VE MLİLİĞİİĞİ ( ) EROL YALÇIN

Transkript

1 ELEKTRİK İŞLER LERİ ETÜT İDARESİ GENEL MÜDÜRLM RLÜĞÜ TÜRK SANAYİSİNİN ENERJİ TÜKETİM M YAPISI VE ENERJİ VERİML MLİLİĞİİĞİ GÖRÜNÜMÜ ( ) EROL YALÇIN ENDÜSTR STRİ MÜHENDİSİ

2 SUNUŞ BAŞLIKLARI ENERJİ VERİMLİLİĞİ GÖSTERGELERİ Kullanma Amaçları Makro ve Sanayi Sektörü ENERJİ VERİMLİLİĞİ İNDEKSİ Sanayi ENERJİ VERİMLİLİĞİ GÖSTERGELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ/Geçici Sonuçlar

3 ENERJİ VERİML MLİLİĞİİĞİ GÖSTERGELERİ - KULLANMA AMAÇLARI LARI- Ulusal ve uluslararası düzeyde oluşturulan hedeflerin izlenmesi Enerji verimliliği i programlarının n değerlendirilmesi erlendirilmesi Aksiyon planlarının n yapılmas lması Enerji talep tahmin modellerine veri sağlanmas lanması Uluslararası karşı şılaştırmalar

4 ENERJİ VERİML MLİLİĞİİĞİ GÖSTERGELERİ - MAKRO - BİRİNCİL ENERJİ YOĞUNLUĞU Birincil Enerji Tüketimi(bintep)/GSYİH( 00) NİHAİ ENERJİ YOĞUNLUĞU Nihai Enerji Tüketimi(bintep)/GSYİH( 00) ENERJİ VERİMLİLİĞİ İNDEKSİ CO 2 EMİSYONU

5 ENERJİ VERİML MLİLİĞİİĞİ GÖSTERGELERİ - SANAYİ - Sanayi Sektörü Enerji Yoğunluğu Enerji Tüketimi (bintep)/katma Değer ( 00) İmalat Sanayii ve Alt Sektörler Bazında Enerji Yoğunlukları Enerji Tüketimi (bintep)/katma Değer ( 00) Enerji Verimliliği İndeksi Enerji Yoğun Sektörlerde Spesifik Enerji Tüketimleri (tep/ton) Demir-Çelik elik Çimento Kağı ğıt Cam

6 ENERJİ VERİML MLİLİĞİİĞİ GÖSTERGELERİ - Enerji Verimliliği İndeksi- İmalat İmalat sanayiinde enerji verimliliği indeksi (ODEX) 10 adet alt sektörde birim enerji tüketim indeksleri ile hesaplanmaktadır. Söz konusu indeksler ; Enerji yoğun sektörlerde (demir-çelik, çimento, kağıt ve cam) tep/ton ürün, Enerji yoğun olmayan sektörlerde ise (gıda, tekstil, makine-teçhizat vb.) tep/sanayi üretim indeksi dir.

7 MAKRO EKONOMİ Türkiye nin Makro-Ekonomik Gelişimi: = GSYİH Sanayi Özel Tük. Har. %/yıl GSYIH Sanayi Özel Tük. Har

8 ENERJİ TÜKETİM M EĞİE ĞİLİMİ Türkiye nin Yakıt Türlerine Göre Nihai Enerji Tüketimleri : ,00 60,00 Milyontep 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 diğer elektrik kömür gaz petrol 0, Nihai Enerji Tüketimi (%) Sanayi Ulaştırma Konut Tarım Hizmet Toplam

9 ENERJİ TÜKETİM M EĞİE ĞİLİMİ Sektörlere Göre Nihai Tüketim Oranları 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 42% 36% 33% 25% 22% 21% 5% 5% 3% 7% sanayi ulaştırma konut tarım hizmet

10 ENERJİ TÜKETİM M EĞİE ĞİLİMİ Enerji Türlerine Göre Sektörel Nihai Enerji Tüketim Oranları Elektrik 10% Biomas 1% Diğer 19% Elektrik 16% Biomas 5% Diğer 9% Kömür 24% Gaz 2% Petrol 44% Kömür 21% Gaz 13% Petrol 36%

11 ENERJİ TÜKETİM M EĞİE ĞİLİMİ Sanayi Sektöründe Enerji Türlerine Göre Nihai Enerji Tüketim Oranları Elektrik 19% Diğer 0% 1990 Petrol 29% Elektrik 18% Diğer 8% Petrol 15% 2004 Kömür 46% Gaz 6% Kömür 43% Gaz 16%

12 İMALAT SANAYİİ İİNDE ALT SEKTÖRLERE GÖRE G ENERJİ TÜKETİM M ORANLARI 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% % gıda tekstil orman kağıt kimya kauçuk-plastik taş-toprak demir-çelik demir-dışı metal Makine-teçhizat diğer Alt sektörlere göre enerji tüketiminde kimya sektörünün 1990 yılında %16 lık payı 2004 yılında %11 e gerilemiştir yılında taş-toprak ve demir-çelik sektörlerinin imalat sanayindeki tüketim payları 1990 yılında olduğu gibi %45 olarak gerçekleşmiştir.

13 SEKTÖRLERE GÖRE G YAKIT FİYATLARININ F EĞİE ĞİLİMİ Sektörlere Göre Ortalama Yakıt Fiyatlarının (Euro) Eğilimi indeks sanayi konut ulaştırma 1995 yılından itibaren enerji fiyatları (Euro) tüm sektörlerde artış eğilimine girmişlerdir yılından sonra ulaştırma sektöründe enerji fiyatları hızla yükselmiştir and 2004 yılları arasında ortalama fiyatlar sanayide +1.9%/yıl, ulaştırmada +9.9%/yıl ve konut sektöründe +2.9%/yıl oranında artmıştır.

14 TÜRKİYE NİN N BİRİNCB NCİL L VE NİHAN HAİ ENERJİ YOĞUNLU UNLUĞU U : (iklim düzeltmeli) d kep/euro00 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0, ,78 0,76 0,74 0,72 0,70 0,68 0,66 0,64 0,62 0,60 Nihai Enerji Yoğunluğu Birincil Enerji Yoğunluğu Nihai EY/Birincil EY % (Artış/Azalış)/Yıl Birincil Nihai

15 -Birincil ve Nihai Enerji Yoğunluklar unlukları Artış ış/azalışlarının n Bazı AB Ülkeleri İle Karşı şılaştırılması ( ) 1% Azalan Enerji Yoğunlukları 0% %/year -1% -2% Hollanda EU15 Belçika Almanya Fransa Birincil enerji yoğunluğu nihai enerji yoğunluğuna göre daha hızlı azalmaktadır (veya daha az yükselmektedir) kayıp ve kaçakların azalması nedeniyle Yunanistan Türkiye birincil nihai

16 NİHAİ ENERJİ YOĞUNLU UNLUĞU U : GERÇEK, EK, İKLİM DÜZELTMELİ VE DERECE-GÜN kep/00euro 0,290 0,280 0,270 0,260 0,250 0,240 0, Derece-gün 0, Nihai Nihai (id) derece-gün referans iklim 0

17 SEKTÖREL ENERJİ YOĞUNLUKLARI 0,7 0,035 0,6 0,030 bintep/katma değer(euro00) 0,5 0,4 0,3 0,2 0,025 0,020 0,015 0,010 bintep/katma değer(euro00) 0,1 0, sanayi imalat ulaştırma hizmet tarım 0,000

18 ENERJİ VERİML MLİLİĞİİĞİ EĞİLİMİ - SEKTÖRLER 40 SEKTÖREL ENERJİ TASARRUF ORANLARI ( ) % İmalat Ulaştırma Konut Toplam

19 ENERJİ VERİML MLİLİĞİİĞİ EĞİLİMİ - SEKTÖRLER SEKTÖRLER BAZINDA SAĞLANAN ENERJİ TASARRUF MİKTARLARI ( ) 14,0 12,0 10,0 MTEP 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 İmalat Ulaştırma Konut Toplam Tasarruf

20 ENERJİ VERİML MLİLİĞİİĞİ EĞİLİMİ İMALAT SANAYİ İMALAT SANAYİİNDE ALT SEKTÖRLERDE SAĞLANAN TASARRUF ORANLARI ( ) ,6 0,2 9,9 15,6 8,5-2,2 7,2-5, % , İmalat Kimya Demir-çelik Demir-Dışı Çimento Kağıt Gıda Makine-teçhizat Tekstil

21 ENERJİ VERİML MLİLİĞİİĞİ EĞİLİMİ - ENERJİ YOĞUN SEKTÖRLER - tep/ton 0,50 0,45 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0, Demir-çelik Çimento Kağıt Cam Spesifik enerji tüketimi döneminde demir-çelik ve cam sektöründe %-0.3/yıl oranında azalırken, çimento sektöründe +%0.3 ve kağıt sektöründe +%1.1oranında artmıştır.

22 İMALAT SANAYİİ İİNDE ENERJİ YOĞUNLU UNLUĞUNDAKİ DEĞİŞİ ĞİŞİMLER : - Yapısal Değişikliklerin ikliklerin Rolü - 4,00% 3,00% 2,00% 1,00% 0,00% -1,00% -2,00% -3,00% Gerçekleşen Enerji Yoğunluğu Alt Sektör Enerji Yoğunluğu Değişimlerinin Sektör Enerji Yoğunluğuna Etkisi Yapısal Değişikliğin Etkisi % (Artış/Azalış) / yıl Gerçekleşen Enerji Yoğunluğu Alt Sektör Enerji Yoğunluğu Değişimlerinin Sektör Enerji Yoğunluğuna Etkisi Yapısal Değişikliğin Etkisi

23 İMALAT SANAYİİ İİNDE ENERJİ YOĞUNLU UNLUĞUNDAKİ DEĞİŞİ ĞİŞİMLER : - Yapısal Değişikliklerin ikliklerin Rolü Katma Değer er 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 17% 21% 18% 19% 7,0% 6,0% 6,0% 6,0% 8% 6% 8% 8% 10% 10% 9% 7% 1% 3% 1% 1% 3% 2% 2% 1% 10% 15% 12% 17% 13% 16% 15% 17% 7% 3% 5% 4% 20% 20% 25% 18% makine-teçhizat kauçuk-plastik gıda tekstil orman kağıt kimya taş-toprak ana metal diğer Enerji Yoğun Olmayan Sektörler

24 SEKTÖRLERE GÖRE G ENERJİ KULLANIMINDAN KAYNAKLANAN CO 2 EMİSYONLARI = nihai sanayi ulaştırma konut tarım hizmet Kaynak : TÜİK, EIE