suya ihtiyaç duyuyor.

Su / Hasta Değil Susuzsunuz adlı kitapta suyun önemi anlatılıyor ve yazara göre vücudumuz tam 46 nedenle suya ihtiyaç duyuyor. Su / Hasta Değil Susuzsunuz adlı kitapta suyun önemi anlatılıyor ve yazara göre vücudumuz tam 46 nedenle suya ihtiyaç duyuyor. 1- Hiçbir şey susuz yaşayamaz. 2- Göreceli su yetersizliği vücudun bazı fonksiyonlarını

Detaylı

Beyin Kan Akımı B.O.S. ve Beyin Metabolizması. Dr Şebnem Gülen sebnem@baskent.edu.tr

Beyin Kan Akımı B.O.S. ve Beyin Metabolizması. Dr Şebnem Gülen sebnem@baskent.edu.tr Beyin Kan Akımı B.O.S. ve Beyin Metabolizması Dr Şebnem Gülen sebnem@baskent.edu.tr Beyin kan akımı Kalp debisinin %15 i 750-900 ml/dk Akımı regüle eden ve etkileyen üç temel faktör; Hipoksi Hiperkapni

Detaylı

EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I IV. KURUL DERS PROGRAMI DOKU - İSKELET KAS. (12 Mart Nisan 2018 )

EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I IV. KURUL DERS PROGRAMI DOKU - İSKELET KAS. (12 Mart Nisan 2018 ) 2017 2018 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I IV. KURUL DERS PROGRAMI DOKU - İSKELET KAS (12 Mart 2018-27 Nisan 2018 ) Dekan Baş Koordinatör Dönem I Koordinatörü Dönem I Koordinatör Yardımcısı Dönem I Koordinatör

Detaylı

Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın 0341110011

Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın 0341110011 Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri Sena Aydın 0341110011 PATOFİZYOLOJİ Fizyoloji, hücre ve organların normal işleyişini incelerken patoloji ise bunların normalden sapmasını

Detaylı

HOŞGELDİNİZ. Dr. Dilek İnce Günal Nöroloji AD Öğretim Üyesi

HOŞGELDİNİZ. Dr. Dilek İnce Günal Nöroloji AD Öğretim Üyesi HOŞGELDİNİZ Dr. Dilek İnce Günal Nöroloji AD Öğretim Üyesi Multipl Skleroz (MS) nedir? n Kronik, potansiyel olarak kişiye zorluk çıkarabilecek n Merkezi sinir sistemini (beyin ve omurilik) etkileyen bir

Detaylı

Yoğun Bakımda Nörolojik Resüsitasyon

Yoğun Bakımda Nörolojik Resüsitasyon Yoğun Bakımda Nörolojik Resüsitasyon Dr.Canan Aykut Bingöl Yeditepe Üniversite Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Kardiak Arrest 200 000-375 000 kardiak arrest/yıl (ABD) %20 spontan dolaşım sağlanıyor

Detaylı

ALLOJENİK KORDON KANI BANKACILIĞINDA UMUTLAR

ALLOJENİK KORDON KANI BANKACILIĞINDA UMUTLAR ALLOJENİK KORDON KANI BANKACILIĞINDA UMUTLAR Prof. Dr. İhsan Karadoğan Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Kök Hücre Nedir? Kendileri için uygun olan bir çevre içinde

Detaylı

YARA TEDAVİSİNDE YENİLİKLER KÖK HÜCREDEN DOKU MÜHENDİSLİĞİNE

YARA TEDAVİSİNDE YENİLİKLER KÖK HÜCREDEN DOKU MÜHENDİSLİĞİNE YARA TEDAVİSİNDE YENİLİKLER KÖK HÜCREDEN DOKU MÜHENDİSLİĞİNE A.Kayataş,B.Çetin,D. Ahras,İ. Sarıbıyık,İ.Okşak,O.Kaplan Prof.Dr. Ali Barutçu Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Plastik,Rekonstrüktif ve

Detaylı

İntraoperatif Neuromonitoring (IONM) - ameliyat sırasında sinir sistemini Monitörler

İntraoperatif Neuromonitoring (IONM) - ameliyat sırasında sinir sistemini Monitörler İntraoperatif Neuromonitoring (IONM) - ameliyat sırasında sinir sistemini Monitörler ŞEKİL EMG ÖRNEĞİDİR İntraoperatif Neuromonitoring (IONM) sinir sistemi bütünlüğü hakkında cerraha bilgi vermek ameliyat

Detaylı

Beyin tümörü, beyni oluşturan üç bölgeden birinden -beyin, beyincik ve beyin sapıkaynaklanabilir.

Beyin tümörü, beyni oluşturan üç bölgeden birinden -beyin, beyincik ve beyin sapıkaynaklanabilir. BEYİN TÜMÖRÜ BEYİN TÜMÖRÜ NEDİR? Beyin tümörü beyinde anormal hücrelerin çoğalması sonucu gelişen bir kitledir. Bazı beyin tümörleri iyi huylu (örneğin meningiom), bazıları ise kötü huylu kitlelerdir.

Detaylı

BİYOELEKTRİK UYGULAMA ARAÇLARI

BİYOELEKTRİK UYGULAMA ARAÇLARI BİYOELEKTRİK UYGULAMA ARAÇLARI 1 2 Elektrik Akımının Biyolojik Etkileri: Elektriksel uyaran, elektrofizyolojik deneylerde kontrol ve ayarlama kolaylığı tercih edilebilir Elektrik akımının; Isı Elektrokimyasal

Detaylı

İndüklenmiş Pluripotent Kök Hücre

İndüklenmiş Pluripotent Kök Hücre İndüklenmiş Pluripotent Kök Hücre Kök Hücre Blastosist adı verilen hücre kümesinden alınan hücrelerin her birine embriyonik kök hücre denir. İç Hücre Kitlesi Bu hücreler pluripotensi özelliklerini koruyarak

Detaylı

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili Travma Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans (X) Lisans ( ) Yüksek Lisans( ) Doktora( ) Eğitim Öğretim Sistemi Örgün Öğretim (X) Uzaktan Öğretim( ) Diğer (

Detaylı