İSRAF EDİLEN EKMEKLERE NE OLACAK?

Transkript

1 İSRAF EDİLEN EKMEKLERE NE OLACAK? İlköğretim Fen ve Teknoloji dersi 3. Sınıf Canlılar ve Hayat öğrenme alanı- Canlılar Dünyasına yolculuk ünitesi için öğrenme-öğretme modülü. Özet: Bu modül ile öğrencilerin bilinçli ve tasarruflu bir tüketici olmaları amaçlanmaktadır. Bu amaçla hazırlanış etkinlikler her öğrencinin kendi hanesinde israf edilen ekmek miktarının ne kadar olduğu ve bu miktar ile neler yapılabileceği ayrıca öğrencilerin bu konuyla ilgili poster hazırlamasını içermektedir. 1. Etkinlikte israf edilen ekmekle öğrencilerin okul için neler yaptırabileceği, 2. Etkinlikte ise ekmek israfı ile ilgili bir poster yarışması yapılması amaçlanmaktadır.

2 Modüler Fen ve Teknoloji Öğretim Programındaki Öğrenme Kazanımları Elektrik su gibi kaynakların tasarruflu kullanılmasının önemini kavrar ve bu kaynakların kullanımında tasarruflu davranır Öngörülen Zaman: 2 Ders Tüm Sınıf Ders 1 Ders 2 Konunun içeriğinin anlatılması, senaryoyu tartışma 2 Etkinlik 1 in yapılması, etkinlik 1 in sonuçlarını tartışılması ve karar verme. Poster yarışmasının başlatılması. Adı: ÖĞRENCİ ÇALIŞMA YAPRAĞI 1 Soyadı: Sınıfı: İSRAF EDİLEN EKMEKLERE NE OLACAK? SENARYO Ayşe akşam yemeği sonrasında sofrayı toplayarak annesine yardım ediyordu. Annesinin ekmekleri çöpe attığını gördü. Anne neden ekmekleri çöpe atıyorsun? dedi. Annesi ekmeklerin bayatladığını ve yarın tazesin alacaklarını söyledi. Bunun üzerine Ayşe bugün okulda gördükleri Bilinçli Tüketici konusundan yola çıkarak annesine ekmekleri israf etmenin zararlarını sordu. Ekmek israfını önlemek için neler yapabiliriz? Bu konuda toplumu nasıl bilinçlendirebiliriz?

3 ÖĞRENCİ ÇALIŞMA YAPRAĞI 2 EKMEK İSRAFI HESAPLAMA (Ortalama) ETKİNLİK 1 1. Hanenizde 1 günde yapılan ekmek israfını belirleyiniz. (ortalama) 2. Hanenizde 1 haftada yapılan ekmek israfını belirleyiniz. 3. Hanenizde 1 ayda yapılan ekmek israfını belirleyiniz. 4. Hanenizde 1 yılda yapılan ekmek israfını belirleyiniz. 5. Sınıfta öğretmeniniz rehberliğinde sınıfta bulunan tüm öğrencilerin hanesinde yapılan 1 yıldaki ekmek israfını hesaplayınız. ( not: sınıf 30 kişi. 1 ekmek 0.75 TL olarak alınacak) 6. Kaç adet ekmek israf edildi? İsraf edilen ekmekler kaç lira? 7. Siz hanenizde israf edilen ekmeklerin parasıyla ne yaparsınız? 8. Sınıfınızda israf edilen ekmeklerin parasıyla okulunuz için ne yaparsınız? POSTER YARIŞMASINA SEN DE KATIL Okulumuzda 3. Sınıflar arasında Bilinçli Tüketici konusu altında ÖĞRENCİ ÇALIŞMA YAPRAĞI 3 ETKİNLİK 2 Ekmek İsrafı İle ilgili bir poster yarışması düzenlenecektir. Posterde araç-gereç sınırlaması yoktur. Etkinlik Öğretmen Notları Bilinçli tüketici olduğunun farkına varır. Ekmek israfının zararlarını ve sonuçlarını bilir. İsraf edilen ekmeklerin ülke çapında düşünüldüğünde maliyetinin büyüklüğünün farkına varır. Etkinlik 1 Çözüm: Bir hanede günlük ortalama 4 ekmek alınsın. Bunlardan 1tanesi israf edilsin. Haftada 7 ekmek israf edilmiş olur. 1 ay 4 haftadır. Ayda 28 ekmek israf edilmiş olur. 1 yıl 52 haftadır. Yılda 364 ekmek israf edilmiş olur. 1 ekmek 0.75 TL. Yani 364 x 0.75= 273 TL ( 1 öğrencinin hanesinde) Sınıfta 30 öğrenci var. 30 x 273=8190 TL TL ile; Bir okulun laboratuarı düzenlenebilir. Birim fiyatı 1200 TL olan akıllı tahtadan 6 tane alınabilir. Birim fiyatı 1000 TL olan projeksiyon cihazından 8 tane alınabilir.

4 EKMEK İSRAFI Ekmek tüm dünyada insanların en temel besin kaynağı, Türk toplumunun da kutsal değerlerinden birisi ve sofralarımızın baş tacıdır. Toplumumuzda ekmek nimettir. Ekmek tarih boyunca insan oğlunun en çok ürettiği ve tükettiği gıda ürünüdür. Ülkemizde aynı zamanda alın terini, paylaşmayı, bereketi ifade eden ekmeğe her zaman derin bir saygı vardır. Ekmeğe atfedilen bütün kutsal değerlere rağmen, gerek dünyada gerekse ülkemizde en fazla israf edilen gıda ürününün de ekmek olduğu bilinmektedir. Üretilen ekmeğin önemli bir kısmı ne yazık ki, gıda olarak tüketilmeyip çöpe atılmakta ya da hayvan yemi olarak kullanılmaktadır. Yüz milyonlarca insanın aç uyuduğu ve açlıktan hayatını kaybettiği bir dünyada ekmeğin çöpe atılması, israf edilmesi yürek yaralayan bir olgudur. İsraf edilen sadece ekmek değil; çiftçinin emeği, alın teri, milli servetimiz ve dünyadaki aç insanların haklarıdır. TMO(Toprak Mahsulleri Ofisi) bu amaçla Kurumumuz bu amaçla Ekmek Tüketimiyle İlgili Tutum ve Davranışlar ile Ekmek İsrafı ve İsraf Üzerinde Etkili Olan Faktörler adıyla, ekmeğin hem üretildiği hem de tüketildiği geniş bir sahada, israfın en ince detayına kadar biçimi ve nedenlerini ortaya koyan bir araştırma yaptırmıştır. Araştırma kapsamında ülke genelinde; 252 fırın, 53 personel, 53 öğrenci yemekhanesi, 611 lokanta ve otel yetkilileriyle görüşülmüş; hanede toplam aile bireyinin yemek yeme durumu ve ekmek tüketimi hakkında bilgi toplanmıştır. Bunun yanı sıra, kurumlarda yemek yiyen toplam 552 kişinin kanaatine başvurulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre ülkemizde; günde , yılda 9,2 milyon ton ekmek üretilmektedir. Bu oran günde 101 milyon, yılda 37 milyar adet ekmeğe denk gelmektedir. Buna mukabil günde 95 milyon adet ekmek tüketilirken, 6 milyon adet ekmek israf edilmektedir. Buna göre ülkemizde yıllık 1,546 milyar TL değerinde 2,1 milyar adet ekmek israf edilmektedir. Ekmek israfı sebebiyle yıllık ekonomik kaybımız, dünya birincisi olduğumuz un ihracatından elde ettiğimiz gelire eşdeğerdir. Bu rakam dünya ekonomileri arasında gittikçe yükselen ve bu yoldaki yürüyüşüne devam eden ülkemiz için çok yüksek bir rakamdır. Adet ve Miktar Cinsinden Ülkedeki Toplam Ekmek İsrafı Bu araştırmayla; toplu yemek yenen kurum, hane, hanedeki kişi, yemek yiyen kişi ve öğün başına üretim, tüketim ve israf oranları tespit edilmiştir. Hesaplanan bu oranlardan hareketle, ülke genelindeki israf miktar ve adetlerine ulaşılması için belli varsayımlara ve ülke nüfusu hakkında güvenilir verilere ihtiyaç bulunmaktadır yılı nüfus sayımında ülke genelindeki hane nüfusu ve kurumsal nüfus tespit edilmiştir. Hane içi ve hane dışı (kurumsal) nüfus oranı sabit kabul edilerek, 2011 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sayımından elde edilen toplam nüfus bilgisinden, hane nüfusu ve kurumsal nüfus (hane içi ve hane dışı) ayrı ayrı hesaplanmıştır.

5 2000 Yılı Nüfus Sayımı ile 2011 Yılı ADNKS Sonuçlarına Göre Hane ve Kurumsal Nüfus Hesabı 2000 Yılı Genel Nüfus Sayımı 2011 Yılı ADNKS Toplam nüfus Hane içinde sayılan nüfus Öğrenci yurtları hariç kurumsal nüfus Öğrenci yurtları içindeki kurumsal nüfus Hane adedi Düşük gelir gruplarında ekmek tüketimi fazla olmasına karşın israf daha az olmakta, gelir düzeyi yükseldikçe ekmek tüketimi azalmakta ancak israf artmaktadır. Ekmeğin çöpe atılmasındaki faktörler gereğinden fazla ekmek satın alınması, satın alınan ekmeğin uygun koşullarda saklanmaması ve kalitesinin düşük olması şeklinde sıralanabilir. Ekmek israfında yüzde 70 oranı ile yemekhaneli işyerleri, hastane, yatılı okul, öğrenci yurdu, otel ve lokantalar ilk sırada yer almaktadır. Ekmek İsrafını Azaltmak İçin Evlerde Neler Yapılmalıdır? İhtiyaçtan fazla ekmek alınmamalı, Ekmek poşette saklanmalı, Uzun süreli saklama amaçlanıyorsa ekmeğin derin dondurucuda ve poşet içerisinde saklanmalı, Ekmek dilimlenerek tüketilmeli, Kuruyan ekmekler israf edilmemeli, içinde az miktarda su kaynayan tencerenin üzerine yerleştirilen süzgeç üstüne konularak tüketilmeli, Bayatlayan ekmekler galeta unu veya kurutulmuş ekmek içi şeklinde çeşitli yemek, pasta ve tatlı yapımında kullanılmalıdır. Toplu Tüketim Yapılan Kuruluşlarda Alınması Gereken Tedbirler Toplu tüketim yerleri olan; hastane, yatılı okul, askeri birlik ve öğrenci yemekhanelerinde ekmek israfı önleme planları oluşturulması ve hayata geçirilmesi, Üretimin talebe göre planlanması, Raf ömrü uzun kaliteli ekmek üretilmesi, Ekmeklerin fırında veya satış yerinde uygun koşullarda saklanması, Toplu yemek tüketim yerlerinde ekmeğin dilimlenmiş veya küçük yuvarlak ekmek olarak verilmesi, Self servis tezgahlarında ekmeğin baş tarafta değil, yemeklerden sonra yer alması, Toplu yemek tüketim yerlerinde, mönüye göre ekmek siparişi verilmesi, artan ekmeklerin daha sonraki günlerde kullanılmasını sağlayacak mönü düzenlemesi yapılması önerilmektedir.

6 Bilinçli Tüketici Kimdir? Bir mal veya hizmeti satın alırken temel gereksinimini ön planda tutar Satın alacağı mal ve hizmetlerin kaliteli, güvenli, ucuz ve sağlıklı olması için araştırır Firmalar arasında güvenilirliği ön planda tutar Hakkını bilir, haklarına sahip çıkar ve savunur Çevreye karşı duyarlıdır. Yurdunun ve dünyanın her köşesini kendi evi olarak düşünür Medyanın ve reklamların etkisinde kalarak davranış göstermez Tüketimin nesnesi değil öznesi olduğunu düşünür Her çeşit savurganlık üre israfın karşısındadır Tüketici haklarının yerleştirilmesi ve korunmasının tüketicilerin örgütlenmeleri ile sağlanabileceğine inanır Bilinçli Tüketici Olmayı Bilemiyoruz Eğitimin en önemli amaçlarından biriside, bireyi günümüzde okul deyince, aklıma, sınava hazırlayan kurum geliyor. Oysa, bilinçli üretici ve bilinçli tüketici olarak yetiştirilen bireyler, ülke kalkınmasında, çok önemli bir rol üstlenmiş olurlar. Bugün okullarımız bu konularda çok yönlü olarak eğitim ve öğretim çalışmaları desteklenmediğinden, birçok öğreti, bireyin, pratikte kullanmamasından dolayı unutulup gidiyor. Bunların en basitinden biriside, bilinçli tüketici olabilmek için alışveriş yaparken uyulacak kurallardır. Okullarda bunlar verilir. Ancak pratikte bu bireyin anne, babası ve yakınları tarafından da ciddiye alınıp, uygulamad önemsenmediğinden, unutulup gidiyor. Birey ebeveynlerinden koptuktan sonra da bir zamanlar öğrendiği bu bilinçli tüketici olma öğretisini unutup gidiyor.alışveriş yaparken, aldığımız ürünlerin son kullanma tarihine bakma konusunda ne kadar titiz davranıyorsunuz? Alışverişe çocuklarınızı birlikte götürüp, ürünlerin son kullanma tarihine bakmadan alışveriş yapmamayı onlarada öğretiyormusunuz?alışverişe ne bulursanız almayamı gidiyorsunuz? Yoksa daha önce listelediğiniz ihtiyaçlarınızı mı alıyorsunuz?aldığınız herhangi bir ürün sorunlu çıkınca, karşılaştığınız zorlukları aşmak ve hakkınızı koruyabilmek için her ilçede Tüketici Hakları Büroları olduğunu biliyormusunuz? Bunu çocuklarınızada anlatıyormusunuz? Bu konularda kendimizi zaman zaman değerlendirmeye almamız ve eksiklerimizi tamamlamamız hem kendimiz, hem çocuklarımız, hem de toplumumuz için çok önemlidir. Bilinçli üretici olmak kadar, bilinçli tüketici olmakta çok önemlidir. Bunu anlayıp uygulayabildiğimiz zaman daha sağlıklı, daha mutlu olacağımız apaçık ortadadır.

7

8

9 1.Aşağıdakilerden hangisi temel ihtiyaçlarımızdandır? A)beslenme D)gezme B)eğlenme C)top oynama 2.Aşağıdakilerden hangisi temel ihtiyacımız değildir? A)barınma B)giyinme C)TV seyretme D)beslenme 3.Aşağıdakilerden hangisi sosyal ihtiyaçlarımızdandır? A)yemek yeme B)uyumak C)giyinmek D)okumak 4.İhtiyaçlarımızı karşılarken nelere dikkat etmeliyiz? A)Alış veriş yaptığımız yere B)En ucuz olanına C)İhtiyaçlarımızın önem sırasına ve bütçemize uygunluğuna 8. Reklamın amacı nedir? A)Malı pahalı satma C)Malı tanıtma B)Müşteri kandırmak D)Ucuz mal satmak 9. Türk Standartlar Enstitüsü ne iş yapar? A)Mağaza açar B)Mağazaları denetler C) Malların kalitesini kontrol eder D)Yemek dağıtır temel ihtiyaçlarımızdandır. Noktalı yere hangisi gelmelidir? A)Para B)tutum C) Cimri D)beslenme temel ihtiyaçlarımızdandır. Noktalı yere hangisi gelmelidir? A)Barınma B)oynama C)gezme D)reklam D) En güzel reklamı olana 5.Parasını en akıllı kullanan kimselere ne denir? sosyal ihtiyaçtır. Noktalı yere hangisi gelmelidir? A)Bilinçli tüketici B)Bütçe A)Bütçe B)Eğlenme C) Para C)Hesap uzmanı D)Profesör D)Tüketici 6.Alış veriş yaparken nelere dikkat etmeliyiz? 13. Hangisi temel ihtiyaçlarımızdan değil? A)Satıcının konuşmasına B) Malın kalitesine C)Mağazanın güzelliğine D)Mağazanın büyüklüğüne A)Beslenme C)Uyuma B)Barınma D)Giyinme 7.Malların tanıtımının yapılmasına ne denir? A)Broşür B)Magazin C)haber D)Reklam