İSTANBULTİCARET ODASI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İSTANBULTİCARET ODASI"

Transkript

1 İSTANBULTİCARET ODASI ÇAY ve KAHVE ÜRÜN PROFİL ARAŞTIRMASI HAZlRLAYAN ÜNALKALCI İSTATİSTİK ŞUBESi Güncelleme Tarihi: 2 Aralık 2002

2 2 İÇİNDEKİLER 1-ÇAY TANIMI ve KAPSAMI ÇAYIN TARİHİ ÇAY TARIMININ ÖZELLİKLERİ ÇAY İŞLEME TEKNOLOJİSİ TÜRKİYE'DE ÇAY A- Tarihi ve Gelişimi B- Ekim Alanı C- Üretim ve Satış Miktarı D- Kapasite E- Üretici Sayısı F- İhracat G- İthalat H- Tüketim DESTEKLEME ALIMFİYATLARI ÇAY A VERİLEN YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ ÇAYDA TASNİF ve AMBALAJLAMA FİRE ve ZAİY AT ORANLARI SEKTÖRÜN GELECEGİ ÇAYIN İNSAN SAGLIGI YÖNÜNDEN DEGERi ÇAYDASORUNveÖNERİLER SONUÇveDEGERLENDİRME Sayfa No KAHVE TANIMI ve KAPSAMI DÜNYA ÜRETİMİ DÜNYA İHRACAT! ve İTHALAT! TÜRKİYE'DE KAHVE A- Tarihi ve Gelişimi B- İhracat C- İthalat D- Tüketim FİRE ve ZAİY AT ORANLARI SONUÇveDEGERLENDİRME KAYNAKÇA EK'LER

3 3 - ı - ÇAY TANIMI ve KAPSAMI : Günlük hayatımızcia önemli bir yeri olan ve gunun her saatinde sıvı olarak içilebilen, sudan sonra insaniann en çok ihtiyaç duyduğu içeçek olan çay, bitki olarak botanikte angiospermea, çiçek açanlar bölümünden dicotyledonea sınıfından ve theaceae veya camellia familyasındandır. Çay bitkisi bir kaç asır yaşabilir. Kültüre alınan çay bitkilerinin ı 00 yıl yaşadıklan bilinmektedir. 4-6 yaşında ürün vermeye başlayan ve kültürel tedbirlere bağlı olarak ürün verimi ı O yaşından sonra maksimum seviyeye ulaşan çay bitkisinin ekonomik ömrü yıl olarak kabul edilmektedir. Çay bitkisi morfolojik bakımından Çin çayı, Assarn çayı, Kambodia çayı olmak üzere üç çeşide sahiptir. Çin çayı; doğal olarak ı -3 m. Boyunda büyük çalı görünümünde olup, sık dallı, soğuğa, hastalıklara ve kuraklıklara dayanıklıdır. Assarn çayı; 6- ı 8 m. boylanabilen seyrek dallı, soğuğa, kuraklığa ve hastalıklara karşı daha duyarlıdır. Çin ve diğer çay çeşitlerine göre daha verimli ve kalitelidir. Kambodia çayı; Hindiçini kökenli olup 6-8 m. boyundadır. Çay bitkisi dış döllenme yaptıklanndan bu çeşitlerin tamamen saf örnekleri bulmak zordur. Ülkemizin Doğu Karadeniz bölgesinin çaylannın kökeni Gürcistan çaylandır.çin çay karakterinin yüksek olan melez tiplerindendir. Bu bölgemizin mikroklima şartlan çin çay çeşitlerinin gelişmesine daha elverişlidir. ÇAYIN TARİHİ : Çayın anavatanı hakkındaki bilgiler iki noktada toplanmaktadır. Birincisi anavatan olarak Çin'in güney batı kesimleri, ikincisi ise Hindistan'ın kuzeydoğu kesimleridir. Büyük Çin imparatoru Sing Nong M.Ö yılında çay bahçeleri kurduğu ve çayın yararlı bir bitki olduğunu halka anlatmaya çalıştığı ve çay ziraat' ini teşvik ettiği ileri sürülmektedir. Çin'de yabani olarak yetişen çay hakkında yapılan derin araştırmalar sonucunda Hindistan'ın kuzeydoğu kesimlerdeki vadilerde yabani olarak yetiştiği de görülmüştür. Çay bitki tohumlannın nehirler vasıtasıyla sürüklenerek Hindistan' a taşındığı, bunun içinde anavatanın Çin ile Hindistan arasında kalan bu bölge olduğu araştırmacılar tarafından belirtilmektedir. Çaya ait ilk bilgileri M.Ö. 500 yıllannda yaşamış olan büyük Çin fılozofu Confucius derlemiştir. M.Ö. 3 yy.' a kadar yaş çay yapraklan kaynatılarak içilirken, bu tarihten sonra kurotularak içilmeye başlanmış, zamanla değişik imalat yöntemleri kullanılarak günümüze kadar gelmiştir.

4 4 ÇAY TARIMIN ÖZELLİKLERİ: İklim : Bol yağış isteyen bir bitki olan çay, gelişme süreci içersinde yıllık ısı ortalaması ı 4 derece olan ve ı200 mm' nin üstünde yağış ile % 70' den fazla nem oranına sahip olan bölgede yetiştirilebilir. Toprak ve Arazi : Asitli toprakları seven çay bitkisi, toprağın besinlerce zengin ve derin olmasını sever. Ağır killi, kireçli ve taban suyu yüksek yerlerde bitki iyi gelişemez. Düz arazilerde toprağın humusca zengin ve geçirgen olmalı, meyilli arazilerde ise meyil % 50'den fazla olmamalı ve setierne ve teraslama yapılmalıdır. Üretim Şekilleri : Çay bitkisi tohumlama, daldırma ya da çelikierne yolu ile üretilir. Çaylıklarımız bugüne kadar tohumla kurulmuştur. Ancak anaç ocağın özelliklerini fıdana geçirmek mümkün değildir. Daldırma ve çelikierne yolu ile üretilen fıdanlar ocağın özelliklerine sahiptir. Fidanların en uygun dikim zamanı Mart ayı olup, daha önce hazırlanmış bahçelere, araları birer metre olacak şekilde dikilir. Budama : Çay bitkisinin gelişiminin sağlanabilmesi ve verimden düşmüş ocaklarda ürünün verim ve niteliğinin artırılması için gereksiz ve hastalıklı dalların kesilip atılması işlemidir. Büyümenin durgun olduğu dönem budama için en uygun zamandır. Ancak kışın soğuk ve donlu günlerde budama yapılmaz. Kasım-Aralık, Mart veya Nisan ayları en uygun aylardır. Budama şekilleri şunlardır: a-şekil Budaması : Ürün toplama kolaylığı yönünde ocağın toprağa yakın düzeyden sürgün vermesi arzulanır. Bu şekildeki budama üç yaşındaki fidanıara yerden 20 cm yukarıdan uygulanarak ileride alacağı şekil verilmeye çalışılır. b-ürün Budaması : Çay ocaklarını yeniden canlandırmak, verimi artırmak için çaylıkları 4-5 yılda bir budamak gereklidir. İlk ürün budaması şekil budamasının 5 cm üzerinden başlar ve her hudarnada bir önceki düzeyin 5 cm üzerinden yapılır. c-gençleştirme Budaması: Her ürün budama yılında budama düzeyinin 5 cm yükselmesi zamanla normal bir insanın toplama yapamayacağı seviyeye ulaşır. Yerden 20 cm yükseklikte gençleştirme budaması yapılarak ocak tazelenir. Gübreleme : Çay bitkisi ihtiyaç duyduğu besini toprakta bularnazsa gübreleme yolu ile gerekli besin değeri verilmeye çalışılır. Çayiıkiara ahır gübresi yada suni gübre verilir. Ahır gübresi toprağı organik maddelerce zenginleştirir. 4-5 yılda bir dönüme 3-4 ton ahır gübresi verilerek toprakta su, hava ve besin düzeni zenginleştirilir.bu gübreleme hudarnayı izleyen Mart ve Nisan aylarında yapılır. Suni gübreleme ise toprak tahlili sonuçlarına göre yapılır. En iyi gübreleme % 25 azot, % 5 fosfor, % ı O potasyum ihtiva eden kompoze gübre olup, dönüme 60 kg. olacak şekilde her yıl Şubat ayında verilir. Hasat : Çay, Nisan sonu ile Mayıs ayı başında toplama olgunluğuna erişir.ürün hasadı Mayıs ayında başlar Ekim sonuna kadar devam eder. Bu dönem içinde 3-4 sürgün devresi

5 5 olur. Çay hasadı bu sürgün devreleri dikkate alınarak yapılır. Gerek elle ve gerekse kesici aletle yapılan her sürgün devresinde toplama, bir önceki seviyenin 3-4 cm. üzerinden yapılmalıdır. ÇAY İŞLEME TEKNOLOJİSİ: Günümüzde çay ürününün değişik yöntemlerle işlenmesi ile siyah, yeşil ve öz çay elde edilmektedir. Bunlara değişik koku maddeleri ve diğer maddeler ilave edilmesi ile soğuk, sıcak, buzlu,sütlü, limonlu ve sade olarak içilmektedir. Dünya' da en fazla içilen siyah çaydır. Ülkemizde üretilen siyah çay, çay bitkisinin genç ve körpe yapraklan ile tomurcuğunun; soldurma, kıvırma, fermantasyon ve kurutma işlemlerine tabi tutulması ile üretilir. Soldurma: Çay üretiminde uygulanan ilk işlemdir. Burada amaç kısmi kurutma ile yaprak içersinde mevcut suyun buharlaştınlarak azaltılması neticesinde yaprağın fiziksel olarak kıvırma işlemi için uygun şekle dönüştürülmesidir. Taze çay yaprağında % arasında değişen miktarlarda su mevcut bulunmaktadır. Çay yaprağı bu şekilde kıvırma işlemine tabi tutulursa kınlır ve küçük parçalara aynlırken, siyah çaya nitelik kazandıran hücre özsuyu akarak kaybolur. Soldurma süresi genelde 8 16 saat arasında gerçekleştirilmektedir. Bu süre içersinde isteğe bağlı olarak 100 kg yeşil çay yaprağında kg su kaybı yaratılır. Kıvırma: İkinci önemli işlemdir. Kıvırmanın temel amacı bitki özsuyunu hücreden dışan çıkarmak ve bunu kıralmadan kıvnlan çay yapraklanna bulaştırmaktır. Soldurolan çay yapraklan, özel makinelerde ezme, aşındırma, yırtma ve hükme işlemlerine tabi tutulmasına kıvırma işlemi denir. Yüzyıllar önce avuç içinde yapılan bu işlem günümüzde mekanik olarak uygulanmaktadır. İşlem, solmuş çay yaprağında dokulann ve hücrelerin kıvırma makinesinde parçalanarak hücre öz suyunun dışan çıkartılması ve yapraklara bulaşması ile başlar. Soldurolmuş çay yapraklannın kıvnlması bu amaçla geliştirilmiş makinelerde sağlanan hareketlerle gerçekleştirilmektedir. Kıvırma işlemiyle beraber çayda oksidasyon da başlamaktadır. Kıvırma makinelerindeki çevrimsel hareket, parçalanan yapraklardan çıkan öz suyun yaprağın tamamına bulaşabilecek şekilde ayarlanmıştır. Çeşitli faktörlere bağlı olarak kıvırma süresi dakika ve kıvırma sayısı 2-3 arasında değişebilmektedir. Kıvırma süresi ile sayısı üzerine çay yaprağının çeşidi, solma derecesi, kıvırma makinesinin yükü ve hızı, basınç derecesi, sıcaklık, yaprak parçalannın büyüklüğü, kıvırma makinelerinde batten, koni ve basınç başlığı tipleri, üretilrnek istenen çayın çeşidi gibi faktörler etki etmektedir.kıvırma sonunda makineden alınan çay yapraklan kalburdan geçirilerek elek altında kalan kısım fermantasyona gönderilir. Geri kalan kısım tekrar kıvırma makinelerine verilir.

6 6 Fermantasyon (Oksidasyon): Siyah çay başlıca özelliklerini fermantasyon süresince kazanmaktadır. Çay yapraklannın bileşiminde bulunan maddelerin oksijen ile biyolojik değişimlere uğraması, mamul çayın renk, burukluk, parlaklık, aroma ve tat kalitesinin oluşumu bu aşamada gerçekleştirilmektedir. Kıvırma işleminden sonra 5 ve 7,5 cm kalınlıkta serilen çay yapraklan, nemi ve sıcaklığı ayarlanmış odalarda 40 dakika ile 3 saat arasında değişen sürelerde bırakılması ile fermantasyon yerine getirilmektedir. Bu aşamada optimal sıcaklık derece olmalıdır. Renk ve kalite optimum oluncayakadar fermantasyanda süre uzatılmalıdır. Süre aşılırsa daha fazla renk teşekkülüne karşılık kalitede düşme görülmektedir. Kurutma: Fermantasyonu tamamlanmış çayın kurutulması şu amaçla yapılmaktadır. Fermantasyon olayına son vermek ve soldurma işlemine rağmen hala yanya yakın su ihtiva eden çayın su oranını düşürmektir. Bu işlem siyah çayın depolanabilir, paketlenebilir ve taşınabilir durumuna sokulmasında önemli bir görevi yerine getirmektedir. Fermantasyon tamamlandığında çay yaprağındaki% oranındaki nem oranı kurutma işlemi ile% 3 düzeylerine indirilmektedir. Kurutma işlemi tabla üzerinde hareket eden fermantasyona uğramış çay yaprağına sıcak hava üflenmesiyle gerçekleştirilmektedir. Fınna giren sıcak hava% derece ve çıkan havanın% derece arasında olmasına dikkat edilirken, kurutma işlemi genellikle dakika arasında tamamlanmaktadır. TÜRKİYE'DE ÇAY: A- TARİHİ VE GELİŞİMİ: Türkiye'de çay bitkisi yetiştirilmesi ile ilgili olarak ilk girişim ı888 yılında yapılmış ve zamanın Ticaret Nazır-ı (Bakanı) Esbakı İsmail Paşa aracılığı ile çay fıdanlan Çin' den getirilerek Bursa'ya ekilmiş ve bu ilimizin ekolojik yapısının çay üretimine uygun olmaması nedeniyle başanlı olunamamıştır. Çayın ülkemizde yetiştirilebileceği fikri ı 9 ı 7 yılında "Halkalı Ziraat Mektebi Ali si" müdür vekili ve botanikçi olan Ali Rıza Erten tarafından ortaya konmuştur. Zirai incelemelerde bulunmak üzere Batum ve ci vannda giden Ali Rıza Erten bu bölgede çay ve narenciye yetiştiğini görmüş, aynı toprak ve iklim özelliklerine sahip Rize bölgesinde de çayın yetişebileceği fikrini bir rapor halinde sunmuştur. ı9ı 7 yılındaki bu rapor ı924 yılında bölgede görülen yoksulluk, işsizlik ve göç nedeniyle TBMM tarafından ele alınmış ve ı 6 Şubat ı 924 tarihinde "Rize vilayeti ile Borç ka kazasında Fındık, Portakal, Mandalina, Limon ve Çay yetiştirilmesi" adı ile 407 sayılı kanun kabul edilmiştir.

7 7 407 sayılı kanunu takiben bölgede ziraat' i geliştirmek amacıyla Rize'de Bahçe Kültürleri İstasyonu kurulmuş ve işin organizasyonu ile de Ziraat Umum Müdürü Zihni Derin görevlendirilmiştir. Batum'dan satın alınan çay tohumlan ile Rize'de çay fıdanlan üretilmeye başlanarak yöre halkına ve yurdun değişik bölgelerine üretim denemeleri için gönderilmiştir. Rize dışında kalan illerin gerek iklim ve gerekse toprak özellikleri bakımından çay ekolojisine uymayışı üretimin bir bölgede yoğunlaşmasına neden olmuştur. ı935 yılında çay ziraat' i bir programa bağlanmış çay yetiştirmenin teknik ve ekonomik sorunlan ile çaycılığın gelişmesi için alınması gereken önlemler belirlenmiştir. ı 937- ı 940 yıllan arasında Rusya' dan yaklaşık 50 ton çay tohumu satın alınarak üretim yaygınlaştınlmış ve 29 Mart ı940 tarihinde çıkartılan 3788 sayılı " Çay Kanunu" ile çay ziraatının ve üreticisinin desteklenmesi güvence altına alınmış ve bu kanunla çay fabrikalan kurmak, çay yaprağını işlemek, harman yapıp paketlemek, satmak ve sattırmak işleri Devlet tekeline alınmıştır. ı 942 yılında çıkanlan 4223 sayılı "Kahve ve Çay İnhisan Kanunu" ile çayın tüketim amacıyla Türkiye'ye sokulması, yurt içinde satılması bile Devlet tekeline bırakılmıştır. ı yılında çıkanlan 6 ı 3 3 sayılı kanun ile önceki kanunlarla belirlenen çay alanlannın genişletilmesine Bakanlar kurulu yetkili kılınmıştır. ı 97 ı yılında çıkanlan ı 497 sayılı "Çay Kurumu Kanunu" ile çay tanmı, işlenmesi ve pazarlanması ile ilgili Devlet tekeli el değiştirerek tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesi ile sınırlı olan bir İktisadi Devlet Teşekkülü kurulmuştur. Üretilen yaş çay yapraklannın bir kısmı işlenıneden imha edilmesinden dolayı ı 974 yılında Bakanlar Kurulu Karan ile yeni çaylık saha tesisi durdurulmuştur. Yaş çay imha işlemleri ı 98 ı yılında iptal edilmiş ve ı 983 yılında da yeni çaylık tesisi serbest bırakılmıştır. ı984 yılında çıkanlan 3092 sayılı kanun ile de çay tanmı, üretimi, işlenmesi ve satışı serbest bırakılarak çayda monopol ortadan kaldınlmıştır. B- EKİM ALANI : Türkiye'de çay üretimi, 42 kuzey enleminde, kuzeydoğusu sogugu kesen Kafkas sıradağlan, güney ve doğusu birbenbire yükselen denizden gelen nemli rüzgarlann yağış bırakmalanna neden olan Kaçkar sıradağlan ile çevrili denize açık bir bölgede yapılmaktadır. Gürcistan sınınndan, Trabzon'un Araklı-Karadere sınınna kadar olan Karadeniz kıyı şeridinde yer yer 30 km. İçeriere kadar giren ve yaklaşık ıooo m. yüksekliklere kadar uzanan yamaçlar, çay yetiştiriciliğinde birinci sınıf çay bölgesi, Araklı-Karadere'den başlayarak Ordu'nun Fatsa ilçesine kadar uzanan bölge ise ikinci sınıf çay bölgesi olarak tanımlanmaktadır. Çay yetiştirmeye aynlan alaniann tamamına çay fidanı dikimi yapılmış ve ı980 yılında 53.8ı ı hektar olan çay fidanı dikim alanı 2000 yılında % 42.6 artış ile hektar ulaşmıştır.

8 8 Çay Y etiştirmeye Ayrılan Alandaki De 0 /o ı99ı ı 0.8 ı ı 982 ve ı 986 yıllarında çay yetiştinneye ayrılan alanlarda büyük artışlar görülmüştür. Daha önceki yıllarda yaş çay yapraklarının bir kısmı işlenıneden imha edilme uygulaması ı 98 ı yılında durdurulması ve kayıtsız çaylıkların ruhsata bağlanması nedeniyle ı 982 yılında ekim alanında % 2ı.3 artış gözlenmiştir. ı984 yılında çay üretiminin Devlet tekelinden çıkartılarak serbest bırakılması bunu takip eden ilk yıllarda artışlara neden olmuştur. Son beş yıllık dönem içersinde ise bu sektöre ayrılan alan hektar olarak aynı düzeyini korumuştur ı 2.22ı Kaynak: DİE Tarımsal Yapı

9 9 Çay yetiştinneye ayrılan alanların tamamına çay fidanı dikimi yapılmıştır. Çay fidanı dikim alanının en yoğun olduğu bölge geçmiş yıllarda olduğu gibi 2000 yılında da % 65.2 ile Rize bölgesidir. Bunu % 20.6 ile Trabzon ili takip etmektedir. Artvin, Giresun ve Ordu illerindeki çay dikim alanlarının toplamı çok düşük oranda bulunmaktadır YILI ÇAY FiDANI DiKiM ALANININ iller itibariyle DAGILIMI ml RiZE %65,2 llltrabzon %20,6 %0,0 D ARTViN %11,2 ll GiRESUN %2,9 ri RiZE llltrabzon D ARTViN IlliGiRESUN ll ORDU C- ÜRETİM ve SATIŞ MİKTARI: Dünya' da Hindistan, Çin, Sri Lanka, Gürcistan, Kenya, Endonezya ve İran olmak üzere çay üreten ülkeler içersinde Türkiye 5. Sırada bulunmaktadır. Dünya'nın en genç çay üreticisi olan ülkemiz çay tarımında ve çay sanayinde önemli yol kat etmiştir. İlk kuru çay üretimi 1938 yılında Rize'de elde edilmiş ve 1947 yılında da ilk çay fabrikası yine bu ilimizde kurulmuştur. İlk yıllardaki üretim ve imalattaki yavaş gelişme hızı 1982 yılından itibaren artmaya başlamıştır yılında 476 bin ton yaş çay yaprağı üretimi yapılırken, 1999 yılında% artış ile bin tona, 2000 yılında ise% 59.2 artış ile 758 bin tona ulaşmıştır. Ülkemizde yeşil çay üretimi çok düşük düzeyde bulunmaktadır. Siyah kuru çay üretimi ise1980 yılında 96 bin ton iken 1999 yılında 199 bin ton ile en üst seviyesine ulaşmış, fakat 2000 yılında gerileme göstererek 139 bin tona düşmüştür yılında ise çay yaprağı üretiminde% 8.8 artış görülürken, üretim tona ulaşmıştır.

10 lo Kaynak : DİE Tarım İstatistikleri * : Tarım İstatistikleri 3. Tahmin Çay dikim alanlan ile doğru orantılı olarak toplam üretim miktarlan içinde de Rize ilinin payı ı995 yılında % 66.ı iken, 2000 yılında % 73.7 düzeyine çıkmıştır. ı döneminde Rize ilinde üretim artışı% 61.6 olmuştur. İkinci sırada yer alan Trabzon 'da ise bu dönemlerde toplam üretim içindeki payı % 21.9'dan % ı 7.2'ye düşmüş, üretim artışı ise % ı3.5 oranında gerçekleşmiştir. Artvin ilinde yaş çay yaprağı üretimi ı995 yılında % ı o. ı olan payı 2000 yılında % 7.7 düşerken, bu dönemler arasında üretim gelişmesi de % 9. 7 oranında artmıştır. Üretim miktarlan açısından toplam içersinde düşük paya sahip olan Giresun ve Ordu illerinde üretim gelişmesi ı 997- ı 999 yıllan arasında hızlı seyretmesine rağmen 2000 yılında gerilemiş, yinede genel içersindeki paylan düşük oranda olmakla birlikte% 1.8'den% ı.4'e düşmüştür.

11 ll iller itibariyle YAŞ ÇAY YAPRAGI ÜRETiMi- Ton ll RiZE ll TRABZON ll ARTViN D GiRESUN ordu ı 984 yılında 3092 sayılı kanun ile çay tekelinin kaldınlarak serbest bırakılması çay ekonomisinin gelişimini hızlandırmıştır. DİE'nin, kamu sektörünün tamamını teşkil eden 45 fırma ile özel sektörde ı O ve daha fazla kişi çalıştıran imalat sanayi işyerleri kapsamı içinde ı ı fırmadan oluşan toplam 56 fırma bilgilerine göre üretim ve satış gelişmeleri şu şekildedir. ı994 yılında toplam çay üretim miktan ı25 bin ton iken satış miktan 90 bin ton olmuştur. Stok devir oranı % 38.8 düzeyindedir. ı995 ve ı996 yıllannda gerek üretim ve gerekse satış miktarlannda ı 994 yılına göre oranlandığında azalmalar görülmüştür. ı 999 yılında son altı yıla göre en yüksek üretim miktanna ulaşılmasına rağmen satış miktan istenilen seviyede olmamıştır yılında gerek üretim ve gerekse satış miktarlannda bir önceki yıla göre azalmalar görülmüştür. 200 ı yılında ise üretim miktannda azalma izlenir k en, satış miktan artmış ve son yedi yılın en yüksek satıl noktasına gelmiştir. 200ı yılında üretim miktan ı24 bin ton olurken, satış miktan ı42 bin ton seviyesinde olmuştur. Bu dönemde satışiann stoklardan karşılandığı görülmüştür. ı994 yılında 9 trilyon TL üretim değeri, 2000 yılında 403 trilyon TL' sına, 200ı yılında ise 445 trilyon TL' sına çıkmıştır. 200 ı yılına ait toplam çay satış değeri 5 ı O trilyon TL olmuştur. Dökme çay üretiminde kamu sektörünün payı çok yüksektir. Kamu sektörünün dökme çay üretimi ı995 yılında bir önceki yıla göre -% 26.8 oranında azalırken, bu dönemde özel sektör üretimi % 48. ı oranında artış göstermiştir. Her ne kadar özel sektör üretim artışı yüksek gözükse bile üretimdeki pay oranlan kamu sektöründe % 85.7, özel sektörde % ı 4.3 'dür. ı 996 yılında kamu sektör üretimi % 24.6 artarken, toplam üretim içindeki payı % 89.9 düzeyine çıkmış, özel sektör ise -% ı6.6 üretim azalışı ile payı % ı o. ı 'e düşmüştür. ı 997 yılında kamu sektör üretimi az da olsa artış gösterirken, özel sektör üretimi % 72,9 oranında artmış, son yedi yıl içersinde en yüksek seviyesine çıkmıştır yılından itibaren kamu sektörü üretimi giderek azalırken, özel sektör üretimi 200 ı yılında artış göstermiştir. 200ı yılında kamu sektörü üretimi -% 8.8 azalmasına rağmen payı % 85.5 düzeyindedir. Özel sektördeki üretim artışı% 26 ve payı ise% ı4.5'dir.

12 12 Yıllar Firma Üretim Firma Üretim Üretim Sa ısı Miktarı Sa sı Miktarı Miktarı ı ıü5.45 ı 1.8ı ı ı ıı : ~} ll ı6 ı o ı4.247 ı r : ı lo Kaynak: DİE (1) : Kamu sektörüne ait tüm imalat sanayi işyerleri ile, 1 O ve daha fazla kişi çalıştıran özel sektör imalat sanayi işyerierini kapsamaktadır. KAMU ve ÖZEL SEKTÖR DÖKME ÇAY ÜRETiM MiKTARl -TON "'T'" : L E--: --+-Kamu 1~~~~~ Sektör -R-Özel Sektör 1986 yılında Rusya' daki Çemobil nükleer patlamasının yarattığı sorunlar tüketicileri olumsuz etkilemiş ve iç talep azalmasına bağlı olarak satış miktarlannı da düşmüştür. Satış miktan olarak yine kamu sektörü % 88-90'lık pay oranlan ile ilk sırada yer almaktadır yılında bir önceki yıla göre satış miktannda biraz düşme olsa bile bundan sonraki yıllarda satış miktarlan artmıştır. Özel sektörün çay piyasasındaki satış payı % 1 O - 12 dolaylanndadır yılında satış miktarlan 1994 yılına göre% 48.2 artış göstermesine rağmen daha sonraki yıllarda satış miktarlan inişli çıkışlı yol izlemiş ve 2001 yılında ton ile son yedi yılın en yüksek satış miktanna ulaşmıştır. Yıllar Satış Firma Satış Firma 1 Satış Sa ısı 1 Miktarı Sa~ısı Miktarı Sa~ısı 1 Miktarı ı ı ı ı ' ı i 55ı ı ı ı ı ı5.9ı5 Ol Kaynak: DİE (1): Kamu sektörüne ait tüm imalat sanayi işyerleri ile, 1 O ve daha fazla kişi çalıştıran özel sektör imalat sanayi işyerierini kapsamaktadır.

13 o 1994 KAMU ve ÖZEL SEKTÖR DÖKME ÇAY SATIŞ MiKTARl-TON, ~ """ Kamu Sektör -B-Özel Sektör 2000 yılında kamu sektöründe üretilen ı ı6 bin ton dökme çayın üretim değeri 363 trilyon TL iken, ıo5 bin ton çay satışından elde edilen değer 3 ı9 trilyon TL' dir. 200ı yılında ise gerek üretim ve gerekse satış değerleri artmıştır. Kamu sektöründe -% 8.8'lik üretim azalmasına rağmen % 7,9 oranında üretim değeri artışı olmuştur. Kamu sektörünün bu dönemdeki satış değeri bir önceki yıla göre % 42.3 'lük artış ile 454 trilyon TL olmuştur. Özel sektörde ise 54 trilyon üretim değerine karşılık 56 trilyon satış geliri elde edilmiştir. Kaynak: DİE (1): Kamu sektörüne ait tüm imalat sanayi işyerleri ile, 10 ve dahafazla kişi çalıştıran özel sektör imalat sanayi işyerierini kapsamaktadır. Çay üretimi yapılan bölgedeki illerde kuru çay üretiminde de Rize ili yine ön plandadır. ı 993 yılında 77 bin ton üretim miktarı ı 999 yılında ı 4 ı bin ton ile en üst seviyeye çıkarken, 2000 yılında ı 02 bin tona gerilemiştir. Bir önceki yıla göre üretim gelişimi ise -% 27.3 düşüş göstermiştir. İkinci büyük üretim merkezi olan Trabzon'da üretim miktarları ara dönemlerde çok az iniş çıkış göstermesine rağmen, yine ı 999 yılında 38 bin ton 2000 yılında ise 24 bin ton düzeylerine gerilemiştir. Üretim gelişmesine baktığımızda bir önceki yıla göre değişim-% 38.2 azalış ile Rize ilindeki gerilemeden fazladır. Geçmiş yıllarda Artvin ilinde yaş çay yaprağı ile kuru çay üretiminde yaşanan azalma son yılda ı 993 yılı seviyesinin altına inmiştir. ı 993 yılında ı 4 bin ton kuru çay üretimi 2000 yılında bir önceki yıla göre % 35.5 azalarak ı ı bin tona düşmüştür. Yine Giresun ve Ordu illerinde kuru çay üretimi ı 995- ı 999 yılları arasında hızlı artış göstermesine rağmen 2000 yılında düşüş izlenmiştir.

14 14 Kaynak: DİE D- KAP ASİTE : 1984 yılındaki 3092 sayılı kanun ile çay tekelinin kaldınlması ile çay tanm alanlan genişlemeye başlamış ve çay imalat sanayi cazip hale gelmiştir. Özel sektörün devreye girmesi ile yaratılan ilave kapasite ile üreticilerin teslimde karşılaştıklan güçlüklere karşı alternatif bir imkan yaratılmıştır. Kanunun çıkışını takip eden 1985 yılında kamu ve özel sektör olarak çay işleme faaliyetinde bulunan toplam 59 firmanın günlük işleme kapasitesi tondur yılında toplam firma sayısı 276 olurken, günlük işleme kapasitesi 1985 yılına göre % artış ile tona ulaşmıştır yılında 1985 yılına göre kamu sektöründe azda olsa bir artış görülürken, özel sektörde hem firma sayısında hem de kapasitede büyük oranda artış izlenmiştir yılında Çaykur işletmesine bağlı 44 firmanın toplam kapasitesi günlük ton iken, özel sektördeki 15 firmanın kapasitesi tondur yılında Çaykur'a bağlı işletme sayısı 46'ya günlük işleme kapasitesi ise ton'a yükselmiştir. Bu dönem arasında gerek firma ve gerekse kapasitede kayda değer bir artış görülmez iken, özel sektörde firma sayısı 2001 yılında 230 adede, günlük kapasitesi ise ton'a ulaşmıştır.toplam günlük çay işleme kapasitesinin % 56.4'ünü karşılayan özel sektörde faaliyet gösteren tirmalann genel toplam içindeki payı ise % 83.3 'dür. Kamu sektöründeki firma oranı genel firma toplamında% 16.7 olurken, günlük kapasitenin% 43.6'sını teşkil etmektedir. Çay üreticisinin satış konusunda alışageimiş tercihleri ile ürün teslimindeki endişeleri, özel sektörde yüksek işleme kapasitesine rağmen atıl kapasite problemini beraberinde getirmiştir. Yıllar Kaynak: Çaykur

15 YILI YAŞ ÇAY işleme KAPASiTESi Özel Sektör ll Çaykur D Özel Sektör Çaykur %43,6 İller itibariyle çay faaliyetinde bulunan kamu ve özel sektör firmalannı incelediğimizde; her iki sektörde de Rize ili ilk sıradadır. Gerek ekim alanlannın ve gerekse üretimin büyük çoğunluğu bu ilimizde gerçekleştirilmiş olması çay işleme tesislerininde burada kurulmasına neden olmuştur. Kamu sektöründeki Çaykur firmasına bağlı 33 firmaya karşılık özel sektörün ı 83 firması bulunmaktadır. Günlük çay işleme kapasitesi Rize' de toplam kapasite içinde% 75.2 oranına sahip olurken, ildeki kamu sektörünün payı % 42.5, özel sektörün ise % 57.5'dir. Bu sektörler kendi gruplan içinde de % gibi yüksek oranlarda temsil edilmektedir. İkinci büyük çay üretim alanı olan Trabzon ilinde 200 ı yılı itibariyle çay işleme tesisi kamu sektöründe 8, özel sektörde ise 26 adet olup, günlük çay işleme kapasitesi toplam kapasite içinde% 14.6'dır. Bu ilimizde çay işleme kapasitesinin% 46.0'ı kamu, % 54.0'ı ise özel sektör tarafından karşılanmaktadır. Kamu ve özel sektör, kendi grup toplamlan içinde % ı 4- ı 5 gibi düşük oranlarda bulunmaktadır. Artvin, Giresun ve Ordu illerinin toplamında kamu sektöründe faaliyet gösteren firmalar 5 iken, özel sektörde 2 ı adettir. Bu illerin toplamı bile gerek sayı ve gerekse kapasite itibariyle diğer iliere göre çok düşük olup, günlük çay işleme kapasitesi toplam kapasite içinde% 10.2'sini teşkil etmiştir. Firma s 183 Kapasite Ton/Gün Kaynak: Çaykur ı ı5.506

16 16 E- ÜRETİCİ SAYISI: Çay sektöründeki hızlı gelişme, bölgede üretici sayısının artmasına ve bölgenin sosyoekonomik yönden kalkınmasına katkıda bulunmuştur. Çay tanınında faaliyet gösteren ve ı980 yılında ı olan üretici sayısı, 2000 yılında% ı4.4 artış ile ı 'e ulaşmıştır. Üretici başına düşen alandaki artış ise % 26.7 olmuştur. Üretici sayısındaki artışa karşılık çay tanını için ayrılan ekim alanlan daha çok artınlmıştır. En fazla ekim alanı ı 990 yılında görülürken gerek üretici sayısı ve gerekse üretici başına düşen ekim alanı itibariyle en yüksek seviyesine ulaşmıştır yılında üretici sayısında çok az bir görülürken, ekim alanlannın aynı kalması nedeniyle üretici başına düşen ekim alanı değişmemiştir O. ı ı 0.38 Kaynak: DİE Çay tanını aile işletmeciliği şeklinde sürdürülmektedir. Diğer tanmsal ürünlere göre daha uzun süreli istihdam sağlamaktadır. Bu bölgede yetişen diğer tanmsal ürünlerin hasat dönemi çok kısa olmasına rağmen çay tanınında Nisan-Ekim dönemi itibariyle 6 aylık sürede en az üç kere ürün toplama yapılması, istihdamın diğerlerine göre sürekli olmasını sağlamaktadır. Çay tanınından önce, tanm alanlannın dar olması, tanmsal gelirin düşüklüğü bu alanda istihdam edilen işgücünün az olması Karadeniz bölgesinden göçü hızlandırmıştır. Çay tanınının başlaması ile bir ölçüde göç durdurolmuş ve tanm istihdamı artınlmıştır. ı994 yılında çay tanını yapılan illerimizde üretici sayısı bir önceki yıla göre % 6. ı oranında azalış görülürken, ı yıllan döneminde kayda değer bir artış olmamıştır yılında toplam üretici sayısının% 60.7'si Rize' de,% 24.6'sı Trabzon'da geri kalan% 14.7'si ise diğer illerde bulunmaktadır. Kaynak: DIE

17 17 F-İHRACAT: Arz ve talep dengesizliğinde ortaya çıkan ürün fazlası nedeniyle büyüyen stok hacimleri, dış pazar olanakları ile azaltılmaya çalışılmaktadır. Yeni dış pazarlar bulmak için yapılan çalışmalarda çay kalitesinin geliştirilerek diğer üretici ülkeler ile rekabet edebilecek duruma gelmemizi sağlamıştır. Ürün fazlası kuru çaylar, dökme ve ambalajlı olarak Dünya'nın en fazla çay üreten Hindistan, Gürcistan, Sri Lanka ve Kenya ülkelerine bile küçümsenmeyecek oranlarda ihracat yapılmaktadır ve 1998 yıllarında en yüksek seviyelerine ulaşan çay ihracat miktarı bu yıldan sonra büyük oranlarda azalma göstermiştir yılında 4 bin ton çay ihracat miktarı 1997 yılında% artış ile 19,1 bin tona çıkmıştır. Bu dönemde ihracat değeri% artış ile 5,1 milyon dolardan 15,3 milyon dolara yükselmiştir yılında gerek miktar ve gerekse değer itibariyle büyük bir azalma gösteren çay ürünü ihracatı 2000 yılında artış, 2001 yılında ise azalış göstermiştir yılında -% 24,4 azalış ile 4,8 bin tona, ihracat değeri ise -% 29,4 azalış ile 4,1 milyon dolara düşmüştür. Çay ihracatımızın büyük çoğunluğunu D ökme siyah çay teşkil etmekte olup, 2001 yılında çay ihracatı içindeki payı ise % 90,3 olmuştur ÇAY ihracati - $ Siyah Çay Dökme ~" 11JIJIJIJIJIJIJIJIJIJıwiJIJIJIJIJIJIJIJIIII Siyah Çay Ambalajlı tl" Yeşil Çay Dökme Yeşil Çay Ambalajlı ~========================================~ o

18 Türkmenistan Libya Diğer Avusturya Almanya Diğer Kaynak: DİE ı 995 ve ı 996 yıllannda ambalajlı siyah çay ihracatı, dökme siyah çay ihracatı ile hemen hemen aynı düzeyde iken, ı 997 yılında dökme siyah çay ihracatı toplam çay ihracatının % 84.0'ını oluşturmuştur. ı998 yılında ambalajlı siyah çay'da Avusturya 959 bin dolar ile, dökme siyah çay'da ise Kenya 2.7ı2 bin dolar ile ilk sıralan teşkil etmiştir. ı999 ve 2000 yıllannda dökme siyah çay'da Almanya, ambalajlı siyah çay'da ise Avusturya ilk sıralardadır. 200ı yılında ise dökme siyah çay ihracatının payı % 90,3 seviyelerine yükselmiştir. Almanya ı. ı 02 bin dolar değeri ile en fazla dökme siyah çay ihracatı yapılan ülke olurken, ikinci sırayı 93 ı bin dolar ile ABD teşkil etmiştir. Paraguay çayı ise son dört yıl içersinde sadece ı 999 yılında 265 dolar ile Rusya'ya ihracatta bulunulmuştur YILI DÖKME SiYAH ÇAY ihracati Almanya 29,9% Diğer 31,5% 2001 YILI AMBALAJLI SiYAH ÇAY ihracati Almanya %8,5 n 13,2% %22,9

19 19 G-İTHALAT: Çay ithalatında uygulanan % ı 45 oranındaki gümrük vergisi nedeniyle çay ithali yeteri kadar yapılamamaktadır. ı995 yılında ı,5 bin ton çay ithalatı ı996 yılında% 63.4 artış ile 2,4 bin tona yükselmiş, ithalat değeri ise 4,5 milyon dolar olmuştur. ı997, ı998 yıllannda hem miktar hem de değer itibariyle kayda değer bir artış görülmemiştir. ı 999 yılında ithalat miktannda % 99 artış olurken, ithalat değeri % ı.5 oranında artarak 5,0 milyon dolara yükselmiş, 2000 yılında ise bir önceki yıla göre -% ı. 7 azalış ile 4, 7 bin ton çay ithalatına karşılık % 57,5 artış ile 7,9 milyon dolar değerinde ödemede bulunulmuştur. 200ı yılında% ı3,ı 'lik miktar artışına karşılık% 6,2'1ik ithalat değerinde artış ve ithalat değeri 8,4 milyon dolara yükselmiştir. görülmüş Çay ithalatında ihracatta olduğu gibi dökme siyah çay en fazla payı almaktadır. ı 995 yılında toplam çay ithalatı içinde % 57.2 paya sahip olan dökme siyah çay ithalatı ı996 yılında % 76.9'a yükselirken, ı999 yılında % 54.4'e ve 2000 yılında ise % 47,2'ye ve 200ı yılında ise % 38.9' a gerilemiştir. Son iki yılda ambalajlı siyah çay ithalatında büyük oranlarda artış gözlenmiş ve dökme siyah çay ile birbirlerine yakın değerlerde ithalatta bulunulmuştur. Dökme siyah çay ithalat değeri ı997 yılında 3,5 milyon dolar iken 200ı yılında % 4,2 milyon dolara, ambalajlı siyah çay ithalatı ise yine aynı dönemler arasında büyük bir artış göstererek 765 bin dolardan 4,2 milyon dolara yükselmiştir. 2001~LIÇ~~H~MI-~$~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ til 4173~ 02! SiyahÇayAmbalajlıllil ll ~ Yeşil Çay Ambalajlı lll 1733 ~==================================~~ o Kaynak: DIE

20 Almanya Almanya Hong Kong Çin Diğer İngiltere İngiltere BAE Sri Lanka Diğer Sri Lanka ı997,ı998 ve ı999 yıllarında dökıne siyah çay ithalatı toplam çay ithalat içinde % 80 dolaylarında bulunurken, geçmiş yıllarda olduğu gibi Sri Lanka bu yıllarda yine ön plandadır. oranında pay alırken Sri Lanka 792 bin dolar ile en fazla ithalat yapılan ülke olmuştur. ı 996 yılında dökıne siyah çay ithalatında büyük bir artış görülürken en fazla ithalat en büyük ihracatçı ülke durumunda bulunan Si Lanka'dan bin dolar ile gerçekleştirilmiştir. ı997, ı998 ve ı999 yıllarında dökıne siyah çay ithalatında yine Sri Lanka ön plandadır. Dünya'nın en büyük üreticisi ve ihracatçısı durumunda bulunan Sri Lanka' dan yapılan ithalatı Kenya takip etmiştir yılında ise toplam çay ithalatı içinde % 55,7'lik paya sahip olan dökıne siyah çay ithalatında Kenya 1.80ı bin dolar ile ilk sırada, Sri Lanka 1.7ı2 dolar ile ikinci durumdadır. 200ı yılında da bu fasılda Kenya'dan yapılan ithalat değerinde % 5,8'lik artış ile bin dolar olurken, Sri Lanka'nın ithalat değerinde -% ı5,5'lik azalış ile ı.446 bin dolar olmuş ve yine ilk iki sırayı almıştır. Ambalajlı siyah çay ithalatında 2000 ve 200ı yıllarında ilk sırada Birleşik Arap Emirlikleri görülürken, özellikle 200 ı yılında Sri Lanka'nın payı giderek büyük ölçüde azaldığı görülmüştür YILI DÖKME SiYAH ÇAY ithalati 2001 YILI AMBALAJLI SiYAH ÇAY ithalati Kenya %45,7 Endonezy a %6,8 Diğer %12,9 Sri Lanka ingiltere Diğer %0,3 %34,7

21 21 H- TÜKETİM: Dinlendirici, keyif verici bir içecek olarak kullanılan çay; içerdiği elementler ve vitaminler nedeniyle önemli bir temel gıda maddesi olmuştur. Su' dan sonra insanın ihtiyaç duyduğu ve gerekli sıvı ihtiyacını karşılayabileceği bir içecek durumunda bulunmaktadır. Bu nedenle tüketimi hızla artmaktadır. Çay siyah ve yeşil olmak üzere iki tipte tüketime sunulmaktadır. Dünya' da daha çok tüketilen siyah çaydır. Yeşil çay sadece Çin ve Japon ya' da tüketilmektedir. Dünya çay tüketiminde kişi başına yıllık ortalama 3.2 kg ile İrlanda birinci sırada bulunmaktadır. Bunu, 2.9 kg ile Kuveyt, 2.6 kg ile İngiltere takip etmektedir. Türkiye kişi başına yıllık ortalama 2.3 kg çay tüketimi ile beşinci durumdadır. Dünya çay üretiminde ilk sırada yer alan Sri Lanka' da çay tüketimi oldukça azdır. DÜNYA'DA EN FAZLA ÇAY TÜKETEN ÜLKELER D ingiltere % D Katar %18 El Türkiye %17 ll Kuveyt % ::: DESTEKLEME ALIM FİYATLARI: ı 984 yılında çıkartılan 3092 sayılı kanundan önceki monopol piyasa şartlannda çay fiyatlannın tespitinde üreticinin korunmasının önemi dikkate alınmıştır. Bu amaç doğrultusunda üreticiyi destekleme ve koruma politikasının bir aracı olarak taban fiyatlan uygulamasına başvurulmuş ve çay ürününün tamamının satın alınması garanti edilmiştir. ı 984 yılında çıkartılan ve Devlet tekelinin kaldınlması ile ortaya çıkan piyasa şartlannda bile yaş çay yaprağı fiyatlan açısından Devlet koruması halen devam etmektedir. Yaş çaydan elde edilen kuru çay fiyatlan ise serbest bırakılmıştır (*):Çaykur Ortalama Alım Fiyatıdır. Kaynak: DPT

22 22 ÇAYA VERiLENYATIRIM TEŞVİKBELGELERİ: Çaya verilen yatınm teşvikleri, ı 984 yılında çay üretiminin Devlet tekelinden çıkartılarak serbest bırakılması ile bu yıldan sonra artış göstermiştir. ı 98 ı yılında 2 adet belgeye karşılık 220 milyon TL yatınm teşviki verilirken, ı 985 yılında belge sayısı büyük bir artış göstererek 26 adede çıkmıştır. Bu tarihte verilen yatınm teşvik tutan ise 38.20ı milyon TL ulaşmış ve 3332 kişiye yeni istihdam olanaklan yaratılmıştır. ı990 yılında yatınm teşviklerinde gerek adet ve gerekse yatınm değerlerinde azalmalar izlenmiştir. 200 ı yılında belge adedinde azalma olmasına rağmen, teşvik tutan bir önceki yıla göre % 73.2 artış göstererek ı milyon TL çıkmıştır ı ı ı ı ı i ÇAYDA TASNİF ve AMBALAJLAMA: Fınndan çıkan kuru çaylar kalite ve nevilerine göre tasnife tabi tutulmaktadır. Midilton ve Pakka isimli iki çeşit elek kullanıldığı bu aşamada maksat, çeşitli elek teli kullanılarak çayiann standart ölçülerine ve kalitelerine göre ayrıma tabi tutulmasıdır. Çay tasnifinde yeknesaklığı temin için el ek gözleri üstten alta doğru 2,5 cm karede 8- ı 0- ı deli ği olan eleklerden oluşan makine ileri geri titreşimle çalışarak çaylan 7 ayn kaliteye aynimasını sağlar. Tasnif den çıkan çaylar, kendi aralannda harman yapılarak standart kiloya bağlanır. Bez veya naylon tarbalara ayrı ayrı konularak ambalajlanır. Kuru çay ambarlannda her nevi çay kendi aralannda ayn ayn depolanır. Burada depolanan çaylar pakedenrnek üzere paketierne fabrikalanna sevk edilir. Ambalajlama, kuru çayın kalitesinin muhafaza edilmesinde, tüketiciye ulaşıncaya kadar geçireceği evrelerde önemi ortaya çıkmaktadır. Çayın üretimi ile tüketimi arasında geçecek zaman diliminde en uygun ambalaj tipinin belirlenmesi gerekmektedir. Fakat çayda ambalaj maliyeti ikinci derecede öneme sahiptir. Esas amaç çayın kalitesinin korunmasının sağlanmasıdır. Çayın ambalajlanmasında uyulması gereken hususlar "TS 4600 numaralı Siyah Çay Standardı'nda belirtilmiştir. ı Nisan ı992 tarihinden itibaren standardın uygulamasına

23 23 yeni esaslar getirilmiştir. Üretim ve satış aşamalannda çaylar, fiziksel, kimyasal ve duyusal özelliklerine göre sınıflandınlmakta ve çay üreticisi ülkeler içinde bu uygulama ilk defa ülkemizde gerçekleştirilmektedir. Çayın paketlenmesinde fiziksel ve kimyasal özellikler esas kabul edilse bile günümüzde alım satım işlemlerinde duyusal değerlendirme ön plandadır. Standarda göre siyah çay; sağlığa zararlı olmayan ve çayın özelliklerini etkilemeyecek niteliklere sahip metal, kağıt, karton, uygun plastik materyal ve bunlann birkaçıyla üretilen katlı ambalaj malzemeleri içersinde paketlenebilir. Sağlığa zararlı ve siyah çayın özelliklerini bozucu niteliğe sahip ambalaj malzemeleri ile çayın paketlenmesi yasaktır. Bu standart çerçevesinde ambalaj büyüklüğü, içindeki net çay miktanna göre 50, 100, ı25, 200, 250, 500 ve ı 000 gr. dır. Net ağırlık içindeki net sapma ı 000 gr' dan küçük ambalajlarda kuru madde üzerinden% 7'dir. Ambalaj üzerindeki bilgiler bozulmayacak ve silinmeyecek şekilde okunaklı olarak baskı, etiket ve benzeri şekilde yazılmalıdır. Bu Standard da ambalaj üzerinde aşağıdaki bilgiler bulunmalıdır: Firmanın Ticaret Unvan'ı veya kısa adı, adresi, tescilli markası Malın adı, Bu standardın işaret ve numarası, Sınıfı, Net kütle ağırlığı, Paketierne tarihi, (Ay ve Yıl olarak) Seri 1 Kod numarası Firmaca tavsiye edilen son kullanma tarihi veya raf ömrü. TS 4600 standardına göre siyah çayın depolanmasında ve taşınmasında uygun olmayan sıcaklıklardan, bağıl nemden ve ambalajın yabancı kokulu maddelerle (deri, tütün, balık, gazyağı vb.) bir arada bulunmasından ve ıslanmasından kaçınılmalıdır. TS 4600 standardında yer almayan konularda ise Gıda Maddeleri Tüzüğü'ne göre işlem yapılmaktadır~ Dökme çaylar bez veya naylon torbalarda ambalajlanarak uygun koşullar altında muhafaza edilirken, paketli çay ambalajlamasında naylon poşet, kağıt poşet, karton kutu, teneke kutu ve alüminyum folyo kullanılmaktadır. FİRE ve ZAYİAT ORANLARI: Çay pakette fire vermez. Çay paketierne işinde, çaylar açık ve paketler halinde alınarak harmanlanıp, ıoo gr.lık kutulara konulması halinde (dökülme -saçılma gibi olaylarda) meydana gelebilecek fire ve zaiyat oranı % ı olabilir. Çayın satışında fire söz konusu değildir. Çay hülasasının (instant tea) özellikle toz halinde getirilmesinde ve burada ambalajlanmasında uygulanacak fire oranı % 2'dir. Çayiann alınması belli bir tasnif işlemine tutularak 250, 500, ı 000 gr.' lık paketiere do Id urulması, nakliye ve depolama aşamalannda uygulanacak toplam fire oranı % 3 'dür.

24 24 SEKTÖRÜN GELECEGİ : Ülkemizde çay üretiminde talebe göre arz fazlalığı bulunmaktadır. Arz fazlalığı ihracat yolu ile giderilmeye çalışılmaktadır. İç talep ve ihracat artınlamaz ise bu sektörde faaliyet gösteren firmalar olumsuz etkilenecek ve bölgede sosyo-ekonomik dengeler bozulacaktır. Bunun için çay veriminin düşük olduğu bölgelerde arazi şartıanna uygun kivi gibi alternatif bitki yetiştirilmesi yaygınlaştınlmalıdır. V asıfsız çayiann toplanması sonucunda fabrikalarda lif yığılmalan olmaktadır. Karadeniz Üniversitesi Orman Fakültesi'nce liflerden sunta imal etme başansını göstererek bu problemi ortadan kaldırmış ve yeni bir sanayi kolunun yaratılmasına katkıda bulunmuştur. ÇAYIN İNSAN SAGLIGI YÖNÜNDEN DEGERi: Çay içinde bulunduğu kafein nedeniyle insanda yorgunluk giderici, canlılık verici bir etki yapmaktadır. Çay kahveye göre % 50 daha az kafein içermektedir. Kuru çayda kafein miktan% 1-5 oranlan arasındadır. Normal demlernede kafeinin% 80'i deme geçmektedir. Günde 5-6 bardak içilen çay ile yaklaşık 300 mg. delaylannda kafein alınmış olur. Kafein insan beyni ile diğer organlarda kılcal damarlan genişleterek kan akışını hızlandıncı etki yapmaktadır. Çayda B vitamini açısından zengindir. Çay bitkisinde önemli ölçüde C vitamini bulunmasına rağmen, siyah çay elde edilmesinde uygulanan fermantasyon nedeniyle kaybolmaktadır. Çayda aynca E, K vitaminleri de mevcuttur. Günde 5-7 bardak çay içildiğinde K vitamini gereksiıni sağlanmaktadır. İnsan sağlığı için önemli işlevleri olan çeşitli mineral maddelerde bulunmaktadır. Özellikle alüminyum, mangan ve flor bol miktarda yer almaktadır. Dişierin güçlenınesini sağlayan ve çürümesini önleyen flor maddesi için günde 6-8 bardak çay içilmesi halinde yeter li gereksinim karşılanabilmektedir. ÇAYDASORUNveÖNERİLER: Kaçak yollardan giren yabancı menşeli çaylar iç piyasada yerli çay satışlannı olumsuz etkilemektedir. Çay ithalatında uygulanan yüksek vergi oranı kaçak çay ithalatının artmasına neden olmaktadır. Sağlıksız ve standarda uymayan çayiann bile ülkemize girişine neden olurken tüketici sağlığını tehdit etmektedir. Yaş çayda, toplama tekniğe uygun şekilde makas kullanılmaması çayda kaliteyi düşürmektedir. Çay sektöründe teknolojik ilerlemeye rağmen, tüketici tercihlerine cevap verebilecek, kaliteyi koruyucu uygun paketierne ve ambalajlama sorunu henüz tam olarak giderilememiştir.

25 25 Çayda kalitenin artıniması için yaş çay alımında standart mutlaka sağlanmalıdır. Tarım tekniğine uygun metodlarla çay tarımı ve toplaması yapılırsa istenilen kaliteye ulaşılabilir. Çay ihtisas borsası kurulmalıdır. Çay tanınında prim sistemi uygulanmalıdır. Çay tanm alanlarında birim başına verımın artırılmasında yenı teknikler geliştirilmelidir. Dünya' da kimyasal ilaç kullanmadan çay üretimi yapan ender ülkelerden biri olan ülkemizde yetişen çayın, fuar, sergi ve benzeri yollarla Dünya ülkelerine tanıtımının yapılabilmesi için gerekli çalışmalara hız verilmelidir. TSE çay konusunda daha sık denetimlerde bulunmalıdır. Kaliteli çay üretimi yanında tüketicinin de korunması amacıyla piyasaya arz edilen TSE belgeli çayların fiziksel, kimyasal ve duyusal muayeneleri yapılarak standartiara uymayanlan cezalandırmalı ve tüketicilere duyuruda bulunmalıdır. SONUÇveDEGERLENDİRME: M.Ö yılında başlayan çay tarihine ait bilgiler M.Ö. 500 yıllarında Çin filozofu Confucius tarafından derlenmiştir. Eskiden yaş çay yaprakları kaynatılarak içilirken, daha sonraki yıllarda kurotularak içilmeye başlanmış ve değişik imalat yöntemleri kullanılarak günümüze kadar gelmiştir. Dünya'da 5. Büyük çay üreticisi olan ülkemizde Doğu Karadeniz bölgesi ekolojik yapı itibariyle uygun çay yetiştirme alanıdır yılında başlayan ve 1924 yılında uygulanmaya başlayan çay tarımı, işlenmesi ve satışı 1984 yılına kadar Devlet tekelinde bulunurken, bu tarihten sonra 3092 sayılı kanun ile serbest bırakılmıştır. Özel sektörün bu alanda faaliyet göstermesi çay ürününde gelişmeyi hızlandırmıştır. Çay yetiştirme alanlarında Rize ili gerek tarım, gerekse işleme bakımından hep ön plandadır. Ekim alanlanmızın bu ilimizde yoğunlaşması tesislerinde burada kurulmasına neden olmuştur. Çay tanını yeni istihdam olanakları yaratarak Karadeniz bölgesinde göçü bir ölçüde yavaşlatmıştır. Çay ihracatımızda son yıllarda önemli artışlar olmuştur. Dünya' da en büyük çay üreticisi olan ülkelere bile küçümsenmeyecek oranlarda ihracat yapılırken, en büyük çay ihraç ürünümüzü ise dökme siyah çay teşkil etmektedir. Çay ithalatımızda yine dökme siyah çay ilk sırada bulunurken, Kenya ve Sri Lanka en fazla ithalat yapılan ülke olmuştur yılında bu alana verilen yatırım teşvik tutarı önceki yıllara göre çok büyük artış göstermiştir. Çayda TS 4600 siyah çay standardı uygulanırken, fire ve zayiat oranları% 1 ile % 3 oranları arasında değişmektedir. Çay ihtisas borsası kurulması, çay tarımında prim sisteminin uygulanması ve ürünümüzün Dünya ülkelerine tanıtılması çalışmalarına hız verilmesi çayın geleceği açısından önemlidir.

26 26-2- KAHVE TANIMI ve KAPSAMI : Kahve, çekirdeklerinin kavrulup dövülmesi veya öğütülmesi ile elde edilen tozlann suda kaynatılması ile hazırlanan içecek olup, kökboyasıgillerden 7-8 m. boyunda bir ağaçtır. Yirmi kadar türü bulunan bu ağacın en önemlisi Arabistan Kahvesidir. Kahvenin anayurdu Etiyopya, Sudan ve Afrika'nın bütün ekvator bölgeleridir. ı 4. V eya ı 5. Yüzyılda Yemen' den Mo ka dolayianndan getirilen kahve Hindistan' a, Bourbon adasına ve daha sonrada Yeni Dünya olarak kabul edilen Brezilya,, Guyana, Antiller gibi ülkelere yayılmıştır. Kahvenin en iyi türü olan Arabistan Kahvesi Güney Amerika' da ve diğer tropik bölgelerde yüksek yerlerde yetiştirilmektedir. Çiçekleri beyaz ve hoş kokulu olan kahve ağacının meyvesi kiraza benzemekte ve içinde ince iki çekirdek bulunmaktadır. Çekirdekterin birbirine bakan iç yüzeyleri düz, dış yüzeyleri yuvarlak olup, içlerinde kahve tohumu bulunmaktadır. Kahve ürünü yılda iki veya üç defa toplanır. Meyvelerden çıkan çekirdekler kabuklu kahvedir. Kabuğun ayrılması için değişik yöntemler kullanılmaktadır. Özel değirmenlerde ayrıştınldığı gibi, meyveler açık havada kurotularak veya nemli yerlerde çürütülmeye bırakılarak kabuklanndan temizlenir. Ayrılan taneler 25 derecelik fınnlarda dişle kınlır hale gelinceye kadar kurutulur. ı 00 kg meyveden ı 5 kg kahve elde edilmektedir. İyi kaliteli bir kahve tanesinin rengi yeşilimsi olup, içinde yağlı maddeler, glikoz, kafetanik asit, aromatik esanslar, madensel maddeler ve kafein bulunn1aktadır. DÜNYA ÜRETİMİ: Dünya kahve üretimi; ı997 yılında yaşanan -% 5.9'luk azalıştan sonra ı998 yılında % 9.0'lık artış ile bin tona yükselmiştir. ı999 yılında da söz konusu üretim % 9.0'lık artış ile bin tona yükselirken, 2000 yılında-% 3.6 azalış ile bin tona gerilemiştir yılında Amerika ile Afrika kıtasında üretim azalması izlenirken, Asya kıtasında artış görülmüştür 2000 yılında Amerika kıtasında; Brezilya, Guatemala ve Meksika üretim azalışlan olmuştur. Dünya üretiminin % 29.0'ını karşılayan Brezilya'da üretim -% ı.ı azalırken, stoklannda da -% ı3.4'lük azalma olmuştur. Aynı dönem de Afrika kıtasında Cote d'lvoire'de büyük oranda üretim azalışı görülürken, diğer ülkelerde azda olsa artış izlenmiştir.

27 27 Asya kıtasında ise Endonezya ve Viet Nam' da üretim artışı görülmüştür. Arabistan kahvesinin çoğunluğu Brezilya'da üretilirken, Robustas cinsi, Endonezya, Vietnam, Cote D'lvoire'de, Guatemala ve Etiyopya ülkelerinde üretilmektedir. Arabistan kahvesi son yıllarda toplam üretimin % 70'şini, Dünya ticaretinin de% 60'şını teşkil etmektedir. ı 980 yılından itibaren kahve tüketen ülkelerde Arabistan Kahvesi en fazla tüketilen cinsi olup, her geçen yıl giderek artış göstermektedir yılında tüketim 3053 bin ton ve stok devir oranı % 4 ı. O iken, 1999 yılında bin ton tüketimine karşılık tahmini stok devir oranı % 24.8'dir. Aşın fıyat yükselmelerini ortadan kaldırmak için "Uluslararası Kahve Üreticileri Örgütü" ı 995 yılından beri üretici ülkeleri stoksuz çalışmalarını önermektedir. Asya ve Güney Amerika ülkelerinde kahve tüketiminde ni sp i artış, Batı Avrupa ve yakın pazarlannda ise makro ekonomik tahminlere göre duraklama beklentisi hakimdir. Dünya kahve fıyatlannda ise piyasa koşullan ve ekonomik gelişmeler göz önüne alındığında durgunluk ve hatta azalma beklentisi devam etmektedir. Kaynak: Commodity Market Review DÜNYA İHRACATI ve ithalati: Dünya kahve ihracatı 2000 yılında bir önceki yıla göre % 4,3 oranında artarak bin tona yükselmiştir. En büyük ihracatçı ülkeler Brezilya ve Kolombiya'dır. Toplam ihracat içinde Brezilya % 20.3 'lük pay ile ilk sırada yer alırken bunu, % ı 0.3 ile Kolombiya, % ı3.0 ile Viet Nam takip etmiştir. Brezilya ve Kolombiya'nın kahve ihracatı azalırken, Vi et Nam' da artış olmuştur. Dünya kahve ithalatı ise 2000 yılında% ı.3 artış ile 4.8 ı 8 bin tona yükselmiştir. Avrupa Topluluğu% 58.2'lik pay ile en büyük İthalatçı ülke topluluğu olmuş bunu, ülke olarak% 29.7'lik pay ile ABD takip etmiştir.

28 28 Kaynak: Commodity Market Review Kaynak: Commodity Market Review TÜRKİYE'DE KAHVE : A- TARİHİ ve GELİŞİMİ: Kahve, Kanuni Sultan Süleyman zamanında ( ) öğrenildi. Afrika'da Habeşistan valisi Özdemir paşa tarafından Yemen yolu ile getirilmiştir. Kısa zamanda halk arasında herkes tarafından içilen bir madde haline gelen kahve için kahveciler teşkilatı kurulmuştur. Zamanla din adamları kahvehanelereve kahveye karşı çıkmışlar ve 3. Murad ( )

29 29 ile ı.ahmet (ı603-ı6ı 7) zamanında kahve yasaklan konulmasına rağmen bu yasaklara uyulmamıştır. Kömür haline gelmeyecek şekilde kavmimuş kahvenin haram olmadığı yolunda fetva verilmek suretiyle yasak kaldınlmıştır. Daha sonralan 4. Murad (ı 623- ı 640) bir fermanla yasakladığı kahve ve tütüne, 4. Mehmet (ı 648- ı 687) sokaklarda kahve satışına izin vermiştir. Bu devirde İstanbul'da kahve satıcılan ve kahve esnafı ortaya çıkmıştır. Kanuni Sultan Süleyman devrinde başlamak üzere kahveden okka başına Müslümanlar dan 8, gayri müslümlerde ı O akçe olmak üzere vergi alınmaya başlanmış ve zamanla bu vergilere değişik oranlarda zam yapılmıştır. B-İHRACAT: Kahve ihracatımız yıllar itibariyle miktar olarak inişli ve çıkışlı bir seyir izlemekle beraber ı 999 ve 2000 yıllan hariç değer olarak devamlı bir artış trendindedir. ı 996 yılında kahve ihracat miktan 48 bin kg iken, ı 999 yılında 83 bin kg' a yükselmiş, 2000 yılında ise -% 2,3 oranında azalarak 8ı bin kg.'a, 200ı yılında ise % 86.4 artış ile ı5ı bin kg. yükselmiştir. İhracat değerimiz bir önceki yıla göre ı999 yılında-% 2.9 azalış ile 50ı bin dolara, 2000 yılında-% ı6.8 azalış ile 4ı 7 bin dolara düşmüş, 200ı yılında% 30.6 artış ile 545 bin dolara yükselmiştir. Toplam kahve ihracatımız içinde en fazla payı "kavrulmuş kafeini alınmamış kahve" ilk sırayı teşkil etmektedir. Bu kahve türünün kahve ihracatı içindeki payı ı998 yılında % 53.9, 2000 yılında % 45.7 iken, 200ı yılında % 61.2 olmuştur. ı 998 yılı hariç son beş yıl içinde "kavrulmuş kahve içeren kahve yerine kullanılan maddeler" ikinci sırada ihracat yapılan madde olurken, 200 ı yılında yerini % ı 7.9 pay oranı ile "kavrulmamış kahve içeren kahve yerine kullanılan maddeler" e bırakmıştır. Kaynak: DİE

Tablo 4- Türkiye`de Yıllara Göre Turunçgil Üretimi (Bin ton)

Tablo 4- Türkiye`de Yıllara Göre Turunçgil Üretimi (Bin ton) NARENCİYE DOSYASI Kökeni Güneydoğu Asya olan turunçgillerin, çağdaş anlamda üretimi 19. yüzyılda ABD`de başlamış ve hızla yayılmıştır. Turunçgil yetiştiriciliği dünyada 40 derece kuzey enlemi ile 40 derece

Detaylı

Ceviz Fidanı-Ağacı İklim ve Toprak İstekleri

Ceviz Fidanı-Ağacı İklim ve Toprak İstekleri Yavuz-1 CEVİZ (KR-2) Ceviz yetişen tüm bölgelerde yetişir. Özellikle geç donların görüldüğü yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir. Verimsiz bir çeşittir. Nisbi Periyodisite görülür. Meyvesi oval şekilli

Detaylı

Prof. Dr. Nuray Mücellâ Müftüoğlu ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü Çanakkale. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Rize

Prof. Dr. Nuray Mücellâ Müftüoğlu ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü Çanakkale. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Rize Prof. Dr. Nuray Mücellâ Müftüoğlu ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü Çanakkale Ekrem Yüce Dr. Turgay Turna Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Rize Ali Kabaoğlu Safiye Pınar Özer Gökhan Tanyel ÇAYKUR Atatürk

Detaylı

YULAF YETİŞTİRİCİLİĞİ

YULAF YETİŞTİRİCİLİĞİ YULAF YETİŞTİRİCİLİĞİ Yulafın Kökeni Yulafın vatanını Decandolle Doğu Avrupa ve Tataristan; Hausknecht ise orta Avrupa olduğunu iddia etmektedir. Meşhur tasnifçi Kornicke ise Güney Avrupa ve Doğu Asya

Detaylı

Patatesin Dünyadaki Açlığın ve Yoksulluğun Azaltılmasındaki Yeri ve Önemi

Patatesin Dünyadaki Açlığın ve Yoksulluğun Azaltılmasındaki Yeri ve Önemi Patatesin Dünyadaki Açlığın ve Yoksulluğun Azaltılmasındaki Yeri ve Önemi Prof. Dr. Necmi İŞLER M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Antakya/HATAY Güney Amerika kökenli bir bitki olan patates

Detaylı

AHUDUDUNUN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ

AHUDUDUNUN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ AHUDUDUNUN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ Yrd. Doç. Dr. Mehmet ZENGİN AHUDUDU Ahududu, üzümsü meyveler grubundandır. Ahududu, yurdumuzda son birkaç yıldır ticari amaçla yetiştirilmektedir. Taze tüketildikleri

Detaylı

Sıcaklık. 40 dereceden daha yüksek sıcaklarda yanma görülür. Yıllık sıcaklık ortalaması 14 dereceden aşağı olmamalıdır.

Sıcaklık. 40 dereceden daha yüksek sıcaklarda yanma görülür. Yıllık sıcaklık ortalaması 14 dereceden aşağı olmamalıdır. Ekolojik istekleri Çayda verim ve kalite ile ekolojik koşullar arasında ilişki vardır. Dünya üzerinde kuzey yarımkürede 42.enlem, güney yarım kürede ise 30. enlem çay bitkisinin son yetişme sınırlarıdır.

Detaylı

FARKLI GÜBRE KOMPOZİSYONLARININ ÇAYIN VERİM VE KALİTESİNE ETKİSİ. Dr. GÜLEN ÖZYAZICI Dr. OSMAN ÖZDEMİR Dr. MEHMET ARİF ÖZYAZICI PINAR ÖZER

FARKLI GÜBRE KOMPOZİSYONLARININ ÇAYIN VERİM VE KALİTESİNE ETKİSİ. Dr. GÜLEN ÖZYAZICI Dr. OSMAN ÖZDEMİR Dr. MEHMET ARİF ÖZYAZICI PINAR ÖZER FARKLI GÜBRE KOMPOZİSYONLARININ ÇAYIN VERİM VE KALİTESİNE ETKİSİ Dr. GÜLEN ÖZYAZICI Dr. OSMAN ÖZDEMİR Dr. MEHMET ARİF ÖZYAZICI PINAR ÖZER Dünya üzerinde çay bitkisi, Kuzey yarımkürede yaklaşık 42 0 enlem

Detaylı

Çayın Bitkisel Özellikleri

Çayın Bitkisel Özellikleri Çayın Bitkisel Özellikleri Bir asırlık bir ömre sahip bulunan çay bitkisi doğada büyümeye bırakıldığında zaman bir ağaç görünümünü alır. Görünüş itibarı ile dağınık bir görünüm arz eden bitki yapısı tek

Detaylı

Sıra Ürün Adı 2010 2011

Sıra Ürün Adı 2010 2011 YAŞ MEYVE VE SEBZE DÜNYA ÜRETİMİ Dünya Yaş Sebze Üretimi Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) nün en güncel verileri olan 2011 yılı verilerine göre; 2011 yılında dünyada 56,7 milyon hektar alanda

Detaylı

DÜNYADA ve TÜRKİYE DE YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLER TARIMI

DÜNYADA ve TÜRKİYE DE YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLER TARIMI DÜNYADA ve TÜRKİYE DE YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLER TARIMI Prof. Dr. Cemalettin Yaşar ÇİFTÇİ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Ankara 2004 1 TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TEKNİK

Detaylı

DÜNYA ÜRETİM TÜRKİYEDE ÜRETİM

DÜNYA ÜRETİM TÜRKİYEDE ÜRETİM Ülkemizin ve ekonomimizin ana sektörünü oluşturan tarımdaki verimliliğin artırılması girdi kullanımının yaygınlaştırılmasına ve bu girdilerin tekniğine uygun şekilde kullanılmasına bağlıdır. Ülkemizde

Detaylı

Nisan TÜRK ÇAY SEKTÖRÜ GÜNCEL DURUM RAPORU. Rize Ticaret Borsası Rize

Nisan TÜRK ÇAY SEKTÖRÜ GÜNCEL DURUM RAPORU. Rize Ticaret Borsası Rize Nisan 2015 TÜRK ÇAY SEKTÖRÜ GÜNCEL DURUM RAPORU Rize Ticaret Borsası Rize Türk Çay Sektörü Türkiye de çay tarımı Doğu Karadeniz Bölgesi nde Gürcistan sınırından başlayarak Ordu nun Fatsa ilçesine kadar

Detaylı

EKONOMİ BAKANLIĞI Türkiye Ekonomisi ve Tekstil ve Konfeksiyon Sektörü

EKONOMİ BAKANLIĞI Türkiye Ekonomisi ve Tekstil ve Konfeksiyon Sektörü EKONOMİ BAKANLIĞI Türkiye Ekonomisi ve Tekstil ve Konfeksiyon Sektörü Sunum: Murat YAZICI (Daire Başkanı) Pamuğun Geleceği Şekilleniyor Konferansı Bodrum 12-14 Haziran 2014 TEKSTİL VE KONFEKSİYON ÜRÜNLERİ

Detaylı

İNCİRİN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ. Yrd. Doç. Dr. Mehmet ZENGİN

İNCİRİN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ. Yrd. Doç. Dr. Mehmet ZENGİN İNCİRİN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ Yrd. Doç. Dr. Mehmet ZENGİN İncirin iklim İstekleri İncir bir yarı tropik iklim meyvesidir. Dünyanın ılıman iklime sahip bir çok yerinde yetişebilmektedir. İncir

Detaylı

KAPLAN86 CEVİZİ. Kaplan 86 Cevizi

KAPLAN86 CEVİZİ. Kaplan 86 Cevizi Kaplan 86 Cevizi Dik, yayvan bir taç gelişmesi gösterir. 5 yaşındaki bir ağacın ortalama verimi 4-5 kg'dır. Meyve salkımı 2-3'lü olur. Meyveler elips şeklinde olup, kabuktan kolay ayrılır. Taze ceviz olarak

Detaylı

ÇAY ve KAHVE HAZIRLAYAN ÜNAL KALCI

ÇAY ve KAHVE HAZIRLAYAN ÜNAL KALCI STANBUL T CARET ODASI ÇAY ve KAHVE ÜRÜN PROF L ARA TIRMASI HAZIRLAYAN ÜNAL KALCI STAT ST K UBES 2 Ç N D E K L E R 1- ÇAY Sayfa No TANIMI ve KAPSAMI 3 ÇAYIN TAR 3 ÇAY TARIMININ ÖZELL KLER 4 ÇAY LEME TEKNOLOJ

Detaylı

TEKSTĠL VE KONFEKSĠYON MAKĠNELERĠ SEKTÖR NOTU

TEKSTĠL VE KONFEKSĠYON MAKĠNELERĠ SEKTÖR NOTU TEKSTĠL VE KONFEKSĠYON MAKĠNELERĠ SEKTÖR NOTU Tekstil sanayiinin birçok alt dalında her çeşit iplik, kumaş, giyim eşyası, ev tekstili, hazır giyim tekstil ürünlerini üretebilen Türkiye nin son yıllar itibariyle

Detaylı

PAGEV - PAGDER. Dünya Toplam PP İthalatı

PAGEV - PAGDER. Dünya Toplam PP İthalatı 1 DÜNYA ve TÜRKİYE POLİPROPİLEN ( PP ) DIŞ TİCARET ANALİZİ Barbaros Demirci ( Genel Müdür ) Neslihan Ergün ( Teknik Uzman Kimya Müh. ) PAGEV - PAGDER DÜNYA TOPLAM PP İTHALATI : Dünya toplam PP ithalatı

Detaylı

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü Çanakkale

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü Çanakkale Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü Çanakkale Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü, 5. Ulusal Atatürk Bitki Çay ve Besleme Bahçe Kültürleri ve Gübre

Detaylı

DÜNYA PLASTİK SEKTÖR RAPORU PAGEV

DÜNYA PLASTİK SEKTÖR RAPORU PAGEV DÜNYA PLASTİK SEKTÖR RAPORU 2016 PAGEV 1. DÜNYA PLASTİK MAMUL SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER 1.1. DÜNYA PLASTİK MAMUL ÜRETİMİ Yüksek kaynak verimi, düşük üretim ve geri kazanım maliyeti ve tasarım ve uygulama zenginliği

Detaylı

TARIM SİSTEMLERİ 3. Nemli Tarım

TARIM SİSTEMLERİ 3. Nemli Tarım NEMLİ TARIM TARIM SİSTEMLERİ 3 Nemli Tarım Nemli Tarım Yağan yağışlarla gelen su, evaporasyon ve transpirasyonla harcanan sudan fazla olur ise böyle yerlere nemli bölgeler denir. Bu bölgelerde uygulanan

Detaylı

Başlıca İthal Maddeleri : Petrol yağları, buğday, palm yağı, otomobil, gübre, iş makineleri

Başlıca İthal Maddeleri : Petrol yağları, buğday, palm yağı, otomobil, gübre, iş makineleri Etiyopya ve Seramik Sektörü Bilgi Notu GENEL BİLGİLER Resmi Dil : Amharikçe, Oromo, Tigrinya, Somaliae, İngilizce Başkenti : Addis Ababa Yüzölçümü : 1.127.127 km2 Nüfus : 88,4 Milyon(2013 tahmini Önemli

Detaylı

Dünya Seramik Sektörü Dış Ticareti a) Seramik Kaplama Malzemeleri

Dünya Seramik Sektörü Dış Ticareti a) Seramik Kaplama Malzemeleri Dünya Seramik Sektörü Dış Ticareti a) Seramik Kaplama Malzemeleri ÜLKE Dünya Seramik Kaplama Malzemeleri Üretiminde İlk 1 Ülke 29 21 211 212 212 Dünya /212 Üretiminden Aldığı Pay Değişim (%) (%) 1 ÇİN

Detaylı

Acurun anavatanı hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak Anadolu, İran, Afganistan ve Güney Batı Asya anavatanı olarak kabul edilmektedir.

Acurun anavatanı hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak Anadolu, İran, Afganistan ve Güney Batı Asya anavatanı olarak kabul edilmektedir. ACUR YETĠġTĠRĠCĠLĠĞĠ 1.Black Strong Ürünlerinin Acur YetiĢtiriciliğinde Kullanımı Acur organik maddece zengin topraklarda çok iyi yetişir. Organik madde oranı toprak analizi sonucunda 0-2 arasında ise

Detaylı

KURU İNCİR. Hazırlayan Çağatay ÖZDEN 2005. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

KURU İNCİR. Hazırlayan Çağatay ÖZDEN 2005. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi KURU İNCİR Hazırlayan Çağatay ÖZDEN 2005 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi KURU İNCİR Türkiye de Üretim İncir, ilk kültüre alınan meyvelerden birisi olarak, anavatanı

Detaylı

ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ BUĞDAY UNU RAPORU

ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ BUĞDAY UNU RAPORU ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ BUĞDAY UNU RAPORU MART 2015 HAZIRLAYAN: MELİKE ALPAN-BURÇAY ENGÜZEL UZMAN-UZMAN YARDIMCISI AR-GE ŞUBESİ 1 İÇİNDEKİLER 1 DÜNYA TİCARETİ... 3-4-5-6-7-8-9-10

Detaylı

2015 MART DIŞ TİCARET RAPORU

2015 MART DIŞ TİCARET RAPORU 2015 MART DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2015 MART / TÜRKİYE

Detaylı

TÜRKİYE'NİN AVRUPA TOPLULUĞU ÜLKELERİNE SEBZE İHRACATI

TÜRKİYE'NİN AVRUPA TOPLULUĞU ÜLKELERİNE SEBZE İHRACATI Atatürk Ü.Zir.Fak.Der. 25 (1), 94-99, 1994. TÜRKİYE'NİN AVRUPA TOPLULUĞU ÜLKELERİNE SEBZE İHRACATI İsmail GÜVENÇ (1) Refik ALAN (1) ÖZET : Bu çalışmada, Türkiye'den AT ülkelerine gerçekleştirilen sebze

Detaylı

Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 0

Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 0 Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 0 ZEYTİNYAĞI SEKTÖRÜN TANIMI SITC NO : 421.4 ARMONİZE NO : 1509 Türkiye bulunduğu coğrafi konum ve sahip olduğu Akdeniz iklimi özellikleriyle, İtalya, İspanya,

Detaylı

Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2013 0

Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2013 0 Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2013 0 ŞEKERLİ VE ÇİKOLATALI MAMULLER SITC No : 062-073 Armonize No : 1704-1806 TÜRKİYE DE ÜRETİM Türkiye de şekerli ve çikolatalı mamuller sektörünün başlangıcı,

Detaylı

Farklı. bir tat Farklı. bir kültür... T u r k i s h T e a & D iif s z a n i F la v o u r D iiis z s n t C u ltu ıe...!

Farklı. bir tat Farklı. bir kültür... T u r k i s h T e a & D iif s z a n i F la v o u r D iiis z s n t C u ltu ıe...! Farklı bir tat Farklı bir kültür... R ize T ic a re t B o rsası w w w.r tb.o r g.t r T u r k i s h T e a & D iif s z a n i F la v o u r D iiis z s n t C u ltu ıe...! Serüveni Tarihi MÖ. 2.700 yıllara dayanan

Detaylı

DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ

DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ İSTANBUL TİCARET ODASI DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ URUGUAY ÜLKE RAPORU Güncelleme Tarihi: Nisan 2005 Ülke No: 524 C.A. I- GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Uruguay Cumhuriyeti Yönetim Şekli : Demokrasi Coğrafi

Detaylı

CAM VE SERAMİK İNŞAAT MALZEMELERİ

CAM VE SERAMİK İNŞAAT MALZEMELERİ CAM VE SERAMİK İNŞAAT MALZEMELERİ HS No: 6907, 6908, 6910, 7003, 7004, 7005, 7008, 7016, 7019 Cam ve seramik inşaat malzemeleri sektörü kapsamında başlıca ihraç ürünlerimiz refrakter (69.02), seramik yer

Detaylı

FINDIK YETİŞTİRME TEKNİĞİ

FINDIK YETİŞTİRME TEKNİĞİ FINDIK YETİŞTİRME TEKNİĞİ Fındık YetiştirmeTekniği 1 - Toprak Hazırlığı ve Çeşit Seçimi - Dikim ve Terbiye Sistemleri - Budama - Gübreleme ve Bakım TOPRAK HAZIRLIĞI VE ÇEŞİT SEÇİMİ Toprak Hazırlığı ve

Detaylı

Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012 0

Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012 0 Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012 0 GIDA İŞLEME MAKİNELERİ SEKTÖRÜN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI 8417.20 Ekmek, pasta, bisküvi fırınları (elektriksiz) 8419.31 Tarım ürünleri için kurutucular 8419.89

Detaylı

DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ

DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ Hazırlayan ve Derleyen: Zehra N.ÖZBİLGİN Ar-Ge Şube Müdürlüğü Kasım 2012 DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİNDE ÜRETİM VE TÜKETİM yılında 9.546 milyon

Detaylı

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1239 KAHRAMANMARAŞ'TA SEBZE TARIMININ MEVCUT DURUMU, PROJEKSİYONLAR VE ÖNERİLER

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1239 KAHRAMANMARAŞ'TA SEBZE TARIMININ MEVCUT DURUMU, PROJEKSİYONLAR VE ÖNERİLER KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1239 KAHRAMANMARAŞ'TA SEBZE TARIMININ MEVCUT DURUMU, PROJEKSİYONLAR VE ÖNERİLER İsmail Güvenç* I. Kahramanmaraş'ta Sebze Tarımı 1Giriş Ülkemiz nüfusu, son sayıma göre 67 milyon

Detaylı

2014 OCAK DIŞ TİCARET RAPORU

2014 OCAK DIŞ TİCARET RAPORU 2014 OCAK DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2014 OCAK / TÜRKİYE

Detaylı

2014 YILI OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ ADANA DIŞ TİCARET RAPORU. HAZIRLAYAN : CENK KADEŞ Meslek Komitesi ve Kararlar Şefi

2014 YILI OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ ADANA DIŞ TİCARET RAPORU. HAZIRLAYAN : CENK KADEŞ Meslek Komitesi ve Kararlar Şefi 2014 YILI OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ ADANA DIŞ TİCARET RAPORU HAZIRLAYAN : CENK KADEŞ Meslek Komitesi ve Kararlar Şefi İhracat: 2014 YILI ADANA DIŞ TİCARET RAPORU Türkiye İstatistik Kurumu 2014 Haziran ayı sonu

Detaylı

ANA METAL VE METAL ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ

ANA METAL VE METAL ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ ANA MEAL VE MEAL ÜRÜNLERİ SEKÖRÜ.C. GÜMRÜK VE İCARE BAKANLIĞI RİSK YÖNEİMİ VE KONROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ EKONOMİK ANALİZ VE DEĞERLENDİRME DAİRESİ 31.12.2013 ANKARA 1 GİRİŞ 24 Ana metal sanayii Bu bölüm elektro

Detaylı

2015 OCAK DIŞ TİCARET RAPORU

2015 OCAK DIŞ TİCARET RAPORU 2015 OCAK DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2015 OCAK / TÜRKİYE

Detaylı

KANATLI ET SEKTÖRÜ RAPORU

KANATLI ET SEKTÖRÜ RAPORU KANATLI ET SEKTÖRÜ RAPORU TÜRKİYE DE ÜRETİM VE TÜKETİM Sağlıklı beslenme konusunda her geçen gün daha da duyarlı davranmaya başlayan tüketiciler kırmızı ete alternatif olarak, daha az yağlı ve daha ucuz

Detaylı

DÜNYA ÜRETİM RAPORU, 2014 YILI 1. ÇEYREK

DÜNYA ÜRETİM RAPORU, 2014 YILI 1. ÇEYREK 11/7/2014 DÜNYA ÜRETİM RAPORU, 2014 YILI 1. ÇEYREK (Çeviren:Şeyda YILDIZ, Aybüke Tuğçe KARABÖRK) MAKİNE ŞUBESİ Kaynak: Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı (UNIDO) www.unido.org DÜNYA ÜRETİMİ 2014

Detaylı

BROKOLĠ YETĠġTĠRĠCĠLĠĞĠ Gübreleme Organik madde oranı toprak analizi sonucunda 0-2 arasında ise ekim öncesinde dekara 1,5 lt gelecek şekilde Hum Elit

BROKOLĠ YETĠġTĠRĠCĠLĠĞĠ Gübreleme Organik madde oranı toprak analizi sonucunda 0-2 arasında ise ekim öncesinde dekara 1,5 lt gelecek şekilde Hum Elit BROKOLĠ YETĠġTĠRĠCĠLĠĞĠ Gübreleme Organik madde oranı toprak analizi sonucunda 0-2 arasında ise ekim öncesinde dekara 1,5 lt gelecek şekilde Hum Elit -18, 2-4 arasında ise 40 lt su ile Hum Elit 15 uygulaması

Detaylı

BROKKOLİ (Brassica oleracea var. italica)

BROKKOLİ (Brassica oleracea var. italica) BROKKOLİ (Brassica oleracea var. italica) SİSTEMATİKTEKİ YERİ Takım: Brassicales Familya: Brassicaceae Cins: Brassica Tür: B. oleracea var. italica SAĞLIK VE BESLENME YÖNÜNDEN Brokkoli, A ve C vitamini,

Detaylı

YAĞIŞ DEĞERLENDİRMESİ

YAĞIŞ DEĞERLENDİRMESİ METEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARAŞTIRMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI Sayı : 91 Eylül 2013 YAĞIŞ DEĞERLENDİRMESİ 2013 YILI AĞUSTOS AYI YAĞIŞ RAPORU GENEL DURUM : Yağışlar genel olarak normalinden ve geçen yıl Ağustos

Detaylı

ORTA ANADOLU ĠHRACATÇI BĠRLĠKLERĠ GENEL SEKRETERLĠĞĠ

ORTA ANADOLU ĠHRACATÇI BĠRLĠKLERĠ GENEL SEKRETERLĠĞĠ ORTA ANADOLU ĠHRACATÇI BĠRLĠKLERĠ GENEL SEKRETERLĠĞĠ DEĞİRMENCİLİK ÜRÜNLERİ SEKTÖR RAPORU HAZĠRAN- 2010 1 ĠÇĠNDEKĠLER 1) DÜNYA TİCARETİ...3 1.1) Dünya İthalatı...3 1.2) Dünya İhracatı...4 2) TÜRKİYE NİN

Detaylı

2014 AĞUSTOS DIŞ TİCARET RAPORU

2014 AĞUSTOS DIŞ TİCARET RAPORU 2014 AĞUSTOS DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2014 AĞUSTOS

Detaylı

Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,

Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2017 0 YAŞ MEYVE VE SEBZE DÜNYA ÜRETİMİ Dünya Yaş Sebze Üretimi Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) nün en güncel verileri olan 2013 yılı verilerine göre;

Detaylı

Aralık 2014. Tekstil ve Hammaddeleri Sektörü 2014 Ocak-Kasım Dönemi İhracat Bilgi Notu. Tekstil, Deri ve Halı Şubesi İTKİB Genel Sekreterliği

Aralık 2014. Tekstil ve Hammaddeleri Sektörü 2014 Ocak-Kasım Dönemi İhracat Bilgi Notu. Tekstil, Deri ve Halı Şubesi İTKİB Genel Sekreterliği Aralık 2014 Tekstil ve Hammaddeleri Sektörü 2014 Ocak-Kasım Dönemi İhracat Bilgi Notu Tekstil, Deri ve Halı Şubesi İTKİB Genel Sekreterliği 12/2014 TEKSTİL VE HAMMADDELERİ SEKTÖRÜ 2014 YILI KASIM AYI İHRACAT

Detaylı

ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR

ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR GİRİŞ Solanaceae familyasına ait olduğu bilinen patatesin Güney Amerika`nın And Dağları nda doğal olarak yetiştiği; 16. yüzyılın ikinci yarısında

Detaylı

2014 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU

2014 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU 2014 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2014 EKİM / TÜRKİYE

Detaylı

YERLİ ÜRETİCİLER TARAFINDAN ÜTÜ İTHALATINA YÖNELİK YAPILAN KORUNMA ÖNLEMİ BAŞVURUSUNUN GİZLİ OLMAYAN ÖZETİ

YERLİ ÜRETİCİLER TARAFINDAN ÜTÜ İTHALATINA YÖNELİK YAPILAN KORUNMA ÖNLEMİ BAŞVURUSUNUN GİZLİ OLMAYAN ÖZETİ YERLİ ÜRETİCİLER TARAFINDAN ÜTÜ İTHALATINA YÖNELİK YAPILAN KORUNMA ÖNLEMİ BAŞVURUSUNUN GİZLİ OLMAYAN ÖZETİ 1. GİRİŞ 2. BAŞVURUYA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER 2.1 Başvurunun konusu 2.2 Başvuru sahipleri 2.3 Başvuru

Detaylı

BÖRÜLCE (Vigna sinensis) 2n=22

BÖRÜLCE (Vigna sinensis) 2n=22 BÖRÜLCE (Vigna sinensis) 2n=22 Kökeni, Tarihçesi ve Yayılma Alanı Filogenetik özellikler dikkate alınarak börülce nin kökeni olarak İran ve Hindistan arasındaki bölge gösterilmiş olmasına karşın; Vavilov

Detaylı

Zeytin ve Zeytinyağı Sektörü Ulusal Kümelenme Stratejileri Literatür Araştırması Raporu

Zeytin ve Zeytinyağı Sektörü Ulusal Kümelenme Stratejileri Literatür Araştırması Raporu TÜBİTAK TÜRKİYE SANAYİ SEVK VE İDARE ENSTİTÜSÜ BİTKİSEL ÜRETİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Zeytin ve Zeytinyağı Sektörü Ulusal Kümelenme Stratejileri Literatür Araştırması Raporu Uluslararası Pazar Analizi 17 Aralık

Detaylı

2013 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU

2013 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU 2013 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2013 EKİM/ TÜRKİYE

Detaylı

İRAN ÇAY RAPORU. 8-12 Ocak 2014. Tahran-Lahican-Tebriz İRAN. Rize Ticaret Borsası 2014

İRAN ÇAY RAPORU. 8-12 Ocak 2014. Tahran-Lahican-Tebriz İRAN. Rize Ticaret Borsası 2014 1 İRAN ÇAY RAPORU 8-12 Ocak 2014 Tahran-Lahican-Tebriz İRAN İRAN ÇAY RAPORU Rize Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Erdoğan ve Meclis Başkanı Resul Okumuş un da aralarında bulunduğu 7 kişilik

Detaylı

TEMMUZ 2017 AYLIK İHRACAT RAPORU

TEMMUZ 2017 AYLIK İHRACAT RAPORU EGE İHRACATÇI BİRLİKLERİ Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği TÜRKİYE GENELİ DURUM: TEMMUZ 2017 AYLIK İHRACAT RAPORU İlk 7 aylık dönemde geçen seneye göre Türkiye İhracatı 11'e yakın artış

Detaylı

kalkerli-kumlu, besin maddelerince zengin, PH sı 6-8

kalkerli-kumlu, besin maddelerince zengin, PH sı 6-8 Ayvalık(Edremit Zeytini) Yağı altın sarısı renginde, meyve kokusu içeren, aromatik, kimyasal ve duyusal özellikleri bakımından birinci sırada yer alır. Son yıllarda meyve eti renginin pembeye döndüğü dönemde

Detaylı

TÜRKİYE'NİN ORTADOĞU ÜLKELERİNE SEBZE İHRACATI

TÜRKİYE'NİN ORTADOĞU ÜLKELERİNE SEBZE İHRACATI Atatürk Ü.Zir.Fak.Der. 25 (2), 269-274, 1994. TÜRKİYE'NİN ORTADOĞU ÜLKELERİNE SEBZE İHRACATI İsmail GÜVENÇ (I) Refik ALAN (I) ÖZET : Bu çalışmada, Türkiye'den Ortadoğu ülkelerine gerçekleştirilen sebze

Detaylı

2014 ARALIK DIŞ TİCARET RAPORU

2014 ARALIK DIŞ TİCARET RAPORU 2014 ARALIK DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2014 ARALIK /

Detaylı

ZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI. Doç.Dr. Soner KAZAZ

ZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI. Doç.Dr. Soner KAZAZ ZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI Doç.Dr. Soner KAZAZ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü 06110-Ankara skazaz@ankara.edu.tr GERBERA YETİŞTİRİCİLİĞİ-1 Anavatanı

Detaylı

TÜRKİYE TOHUMCULUK SANAYİSİNİN GELİŞİMİ VE HEDEFLERİ İLHAMİ ÖZCAN AYGUN TSÜAB YÖNETİM KURULU BAŞKANI

TÜRKİYE TOHUMCULUK SANAYİSİNİN GELİŞİMİ VE HEDEFLERİ İLHAMİ ÖZCAN AYGUN TSÜAB YÖNETİM KURULU BAŞKANI TÜRKİYE TOHUMCULUK SANAYİSİNİN GELİŞİMİ VE HEDEFLERİ İLHAMİ ÖZCAN AYGUN TSÜAB YÖNETİM KURULU BAŞKANI MART 2011 Tohumculuk Sanayisi Nedir? Tohumculuk Hangi İş ve Aşamalardan Oluşur? Tohumculuk İçin AR-GE

Detaylı

TÜRKİYE TAKIM TEZGAHLARI ALT SEKTÖRÜ

TÜRKİYE TAKIM TEZGAHLARI ALT SEKTÖRÜ TÜRKİYE TAKIM TEZGAHLARI ALT SEKTÖRÜ SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Şubat 2010 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... 3 2. DÜNYA TAKIM TEZGAHLARI SEKTÖRÜ... 3 2.1. Dünya Takım Tezgâhları İhracatı... 3 2.2. Dünya Takım Tezgâhları

Detaylı

BUĞDAY PİYASALARI ve TMO

BUĞDAY PİYASALARI ve TMO BUĞDAY PİYASALARI ve TMO 01.04.2016 1 DÜNYA BUĞDAY DENGE TABLOSU Dünya buğday üretimi üç yıl üst üste rekor seviyelerde gerçekleşti, stoklar yükseliyor (Milyon Ton) 800 700 600 500 400 300 200 100 0 699

Detaylı

Sağlıklı, lezzetli, pratik

Sağlıklı, lezzetli, pratik Daldır ve karıştır Kalem çayınızı ambalajından çıkartıp, TEASTİR logosundan tutarak bir bardak kaynamış suya daldırıp, 1-2 dakika kaşığa gerek duymadan, dilerseniz şeker ekleyerek karıştırın. Özel dizayn

Detaylı

2015 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU

2015 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU 2015 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2015 ŞUBAT / TÜRKİYE

Detaylı

2013 NİSAN DIŞ TİCARET RAPORU

2013 NİSAN DIŞ TİCARET RAPORU 2013 NİSAN DIŞ TİCARET RAPORU A.T.S.O DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2013 NİSAN

Detaylı

HUBUBAT, BAKLİYAT, YAĞLI TOHUMLAR ve MAMULLERİ SEKTÖR RAPORU

HUBUBAT, BAKLİYAT, YAĞLI TOHUMLAR ve MAMULLERİ SEKTÖR RAPORU HUBUBAT, BAKLİYAT, YAĞLI TOHUMLAR ve MAMULLERİ SEKTÖR RAPORU İÇİNDEKİLER I- DÜNYA DEĞİRMENCİLİK ÜRÜNLERİ TİCARETİ 02 HUBUBAT, BAKLİYAT, YAĞLI TOHUMLAR ve MAMÜLLERİ SEKTÖR RAPORU / 2014 II- DÜNYA BİTKİSEL

Detaylı

EKONOMİ BAKANLIĞI. KENYA T.C. Nairobi Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği

EKONOMİ BAKANLIĞI. KENYA T.C. Nairobi Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği EKONOMİ BAKANLIĞI KENYA T.C. Nairobi Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği E-mail: nairobi@ekonomi.gov.tr Tel: +254 20 712 47 79 Adres: Turkish Embassy Office Of the Commercial Counsellor 30 Gigiri Road 00620

Detaylı

KOK KÖMÜRÜ, RAFİNE EDİLMİŞ PETROL ÜRÜNLERİ VE NÜKLEER YAKIT İMALATI Hazırlayan Seher OZAN DÜNDAR Kıdemli Uzman 302 1. SEKTÖRÜN TANIMI Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıt imalatı

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Kasım Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Kasım Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2016 HALI SEKTÖRÜ Kasım Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2016 KASIM AYI İHRACAT PERFORMANSI 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde Türkiye nin toplam

Detaylı

SERAMİK SANAYİİ. Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

SERAMİK SANAYİİ. Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi SERAMİK SANAYİİ Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi TÜRKİYE DE ÜRETİM Türkiye'de seramik ve çini yapımı, kökleri 8000 yıl öncesine uzanan

Detaylı

SÜT ve SÜT ÜRÜNLERİ. Durum ve Tahmin TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ TEPGE. Hazırlayan. Zarife Nihal GÜLAÇ. Durum ve Tahmin 2015

SÜT ve SÜT ÜRÜNLERİ. Durum ve Tahmin TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ TEPGE. Hazırlayan. Zarife Nihal GÜLAÇ. Durum ve Tahmin 2015 TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ Durum ve Tahmin SÜT ve SÜT ÜRÜNLERİ 215 Hazırlayan Zarife Nihal GÜLAÇ e-posta: zarifenihal.gulac@tarim.gov.tr YAYIN NO: 256 ISBN: 978-65-9175-27-2 Her

Detaylı

GDM 402 YAĞ TEKNOLOJİSİ. Prof. Dr. Aziz TEKİN

GDM 402 YAĞ TEKNOLOJİSİ. Prof. Dr. Aziz TEKİN GDM 402 YAĞ TEKNOLOJİSİ Prof. Dr. Aziz TEKİN GİRİŞ Yağ ve yağ çözücülerde çözünen bileşiklerin genel adı lipid dir. Büyük oranlarda yağ asitlerinden oluşmuşlardır. Bu kapsama; trigliseritler, yağ asitleri,

Detaylı

Şubat 2013, Sayı: 7 Intrade, Fatih Üniversitesi Uluslararası Ticaret Bölümü Aylık Dış Ticaret Bülteni 1 $24 $22 $20 $18 $16 $14 $12 $10 $8 $6 $4 $2 $0

Şubat 2013, Sayı: 7 Intrade, Fatih Üniversitesi Uluslararası Ticaret Bölümü Aylık Dış Ticaret Bülteni 1 $24 $22 $20 $18 $16 $14 $12 $10 $8 $6 $4 $2 $0 Şubat 2013, Sayı: 7 Intrade, Fatih Üniversitesi Uluslararası Ticaret Bölümü Aylık Dış Ticaret Bülteni 1 Tablo-1 Yıllık ve Kümülatif Dış Ticaret Rakamları Yıllık Aylık - Ocak Başlıklar 2005 2006 2007 2008

Detaylı

KANATLI ET SEKTÖRÜ RAPORU

KANATLI ET SEKTÖRÜ RAPORU KANATLI ET SEKTÖRÜ RAPORU DÜNYA ÜRETİMİ VE TİCARETİ Dünyada 0207 Gümrük Tarife Pozisyonlu (GTP) kanatlı eti ve ürünleri üretiminde başı çeken ülkeler sırasıyla ABD (17,5 milyon ton), Çin Halk Cumhuriyeti

Detaylı

Yerfıstığında Gübreleme

Yerfıstığında Gübreleme Yerfıstığında Gübreleme Ülkemizin birçok yöresinde ve özellikle Çukurova Bölgesi nde geniş çapta yetiştiriciliği yapılan yerfıstığı, yapısında ortalama %50 yağ ve %25-30 oranında protein içeren, insan

Detaylı

ANTEPFISTIĞI YETİŞTİRİCİLİĞİ. GAP TEYAP Kerem AKDOĞAN

ANTEPFISTIĞI YETİŞTİRİCİLİĞİ. GAP TEYAP Kerem AKDOĞAN ANTEPFISTIĞI YETİŞTİRİCİLİĞİ GAP TEYAP Kerem AKDOĞAN Toprak İsteği Derin Kumlu- tınlı Kısmen kireç içeren Süzek topraklar İdeal toprak Kuru koşullarda Tabanda su tutabilen killi topraklar daha verimli

Detaylı

YEM NUMUNESİ ALMA YÖNETMELİĞİ

YEM NUMUNESİ ALMA YÖNETMELİĞİ Yetki Kanunu 1734 Olur Tarihi 14.02.1975 Olur No 24 YEM NUMUNESİ ALMA YÖNETMELİĞİ Kanuni Dayanak : MADDE 1 - Bu Yönetmelik; 1734 sayılı Yem Kanununun 20 nci maddesi uyarınca hazırlanan ye Bakanlar Kurulu

Detaylı

ABD Tarım Bakanlığının 12/07/2018 Tarihli Ürün Raporları

ABD Tarım Bakanlığının 12/07/2018 Tarihli Ürün Raporları 17/07/2018 ABD Tarım Bakanlığının 12/07/2018 Tarihli Ürün Raporları ABD Tarım Bakanlığınca 12 Temmuz 2018 tarihinde yayımlanmış tahıl ve yağlı tohumlar raporlarında, ABD nin yanı sıra dünya üretimi ve

Detaylı

Tekstil ve Hammaddeleri Sektörü 2015 Yılı Eylül Ayı İhracat Bilgi Notu

Tekstil ve Hammaddeleri Sektörü 2015 Yılı Eylül Ayı İhracat Bilgi Notu Eylül 2015 Tekstil ve Hammaddeleri Sektörü 2015 Yılı Eylül Ayı İhracat Bilgi Notu Tekstil, Deri ve Halı Şubesi İTKİB Genel Sekreterliği 10/2015 TEKSTİL VE HAMMADDELERİ SEKTÖRÜ 2015 YILI EYLÜL AYI İHRACAT

Detaylı

Çizelge 3 - Numune alınmak üzere ayrılacak ambalaj sayısı. Parti Büyüklüğü. (n) 25 e kadar. 8 35001 ve yukarısı

Çizelge 3 - Numune alınmak üzere ayrılacak ambalaj sayısı. Parti Büyüklüğü. (n) 25 e kadar. 8 35001 ve yukarısı Ek-1/A TURK STANDARTLARINA GÖRE TİCARİ KALİTE DENETİMİNE TABİ ÜRÜNLER Bakliyat No GTİP Madde İsmi İlgili Standart Standardın Farklı Uygulanacak Maddesi 1 0713.31.00.00.19 0713.32.00.00.19 0713.33.90.00.00

Detaylı

TÜRKİYE NİN TARIM ÜRÜNLERİ PAZARINDAKİ YERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

TÜRKİYE NİN TARIM ÜRÜNLERİ PAZARINDAKİ YERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ TÜRKİYE NİN TARIM ÜRÜNLERİ PAZARINDAKİ YERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Şebnem BORAN Günnur BİNİCİ ALTINTAŞ Tarım sektörü; insanlar için gerekli gıdaları karşılayan, sanayiye hammadde kaynağı oluşturan, nüfusun

Detaylı

MISIR DOSYASI. Türkiye`de mısır; yem, nişasta, glikoz, yağ ve son yıllarda biyoetanol üretiminde kullanılmaktadır.

MISIR DOSYASI. Türkiye`de mısır; yem, nişasta, glikoz, yağ ve son yıllarda biyoetanol üretiminde kullanılmaktadır. MISIR DOSYASI Mısır, genellikle çok nemli iklim bölgelerinde yetiştirilebilen, tek yıllık Buğdaygiller familyasından, özellikle yağı doymamış yağ grubunda olan bir tarım bitkisidir. Mısır bitkisi, insan

Detaylı

2013 AĞUSTOS DIŞ TİCARET RAPORU

2013 AĞUSTOS DIŞ TİCARET RAPORU 2013 AĞUSTOS DIŞ TİCARET RAPORU A.T.S.O DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2013 AĞUSTOS/

Detaylı

ERİK YETİŞTİRİCİLİĞİ ERİK FİDANI VE AĞACI İKLİM İSTEKLERİ

ERİK YETİŞTİRİCİLİĞİ ERİK FİDANI VE AĞACI İKLİM İSTEKLERİ ERİK YETİŞTİRİCİLİĞİ Erikler Prunus cerasifera (Yeşil erikler = Can erikler), P. salicina (Japon erikleri) ve P. domestica (Avrupa erikleri) olmak üzere üç türe ayrılmaktadır. Bu türler içinde Can erikleri

Detaylı

2013 KASIM DIŞ TİCARET RAPORU

2013 KASIM DIŞ TİCARET RAPORU 2013 KASIM DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2013 KASIM/ TÜRKİYE

Detaylı

Sulama Ot Mücadelesi ve Çapalama Gübreleme ve Toprak Islahı Seyreltme Gölgeleme veya Siperleme Budama Yerinde Kök Kesimi

Sulama Ot Mücadelesi ve Çapalama Gübreleme ve Toprak Islahı Seyreltme Gölgeleme veya Siperleme Budama Yerinde Kök Kesimi FİDAN ÜRETİMİNDE BAKIM ÇALIŞMALARI Sulama Ot Mücadelesi ve Çapalama Gübreleme ve Toprak Islahı Seyreltme Gölgeleme veya Siperleme Budama Yerinde Kök Kesimi SULAMA Sulamada kullanılan suyun miktarı; toprağın

Detaylı

AYDIN COMMODITY EXCHANGE AĞUSTOS 2013 AYDIN DIŞ TİCARET BÜLTENİ. www.aydinticaretborsasi.org.tr info@aydinticaretborsasi.org.tr

AYDIN COMMODITY EXCHANGE AĞUSTOS 2013 AYDIN DIŞ TİCARET BÜLTENİ. www.aydinticaretborsasi.org.tr info@aydinticaretborsasi.org.tr AYDIN T CARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE AĞUSTOS 213 AYDIN DIŞ TİCARET BÜLTENİ Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 91 AYDIN Tel: +9 256 211 5 +9 256 211 61 45 Faks:+9 256 211 63 15 www.aydinticaretborsasi.org.tr

Detaylı

PORTEKİZ ÜLKE NOTU & MAKİNE VE AKSAMLARI DIŞ TİCARETİ

PORTEKİZ ÜLKE NOTU & MAKİNE VE AKSAMLARI DIŞ TİCARETİ PORTEKİZ ÜLKE NOTU & MAKİNE VE AKSAMLARI DIŞ TİCARETİ A. GENEL BİLGİLER Temel Sosyal Göstergeler Portekiz, ya da resmî adıyla Portekiz Cumhuriyeti (Portekizce: República Portuguesa) Avrupa nın güneybatısında

Detaylı

ŞEKER PANCARI BİTKİSİNDE GÜBRELEME

ŞEKER PANCARI BİTKİSİNDE GÜBRELEME ŞEKER PANCARI BİTKİSİNDE GÜBRELEME Ülkemizin Ege - Akdeniz ve Batı Karadeniz sahil kesimleri ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi hariç tüm diğer tarım alanlarında yetiştiriciliği yapılan şeker pancarında verim

Detaylı

Türkiye nin Tarımsal Ürün İthalatı-İhracatı ve Hedefleri

Türkiye nin Tarımsal Ürün İthalatı-İhracatı ve Hedefleri Türkiye nin Tarımsal Ürün İthalatı-İhracatı ve Hedefleri Bir zamanlar tarımsal üretimde kendi kendine yeten yedi ülkeden biri olan Türkiye Cumhuriyeti 1980 li yıllardan sonra uygulanan yanlış tarım politikaları

Detaylı

KURU İNCİR DÜNYA ÜRETİMİ TÜRKİYE ÜRETİMİ

KURU İNCİR DÜNYA ÜRETİMİ TÜRKİYE ÜRETİMİ KURU İNCİR DÜNYA ÜRETİMİ İncir, ilk kültüre alınan meyvelerden birisi olarak, anavatanı Anadolu dan, önce Suriye ve Filistin e sonrasında buradan da Çin ve Hindistan a yayılmıştır. Dünya kuru incir üretimine

Detaylı

TÜRKİYE DE SOFRALIK ZEYTİN İŞLETMECİLİĞİ VE SEKTÖRÜN SORUNLARI

TÜRKİYE DE SOFRALIK ZEYTİN İŞLETMECİLİĞİ VE SEKTÖRÜN SORUNLARI Zeytinin adı TÜRKİYE DE SOFRALIK ZEYTİN İŞLETMECİLİĞİ VE SEKTÖRÜN SORUNLARI İbrahim MİNARECİ Genel Müdür 1 ZEYTİN Zeytin bir Akdeniz bitkisi olup, dünyaya Anadolu dan yayılmıştır. 2 DÜNYA VE ÜLKEMİZDE

Detaylı

DIS TICARET ARASTIRMA SERVISI

DIS TICARET ARASTIRMA SERVISI ISTANBUL TICARET ODASI EKONOMIK VE SOSYAL ARASTIRMALAR SUBESI I R A N ÜLKE ETÜDÜ Güncelleme Tarihi: 08 Agustos 200 ETÜD NO :616 S.O. I- GENEL BILGILER Resmi Adi : Iran Islam Cumhuriyeti Yönetim Sekli :

Detaylı

TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü. Temmuz 2010 ANKARA

TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü. Temmuz 2010 ANKARA Belirli Göstergelerle İmalat Sanayindeki Aylık Gelişmeler TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü Temmuz 21 ANKARA Hazırlayanlar Sektör Adı Sayfa No Dr. Serdar Şahinkaya

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ

AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ İSTANBUL TİCARET ODASI AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ YUNANİSTAN ÜLKE RAPORU Ocak 2009 T.K. 1 I. GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Yunanistan Yönetim Şekli : Parlamenter Demokrasi Coğrafi Konumu

Detaylı

PAKİSTAN PLASTİK VE PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ DIŞ TİCARETİ. Barbaros Demirci Genel Müdür - PAGEV

PAKİSTAN PLASTİK VE PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ DIŞ TİCARETİ. Barbaros Demirci Genel Müdür - PAGEV PAKİSTAN PLASTİK VE PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ DIŞ TİCARETİ EKONOMİK DURUM : Barbaros Demirci Genel Müdür - PAGEV Pakistan, 176,3 milyon nüfusu ve % 2,1 nüfus artış hızı ile dünyanın nüfus açısından ilk

Detaylı