ELEKTROSTATİK ÜNİTE -2. Nötr Cisim: Negatif ve pozitif yük sayıları eşit olan cisimlere denir. 2. Etki ile Elektriklenme

Transkript

1 ÜNİTE Nöt Cisim: Negatif ve pozitif yük sayılaı eşit olan cisimlee eni. Pozitif Yüklü Cisim: Üzeineki pozitif yük sayısı, negatif yük sayısınan fazla olan cisimlei. Negatif Yüklü Cisim: Üzeineki negatif yük sayısı, pozitif yük sayısınan fazla olan cisimlei. İletken ae: Bu maele elektik akımını iletebilile. Atomlaın ış yöüngesineki elektonla atoma zayıf olaak bağlıı. Yalıtkan (Dielektik) aele: Yalıtkan (ielektik), bi elektik akımı taşıyabilecek sebest elektonlaı olmayan, bi elektik alanıyla kutuplanma özelliği taşıyan, elektik iletkenliği sıfı veya çok zayıf olan cisim veya maei. EETRİENE ÇEŞİTERİ 1. Sütünme ile elektiklenme. Etki ile elektiklenme 3. Dokunma ile elektiklenme 1. Sütünme ile Elektiklenme Ebonit Çubuk Yünlü umaş. Etki ile Elektiklenme Pozitif yüklü bi cisim, iletken ve nöt cisme yaklaştıılığın, negatif yüklei çekeek, şekileki gibi göünüm oluşu. Negatif yüklü cisim, nöt ve iletken küeye şekileki gibi yaklaştıılığına, nöt küenin negatif yüklei uç kısma itileek, şekileki göünüm oluşu. Nöt, iletken ve küeleine pozitif yüklü cisim şekileki gibi yaklaştıılıyo. Pozitif yüklü cisim, nöt küelein negatif yükleini en yakınına çekeek, en uzakta pozitif yükle kalı. ve cisimlei bibileinen ayılıklaına şekileki gibi negatif ve pozitif olaak, eşit miktaa yüklenile. Etki ile elektiklenmee, küele eşit miktaa ve zıt olaak yüklenile. Nöt (q) (q) Ebonit çubuğu yün kumaşa süttüğümüze ebonit çubuk elekton kazanığı için negatif, yün kumaş elekton kaybettiği için pozitif yükleni. Cam Çubuk İpek umaş 3. Dokunma ile Elektiklenme Negatif yüklü küesi, nöt küesine okunuulusa, küesi e negatif yüklenmiş olu. küesinen küesine negatif yük geçe. Cam çubuk ipek kumaşa sütülüğüne, cam çubuk elekton kaybettiği için pozitif, ipek kumaş elekton kazanığı için negatif olaak yüklenile. Yükle küe yaıçaplaı ile oğu oantılı olaak paylaşılı S I N I 79 A R A İ Z İ

2 Zıt yükle yüklü iki cisim bibileine okunuulusa, toplam yükü küele yaıçaplaı ile oantılı olaak paylaşıla. Yanaki şekile ile küesi okunuulusa; q = 8q (q) = 6q (Toplam yük) T = = 3 8q q 6q q ( yaıçapına q yük üşe) 3 küesinen küesine 6q yük geçmişti. q 4q üeye Dışınan Cisim Dokunuma 4q Yalıtkan ayak Nöt, iletken küesel cisminin ışına q yüklü cismi okunuuluyo. 3 Nöt q Dıştan okunmaa yükle yaıçaplaıyla oğu oantılı olaak paylaşılı. cisminin içine yük olmaz. Yükle ışta toplanı. 3 3q üe İçine Cisim Sakıtma Ö nek 3 6q 8q N 3 Yalıtkan zemin üzeine bulunan içi boş iletken, nöt küele içine pozitif ve negatif yükle yaklaştıılığına yük ağılımlaı şekileki gibi olu. üe İçine Yüklü Cisim Dokunuma Şekil I Şekil II ve N küelei özeş, nöt ve iletkeni. Şekil I e küesi ye içten, Şekil II e küesi N ye ıştan okunuulup çekiliyo. Son uuma yüklei ne olu? q Yalıtkan ayak Nöt (q) Nöt, iletken küesel cismin içene q yüklü cismi okunuuluğuna; cisminin bütün yüklü küesel cisminin ışına toplanı. nöt olu. üesel cismi q yükleni. üesel cisminin içine yük olmaz. İçten okunmaa, içten okunan nöt olu, bütün yükü küesel cisme geçe. Dıştan okunmaa yükle paylaşılı. q = Nöt q = q q = 6q q N = 6q ARA İZ İ S I N I

3 ölçmeye yaayan aletti. Nöt işaetini elektoskoba yüklü bi Cisimleinin yüklü olup, olmaıklaını yüklü cisimleinin yükünün EETROSOP cisim okunuulusa, elektoskop okunan cismin yüküyle yükleni. Yüklü Elektoskopa Aynı Cins Yükle, Yüklü Cisim: a) Yaklaştıılısa; Yapaklaın açıklığı ata. ARADAY AESİ apalı bi yüzeye sahip olan iletken bi cisim elektik alanı içeisine yeleştiiliğine elektonla iletkenin içeisineki elektiksel alanı sıfılanıncaya kaa haeket ee. Elektiksel alanın sıfılanması ile bilikte haeket etmelei otaan kalka. aaay afesi bu ilkeye göe çalışı ve içineki nesnelei ış elektiksel alanlaa kaşı kou. ıtınalı havalaa otomobil gibi iletken bi kafesin içine gimek yılıımlaan kounmamızı sağla. b) Dokunuulusa; _ Yapaklaın açıklığı; Atabili. Değişmeyebili. Azalabili. Yüklü Elektoskopa Zıt Cins Yükle, Yüklü Cisim: a) Yaklaştıılısa; b) Dokunuulusa; Yapaklaın açıklığı; Biaz kapanabili Tamamen kapanabili. apanıp açılabili. Yapaklaın açıklığı; Biaz kapanabili Tamamen kapanabili. apanıp açılabili. cismi ok yönüne haeket ettiiliğine elektoskobun un yapaklaı açılıken, nin biaz kapanıyo.,, cisimleinin yükleinin cinsi ne olabili? Yüklü cisim elektoskoba yaklaştıılığına yapakla açılısa, aynı cins yüklüü. Yüklü cisim elektoskoptan uzaklaştıılığına yapakla kapanmaya başlasa, aynı cins yüklüü S I N I ARA İZ İ 81

4 3 Yalıtkan ayak üzeine bulunan,,, cisimlei şekileki gibi konuluyo.,, bibileinen ayılıp sona yüklü cismi uzaklaştıılıyo. Son uuma,, nin yük ağılımı nasılı? Yalıtkan ayak üzeine bulunan iletken küele şekileki gibi konuluyo. Pozitif yüklü küesi nöt ve küeleine şekileki gibi yaklaştıılıyo. Önce ve bibileinen ayılıktan sona yüklü cisim otaman ayılıyo. Son uuma ve nin yük ağılımı nasılı? Yükle en yakın ve en uzakta olacak şekile toplanıla. Bibileinen ayılıklaına (), (nöt), () olaak yükleni. ve eşit ve zıt olaak yükleni. Ö nek cismi negatif yüklei en uzaktan çektiği için yük ağılımı şekileki gibii. e ne kaa () yük toplanısa, e o kaa () yük oluşu. ve bibiinen ayılınca şekileki gibi engeye gelile. ve nin yüklei eşit ve zıttı. q = q q = q Yalıtkan zemin üzeine bulunan iletken,, cisimlei şekileki gibi konuluyo. negatif, ve nötü. Önce tel kesilip, sona yüklü cismi uzaklaştıılıyo. ve nin yük ağılımlaı nasılı? Yükle en yakın ve en uzakta olacak şekile toplanıla. Tel kesilip yüklü cisim uzaklaştıılınca (), N() olaak yükleni. Yalıtkan ayak üzeine bulunan,, cisimlei iletken olup, () yüklü, ve nötü. cismi topaklanmıştı. Cisimle şekileki konuma iken, önce topak bağlantısı kesilip, sona ve bibiinen ayılıktan sona cismi uzaklaştıılıyo. Son uuma ve nin yük ağılımı nasılı? ARA İZ İ S I N I

5 cismi () yüklei en yakınına çeke. Yük ağılımı şekileki gibi olu. Cisimle ayılınca, () yüklü (nöt) olu. N To pak Yalıtkan ayakla üzeine iletken,,, N cisimlei şekileki gibi konuluyo. negatif,,, N nötü. Önce topak bağlantısı kesilip, sona,, N cisimlei bibiinen ayılıktan sona cismi otaman uzaklaştıılıyo. Son uuma,, N küeleinin yük ağılımı nasılı? İletken ve cisimlei yalıtkan zemin üzeine şekileki gibi konuluyo. Başlangıçta () yüklü, (nöt) olup, şekileki gibi topaklanmıştı. Önce topak bağlantısı kesilip, sona cismi uzaklaştıılısa, cisminin yük ağılımı nasıl olu? N N cismi () yüklei topağa ite. Yük ağılımı şekileki gibii. Topak bağlantısı kesilip,,, N bibileinen ayılınca (), ve N nöt olu. cismi, cisminin () yükleini topağa ite. Böylece cismine () yük toplanı. () yükle cisminin ış yüzeyine üzgün olaak ağılıla. 6q Nöt Yalıtkan zemin üzeine bulunan ve iletken küeleinen, 6q yüküyle yüklü olup nötü. küesi ye okunuulusa, son yüklei ne olu? 1 0. S I N I ARA İZ İ 83

6 üele okunuuluğuna yükle yaıçaplaıyla oğu oantılı olaak paylaşılı. q T = 6q (Toplam yük) T = (Toplam yaıçap) 6q 3q (yaıçapına 3q yük üşe) q = 3q q N = 3q 3q 3q 3 15q 5q q Yalıtkan iplele asılı iletken,, küelei şekileki gibii. küesi önce, sona küesine okunuuluyo. üelein son yüklei ne olu? q 8q Yalıtkan zemin üzeine bulunan ve iletken küeleinin yüklei şekile veilmişti. ile okunuulusa son yüklei ne olu? 3 Önce ile okunuuluyo. q T = 15q 5q = 0q Sona ile okunuuluyo. q T= 8q q = 9q q T = q 8q = 6q T = = 3 6q q 3 yaıçapına q yük üşecek. yaıçapına 4q yük üşecek. q 4q q 4q Son yük ağılımı q = q q = 4q T = 3 = 5 0q 4q 5 yaıçapına 4q q = 1q q = 8q Son uuma yükle; T = = 3 9q 3q 3 yaıçapına 3q q = 6q q = 3q q = 1q q = 6q q = 3q ARA İZ İ S I N I

7 Ö nek 3 q Q q q q 6q Yalıtkan zemin üzeine bulunan iletken ve küelei şekileki gibii. küesi ye okunuulusa, hangi küeen iğeine, kaç q yük geçişi olu? üe yaıçaplaı eşit oluğunan, nın son yükü q ise, nin son yükü e q olu. 5q Q = q q Q = 7q 3 Son uuma; q = q q = 3q küesinen küesine 3q yük geçmişti q T= q 6q = 4q T = 3 = 4 4q q 4 yaıçapına q yük üşe. q = q q = 3q Q q Yalıtkan zemin üzeine bulunan ve iletken küelei şekileki gibi konuluyo. ile okunuuluğuna nın son yükü q oluyo. nın ilk yükü Q kaç q olu? üele okunuuluğuna yükle yaıçaplaına göe paylaşılı. nın son yükü q = q ise 5q Q Yalıtkan zemin üzeine bulunan ve iletken küelei şekileki gibi konuluyo. nin son yükü q = 4q olu. Q q = q 4q Q = 8q olu. ile okunuuluğuna, nın son yükü q oluyo. nin ilk yükü Q kaç q olu? 1 0. S I N I ARA İZ İ 85

8 1) Nöt ve iletken cismine, cismi yaklaştıılığına cisminin yük ağılımı şekileki gibi olmaktaı. cisminin yükü için; I. () yüklüü. II. () yüklüü. III. Nötü. TEST 1 Yagılaınan hangilei oğuu? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III Yalıtkan Zemin 3) Yüklü S cismi, nöt, iletken ve N cisimleine şekileki gibi yaklaştıılıyo. Sistem bu şekile iken ve N nin yük ağılımı nasılı? S N N N A) B) C) N D) N E) N ) () yüklü cismi, nöt, iletken ve bibiine eğmekte olan ve cisimleine şekileki gibi yaklaştıılıyo. Bu sistemen cismi alınıp uzaklaştıılısa, cisminin yük ağılımı ne olu? A) B) Yalıtkan Zemin C) 4) Yüklein cisimlein yüzeyleine ağılması ile ilgili olaak; I. İletken küesel yüzeye yükle homojen olaak ağılı. II. iletken cismin bi ucu sivi ise yükle, sivi bölgelee sıkışık,iğe kısımlaa seyek olacak şekile ağılı. III. ıtınalı havaa yılııman kounmak için sivi ağaç ve benzei nesnele altına sığınmamalıyız. Yagılaınan hangilei oğuu? D) E) A) Yalnız I B) II ve III C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III ARA İZ İ S I N I

9 5) 7) T Şekil I Şekil II cismine yaklaştıılan ve cisimlei ŞekilI ve ŞekilII eki gibi engee kalıyo. Buna göe; I. ve cisimlei aynı cins yükle yüklüü. II. ve cisimlei zıt cins yükle yüklüü. III. cismi pozitif yüklüü. Yagılaınan hangilei kesinlikle oğuu? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III Yüklü, T, cisimlei yanyana getiiliğine şekileki gibi enge sağlanıyo., T, cisimleinin yüklei ne olabili? T A) B) C) D) E) 6) P Şekil I Nöt,iletken ve cisimleine () yüklü P cismi ŞekilI eki gibi yaklaştıılıyo.önce cismi sistemen ayılıktan sona, cismine yaklaştıılığına şekiliieki gibi enge sağlanıyo. Buna göe; I. cismi () yüklüü. II. cismi () yüklüü. III. cismi () yüklüü. Yagılaınan hangilei oğuu? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III Şekil II 8) Şekil I ve cisimleişekil I ve Şekil II eki gibi engeei. Buna göe; I. cismi () yüklüü. II. cismi nötü. III. cismi () yüklüü. Şekil II Yagılaınan hangilei oğuu? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 1 0. S I N I ARA İZ İ 87

10 9) 11) A B C X A B Pozitif yüklü A cismi nöt ve iletken BC çubuğuna yaklaştıılığına cismi şekileki gibi C ucunan uzaklaşıyo. Buna göe; I. B ucu () yüklüü. II. cismi nötü. III. cismi () yüklüü. Yagılaınan hangilei oğuu? () yüklü X küesi nöt, iletken A ve B küeleine şekileki gibi yaklaştıılıyo. önce topak bağlantısı kesilip, sona A ve B cisimlei bibileinen ayılıp sistemen uzaklaştıılıyo. Son uumab cisminin yük ağılımı nasılı? A) B) C) Topak A) Yalnız I B) Yalnız III C) I, II ve III D) I ve III E) I ve II D) E) 1) 10) () yüklü cismi, topaklanmış nöt ve iletken cismine şekileki gibi yaklaştıılıyo. Önce topak bağlantısı kesilip, sona cismi sistemen uzaklaştıılısa, nin yük ağılımı nasıl olu? A) Topak B) C) D) E) Topak () yüklü cismi, nöt, iletken ve cisimleine şekileki gibi yaklaştıılıyo. Bi süe sona, önce topak bağlantısı kesilip sona ve cisimlei sistemen uzaklaştıılıyo. Son uuma göe; I. cismi () yüklüü. II. cismi nötü. III. cismi nötü. IV. cismi () yüklüü. Yagılaınan hangilei oğuu? A) I ve III B) II ve IV C) I ve IV D) I, II ve IV E) II ve III 1B B 3C 4E 5A 6B 7E 8D 9D 10A 11D 1A ARA İZ İ S I N I

11 1) P TEST T 3) X Y Z Y cismine yaklaştıılan X ve Z cisimlei şekileki gibi engeei. Z cismi yüklüü. Yalıtkan Zemin Buna göe;,,, T nöt ve iletkeni. Yüklü P cismi ya I. Y ile Z aynı cins yüklüü. şekileki gibi yaklaştıılıyo. Önce,,, T bibiinen ayılıp sona S cismi uzaklaştıılıyo. II. Y nötü. III. X ile Z zıt cins yüklüü. ve cisimlei yanyana konulusa yük ağılımlaı nasıl olu? Yagılaınan hangilei kesinlikle oğuu? A) B) C) A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III D) E) ) X Y Z 4) P X Y Z T Yalıtkan Zemin Nöt, iletken,, Y, Z cisimlei ile yüklü X cismi bibileinin etki alanına olacak şekile konuluyo. Önce, ve Y, Z bibiinen aynı ana ayılıp sona X cismi uzaklaştıılıyo. ve Z nin yüklei nei? Nöt, iletken X, Y, Z, T cisimleine () yüklü P cismi şekileki gibi yaklaştıılıyo. Bu uuma göe; I. X negatif yüklüü. II. Z nöt uumaı. III. X in yük miktaı T en fazlaı. Yagılaınan hangilei oğuu? A) () B) () C) () D) () E) () Z() Z() Z() Z() Z(nöt) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 1 0. S I N I ARA İZ İ 89

12 5) T P R S 3 7) S Nöt, iletken,, 3 yaıçaplı P, R, S küeleine negatif yüklü T cismi şekileki gibi yaklaştıılıyo. Önce P, R, S bibiinen ayılıp sona T cismi uzaklaştıılıyo. Son uuma göe; I. P ve S zıt cins yüklele yüklüü. II. S nin yük miktaı, R en fazlaı. III. S nin yük miktaı, P en fazlaı. Yagılaınan hangilei oğuu? Nöt, iletken,, cisimleinin pozitif yüklü S cismi şekileki gibi yaklaştıılıyo. Önce,, bibiinen ayılıyo, sona S cismi uzaklaştıılıyo. ve nin son uuma yükleinin işaeti nei? Yalıtkan Zemin _A B C_ D_E_ () () () () (nöt) () () (nöt) (nöt) (nöt) A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 6) P İletken, nöt,, cisimleine yüklü P ve R cisimlei şekileki gibi yaklaştıılıyo. Şekileki konuma göe; I. pozitif yüklüü. II. ve nin yük miktalaı eşitti. III. yüksüzü. Yagılaınan hangilei oğuu? A) III B) II ve III C) I ve III D) I ve II E) I, II ve III R 8) Nöt,iletken,, cisimleine negatif yüklü S cismi şekileki gibi yaklaştıılıyo. Önce,, bibiinen ayılıp sona S cismi sistemen uzaklaştıılıyo. Son uuma ve nin yüklei nei? S Yalıtkan _A_B C_ D E_ () (nöt) () (nöt) (nöt) (nöt) () (nöt) () (nöt) Yalıtkan Zemin ARA İZ İ S I N I

13 9) Yüklü P cismi sabit konumaı. P nin etki alanına bulunan nöt S cismi sebest bıakılıyo. S cisminin haeketi için aşağıakileen hangisi oğuu? S A) P en uzaklaşı. B) Oluğu yee kalı. C)Önce P en uzaklaşı,sona P ye yaklaşı. D) P ye yapışıp kalı. E) Önce P ye çapa, sona P en uzaklaşı. P Yalıtkan Zemin 11) Z X Y Topak X, Y, Z nöt ve iletken küelei ile () yüklü cisim şekileki konuma tutuluyo. Önce topak kesilip, sona X, Y, Z bibileinen ayılıyo. Daha sona yüklü cisim uzaklaştıılıyo. Son Duuma göe; I. X küesi negatif yükleni. II. Y küesi nötü. III. Z küesi pozitif yüklü olu. Yagılaınan hangilei oğu olabili? A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III D) II ve III E) I ve III 1) Yalıtkan 10) S Aynı kalınlıklı nöt, iletken X ve Z cisimlei ve yüklü S cismi şekileki gibi yeleştiiliyo. Önce X ve Z bibiinen ayılıp, sona S cismi sistemen uzaklaştıılıyo. Son uuma göe; I. X pozitif, Z negatif yüklüü. II. X nin yük miktaı, Z en fazlaı. III. X ve Z nin yük miktalaı aasına q Z = 4q X ilişkisi vaı. a Yagılaınan hangilei oğuu? a a X Yalıtkan Zemin Z a _ Topak İletken, nöt özeş,, küelei şekileki konuma tutuluyo. Önce topak kesilip, sona,, küelei bibiinen ayılıyo. Son uuma,, nin yükleinin cinsi nei? A) B) Nöt C) Nöt D) E) Nöt A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) I, II ve III 1E D 3A 4C 5B 6E 7C 8A 9E 10A 11B 1A 1 0. S I N I ARA İZ İ 91

14 TEST 3 3) q 10q 3 1) 4q 10q 5q Özeş ve iletken,, cisimleinin yüklei şekile veilmişti. küesi önce, sona küesine okunuulusa, son yüklei ne olu? İletken ve küeleinin yüklei şekileki gibii. küesi ya okunuulusa; I. nın son yükü q olu II. nin son yükü 8q olu. III. en ya 4q yükü geçmişti. Yagılaınan hangilei oğuu? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III A) q 3q q B) q 4q 3q C) 3q 3q 3q D) 4q 3q 4q E) 3q 4q 4q 4) 14q 5q 5q 3 ) 6q 9q N İletken,, N küelei şekileki gibi yüklenmişti. N küesi önce, sona küesine okunuuluyo. üelein son yüklei nei? N İletken ve küeleinin yüklei 6q ve 9q u. küesi, ye okunuulusa, küesinin son yükü ne olu? A) 1q B) 10q C) 8q D) 6q E) 5q A) q 6q 4q B) q 4q 6q C) 5q 4q 15q D) q 4q 4q E) 3q 5q 15q ARA İZ İ S I N I

15 5) 3 T 8) N 3 Q 1q 8q 3q 5q 6q İletken,, T küeleinin yüklei şekileki gibii. küesi önce, sona T küesine okunuulusa, küesinin son yükü ne olu? A) Nöt B) 6q C) 4q D) 3q E) q Şekileki yüklü küele aynı ana okunuulup ayılığına nin son yükü 3q oluyo. nin ilk yükü kaç q olu? A) q B) 6q C) 8q D) 4q E) 7q 6) 3 Yalıtkan ayakla üzeine uan yüklü küele bibileine okunuulup ayılığına nın son yükü q oluyo. üeleinin başlangıçtaki yükle toplamı kaç q olu? 9) aaay kafesinin çalışma ilkesi ile ilgili olaak I. İletkenin şekli nasıl olusa olsun elektik yüklei elektostatik engeye geliğine iletkenin içineki elektiksel alan sıfıı. II. apalı yüzeye sahip iletken bi cisim elektiksel alana konulusa elektonla,iletken içineki alanı sıfılayıncaya kaa haeket ee. III. Elektiksel alanın sıfılanması ile elektonlaın haeketi umuş olu. Yukaıakileen hangisi oğuu? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III A) B) 6 C) 1 D) 16 E) 18 7) 3 T 10) 4 küesi önce, sona T küesine okunuulup ayılıyo. 5q 30q q T nin son yükü kaç q olu? A) q B) 4q C) 5q D) 8q E) 10q 6q 0q 4q küesinin içi boştu. küesi, küesine içten okunuulup çekiliyo. Sona, ye ıştan okunuuluğuna, nın son yükü kaç q olu? A) q B) 4q C) 5q D) 3q E) q 1 0. S I N I ARA İZ İ 93

16 11) N 3 14) Yalıtkan ayakla üzeine uan özeş,, küeleinen 1) küesi N ye okunuulup ayılığına, N nin son yükü 3q oluyo. küesinin ilk yükü Q kaç q u? A) Nöt B) q C) q D) q E) 3q Q 4q küesi, önce, sona küesine okunuulup ayılığına nin son yükü 6q oluyo. nın ilk yükü Q kaç q olu? Q q 3q A) 6q B) 8q C) 10q D)15q E) 17q 3 nın yükü q, ve nin yükü q u. ve bibiine okunacak, a ayı kalacak biçime şekileki gibi yeleştiiliyo ve etkiyle elektiklenme geçekleşiyo. Buna göe, küelein yeni yüklei q, q, q aasınaki ilişki nei? A) q = q = q B) q > q > q C) q > q = q D) q > q > q E) q > q > q 15) 4q q 10q 4q İletken ve özeş,,, küelei yalıtkan zemin üzeine şekileki gibi konuluyo. Bi küe başka bi küeye bikez okunuulabiliyo. Bu işlem öt küenin üzeineki yükle eşit olana kaa tekalanıyo. Son uuma bi küenin yük kaç q olu? A) 3q B) q C) 5q 3 D) q E) 6q 16) q 8q 4q 6q 13) X Y Z 3 Yalıtkan ayakla üzeine uan özeş ve iletken,,, küeleinin yüklei şekile veilmişti. üele bibileine aynı ana okunuuluğuna, hangi küenin yükü nöt olsayı, son uuma bi küenin yükü 3q oluu? Şekileki küele aynı ana okunuulup ayılıyola. 10q 8q 14q Y nin son yükü kaç q olu? A) q B) q C) 4q D) 6q E) 7q A) ve B) Yalnız C) Yalnız D) Yalnız E) Yalnız 1D B 3D 4C 5A 6C 7B 8A 9E 10A 11A 1E 13C 14D 15C 16B ARA İZ İ S I N I

17 1) TEST 4 3) X Y Şekil I Şekil II Özeş ve pozitif yüklü ve cisimlei özeş X ve Y elektoskoplaına şekileki gibi yaklaştıılıyo. Buna göe; X I. X elektoskobunun yapaklaı biaz kapanı. II. Y elektoskobunun yapaklaı biaz kapanı. III. X elektoskobunun yapaklaı tamamen kapanı. IV. Y elektoskobunun yapaklaı biaz açılı. Y Özeş ve aynı cins yükle yüklü ve elektoskoplaına X ve Y cisimlei yaklaştıılığına Şekil I ve ŞekilII eki gibi enge sağlanıyo. Buna göe; I. X cismi () yüklüü. II. Y cismi nötü. III. X cismi nötü. IV. Y cismi () yüklüü. Yagılaınan hangilei oğu olabili? Yukaıaki yagılaan hangilei oğu olabili? A) I, II ve IV B) I, II ve III C) II, III ve IV D) I ve II E) II ve IV A) I ve II B) II ve III C) I ve IV D) I, II ve III E) I, III ve IV 4) ) P Özeş ve elektoskoplaına P ve R cisimlei şekileki gibi yaklaştıılığına, ve elektoskoplaının yapaklaının biaz kapanığı gözleniyo.buna göe; I. P cismi () yüklüü. II. P cismi nötü. III. R cismi () yüklüü. IV. R cismi () yüklüü. Yagılaınan hangilei oğu olabili? R Nöt ve iletken çubuğu yüklü elektoskobuna ŞekilI eki gibi okunuuluyo. Daha sona bu çubuğuşekilii eki yüklü elektoskobuna yaklaştıılığına elektoskobunun yapaklaının açılığı gözleniyo. Buna göe; Şekil I Şekil II I. ve elektoskoplaı aynı cins yüklüü. II. çubuğu ve elektoskobu aynı cins yükle yüklüü. III. çubuğunun yükü elektoskobunun yükünen fazlaı. Yagılaınan hangilei kesinlikle oğuu? A) I ve II B) I ve III C) II, III ve IV D) I, II ve III D) I, II, III ve IV A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III D) I ve III E) I ve II 1 0. S I N I ARA İZ İ 95

18 5) 7) 5q q q q Nöt Nöt elektoskoba q yüklü cismi okunuulup bi süe sona çekiliyo. Daha sona bu elektoskoba q yüklü cismi okunuulusa, elektoskobun yapaklaına ne gözleni? A) Değişiklik olmaz B) Biaz açılı C) Biaz kapanı D) Tamamen kapanı E) Önce kapanı, sona açılı. 5q ve qyüküyle yüklüve elektoskoplaı özeş olup yapakla aası açı ve kaaı. Anahta kapatılıktan bi süe sona elektoskobunun yapaklaı aasınaki açı kaa olmaktaı. Buna göe; I. > II. = III. > IV. = Yagılaınan hangilei oğuu? A) Yalnız I B) I ve III C) II ve IV D) I, II ve III E) II, III ve IV 8) 6) Nöt Negatif yüklü elektokoba önce nöt cismi okunuulup bi süe sona çekiliyo. Daha sona bu elektoskoba nöt cismi okunuuluğu ana, elektoskobun yapaklaına ne gözleni? A) Değişiklik olmaz. B) Tamamen kapanı. C) Önce kapanı, sona açılı. D) Biaz kapanı. E) Biaz açılı. Nöt 6q q ve elektoskoplaı özeş olup 6q ve q yüküyle yüklüü. Anahta kapatılığına; I. elektoskobunun yapaklaı biaz kapanı. II. elektoskobunun yapaklaı önce kapanı sona açılı. III. Son uuma ve elektoskoplaının yapaklaı aasınaki açı olu. Yagılaınan hangilei oğuu? A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III D) I ve II E) Yalnız I ARA İZ İ S I N I

19 9) 11) Nöt 3q 3q cismi ve özeş elektoskoplaın yük kapasitelei eşitti. 8q yüklü cismi, nöt elektoskoplaan önce, sona ye okunuulup çekiliyo. Buna göe; I. Son uuma nın yapaklaı aasınaki açı, nin yapaklaı aasınaki açıan büyüktü. II. Son uuma nin yük miktaı an fazlaı. III. Son uuma nin yükü nın yükünen büyüktü. Yukaıaki ifaeleen hangilei oğuu? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I ve III ve elektoskoplaı özeş ve 3q yüküylü yüklüü. Nöt bi cismi önce, sona elektoskoplaına okunuulup uzaklaştıılıyo. Buna göe; I. nın yapaklaı aası açı, nin yapaklaı aasınaki açıan büyüktü. II. nin yük miktaı, nın yük miktaınan büyüktü. III. ve aynı cins yükle yüklüü. Yagılaınan hangilei oğuu? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I ve II 1) N 10) 4q q Yükü 4q olan elektoskoba q yüklü cismi yaklaştıılığına elektoskobun yapaklaı; I. Biaz aha açılı. II. Biaz kapanı. III. Değişmez Yagılaınan hangilei oğuu? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III E) I ve III Nöt N çubuğunun ucuna () yüklü cismi, N ucuna () yüklü bi elektoskop yaklaştıılıyo. Buna göe; I. elektoskobun yapaklaı biaz kapanı. II. Çubuğun ucu () yükleni. III. Çubuğun N ucunan ucuna oğu () yükle haeket eele. Yagılaınan hangilei oğu olabili? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I, II ve III D) II ve III E) I ve II 1E D 3A 4E 5B 6D 7A 8D 9A 10A 11D 1E 1 0. S I N I ARA İZ İ 97

20 1) TEST 5 3) ve elektoskoplaı özeş ve yüklüü. > i. Elektoskopla bibileine yeteince yaklaştıılıyo. Buna göe; I. biaz kapanı, biaz açılı. II. ve biaz açılı. III. ve biaz kapanı. IV. biaz kapanı, kapanıp açılı. Yagılaınan hangilei oğu olabili? Yüklü elektoskoba cismi yaklaştıılığına elektoskobun yapaklaı biaz aha açılıyo. cismi elektoskoba okunuulusa; I. Yapakla biaz açılı. II. Yapakla biaz kapanı. III. Yapaklaın açıklığı eğişmez. Yagılaınan hangilei oğu olabili? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız II B) I, II ve III C) I, III ve IV D) II, III ve IV E) I, II ve IV ) 4) X Y P Elektoskopla özeş, P,, yüklüüle. P cismi, ye okunuuluğuna nin yapaklaı biaz kapanıyo. Sona P cismi ye okunuuluğuna, nin yapaklaı kapanıp açılıyo. Buna göe; I. Başlangıçta P ve aynı cins yüklüü. II. Son uuma, P,, aynı cins yüklüü. III. ilk uuma nin yükü en fazlaı. Yagılaınan hangilei kesinlikle oğuu? ve elektoskoplaı yüklüü. Bu elektoskoplaa yüklü, iletken X ve Y cisimlei yaklaştıılığına nın yapaklaı biaz kapanıken, nin yapaklaı biaz açılıyo. Buna göe; I. X ve zıt cins yükle yüklüü. II. Y ve zıt cins yükle yüklüü. III. X in yük miktaı an fazlaı. Yagılaınan hangilei kesinlikle oğuu? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III ARA İZ İ S I N I

21 5) 7) Nöt P R P ve R elektoskoplaı özeş ve yüklüü. > ı. anahtaı kapatılığına R nin yapaklaı aası açı yine oluyo. Buna göe, son uuma; I. P ve R aynı cins yükle yüklüü. II. P nin yapaklaı aası açı a olu. III. R nin yapaklaı kapanıp açılmıştı. Yagılaınan hangilei kesinlikle oğuu? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I,II ve III Şekil I Şekil II ()Yüklü X elektoskobuna aynı cins yüklü cismi Şekil I eki gibi yaklaştıılıyo. Bu elektoskoba Şekil II eki gibi nöt cismi e yaklaştıılığı anayapaklaa ne gözleni? A) Biaz aha açılı. B) Biaz kapanı. C) Değişmez. D) Önce kapanı sona açılı. E) Tamamen kapanı. 6) 8) Nöt q q q Özeş, yüklü ve elektoskoplaının topuzlaı aasına cismi yaklaştıılığına biaz açılıyo, biaz kapanıyo. Buna göe; I. ve zıt cins yüklüü. II. ve zıt cins yüklüü. III. ve zıt cins yüklüü. Yagılaınan hangilei oğuu? X Y Z X, Y, Z elektoskoplaı özeş ve q yüküyle yüklüü. Nöt bi cismi önce X, sona Y ve aha sona Z elektoskoplaına sıasıyla okunuuluyo. Son uuma elektoskoplaın yapaklaı aasınaki X, Y, Z açılaı aasınaki ilişki nei? A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) Yalnız III E) II ve III A) X > Y> Z B) X = Y = Z C) Z> Y> X D) Y> X> Z E) Y> Z> X 1 0. S I N I ARA İZ İ 99

22 9) q q q S T 11),, elektoskoplaı özeş ve sıasıyla q, q ve q yüküyle yüklüü. Önce S anahtaı kapatılıp enge sağlanınca açılıyo, sona T anahtaı kapatılıyo. Buna göe son uuma: I. elektoskobu nötü. II. ve elektoskoplaı () yüklüü. III. ve elektoskoplaının yapaklaı aasınaki açıla eşitti. Yagılaınan hangilei oğuu? A) Yalnız III B) I ve III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III Nöt haleki cismi yüklü elektoskobun topuzuna okunuulup, aha sona küesel cismine içten okunuuluyo. cismi teka elektoskobun topuzuna okunuulusa, elektoskobun yapaklaının haeketi için ne söylenebili? A) Değişiklik olmaz. B) Biaz açılı. C) Biaz kapanı. D) Tamamen kapanı E) Önce kapanıp sona açılı. 1) 10) N N T 3 8q 7q Nöt Nöt N çubuğunun N ucuna nöt bi elektoskop yaklaştıılıyo. Daha sona çubuğun ucuna () yüklü cismi yaklaştıılığına; I. Çubuğun ucu () yükleni. II. Elektoskobun yapaklaı () yükleni. III. Elektoskobun topuzu () yükleni. Yagılaınan hangilei oğuu? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I ve III N cismi T cismine içten okunuulup çekiliyo. Topak bağlantısı kesilikten sona, küesi T ye ıştan okunuuluyo. nin son yükü kaç q olu? A) Nöt B) q C) q D) q E) 5 q 4 1D E 3E 4A 5E 6E 7B 8C 9E 10A 11C 1C ARA İZ İ S I N I

23 COUOB UVVETİ Yüklü cisimle aasınaki etkileşme kuvvetine Coulomb uvveti eni. q yükünün O a oluştuuğu elektiksel alan E i. q o E= k q E k. q1.q q 1 q q yükünün O a oluştuuğu elektiksel alan E i. q o E= k q E : Yükle aasınaki etkileşme kuvveti. : Yükle aası uzaklık. Nm k: c (sabitkatsayı) EETRİSE AAN ÇİZGİERİ () yüklü bi cismin elektiksel alan çizgilei yüksen ışaıya oğuu. () yüklü bi cismin elektiksel q.q 1 k. q 1 1 q alan çizgilei yüke oğuu? q.q 4q.q 3 k. () 4q.q 3 k. 4 q.q 3 k. q q 4q q 3 3 () ve () yüklein alan çizgilei şekileki gibii. 4q.q 4 k. () 8q.q 4 k. 4 q.q 4 k. 4q 4 4 q () yüklü iki cismin elektiksel alan çizgilei şekileki gibii. EETRİSE AAN: Yüklü bi cismin etkisini gösteiği bölgeye, o yükün elektiksel alanı eni. () yüklü iki cismin elektiksel alan çizgilei şekileki gibii S I N I ARA İZ İ 101

24 TEST 1 4. q q q 1. q q 4q q ŞekilI ŞekilII Yükle aasınaki elektiksel kuvvet şekili e 1, ŞekilII e ise 1/ oanı kaçtı? Şekile noktasınaki q yükünün noktasınaki q yüküne uygulaığı kuvvet f ise, noktasınaki yüke etkiyen net kuvvet kaç i? 1 3 A) 0 B) C) 1 D) E) A) 0,5 B) 1 C) D) 3 E) 4 5. q 1 q q. Şekileki yüklein bibileine uygulaığı kuvvet i. kuvvetinin büyüklüğünü atımak için; I. uzaklığı atıılmalı II. q 1 yükü atıılmalı, III. q yükü attıılmalı q 1 q İfaeleinen hangilei yapılmalıı? 6. q yükü q 1 ve q yüklei aasına şekileki gibi q engeei. 1 oanı kaçtı? q 1 A) 8 B) 4 C) D) 1 E) 9q 4q q A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I ve II 1 4q yükü şekileki gibi engee kalıyo. 1 ve uzaklıklaı oanı 1 kaçtı? A) 9 B) 6 C) 4 D) 3 E) 3. q q q q ŞekilI ŞekilII Yükle aasınaki elektiksel kuvvet şekili e 1, ŞekilII e ise 1/ oanı kaçtı? 7. yaıçaplı yüklü küelein q 3q bibileine uygulaığı elektiksel kuvvetin büyüklüğü i. üele bibileine okunuulup aynı yeleine konulusa bibileine uygulaığı kuvvetin büyüklüğü kaç olu? A) 1 B) 1 C) D) 3 E) 4 A) 5 B) 4 1 C) 1 D) 3 E) 3 4 ARA İZ İ S I N I

25 q yükünün ve noktalaına oluştuuğu elektiksel alanın yönü aşağıakileen hangisi gibii? q ve yükleinin alan çizgilei şekileki gibii. yüklein işaeti aşağıakileen hangisi gibii? A) B) C) D) E) A) B) C) D) E) Nöt 11. q yükünün ve noktalaına oluştuuğu elektiksel alanın büyüklüklei oanı E E q kaçtı? A) 4 B) C) 1 D) 4 1 E) 1 9.,, yüklei aasına oluşan alan çizgileinin göünümü şekileki gibii. Yüklein işaeti aşağıakileen hangisi gibii? A) B) C) D) E) 1. q q q yükünün noktasına oluştuuğu elektiksel alının büyüklüğü E ise, noktasınaki bileşke elektiksel alanın büyüklüğü kaç E olu? A) 0 B) 1 C) D) 3 E) 4 1.B.D 3.A 4.E 5.B 6.D 7.E 8.A 9.B 10.E 11.A 1.D 1 0. S I N I ARA İZ İ 103